Rikardo dhe modeli standard i tregtisë ndërkombëtare. Fakulteti Ekonomik, Universiteti i Prishtinës
|
|
- Πολύδωρος Κόρακας
- 6 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Rikardo dhe modeli standard i tregtisë ndërkombëtare Fakulteti Ekonomik, Universiteti i Prishtinës
2 Hyrje Teoritë e tregtisë ndërkombëtare; Modeli i Rikardos; Modeli standard i tregtisë ndërkombëtare.
3 Teoritë e Tregtisë Ndërkombëtare (TTN) Merkantilistët; Adam Smith: Teoria e Përparësive Absolute (1776); David Ricardo: Teoria e Përparësive Komparative (1817); Teoria Heckscher-Ohlin (fillim i shek XX.); Teoria e bazuar në Ciklin Jetësor të Produktit (1966); Teoria e Re e Tregtisë ( 70 dhe 80); Michael Porter: Teoria e Përparësive Konkuruese Nacionale (fillim të 90).
4 TTN - Konteksti Çështjet kyçe që do të hulumtojmë: Cila është baza për tregti/këmbim? Cilat janë përfitimet nga tregtia/këmbimet? Cila është struktura e tregtisë/këmbimeve?
5 Teoria e Përparësive Krahasuese Rikardo - Principles of Political Economy (1817); Ligji i Përparësive Krahasuese: Edhe nëse një vend është më pak efiçient se (ose ka disavantazh absolut krahasuar me) një vend tjetër në prodhimin e të dyja të mirave (produkteve), edhe më tutje ekziston baza për tregti/këmbim me përfitime të dyanshme. Vendi i parë duhet të specializohe në prodhimin dhe eksportimin e produktit në të cilin ka disavantazh absolut më të vogël (në këtë të mirë vendi ka përparësi krahasuese) dhe të importojë të mirën në të cilën disavantazhi absolut është më i madh (në këtë të mirë vendi ka disavantazh krahasues); Është një ndër ligjet më të qëndrueshme dhe më pak të kontestuara në ekonomi.
6 Modeli i Rikardos hipotezat [1] 1. Vetëm 2 vende dhe 2 të mira; 2. Tregti e lirë; 3. Mobilitet perfekt brenda vendit mirëpo jomobilitet në mes të vendeve; 4. Prodhim me kosto konstante; 5. Pa shpenzime të transportit; 6. Pa ndryshime në teknologji; 7. Vlera e bazuar në teorinë e punës;
7 Modeli i Rikardos hipotezat [2] Supozimi i paqëndrueshëm: vlera e bazuar në teorinë e punës; Sepse, presupozon ose se puna është faktori i vetëm i prodhimit, ose puna është shfrytëzuar në proporcione fikse në prodhimin e e secilës së mirë; Puna është homogjene; Të dyja supozimet janë të pasakta.
8 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune [1] Haberler (1936) e vendosi TPK-në kontekst të kostove oportune; Ligji i Përparësive Krahasuese shpesh shihet si Ligji i Kostove Krahasuese; Ligji në kontekst të kostove oportune mund të përkthehet si në vijim: Sipas teorisë së kosotove oportune, kostoja e të mirës së parë është e barabartë me shumën e të mirës së dytë nga e cila duhet të hiqet dorë për të pasur në dispozicion resurse të mjaftueshme për të prodhuar një njësi shtesë të së mirës së parë; Sipas këtij definicioni, vendi me kosto oportune më të ultë në prodhimin e një të mirë ka edhe përparësi krahasuese në atë të mirë (dhe disavantazh krahasues në të mirën tjetër);
9 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune [2] Kostot opportune dhe TPK mund të ilustrohen përmes kufirit të mundësive prodhuese (KMP) si dhe të ashtuquajturës lakore e transformimit; KMP paraqet lakoren e cila ilustron kombinimit e mundshme të dy të mirave të cilat mund t i prodhojë një vend duke shfrytëzuar në tërësi resurset e saj me nivelin ekzistent të teknologjisë
10 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune shembull [1] SHBA UK Gruri Pëlhura Gruri Pëlhura
11 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune shembull [2] SHBA UK ΔP = 20 Lakorja e transformimit apo norma margjinale e transformimit (pjerrtësia) Pëlhura ΔG = 30 A Pëlhura ΔP = 20 ΔG = 10 A Gruri 0 Gruri
12 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune shembull [3] Grafikonët më lart paraqesin kombinimet përkatëse të prodhimit të grurit dhe të pëlhurës; Vija e drejtë e KMP-së tregon se kostot oportune janë konstante, të cilat shfaqen: Resurset apo faktorët e prodhimit ose janë zëvendësues perfekt, ose shfrytëzohen në proporcine fikse në prodhimin e të dë mirave; Të gjitha njësitë e të njëjtit faktor janë homogjene apo ekzaktësisht të të njëjtit kualitet; Shpenzimet konstante nuk kanë të bëjnë me realitetin.
13 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune shembull [4] Pjerrtësia e KMP përcaktohet si raport në mes vlerave të skajshme të prodhimit të grurit dhe të pëlhurës; Pjerrtësia është e barabartë me raportin në mes të produkteve margjinale të të dyja të mirave; Pjerrtësia gjithashtu paraqet koston oportune të grurit, pra masën e pëlhurës që duhet sakrifikuar për të prodhuar një njësi (thes) shtesë gruri; Pjerrtësia e KPM-së paraqet koston oportune të produktit në boshtin horizontal, pra grurit në rastin tonë.
14 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune shembull [5] Përparësitë krahasuese një vend ka përparësi krahasuese në prodhimin e një të mire kostoja oportune në prodhimit të së cilës është më e vogël se sa në vendin tjetër; Gruri: Pjerrtësia: SHBA G = 120/180 (apo 20/30) = 2/3 =0.67 Kostoja oportune për një njësi të grurit është: 1G = 2/3P, dhe mbetet konstante; Pjerrtësia: UK G = 120/60 (apo 20/10) = 2; Kostoja oportune për një njësi të grurit është: 1G = 2P dhe mbetet konstante; Koment: SHBA-të kanë përparësi krahasuese në grurë pasi që kostoja oportune është më e vogël se sa për UK;
15 Modeli i Rikardos dhe kostot oportune shembull [6] Pëlhura: SHBA P = 180/120 = 3/2 =1.5; Kostoja oportune për një njësi të pëlhurës është: 1P = 1.5G, dhe mbetet konstante; UK G = 60/120 = 0.5; Kostoja oportune për një njësi të pëlhurës është: 1P = 0.5G, dhe mbetet konstante; Koment: UK-ja ka përparësi krahasuese në pëlhurë pasi që kostoja oportune është më e vogël se sa për SHBA-të;
16 Baza dhe përfitimet nga shkëmbimet në kushte të shpenzimeve konstante [1] SHBA UK B Pëlhura A E Pëlhura A E B Gruri Gruri 70
17 Baza dhe përfitimet nga shkëmbimet në kushte [2] (bazuar në grafikonë): Kur nuk këmbejnë në mes veti, psh. SHBA-të zgjedhin pikën A (90G dhe 60P) ndërsa UK zgjedhin pikën A (40G dhe 40P); Në rastin e autarkisë, KMP paraqet edhe kufirin e konsumit; Kur fillojnë tregtinë, SHBA-të do të specializoheshin në prodhimin e grurit (aty ku kanë përparësi krahasuese) dhe do të prodhonin në pikën B (180G dhe 0P); Në anën tjetër, UK-të do të specializohej në prodhimin e pëlhurës (aty ku kanë përparësi krahasuese) dhe do të prodhonin në pikën B (0G dhe 120P);
18 Baza dhe përfitimet nga shkëmbimet në kushte të shpenzimeve konstante [2] Nëse këto dy vende shkëmbejnë 70G për 70P, ato do të konsumojnë në pikën E dhe E ; SHBA E (110G dhe 70C); UK E (70G dhe 50C). Tregtia ka ndikuar që këto vende të konsumojnë mbi KMP; Konsumi mbi KMP ka rezultuar nga specializimi i të dyja vendeve në të mirat në të cilat kanë përparësi krahasuese; Përfitimet nga tregtia: Para specializimit Pas specializimit Fitimi/humbja Gruri Pëlhura Gruri Pëlhura Gruri Pëlhura SHBA UK Bota
19 Modeli standard i tregtisë ndërkombëtare Oferta: Kufiri i Mundësive të Prodhimit me kosto në rritje; Deri më tani kemi diskutuar vetëm dimensionet e ofertës mirëpo në kontekst të kostove konstante; Kërkesa: Shijet dhe preferencat e konsumatorëve; Prezentohen përmes lakoreve komunitare të indiferencës;
20 KMP në kushte të kostove në rritje [1] Shpenzimet oportune në rritje tregojnë se një vend duhet të sakrifikojë vazhdimisht më tepër nga njëri produkt me qëllim që të prodhojë njësi shtesë të produktit tjetër; 1. Resurset apo faktorët e prodhimit nuk janë homogjen; Të gjitha njësitë e një faktori nuk janë identike apo të kualitetit të njëjtë; 2. Resurset apo faktorët e prodhimit nuk shfrytëzohen në proporcione apo me intensitet të njëjtë në prodhimin e të gjitha të mirave;
21 KMP në kushte të kostove në rritje [2] Y Vendi 1 A Y ΔY Vendi 2 B - ΔX 40 - ΔY ΔX X X
22 Lakoret komunitare të indiferencës Shijet apo preferencat e konsumatorëve: dimension i kërkesës; Lakoret komunitare të indiferencës (LKI) tregojnë kombinimit të ndryshme të dy produkteve të cilat japin kënaqësi të njëjtë në një vend apo komunitet; Norma margjinale e zëvendësimit (NMS) Në kontekst të konsumit, NMS e X i referohet sasisë së Y që një vend do të sakrifikonte për një njësi shtesë të X, kështu që edhe më tutje të qëndrojë në lakoren e njëjtë komunitare të indiferencës;
23 Ilustrimi i LKI-ve Vendi 1 Y 140 Vendi T 100 Y N A H E I II III E 40 A H 20 R II I III X X
24 Ekuilibri në autarki/izolim [1] Figura në vijim kombinon KMP-të dhe LKI-të e prezentuara në figurat e mëparshme; LKI I është kurba më e lartë e cila mund të arrihet nga vendi 1 përmes KMP-së së saj Si rrjedhojë, Vendi 1 gjindet në ekuilibër kur prodhon dhe konsumon në pikën A, nën kushtet kur vendi është i mbyllur (pra nuk këmben me vendet tjera); Ekziston vetëm një pikëprerje (apo pikë tangjente) në mes të KMP-së dhe LKI I, apo një ekuilibër.
