Προστασία φωτοβολταϊκών γεννητριών έναντι υπερτάσεων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Προστασία φωτοβολταϊκών γεννητριών έναντι υπερτάσεων"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Η/Υ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Προστασία φωτοβολταϊκών γεννητριών έναντι υπερτάσεων ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΟΥ Επιβλέπων Καθηγητής: Π.Ν. ΜΙΚΡΟΠΟΥΛΟΣ Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2012

2 2

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο εργαστήριο Υψηλών Τάσεων του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους Σκοπός της είναι η επισκόπηση των διεθνών κανονισμών και προτύπων, αλλά και της κατασκευαστικής εμπειρίας, πάνω στο πρόβλημα της εφαρμογής εκτροπέων υπέρτασης για την προστασία Φ/Β γεννητριών από υπερτάσεις προερχόμενες από άμεσα ή έμμεσα κεραυνικά πλήγματα. Το πρόβλημα αυτό αποκτά ιδιαίτερη αξία, καθώς στη χώρα μας αυξάνεται συνεχώς η συμμετοχή Φ/Β γεννητριών στην παραγωγή ηλεκτρική ενέργειας. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας δίνεται μια εισαγωγή πάνω στα Φ/Β συστήματα, ενώ στο δεύτερο εξετάζεται και τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα προστασία έναντι υπερτάσεων σε κάθε τμήμα μιας Φ/Β γεννήτριας από άμεσο ή έμμεσο κεραυνικό πλήγμα. Στο τρίτο κεφάλαιο δίνονται οι βασικές αρχές για το σχεδιασμό ενός αποτελεσματικού Συστήματος Αντικεραυνικής Προστασίας. Στο τέταρτο κεφάλαιο εξετάζονται οι βασικές αρχές λειτουργίας των εκτροπέων υπέρτασης. Στο πέμπτο κεφάλαιο της εργασίας παρουσιάζονται οι θεωρητικές αρχές για την ορθή εφαρμογή εκτροπέων υπέρτασης σε κάθε τμήμα μιας Φ/Β γεννήτριας, ενώ στο έκτο παρουσιάζονται διάφορες προτάσεις κατασκευαστικών εταιρειών. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο, παρουσιάζεται μια εφαρμογή όλων των προηγούμενων για διάφορες περιπτώσεις Φ/Β γεννητριών που απαντώνται στην πράξη και στο όγδοο κεφάλαιο εξάγονται τα βασικά συμπεράσματα από την διπλωματική αυτή εργασία. 3

4 Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον κ. Π. Ν. Μικρόπουλο, αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος, για το κίνητρο που μου έδωσε και την υποστήριξη και καθοδήγηση του, που κατέστησαν δυνατή την ολοκλήρωση της παρούσης διπλωματικής εργασίας, τον Δρ. Δ. Γουργούλη για το υλικό και τις πολύτιμες συμβουλές που μου παρείχε, καθώς και την Άννα Αναγνωστοπούλου για την ολόπλευρη υποστήριξη της σε όλη τη διάρκεια της εργασίας. Παπαπανάγου Παναγιώτης Θεσσαλονίκη, Μάρτιος

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Φ/B Συστήματα 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 - ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΥΠΕΡΤΑΣΕΙΣ Υπερτάσεις σε Φ/Β γεννήτριες Γενικά Υπερτάσεις στη dc πλευρά Υπερτάσεις στη αc πλευρά Αναμενόμενες υπερτάσεις λόγω άμεσου πλήγματος κεραυνού - Ζώνες αντικεραυνικής προστασίας Αναμενόμενες υπερτάσεις λόγω επαγωγικών φαινομένων 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Στάθμες Αντικεραυνικής Προστασίας Επιλογή ΣΑΠ Εξωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας Προστασία έναντι ηλεκτροπληξίας Εσωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας Σύστημα γείωσης Μαγνητική θωράκιση Δρομολόγηση καλωδίων..24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - ΕΚΤΡΟΠΕΙΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ Κατηγορίες Υπερτάσεων 25 5

6 4.2 - Κλάσεις εκτροπέων υπέρτασης Λειτουργία των Εκτροπέων Υπέρτασης Κατηγορίες εκτροπέων υπέρτασης Συντονισμός των εκτροπέων υπέρτασης Συνδεσμολογίες εκτροπέων υπέρτασης Επίβλεψη του εκτροπέα με χρήση ασφάλειας 37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - ΕΚΤΡΟΠΕΙΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΣΕ Φ/Β ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ Υπολογισμός του ρεύματος κεραυνού που ρέει στα εξωτερικά αγώγιμα τμήματα και στα καλώδια εισερχόμενων παροχών της κατασκευής Εκτροπείς στη DC πλευρά της Φ/Β γεννήτριας Εκτροπείς στην AC Πλευρά της Φ/Β γεννήτριας Προστασία ηλεκτρονικών συσκευών Βασικό παράδειγμα Φ/Β πάρκα με Tracker Κτήρια με Φ/Β εγκατάσταση στη στέγη τους.48 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, χωρίς την ύπαρξη ΣΑΠ Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, με εγκατεστημένο ΣΑΠ στο οποίο τηρείται η απόσταση ασφαλείας Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, με εγκατεστημένο ΣΑΠ στο οποίο δεν είναι δυνατόν να τηρηθεί η απόσταση ασφαλείας Φ/Β πάρκα με σταθερή βάση

7 6.5 - Διασυνδεδεμένη Φ/Β γεννήτρια Απομονωμένη Φ/Β γεννήτρια ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 - ΜΕΛΕΤΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΚΤΡΟΠΕΩΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΣΕ Φ/Β ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ Φ/Β Γεννήτρια σε στέγη Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, με τηρούμενες τις αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, όπου δεν είναι δυνατόν να τηρηθούν οι αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του Αυτόνομη Φ/Β γεννήτρια σε στέγη Κτήριο χωρίς εγκατεστημένο ΣΑΠ Εκτροπείς υπέρτασης σε Φ/Β πάρκο..70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 72 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...74 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

8 8

9 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Φ/B Συστήματα Η φωτοβολταϊκή τεχνολογία αναφέρεται στη μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρική, με σκοπό την τροφοδότηση βιομηχανικών και οικιακών εγκαταστάσεων. Οικονομικοί (οικονομική κρίση, τιμή πετρελαίου), αλλά και περιβαλλοντικοί λόγοι (φαινόμενο θερμοκηπίου), επιδρούν ώστε να αποτελεί όλο και συχνότερη επιλογή και ήδη σε πολλές χώρες δίνονται οικονομικά κίνητρα για την ανάπτυξη και χρησιμοποίηση της. Στην Ελλάδα ο Νόμος 3734/09 δίνει ιδιαίτερα κίνητρα σε ιδιώτες για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών μονάδων, μεγάλης, αλλά και μικρότερης ισχύος. Η βασική μονάδα κάθε Φ/Β συστήματος είναι το ηλιακό κύτταρο, ή κυψέλη και είναι συνήθως τετράγωνο, με διαστάσεις από 120 έως 160 mm. Για την κατασκευή του χρησιμοποιούνται δύο τύπο πυριτίου, το άμορφο και το κρυσταλλικό. Κάθε κυψέλη μπορεί να παράγει μέγιστη ισχύ περίπου 3 Watt. Έτσι, προκειμένου να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες των καταναλωτών απαιτείται η εν σειρά, ή εν παραλλήλω σύνδεση πολλών τέτοιων στοιχείων με αποτέλεσμα τη δημιουργία Φ/Β πάνελ και συστοιχιών. Το σύνολο των συστοιχιών αποτελούν τη Φ/Β γεννήτρια, ένα διάγραμμα της οποίας φαίνεται στο σχήμα 1.1. Η Φ/Β γεννήτρια παράγει DC τάση, κατά συνέπεια είναι απαραίτητη η χρήση αντιστροφέα (inverter) προκειμένου να παραχθεί η AC τάση που απαιτούν οι περισσότεροι καταναλωτές, όπως φαίνεται στο σχήμα 1.2. Με δεδομένο ότι η Φ/Β γεννήτρια μπορεί να παράγει τάση μόνο όσο υπάρχει ηλιοφάνεια χρησιμοποιούνται 9

10 συσσωρευτές που αποθηκεύουν ενέργεια προκειμένου να χρησιμοποιηθεί και τις υπόλοιπες ώρες. 1.1 Διάγραμμα Φ/Β γεννήτριας [1] Στα αυτόνομα συστήματα (σχ. 1.3) απαιτείται η χρήση ενός ρυθμιστή φόρτισης, που παρακολουθεί και ελέγχει τη ροή του ρεύματος στους συσσωρευτές. 1.2 Φ/Β σύστημα συνδεδεμένο με το δίκτυο[2] 10

11 1.3 Αυτόνομη Φ/Β γεννήτρια[3] Με βάση στοιχεία από την ελληνική Wikipedia [4], τα πρώτα φωτοβολταϊκά στοιχεία, που σχεδιάστηκαν τον 19ο αιώνα, δεν είχαν παρά 1-2% απόδοση. Στην σημερινή εποχή ο τυπικός βαθμός απόδοσης ενός φωτοβολταϊκού στοιχείου βρίσκεται στο 13 19%, ο οποίος, συγκρινόμενος με την απόδοση άλλου συστήματος (συμβατικού, αιολικού, υδροηλεκτρικού κλπ.), παραμένει ακόμη αρκετά χαμηλός. Αυτό σημαίνει ότι το φωτοβολταϊκό σύστημα καταλαμβάνει μεγάλη επιφάνεια προκειμένου να αποδώσει την επιθυμητή ηλεκτρική ισχύ. Ωστόσο, η απόδοση ενός δεδομένου συστήματος μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά με την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών σε ηλιοστάτη (tracker). Οι προϋποθέσεις αξιοποίησης των Φ/Β συστημάτων στην Ελλάδα είναι από τις καλύτερες στην Ευρώπη, αφού η συνολική ενέργεια που δέχεται κάθε τετραγωνικό μέτρο επιφάνειας στην διάρκεια ενός έτους κυμαίνεται από kwh. 11

12 2. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΥΠΕΡΤΑΣΕΙΣ 2.1 Υπερτάσεις σε Φ/Β γεννήτριες - Γενικά Η εγκατάσταση των Φ/Β γεννητριών σε οροφές κτηρίων, ή σε μεγάλες συστοιχίες στην ύπαιθρο τις καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτες σε πλήγματα από κεραυνούς, χωρίς όμως να υπάρχει καμία έρευνα που να αποδεικνύει πως υπάρχει αυξημένη πιθανότητα πλήγματος κεραυνού με την χρήση τους. Ενδεχόμενο άμεσο πλήγμα από κεραυνό, καθώς επίσης και έμμεσο, μέσω υπερτάσεων που μπορούν να αναπτυχθούν λόγω της ηλεκτρικής εκκένωσης, είναι οι πιο επικίνδυνες αιτίες δημιουργίας υπερτάσεων στα Φ/Β συστήματα. Υπέρταση μπορεί επίσης να προκύψει από διακοπτική λειτουργία στο σύστημα τροφοδοσίας. Οι υπερτάσεις αυτές μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στα Φ/Β πλαίσια ή τον αντιστροφέα, που με τη σειρά τους οδηγούν σε ενδεχόμενο σημαντικό οικονομικό πλήγμα για τον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης, τόσο λόγω της διακοπής της λειτουργίας της Φ/Β γεννήτριας, όσο και για επιδιορθώσεις. Σύμφωνα με την εργασία Lightning and Surge Protection in Photovoltaic Installations των Jesús C. Hernández, Pedro G. Vidal και Francisco Jurado [5] οι πιθανές βλάβες από μια υπέρταση χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: D1: Τραυματισμός ζωντανών οργανισμών D2: Πρόκληση φυσικής βλάβης D3: Βλάβη σε ηλεκτρικά ή ηλεκτρονικά συστήματα 12

13 Οι βλάβες αυτές δύναται να προκαλέσουν τις εξής απώλειες: L1: Απώλεια ανθρώπινης ζωής L2: Απώλεια σε δημόσιες παροχές L3: Απώλεια πολιτισμικής κληρονομιάς L4: Οικονομικές απώλειες Όσον αφορά την πηγή τους, οι υπερτάσεις από κεραυνούς σε Φ/Β συστήματα χωρίζονται σε 4 κατηγορίες όπως φαίνεται και στο σχήμα 2.3: S1: Λόγω πλήγματος κεραυνού στην Φ/Β γεννήτρια S2: Λόγω πλήγματος κεραυνού κοντά στη Φ/Β γεννήτρια S3: Λόγω πλήγματος κεραυνού σε γραμμές συνδεδεμένες με τη Φ/Β γεννήτρια S4: Λόγω πλήγματος κεραυνού κοντά σε γραμμές συνδεδεμένες με τη Φ/Β γεννήτρια 2.2 Υπερτάσεις στη dc πλευρά Προσωρινές υπερτάσεις λόγω σφαλμάτων στο σύστημα είναι αμελητέες σε σχέση με αυτές που προκαλούνται από κεραυνούς. Όλα τα σφάλματα στην dc πλευρά της Φ/Β γεννήτριας πρέπει να αποζευκτούν σύντομα για την προστασία του προσωπικού και της εγκατάστασης σε δίκτυα TT και TN. Τέτοιες υπερτάσεις μπορούν να προκληθούν σε ΙΤ δίκτυα μόνο από σφάλματα γης, αλλά και πάλι κυμαίνονται σε αποδεκτά πλαίσια. Τα βασικά μοντέλα σύζευξης, όταν αναφερόμαστε σε υπερτάσεις από κεραυνό είναι τα εξής: 13

14 i. Γαλβανική ζεύξη: Απευθείας πλήγμα κεραυνού σε γειωμένα, εκτεθειμένα, αγώγιμα μέρη της εγκατάστασης που μπορούν να προκαλέσουν καταστροφή της μόνωσης του Φ/Β εξοπλισμού. (Σχ. 2.3, S1-a) ii. Ωμική σύζευξη: Απευθείας πλήγμα κεραυνού στην εξωτερική αντικεραυνική προστασία (Σχ. 1-3, S1-b), ή στο άμεσο περιβάλλον της Φ/Β γεννήτριας (Σχ. 1-3, S2-a) iii. Επαγωγική σύζευξη: Η εκκένωση δημιουργεί μαγνητικό πεδίο γύρω από το κανάλι της εκκένωσης και του εξωτερικού συστήματος αντικεραυνικής προστασίας, το οποίο επάγει υπερτάσεις στους βρόχους της Φ/Β γεννήτριας. Αντίστοιχες υπερτάσεις μπορούν επίσης να επαχθούν και από έμμεσα κεραυνικά πλήγματα. iv. Χωρητική σύζευξη: Το ηλεκτρικό πεδίο από τα σύννεφα μιας καταιγίδας δημιουργεί ένα διαχωρισμό φορτίου στα εκτεθειμένα αγώγιμα μέρη και τους ημιαγωγούς μιας Φ/Β εγκατάστασης. Ακριβώς τη στιγμή της εκκένωσης το ηλεκτρικό πεδίο καταρρέει και στη θέση του μεταφέρεται φορτίο, εν είδη μεταβατικής υπέρτασης, διαμέσου όλων των αγωγών γείωσης. 2.3 Υπερτάσεις στη αc πλευρά Στα φωτοβολταϊκά συστήματα, εγκαταστάσεις που συνδέονται με το δίκτυο (παροχές ΜΤ και ΥΤ, γραμμές τηλεπικοινωνιών) μπορούν πιθανά να αποτελέσουν δίοδο για υπερτάσεις που προέρχονται από εξωτερικούς παράγοντες. (Σχ. 2.3 T1, T2, S3-a/b, S4-a/b). 14

15 15

16 Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στην απαίτηση για μια ορθή, και βασισμένη στους διεθνείς κανονισμούς, μελέτη για την προστασία των Φ/Β εγκαταστάσεων από ανεπιθύμητες υπερτάσεις. 2.4 Αναμενόμενες υπερτάσεις λόγω άμεσου πλήγματος κεραυνού Ζώνες αντικεραυνικής προστασίας Η μελέτη αντικεραυνικής προστασίας βασίζεται σε καιρικά δεδομένα που συλλέγονται κατά τη διάρκεια πολλών ετών. Οι μηχανικοί χωρίζουν την υπό προστασία εγκατάσταση σε τέσσερις ζώνες προστασίας, που φαίνονται στο σχήμα 2.3. ΖΑΠ 0A: Περιέχονται όσα τμήματα της εγκατάστασης που βρίσκονται εκτεθειμένα σε άμεσο κεραυνικό πλήγμα, με τις επιδράσεις του κεραυνού να είναι μη περιορισμένες. ΖΑΠ 0Β: Περιέχονται όσα τμήματα της εγκατάστασης δε βρίσκονται εκτεθειμένα σε άμεσο κεραυνικό πλήγμα με τις επιδράσεις του κεραυνού να είναι και εδώ μη περιορισμένες. ΖΑΠ 0Γ: Περιέχονται όσα τμήματα της εγκατάστασης δεν βρίσκονται εκτεθειμένα σε άμεσο κεραυνικό πλήγμα, και το τμήμα του ρεύματος κεραυνού που μπορεί να τα διαρρεύσει είναι μικρότερο από αυτό της ΖΑΠ 0Β. Σε αυτήν τη ζώνη περιορίζουμε της επιδράσεις του κεραυνού με μέτρα θωράκισης. ΖΑΠ 1,2 Ζώνες όπου απαιτείται περισσότερη μείωση του ρεύματος κεραυνού και του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου που μπορεί να τη διαρρεύσει. 16