25 Ekuilibri në autarki/izolim [2] Vendi 1 Y Vendi 2 B Y N T A H E I II III ΔY - ΔX E 40 A H - ΔY ΔX 20 R II I III X X
26 Ekuilibri në autarki/izolim [3] Çmimet relative të produkteve në ekuilibër dhe përparësitë krahasuese; Çmimi relativ i produkteve në ekuilibër në kushte të autarkisë përcaktohet nga pjerrtësia e tangjentit të përbashkët të KMP-së dhe LKI-së në pikën e autarkisë së prodhimit dhe të konsumit; Faktorët e ofertës (KMP-të e vendeve) dhe faktorët e kërkesës (LKI-të e vendeve) së bashku përcaktojnë çmimet relative të produkteve në ekuilibër në kushte të autarkisë
27 Ekuilibri në autarki/izolim [4] Çmimi relativ i produktit X në Vendin 1 në kushte të autarkisë është P A = P X / P Y = ¼, ndërsa në Vendin 2 është P A = P X / P Y = 4; Çmimet relative në të dy vendet janë të ndryshme pasi që KMP-të dhe LKI-të e tyre ndryshojnë në formë dhe lokacion; Pasi që në kushte të izolimit, P A < P A, Vendi 1 ka përparësi krahasuese në produktin X ndërsa Vendi 2 në produktin Y Sipas Rikardos, të dyjat mund të përfitojnë nëse specializohen, Vendi 1 në X, ndërsa vendi 2 në Y
28 Ekuilibri në autarki/izolim (vazh.) Vendi 1 Y Vendi 2 B 100 Y 80 P A =4 60 A I P A =1/4 40 A 20 B 20 I X X
29 Baza dhe përfitimet nga tregtia në kushte të shpenzimeve në rritje [1] Duke filluar nga pika A, me specializimin e Vendit 1 në X (dhe duke rënë përgjatë KMP-së), ky i fundit ballafaqohet me shpenzime oportune në rritje (që është e dukshme përmes rritjes së pjerrtësisë së KMP-së); Në rastin tjetër, duke filluar nga pika A, me specializimin e Vendit 2 në Y (dhe duke u ngritur përgjatë KMP-së), ky i fundit ballafaqohet me shpenzime oportune në rritje (që është e dukshme përmes zvoglimin e pjerrtësisë së KMP-së); Specializimi në prodhim vazhdon përderisa çmimet relative të produkteve në të dyja vendet barazohen.
30 Baza dhe përfitimet nga tregtia në kushte të shpenzimeve në rritje [2] Çmimi i përbashkët relativ (apo pjerrtësia) kur realizohet tregtia në mes të Vendit 1 dhe 2 do të jetë diku në mes çmimeve relative para tregtisë, apo ¼ dhe 4 In figurën e kaluar është PB = PB = 1. Kur të fillojnë të këmbëjnë në mes veti, Vendi 1 lëvizë nga A në pikën B. Duke këmbyer 60X për 60Y me Vendin 2, Vendi 1 do të konsumojë në pikën E (70X dhe 80Y), apo në LKI-në III;
31 Baza dhe përfitimet nga tregtia në kushte të shpenzimeve në rritje [3] Ky është niveli më i lartë i kënaqësisë që Vendi 1 mund ta arrijë duke tregtuar me çmime relative P X /P Y = 1. Kështu Vendi 1 përfiton 20X dhe 20Y krahasuar me pikën e izolimit; Vendi 2 lëvizë prej pikës A në pikën B, dhe duke këmbyer 60Y për 60X përfundon gjithashtu së konsumuari në pikën E (100X dhe 60Y). Vendi 2 përfiton 20X dhe 20Y nga specializimi apo tregtia.
32 Baza dhe përfitimet nga tregtia në kushte të shpenzimeve në rritje [4] Vendi 1 Y 140 Vendi B Y E A I III C A E P B =1 III 20 C B P B=1 20 I X X
33 Teoria Heckscher-Ohlin e Përparësive Krahasuese Fakulteti Ekonomik Universiteti i Prishtinës
34 Përmbajtja Supozimet e modelit H-O; Nocionet: Intensiteti relativ i faktorëve; Zotërimi relativ i faktorëve; Zotërimi i faktorëve dhe forma e KMP-së; Teorema H-O; Testet empirike të Teorisë H-O; Paradoksi i Leontievit.
35 Hyrje Kufizimet e Teorive të Smithit dhe Rikardos: Cila është baza e përparësive krahasuese e cila prodhon kushtet për tregti me përfitime të dyanshme? Çfarë përcakton përparësitë krahasuese të një vendi? Cilat jane efektet e tregtisë ndërkombëtare në përfitimet e faktorëve të prodhimit? Cili është efekti i tregtisë ndërkombëtare në të ardhurat që gjeneron fuqia punëtore dhe diferencat ndërkombëtare në ardhura?
36 Supozimet e Teorisë H-O [1] 1. Modeli 2 x 2 x 2; 2 shtete; 2 produke; dhe, 2 faktorë të prodhimit; 2. Të dyja vendet shfrytëzojnë teknologjinë e njëjtë në procesin e prodhimit; 3. Produkti X është intenziv në fuqi punëtore, ndërsa Y është në kapital; Produkti X kërkon relativisht më tepër fuqi punëtore për t u prodhuar, se sa produkti Y. Raporti punë/kapital është më i lartë për produktin X se sa për Y.
37 Supozimet e Teorisë H-O [2] 4. Të dyja produktet prodhohen në kushte të shpenzimeve konstante në të dyja vendet; Rritja e sasisë së punës apo të kapitalit që shfrytëzohet në prodhimin e çfarëdo produkti do të rris autputin proporcionalisht; 5. Specializimi në prodhim është jo i plotë në të dyja vendet; Të dyja vendet prodhojnë të dyja produktet edhe në kushte të tregtisë së lirë;
38 Supozimet e Teorisë H-O [3] 7. Shijet janë të njëjta në të dyja vendet; Preferencat e konsumatorëve janë identike në të dyja vendet; Forma dhe vendndodhja e lakoreve të indifirencës është identike në të dyja vendet. 8. Konkurenca është e plotë në të dyja produktet dhe në tregjet e faktorëve të prodhimit; Prodhuesit, konsumatorët apo tregtarët e produktit X apo Y janë shumë të vogël të ndikojnë në çmimin e këtyre produkteve; 9. Mobiliteti (lëvizshmëria) e faktorëve të prodhimit brenda vendit është e plotë ndërsa jashtë vedit është joekzistente;
39 Supozimet e Teorisë H-O [4] 9. Nuk ka shpenzime transporti, apo ndonjë pengesë për ushtrimin e lirshëm të tregtisë ndërkombëtare; 10.Resurset shfrytëzohen tërësisht në të dyja vendet; 11.Tregtia e jashtme në mes të dyja vendeve është e balancuar. Vlera totale e eksporteve të njërit vend është e barabartë me vlerën totale të importeve të këtij vendi.
40 Intensiteti relativ i faktorëve [1] Produkti Y është intenziv në kapital kur norma kapitalpunë (K/L) për prodhimin e Y është më e lartë se sa K/L në prodhimin e produktit X; Shembull: 1Y = 2K + 2L; K/L = 2/2 = 1; 1X = 1K + 4L; K/L = ¼; Pasi qe K/L = 1 për Y, ndërsa K/L = ¼ për X, Y është intenziv në kapital, X është intenziv në punë. Produktet bujqësore përgjithsisht kërkojnë më tepër fuqi punëtore për njësi të kapitalit, se sa ato industriale, të cilat kërkojnë më tepër aktivitet të makinave (kapitalit) për njësi pune.
41 Intensiteti relativ i faktorëve [2]
42 Zotërimi relativ i faktorëve [1] Në dy mënyra mund të definohet zotërimi i faktorëve të prodhimit: 1. Përmes njësive fizike (sasia e përgjithshme e një faktori që e posedon një shtet); 2. Përmes çmimeve relative të faktorëve; P.sh. përmes interesit që paguhet për kapital, dhe përmes pagave që iu paguhen punëtorëve në secilin vend.
43 Zotërimi relativ i faktorëve [2] Sipas njësive fizike: Themi se një Shteti 2 zotëron me bollëk faktorin kapital kur norma e totalit të sasisë së kapitalit me atë të punës që Shteti 2 e ka në dispozicion është më e madhe se sa ajo në Shtetin 1: TK/TL2 > TK/TL1 Sipas çmimeve relative të faktorëve: Shteti 2 zotëron me bollëk faktorin kapital kur norma e interesit në kapital në raport me pagën për punë është më e ulët Shteti 2 se sa në Shtetin 1: i < w
44 Zotërimi i faktorëve dhe KMP [1] Pasi që Shteti 2 zotëron më tepër kapital, dhe produkti Y është intenziv në kapital, atëherë shteti 2 mund të prodhojë krahasimisht më tepër produktin Y se sa Shteti 1. Shteti 1 zotëron më shumë fuqi punëtore, dhe pasi që produkti X është intenziv në punë, atëherë Shteti 1 mund të prodhojë krahasimisht më tepër x se sa Shteti 2. Kjo reflektohet në formën e KMP-ve në grafikonin në vijim.
45 Zotërimi i faktorëve dhe KMP [2] Lakorja e KMPsë për Shtetin 1 është më e sheshtë dhe më gjerë, që tregon që Shteti 1 mund të prodhojë më tepër prej produktit X, se sa Shteti 2.
46 Teorema H-O [1] Në themel të Teorisë H-O qëndron pohimi se një vend eksporton atë produkt për prodhimin e të cilit përdor intensivisht faktorin që ai vend e zotëron me shumicë dhe është më i lirë, dhe e importon produktin prodhimi i të cilit përdor intensivisht faktorin që ai vend nuk e zotëron me shumicë dhe është më i shtrenjtë.
47 Teorema H-O [2] Shteti 1 eksporton produktin X, pasi që produkti X është L-intenziv, e Shteti 1 e posedon me bollëk L-në dhe është më i lirë; Shteti 2 eksporton produktin Y, pasi që produkti Y është K-intenziv, e Shteti 2 e posedon me bollëk K-në dhe është më i lirë; Teoria H-O përcakton përparësitë krahasuese të një vendi varësisht nga posedimi i faktorëve të prodhimit.
48 Përfitimet nga tregtia sipas H-O [1] Shije të njëjta të dyja vendet strukturë të njëjtë të kurbave të indiferencës; Kurba e indiferencës I (prodhimi dhe konsumi) është më e larta që shtetet mund ta arrijnë në kushte të autarkisë; Kurba I përcakton edhe çmimet relative në ekuilibër (PA dhe PA ); Pasi PA< PA, Shteti 1 ka përparësi krahasuese në X, e Shteti 2 në Y.
49 Përfitimet nga tregtia sipas H-O [2] Pas definimit të përparësive krahasuese, Shteti 1 specializohet në X, e Shteti 2 në Y; Specializimi vazhdon deri në pikën B apo B, në pikat ku kurbat transfomuese të të dyja vendeve janë tangjente me çmimin e përbashkët relativ, PB; Shteti 1(2) do të eksportojë X(Y) në këmbim të Y(X), dhe do të konsumoj në pikën E(E ), në kurbën e indiferencës II (trekëndëshat: BCE & B C E ); Eksportet e X janë të barabarta me importet e Y në të dyja rastet (shih grafikonin më poshtë);
50 Përfitimet nga tregtia sipas H-O [3] Të dyja vendet përfitojnë nga tregtia pasi që niveli i autputit është rritur. Të dyja vendet konsumojnë në kurbë më të lartë të indiferencës, II.
51 Testet empirike të Teorisë H-O [1] Një model duhet të testohet suksesshsëm empirikisht para se të pranohet si teori; Hulumtimet e Leontief (Nobel, 1973), tregojnë të kundërtën e asaj çfarë predikon H-O; Rezultatet tregojnë se SHBA-të kanë eksportuar edhe produkte L-intensive ashtu sikur edhe ato K-intensive; Kjo prodhoi të ashtuquajturin Paradoks i Leontievit; Ndryshe, sot H-O është shumë i suksesshëm në përshkrimin e këmbimeve tregtare në botë.
52 Testet empirike të Teorisë H-O [2] Arsyet për razultatet e devijuara: Studimi është realizuar menjëher pas Luftës së Dytë Botërore, kështë që rezultatet nuk ka mundur të jenë reprezentative; Defekti i mundshëm me përfshirjen e vetëm dy faktorëve të prodhimit, dhe lënia anash e resurseve natyrore; Efektet e politikës tarifore në SHBA (masat mbrojtëse në industritë intensive në L); (problemi kyç) Leontievi në analizën e tij përfshin vetëm kapitalin fizik (makinat, paisjet, ndërtesat, etj), dhe injoron në teresi kapitalin human; Përfshirja e kapitalit të dijes (i cili prodhohet nga R&D)
53 Trade policy instruments Fakulteti Ekonomik Universiteti i Prishtinës
54 Përmbajtja Politika Tregtare dhe ndërlidhja me Politikat Makroekonomike; Instrumentet tarifore në politikës tregtare; Marrëveshjet tregtare; Instrumentet jo-tarifore në politikën tregtare.
55 PTK dhe politikat makroekonomike Politika tregtare dhe politikat e ndërlidhura me tregtinë e jashtme; PK dhe politika fiskale; Ndikimet në të hyrat buxhetore; Ndikimet në shpenzimet buxhetore; PK dhe politika monetare; Sistemi i normave të këmbimeve valutore. Liberalizimi; Liberalizimi i mëtëjmë bilateral dhe multilateral duhet të ketë për bazë objektivat zhvillimore të Kosovës; Mekanizmat jo-tariforë shumë pak prezent.
56 Koncepte të ndërlidhura me sistemin tatimor Koncepti mbi tarifat: Tarifat mbi importet dhe tarifat mbi eksportet; Sipas qëllimit: tarifat mbrojtëse (vetëm në importe) dhe tarifat për gjenerimin e të hyrave (në importe dhe eksporte); Llojet: Tarifat specifike (shumë fikse e paguar për produktin e caktuar); Tarifat në vlerë ad valorem (% në vlerën e produktit); Tarifat e kombinuara;
57 Norma efektive e mbrojtjes [1] Norma nominale tarifore aplikohet në produktet përfundimtare të cilat importohen në vend; Norma efektive e mbrojtjes merr parasysh jo vetëm normën nominale tarifore mirëpo edhe çfarëdo tarife që aplikohet në produktet e ndërmjeme që përdoren për prodhimin e të njëjtit produkt final;
58 Norma efektive e mbrojtjes [2] e ( n ab) = 1 a e norma efektive e mbrojtjes; n norma nominale tarifore në produktin përfundimtar; a raporti i vlerës së inputeve të përfunduara me vlerën e produktit përfundimtar b - norma nominale tarifore në inputin e importuar;
59 Efektet e tarifave në mirëqenie [1] TK paraqet diferencën në mes të sasisë së produktit që konsumatorët janë të gatshëm ta blejnë me sasisë që faktikisht e blejnë në treg. p Teprica e konsumatorit TP janë të hyrat të cilat prodhuesit i gjenerojnë mbi sasinë minimale e cila është e nevojshme që prodhuesit ta prodhojnë produktin. p Oferta (çmimi minimal) Kërkesa (çmimi maksimal) Teprica e prodhuesit p 1 p 1 Q 1 Q Q 1 Q
60 Efektet e tarifave në mirëqenie [2] H Efekti i rishpërndarjes Efekti nga shfrytëzimi jo- racional i burimeve Efekti në të hyra qeveritare Efekti në uljen e konsumit S d g Çmimi (në $) 9,500 9,000 8,000 a e b E f c G d F S d+w+t S d+w D d Sasia e automobilave
61 Efektet e integrimeve rajonale [1] Efektet statike të marrëveshjeve për liberalizim; Përllogariten përmes efekteve krijuese të tregtisë dhe efekteve devijuese të këmbimeve; Efektet krijuese të tregtisë rezultojnë kur një pjesë e prodhimtarisë vendore të vendit pjesëmarrës në marrëveshje zëvendësohet me importe me kosto më të ulët nga një vend tjetër anëtar; Efektet devijuese të tregtisë ngjajnë kur importet me kosto më të ultë nga një vend jashtë marrëveshjes zëvendësohen me importe me kosto më të lartë të një vendi brenda marrëveshjes.