17 Για κάθε ζώνη ορίζεται ένα ελάχιστο και ένα μέγιστο επιτρεπτό ρεύμα κεραυνού. Η ελάχιστη τιμή του ρεύματος ορίζει την αποτελεσματικότητα σύλληψης της ζώνης, ενώ η μέγιστη τιμή ορίζει το επικίνδυνο ρεύμα του κεραυνού και της έντασης του μαγνητικού πεδίου που προκαλεί. Οι μηχανικές επιδράσεις του κεραυνού εξαρτώνται από την ειδική του ενέργεια (W/R) και το ρεύμα κορυφής του κεραυνού, οι θερμικές από την ειδική ενέργεια και το φορτίο και οι επαγόμενες από την μεταβολή του ρεύματος ως προς το χρόνο (di/dt). Η γνώση αυτών των παραμέτρων τόσο για το σύστημα αντικεραυνικής προστασίας, όσο και για όλα τα δίκτυα (ΜΤ, ΧΤ, νερού, αερίου κλπ.) είναι πολύ σημαντική για την επιτυχή επιλογή και διαστασιολόγηση των αγωγών γείωσης και των εκτροπέων υπέρτασης. Η IEC δίνει κάποιες τυποποιημένες κυμματομορφές για κεραυνούς [6], αλλά μπορούν επιπρόσθετα να υπολογιστούν και από ειδικό λογισμικό. 2.5 Αναμενόμενες υπερτάσεις λόγω επαγωγικών φαινομένων Αυτές οι υπερτάσεις μπορούν να προκύψουν είτε από πλήγμα στη Φ/Β γεννήτρια, είτε σε κοντινό αντικείμενο και η IEC μας παρέχει επίσης τυποποιημένες κυμματομορφές και μέθοδο για τον υπολογισμό της επαγόμενης τάσης και ρεύματος [6]. Είναι αναγκαίο να δίνεται προσοχή ώστε οι μέγιστες αναμενόμενες τάσεις τους σε Φ/Β γεννήτριες συνδεδεμένες με το δίκτυο να είναι μεγαλύτερες από ότι σε μεμονωμένες Φ/Β γεννήτριες λόγω μεγαλύτερων βρόχων. Οι βρόχοι που σχηματίζονται είναι ακριβώς ο σημαντικότερος παράγοντας για τη δημιουργίας αυτών των υπερτάσεων. 17

18 3. ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Σκοπός κάθε συστήματος αντικεραυνικής προστασίας (ΣΑΠ) είναι η ελαχιστοποίηση των πιθανών επιπτώσεων σε κτήρια και ζωντανούς οργανισμούς από άμεσο ή έμμεσο πλήγμα κεραυνού. Φυσικά, απόλυτη προστασία δεν είναι πότε εφικτή, οπότε υπάρχει πάντα ένας συμβιβασμός ανάμεσα στην επιθυμητή προστασία και στο κόστος της κατασκευής. 3.1 Στάθμες Αντικεραυνικής Προστασίας Σύμφωνα με τον κ. Π.Ν. Μικρόπουλο [7], ορίζονται τέσσερις στάθμες προστασίας (ΣΑΠ), που σχετίζονται με την πιθανότητα με την οποία επιθυμούμε να προστατεύεται μια εγκατάσταση. Οι αποτελεσματικότητα των ΣΑΠ και τα ηλεκτρικά χαρακτηριστικά κάθε μιας δίνονται στους παρακάτω πίνακες. Στάθμη Προστασίας Αποτελεσματικότητα ΣΑΠ Ι 0.98 ΙΙ 0.95 ΙΙΙ 0.90 ΙV 0.80 Σχ 3.1 Σχέση μεταξύ της Αποτελεσματικότητας της ΣΑΠ και της στάθμης προστασίας [7] 18

19 Παράμετροι κεραυνού ΣΑΠ Ι ΙΙ ΙΙΙ - IV Μέγιστο εύρος ρεύματος, ka Ολικό φορτίο,c Κρουστικό φορτίο, C Ειδική Ενέργεια, kj/ω Μέση Κλίση, κα/μs Σχ 3.2 Τιμές των παραμέτρων του κεραυνού ανάλογα με τη ΣΑΠ [7] Βασικοί παράγοντες που λαμβάνονται υπόψιν για την επιλογή της κατάλληλης ΣΑΠ είναι η συχνότητα άμεσων κεραυνικών πληγμάτων (Nd) και η αποδεκτή συχνότητα κεραυνικών πληγμάτων (Nc) μιας κατασκευής. Η συχνότητα άμεσων κεραυνικών πληγμάτων υπολογίζεται από τον τύπο: Nd = Ng*Ae*10^(-6) όπου Ng είναι η μέση ετήσια πυκνότητα πληγμάτων κεραυνού στο έδαφος και βρίσκεται από ειδικούς χάρτης και Ae είναι η συλλεκτήρια επιφάνεια, η οποία υπολογίζεται από κατάλληλα λογισμικά. Η αποδεκτή συχνότητα κεραυνικών πληγμάτων εκτιμάται με μεθόδους που ορίζει η IEC [8] και εξαρτάται από παράγοντες όπως ο τύπος των υλικών και της δόμησης, η ύπαρξη εύφλεκτων ή εκρηκτικών υλικών, το πλήθος των ανθρώπων που χρησιμοποιούν την κατασκευή, η σπουδαιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται κλπ. 19

20 3.2 Επιλογή ΣΑΠ Πρώτος στόχος του ΣΑΠ είναι η προστασία του προσωπικού και της ανθρώπινης ζωής και από εκεί και πέρα η προστασία της εγκατάστασης και των εξαρτημάτων. Ένα ΣΑΠ αποτελείται από τρία μέρη: Την εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας, τα μέσα προστασίας απέναντι στις ηλεκτρομαγνητικές επιδράσεις του ρεύματος του κεραυνού και μέσα προστασίας έναντι ηλεκτροπληξίας. Ένα σχηματικό διάγραμμα των μέσων προστασίας δίνεται στο σχήμα 3.3. Σχ 3.3 Σύστημα προστασίας από κεραυνούς και υπερτάσεις [5] Σύμφωνα με τους Jesús C. Hernández, Pedro G. Vidal και Francisco Jurado [5] η επιλογή της κατάλληλης ΣΑΠ συνίσταται στον ορθό υπολογισμό του συνολικού κινδύνου R. Αυτός μπορεί να υπολογιστεί είτε με μεθόδους που περιγράφει η IEC [9],είτε με τη βοήθεια κατάλληλου λογισμικού. Ο κίνδυνος αυτός ορίζεται ως η 20

21 πιθανότητα μιας ετήσιας βλάβης στο υπό προστασία κτήριο ή σε κάποιο εξάρτημα εντός του. Ο κίνδυνος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως κίνδυνος τραυματισμού από τάση επαφής ή βηματική τάση, κίνδυνος βλάβης από σπινθήρες, ή θερμικά φαινόμενα, αποτυχία των μέσων προστασίας κλπ. Κάθε συνιστώσα του κινδύνου υπολογίζεται από τη σχέση Rx = Nx*Px*Lx Όπου Nx είναι ο ετήσιος αριθμός επικίνδυνων γεγονότων, Px είναι η πιθανότητα βλάβης στο κτήριο και Lx είναι η συνεπακόλουθη ετήσια απώλεια από χτύπημα ενός κεραυνού. 3.3 Εξωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας Σκοπός της εξωτερικής εγκατάστασης αντικεραυνικής προστασίας είναι να ελαχιστοποιεί τις επιδράσεις από ένα πιθανό χτύπημα κεραυνού. Η εξωτερική εγκατάσταση αποτελείται από το συλλεκτήριο σύστημα (ράβδος ή πλέγμα αγωγών), τους αγωγούς καθόδου και τη γείωση (θαμμένο ηλεκτρόδιο, θεμελιακή γείωση κλπ.) και σκοπός της είναι να μεταφέρει ασφαλώς το ρεύμα του κεραυνού στη γη. Η IEC, στην οδηγία [10], δίνει λεπτομερείς οδηγίες για τον σχεδιασμό της εξωτερικής ΕΑΠ. Λαμβάνονται υπόψιν η στάθμη της ΕΑΠ, η θέση της εγκατάστασης, η πιθανή χρήση άλλων δικτύων (πχ. νερού) τα υλικά κλπ και χρησιμοποιείται η μέθοδος της γωνίας προστασίας, ή της κυλιόμενης σφαίρας, ή του πλέγματος αγωγών, με πιο συνηθισμένη τη δεύτερη. Στις Φ/Β εγκαταστάσεις η εξωτερική ΕΑΠ σχεδιάζεται έτσι ώστε όλα της τα τμήματα να βρίσκονται εντός της 21

22 ΖΑΠ. Η Φ/Β γεννήτρια βρίσκεται μέσα στη ΖΑΠ 0β. Είναι σημαντικό η εξωτερική ΕΑΠ να σχεδιάζεται έτσι ώστε να μην σκιάζει τα γειτονικά Φ/Β πλαίσια και να αυξάνει την απόσταση ανάμεσα στη οδό διαφυγής του ρεύματος και στους πιθανούς βρόχους που σχηματίζουν τα πλαίσια έτσι ώστε να αποφευχθούν υπερτάσεις εξ επαγωγής. Περισσότερες λεπτομέρειες για την αντικεραυνική προστασία Φ/Β γεννητριών μπορεί να βρει κανείς στη διπλωματική εργασία της κ. Αγγελικής Αναστοπούλου «Αντικεραυνική προστασία Φ/Β εγκαταστάσεων» [11] 3.4 Προστασία έναντι ηλεκτροπληξίας Παρά την εξωτερική ΕΑΠ ο κίνδυνος για ηλεκτροπληξία είτε λόγω απευθείας επαφής, είτε λόγω βηματικής τάσης παραμένει υπαρκτός. Έτσι, συνίσταται η χρήση εκτεταμένου συστήματος γείωσης, η χρήση επαρκούς μόνωσης για τους αγωγούς καθόδου, υψηλή αντίσταση για το επιφανειακό στρώμα του εδάφους και προειδοποιητικών πινακίδων. 3.5 Εσωτερική εγκατάσταση αντικεραυνικής προστασίας Στόχος της εσωτερικής ΕΑΠ είναι ο περιορισμός των ανεπιθύμητων ηλεκτρομαγνητικών επιδράσεων του ρεύματος του κεραυνού στο εσωτερικό της Φ/Β εγκατάστασης Σύστημα γείωσης Στόχος του συστήματος γείωσης είναι να διαχέει το ρεύμα του κεραυνού στη γη έτσι ώστε να μη δημιουργούνται επικίνδυνες υπερτάσεις, να συνδέει ισοδυναμικά τους αγωγούς καθόδου, να περιορίζει την ανύψωση του δυναμικού στο έδαφος στην περιοχή του και να αναχαιτίζει τον κεραυνό στην περίπτωση επιφανειακής διάσπασης 22

23 του εδάφους. Είναι σαφώς προτιμότερο να εγκαθίσταται ένα ενιαίο σύστημα γείωσης τόσο για τη DC πλευρά της Φ/Β γεννήτριας, όσο και για το κτήριο ελέγχου. Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή χρησιμοποιηθεί ξεχωριστό ηλεκτρόδιο γείωσης στη DC πλευρά, πρέπει αυτό να είναι συνδεδεμένο με τη θεμελιακή γείωση του κτηρίου προκειμένου να αποφευχθεί η εμφάνιση διαφοράς δυναμικού ανάμεσα στα δύο αυτά συστήματα.. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το σύστημα γείωσης μπορούν επίσης να αναζητηθούν στη διπλωματική εργασία της κ. Αγγελικής Αναστοπούλου [11] Μαγνητική θωράκιση Σκοπός της μαγνητική θωράκισης είναι να μειώσει το μαγνητικό πεδίο που προέρχεται από κεραυνικά πλήγματα μέσα ή κοντά στην Φ/Β εγκατάσταση, ώστε το αρχικό μαγνητικό πεδίο Η0 να εξασθενήσει στα Η1 και Η2, που έχουν σαφώς χαμηλότερη τιμή. (σχ. 2.3). Στο ίδιο σχήμα φαίνεται πως αρχικά όλο το κτήριο αποτελεί το πρώτο επίπεδο θωράκισης (ΖΑΠ0) και μέσα σε αυτό δημιουργείται ένα δεύτερο επίπεδο(ζαπ1), σε ένα ξεχωριστό δωμάτιο, το οποίο περικλείει τον ευαίσθητο Φ/Β εξοπλισμό. Τέλος, μια περιορισμένη με ειδική κατασκευή ή κάλυμμα περιοχή του δωματίου (ΖΑΠ2 και ΖΑΠ3) περιέχει τη συσκευή ελέγχου και παρακολούθησης. Χαλύβδινη ενίσχυση και μεταλλικές προσόψεις περιβάλλουν τα κτήρια και τα δωμάτια. Όταν η Φ/Β γεννήτρια περιέχει πάνελ συνδεδεμένα με το εξωτερικό ΣΑΠ, τότε είναι απαραίτητη η θωράκιση των καλωδίων της. Σε εξωτερικές ΖΑΠ όμως συνίσταται πάντα η θωράκιση των καλωδίων για μήκη μεγαλύτερα από 15-20m. Κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο στις εσωτερικές ΖΑΠ, εκτός και αν τα καλώδια προστατεύουν 23

24 ευαίσθητο εξοπλισμό. Στην περίπτωση που τα καλώδια των εισερχόμενων παροχών είναι θωρακισμένα και η θωράκιση είναι γειωμένη και στα δύο άκρα τους, το ρεύμα από κεραυνικό πλήγμα διαρρέει τη θωράκιση τους και έτσι υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης υπέρτασης μεταξύ του ενεργού αγωγού και του καλωδίου. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να χρησιμοποιείται καλώδιο κατάλληλης διατομής, προκειμένου να αποφευχθεί η χρήση εκτροπέα υπέρτασης Δρομολόγηση καλωδίων Η σωστή δρομολόγηση των καλωδίων αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα σημεία για μια εγκατάσταση. Μια σωστά μελετημένη όδευση ελαχιστοποιεί τις περιοχές επαγόμενων τάσεων που δημιουργούνται από τους βρόχους που σχηματίζουν τα καλώδια, περιορίζοντας έτσι τις πιθανές εσωτερικά επαγόμενες υπερτάσεις. Ελαχιστοποίηση των περιοχών των βρόχων μπορεί να επιτευχθεί οδηγώντας τους αγωγούς όσο το δυνατόν πιο κοντά στους προστατευτικούς αγωγούς συνδέσεων ή οδηγώντας τις ηλεκτρικές και τις γραμμές σήματος μαζί. Τα καλώδια σε μια Φ/Β εγκατάσταση πρέπει να εγκαθίστανται με τέτοιο τρόπο, ώστε να ακολουθούν τις μικρότερες δυνατές διαδρομές, τα καλώδια στη DC πλευρά πρέπει να οδεύουν μαζί και τέλος, πρέπει να περιορίζονται κατά το δυνατόν κλειστές περιοχές καλωδίων. Η χρήση εκτροπέων, ή αλλιώς απαγωγών υπέρτασης, που είναι και το βασικό τμήμα της παρούσης μελέτης, αλλά και η χρήση ισοδυναμικών συνδέσεων, που ολοκληρώνουν την εγκατάσταση εσωτερικής αντικεραυνικής προστασίας, θα αναλυθούν λεπτομερώς στη συνέχεια. 24

25 4. ΕΚΤΡΟΠΕΙΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ Οι εκτροπείς (ή περιοριστές, ή απαγωγείς) υπερτάσεων εγκαθίστανται με σκοπό την προστασία της Φ/Β εγκατάστασης από ανεπιθύμητες υπερτάσεις και η λειτουργία τους βασίζεται είτε στην αποκοπή της υπέρτασης, είτε στον περιορισμό της σε αποδεκτή τιμή. Φυσικά ένας και μόνο εκτροπέας δεν επαρκεί για την πλήρη και αποτελεσματική προστασία της εγκατάστασης, καθώς σε διάφορα σημεία της απαιτείται και διαφορετικός βαθμός προστασίας. Έτσι για τη σωστή και αποτελεσματική εφαρμογή τους απαιτείται η μελέτη συντονισμού της μόνωσης. Για αυτό τον σκοπό ο εξοπλισμός ΧΤ χωρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες, ανάλογα με τις υπερτάσεις που ενδέχεται να τον καταπονήσουν 4.1 Κατηγορίες Υπερτάσεων Κατηγορία υπερτάσεων Ι : Εξοπλισμός μειωμένης απαίτησης προστασίας, όπως για παράδειγμα στοιχεία ηλεκτρικών κυκλωμάτων. Κατηγορία υπερτάσεων ΙΙ : Εξοπλισμός στον οποίο δεν αναμένεται υπέρταση λόγω κεραυνού, αλλά μπορεί να υπάρξουν υπερτάσεις άλλων κατηγοριών, όπως οι κοινές ηλεκτρικές συσκευές, ή φορητός εξοπλισμός. Κατηγορία υπερτάσεων ΙΙΙ: Εξοπλισμός στον οποίο δεν αναμένεται υπέρταση λόγω κεραυνού, αλλά μπορεί να υπάρξουν υπερτάσεις άλλων κατηγοριών, αλλά με αυξημένη απαίτηση αξιοπιστίας και διαθεσιμότητας του εξοπλισμού, όπως μέσα προστασίας, διακόπτες, ρευματολήπτες. 25

26 Κατηγορία υπερτάσεων ΙV: Εξοπλισμός στον οποίον αναμένεται υπέρταση λόγω πλήγματος κεραυνού, όπως τα καλώδια μεταφοράς ισχύος, τα εναέρια δίκτυα, οι μετρητές ενέργειας και οι διακόπτες ισχύος..μέγιστη τάση λειτουργίας του συστήματος ως προς τη γη (AC, DC) Διαβαθμισμένη κρουστική τάση αντοχής (υψόμετρο 2000m) Κατηγορία υπερτάσεων Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV 50 0,3 0,5 0,8 1, ,5 0,8 1,5 2, ,8 1,5 2,5 4 1,5 2, ,8* 2,9* 4,9* 7,4* 2.3** 3,5** 6,2** 9,8** 600 2, *Δίκτυο ΧΤ 230/400 V σε επίπεδο θαλάσσης ** Δίκτυο ΧΤ 230/400 V σε επίπεδο θαλάσσης που χρησιμοποιείται για μόνωση ή τάσεις αντοχής ανοικτών επαφών. Σχ. 3.4 Διαβαθμισμένη τάση κρουστικής αντοχής ανάλογα με την ονομαστική τάση λειτουργίας του συστήματος ως προς τη γη. [7] Από τη στιγμή που ο υπό προστασία εξοπλισμός κατανεμηθεί σε μία από τις παραπάνω κατηγορίες, σύμφωνα πάντα με τον κ. Π.Ν. Μικρόπουλο [7], με βάση τον 26