62 Efektet e integrimeve rajonale [2] Efektet dinamike janë të lidhura me trendet afatgjata të rritjes ekonomike; Rritja e konkurencës; Ekonomitë e shkallës si resultat i rritjes së madhësisë së tregut; Stimulimi i investimeve; Shfytëzim racional i resurseve.
63 Efektet statike të integrimit S K Krijimi i tregtisë 3.75 S Sh+tarifa Çmimi (në $) a c b S T+tarifa S Sh S T Devijimi i tregtisë D K Gruri (thasë)
64 Kufizimet sasiore - kuotat Kuotat kufizime sasiore në importe; Kuotat administrohen përmes licencave për importe; Llojet specifike të kuotave; Kuotat globale; Përcaton sasinë e produktit që mund të importohet pa marrë parasysh se nga kush apo prej nga importohet; Ky format i kuotave i ka defektet e veta; Kuotat selektive; Alokohen për vende të caktuara; Edhe kjo formë i ka defektet e veta.
65 Efektet e kuotave në tregti dhe mirëqenie S K S K+Q Kuota Çmimi (në $) a b c d Lakorja e ofertës efektive S EU D K Djath (kacë)
66 Rritja e kërkesës dhe ndikimi i tarifave dhe kuotave në vëllimin e tregtisë (a) Kufizimet tarifore (b) Kufizimet përmes kuotave S K0 S K0 Çmimi (në $) 7,000 6,000 S EU0 Çmimi (në $) 7,500 7,000 6,000 D K0 D K1 S EU1 S EU0 D K0 D K Automobila Automobila
Rikardo dhe modeli standard i tregtisë ndërkombëtare. Fakulteti Ekonomik, Universiteti i Prishtinës
Rikardo dhe modeli standard i tregtisë ndërkombëtare Fakulteti Ekonomik, Universiteti i Prishtinës Hyrje Teoritë e tregtisë ndërkombëtare; Modeli i Rikardos; Modeli standard i tregtisë ndërkombëtare. Teoritë
Διαβάστε περισσότεραMerkantilizmi, Smithi dhe përparësitë absolute
Merkantilizmi, Smithi dhe përparësitë absolute Ekonomiks i Tregtisë Ndërkombëtare Fakulteti Ekonomik, UP Hyrje Teoritë e Tregtisë Ndërkombëtare (TTN); Merkantilistët; Teoria e Përparësive Absolute dhe
Διαβάστε περισσότεραTregu i tët. mirave dhe kurba IS. Kurba ose grafiku IS paraqet kombinimet e normave tët interesit dhe nivelet e produktit tët.
Modeli IS LM Të ardhurat Kështu që, modeli IS LM paraqet raportin në mes pjesës reale dhe monetare të ekonomisë. Tregjet e aktiveve Tregu i mallrave Tregu monetar Tregu i obligacioneve Kërkesa agregate
Διαβάστε περισσότεραLënda: Mikroekonomia I. Kostoja. Msc. Besart Hajrizi
Lënda: Mikroekonomia I Kostoja Msc. Besart Hajrizi 1 Nga funksioni i prodhimit në kurbat e kostove Shpenzimet monetare të cilat i bën firma për inputet fikse (makineritë, paisjet, ndërtesat, depot, toka
Διαβάστε περισσότεραDefinimi dhe testimi i hipotezave
(Master) Ligjerata 2 Metodologjia hulumtuese Definimi dhe testimi i hipotezave Prof.asc. Avdullah Hoti 1 1 Përmbajtja dhe literatura Përmbajtja 1. Definimi i hipotezave 2. Testimi i hipotezave përmes shembujve
Διαβάστε περισσότεραTeoria e kërkesës për punë
L07 (Master) Teoria e kërkesës për punë Prof.as. Avdullah Hoti 1 Literatura: Literatura 1. George Borjas (2002): Labor Economics, 2nd Ed., McGraw-Hill, 2002, Chapter 4 2. Stefan Qirici (2005): Ekonomiksi
Διαβάστε περισσότεραLigji I Ohmit Gjatë rrjedhës së rrymës nëpër përcjellës paraqitet. rezistenca. Georg Simon Ohm ka konstatuar
Rezistenca elektrike Ligji I Ohmit Gjatë rrjedhës së rrymës nëpër përcjellës paraqitet rezistenca. Georg Simon Ohm ka konstatuar varësinë e ndryshimit të potencialit U në skajët e përcjellësit metalik
Διαβάστε περισσότεραFluksi i vektorit të intenzitetit të fushës elektrike v. intenzitetin të barabartë me sipërfaqen të cilën e mberthejnë faktorët
Ligji I Gauss-it Fluksi i ektorit të intenzitetit të fushës elektrike Prodhimi ektorial është një ektor i cili e ka: drejtimin normal mbi dy faktorët e prodhimit, dhe intenzitetin të barabartë me sipërfaqen
Διαβάστε περισσότεραPropozim për strukturën e re tarifore
Propozim për strukturën e re tarifore (Tarifat e energjisë elektrike me pakicë) DEKLARATË Ky dokument është përgatitur nga ZRRE me qëllim të informimit të palëve të interesuara. Propozimet në këtë raport
Διαβάστε περισσότερα3. Burimet-faktorët-inputet e prodhimit?
A Kapitulli 1 1. Kuptimi i Ekonomiksit? Ekonomiksi studion anën ekonomike të jetës shoqërore dhe sjelljen e agjentëve ekonomik në shoqëri dhe kushtet ekonomike të bashkëveprimit. 2. Kush jane agjentet
Διαβάστε περισσότεραPASQYRIMET (FUNKSIONET)
PASQYRIMET (FUNKSIONET) 1. Përkufizimi i pasqyrimit (funksionit) Përkufizimi 1.1. Le të jenë S, T bashkësi të dhëna. Funksion ose pasqyrim nga S në T quhet rregulla sipas së cilës çdo elementi s S i shoqëronhet
Διαβάστε περισσότεραKONKURENCA E PLOTE STRUKTURAT E KONKURENCES, TIPARET, TE ARDHURAT DHE OFERTA. Konkurenca e Plote: Tiparet. Strukturat e Konkurences dhe tiparet e tyre
STRUKTURAT E KONKURENCES, TIPARET, TE ARDHURAT DHE OFERTA Java 9 dhe 10 Alban Asllani, MSc, PhD Cand. Universiteti AAB alban.asllani@universitetiaab.com Strukturat e Konkurences dhe tiparet e tyre Tiparet
Διαβάστε περισσότεραAlgoritmet dhe struktura e të dhënave
Universiteti i Prishtinës Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike Algoritmet dhe struktura e të dhënave Vehbi Neziri FIEK, Prishtinë 2015/2016 Java 5 vehbineziri.com 2 Algoritmet Hyrje Klasifikimi
Διαβάστε περισσότεραBAZAT E INFRASTRUKTURES NË KOMUNIKACION
MANUALI NË LËNDEN: BAZAT E INFRASTRUKTURES NË KOMUNIKACION Prishtinë,0 DETYRA : Shtrirja e trasesë së rrugës. Llogaritja e shkallës, tangjentës, dhe sekondit: 6 0 0 0.67 6 6. 0 0 0. 067 60 600 60 600 60
Διαβάστε περισσότεραparaqesin relacion binar të bashkësisë A në bashkësinë B? Prandaj, meqë X A B dhe Y A B,
Përkufizimi. Le të jenë A, B dy bashkësi të çfarëdoshme. Çdo nënbashkësi e bashkësisë A B është relacion binar i bashkësisë A në bashkësinë B. Simbolikisht relacionin do ta shënojmë me. Shembulli. Le të
Διαβάστε περισσότεραAnaliza e regresionit të thjeshtë linear
Analiza e regresionit të thjeshtë linear 11-1 Kapitulli 11 Analiza e regresionit të thjeshtë linear 11- Regresioni i thjeshtë linear 11-3 11.1 Modeli i regresionit të thjeshtë linear 11. Vlerësimet pikësore
Διαβάστε περισσότεραShqyrtimi i Feed-in Tarifës për Hidrocentralet e Vogla RAPORT KONSULTATIV
ZYRA E RREGULLATORIT PËR ENERGJI ENERGY REGULATORY OFFICE REGULATORNI URED ZA ENERGIJU Shqyrtimi i Feed-in Tarifës për Hidrocentralet e Vogla RAPORT KONSULTATIV DEKLARATË Ky raport konsultativ është përgatitur
Διαβάστε περισσότεραQ k. E = 4 πε a. Q s = C. = 4 πε a. j s. E + Qk + + k 4 πε a KAPACITETI ELEKTRIK. Kapaciteti i trupit të vetmuar j =
UNIVERSIEI I PRISHINËS KAPACIEI ELEKRIK Kapaciteti i trupit të vetmuar Kapaciteti i sferës së vetmuar + + + + Q k s 2 E = 4 πε a v 0 fusha në sipërfaqe të sferës E + Qk + + + + j = Q + s + 0 + k 4 πε a
Διαβάστε περισσότεραΑ ί τ η σ η Δ ή λ ω σ η σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς
ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ «Μ Ε Τ Α Μ Ο Ρ Φ Ω Σ Η» Γ Λ Υ Κ Ο Μ Ι Λ Ι Δ Ρ Ο Π Ο Λ Η Σ Α ί τ η σ η Δ ή λ ω σ η σ υ μ μ ε τ ο χ ή ς Πόλη ή Χωριό Σας
Διαβάστε περισσότεραUniversiteti i Prishtinës. Fakulteti Ekonomik Prishtinë, Studimet master EKONOMIKSI I ZHVILLIMIT TË KOSOVËS
Universiteti i Prishtinës Fakulteti Ekonomik Prishtinë, Studimet master EKONOMIKSI I ZHVILLIMIT TË KOSOVËS DISA TEORI DHE MODELE TË ZHVILLIMIT EKONOMIK Prishtinë 2018 1 DISA MODELE TË ZHVILLIMIT EKONOMIK
Διαβάστε περισσότεραELEKTROSTATIKA. Fusha elektrostatike eshte rast i vecante i fushes elektromagnetike.