27 παραπάνωτω πίνακα (Σχ. 3.4) επιλέγεται το επίπεδο μόνωσης, δηλαδή η διαβαθμισμένη τάση κρουστικής αντοχής, που αναφέρεται στο μέγιστο εύρος κρουστική τάσης που μπορεί να αντέξει ο εξοπλισμός 4.2 Κλάσεις εκτροπέων υπέρτασης Οι εκτροπείς υπέρτασης ανάλογα με το επίπεδο προστασίας που παρέχουν και τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους διακρίνονται από την IEC [12] σε τρεις κλάσεις. 1) Κλάση Ι: Συμπεριλαμβάνει διατάξεις προστασίας που ενδέχεται να διαρρέοντα από το ρεύμα του κεραυνού ή τμήματά του. Εγκαθίστανται σε σημεία όπου αναμένεται άμεσο πλήγμα κεραυνού, όπως οι εναέριες γραμμές μεταφοράς ΧΤ, ή οι είσοδοι εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας. Οι διατάξεις αυτής της κλάσης καλούνται συνήθως «αλεξικέραυνα». 2) Κλάση ΙΙ: Συμπεριλαμβάνει διατάξεις προστασίας έναντι υπερτάσεων λόγω έμμεσων πληγμάτων κεραυνού ή από χειρισμούς. Εγκαθίστανται σε σημεία με χαμηλότερες απαιτήσεις προστασίας σε σχέση με την προηγούμενη κλάση, όπως στον γενικό πίνακα ΧΤ. 3) Κλάση ΙΙΙ: Σε αυτήν την κλάση υπάγονται διατάξεις στις οποίες απαιτείται μειωμένη προστασία έναντι υπερτάσεων λόγω χειρισμών, όπως οι συσκευές εντός της κατασκευής. Διάφοροι κατασκευαστές προτείνουν και έναν τύπο εκτροπέα κλάσης Ι+ΙΙ ο οποίος συνδυάζει τα χαρακτηριστικά των δύο πρώτων κλάσεων και μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί αυτών. Οι εκτροπείς κλάσης Ι+ΙΙ ελέγχονται με κυμματομορφή 27

28 10/350. Ακόμα, ελέγχονται και με κυμματομορφή 8/20, όπως και οι εκτροπείς κλάσης Ι, προκειμένου να προστατεύουν από υπερτάσεις χαμηλής ενέργειας, προερχόμενες από κεραυνικό πλήγμα, ή διακοπτικές λειτουργίες. Οι εκτροπείς κλάσης Ι+ΙΙ διαθέτουν υψηλότερο επίπεδο προστασίας (Vp) από τους εκτροπείς κλάσης Ι, πράγμα που τους καθιστά κατάλληλους για την προστασία οποιουδήποτε ηλεκτρικού ή ηλεκτρονικού εξοπλισμού που βρίσκεται μέσα στην απόσταση προστασίας τους [13]. Στο παρακάτω σχήμα (σχ. 4.4) μπορούνε να δούμε μια σχηματική σχέση ανάμεσα στην κατηγορία υπερτάσεων, τις Ζώνες Αντικεραυνικής Προστασίας (ΖΑΠ) και την κλάση των απαιτούμενων εκτροπέων υπέρτασης. Μπορούμε να παρατηρήσουμε εδώ, τη βασική αρχή που θα αναλυθεί στη συνέχεια της παρούσας μελέτης. Όσο, δηλαδή, μειώνεται η κατηγορία υπερτάσεων και η τάση αντοχής του υπό προστασία εξοπλισμού, αυξάνεται και η κατηγορία εκτροπέα που χρησιμοποιήσουμε ανάμεσα στις ΖΑΠ. Σχ. 4.4 Σχέση ανάμεσα στην κατηγορία υπερτάσεων, τις Ζώνες Αντικεραυνικής Προστασίας (ΖΑΠ) και την Series - κλάση των απαιτούμενων εκτροπέων υπέρτασης n) 28

29 4.3 Λειτουργία των Εκτροπέων Υπέρτασης Στην ιδεατή κατάσταση λειτουργίας ο εκτροπέας μπορεί να θεωρηθεί σαν διακόπτης συνδεδεμένος παράλληλα με την γραμμή τη οποία προστατεύει. Στην κανονική κατάσταση λειτουργίας συμπεριφέρεται σαν ανοικτό κύκλωμα με άπειρη επαγωγική αντίδραση. Σε κατάσταση υπέρτασης όμως η αντίδραση του σχεδόν πέφτει στο μηδέν και έτσι δημιουργείται ένα βραχυκύκλωμα που γειώνει απ ευθείας το ρεύμα σφάλματος. Όταν η υπέρταση πάψει να υφίσταται η αντίδραση του εκτροπέα επανέρχεται ακαριαία στην αρχική της τιμή και έτσι τα κύκλωμα συνεχίζει να λειτουργεί κανονικά. 4.4 Κατηγορίες εκτροπέων υπέρτασης Στην πράξη συναντώνται τέσσερις βασικές κατηγορίες εκτροπέων υπέρτασης [14]: Σπινθηριστές αερίων (spark gap, GDT) Πρόκειται για ένα ή περισσότερα διάκενα σε σειρά, τοποθετημένα μέσα σε κάποιον σωλήνα με κάποιο ευγενές αέριο υπό πίεση σαν διηλεκτρικό μέσο. Κατά το μέτωπο της υπέρτασης ο σπινθηριστής δεν άγει, τη στιγμή όμως που θα ξεπεραστεί η τάση έναυσής του θα εμφανιστεί μια εκκένωση αίγλης και η τάση στα άκρα του περιορίζεται στα V και ακολουθεί η δημιουργία ηλεκτρικού τόξου. Μετά το πέρας της κορυφής της υπέρτασης το ρεύμα του σπινθηριστή περιορίζεται (10-100mA) και μετά το τέλος της υπέρτασης το ηλεκτρικό τόξο μεταπίπτει σε εκκένωση αίγλης και τελικά επέρχεται σβέση του σπινθηριστή. Όμως, για να εξασφαλιστεί η σβέση του τόξου η τάση λειτουργίας δεν επιτρέπεται να έχει μεγάλη τιμή, καθώς το τόξο δημιουργεί στιγμιαίο βραχυκύκλωμα και άρα δεν πρέπει να τροφοδοτείται από 29

30 το ρεύμα της εγκατάστασης. Κατά συνέπεια οι σπινθηριστές οφείλουν να χρησιμοποιούνται πάντα σειρά με έναν βαρύστορα, ο οποίος προηγείται αυτών, στην μεριά του εξοπλισμού. Η κύρια χρήση των σπινθηριστών αερίου είναι σε κυκλώματα ασθενών ρευμάτων ( πχ. τηλεπικοινωνιακά). Ο χρόνος απόκρισης τους είναι σχετικά μεγάλος και η τάση έναυσής τους παρουσιάζει διακύμανση, καθώς εξαρτάται από το ρυθμό ανόδου της υπέρτασης, μπορούν όμως να φέρουν μεγάλα ρεύματα, μέχρι και 20ΚΑ. Διατάξεις με βαρύστορες (MOV) Οι διατάξεις αυτές χαρακτηρίζονται από την ταχύτατη απόκρισή τους και την ευρύτατη εφαρμογή τους. Ουσιαστικά πρόκειται για μη γραμμικές αντιστάσεις από βαρύστορες μεταλλικών οξειδίων (συνήθως ZnO) στους οποίους η τάση και το ρεύμα συνδέονται με τη σχέση U = αι^2 Χαρακτηριστικές παράμετροι των εκτροπέων υπέρτασης με MOV, με βάση τις οποίες επιλέγονται, σύμφωνα με τον κ. Π.Ν. Μικρόπουλο [7], αποτελούν: i. Τάση συνεχούς λειτουργίας Vc. Η μέγιστη επιτρεπόμενη, εναλλασσόμενη (rms) ή συνεχής, τάση που μπορεί να υφίσταται συνεχώς στα άκρα του εκτροπέα. Πρέπει να είναι μεγαλύτερη ή ίση με την μέγιστη επιτρεπόμενη τάση λειτουργίας της εγκατάστασης, Vcs. Σε ένα τυπικό δίκτυο ΧΤ 230/400 V η Vc έχει τιμή 252 και 440V αντίστοιχα ii. Τάση αντοχής σε προσωρινές υπερτάσεις, Vt. Στην περίπτωση εμφάνισης σφάλματος στο δίκτυο ΜΤ, τότε ενδέχεται να εμφανιστούν υπερτάσεις και στο 30

31 δίκτυο ΧΤ εύρους μέχρι και 1200 V, ανάλογα με το σύστημα γείωσης. Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει η Vt να είναι μεγαλύτερη από τη μέγιστη τιμή της υπέρτασης που μπορεί να εμφανιστεί. iii. Επίπεδο προστασίας Vp. Πρόκειται για την τιμή κορυφή της τάσης που χαρακτηρίζει την ικανότητα περιορισμού της υπέρτασης στα άκρα του εκτροπέα. Πολύ συχνά δίνεται ο λόγος Vp/Vc, με τυπικές τιμές 3-5 στον οποίο το επίπεδο προστασίας αναφέρεται σε ονομαστικό ρεύμα. Το Vp πρέπει να είναι μικρότερο από τη διαβαθμισμένη τάση αντοχής του εξοπλισμού, με ένα περιθώριο 20% σε σχέση με την μέγιστη πιθανή υπέρταση που ενδέχεται να εμφανιστεί. Μπορούμε να φανταστούμε τη Vp και τον τρόπο που προκύπτει με τη βοήθεια του σχήματος 4.5, αν θεωρήσουμε πως ο εκτροπέας είναι στην πραγματικότητα ένας διακόπτης με χαμηλή αντίσταση. Σχ. 4.5 Περιορισμός της υπέρτασης [14] iv. Παραμένουσα τάση Ures. Η μέγιστη τιμή της τάσης που εμφανίζεται στα άκρα της διάταξης κατά τη διάρκεια της υπέρτασης. Αυτή είναι και η τάση που εν τέλει καταπονεί τον εξοπλισμό. v. Ονομαστικό ρεύμα In. Η μέγιστη τιμή ρεύματος κυμματομορφής 8/20 μs 31

32 vi. Κρουστικό ρεύμα Iimp (κλάση Ι), ή μέγιστο ρεύμα εκκένωσης Imax (κλάση ΙΙ). Η μέγιστη τιμή του ρεύματος κυμματομορφής 10/350 ή 8/20 μs αντίστοιχα που μπορεί να διαρρεύσει τον εκτροπέα χωρίς να προκαλέσει καταστροφή του. Σχ. 4.6 Κρουστικό ρεύμα κυμματομορφής μs 10/350 [14] Σχ. 4.7 Κρουστικό ρεύμα κυμματομορφής 8/20 μs [14] vii. Ικανότητα απορρόφησης ενέργειας. Αυτή η παράμετρος, σε kj/kv, αντιστοιχεί στην τιμή της ενέργειας καταπόνησης της διάταξης σε δοκιμές συνεχούς λειτουργίας. Καθορίζεται από το In και το Iimp (ή Imax). Η μέγιστη τιμή της πρέπει να είναι μικρότερη από τη ικανότητα απορρόφησης ενέργειας της διάταξης, ιδίως όταν προστατεύονται μέσα που αποθηκεύουν, όπως πυκνωτές. 32

33 Εκτός φυσικά από όλους τους παραπάνω παράγοντες, οφείλουμε να λαμβάνουμε υπ όψιν μας και παράγοντες όπως η θέση της εγκατάστασης και η συνθήκες περιβάλλοντος, το επίπεδο ρύπανσης και τυχόν απαιτήσεις μηχανικής καταπόνηση. Οι εκτροπείς υπέρτασης με βαρύστορες πρέπει να εγκαθίστανται όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον εξοπλισμό που χρήζει προστασίας. Οι σπινθηριστές αερίων και οι διατάξεις με βαρύστορες αποτελούν τους δυο πιο συνηθισμένους τύπους εκτροπέων. Στα παρακάτω σχήμα δίνεται μια σύγκριση των χαρακτηριστικών μεγεθών τους (ρεύμα διαρροής, διάχυση ενέργειας,ταχύτητα απόκρισης, χαρακτηριστική τάσης ρεύματος) με την ιδεατή λειτουργία. Σχ. 4.8 Σύγκριση των χαρακτηριστικών μεγεθών των εκτροπέων υπέρτασης [14] 33

34 Δίοδοι περιορισμού υπέρτασης (ABD) Πρόκειται για διόδους, αντίστοιχες με τις Zener, με πολύ γρήγορη απόκριση, αλλά πολύ μικρής ισχύος. Μόνες τους ή σε συστοιχίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την προστασία κυκλωμάτων ΧΤ. Θυρίστορ περιορισμού υπέρτασης (TSS) Αντίθετα με τις διόδους, διατάξεις με θυρίστορες έχουν αργή απόκριση, αλλά μεγάλη ισχύ. Χρησιμοποιούνται σε διατάξεις προστασίας έναντι υπερτάσεων ΧΤ που συνδυάζουν την αντοχή και τον περιορισμό της υπέρτασης. 4.5 Συντονισμός των εκτροπέων υπέρτασης. Στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται διαφορετικά είδη εκτροπέων υπέρτασης σε μία εγκατάσταση, ή πολλοί εκτροπείς σε διαφορετικά σημεία της εγκατάστασης, είναι απολύτως απαραίτητος ο ορθός συντονισμός τους, προκειμένου να διαμοιραστεί κατάλληλα η ενέργεια που διοχετεύεται από την υπέρταση. Ο συντονισμός διαφορετικών τύπων εκτροπέων εξασφαλίζεται είτε με τη χρήση πηνίων ασφαλείας ανάμεσα τους είτε με τη χρήση των φυσικών αυτεπαγωγών των καλωδίων συνδέοντας τους μεταξύ τους με καλώδια ικανού μήκους (>15m-ενδεικτική τιμή), όπως φαίνεται στο σχήμα

35 Σχ 4.9 Συντονισμός εκτροπέων διαφορετικού τύπου με τη βοήθεια αυτεπαγωγών [15] 4.6 Συνδεσμολογίες εκτροπέων υπέρτασης Στα παρακάτω σχήμα μπορούμε να δούμε τον τρόπο σύνδεσης ενός εκτροπέα υπέρτασης στα ΤΝ-C, TN-S, ΤΤ και ΙΤ συστήματα αντίστοιχα. Σχ Συνδεσμολογία εκτροπέων στα ΤΝ-C, TN-S, ΤΤ και ΙΤ συστήματα αντίστοιχα [17] 35

36 Στο παραπάνω σχήμα (4.11) βλέπουμε πως ο εκτροπέας υπέρτασης παρεμβάλλεται ανάμεσα στις τρεις φάσεις και στον κοινό αγωγό προστασίας και ουδέτερο σε ένα δίκτυο TN-C, ενώ σε ένα TN-S σύστημα παρεμβάλλεται και ανάμεσα στον ουδέτερο και τον αγωγό προστασίας. Στο TT παρεμβάλλεται και ανάμεσα στον ουδέτερο και τη γη ενώ σε ένα IT δίκτυο γειώνει απευθείας τις τρεις φάσεις του κυκλώματος. Τέλος, στο επόμενο σχήμα (σχ. 4.12) φαίνεται η συνδεσμολογία του κάθε τύπου εκτροπέα σε ένα ΤΝ σύστημα. Σχ Συνδεσμολογία των τριών τύπων εκτροπέων σε ένα ΤΝ σύστημα.[17] Παρατηρούμε πως οι εκτροπείς κλάσης 1, σε ένα σύστημα διανομής ισχύος TN-C, είναι συνδεδεμένοι έτσι ώστε να προστατεύουν τις τρεις φάσεις. Σε ένα δίκτυο TN-S ένας εκτροπέας κλάσης 2 συνδέεται έτσι ώστε να ασφαλίζεται και ο ουδέτερος, αφού ενδέχεται να διαρρεύσει ρεύμα σφάλματος και μέσω αυτού. Τέλος, σε μονοφασικά δίκτυα, οι εκτροπείς κλάσης 3 που συνήθως απαιτούνται, συνδέονται έτσι ώστε να προστατεύσουν τη φάση και τον ουδέτερο. 36

37 4.7 Επίβλεψη του εκτροπέα με χρήση ασφάλειας Αρκετά συχνά, όπως φαίνεται και στο διπλανό σχήμα [18], συνδέεται μια ασφάλεια πριν τον εκτροπέα, ενώ αρκετές φορές αυτή είναι ενσωματωμένη στον ίδιο τον εκτροπέα. Ο ρόλος της δεν είναι η προστασία του εκτροπέα, αλλά μάλλον η επίβλεψη της κατάστασης λειτουργίας του. Σε περίπτωση πιθανού σφάλματος στη λειτουργία του εκτροπέα, η ασφάλεια θα περιορίσει το ρεύμα γραμμής και ενδεχόμενα θα καεί, γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα πως απαιτείται αντικατάσταση του εκτροπέα. 37

38 5. ΕΚΤΡΟΠΕΙΣ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΣΕ Φ/Β ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ 5.1 Υπολογισμός του ρεύματος κεραυνού που ρέει στα εξωτερικά αγώγιμα τμήματα και στα καλώδια εισερχόμενων παροχών της κατασκευής. Ο υπολογισμός του ρεύματος που ρέει στα καλώδια της εγκατάστασης μετά από ενδεχόμενο πλήγμα κεραυνού είναι το σημαντικότερο χαρακτηριστικό που λαμβάνεται υπόψιν για την επιλογή των εκτροπέων υπέρτασης σε μια Φ/Β γεννήτρια.. Σύμφωνα με τον κ. Π.Ν Μικρόπουλο [7], το ρεύμα του κεραυνού κατά τη διαδρομή του προς τη γη μοιράζεται στο σύστημα γείωσης, στα εξωτερικά αγώγιμα τμήματα και στα καλώδια των εισερχόμενων παροχών κοινής ωφέλειας της κατασκευής, που βρίσκονται συνδεδεμένα στο ζυγό εξίσωσης δυναμικών, είτε μέσω των αγωγών των ισοδυναμικών συνδέσεων, είτε μέσω των εκτροπέων υπέρτασης. Το τμήμα του ρεύματος κεραυνού που διαρρέει κάθε εξωτερικό αγώγιμο τμήμα ή καλώδιο των εισερχόμενων παροχών της κατασκευής δίνεται από τον τύπο: If = I*Ze/(nZe+Zi) [19] όπου: - Ι (κα) είναι το ρεύμα του κεραυνού αντίστοιχο με την επιλεχθείσα στάθμη προστασίας, σύμφωνα με το σχήμα Ze (Ω) είναι η ισοδύναμη αντίσταση γείωσης του συστήματος γείωσης - Zi (Ω) είναι η ισοδύναμη αντίσταση γείωσης κάθε εξωτερικού αγώγιμου τμήματος ή καλωδίων των εισερχόμενων παροχών της κατασκευής και - n είναι ο συνολικός αριθμός αγώγιμων τμημάτων και καλωδίων των εισερχόμενων παροχών της κατασκευής. 38

39 ρ (Ω.m) Zi (Ω) Ze (Ι) Ze (ΙΙ) Ze (ΙΙΙ και ΙV) Σχ. 5.1 Ισοδύναμες αντιστάσεις γείωσης Ze και Zi ανάλογα με την ειδική αντίσταση του εδάφους [7] Αντίστοιχα, το τμήμα του ρεύματος κεραυνού που οδεύει στη γη μέσω του συστήματος γείωσης υπολογίζεται από τη σχέση Ιe = Ι nif Εάν η ειδική αντίσταση του εδάφους ή η στάθμη προστασίας δεν είναι γνωστές, τότε το τμήμα του ρεύματος κεραυνού κάθε εξωτερικό αγώγιμο τμήμα ή καλώδιο των εισερχόμενων παροχών μπορεί να προσεγγιστεί από τη σχέση If = 0.5I/n θεωρώντας πως το 50% του συνολικού ρεύματος του κεραυνού διοχετεύεται στη γη μέσω του συστήματος γείωσης. Ο υπολογισμός όμως του ρεύματος του κεραυνού που ενδεχόμενα θα πλήξει την εγκατάσταση αποτελεί συνήθως μια ιδιαίτερα δύσκολη διαδικασία με αβέβαια 39

40 αποτελέσματα. Κριτήριο λοιπόν για την ορθή επιλογή και εγκατάσταση εκτροπέων υπέρτασης αποτελούν οι ΖΑΠ της Φ/Β γεννήτριας, όπως αναλύεται στο υπόλοιπο κεφάλαιο. 5.2 Εκτροπείς στη DC πλευρά της Φ/Β γεννήτριας Η DC πλευρά της Φ/Β γεννήτριας είναι και η πιο ευάλωτη σε υπερτάσεις που προέρχονται από άμεσα ή έμμεσα κεραυνικά πλήγματα. Κατά συνέπεια η προστασία της οφείλει να είναι πολύ καλά τεκμηριωμένη. Για την εφαρμογή των εκτροπέων υπέρτασης η μελέτη μπορεί να χωριστεί σε έξι στάδια, σύμφωνα πάντα με την εργασία των Jesús C. Hernández, Pedro G. Vidal, και Francisco Jurado [5]. Ι. Τοποθεσία των εκτροπέων και ισοδυναμικές συνδέσεις. Για την ορθή τοποθέτηση των εκτροπέων ακολουθείται ο κανόνας που ορίζει ότι είναι αναγκαία η χρησιμοποίηση εκτροπέα υπέρτασης στην είσοδο κάθε ΖΑΠ και μάλιστα όσο πιο κοντά στα όρια της είναι εφικτό. Φυσικά, για την ολοκληρωμένη προστασία του Φ/Β εξοπλισμού απαιτείται προστασία και έναντι επαγωγικών φαινομένων και απότομης μεταβολής της τάσης στο εσωτερικό της ΖΑΠ τα οποία ενδέχεται να εμφανιστούν στην περίπτωση που η απόσταση προστασίας του εκτροπέα δεν καλύπτει τον υπό προστασία εξοπλισμό. Σε αυτήν τη περίπτωση απαιτείται η χρησιμοποίηση και ενός δεύτερου εκτροπέα στο εσωτερικό της ΖΑΠ. Η απόσταση προστασίας σε περίπτωση απότομης μεταβολής της τάσης και σε περίπτωση επαγωγικών φαινομένων υπολογίζεται με μεθόδους που παρέχει η IEC [20] και συνήθως είναι περί τα 10m.Οι αγωγοί σύνδεσης των εκτροπέων υπέρτασης πρέπει να είναι όσο το δυνατόν συντομότεροι και να αποφεύγεται η δημιουργία βρόχων. Η μετάβαση από την ΖΑΠ0 στην ΖΑΠ1 γίνεται με εκτροπέα υπέρτασης κλάσης Ι, με τυπικό μέγιστο ρεύμα 40

41 εκκένωσης ΚA και τάση προστασίας μέχρι 4 ΚV. Οι εκτροπείς τοποθετούνται στον πίνακα διασύνδεσης των Φ/Β πάνελ. Σε περίπτωση που δεν επαρκεί η απόσταση προστασίας και χρειάζεται και δεύτερος εκτροπέας, αυτός εγκαθίσταται στον εξωτερικό πίνακα διασύνδεσης της Φ/Β γεννήτριας. Πολλοί κατασκευαστές προτείνουν εκτροπείς κλάσης Ι+ΙΙ για αυτό το σημείο της εγκατάστασης, χωρίς όμως αυτό να ορίζεται από την IEC. Στα όρια της ΖΑΠ1 και της ΖΑΠ2 χρησιμοποιείται εκτροπέας υπέρτασης κλάσης ΙΙ (μέγιστο ρεύμα εκκένωσης 5-65 ΚA, τάση αντοχής 2,5ΚV). Τέλος ανάμεσα στην ΖΑΠ2 και την ΖΑΠ3 χρησιμοποιούνται εκτροπείς υπέρτασης κλάσης ΙΙΙ (τάση αντοχής μέχρι 1,5 ΚV). Επίσης, στο γενικό DC πίνακα τοποθετούνται εκτροπείς κλάσης Ι για να διασφαλίσουν πως το τμήμα του ρεύματος του κεραυνού θα διοχετευθεί στη γείωση. Ο ευαίσθητος εξοπλισμός ελέγχου και εποπτείας της Φ/Β εγκατάστασης ενδέχεται να χρήζει επιπλέον προστασίας με εκτροπείς κλάσεις ΙΙΙ. Όλα τα παραπάνω φαίνονται στο παρακάτω σχήμα (Σχ 5.2), όπως και ένα τμήμα της εσωτερικής αντικεραυνικής προστασίας και των απαιτούμενων ισοδυναμικών συνδέσεων. 41

42 42

43 Ένα δίκτυο ισοδυναμικών συνδέσεων ελαχιστοποιεί πιθανές διαφορές δυναμικού και μπορεί να μειώσει πιθανές υπερτάσεις. Ένα τέτοιο δίκτυο μπορεί να πραγματοποιηθεί, όπως φαίνεται στο σχήμα 5.2, ενσωματώνοντας τη μαγνητική θωράκιση στην περιφέρεια της κατασκευής, ή τα αγώγιμα τμήματα μέσα στις ΖΑΠ και συνδέοντας τα μεταλλικά ή αγώγιμα τμήματα του συστήματος και τις εισερχόμενες παροχές στα όρια κάθε ΖΑΠ απευθείας, ή με τη χρήση κατάλληλων εκτροπέων υπέρτασης. Ζυγοί εξίσωσης δυναμικού πρέπει να τοποθετηθούν και να συνδεθούν σε αυτούς τα δομικά μεταλλικά μέρη της εγκατάστασης, τα εξωτερικά αγώγιμα μέρη, η μαγνητική θωράκιση στα όρια κάθε ΖΑΠ, εσωτερικές μεταλλικές εγκαταστάσεις, και όλα τα μεταλλικά ή αγώγιμα τμήματα που εισέρχονται σε κάθε ΖΑΠ (απευθείας ή μέσω εκτροπέα υπέρτασης), τα μεταλλικά τμήματα και το εσωτερικό δίκτυο (μέσω εκτροπέα υπέρτασης). Τα εισερχόμενα δίκτυα είναι καλό να εισέρχονται στην εγκατάσταση στο ίδιο σημείο, όπου αυτό είναι εφικτό και να συνδέονται σε κοινό ζυγό. Διαφορετικά, μπορούν να συνδεθούν σε έναν δακτύλιο ισοδυναμικής σύνδεσης.. ΙΙ. Επιλογή ηλεκτρικών χαρακτηριστικών των εκτροπέων υπέρτασης. Εκτροπείς υπέρτασης με διάκενο αερίου, που αποκόπτουν την υπέρταση, δεν είναι κατάλληλοι για Φ/Β εγκαταστάσεις, ως εκ τούτου χρησιμοποιούνται κυρίως εκτροπείς με βαρύστορ (MOV), που την περιορίζουν. Η τάση ανοικτού κυκλώματος της Φ/Β γεννήτριας, με ένα περιθώριο 25%, θέτει την μέγιστη τάση συνεχούς λειτουργίας του εκτροπέα. Η επιλογή του κρουστικού ρεύματος, (ή του μέγιστου ρεύματος εκκένωσης) βασίζεται στο μέγιστο ρεύμα που αναμένεται στη σημείο της εγκατάστασης που βρίσκεται ο εκτροπέας και εξαρτάται από την επιλεγμένη στάθμη 43

44 προστασίας της εγκατάστασης. Δεν απαιτούνται μέσα προστασίας έναντι βραχυκυκλώματος για τους εκτροπείς, αφού η Φ/Β γεννήτρια περιορίζει το ρεύμα εκ κατασκευής. Δεν χρειάζεται να εγκατασταθούν ούτε αποζεύκτες, μέσα ή έξω από τους εκτροπείς, αν η Φ/Β γεννήτρια έχει ήδη μέσα προστασίας για την ασφάλεια του προσωπικού. III. Μοντέλο αποτυχίας. Είναι προτιμότερο να επιλεγεί εκτροπέας που, σε περίπτωση σφάλματος θα ανοίξει, παρά εκτροπέας που θα γειώσει το σφάλμα. Στην πρώτη περίπτωση απομονώνεται ο εκτροπέας, αλλά η Φ/Β γεννήτρια συνεχίζει να λειτουργεί, αλλά πρέπει ο εκτροπέας να επιδιορθωθεί ή να αλλαχθεί άμεσα. Στη δεύτερη περίπτωση η Φ/Β γεννήτρια παύει να λειτουργεί εξαιτίας των μέσων προστασίας της εγκατάστασης. IV. Επιλεκτική συνεργασία των εκτροπέων με άλλα μέσα προστασίας. Τόσο σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας, όσο και σε καταστάσεις σφάλματος οι εκτροπείς πρέπει να συνεργάζονται επιλεκτικά με τα υπόλοιπα μέσα προστασίας. Συνίσταται, όταν συνεργάζεται ένας εκτροπέας με ένα μέσο προστασίας για την ασφάλεια του προσωπικού, το δεύτερο να μη λειτουργεί σε συνθήκες κανονικές λειτουργίας, αλλά σε υψηλότερα ρεύματα. V. Επιλογή Επιπέδου Προστασίας Vp. Για κάθε ΖΑΠ η τάση αντοχής του εξοπλισμού μεγαλύτερη ή ίση με την τάση προστασίας του εκάστοτε εκτροπέα, με ένα περιθώριο ασφάλειας 20%. VI. Συντονισμός των εκτροπέων υπέρτασης. Πολύ συχνά, προκειμένου να μειωθεί η υπέρταση στη Φ/Β γεννήτρια σε ανεκτά επίπεδα, είναι απαραίτητη η χρήση 44

45 συστοιχιών εκτροπέων. Σε αυτήν τη περίπτωση είναι απαραίτητος ο συντονισμός μεταξύ τους, όπως αναλύθηκε νωρίτερα. 5.3 Εκτροπείς στην AC Πλευρά της Φ/Β γεννήτριας Σύμφωνα με την κατασκευαστική εμπειρία [21], η AC πλευρά του αντιστροφέα θεωρούμε ότι προστατεύεται από υπερτάσεις που οφείλονται σε πλήγματα κεραυνών αν η απόσταση ανάμεσα στον εκτροπέα της DC πλευράς και του αντιστροφέα είναι μικρότερη από την απόσταση προστασίας. Σε διαφορετική περίπτωση απαιτείται και εδώ εκτροπέας υπέρτασης κλάσης ΙΙ. Συνιστά όμως ορθή πρακτική να εγκαθίσταται εκτροπέας σε κάθε περίπτωση, προκειμένου να προστατεύει τη Φ/Β γεννήτρια και από πιθανές υπερτάσεις εισερχόμενες από τις γραμμές διανομής. Επίσης, στο σημείο σύνδεσης με το δίκτυο, στο κιβώτιο AC εγκαθίσταται συνήθως εκτροπέας υπέρτασης κλάσης Ι, προκειμένου να προφυλάξει από υπερτάσεις που ενδεχομένως θα εισέλθουν από εκεί στην εγκατάστασή μας, εξαιτίας έμμεσου κεραυνικού πλήγματος, η σφάλματα στο δίκτυο από χειρισμούς. 5.4 Προστασία ηλεκτρονικών συσκευών Ευαίσθητες ηλεκτρονικές συσκευές (σχ. 5.3, Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, σημείο 2 ) είναι καλό να ασφαλίζονται και αυτές με εκτροπέα κλάσης ΙΙΙ. Εκτροπείς υπέρτασης κλάσης ΙΙΙ πρέπει επίσης να χρησιμοποιούνται και για την προστασία των αισθητήρων και των μετρητών της ταχύτητας του ανέμου, της θερμοκρασίας των Φ/Β πλαισίων και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος που βρίσκονται μέσα στο κτήριο έλεγχου της Φ/Β γεννήτριας (σημεία 3 και 4). Η αδιάλειπτη λειτουργία των 45

46 συστημάτων αυτών είναι πολύ σημαντική για την εποπτεία της εγκατάστασης. Ακόμα εκτροπείς κλάσης ΙΙΙ χρησιμοποιούνται για την προστασία των τηλεφωνικών γραμμών (σημείο 1) και των λοιπών παροχών που εισέρχονται στο κτήριο ελέγχου. Σχ. 5.3 Χρήση εκτροπέων για την προστασία ηλεκτρονικών συσκευών[21] 5.5 Βασικό παράδειγμα Στο παρακάτω σχήμα (5.4) βλέπουμε ένα αρχικό παράδειγμα όσων σχολιάσαμε παραπάνω, το οποίο θα αποτελέσει και τη βάση για την περαιτέρω ανάλυση μας.. Στα κιβώτια διασύνδεσης των Φ/Β πλαισίων (σημείο 3) τοποθετούνται εκτροπείς υπέρτασης κλάσης Ι. Θεωρούμε πως το καλώδιο μέχρι την είσοδο του αντιστροφέα έχει μήκος μεγαλύτερο από την απόσταση προστασίας του εκτροπέα, οπότε εγκαθιστούμε και στην DC πλευρά του αντιστροφέα εκτροπέα υπέρτασης κλάσης Ι. (σημείο 2) Τέλος, εγκαθιστούμε και στην AC πλευρά εκτροπέα υπέρτασης κλάσης ΙΙ. 46

47 Σχ. 5.4 Βασικό κυκλωματικό διάγραμμα Προστασία Φ/Β γεννήτριας από υπερτάσεις [21] 5.6 Φ/Β πάρκα με Tracker Τα Trackers αποτελούν μια τεχνολογία με τη βοήθεια της οποίας καθίσταται δυνατή η περιστροφή των Φ/Β πλαισίων, ώστε να βρίσκονται πάντα κάθετα στις ακτίνες του ήλιου, με αποτέλεσμα την αύξηση της συνολικής απόδοσης της εγκατάστασης. Σε 47

48 Σχ. 5.5 Προστασία Φ/Β πάνελ με Tracker [22] αυτήν την περίπτωση, πέραν των όσων αναφέρθηκαν στη προηγούμενη παράγραφο που ισχύουν προφανώς και εδώ, απαιτείται και η χρήση ακόμα ενός εκτροπέα υπέρτασης [22], κλάσης Ι+ΙΙ, ή ΙΙ, για την προστασία του αισθητήριου (Ε) και της μονάδα ελέγχου προσανατολισμού (Δ), στο σημείο 2, όπως φαίνεται στο σχήμα. 5.7 Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους Εκτός από τις συστοιχίες Φ/Β στην ύπαιθρο, τα Φ/Β πάνελ σε ταράτσες κτηρίων αποτελούν επίσης μια σημαντική και ταχέως αναπτυσσόμενη εφαρμογή. Δεν υπάρχει και εδώ καμία ένδειξη ότι η τοποθέτηση Φ/Β πάνελ στη οροφή ενός κτηρίου αυξάνει την πιθανότητα κεραυνικού πλήγματος. Παρόλα αυτά, εξαιτίας της όδευσης των καλωδίων στο εσωτερικό του κτηρίου είναι πιθανή μια μετάδοση της υπέρτασης στο εσωτερικό του. Μια τυπική εγκατάσταση, στην οποία τηρείται η απόσταση ασφάλειας, s, στην οροφή, φαίνεται στο σχήμα

49 Σχ. 5.6 Βασικό κυκλωματικό διάγραμμα μια Φ/Β γεννήτριας σε οροφή κτηρίου με τους εκτροπείς υπέρτασης που απαιτούνται [19} Εδώ οφείλουμε να εξετάσουμε την είσοδο και την έξοδο του αντιστροφέα, καθώς και το σημείο σύνδεσης της Φ/Β γεννήτριας με το δίκτυο. Μια τυπική επιλογή είναι η χρήση ενός εκτροπέα υπέρτασης κλάσης ΙΙ στον πίνακα ΧΤ (σημείο 1) και ενός εκτροπέα υπέρτασης κλάσης ΙI στην DC είσοδο του αντιστροφέα (σημείο 3). Και εδώ χρειάζεται επιπλέον ένας εκτροπέας κλάσης ΙΙ στην AC πλευρά του αντιστροφέα (σημείο 2). Βασικό κριτήριο όμως, όπως θα δούμε στη συνέχεια, αποτελεί το ρεύμα που θα διαρρεύσει τα τμήματα της Φ/Β γεννήτριας σε περίπτωση υπέρτασης. Η τάση λειτουργίας των επιλεχθέντων εκτροπέων πρέπει να είναι 10% μεγαλύτερη από την αναμενόμενη μέγιστη τάση ανοιχτού κυκλώματος της Φ/Β γεννήτριας κατά τη διάρκεια της μέγιστης ηλιοφάνειας μιας κρύας χειμωνιάτικης μέρας. 49