ELEKTROSTATIKA Fusha elektrostatike eshte rast i vecante i fushes elektromagnetike. Ajo vihet ne dukje ne hapesiren rrethuese te nje trupi ose te nje sistemi trupash te ngarkuar elektrikisht, te palevizshem
Διαβάστε περισσότεραDisa tregues dhe karakteristika të Zhvillimit Ekonomik të Kosovës
Universiteti i Prishtinës Fakulteti Ekonomik Prishtinë, Studimet master EKONOMIKSI I ZHVILLIMIT TË KOSOVËS DISA TREGUES DHE KARKATERISTIKA TË ZHVILLIMIT EKONOMIK TË KOSOVËS Prishtinë 2018 1 Disa tregues
Διαβάστε περισσότεραTestimi i hipotezave/kontrollimi i hipotezave Mostra e madhe
Testimi i hipotezave/kontrollimi i hipotezave Mostra e madhe Ligjërata e tetë 1 Testimi i hipotezave/mostra e madhe Qëllimet Pas orës së mësimit ju duhet ë jeni në gjendje që të: Definoni termet: hipotezë
Διαβάστε περισσότεραShqyrtimi i komenteve, përgjigjet dhe propozimi i ZRRE-së
ZYRA E RREGULLATORIT PËR ENERGJI ENERGY REGULATORY OFFICE REGULATORNI URED ZA ENERGIJU Shqyrtimi i Pestë i Tarifave të Energjisë Elektrike (ShTE5) 2011-2012 Shqyrtimi i komenteve, përgjigjet dhe propozimi
Διαβάστε περισσότεραPolitika e zhvillimit rajonal Dr.Sc.Iliriana Bekteshi
Politika e zhvillimit rajonal Dr.Sc.Iliriana Bekteshi 2011 / 2012 ibekteshi 1 Industrializimi si metodë e zhvillimit të vendeve (viseve) jo mjaft të zhvilluara Kur kemi të bëjmë me industrializimi si metodë
Διαβάστε περισσότεραProgram Studimi i Ciklit të Dytë MASTER PROFESIONAL NË EKONOMIKS NË SIPËRMARRJE
Program i i Ciklit të Dytë MASTER PROFESONAL NË EKONOMKS NË SPËRMARRJE Emërtimi i lëndës Metodat e kèrkimit nè ekonomi KOD ECN 411 Disiplina e formimit të përgjithshëm Objektivi është të kërkohet e vërteta
Διαβάστε περισσότεραAnaliza e Regresionit dhe Korrelacionit
1-1 Analiza e Regresionit dhe Korrelacionit Qëllimet: Në fund të orës së mësimit, ju duhet të jeni në gjendje që të : Kuptoni rolin dhe rëndësinë e analizës së regresionit dhe korrelacionit si dhe dallimet
Διαβάστε περισσότεραNyjet, Deget, Konturet
Nyjet, Deget, Konturet Meqenese elementet ne nje qark elektrik mund te nderlidhen ne menyra te ndryshme, nevojitet te kuptojme disa koncepte baze te topologjise se rrjetit. Per te diferencuar nje qark
Διαβάστε περισσότεραNga rrjedh termi ekonomi? Ekonomia - Ky term rrjedh nga greqishtja e vjetër nga fjala οἶκος [oikos], dhe do të thotë "shtëpi, tempull, kamp, hallë"
Nga rrjedh termi ekonomi? Ekonomia - Ky term rrjedh nga greqishtja e vjetër nga fjala οἶκος [oikos], dhe do të thotë "shtëpi, tempull, kamp, hallë" dhe fjala νόμος [nomos], që don të thotë zakon, rregull,
Διαβάστε περισσότεραMenaxhimi Financiar B E S I A N M U S T A F A
Menaxhimi Financiar 1 B E S I A N M U S T A F A Vlera në Kohë e Parasë 2 Kuptimi dhe reëndësia Vlera e parasë për shume arsye varet nga koha në të cilën ndodh rrjedha e saj: Inflacioni në qoftë se vjen
Διαβάστε περισσότεραLlogaritja e normës së interesit (NI ose vetem i)
Norma e interesit Rëndësia e normës së interesit për individin, biznesin dhe për shoqërine në përgjithësi Cka me të vërtetë nënkupton norma e interesit-me normë të interesit nënkuptojmë konceptin në ekonominë
Διαβάστε περισσότεραREPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE PROVIMI ME ZGJEDHJE I MATURËS SHTETËRORE 2011
KUJDES! MOS DËMTO BARKODIN BARKODI REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE PROVIMI ME ZGJEDHJE I MATURËS SHTETËRORE 2011 S E S I O N I II LËNDA: KIMI VARIANTI
Διαβάστε περισσότεραREPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE PROVIMI ME ZGJEDHJE I MATURËS SHTETËRORE 2011
KUJDES! MOS DËMTO BARKODIN BARKODI REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA KOMBËTARE E PROVIMEVE PROVIMI ME ZGJEDHJE I MATURËS SHTETËRORE 2011 S E S I O N I II LËNDA: KIMI VARIANTI
Διαβάστε περισσότερα9 KARAKTERISTIKAT E MOTORIT ME DJEGIE TË BRENDSHME DEFINICIONET THEMELORE Për përdorim të rregullt të motorit me djegie të brendshme duhet të dihen
9 KARAKTERISTIKAT E MOTORIT ME DJEGIE TË BRENDSHME DEFINICIONET THEMELORE Për përdorim të rregullt të motorit me djegie të brendshme duhet të dihen ndryshimet e treguesve të tij themelor - fuqisë efektive
Διαβάστε περισσότεραR = Qarqet magnetike. INS F = Fm. m = m 0 l. l =
E T F UNIVERSIETI I PRISHTINËS F I E K QARQET ELEKTRIKE Qarqet magnetike Qarku magnetik I thjeshtë INS F = Fm m = m m r l Permeabililiteti i materialit N fluksi magnetik në berthamë të berthamës l = m
Διαβάστε περισσότεραRepublika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government PROGRAMI PËR REFORMA NË EKONOMI (PRE)
Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government PROGRAMI PËR REFORMA NË EKONOMI (PRE) 2016 Përmbajtja 1. KORNIZA E PËRGJITHSHME E POLITIKËS DHE OBJEKTIVAT... 1 2. KORNIZA
Διαβάστε περισσότεραDistanca gjer te yjet, dritësia dhe madhësia absolute e tyre
Distanca gjer te yjet, dritësia dhe madhësia absolute e tyre Mr. Sahudin M. Hysenaj 24 shkurt 2009 Përmbledhje Madhësia e dukshme e yjeve (m) karakterizon ndriçimin që vjen nga yjet mbi sipërfaqen e Tokës.