50 6. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΩΝ Σε αυτό το σημείο έχει μεγάλο ενδιαφέρον να εξετάσουμε, με τη βοήθεια ορισμένων χαρακτηριστικών παραδειγμάτων, τις προτάσεις ορισμένων κατασκευαστών για την εφαρμογή εκτροπέων υπέρτασης σε Φ/Β γεννήτριες. 6.1 Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, χωρίς την ύπαρξη ΣΑΠ Α: Κεντρικός AC πίνακας Β: Κύριος ζυγός γείωσης Γ: Συμπληρωματικός ζυγός γείωσης ισοδυναμικών συνδέσεων Δ: Inverter Ε: Φ/Β Πλαίσιο ΣΤ: Σύστημα γείωσης Σχ, 6.1 Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, χωρίς την ύπαρξη ΣΑΠ [22] Εδώ εξετάζεται μια τυπική εφαρμογή ενός Φ/Β πάνελ στην οροφή ενός απομονωμένου κτηρίου, όπου δεν αναμένεται κεραυνικό πλήγμα, οπότε δεν υπάρχει εγκατεστημένο ΣΑΠ. Εδώ κάποιες κατασκευάστριες εταιρείες [22] προτείνουν την εγκατάσταση εκτροπέων υπέρτασης κλάσης ΙΙ στα σημεία 1, 2 και 3, δηλαδή στην είσοδο και την έξοδο του αντιστροφέα και στο γενικό πίνακα διανομής. Αφού δεν αναμένονται κεραυνικά πλήγματα δεν αναμένονται κατά συνέπεια ούτε μεγάλα ρεύματα, οπότε σε αυτήν την περίπτωση δεν απαιτούνται εκτροπείς υπέρτασης 50

51 κλάσης Ι. Πρέπει όμως η πιθανότητα κεραυνικού πλήγματος να έχει αποκλειστεί, διαφορετικά απαιτείται η εγκατάσταση ΣΑΠ. Σε αυτήν την περίπτωση όμως, προκειμένου να αναχαιτιστεί μια πιθανή υπέρταση λόγω έμμεσου πλήγματος κεραυνού που ενδεχόμενα θα πλήξει την εγκατάσταση μέσω του δικτύου διανομής ισχύος, ενδέχεται να χρειαστεί εκτροπέας κλάσης ΙΙ, ή ίσως και κλάσης Ι, αν η εγκατάσταση μας είναι απομονωμένη, προ του γενικού πίνακα. 6.2 Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, με εγκατεστημένο ΣΑΠ στο οποίο τηρείται η απόσταση ασφαλείας Εδώ εξετάζουμε την περίπτωση κτηρίου με Φ/Β πάνελ στην οροφή του, με ύπαρξη ΣΑΠ στο οποίο τηρείται η απόσταση ασφαλείας μεταξύ των μεταλλικών μελών του Φ/Β πάνελ και του ΣΑΠ. Α: Κεντρικός AC πίνακας Β: Κύριος ζυγός γείωσης Γ: Συμπληρωματικός ζυγός γείωσης ισοδυναμικών συνδέσεων Δ: Inverter Ε: Φ/Β Πλαίσιο ΣΤ: Σύστημα γείωσης Ζ: Συλλεκτήριο σύστημα Η: Σύστημα αγωγών καθόδου Θ: Εξωτερικό αισθητήριο όργανο Σχ. 6.2 Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, με εγκατεστημένο ΣΑΠ στο οποίο τηρείται η απόσταση ασφαλείας [22] Σε αυτήν την περίπτωση ορισμένοι κατασκευαστές [22] προτείνουν, όπως και πριν την εγκατάσταση εκτροπέων κλάσης ΙΙ στα σημεία 1 και 2. Σε αυτή την περίπτωση, 51

52 στο σημείο 3 προτείνεται η χρήση εκτροπέα κλάσης Ι+ΙΙ πριν τον γενικό πίνακα της κατασκευής. Στην περίπτωση που υπάρχουν και εξωτερικά αισθητήρια όργανα (πχ. Θερμόμετρο) για την προστασία τους απαιτείται χρήση εκτροπέα κλάσης ΙΙΙ στο σημείο Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, με εγκατεστημένο ΣΑΠ στο οποίο δεν είναι δυνατόν να τηρηθεί η απόσταση ασφαλείας Σε αυτήν την εφαρμογή εξετάζεται η περίπτωση ενός κτηρίου με Φ/Β πλαίσιο στην οροφή του, με εγκατεστημένο ΣΑΠ, όπου όμως δεν είναι εφικτό να τηρηθούν οι αποστάσεις ασφαλείας μεταξύ των μεταλλικών μελών του Φ/Β πάνελ και του ΣΑΠ. Α: Κεντρικός AC πίνακας Β: Κύριος ζυγός γείωσης Γ: Συμπληρωματικός ζυγός γείωσης ισοδυναμικών συνδέσεων Δ: Inverter Ε: Φ/Β Πλαίσιο ΣΤ: Σύστημα γείωσης Ζ: Συλλεκτήριο σύστημα Η: Σύστημα αγωγών καθόδου Ι: Άμεση σύνδεση του εξωτερικού ΣΑΠ με τα μεταλλικά μέρη του Φ/Β πλαισίου Σχ. 6.3 Κτήρια με Φ/Β γεννήτρια στη στέγη τους, με εγκατεστημένο ΣΑΠ στο οποίο δεν μπορεί να τηρηθεί η απόσταση ασφαλείας[22] Σε αυτήν την περίπτωση φυσικά οι απαιτήσεις προστασίας είναι μεγαλύτερες, αφού το ρεύμα που ενδέχεται να διαρρεύσει την εγκατάσταση μετά από ένα ενδεχόμενο πλήγμα κεραυνού αναμένεται να έχει μεγαλύτερη τιμή. Κατά συνέπεια, συχνά 52

53 προτείνεται [22] η εγκατάσταση εκτροπέων υπέρτασης κλάσης Ι+ΙΙ και στα τρία σημεία (1,2,3), στην είσοδο και την έξοδο του αντιστροφέα και στον γενικό πίνακα.. Όπως βλέπουμε ακόμα στο σχήμα, αλλά και σύμφωνα και με κατασκευαστική εμπειρία [23], χρειάζεται να γίνει επέκταση του ΣΑΠ ώστε να συνδεθούν ισοδυναμικά σε αυτό τα μεταλλικά μέρη της Φ/Β γεννήτριας. 6.4 Φ/Β πάρκα με σταθερή βάση Στα μεγάλα Φ/Β πάρκα, ιδιαίτερα τα απομονωμένα, ο κίνδυνος κεραυνικού πλήγματος, είτε άμεσα είτε έμμεσα, είναι φυσικά ιδιαίτερα αυξημένος. Α: Κεντρικός πίνακας παραγωγής AC B: Inverter Γ: Ζυγός Γείωσης Δ: Σύστημα γείωσης Φ/Β πάρκου Ε: Σταθερή βάση Φ/Β Ζ: Φ/Β πλαίσια Η: Ακίδες εξωτερικού ΣΑΠ Θ: Αγωγοί καθόδου / ισοδυναμικές συνδέσεις Ι: Γραμμή μεταφοράς δεδομένων - DATA Σχ. 6.4 Φ/Β πάρκα με σταθερή βάση[22] Η αντικεραυνική προστασία των Φ/Β πάρκων γίνεται με τις μεθόδους που περιγράφονται στην αρχή της παρούσης εργασίας. Κάθε πλαίσιο διαθέτει στις άκρες του ακίδες (Franklin) που έχουν ως στόχο να συλλέξουν τον ενδεχόμενο κεραυνό και αγωγούς καθόδου και ισοδυναμικές συνδέσεις που στοχεύουν στο να διοχετεύσουν ασφαλώς το ρεύμα του, μέσω του συστήματος γείωσης στη γη, όπως φαίνεται στο παραπάνω σχήμα. Σε αυτήν την περίπτωση προτείνέται [22] και πάλι η εγκατάσταση 53

54 εκτροπέων υπέρτασης κλάσης Ι+ΙΙ στα σημεία 1 και 2 (DC και AC πλευρά του inverter) και στο σημείο 3, στον γενικό πίνακα της εγκατάστασης. Τέλος, εκτροπέας υπέρτασης κλάσης ΙΙΙ τοποθετείται στη σημείο 4 για την προστασίας της εισόδου και της εξόδου DATA του inverter. 6.5 Διασυνδεδεμένη Φ/Β γεννήτρια Σχ. 6.5 Διασυνδεδεμένη Φ/Β γεννήτρια [23] Εδώ θα εξετάσουμε, με τη βοήθεια του σχήματος 6.5, ένα διασυνδεδεμένο με το σύστημα διανομής ισχύος κτήριο, το οποίο επίσης μπορεί να διαθέτει τόσο υπαίθριο πάνελ, όσο και στην οροφή του. Σε αυτήν την περίπτωση, όπως φαίνεται στη σχήμα 6.6, κάποιοι κατασκευαστές [23] προτείνουν την εγκατάσταση εκτροπέα στο σημείο Β για την προστασία της DC πλευράς του αντιστροφέα, καθώς και στα σημεία Α αν η απόσταση L1 είναι μεγαλύτερη από την απόσταση προστασίας του εκτροπέα, όπως και στο σημείο C, αν η L2 είναι μεγαλύτερη από την απόσταση προστασίας. Και για τα τρία σημεία η εταιρεία προτείνει έναν εκτροπέα που είναι ειδικά κατασκευασμένος 54

55 για Φ/Β γεννήτριες και αντιστοιχεί σε κλάση ΙΙ. Η κατασκευάστρια εταιρεία προτείνει επίσης να εγκαταστήσουμε έναν εκτροπέα κλάσης ΙΙ στο σημείο D, ο οποίος προστατεύει την AC πλευρά του αντιστροφέα από υπερτάσεις που ενδεχομένως θα προέλθουν από το δίκτυο. Αν η απόσταση ανάμεσα στο σημεία Ε και D είναι μεγαλύτερη από 5 μέτρα επιλέγεται εκτροπέας με Imax ίσο με 40A, αλλιώς ίσο με 15A. Τέλος, στο σημείο Ε για τον ίδιο σκοπό επιλέγεται από εκτροπέας κλάσης Ι ή κλάσης ΙΙ. Αν υπάρχει ΣΑΠ, τότε προτείνεται εκτροπέας κλάσης Ι. Σε διαφορετική περίπτωση επιλέγεται εκτροπέας κλάσης ΙΙ. Η όδευση των καλωδίων πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σύντομη και ευθύγραμμη. Σχ. 6.6 Κυκλωματικό διάγραμμα διασυνδεδεμένης Φ/Β γεννήτριας [23] 6.6 Απομονωμένη Φ/Β γεννήτρια Σε αυτό το παράδειγμα, που φαίνεται στο σχήμα 6.7, εξετάζεται μια απομονωμένη εγκατάσταση που διαθέτει Φ/Β πάνελ και τόσο στην οροφή της, όσο και υπαίθριο. 55

56 6.7 Απομονωμένη Φ/Β γεννήτρια [23] Με βάση το κυκλωματικό διάγραμμα της εγκατάστασης (σχ. 6.8), στο σημείο Β, στα όρια των ΖΑΠ 0 και 1 ορισμένοι κατασκευαστές [23] προτείνουν την εγκατάσταση εκτροπέας κλάσης ΙΙ για την προστασία της DC πλευράς του αντιστροφέα. Στο σημείο Α προτείνεται και εδώ προστασία με τον ίδιο εκτροπέα, αν η απόσταση L1 είναι μεγαλύτερη από την απόσταση προστασίας του εκτροπέα και τοποθετείται από ένας σε κάθε Φ/Β πάνελ. Σε περίπτωση που η απόσταση L2 είναι μεγαλύτερη από την απόσταση προστασίας χρειάζεται να εγκατασταθεί ακόμα ένας εκτροπέας του ίδιου τύπου και στο σημείο C. Η όδευση των καλωδίων πρέπει να είναι και εδώ όσο το δυνατόν πιο σύντομη και ευθύγραμμη 56

57 Σχ. 6.8 Κυκλωματικό διάγραμμα απομονωμένης Φ/Β εγκατάστασης [23] Όλα αυτά, όμως, θα ήταν επαρκή μόνο στην περίπτωση που το κτήριο δεν διέθετε εγκατεστημένη ΣΑΠ. Στο παράδειγμα αυτό, που υπάρχει εγκατεστημένο ΣΑΠ, απαιτείται και εδώ εγκατάσταση εκτροπέων υπέρτασης κλάσης Ι στον γενικό πίνακα, αλλά και κλάσης ΙΙ στην AC πλευρά του inverter, προκειμένου να μην μεταδοθεί υπέρταση από ενδεχόμενο κεραυνικό πλήγμα στην AC πλευρά του αντιστροφέα μέσω του συστήματος γείωσης. 57

58 7. ΜΕΛΕΤΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΚΤΡΟΠΕΩΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΣΕ Φ/Β ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ Προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε όλα τα προηγούμενα, βλέπουμε το σχήμα 7.1, όπου φαίνεται το διάγραμμα μιας Φ/Β γεννήτριας. Η εν λόγω εγκατάσταση μπορεί να βρίσκεται τόσο σε στέγη, όσο και σε χωράφι. Στο σχήμα βλέπουμε επίσης το ΣΑΠ και τις ακίδες αντικεραυνικής προστασίας, τους συλλεκτήριους αγωγούς και τους αγωγούς καθόδου. 7.1 Φ/Β Γεννήτρια σε στέγη Η πρώτη περίπτωση που θα εξετάσουμε είναι μια εγκατάσταση Φ/Β γεννήτριας, ισχύος 80 kw στη στέγη ενός κτηρίου). Οι συστοιχίες συνδέονται ανά τρεις σε έναν πίνακα διασύνδεσης και μετά αυτοί οι πίνακες, επίσης ανά τρεις συνδέονται σε καινούριους, εξωτερικούς πίνακες διασύνδεσης, όπου είναι τοποθετημένοι δύο inverters με αποστάσεις 34, 34, 26, 26, 26, 26 18, 18, 18, 18, 10, 10 μέτρα από τον γενικό πίνακα. Φυσικά σε κάθε συστοιχία και κάθε αντιστροφέα απαιτούνται τα ίδια μέσα προστασίας, οπότε σε όλες τις περιπτώσεις θα περιοριστούμε στην εξέταση ενός από τα πιο απομακρυσμένα (34m) κυκλώματα. o Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, με τηρούμενες τις αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του. Στην πρώτη περίπτωση το κτήριο διαθέτει ολοκληρωμένο εγκατεστημένο ΣΑΠ, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, όπως φαίνεται και στο σχήμα 7.1. Οι αποστάσεις ασφαλείας ανάμεσα στο ΣΑΠ και τα Φ/Β πάνελ τηρούνται, όπως φαίνεται άλλωστε 58

59 Σχ 7.1 Διάγραμμα Φ/Β γεννήτριας - Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, με τηρούμενες τις αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του Φ/Β πάρκο μεγάλου μεγέθους και στο σχήμα, και η εγκατάσταση είναι διασυνδεδεμένη με το δίκτυο ισχύος. Στο ηλεκτρολογικό σχήμα (σχ. 7.2) της εγκατάστασης βλέπουμε πως, σύμφωνα με όλη την ανάλυση που προηγήθηκε, πρώτα τοποθετούνται εκτροπείς υπέρτασης κλάσης ΙΙ 59

60 Σχ. 7.2 Ηλεκτρολογικό σχέδιο κτηρίου με εγκατεστημένο ΣΑΠ, τηρούμενες οι αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του 60

61 στα εξωτερικά κιβώτια διασύνδεσης για να προστατεύσουν την DC πλευρά των Inverter, αφού θεωρούμε πως το ρεύμα από ένα ενδεχόμενο κεραυνικό πλήγμα θα διαμοιραστεί στους αγωγούς του ΣΑΠ καταλήγοντας στο σύστημα γείωσης και έτσι δε θα πληγεί μόνο το Φ/Β πάνελ. Ενδεικτικά επιλέχθηκαν οι εκτροπείς DG M YPV SCI 1000 της DEHN, οι οποίοι είναι κατάλληλοι για Φ/Β γεννήτριες. Δεδομένου του μεγέθους της εγκατάστασης οι αποστάσεις προστασίας των εκτροπέων αυτών δεν επαρκούν, κατά συνέπεια πρέπει να τοποθετήσουμε εκτροπείς κλάσης IΙ και στα πρώτα κιβώτια διασύνδεσης. Επιλέγουμε να τοποθετήσουμε και εδώ τους ίδιους εκτροπείς. Παρατηρούμε επίσης, πως με κατάλληλη τοποθέτηση των κιβωτίων στο μέσο της οροφής δε θα χρειαστούν εκτροπείς στις συστοιχίες που βρίσκονται κοντά στο μέσο του κτηρίου, αφού θα προστατεύονται από αυτούς στη DC πλευρά του αντιστροφέα, όπως φαίνεται και στο σχήμα 7.2. Σε περίπτωση, όμως, που οι ακίδες του ΣΑΠ δε βρίσκονται τοποθετημένες μόνο στην οροφή του κτηρίου, αλλά υπάρχουν και πάνω στα Φ/Β πάνελ, όπως στο σχήμα 7.3, στο οποίο φαίνεται το κάτω μέρος της εγκατάστασης μας, οφείλουμε να τοποθετήσουμε εκτροπείς κλάσης Ι στα κιβώτια διασύνδεσης, αφού το ρεύμα ενός ενδεχόμενο κεραυνικού πλήγματος θα διαρρεύσει εξ ολοκλήρου το πάνελ, κατά συνέπεια επιλέγουμε τον DLM PV 1000, της DEHN. Στην περίπτωση αυτή οφείλουμε να εγκαταστήσουμε, όπως φαίνεται στο σχήμα 7.4, εκτροπείς και στα μεσαία πάνελ, αντίθετα με πιο πριν, αφού ο εκτροπέας κλάσεως ΙΙ του αντιστροφέα δεν επαρκεί για την προστασία τους. 61

62 Σχ 7.3 Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, με τηρούμενες τις αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του, στο οποίο οι ακίδες του ΣΑΠ βρίσκονται και πάνω στα Φ/Β πάνελ 62

63 Σχ 7.4 Ηλεκτρολογικό σχέδιο κτηρίου με εγκατεστημένο ΣΑΠ, με τηρούμενες τις αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του, στο οποίο οι ακίδες του ΣΑΠ βρίσκονται και πάνω στα Φ/Β πάνελ 63

64 Επίσης, για την προστασία της Φ/Β γεννήτριας από πιθανές έμμεσες υπερτάσεις που θα προέλθουν από το δίκτυο, από ενδεχόμενο κεραυνικό πλήγμα απαιτείται η χρήση ακόμα ενός εκτροπέα κλάσης Ι, στο γενικό πίνακα της. Επιλέγεται DV M TT 2P 255 FM (σχήμα 7.5). Είναι επίσης αναγκαία, σε όλες τις περιπτώσεις, η τοποθέτηση εκτροπέων κλάσης ΙΙ στην AC πλευρά του inverter. Εδώ επιλέγονται οι DG M TT 2P 275, οι οποίοι είναι κατάλληλοι για μονοφασική AC τροφοδοσία, όπως φαίνονται στα σχήματα 7.2 και 7.4. Σχ. 7.5 Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, με τηρούμενες τις αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του AC πλευρά 64

65 Υπάρχει βέβαια η περίπτωση το κτήριο που εξετάζουμε να μην είναι απομονωμένο, αλλά, το δίκτυο στο ίδιο σημείο να τροφοδοτεί και άλλες εγκαταστάσεις. Σε αυτήν την περίπτωση αναμένουμε το ρεύμα από ένα ενδεχόμενο κεραυνικό πλήγμα να πλήξει και τους υπόλοιπους καταναλωτές, οπότε ένας εκτροπέας κλάσης ΙΙ θα επαρκούσε και για το γενικό πίνακα, οπότε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο DG M TT 2P 275 και για τον γενικό πίνακα (σχ.7.6). Σχ.7.6 Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, με τηρούμενες τις αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του, συνδεδεμένο στο δίκτυο AC πλευρά 65

66 Τέλος, για τα κυκλώματα των ασθενών ρευμάτων, που φέρνουν τα ρεύματα ελέγχου των αντιστροφέων και τα σήματα των αισθητήριων οργάνων, τοποθετούμε σε κάθε αντιστροφέα, καθώς και στα αισθητήρια όργανα, από ένα εκτροπέα DR 230 FML κλάσης ΙΙΙ, όπως φαίνεται στο σχήμα 7.2 o Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, όπου δεν είναι δυνατόν να τηρηθούν οι αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του. Σε αυτήν την περίπτωση το ρεύμα που θα πλήξει τα Φ/Β πάνελ σε περίπτωση κεραυνικού πλήγματος αναμένεται να είναι μεγαλύτερο από ότι στην προηγούμενη. Έτσι, οφείλουμε να εγκαταστήσουμε εκτροπείς κλάσης Ι στα κιβώτια διασύνδεσης, αφού το ενδεχόμενο ρεύμα από ένα κεραυνικό πλήγμα θα είναι σίγουρα μεγαλύτερο από ότι στην πρώτη περίπτωση. Στη DC πλευρά του αντιστροφέα απαιτείται η χρήση εκτροπέα υπέρτασης, κλάσης ΙΙ, αφού οι αποστάσεις μεταξύ των κιβωτίων διασύνδεσης και των inverter είναι μεγάλες, μεγαλύτερες των 10 μέτρων και άρα οι εκτροπείς των κιβωτίων διασύνδεσης δεν είναι επαρκείς για να προστατεύσουν και τον αντιστροφέα. Επιλέγουμε τους εκτροπεις του τύπου DLM PV 1000, της DEHN για τα κιβώτια διασύνδεσης και τους εκτροπείς DG M YPV SCI 1000 για την DC πλευρά του inverter. Όλα τα παραπάνω φαίνονται στο σχήμα 7.7. Για όλα υπόλοιπα σημεία της εγκατάστασης, αλλά και για τις διαφορετικές περιπτώσεις που εξετάστηκαν παραπάνω, ισχύουν τα ίδια με την προηγούμενη περίπτωση. 66

67 Σχ Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, όπου δεν μπορούν να τηρηθούν αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του 67

68 Σχ Κτήριο με εγκατεστημένο ΣΑΠ, όπου δεν μπορούν να τηρηθούν αποστάσεις ασφαλείας στην οροφή του 7.2 Κτήριο χωρίς εγκατεστημένο ΣΑΠ Στην περίπτωση αυτή δεν αναμένεται κεραυνικό πλήγμα στο κτήριο, οπότε και δεν απαιτείται η εγκατάσταση εκτροπέων ούτε στα κιβώτια διασύνδεσης των Φ/Β συστοιχιών, ούτε στη DC πλευρά του αντιστροφέα. Χρειάζεται όμως να εγκαταστήσουμε στον γενικό πίνακα και την AC πλευρά του inverter για να προστατευθεί η Φ/Β γεννήτρια από έμμεσο πλήγμα που ενδεχομένως θα προκληθεί στην εγκατάσταση μέσω του δικτύου. Στον αντιστροφέα επαρκεί εκτροπέας κλάσης ΙΙ, επί παραδείγματι ο DG M TT 2P 275 (σχ.7.8) και στον γενικό πίνακα χρειάζεται εκτροπέας κλάσης Ι ή κλάσης ΙΙ, ανάλογα με το υπό εξέταση κτήριο συνορεύει με άλλα ή όχι, όπως αναλύθηκε στην πρώτη περίπτωση. (σχ. 7.5 και 7.6 αντίστοιχα) Γιa τα κυκλώματα ασθενών ρευμάτων χρησιμοποιούμε και εδώ εκτροπείς κλάσης ΙΙΙ, όπως παραπάνω. 68

69 Σχ. 7.8 Ηλεκτρολογικό σχέδιο κτηρίου χωρίς εγκατεστημένο ΣΑΠ 69

70 7.3 Αυτόνομη Φ/Β γεννήτρια σε στέγη Στην περίπτωση αυτή δεν αλλάζει τίποτα όσον αφορά την αναγκαιότητα για εκτροπείς στα πάνελ και τον αντιστροφέα και ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για όλες τις περιπτώσεις, ύπαρξης ή μη ΣΑΠ και εάν τηρούνται ή όχι οι αποστάσεις ασφαλείας. Δεν αλλάζει τίποτε και όσον αφορά τα κυκλώματα ασθενών ρευμάτων. Αυτό που διαφοροποιείται, όσον αφορά την εγκατάσταση εκτροπέων υπέρτασης, σε μια αυτόνομη Φ/Β γεννήτρια είναι ο γενικός πίνακας. Προφανώς εδώ δεν αναμένονται υπερτάσεις από την πλευρά του δικτύου, υπάρχει όμως η περίπτωση το ρεύμα ενός κεραυνού, στη περίπτωση φυσικά που υπάρχει εγκατεστημένο ΣΑΠ και αναμένεται κεραυνικό πλήγμα, να πλήξει την ηλεκτρική εγκατάσταση, μέσω του συστήματος γείωσης, οπότε ένας εκτροπέας κλάσης Ι, επί παραδείγματι ο DV M TT 2P 255 FM, όπως ακριβώς και στο σχήμα 7.5, πρέπει να τοποθετηθεί στον γενικό πίνακα και ένας εκτροπέας κλάσης ΙΙ (πχ. ο DG M TT 2P 275 ) στην AC πλευρά του αντιστροφέα. 7.4 Εκτροπείς υπέρτασης σε Φ/Β πάρκο Η πιθανότητα κεραυνικού πλήγματος σε ένα Φ/Β πάρκο είναι, όπως αναμένεται μεγαλύτερη από ότι στην περίπτωση μιας Φ/Β γεννήτριας σε μια στέγη, λόγω της θέσης των Φ/Β πάρκων σε μη κατοικημένες και απομονωμένες περιοχές. Στα Φ/Β πάρκα πολύ συχνά οι ακίδες του ΣΑΠ βρίσκονται πάνω στα πάνελ, όπως η εγκατάσταση του σχ.7.3. Σε αυτήν την περίπτωση η τοποθέτηση εκτροπέων κλάσης Ι στα κιβώτια διασύνδεσης είναι υποχρεωτική. Επιλέγουμε τους εκτροπείς του τύπου DLM PV 1000 της DEHN. Εάν οι ακίδες της αντικεραυνικής προστασίας βρίσκονται τοποθετημένες στο έδαφος και το Φ/Β πάρκο έχει μεγάλο μέγεθος (σχ.7.1) τότε 70

71 ενδέχεται να επαρκούν εκτροπείς κλάσης ΙΙ, αφού η υπέρταση που θα δημιουργηθεί από το ρεύμα ενός κεραυνικού πλήγματος αναμένουμε να είναι μικρότερη γιατί ρεύμα θα διοχετευθεί σε περισσότερους αγωγούς γείωσης. Ενδεικτικά, επιλέγονται οι εκτροπείς DG M YPV SCI Στην DC πλευρά του αντιστροφέα απαιτούνται και εδώ εκτροπείς κλάσης ΙΙ, στην περίπτωση που η απόσταση του αντιστροφέα από τα πάνελ είναι μεγαλύτερη από την απόσταση προστασίας του εκτροπέα στα κιβώτια διασύνδεσης. Σε ένα μικρό Φ/Β πάρκο ενδέχεται να απαιτείται εκτροπέας κλάσης Ι και για τη DC πλευρά του αντιστροφέα. Στην περίπτωση που χρησιμοποιείται ιχνηλάτης (tracker) χρειάζεται για την προστασία του η εγκατάσταση ακόμα ενός εκτροπέα κλάσης ΙΙ στο κιβώτιο διασύνδεσης. Για την προστασία από υπερτάσεις που προέρχονται από το δίκτυο εγκαθιστούμε και εδώ εκτροπείς υπέρτασης κλάσης Ι στον γενικό πίνακα και εκτροπείς υπέρτασης κλάσης ΙΙ στην AC πλευρά του inverter. Οι αισθητήρες θερμοκρασίας, ανέμου κλπ, καθώς και τα κυκλώματα ασθενών ρευμάτων ασφαλίζονται και σε αυτήν την περίπτωση με εκτροπείς κλάσεως ΙΙΙ. Τα τεχνικά φυλλάδια για όλους τους εκτροπείς που επιλέχθηκαν δίνονται στο τέλος της παρούσας μελέτης. 71

72 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι Φ/Β γεννήτριες, λόγω της θέσης τους στην ύπαιθρο ή σε οροφές κτηρίων, βρίσκονται ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε πιθανά κεραυνικά πλήγματα και τις συνεπακόλουθες υπερτάσεις, όσο και σε ενδεχόμενες υπερτάσεις προερχόμενες από τα εισερχόμενα σε αυτές δίκτυα. Είναι απαραίτητος λοιπόν, τόσο για λόγους ασφάλειας, όσο και για λόγους προστασίας του εξοπλισμού, ένας ορθός και σύμφωνος με τα διεθνή πρότυπα, σχεδιασμός της προστασίας τους απέναντι σε αυτές τις υπερτάσεις. Πέρα από την εγκατάσταση του Συστήματος Αντικεραυνικής Προστασίας καθεαυτού, εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει και η ορθή εφαρμογή των εκτροπέων υπέρτασης. Τα διεθνή πρότυπα σχετικά με την αντικεραυνική προστασία, αλλά και η κατασκευαστική εμπειρία, παρέχουν τη δυνατότητα για τη σχεδίαση ενός αποτελεσματικού συστήματος προστασίας έναντι υπερτάσεων. Στην πράξη όμως παρατηρούνται αρκετές διαφορετικές πρακτικές ανάμεσα σε κατασκευάστριες εταιρείες, αφού δεν υφίσταται κάποιος διεθνώς αποδεκτός κανονισμός που να καθορίζει την εφαρμογή εκτροπέων υπέρτασης σε Φ/Β γεννήτριες. Επίσης, στη χώρα μας, η τήρηση όλων των διεθνών κανονισμών, θα λέγαμε πως αποτελεί μάλλον την εξαίρεση παρά τον κανόνα στις Φ/Β γεννήτριες, για προφανείς οικονομικούς λόγους. Από το γεγονός αυτό προκύπτει και η χρησιμότητα αυτής της διπλωματικής εργασίας. Στην αγορά διατίθενται τρεις κλάσεις εκτροπέων υπέρτασης με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά και τάσεις αντοχής σε προσωρινές υπερτάσεις. Βασικό κριτήριο για 72

73 την επιλογή της κατάλληλης κλάσης εκτροπέα αποτελεί το ρεύμα το οποίο αναμένουμε να πλήξει την εγκατάσταση σε περίπτωση υπέρτασης. Στην πράξη τις περισσότερες φορές αυτό είναι αδύνατον να προσδιοριστεί επακριβώς, κατά συνέπεια εξετάζουμε διάφορους παράγοντες, όπως την ύπαρξη ή όχι ΣΑΠ, τη σχεδίασή του, το μέγεθος της εγκατάστασης, τη γειτνίαση της εγκατάστασης με άλλες κλπ. Η Φ/Β γεννήτρια χωρίζεται σε Ζώνες Αντικεραυνικής Προστασίας. Εγκαθιστούμε τους εκτροπείς υπέρτασης στα όρια κάθε ΖΑΠ και μάλιστα όσο πιο κοντά στα όρια αυτά είναι εφικτό. Προσέχουμε επίσης η απόσταση ανάμεσα σε κάθε εκτροπέα να είναι μικρότερη από την απόσταση προστασίας του, όπως αυτή δίνεται από τον κατασκευαστή (συνήθως περί τα 10m), σε διαφορετική περίπτωση απαιτείται η χρήση ακόμα ενός εκτροπέα της ίδιας κλάσης. Έτσι, τα σημεία που συνήθως εξετάζουμε είναι τα κιβώτια διασύνδεσης των Φ/Β πάνελ, η είσοδος και η έξοδος του αντιστροφέα και ο γενικός πίνακας της κατασκευής. Σε περίπτωση που στην εγκατάσταση μας υπάρχουν ευαίσθητες ηλεκτρονικές συσκευές συνήθως ασφαλίζονται και αυτές με εκτροπείς κλάσης ΙΙΙ, όπως επίσης και πιθανοί αισθητήρες θερμοκρασίας, ανέμου κλπ, καθώς και τα κυκλώματα ασθενών ρευμάτων. 73

74 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] [2] [3] [4] E%BF%CE%BB%CF%84%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF %8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1 [5] Jesús C. Hernández, Pedro G. Vidal, and Francisco Jurado, Senior Member, IEEE: Lightning and Surge Protection in Photovoltaic Installations, 2008 [6] IEC , Protection Against Lightning Part 1: General Principles, [7] Παντελής Ν. Μικρόπουλος: Συστήματα Αντικεραυνικής Προστασίας Πανεπιστημιακές παραδόσεις, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,, 2006 [8] IEC/TS 61662, Assessment of the risk of damage due to lightning, 1995 [9] IEC , Protection against Lightning Part 2: Risk Management, 2006 [10] IEC , Protection against Lightning Part 3: Physical Damage to Structuresand Life Hazard, 2006 [11] Αγγελική Αναστοπούλου: Διπλωματική εργασία - Αντικεραυνική προστασία Φ/Β εγκαταστάσεων, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 2009 [12] IEC , Insulation coordination for equipment within low-voltage systems, 2000 [13] ΑΒΒ, Technical Catalogue System pro M compact - Surge Protection - OVR Range, 2007 [14] FInder 7P Series SPDs, 74

75 [15] Coordination-with-diagrams-that-help-explain-the-differences-between-differentarrester-configurations.htm [16] IEC 1312, Surge Protective Device Coordination, 2006 [17] Saltek ( Product Overview Surge Protection [18] ΑΒΒ: Photovoltaic plants - Technical Application Papers No.10, 2010 [19] IEC , Protection of structures against lightning, 1998 [20] IEC , Protection Against Lightning, 2010 [21] DEHN: Lightning Protection Guide, 9.18 Lightning and surge protection for PV systems and solar power plants [22] ΕΛΕΜΚΟ: Ολοκληρωμένες λύσεις αντικεραυνικής προστασίας Φ/Β συστημάτων, 2010 [23] ΑΒΒ: Lightning & Overvoltage Protection Photovoltaic System,

76 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 76

77 77

78 78

79 79

80 80

81 81

82 82

Αντικεραυνική προστασία φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων.

Αντικεραυνική προστασία φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Η/Υ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Αντικεραυνική προστασία

Διαβάστε περισσότερα

Αντικεραυνική προστασία με απαγωγούς υπερτάσεων (SPDs) σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης

Αντικεραυνική προστασία με απαγωγούς υπερτάσεων (SPDs) σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης Αντικεραυνική προστασία με απαγωγούς υπερτάσεων (SPDs) σε ηλεκτρικούς πίνακες χαμηλής τάσης Κεραυνικά πλήγματα και κρουστικές υπερτάσεις Τι είναι; Οι στιγμιαίες μεταβατικές (κρουστικές) υπερτάσεις αποτελούν

Διαβάστε περισσότερα

Μέσα Προστασίας II. Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σ.Τ.ΕΦ./ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Εργαστήριο Υψηλών Τάσεων. Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι

Μέσα Προστασίας II. Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σ.Τ.ΕΦ./ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Εργαστήριο Υψηλών Τάσεων. Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σ.Τ.ΕΦ./ Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Τ.Ε. Μέσα Προστασίας II Προστασία από την ηλεκτροπληξία Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι Επίκουρος Καθηγητής Τηλ:2810379231 Email: ksiderakis@staff.teicrete.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ 6 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

ΜΕΡΟΣ 6 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΛΟΤ HD 3S4 ΕΛΟΤ ΜΕΡΟΣ 6 ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 61 Αρχικός έλεγχος 610 Γενικά 610.1 Κάθε ηλεκτρική εγκατάσταση πρέπει να ελέγχεται μετά την αποπεράτωση της και πριν να τεθεί σε λειτουργία από

Διαβάστε περισσότερα

την επιτρεπτή πτώση τάσης στις γραμμές διακλάδωσης (κριτήριο καλής

την επιτρεπτή πτώση τάσης στις γραμμές διακλάδωσης (κριτήριο καλής Εργαστηριακή Άσκηση 3 Μελέτη και Σχεδίαση Εσωτερικής Ηλεκτρολογικής Εγκατάστασης Κατοικίας Να πραγματοποιήσετε πλήρη μελέτη και σχεδίαση σε Auto Cad εσωτερικής ηλεκτρολογικής εγκατάστασης (ΕΗΕ) κατοικίας,

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες Πληροφορίες για την Προστασία Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων Επί Κτιρίων που Εξυπηρετούν Οικιακούς Καταναλωτές Ηλεκτρικής Ενέργειας

Χρήσιμες Πληροφορίες για την Προστασία Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων Επί Κτιρίων που Εξυπηρετούν Οικιακούς Καταναλωτές Ηλεκτρικής Ενέργειας Χρήσιμες Πληροφορίες για την Προστασία Φωτοβολταϊκών Εγκαταστάσεων Επί Κτιρίων που Εξυπηρετούν Οικιακούς Καταναλωτές Ηλεκτρικής Ενέργειας Το ενημερωτικό αυτό έντυπο έχει ετοιμαστεί από το εργαστήριο Συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Προδιαγραφή Απαγωγών Υπερτάσεων (SPD s)

Τεχνική Προδιαγραφή Απαγωγών Υπερτάσεων (SPD s) (SPD s) Περιεχόμενα 1. Απαγωγοί κρουστικών υπερτάσεων T2 (μονοπολικοί)... 2 2. Απαγωγοί κρουστικών υπερτάσεων T1... 4 3. Απαγωγοί κρουστικών υπερτάσεων T1+2... 6 1/7 1. Απαγωγοί κρουστικών υπερτάσεων T2

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του Σπουδαστή Σταμούλια Π. Γεώργιου Α.Μ. 27731 Επιβλέπων: Δρ. Ψωμόπουλος Σ. Κωνσταντίνος Επίκουρος Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΤΑΣΗΣ TEI Στερεάς Ελλάδας Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ Εργαστήριο Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων & Ηλεκτροτεχνικών Εφαρμογών Υπεύθυνη: Δρ Αφροδίτη Κτενά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 4 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΣΚΗΣΗ 4 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΑΣΚΗΣΗ 4 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ Σκοπός της Άσκησης: Σκοπός της εργαστηριακής άσκησης είναι α) η κατανόηση της αρχής λειτουργίας των μηχανών συνεχούς ρεύματος, β) η ανάλυση της κατασκευαστικών

Διαβάστε περισσότερα

Αγωγοί και συνδεσμολογία των αγωγών γείωσης σε μία εγκατάσταση. Γείωση σημαίνει σύνδεση στη γη ή σ έναν αγωγό που συνδέεται στη γή.