Διαβάστε περισσότερα"PRANIA NË PUBLIK E GUVERNATORIT TË BANKËS SË SHQIPËRISË, JANAR-DHJETOR 2003"
"PRANIA NË PUBLIK E GUVERNATORIT TË BANKËS SË SHQIPËRISË, JANAR-DHJETOR 2003" 1 2 PËRMBAJTJA KAPITULLI I. FJALA E GUVERNATORIT TË BANKËS SË SHQIPËRISË NË DOKUMENTET ZYRTARE MBI VLERËSIMET EKONOMIKE E MONETARE
Διαβάστε περισσότεραKSF 2018 Student, Klasa 11 12
Problema me 3 pikë # 1. Figura e e mëposhtme paraqet kalendarin e një muaji të vitit. Për fat të keq, mbi të ka rënë bojë dhe shumica e datave të tij nuk mund të shihen. Cila ditë e javës është data 27
Διαβάστε περισσότεραNDËRTIMI DHE PËRMBAJTJA E PUNIMIT
NDËRTIMI DHE PËRMBAJTJA E PUNIMIT Punimi monografik Vështrim morfo sintaksor i parafjalëve të gjuhës së re greke në krahasim me parafjalët e gjuhës shqipe është konceptuar në shtatë kapituj, të paraprirë
Διαβάστε περισσότερα2. VEPRIMTARIA E BANKËS SË SHQIPËRISË GJATË VITIT
2. VEPRIMTARIA E BANKËS SË SHQIPËRISË GJATË VITIT 2.1. POLITIKA MONETARE Objektivi kryesor i politikës monetare në Shqipëri është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. Një mjedis ekonomik me çmime
Διαβάστε περισσότεραDielektriku në fushën elektrostatike
Dielektriku në fushën elektrostatike Polarizimi I dielektrikut Njera nga vetit themelore të dielektrikut është lidhja e fortë e gazit elektronik me molekulat e dielektrikut. Në fushën elektrostatike gazi
Διαβάστε περισσότεραQARQET ME DIODA 3.1 DREJTUESI I GJYSMËVALËS. 64 Myzafere Limani, Qamil Kabashi ELEKTRONIKA
64 Myzafere Limani, Qamil Kabashi ELEKTRONKA QARQET ME DODA 3.1 DREJTUES GJYSMËVALËS Analiza e diodës tani do të zgjerohet me funksione të ndryshueshme kohore siç janë forma valore sinusoidale dhe vala
Διαβάστε περισσότεραforum SEKTORI BANKAR: NDIHMESË APO BARRIERË
forum SEKTORI BANKAR: NDIHMESË APO BARRIERË forum 2015 Përmbledhja e sistemit bankar në Kosovë 1 SEKTORI BANKAR: NDIHMESË APO BARRIERË Këte analizë e ka punuar INSTITUTI RIINVEST SEKTORI BANKAR: ndihmesë
Διαβάστε περισσότεραKapitulli 1 Hyrje në Analizën Matematike 1
Përmbajtja Parathënie iii Kapitulli 1 Hyrje në Analizën Matematike 1 1.1. Përsëritje të njohurive nga shkolla e mesme për bashkësitë, numrat reale dhe funksionet 1 1.1.1 Bashkësitë 1 1.1.2 Simbole të logjikës
Διαβάστε περισσότεραqëllim ushqyese(fortifikimin) e miellit të grurit Një ushqyese(fortifikimin) e miellit të grurit e
Një vlerësim për industrinë e blojës në Shqipëri me qëllim rritjen e vlerave ushqyese(fortifikimin) Një vlerësim për e miellit të grurit Një industrinë e blojës në vlerësim Shqipëri për me industrinë qëllim
Διαβάστε περισσότεραDetyra për ushtrime PJESA 4
0 Detyr për ushtrime të pvrur g lëd ANALIZA MATEMATIKE I VARGJET NUMERIKE Detyr për ushtrime PJESA 4 3 Të jehsohet lim 4 3 ( ) Të tregohet se vrgu + + uk kovergjo 3 Le të jeë,,, k umr relë joegtivë Të
Διαβάστε περισσότεραProgram Studimi i Ciklit tëdytë MASTER SHKENCOR NË EKONOMIKS
Program i i Ciklit tëdytë MASTER SHKENCOR NË EKONOMKS Emërtimi i lëndës Metodat e kërkimit në ekonomi KOD ECN 411 Disiplina e formimit të përgjithshëm Objektivi është të kërkohet e vërteta rreth çështjeve
Διαβάστε περισσότεραNjësitë e matjes së fushës magnetike T mund të rrjedhin për shembull nga shprehjen e forcës së Lorencit: m. C m
PYETJE n.. - PËRGJIGJE B Duke qenë burimi isotrop, për ruajtjen e energjisë, energjia është e shpërndarë në mënyrë uniforme në një sipërfaqe sferike me qendër në burim. Intensiteti i dritës që arrin në
Διαβάστε περισσότεραPËRMBLEDHJE DETYRASH PËR PËRGATITJE PËR OLIMPIADA TË MATEMATIKËS
SHOQATA E MATEMATIKANËVE TË KOSOVËS PËRMBLEDHJE DETYRASH PËR PËRGATITJE PËR OLIMPIADA TË MATEMATIKËS Kls 9 Armend Sh Shbni Prishtinë, 009 Bshkësitë numerike Të vërtetohet se numri 004 005 006 007 + është
Διαβάστε περισσότεραTreguesit e dispersionit/shpërndarjes/variacionit
Treguesit e dispersionit/shpërndarjes/variacionit Qëllimet: Në fund të orës së mësimit, ju duhet të jeni në gjendje që të : Dini rëndësinë e treguesve të dispersionit dhe pse përdoren ata. Llogaritni dhe
Διαβάστε περισσότεραUniversiteti i Prishtinës Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike. Agni H. Dika
Universiteti i Prishtinës Fakulteti i Inxhinierisë Elektrike dhe Kompjuterike Agni H. Dika Prishtinë 007 Libri të cilin e keni në dorë së pari u dedikohet studentëve të Fakultetit të Inxhinierisë Elektrike
Διαβάστε περισσότεραKapitulli. Programimi linear i plote
Kapitulli Programimi linear i plote 1-Hyrje Për të gjetur një zgjidhje optimale brenda një bashkesie zgjidhjesh të mundshme, një algoritëm duhet të përmbajë një strategji kërkimi të zgjidhjeve dhe një
Διαβάστε περισσότεραMENAXHIMI I OPERACIONEVE. Çfarë kuptohet me planifikimin e sistemimit? Çështjet kryesore SISTEMIMI I PROÇESIT LIGJËRATA 10
MENAXHIMI I OPERACIONEVE Çështjet kryesore SISTEMIMI I PROÇESIT LIGJËRATA 10 E 12 sek A B C D F H I 10 sek 50 sek 5 sek 25 sek 15 sek 18 sek 15 sek G 15 sek Çfarë kuptohet me planifikimin e sistemimit?
Διαβάστε περισσότεραRepublika e Kosovës. Republika Kosova - Republic of Kosovo
Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria - Vlada Government Ministria e Zhvillimit Ekonomik Ministarstvo Ekonomskog Razvoja - Ministry of Economic Development BALANCA VJETORE E
Διαβάστε περισσότεραSI TË BËHENI NËNSHTETAS GREK? (Udhëzime të thjeshtuara rreth marrjes së nënshtetësisë greke)*
SI TË BËHENI NËNSHTETAS GREK? (Udhëzime të thjeshtuara rreth marrjes së nënshtetësisë e)* KUSH NUK MUND TË Për shtetasit e vendeve jashtë BEsë Ata që nuk kanë leje qëndrimi ose kanë vetëm leje të përkohshme
Διαβάστε περισσότεραFINANCIMI BUJQËSOR NË KOSOVË
FINANCIMI BUJQËSOR NË KOSOVË RAPORTI I STUDIMIT BFC Max-Högger-Strasse 6 CH-8048 Zurich, Switzerland Phone: Fax: +41 44 78422 22 +41 44 78423 23 info@bfconsulting.com www.bfconsulting.com Rr. Perandori
Διαβάστε περισσότεραUNIVERSITETI SHTETËROR I TETOVËS FAKULTETI I SHKENCAVE HUMANE DHE ARTEVE DEPARTAMENTI I GJEOGRAFISË. DETYRË Nr.1 nga lënda H A R T O G R A F I
UNIVERSITETI SHTETËROR I TETOVËS FAKULTETI I SHKENCAVE HUMANE DHE ARTEVE DEPARTAMENTI I GJEOGRAFISË DETYRË Nr. nga lënda H A R T O G R A F I Punoi: Emri MBIEMRI Mentor: Asist.Mr.sc. Bashkim IDRIZI Tetovë,
Διαβάστε περισσότεραNgjeshmëria e dherave
Ngjeshmëria e dherave Hyrje Në ndërtimin e objekteve inxhinierike me mbushje dheu, si për shembull diga, argjinatura rrugore etj, kriteret projektuese përcaktojnë një shkallë të caktuar ngjeshmërie të
Διαβάστε περισσότεραDELEGATET DHE ZBATIMI I TYRE NE KOMPONETE
DELEGATET DHE ZBATIMI I TYRE NE KOMPONETE KAPITULLI 5 Prof. Ass. Dr. Isak Shabani 1 Delegatët Delegati është tip me referencë i cili përdorë metoda si të dhëna. Përdorimi i zakonshëm i delegatëve është
Διαβάστε περισσότεραPse është i rëndësishëm izolimi
Pse është i rëndësishëm izolimi Rezymeja e raportit për qëndrueshmëri 2010 Pse është i rëndësishëm izolimi? Roli ynë Kompania Knauf Insulation gjatë dhjetë vitive të kaluara ka realizuar një rritje evidente
Διαβάστε περισσότεραRepublika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government
Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government PROGRAMI I KOSOVËS PËR REFORMA NË EKONOMI (PKRE) 2017 TABELA E PËRMBAJTJES 1. KORNIZA E PËRGJITHSHME E POLITIKËS DHE OBJEKTIVAT...
Διαβάστε περισσότεραShtrohet pyetja. A ekziston formula e përgjithshme për të caktuar numrin e n-të të thjeshtë?
KAPITULLI II. NUMRAT E THJESHTË Më parë pamë se p.sh. numri 7 plotpjesëtohet me 3 dhe me 9 (uptohet se çdo numër plotpjesëtohet me dhe me vetvetën). Shtrohet pyetja: me cilët numra plotpjesëtohet numri
Διαβάστε περισσότεραREPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA QENDRORE E VLERËSIMIT TË ARRITJEVE TË NXËNËSVE PROVIMI I MATURËS SHTETËRORE 2008
KUJDES! MOS DËMTO BARKODIN Matematikë Sesioni I BARKODI REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS AGJENCIA QENDRORE E VLERËSIMIT TË ARRITJEVE TË NXËNËSVE PROVIMI I MATURËS SHTETËRORE 008
Διαβάστε περισσότεραMenaxhment Financiar (zgjidhjet)
Shoqata e Kontabilistëve të Çertifikuar dhe Auditorëve të Kosovës Society of Certified Accountants and Auditors of Kosovo Menaxhment Financiar (zgjidhjet) P7 Nr. FLETË PROVIMI Exam Paper Data: 02.07.2016
Διαβάστε περισσότεραREPUBLIKA E KOSOVËS REPUBLIKA KOSOVO REPUBLIC OF KOSOVA QEVERIA E KOSOVËS - VLADA KOSOVA - GOVERNMENT OF KOSOVA
REPUBLIK E KOSOVËS REPUBLIK KOSOVO REPUBLIC OF KOSOV QEVERI E KOSOVËS - VLD KOSOV - GOVERNMENT OF KOSOV MINISTRI E RSIMIT E MINISTRSTVO OBRZOVNJ MINISTRY OF EDUCTION SHKENCËS DHE E TEKNOLOGJISË NUKE I
Διαβάστε περισσότεραTEORIA E INFORMACIONIT
TEORIA E INFORMACIONIT Literature 1. ESSENTIALS OF ERROR-CONTROL CODING, Jorge Castiñeira Moreira, Patrick Guy Farrell, 2006 John Wiley & Sons Ltd. 2. Telecommunications Demystified, Carl Nassar, by LLH
Διαβάστε περισσότεραGjeneza dhe nocioni i teorisë së informacionit. Literatura. Gjeneza dhe nocioni i teorisë së informacionit
Literatura 1. ESSENTIALS OF ERROR-CONTROL CODING, Jore Castiñeira Moreira, Patrick Guy Farrell, 2006 John Wiley & Sons Ltd. 2. Telecommunications Demystified, Carl Nassar, by LLH Technoloy Publishin, 2001.
Διαβάστε περισσότεραKSF 2018 Cadet, Klasa 7 8 (A) 18 (B) 19 (C) 20 (D) 34 (E) 36
Problema me 3 pië # 1. Sa është vlera e shprehjes (20 + 18) : (20 18)? (A) 18 (B) 19 (C) 20 (D) 34 (E) 36 # 2. Në qoftë se shkronjat e fjalës MAMA i shkruajmë verikalisht njëra mbi tjetrën fjala ka një
Διαβάστε περισσότεραQark Elektrik. Ne inxhinierine elektrike, shpesh jemi te interesuar te transferojme energji nga nje pike ne nje tjeter.
Qark Elektrik Ne inxhinierine elektrike, shpesh jemi te interesuar te transferojme energji nga nje pike ne nje tjeter. Per te bere kete kerkohet nje bashkekomunikim ( nderlidhje) ndermjet pajisjeve elektrike.
Διαβάστε περισσότεραBanka popullore e Republikës së Maqedonisë
Banka popullore e Republikës së Maqedonisë Raporti tremujor janar, 214 PËRMBAJTJA: Hyrje... 3 I. Lëvizjet makroekonomike... 6 1.1 Mjedisi ekonomik ndërkombëtar... 6 1.2. Oferta vendore... 12 1.3. Kërkesa
Διαβάστε περισσότεραAnaliza e qarqeve duke përdorur ligjet Kirchhoff ka avantazhin e madh se ne mund të analizojme një qark pa ngacmuar konfigurimin e tij origjinal.
Analiza e qarqeve duke përdorur ligjet Kirchhoff ka avantazhin e madh se ne mund të analizojme një qark pa ngacmuar konfigurimin e tij origjinal. Disavantazh i kësaj metode është se llogaritja është e
Διαβάστε περισσότεραVENDIM Nr.803, date PER MIRATIMIN E NORMAVE TE CILESISE SE AJRIT
VENDIM Nr.803, date 4.12.2003 PER MIRATIMIN E NORMAVE TE CILESISE SE AJRIT Ne mbështetje te nenit 100 te Kushtetutës dhe te nenit 5 te ligjit nr.8897, date 16.5.2002 "Për mbrojtjen e ajrit nga ndotja",
Διαβάστε περισσότεραZYRA E RREGULLATORIT PËR ENERGJI ENERGY REGULATORY OFFICE REGULATORNI URED ZA ENERGIJU RAPORTI VJETOR. Prishtinë Mars, 2008
ZYRA E RREGULLATORIT PËR ENERGJI ENERGY REGULATORY OFFICE REGULATORNI URED ZA ENERGIJU RAPORTI VJETOR 2007 Prishtinë Mars, 2008 ZYRA E RREGULLATORIT PËR ENERGJI ENERGY REGULATORY OFFICE REGULATORNI URED
Διαβάστε περισσότεραShqipëria: Ruajtja e Rritjes së Qëndrueshme edhe përtej Tranzicionit Memorandum Ekonomik i Bankës Botërore për Shqipërinë
Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Raport Nr. 29257-AL Shqipëria: Ruajtja e Rritjes së Qëndrueshme edhe përtej Tranzicionit
Διαβάστε περισσότεραIndukcioni elektromagnetik
Shufra pingul mbi ijat e fushës magnetike Indukcioni elektromagnetik Indukcioni elektromagnetik në shufrën përçuese e cila lëizë në fushën magnetike ijat e fushës magnetike homogjene Bazat e elektroteknikës
Διαβάστε περισσότεραZbatimi i Total Quality Management në Electrolux Author: Palenzo Dimche Indeks I. Deklarata e objektivave
Zbatimi i Total Quality Management në Electrolux 2011-2014 Author: Palenzo Dimche Indeks I. Deklarata e objektivave ---------------------------------------------------------------------------------- 1
Διαβάστε περισσότεραRepublika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo
Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare Regulatory Authority of Electronic and Postal Communications Regulatorni Autoritet
Διαβάστε περισσότεραT E K N O L O GJ I A E M A T E R I A L E V E
UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I INXHINIERISË MEKANIKE Prishtinë Dr. sc. Nexhat Qehaja T E K N O L O GJ I A E M A T E R I A L E V E (Ligjerata pjesa e dytë) Prishtinë, 2009 1.1 Hyrje Shkenca e materialeve
Διαβάστε περισσότεραUNIVERSITETI AAB Fakulteti i Shkencave Kompjuterike. LËNDA: Bazat e elektroteknikës Astrit Hulaj
UNIVERSITETI AAB Fakulteti i Shkencave Kompjuterike LËNDA: Bazat e elektroteknikës Prishtinë, Ligjëruesi: 2014 Astrit Hulaj 1 KAPITULLI I 1. Hyrje në Bazat e Elektroteknikës 1.1. Principet bazë të inxhinierisë
Διαβάστε περισσότεραIII. FUSHA MAGNETIKE. FIZIKA II Rrahim MUSLIU ing.dipl.mek. 1
III.1. Fusha magnetike e magnetit të përhershëm Nëse në afërsi të magnetit vendosim një trup prej metali, çeliku, kobalti ose nikeli, magneti do ta tërheq trupin dhe ato do të ngjiten njëra me tjetrën.
Διαβάστε περισσότεραPJESËMARRJA QYTETARE NË KOSOVË
NE DHE ATA PJESËMARRJA QYTETARE NË KOSOVË PJESËMARRJAQYTETARENËKOSOVË AUTORË: BesnikeKoçani TaulantHoxha MBLEDHJADHEPËRPUNIMIITËDHËNAVE: BesnikeKoçani SuzanaArni RinaKrasniqi DIZAJNDHEGRAFIKË: FidanHallaqi
Διαβάστε περισσότεραTRAJNIM NË PROKURIMIN PUBLIK PËR VENDET PËRFITUESE nga IPA
TRAJNIM NË PROKURIMIN PUBLIK PËR VENDET PËRFITUESE nga IPA SIGMA është një nismë e përbashkët e OECD-së dhe e BE-së, e financuar kryesisht nga BE-ja www.sigmaweb.org Në dhjetor 007, një grup ekspertësh
Διαβάστε περισσότερα6.6 PROCESI I DJEGIES Paraqet procesin bazë dhe më të ndërlikuar të ciklit punues të motorët me djegie të brendshme. Te procesi i djegies vjen deri
6.6 PROCESI I DJEGIES Paraqet procesin bazë dhe më të ndërlikuar të ciklit punues të motorët me djegie të brendshme. Te procesi i djegies vjen deri te transformimi i energjisë kimike të lëndës djegëse
Διαβάστε περισσότεραII. MEKANIKA. FIZIKA I Rrahim MUSLIU ing.dipl.mek. 1
II.1. Lëvizja mekanike Mekanika është pjesë e fizikës e cila i studion format më të thjeshta të lëvizjes së materies, të cilat bazohen në zhvendosjen e thjeshtë ose kalimin e trupave fizikë prej një pozite
Διαβάστε περισσότεραZyra Rregullatore për Ujë dhe Mbeturina. Procedurat për Vendosjen e Tarifave të Furnizimit me Ujë. Draft preliminar konceptet themelore etj.
Zyra Rregullatore për Ujë dhe Mbeturina Procedurat për Vendosjen e Tarifave të Furnizimit me Ujë Draft preliminar konceptet themelore etj. Tetor 2007 Zyra Rregullatore për Ujë dhe Mbeturina Procedurat
Διαβάστε περισσότεραQarqet/ rrjetet elektrike
Qarqet/ rrjetet elektrike Qarku elektrik I thjeshtë lementet themelore të qarkut elektrik Lidhjet e linjave Linja lidhëse Pika lidhëse Kryqëzimi I linjave lidhëse pa lidhje eletrike galvanike 1 1 lementet
Διαβάστε περισσότεραEλληνικά για σας A0 ανάγνωση - γραφή - προφορά - τονισμός. Gjuha greke për ju A0 lëxim - shkrim - shqiptim - theksim
intro_alb_final 5/18/12 7:56 PM Page 3 Eλληνικά για σας A0 ανάγνωση - γραφή - προφορά - τονισμός Gjuha greke për ju A0 lëxim - shkrim - shqiptim - theksim ΒΙΒΛΙΟ Α0 τελείως αρχάριοι Δίγλωσση έκδοση ελληνικά
Διαβάστε περισσότερα08:30 ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ ONKOLOGJIA Νέα Εποχή Një epokë στην Αντιμετώπιση e Re në trajtimin του Καρκίνου e tumoreve
E shtunë 20 Nëntor 2010 Σαββάτο 20 Νοεμβρίου 2010 Ώρα Έναρξης 08:30 Ora 1o ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑ ΤΙΡΑΝΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:: ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Νέα Εποχή στην Αντιμετώπιση του Καρκίνου SEMINARI
Διαβάστε περισσότεραBANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS CENTRALNA BANKA REPUBLIKE KOSOVA CENTRAL BANK OF THE REPUBLIC OF KOSOVO RAPORTI I STABILITETIT FINANCIAR
BANKA QENDRORE E REPUBLIKËS SË KOSOVËS CENTRALNA BANKA REPUBLIKE KOSOVA CENTRAL BANK OF THE REPUBLIC OF KOSOVO RAPORTI I STABILITETIT FINANCIAR Numër 13 Shtator 2018 CBK Working Paper no. 4 Efficiency
Διαβάστε περισσότεραRREGULLORE PËR ADEKUATSHMËRINË E KAPITALIT TË BANKAVE. Neni 1 Qëllimi dhe fushëveprimi
Bazuar në nenin 35, paragrafi 1.1 të Ligjit Nr. 03/L-209 për Bankën Qendrore të Republikës së Kosovës (Gazeta Zyrtare e Republikës së Kosovës, nr. 77/16 gusht 2010), dhe nenet 15, 16 dhe 85 të Ligjit Nr.
Διαβάστε περισσότεραPromocioni. E dijë qe gjysma e te ardhurave te mia shkojnë për reklame, por nuk e di cila është kjo gjysma. Henri Ford
Promocioni E dijë qe gjysma e te ardhurave te mia shkojnë për reklame, por nuk e di cila është kjo gjysma. Henri Ford Promocioni Komunikimi Shitja personale Promocioni i shitjes, Publiciteti Marredheniet
Διαβάστε περισσότεραLibër mësuesi Matematika
Libër mësuesi Nikolla Perdhiku Libër mësuesi Matematika 7 Për klasën e 7 -të të shkollës 9-vjeçare Botime shkollore Albas 1 Libër mësuesi për tekstin Matematika 7 Botues: Latif AJRULLAI Rita PETRO Redaktore
Διαβάστε περισσότεραE shtunë 5 Shkurt 2011. Σάββατο 5 Φεβρουαρίου 2011 08:30. Ώρα Έναρξης TEMATIKA: ORTOPEDIA
E shtunë 5 Shkurt 2011 Σάββατο 5 Φεβρουαρίου 2011 Ώρα Έναρξης 08:30 Ora 2o ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑ ΤΙΡΑΝΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ SEMINARI I 2-të SHKENCOR I SPITALIT HYGEIA TIRANË
Διαβάστε περισσότεραINDUTIVITETI DHE MESINDUKTIVITETI. shtjellur linearisht 1. m I 2 Për dredhën e mbyllur të njëfisht
INDUTIVITETI DHE MESINDUKTIVITETI Autoinduksioni + E Ndryshimi I fluksit të mbërthyer indukon tensionin - el = - d Ψ Fluksi I mbërthyer autoinduksionit F është N herë më i madhë për shkak të eksitimit
Διαβάστε περισσότεραVlerësimi i varfërisë në Kosovë
Vlerësimi i varfërisë në Kosovë Vëllimi II. Vlerësimi i trendeve nga të dhënat që nuk mund të krahasohen 3 tetor 2007 Banka Botërore Rajoni i Evropës dhe Azisë Qendrore Njësia për reduktimin e varfërisë
Διαβάστε περισσότερα2 Marim në konsiderate ciklet termodinamike të paraqitura në planin V p. Në cilin cikël është më e madhe nxehtësia që shkëmbehet me mjedisin?
1 Një automobile me një shpejtësi 58km/h përshpejtohet deri në shpejtësinë 72km/h për 1.9s. Sa do të jetë nxitimi mesatar i automobilit? A 0.11 m s 2 B 0.22 m s 2 C 2.0 m s 2 D 4.9 m s 2 E 9.8 m s 2 2
Διαβάστε περισσότεραFëmijët dhe media. Një sondazh i opinionit të fëmijëve dhe të rinjve për përdorimin dhe besueshmërinë e medias
Fëmijët dhe media Një sondazh i opinionit të fëmijëve dhe të rinjve për përdorimin dhe besueshmërinë e medias Albanian Media Institute Instituti Shqiptar i Medias Dhjetor 2011 1 Ky material përmbledh rezultatet
Διαβάστε περισσότεραUniversiteti i Prishtinës. Departmenti/Fakulteti/Njësia akademike: DEPARTAMENTI I PRODHIMTARISË DHE I AUTOMATIZIMIT FAKULTETI I INXHINIERISË MEKANIKE
Universiteti i Prishtinës Departmenti/Fakulteti/Njësia akademike: DEPARTAMENTI I PRODHIMTARISË DHE I AUTOMATIZIMIT FAKULTETI I INXHINIERISË MEKANIKE Titulli i kursit (lëndës mësimore): ORGANIZIMI I PRODHIMTARISË
Διαβάστε περισσότεραEKONOMIKSI I PERSONELIT
EKONOMIKSI I PERSONELIT Mustafa Salihu Kapitulli 1 Hyrje Page 1 of 192 Profesionistët që merren me analizën e burimeve njerëzore zakonisht konsiderohen si niveli më i ulët në hierarkinë menaxheriale. Njerëzit
Διαβάστε περισσότερα