Αγωγοί και συνδεσμολογία των αγωγών γείωσης σε μία εγκατάσταση. Γείωση σημαίνει σύνδεση στη γη ή σ έναν αγωγό που συνδέεται στη γή. Μάθημα 3 Γείωση Περίληψη Βασικό / βασικότερο μέρος της σχεδίασης μίας εγκατάστασης είναι η προστασία αυτών που χρησιμοποιούν την εγκατάσταση από ηλεκτροπληξία / βραχυκυκλώματα / τη δυσλειτουργία της εγκατάστασης.

Διαβάστε περισσότερα

Χ. A. Χαραλάμπους Αναπληρωτής Καθηγητής Ιούνιος 2017 Παρουσίαση Εργαστηρίου & Λογισμικών Εργαλείων

Χ. A. Χαραλάμπους Αναπληρωτής Καθηγητής Ιούνιος 2017 Παρουσίαση Εργαστηρίου & Λογισμικών Εργαλείων www.psm.ucy.ac.cy Χ. A. Χαραλάμπους Αναπληρωτής Καθηγητής Ιούνιος 2017 Παρουσίαση Εργαστηρίου & Λογισμικών Εργαλείων 1 Power System Modelling (PSM) Laboratory EST: 2014 (www.psm.ucy.ac.cy) Κύριοι Ερευνητικοί

Διαβάστε περισσότερα

Συλλογή μεταφορά και έλεγχος Δεδομένων ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ

Συλλογή μεταφορά και έλεγχος Δεδομένων ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ Συλλογή μεταφορά και έλεγχος Δεδομένων ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ ΘΟΡΥΒΟΣ - ΓΕΙΩΣΕΙΣ Σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα δημιουργούνται ανεπιθύμητα ηλεκτρικά σήματα, που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, καθώς επίσης και

Διαβάστε περισσότερα

Κινητήρας παράλληλης διέγερσης

Κινητήρας παράλληλης διέγερσης Κινητήρας παράλληλης διέγερσης Ισοδύναμο κύκλωμα V = E + I T V = I I T = I F L R F I F R Η διέγερση τοποθετείται παράλληλα με το κύκλωμα οπλισμού Χαρακτηριστική φορτίου Έλεγχος ταχύτητας Μεταβολή τάσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD 32/2 ΗΛΕΚΤΡΟΝΟΜΟΙ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ (ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ) Ηλεκτρονόμοι συγχρονισμού, ηλεκτρονόμοι ελεγχόμενου χειρισμού.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD 32/2 ΗΛΕΚΤΡΟΝΟΜΟΙ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ (ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ) Ηλεκτρονόμοι συγχρονισμού, ηλεκτρονόμοι ελεγχόμενου χειρισμού. ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. ΔΝΕΜ/ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ & ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Υ/Σ - ΚΥΤ Απρίλιος 2016 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD 32/2 ΗΛΕΚΤΡΟΝΟΜΟΙ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ (ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ) I.

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο Ενότητα 4: Σχεδίαση-Κατασκευή Ηλεκτρικών Πινάκων Ασθενών Ρευμάτων (Κουδούνια

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΙΣΧΥΟΣ ΗΜΥ 444

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΙΣΧΥΟΣ ΗΜΥ 444 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΙΣΧΥΟΣ ΗΜΥ 444 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ, ΕΛΕΓΧΟΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ, ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Δρ Ανδρέας Σταύρου ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις. Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις

Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις. Μάθημα 3 Δίκτυα και γειώσεις 1 Μάθημα 3 1. Γενικά Στο προηγούμενο μάθημα (παράγραφος 2) είδαμε ότι η προστασία κατά της ηλεκτροπληξίας εξαρτάται από, αλλά και προσδιορίζει, τη δομή του δικτύου στην περιοχή που κάνουμε προστασία. Από

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο Ενότητα 2: Μέθοδοι Προστασίας σε Εγκαταστάσεις Χ.Τ. Σταύρος Καμινάρης Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2008 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Η/Μ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ηλεκτρική Ενέργεια ποιο ενδιαφέρουσα μορφή ενέργειας εύκολη στη μεταφορά μετατροπή σε άλλες μορφές ενέργειας ελέγχεται εύκολα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ: Οδηγίες προστασίας, ασφάλειας και πρόληψης κινδύνων στην εργασία. Ασφάλεια Ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων

ΗΜΕΡΙΔΑ: Οδηγίες προστασίας, ασφάλειας και πρόληψης κινδύνων στην εργασία. Ασφάλεια Ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων ΗΜΕΡΙΔΑ: Οδηγίες προστασίας, ασφάλειας και πρόληψης κινδύνων στην εργασία Ασφάλεια Ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Σε κάθε ηλεκτρική εγκατάσταση πρέπει να εφαρμόζονται κατάλληλα μέτρα προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ. Η μελέτη αφορά την προστασία του πάρκου όσον αφορά το Σύστημα Αντικεραυνικής Προστασίας

ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ. Η μελέτη αφορά την προστασία του πάρκου όσον αφορά το Σύστημα Αντικεραυνικής Προστασίας ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΣΑΠ). Η μελέτη αφορά την προστασία του πάρκου όσον αφορά το Σύστημα Αντικεραυνικής Προστασίας Παράλληλα με την εξωτερική κεραυνική κάλυψη, επιβάλλεται, βάσει του Ευρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

Διακόπτης προστασίας αγωγών:

Διακόπτης προστασίας αγωγών: Διακόπτης προστασίας αγωγών: Διαστασιολόγηση των κατάλληλων διακοπτών προστασίας αγωγών για μετατροπείς υπό ειδικές συνθήκες Περιεχόμενα Η επιλογή του σωστού διακόπτη προστασίας αγωγών εξαρτάται από διάφορους

Διαβάστε περισσότερα

Διακόπτες και μέσα ζεύξης και προστασίας ΧΤ

Διακόπτες και μέσα ζεύξης και προστασίας ΧΤ Διακόπτες και μέσα ζεύξης και προστασίας ΧΤ Οι διακόπτες κλείνουν ή ανοίγουν ένα ή περισσότερα κυκλώματα όταν τους δοθεί εντολή λειτουργίας Η εντολή μπορεί να προέρχεται από άνθρωπο ή από σήμα (π.χ. τάση

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικός κατάλογος Φωτοβολταϊκά συστήματα Συσκευές προστασίας από κρουστικές υπερτάσεις και κεραυνικά πλήγματα

Τεχνικός κατάλογος Φωτοβολταϊκά συστήματα Συσκευές προστασίας από κρουστικές υπερτάσεις και κεραυνικά πλήγματα Τεχνικός κατάλογος Φωτοβολταϊκά συστήματα Συσκευές προστασίας από κρουστικές υπερτάσεις και κεραυνικά πλήγματα Αντικεραυνική προστασία με απαγωγούς υπερτάσεων για εγκαταστάσεις Φ/Β συστημάτων Η δραστηριοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Πανεπιστημιακές παραδόσεις

Διαβάστε περισσότερα

SUNNY CENTRAL. 1 Εισαγωγή. Υποδείξεις για τη γειωμένη λειτουργία της φωτοβολταϊκής γεννήτριας

SUNNY CENTRAL. 1 Εισαγωγή. Υποδείξεις για τη γειωμένη λειτουργία της φωτοβολταϊκής γεννήτριας SUNNY CENTRAL Υποδείξεις για τη γειωμένη λειτουργία της φωτοβολταϊκής γεννήτριας 1 Εισαγωγή Μερικοί κατασκευαστές μονάδων συνιστούν ή/και απαιτούν, κατά τη χρήση των φωτοβολταϊκών μονάδων λεπτής μεμβράνης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD-7/2 ΑΥΤΕΠΑΓΩΓΕΣ ΞΗΡΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΗΣ ΠΥΚΝΩΤΩΝ, 20kV, 150Á.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD-7/2 ΑΥΤΕΠΑΓΩΓΕΣ ΞΗΡΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΗΣ ΠΥΚΝΩΤΩΝ, 20kV, 150Á. 1 Οκτώβριος 2015 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD-7/2 ΑΥΤΕΠΑΓΩΓΕΣ ΞΗΡΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΣΒΕΣΕΩΣ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΣΗΣ ΠΥΚΝΩΤΩΝ, 20kV, 150Á. I. ΣΚΟΠΟΣ Η τεχνική αυτή περιγραφή καλύπτει χαρακτηριστικά λειτουργίας, χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ ΙΟ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΕΣ Υ πάρχει µεγάλη διαφορά σε µια ηλεκτρική εγκατάσταση εναλλασσόµενου (AC) ρεύµατος µεταξύ των αντιστάσεων στο συνεχές ρεύµα (DC) των διαφόρων κυκλωµάτων ηλεκτρικών στοιχείων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΣΜΟΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΗΡΩΝ. Συγρονισμός δύο (ή περισσοτέρων) γεννητριών

ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΣΜΟΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΗΡΩΝ. Συγρονισμός δύο (ή περισσοτέρων) γεννητριών 1 ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΣΜΟΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΗΡΩΝ Η αυτόνομη λειτουργία σύγχρονων γεννητριών είναι πολύ σπάνια. Σχεδόν πάντα εμφανίζονται πάνω από μία γεννήτριες, που συνδέονται παράλληλα για την ικανοποίηση των αναγκών του

Διαβάστε περισσότερα

Πως εξασφαλίζεται η προστασία ατόµων µε τοελοτhd 384

Πως εξασφαλίζεται η προστασία ατόµων µε τοελοτhd 384 Πως εξασφαλίζεται η προστασία ατόµων µε τοελοτhd 384 Εισηγητής: ρ. Νικόλαος Κόκκινος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Περιεχόµενα παρουσίασης Σύντοµο ιστορικόελεμκοαβεεκαιησυµβολή της ανάπτυξη ΕΛΟΤ HD 384 ΚΕΗΕ Θεµελιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Κριτήρια για την επιλογή ενός RCD

Κριτήρια για την επιλογή ενός RCD Κριτήρια για την επιλογή ενός RCD Χρήση διακοπτών προστασίας από ρεύματα διαφυγής (RCD) στο SUNNY BOY και SUNNY MINI CENTRAL Περιεχόμενα Κατά την εγκατάσταση των μετατροπέων προκύπτουν συχνά προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΤΆ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΓ

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΤΆ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΓ Όταν κατά τη λειτουργία μιας ΣΓ η ροπή στον άξονα της ή το φορτίο της μεταβληθούν απότομα, η λειτουργία της παρουσιάζει κάποιο μεταβατικό φαινόμενο για κάποια χρονική διάρκεια μέχρι να επανέλθει στη στάσιμη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ MM505 ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΙ ΑΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΙ Εργαστήριο ο - Θεωρητικό Μέρος Βασικές ηλεκτρικές μετρήσεις σε συνεχές και εναλλασσόμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΕΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Φ/Β ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΓΕΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Φ/Β ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΛΟΚΛΡΩΜΝΣ ΛΥΣΙΣ ΙΩΣΣ ΚΙ ΝΤΙΚΡΥΝΙΚΣ ΠΡΟΣΤΣΙΣ Φ/ ΣΥΣΤΜΤΩΝ ενικά Τα τελευταία χρόνια οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας βρίσκονται σε διαρκή ανάπτυξη και ειδικότερα τα φωτοβολταϊκά (Φ/) συστήματα, με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΣΗΕ I ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ (ΜΣ) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384. Μέτρα προστασίας και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ (ουδετέρωση) και ΤΤ (άµεση γείωση)

Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384. Μέτρα προστασίας και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ (ουδετέρωση) και ΤΤ (άµεση γείωση) Παρουσίαση: Πρότυπο ΕΛΟΤ HD 384 Μέτρα και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ (ουδετέρωση) και ΤΤ (άµεση γείωση) Γιώργος Σαρρής, µέλος της Επιτροπής ΕΛΟΤ/ΤΕ 82 Μέτρα και ασφάλειας στα δίκτυα ΤΝ & ΤΤ Γιώργος Σαρρής

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία έναντι υπερτάσεων (αντικεραυνικά)

Προστασία έναντι υπερτάσεων (αντικεραυνικά) Προστασία έναντι υπερτάσεων (αντικεραυνικά) Agenda Επιλογή της βέλτιστης αντικεραυνικής προστασίας. Εγκατάσταση αντικεραυνικών. Επιλογή της βέλτιστης προστασίας για το αντικεραυνικό. Κανόνες εγκατάστασης.

Διαβάστε περισσότερα

Να σχεδιαστεί ένας ενισχυτής κοινού εκπομπού (σχ.1) με τα εξής χαρακτηριστικά: R 2.3 k,

Να σχεδιαστεί ένας ενισχυτής κοινού εκπομπού (σχ.1) με τα εξής χαρακτηριστικά: R 2.3 k, Να σχεδιαστεί ένας ενισχυτής κοινού εκπομπού (σχ) με τα εξής χαρακτηριστικά: 3 k, 50, k, S k και V 5 α) Nα υπολογιστούν οι τιμές των αντιστάσεων β) Να επιλεγούν οι χωρητικότητες C, CC έτσι ώστε ο ενισχυτής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 η ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με την:

ΑΣΚΗΣΗ 1 η ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με την: Σκοπός της Άσκησης: ΑΣΚΗΣΗ η ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ ΙΣΧΥΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στόχοι της εργαστηριακής άσκησης είναι η εξοικείωση των σπουδαστών με την: α. Κατασκευή μετασχηματιστών. β. Αρχή λειτουργίας μετασχηματιστών.

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι Ενότητα 5: Υπολογισμοί Γραμμών Ε.Η.Ε. βάσει του ΕΛΟΤ HD 384 Σταύρος Καμινάρης Τμήμα Ηλεκτρολόγων

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ

Άσκηση 1 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ Άσκηση 1 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ 1.1 Μέτρηση του λόγου μετασχηματισμού και προσδιορισμός παραμέτρων ισοδύναμου κυκλώματος μονοφασικών μετασχηματιστών 1.2 Αυτομετασχηματιστές 1.3 Τριφασικοί μετασχηματιστές Σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρικές Μηχανές Βιομηχανικοί Αυτοματισμοί. Τριφασικοί Μετασχηματιστές

Ηλεκτρικές Μηχανές Βιομηχανικοί Αυτοματισμοί. Τριφασικοί Μετασχηματιστές Ουσιαστικά πρόκειται για τρεις μονοφασικούς μετασχηματιστές, στους οποίους συνδέουμε τα άκρα κατάλληλα. Κάθε μονοφασικός μετασχηματιστής μπορεί να έχει το δικό του πυρήνα, ή εναλλακτικά μπορούν και οι

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη ΥΣ. Σχηματική διάκριση τμημάτων ΥΣ.

Διάταξη ΥΣ. Σχηματική διάκριση τμημάτων ΥΣ. H μελέτη ενός ΥΣ είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα. Έχει να κάνει με την αντιμετώπιση διαφορετικών θεμάτων (ηλεκτρολογικών, κτιριακών, ασφάλειας). Γενικά ένας υποσταθμός αποτελείται από τα παρακάτω τέσσερα

Διαβάστε περισσότερα

τεχνικοί όροι www.centrosolar.com

τεχνικοί όροι www.centrosolar.com τεχνικοί όροι Γενικές παρατηρήσεις Οι οδηγίες συναρμολόγησης απευθύνονται στο εξειδικευμένο προσωπικό μίας εταιρίας εγκαταστάσεων. Εδώ θα βρείτε όλες τις απαραίτητες οδηγίες σχετικά με την εγκατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΙΕΣΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΣΥΜΠΙΕΣΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 9. Ηλεκτρικό Σύστημα Συμπιεστών Ανάλογα με την κατασκευή τους και το είδος του εναλλασσόμενου ρεύματος που απαιτούν για τη λειτουργία τους, οι ηλεκτροκινητήρες διακρίνονται σε: Μονοφασικούς. Τριφασικούς.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD-03/4 ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΚΕΝΟΥ, 20kV ΓΙΑ ΖΕΥΞΗ / ΑΠΟΖΕΥΞΗ ΠΥΚΝΩΤΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ TD-03/4 ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΚΕΝΟΥ, 20kV ΓΙΑ ΖΕΥΞΗ / ΑΠΟΖΕΥΞΗ ΠΥΚΝΩΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε. ΔΝΕΜ/ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ & ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ Υ/Σ - ΚΥΤ Οκτώβριος 2015 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΚΟΠΤΕΣ ΚΕΝΟΥ, 20kV ΓΙΑ ΖΕΥΞΗ / ΑΠΟΖΕΥΞΗ ΠΥΚΝΩΤΩΝ I. ΣΚΟΠΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΙΙ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΙΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ ΙΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ Ε.Ρ. 1. Μια σύγχρονη γεννήτρια με ονομαστικά στοιχεία: 2300V, 1000kV, 60Hz, διπολική με συντελεστής ισχύος 0,8 επαγωγικό και σύνδεση σε αστέρα έχει σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 8 η ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΞΕΝΗΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΑΣΚΗΣΗ 8 η ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΞΕΝΗΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ 8 η ΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΞΕΝΗΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Σκοπός της Άσκησης: Σκοπός της εργαστηριακής άσκησης είναι α) η κατανόηση της λειτουργίας του κινητήρα συνεχούς

Διαβάστε περισσότερα

Μαγνητικό Πεδίο. μαγνητικό πεδίο. πηνίο (αγωγός. περιστραμμένος σε σπείρες), επάγει τάση στα άκρα του πηνίου (Μετασχηματιστής) (Κινητήρας)

Μαγνητικό Πεδίο. μαγνητικό πεδίο. πηνίο (αγωγός. περιστραμμένος σε σπείρες), επάγει τάση στα άκρα του πηνίου (Μετασχηματιστής) (Κινητήρας) Ένας ρευματοφόρος αγωγός παράγει γύρω του μαγνητικό πεδίο Ένα χρονικά μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο, του οποίου οι δυναμικές γραμμές διέρχονται μέσα από ένα πηνίο (αγωγός περιστραμμένος σε σπείρες), επάγει

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : Εφαρμοσμένη Ηλεκτρολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2009 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 9 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (ΙΙ) ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : Εφαρμοσμένη Ηλεκτρολογία

Διαβάστε περισσότερα

μετασχηματιστή. ΤΜΗΜΑ: ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΘΕΜΑ: Περιγράψτε τον τρόπο λειτουργίας ενός μονοφασικού

μετασχηματιστή. ΤΜΗΜΑ: ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΘΕΜΑ: Περιγράψτε τον τρόπο λειτουργίας ενός μονοφασικού ΤΜΗΜΑ: ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΘΕΜΑ: Περιγράψτε τον τρόπο λειτουργίας ενός μονοφασικού μετασχηματιστή. ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. Δημήτριος Καλπακτσόγλου ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ: Αικατερίνης-Χρυσοβαλάντης Γιουσμά Α.Ε.Μ:

Διαβάστε περισσότερα

Κριτήρια για την επιλογή μιας διάταξης προστασίας από ρεύματα διαφυγής

Κριτήρια για την επιλογή μιας διάταξης προστασίας από ρεύματα διαφυγής Κριτήρια για την επιλογή μιας διάταξης προστασίας από ρεύματα διαφυγής Χρήση διατάξεων προστασίας από ρεύματα διαφυγής για SUNNY BOY, SUNNY MINI CENTRAL και SUNNY TRIPOWER Περιεχόμενα Κατά την εγκατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΣΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Εργασία 1 η : Χρήση του λογισμικού ΕΜΤΡ/ΑΤΡ για την προσομοίωση μεταβατικών φαινομένων σε εναέριες ΓΜ

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΣΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. Εργασία 1 η : Χρήση του λογισμικού ΕΜΤΡ/ΑΤΡ για την προσομοίωση μεταβατικών φαινομένων σε εναέριες ΓΜ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΣΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 10 Στοιχεία ηλεκτρονικής τεχνολογίας

Άσκηση 10 Στοιχεία ηλεκτρονικής τεχνολογίας Άσκηση 10 Στοιχεία ηλεκτρονικής τεχνολογίας ΔΙΟΔΟΣ Οι περισσότερες ηλεκτρονικές συσκευές όπως οι τηλεοράσεις, τα στερεοφωνικά συγκροτήματα και οι υπολογιστές χρειάζονται τάση dc για να λειτουργήσουν σωστά.

Διαβάστε περισσότερα

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον; 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ένα ανοικτό ηλεκτρικό κύκλωμα μετατρέπεται σε κλειστό, οπότε διέρχεται από αυτό ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρει ενέργεια. Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ Μάθημα ασκήσεων 2: Ηλεκτρικά χαρακτηριστικά γραμμών μεταφοράς Λαμπρίδης Δημήτρης Ανδρέου Γεώργιος Δούκας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΕ

ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΤΙΚΕΡΑΥΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΕ Του σπουδαστή ΣΑΡΡΗ ΜΙΧΑΗΛ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες ασφάλειας Προειδοποίηση! Προειδοποίηση! Προσοχή κίνδυνος! μόνο είσοδο

Οδηγίες ασφάλειας Προειδοποίηση! Προειδοποίηση! Προσοχή κίνδυνος! μόνο είσοδο 1 Οδηγίες ασφάλειας Λανθασμένη χρήση της συσκευής αυτής μπορεί να προκαλέσει κίνδυνο καταστροφής της ίδιας ή άλλων συσκευών, ακόμα και τραυματισμό ή θάνατο. Προειδοποίηση! Ρεύμα 230V. ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΠΑΙΔΙΑ.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΤΟΥ ΤΗΜ&ΜΥ ΤΟΥ ΔΠΘ Α. Σ. ΣΑΦΙΓΙΑΝΝΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Δ. Κ. ΤΣΑΝΑΚΑ «ΕΙΔΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γεννήτρια συνεχούς ρεύματος παράλληλης. διέγερσης

Γεννήτρια συνεχούς ρεύματος παράλληλης. διέγερσης ΑΣΚΗΣΗ 6 Γεννήτρια συνεχούς ρεύματος παράλληλης διέγερσης 1 Α. Θεωρητικές επεξηγήσεις: Στις γεννήτριες παράλληλης διέγερσης το τύλιγμα διέγερσης συνδέεται παράλληλα με το κύκλωμα του δρομέα, όπως φαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

8. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

8. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 107 8. ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Είναι απαραίτητο, τα δίκτυα που µεταφέρουν ηλεκτρική ενέργεια να λειτουργούν µε υψηλή τάση, πολύ µεγαλύτερη από την παραγόµενη τάση από τις γεννήτριες. Ο βασικός λόγος

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία Ηλεκτρομηχανολογικού Εξοπλισμού Κτιριακών Εγκαταστάσεων

Προστασία Ηλεκτρομηχανολογικού Εξοπλισμού Κτιριακών Εγκαταστάσεων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών Τμήμα Μηχανολογίας Πτυχιακή Εργασία Προστασία Ηλεκτρομηχανολογικού Εξοπλισμού Κτιριακών Εγκαταστάσεων Σπουδαστής: Α.Μ. 5057 Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτροτεχνία Ηλ. Μηχανές & Εγκαταστάσεις πλοίου Τα στοιχεία του Πυκνωτή και του Πηνίου

Ηλεκτροτεχνία Ηλ. Μηχανές & Εγκαταστάσεις πλοίου Τα στοιχεία του Πυκνωτή και του Πηνίου Το στοιχείο του πυκνωτή (1/2) Αποτελείται από δύο αγώγιμα σώματα (οπλισμοί)ηλεκτρικά μονωμένα μεταξύ τους μέσω κατάλληλου μονωτικού υλικού (διηλεκτρικό υλικό) Η ικανότητα του πυκνωτή να αποθηκεύει ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ Μάθημα ασκήσεων 5: Μακριά γραμμή μεταφοράς Λαμπρίδης Δημήτρης Ανδρέου Γεώργιος Δούκας Δημήτριος Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

C (3) (4) R 3 R 4 (2)

C (3) (4) R 3 R 4 (2) Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Βόλος, 29/03/2016 Τμήμα: Μηχανολόγων Μηχανικών Συντελεστής Βαρύτητας: 40%/ Χρόνος Εξέτασης: 3 Ώρες Γραπτή Ενδιάμεση Εξέταση στο Μάθημα: «ΜΜ604, Ηλεκτροτεχνία Ηλεκτρικές Μηχανές»

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ. 3 η ενότητα ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ. ρ. Λάμπρος Μπισδούνης.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ. 3 η ενότητα ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ. ρ. Λάμπρος Μπισδούνης. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ρ. Λάμπρος Μπισδούνης Καθηγητής η ενότητα ΡΥΘΜΙΣΗ ΣΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ ΚΥΚΛΩΜΑΤΩΝ T... ΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. Περιεχόμενα ης ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΧΟΙ : Ο μαθητής να μπορεί να :

ΣΤΟΧΟΙ : Ο μαθητής να μπορεί να : ΠΗΝΙΟ ΣΤΟΧΟΙ : Ο μαθητής να μπορεί να : Αναφέρει τι είναι το πηνίο Αναφέρει από τι αποτελείται το πηνίο Αναφέρει τις ιδιότητες του πηνίου Αναφέρει το βασικό χαρακτηριστικό του πηνίου Αναφέρει τη σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο Ενότητα 1: Εισαγωγή Βασικές έννοιες για τις Ε.Η.Ε. Πρότυπο HD 384 Κίνδυνοι

Διαβάστε περισσότερα

25.2. Εισαγωγή Θεωρητικές Επεξηγήσεις Λειτουργίας

25.2. Εισαγωγή Θεωρητικές Επεξηγήσεις Λειτουργίας φαρμογή 5 Τριφασικός παγωγικός Κινητήρας : Με Τυλιγμένο Δρομέα ( ο μέρος) 5.. Σκοποί της φαρμογής Μαθησιακοί Στόχοι Να μπορείτε να εξετάζετε την κατασκευή ενός τριφασικού επαγωγικού κινητήρα με τυλιγμένο

Διαβάστε περισσότερα

Δ1. Δ2. Δ3. Δ4. Λύση Δ1. Δ2. Δ3. Δ4.

Δ1. Δ2. Δ3. Δ4. Λύση Δ1. Δ2. Δ3. Δ4. 1) Δύο αντιστάτες με αντιστάσεις R 1 = 2 Ω, R 2 = 4 Ω, είναι μεταξύ τους συνδεδεμένοι σε σειρά, ενώ ένας τρίτος αντιστάτης R 3 = 3 Ω είναι συνδεδεμένος παράλληλα με το σύστημα των δύο αντιστατών R 1, R

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ. Κινητήρες ΣΡ. Άγγελος Μπουχουράς - Μηχανές Ι

ΜΗΧΑΝΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ. Κινητήρες ΣΡ. Άγγελος Μπουχουράς - Μηχανές Ι Το ισοδύναμο κύκλωμα ενός κινητήρα ΣΡ: Το κύκλωμα οπλισμού παριστάνεται με μια ιδανική πηγή τάσης ΕΑ και μία αντίσταση RA Στην ουσία πρόκειται για το ισοδύναμο κύκλωμα του δρομέα που περιλαμβάνει: τους

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία από ηλεκτροπληξία

Προστασία από ηλεκτροπληξία Χαρακτηρισμός δικτύων διανομής κατά HD 384. XYΖ όπου Χ: Σχέση του δικτύου διανομής (δηλαδή πρακτικά του ΜΣ διανομής) με τη γη. Τ : Γειωμένος ουδέτερος κόμβος του ΜΣ. Ι : Μη γειωμένος ουδέτερος κόμβος.

Διαβάστε περισσότερα

Κινητήρες μιας νέας εποχής

Κινητήρες μιας νέας εποχής Κινητήρες μιας νέας εποχής H ABB παρουσιάζει μια νέα γενιά κινητήρων υψηλής απόδοσης βασισμένη στην τεχνολογία σύγχρονης μαγνητικής αντίστασης. Η ΑΒΒ στρέφεται στην τεχνολογία κινητήρων σύγχρονης μαγνητικής

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΡΟΠΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ

Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΡΟΠΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΩΓΙΚΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ Ένας που κατασκευάζεται ώστε να παρουσιάζει μεγάλη αντίσταση δρομέα η ροπή εκκίνησης του είναι αρκετά υψηλή αλλά το ίδιο υψηλή είναι και η ολίσθηση του στις κανονικές συνθήκες λειτουργίας Όμως επειδή Pconv=(1-s)PAG,

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Άσκησης : ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ WHEATSTONE

Τίτλος Άσκησης : ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ WHEATSTONE ΤΕΙ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Α/Α ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ : ΑΣΚΗΣΗ 3 η Τίτλος Άσκησης : ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ WHEATSTONE Σκοπός Η κατανόηση της λειτουργίας και

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ Οι γεννήτριες συνεχούς ρεύματος διαχωρίζονται στις ακόλουθες κατηγορίες: Ανεξάρτητης (ξένης) διέγερσης. Παράλληλης διέγερσης. Διέγερσης σειράς. Αθροιστικής σύνθετης διέγερσης.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΨΗΛΩΝ ΤΑΣΕΩΝ Ανάπτυξη λογισμικού για την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλασσόµενη τάση Χωρίς φορτίο. Πίνακας Π3.1: Τεχνικά χαρακτηριστικά της λυόµενης κρουστικής γεννήτριας

Εναλλασσόµενη τάση Χωρίς φορτίο. Πίνακας Π3.1: Τεχνικά χαρακτηριστικά της λυόµενης κρουστικής γεννήτριας Παράρτηµα 3 ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΣΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΕΙΩΣΗΣ Π3.1 Λυόµενη κρουστική γεννήτρια H λυόµενη κρουστική γεννήτρια της Messwandler-Bau GmbH Bamberg µπορεί να χρησιµοποιηθεί, µε κατάλληλη επιλογή των

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά στοιχεία μετασχηματιστών

Βασικά στοιχεία μετασχηματιστών Βασικά στοιχεία μετασχηματιστών 1. Εισαγωγικά Οι μετασχηματιστές (transformers) είναι ηλεκτρικές διατάξεις, οι οποίες μετασχηματίζουν (ανυψώνουν ή υποβιβάζουν) την τάση και το ρεύμα. Ο μετασχηματιστής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΤ=ΙS RT RS. Uεπ. Άσκηση 5 Ηλεκτρικοί κινητήρες DC

ΙΤ=ΙS RT RS. Uεπ. Άσκηση 5 Ηλεκτρικοί κινητήρες DC Άσκηση 5 Ηλεκτρικοί κινητήρες DC 5.1 Σκοπός της Άσκησης Σκοπός την Άσκησης είναι η μελέτη του τρόπου λειτουργίας και ελέγχου των ηλεκτρικών κινητήρων DC. Αναλύονται ο τρόπος εκκίνησης και ρύθμισης της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Οι περί Ηλεκτρισμού Κανονισμοί 1941 μέχρι 2004

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Οι περί Ηλεκτρισμού Κανονισμοί 1941 μέχρι 2004 Επώνυμο: Όνομα.:... Αρ. Ταυτότητας.:. Αρ. Υποψηφίου.:. Α Α ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Οι περί Ηλεκτρισμού Κανονισμοί 1941 μέχρι 2004 ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

2. ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ 28 2. ΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ Οι γεννήτριες εναλλασσόµενου ρεύµατος είναι δύο ειδών Α) οι σύγχρονες γεννήτριες ή εναλλακτήρες και Β) οι ασύγχρονες γεννήτριες Οι σύγχρονες γεννήτριες παράγουν

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ανάλυσης Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας

Εργαστήριο Ανάλυσης Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας Εργαστήριο Ανάλυσης Συστημάτων Ηλεκτρικής Ενέργειας Ενότητα: Άσκηση 6: Αντιστάθμιση γραμμών μεταφοράς με σύγχρονους αντισταθμιστές Νικόλαος Βοβός, Γαβριήλ Γιαννακόπουλος, Παναγής Βοβός Τμήμα Ηλεκτρολόγων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΙΣΤΡΩΜΑΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο

Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Εσωτερικές Ηλεκτρικές Εγκαταστάσεις Ι - Εργαστήριο Ενότητα 6: Μελέτη Σχεδίαση Κατασκευή Ε.Η.Ε. Παράδειγμα Σταύρος Καμινάρης Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2010

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2010 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2010 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Φωτοβολταϊκά συστήματα και σύστημα συμψηφισμού μετρήσεων (Net metering) στην Κύπρο

Φωτοβολταϊκά συστήματα και σύστημα συμψηφισμού μετρήσεων (Net metering) στην Κύπρο Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών Φωτοβολταϊκά συστήματα και σύστημα συμψηφισμού μετρήσεων (Net metering) στην Κύπρο Βασικότερα τμήματα ενός Φ/Β συστήματος Τα φωτοβολταϊκά (Φ/Β) συστήματα μετατρέπουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 4 η ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΤΡΙΦΑΣΙΚΟΥ ΚΙΝΗΤΗΡΑ

ΑΣΚΗΣΗ 4 η ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΤΡΙΦΑΣΙΚΟΥ ΚΙΝΗΤΗΡΑ ΑΣΚΗΣΗ 4 η ΜΕΛΕΤΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΤΡΙΦΑΣΙΚΟΥ ΚΙΝΗΤΗΡΑ Σκοπός της άσκησης: Σκοπός της άσκησης είναι: 1. Να εξοικειωθεί ο σπουδαστής με την διαδικασία εκκίνησης ενός σύγχρονου τριφασικού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 1 ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 1 ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗ 1 ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΣ Α.1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΜΟΝΟΦΑΣΙΚΟ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗ Ο μετασχηματιστής είναι μια ηλεκτρική διάταξη που μετατρέπει εναλλασσόμενη ηλεκτρική ενέργεια ενός επιπέδου τάσης

Διαβάστε περισσότερα

2. Ηλεκτρικό ρεύμα. Δίνεται το παρακάτω κύκλωμα, όπου η ηλεκτρική πηγή έχει στους πόλους της τάση V=40V.

2. Ηλεκτρικό ρεύμα. Δίνεται το παρακάτω κύκλωμα, όπου η ηλεκτρική πηγή έχει στους πόλους της τάση V=40V. 2.. 2.1.Κανόνες Kirchhoff Δίνεται το παρακάτω κύκλωμα, όπου η ηλεκτρική πηγή έχει στους πόλους της τάση =40. Η ένδειξη του αμπερομέτρου Α 1 είναι 5 Α, ενώ του Α 3 =2 Α. Εξάλλου η τάση στα άκρα του λαμπτήρα

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να κάνει παρατηρήσεις, προτάσεις τροποποιήσεων κτλ σχετικά µε το σχέδιο αυτό.

Κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να κάνει παρατηρήσεις, προτάσεις τροποποιήσεων κτλ σχετικά µε το σχέδιο αυτό. 2006-11-03 ICS: 29.020;91.140.50 ΕΛΟΤ 1424 ΣΧΕ ΙΟ DRAFT ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ HELLENIC STANDARD Απαιτήσεις για θεµελιακή γείωση Requirements for foundation earthing Κάθε ενδιαφερόµενος µπορεί να κάνει παρατηρήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις στο µάθηµα «Ευέλικτα Συστήµατα Μεταφοράς» του 7 ου εξαµήνου

Ασκήσεις στο µάθηµα «Ευέλικτα Συστήµατα Μεταφοράς» του 7 ου εξαµήνου EΘΝΙΚΟ MΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΏΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ Αναπλ. Καθηγητής Γ. Κορρές Άσκηση 1 Ασκήσεις στο µάθηµα «Ευέλικτα Συστήµατα Μεταφοράς» του 7

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης, Καθηγητής Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα