Γραπτή Εργασία για τη Σχολική Πρακτική Άσκηση Επιπέδου 4 (ΣΠΑ ΙV) Φοιτήτρια: Κορδονούρη Χριστίνα ΑΜ:4845 Εξάμηνο σπουδών: Ζ Υπεύθυνος καθηγητής:

Transcript

1 Γραπτή Εργασία για τη Σχολική Πρακτική Άσκηση Επιπέδου 4 (ΣΠΑ ΙV) Φοιτήτρια: Κορδονούρη Χριστίνα ΑΜ:4845 Εξάμηνο σπουδών: Ζ Υπεύθυνος καθηγητής: κ.χρήστου Κ. Υπεύθυνη δασκάλα: κα.στριλιγκά Μαρία Σχολείο άσκησης:10ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου Ρέθυμνο 2010

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Εισαγωγή 2.Ενότητα 1η: Έκθεση της εμπειρίας από τη Σχολική Πρακτική Άσκηση επιπέδου 4(ΣΠΑ IV) 3.Ενότητα 2η: Μέρος Α: Μαθηματικά Μέρος Β: Μελέτη Περιβάλλοντος

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παρακάτω εργασία αναπτύσσονται δύο επιμέρους ενότητες. Η πρώτη πραγματεύονται μια έκθεση της ολόπλευρης εμπειρίας που αντλήσαμε από τη πρακτική άσκηση, ενώ στη δεύτερη παραθέτονται αναλυτικά οι πορείες διδασκαλίας των διδακτικών παρεμβάσεων αυτών, για κάθε μάθημα των θετικών επιστημών στην τάξη, που είχα αναλάβει, συνοδευόμενες από το θεωρητικό πλαίσιο που τις υποστηρίζει, τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν καθώς και μια περιληπτική αξιολόγησή τους. Επίσης, συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα σε αυτές και η αναλυτικότερη περιγραφή μιας επιλεγμένης διδασκαλίας ως της καλύτερης από αυτές, που πραγματοποιήθηκαν. Ενότητα 1η Έκθεση της εμπειρίας από τη Σχολική Πρακτική Άσκηση επιπέδου 4(ΣΠΑ IV) Στα πλαίσια της Σχολικής Πρακτικής Άσκησης επιπέδου 4(ΣΠΑ IV), πραγματοποιήθηκε μια σειρά από διδασκαλίες σε μία σχολική τάξη ενός επιπέδου, καθώς και μια σειρά από παρακολουθήσεις με εμάς στο ρόλο του βοηθού-δασκάλου με την ενεργή μας υποστήριξη και παρέμβαση στη διδασκαλία της

4 δασκάλας της τάξης. Μία προσπάθεια να έρθουμε σε άμεση επαφή με τις πραγματικές συνθήκες μιας σχολικής τάξης, να βγάλουμε εις πέρας διδασκαλίες διάφορων μαθημάτων και διδακτικών ενοτήτων καλύπτοντας τους αντίστοιχους διδακτικούς και παιδαγωγικούς στόχους και να έρθουμε πιο κοντά στο αντικείμενο της δουλειάς και της επιστήμης μας σε πρακτικό επίπεδο. Η διαδικασίες αυτές έρχονταν ως ακόλουθο, αλλά και ως συμπληρωματικός εξοπλισμός άλλων επιπέδων ΣΠΑ, που μας είχαν προσφέρει ένα μεγάλο κομμάτι της αντίστοιχης εμπειρίας, αλλά σε ξεχωριστό επίπεδο και με ξεχωριστό τρόπο η καθεμία. Συγκεκριμένα, η σχολική πρακτική άσκηση σε αυτό το στάδιο κατευθύνονταν σε μία ορισμένη θεματική περιοχή μαθημάτων, στις θετικές επιστήμες, και το βασικό της χαρακτηριστικό ήταν οι αυτοδύναμες διδασκαλίες. Επίσης, στα πλαίσια των Εργαστηρίων υποστήριξης της ΣΠΑ 4, που πραγματοποιήθηκαν, κληθήκαμε να παρουσιάσουμε μια διδακτική προσέγγιση για την εισαγωγή της έννοιας του μηδενός με ό,τι θεωρητική πλευρά την πλαισιώνει. Το θετικό και ευχάριστο χαρακτήρα της εμπειρίας από αυτό το επίπεδο της σχολικής πρακτικής εμπλούτισαν και οι άρτιες σχέσεις συνεργασίας που με συνέδεσαν με τη δασκάλα της τάξης, αλλά και με τα ίδια τα παιδιά. Κάτι που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, ήταν και οι σχέσεις που απέκτησα με τους γονείς των παιδιών, καθώς οι ίδιοι με αναγνώριζαν ως δασκάλα της τάξης για εκείνες τις δύο εβδομάδες και μου εμπιστεύονταν τις ανησυχίες για τα παιδιά τους ή με ρωτούσαν για τις επιδόσεις τους, πράγμα που ταυτόχρονα με γέμιζε με μια σειρά από ευθύνες. Με τα παιδιά είχαμε κατακτήσει να διατηρούμε τέτοια συνεργασία, έτσι ώστε και

5 αυτά να παίρνουν από μένα, αλλά να αναγνωρίζουν και το γεγονός ότι κι εγώ περιμένω να μάθω πολλά από αυτά. Συγκεκριμένα, η τάξη που κλήθηκα να διδάξω ήταν η Β και τα μαθήματα που ορίζονται ως μαθήματα θετικών επιστημών, τα μαθηματικά και η μελέτη περιβάλλοντος. Περιγραφή της τάξης(β1): Το Β 1 είναι μια τάξη με 16 παιδιά(11 αγόρια και 5 κορίτσια). Όσον αφορά το μαθησιακό επίπεδο της τάξης δε μπορεί να κριθεί εύκολα ομογενώς, καθώς υπήρχαν μαθητές με διαφορετικά και πολυεπίπεδα ανεπτυγμένες τις μαθησιακές τους δεξιότητες,ενώ παράλληλα υπήρχαν και μαθητές που εμφάνιζαν μαθησιακές δυσκολίες και ιδιαίτερες ανάγκες και παρακολουθούσαν το τμήμα ένταξης του σχολείου. Η συμμετοχή,όμως, και η όρεξη που εκφράστηκε από όλη τη μάζα της τάξης κατά τη διάρκεια των διδασκαλιών είναι αξιοσημείωτη. Η διαμόρφωση της σχολικής αίθουσας από τη δασκάλα της τάξης, ήταν με τα θρανία ενωμένα τρία-τρία και δύο-δύο εξυπηρετώντας έτσι ομαδοσυνεργατικές δουλειές με τα παιδιά. Επίσης, οι τοίχοι στην αίθουσα ήταν στολισμένοι με όμορφες και δημιουργικές δουλειές των μαθητών. Την πρώτη μέρα μπαίνοντας στην αίθουσα καλημέρισα τα παιδιά και αυτά δέχτηκαν γεμάτα ευχαρίστηση την παρουσία μιας άλλης δασκάλας. Είχε προηγηθεί μια προηγούμενη μέρα γνωριμία με τα παιδιά και μια δική μου επαφή με το κλίμα της τάξης. Αφού πέρασαν οι δύο πρώτες διδακτικές ώρες της Γλώσσας, στις οποίες συμμετείχα ως βοηθός με ενεργό ρόλο, περάσαμε στα μαθηματικά, ανακοίνωσα στα παιδιά πως αυτές τις δύο διδακτικές ώρες θα τις περάσουμε μαζί και

6 προχωρήσαμε στη γνωριμία με την αντίστοιχη ενότητα στο σχολικό βιβλίο. Ενότητα 2η: Μέρος Α : Μαθηματικά Διδασκαλία 1η: Διδακτική ενότητα: Μαθηματικά Β - Τεύχος α : Γνωρίζω καλύτερα τα κέρματα του ευρώ-στο κυλικείο (Ενότητα 2η : Κεφάλαιο 11, σελ.34-35) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Ως στόχοι της ενότητας ορίζονται η διάκριση της ίδιας και της διαφορετικής όψης των κερμάτων του ευρώ, η ικανότητα να ξεχωρίζουμε τα νομίσματα από το χρώμα, το σχέδιο, την αξία τους, η κατανόηση της σχέσης μεταξύ τους, η γνωριμία με τα ρέστα, το ρόλο τους και ο έλεγχος της εκτίμησής τους. Ξεκινώντας έγινε μια μικρή συζήτηση για τα νομίσματα του ευρώ,για νομίσματα άλλων χωρών, την ιστορία τους, τις

7 διαφορές τους και τις ομοιότητες τους ως προς τις όψεις τους. Αξιοποιήθηκε εδώ υλικό φωτογραφικό με νομίσματα παλιά ή νομίσματα από άλλες χώρες, καθώς και χαρακτηριστικές εικόνες από δραχμές μαζί με πραγματικά κέρματα δραχμών. Μαζί με το υλικό αυτό τη συζήτηση εμπλούτισαν οι εμπειρίες των παιδιών και η κατάθεση προηγούμενων κατακτημένων γνώσεων για τα κέρματα, για τις διαφορετικές όψεις τους, για τη δραχμή και η εμπειρία τους από την οπτική επαφή με τα κέρματα του ευρώ και από τη χρήση τους σε αγορές. Εξηγήθηκε επίσης ο ρόλος που έχουν τα ρέστα, πότε τα παίρνουμε και γιατί. Καλύτερη γνωριμία με τα νομίσματα του ευρώ ένα ένα έγινε και με τα ψεύτικα κέρματα, που μοιράστηκαν στα παιδιά, αλλά και με πραγματικά κέρματα του ευρώ από άλλες χώρες. Επιτεύχθηκε έτσι, και η διάκριση των δύο όψεων, του χρώματος, του μεγέθους και της αξίας τους. Τα βάλαμε σε μια διάταξη σύμφωνα με την αξία τους και εντοπίσαμε έτσι και τη σχέση, που έχουν μεταξύ τους ως προς την αξία και το χρώμα. Μετά από αυτή την οπτική επαφή με τα κέρματα του ευρώ περάσαμε στις δραστηριότητες του σχολικού βιβλίου, που απαιτούσαν περισσότερη εξάσκηση με την αναγνώριση της αξίας των κερμάτων και με την έννοια «ρέστα». Χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουμε την πράξη της πρόσθεσης και της αφαίρεσης και την ιδιότητα 1 =100 λεπτά, η οποία είχε εξηγηθεί με ανάλογα παραδείγματα προηγουμένως. Κατανόησαν τα παιδιά,με αυτό τον τρόπο και με τη βοήθεια άλλων παραδειγμάτων στον πίνακα, αλλά και ομαδικά στα θρανία με τη χρήση των ψεύτικων κερμάτων και με παιχνίδια συναλλαγών μεταξύ τους, την ιδιότητα των νομισμάτων να ανταλλάσσονται με άλλα νομίσματα, που συνολικά έχουν την

8 ίδια αξία. Για τα παιχνίδια συναλλαγών χρησιμοποιήσαμε πραγματικά αντικείμενα ή συσκευασίες προϊόντων. Συνεχίσαμε με δραστηριότητες του σχολικού βιβλίου, που βοηθούσαν στη σωστή εκτίμηση της αξίας των κερμάτων και στον έλεγχό της με μία ανάλογα διαμορφωμένη κλίμακα(περίπου 1,περίπου 2, περισσότερα από 2 κλπ). Η διδακτική ώρα πλησίαζε στο τέλος της και ολοκληρώσαμε με μια τελευταία εργασία του σχολικού βιβλίου που ενίσχυε την κατανόηση των σωστών συναλλαγών(κόστιζε,έδωσα, πήρα ρέστα ). Ολοκληρώθηκε έτσι η διδασκαλία της ενότητας αυτής και αξιολογώντας συνοπτικά όσο το δυνατόν αντιπροσωπευτικότερα κρίνεται ότι στα πλαίσια των πραγματικών συνθηκών αυτής της σχολικής τάξης, καταφέραμε να γνωρίσουμε τα ρέστα και το ρόλο τους, να γνωρίσουμε τα κέρματα του ευρώ, να διακρίνουμε και να αναγνωρίζουμε την αξία τους και τη σχέση μεταξύ τους. Κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηρίσει αρνητικά τη διδασκαλία είναι το γεγονός ότι ο χρόνος δε διαχειρίστηκε σωστά από μένα έτσι ώστε να είναι αρκετός και για περαιτέρω δραστηριότητες υποστήριξης της διδασκαλίας, πιο διαφοροποιημένες και εναλλακτικές.

9 Η παρακάτω διδασκαλία επιλέχτηκε για να περιγραφεί αναλυτικότερα και να εμπλουτιστεί με το θεωρητικό πλαίσιο, που την υποστηρίζει ως η καλύτερη διδασκαλία, από αυτές που πραγματοποιήθηκαν. Η επιλογή αυτή έγινε με κριτήριο το κατά πόσο επιτεύχθηκαν οι επιμέρους διδακτικοί στόχοι που τη συνοδεύουν, αλλά και όλοι οι γενικοί στόχοι μιας διδασκαλίας,καθώς και το γεγονός ότι η μορφή της διαφοροποιήθηκε και απέκτησε μια εναλλακτική φύση, εντάσσοντας το παιχνίδι ρόλων μέσα στη φυσιολογική και προγραμματισμένη ροή της. Διδασκαλία 2η: Διδακτική ενότητα: Μαθηματικά Β - Τεύχος α : Γνωρίζω καλύτερα τα κέρματα του ευρώ-στο κυλικείο (Ενότητα 2η : Κεφάλαιο 11, τετράδιο εργασιών σελ.28-29) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Η διδασκαλία αυτή αποτέλεσε συνέχεια της προηγούμενης, καθώς δεν είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία και προβλεπόταν να πραγματοποιηθούν μια σειρά από δραστηριότητες του τετραδίου εργασιών με υπολογισμούς με τα κέρματα του ευρώ. Ως στόχοι της ενότητας ορίζονται η διάκριση της ίδιας και της διαφορετικής όψης των κερμάτων του ευρώ, η ικανότητα να ξεχωρίζουμε τα νομίσματα από το χρώμα, το σχέδιο, την αξία τους, η κατανόηση της σχέσης μεταξύ τους, η γνωριμία με τα ρέστα και το ρόλο τους, η κατανόηση των

10 σωστών συναλλαγών(κόστιζε,έδωσα, πήρα ρέστα ) και ο έλεγχος της εκτίμησής τους. Τα παιδιά είχαν προετοιμαστεί από την προηγούμενη μέρα να έχουν μαζί τους μικρά σακουλάκια για να βάζουν μέσα τα ψεύτικα κέρματα και τα χαρτονένια κέρματα που βρίσκονται στο παράρτημα του σχολικού βιβλίου. Με αυτά κάναμε μερικές συναλλαγές με τη βοήθεια αντικειμένων που είχαμε μες στην αίθουσα και υποστηρίξαμε τις ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου με την εκτίμηση των κερμάτων του. Τη διδασκαλία εμπλούτισε ένα παιχνίδι ρόλων που χρησιμοποιήθηκε. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες των δύο, κάθε ομάδα αποτελούσε ένα ταμείο της Τράπεζας και κάθε ταμείο δέχονταν μόνο ένα είδος από τα κέρματα του ευρώ(1,2,50λ,20λ,10λ,5λ) π.χ. «Το ταμείο του 1». Τα υπόλοιπα παιδιά στο ρόλο του «πελάτη» είχαν στα χέρια τους διάφορα κέρματα του ευρώ και έπρεπε να πληρώσουν ένα τυχαίο ποσό (που τους έδινα εγώ) περνώντας από όποιο ταμείο χρειάζονταν ανάλογα με το συνδυασμό κερμάτων,που είχαν χρησιμοποιήσει. Το παιχνίδι ενθουσίασε τα παιδιά και συμμετείχαν όλα με ιδιαίτερη όρεξη. Τα κατάφερναν μάλιστα με τα νομίσματα και το διαχωρισμό τους πολύ καλά, ενώ έδειξαν ότι κατανόησαν την έννοια «ρέστα» και μπόρεσαν να ξεχωρίσουν ανάλογα με την αξία τους τα νομίσματα και να σχηματίσουν απλά αλλά και σύνθετα ποσά με αυτά. Η διδακτική ώρα αυτή ολοκληρώθηκε με μία δραστηριότητα, που καλούσε τα παιδιά να ζωγραφίσουν κέρματα συμπληρώνοντας ποσά που ήταν σχηματισμένα με άλλο συνδυασμό κερμάτων.

11 Ολοκληρώθηκε έτσι η διδασκαλία της ενότητας αυτής και αξιολογώντας συνοπτικά και όσο το δυνατόν αντιπροσωπευτικότερα και κρίνοντας την επαφή με πραγματικές συνθήκες σχολικής τάξης, διδακτικού χρόνου και διδακτικής ενότητας καταλήγουμε σε θετικό συμπέρασμα. Θετικό, κρίνοντας με βάση ορισμένους παράγοντες, που έχουν να κάνουν με τη συμμετοχή ολόκληρης της μάζας της τάξης, τον ενθουσιασμό, την όρεξη, την επίτευξη του να αναπτυχθούν οι απαιτούμενες μαθησιακές δεξιότητες. Πριν πραγματοποιηθεί η διδασκαλία αυτά που με απασχολούσαν είχαν να κάνουν με το αν θα έφτανα στην επίτευξη των διδακτικών στόχων της ενότητας, αλλά και αυτών που έθετα εγώ ως στόχους στα χρονικά πλαίσια που μου δίνονταν(1 διδακτική ώρα),για τα μέσα που θα χρησιμοποιούσα, για τη σχέση που θα αναπτύσσονταν μεταξύ εμού και των μαθητών, για τη συμμετοχή των παιδιών, την επίδοσή τους, τις μεταξύ τους σχέσεις, τα συναισθήματα που θα δημιουργούνταν στους μαθητές και σε εμένα κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της διδασκαλίας. Όσο αναφορά τους διδακτικούς στόχους κρίνεται ότι καταφέραμε να γνωρίσουμε την έννοια «ρέστα» και το ρόλο τους, να γνωρίσουμε τα κέρματα του ευρώ, να διακρίνουμε και να αναγνωρίζουμε την αξία τους και τη σχέση μεταξύ τους, ανάλογα με το χρώμα, το σχήμα,το μέγεθος, αλλά και να κάνουμε υπολογισμούς με αυτά σε πραγματικές συναλλαγές, που απαιτούσαν ρέστα.

12 Πέρα όμως από τους διδακτικούς στόχους, εξετάζονται και άλλων ειδών παράγοντες και έτσι καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η ατμόσφαιρα της σχολικής τάξης ήταν ιδιαίτερα ήρεμη και ήπια, οι σχέσεις μεταξύ των μαθητών ήταν σχέσεις αλληλεγγύης, ομαδικότητας και συνεργασίας, ιδιαίτερα φαινόμενα φασαρίας δε σημειώθηκαν, η σχολική αίθουσα ενέπνεε θετικό και ευχάριστο κλίμα, καθώς ήταν στολισμένη με όμορφες δουλειές των παιδιών, ενώ η προσοχή και συμμετοχή όλων αποτελούσε το κυριότερο χαρακτηριστικό που συνέβαλλε, στην επιτυχή και χωρίς πολλά εμπόδια υλοποίηση της διδασκαλίας. Ένας άλλος,όμως, παράγοντας που σε συνδυασμό με τη προδιάθεση για τη συνεργασία μας, το σεβασμό και την οικειότητα που έδειξαν από τη μεριά τους τα παιδιά, συνέβαλλε σημαντικά στην επίτευξη της διδασκαλίας,είναι και ο βαθμός του μαθησιακού επιπέδου, που χαρακτήριζε τους μαθητές. Κρίνεται,επίσης, η διαφοροποίηση της διδασκαλίας αυτή τη φορά με τη χρήση άλλων μέσων, αλλά κυρίως με την πραγματοποίηση του παιχνιδιού, που έδωσε άλλη μορφή στη διδακτική ώρα και πολύ περισσότερο ενδιαφέρον στη μάθηση που προβλεπόταν από τους διδακτικούς στόχους, που έμπαιναν στην ενότητα αυτή. Η διδακτική αυτή ώρα υποστηρίχτηκε από το παιχνίδι ρόλων ως διδακτικό μέσο και παρακάτω αναπτύσσεται μια σύντομη θεωρητική προσέγγιση, που ενσωματώνεται σε αυτό. Η θεωρία του Jerome Bruner που αφορά την μάθηση των μαθηματικών μέσω της ενεργητικής συμμετοχής των μαθητών είναι μία από της καταλληλότερες θεωρίες στην

13 εκπαιδευτική πράξη για τη χρήση παιχνιδιού στην εκπαιδευτική διαδικασία. Το πλεονέκτημα της θεωρίας αυτής είναι ότι ο Bruner συνιστά στους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν δραστηριότητες προσομοίωσης στην τάξη, προκειμένου να προωθούν την μάθηση με ανακάλυψη. Μία μορφή προσομοίωσης αποτελεί το παιχνίδι ρόλων, με βάση το οποίο μπορούν οι μαθητές να επεξεργασθούν καθημερινά γεγονότα και αναπαραστάσεις. Βέβαια, δεν είναι απλές αναπαραστάσεις του φυσικού κόσμου, αλλά αλληλοσυσχετίζονται, οργανωμένες σε μια δομή, αποτελούν ένα νοητικό πρότυπο, χάρη στο οποίο μπορούμε να προβλέπουμε και να κάνουμε υποθέσεις. Αναντίρρητα όμως υπάρχουν πολλές δυσκολίες κατά την εφαρμογή της θεωρίας του Bruner όπως η ίδια η ικανότητα των εκπαιδευτικών στην επινόηση και δημιουργία αναπαραστάσεων. Δεν μπορεί να υπάρξει μια ειδικευμένη εκπαίδευση των καθηγητών στην ανακάλυψη των μαθησιακών εννοιών από τους μαθητές παρά μόνο μια σφαιρική και γενική προσέγγιση και εκμάθηση. Έπειτα, πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος της χαοτικής τάξης με την χρήση της ανακαλυπτικής προσέγγισης γι αυτό ο δάσκαλος πρέπει να παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην "κατασκευή" προβληματικών καταστάσεων. Έπειτα δυσκολίες περιορισμένου χρόνου, ιδιαίτερων ικανοτήτων ή και άγχους των μαθητών προσθέτουν περισσότερα εμπόδια στην εφαρμογή της θεωρίας του Bruner. Παρόλα όμως αυτά τα εμπόδια μπορούν να μειωθούν ή ακόμη και να εξαλειφθούν. Για παράδειγμα ο δάσκαλος μπορεί να δημιουργεί αναπαραστάσεις χρονικά

14 περιορισμένες και επίσης ούτε πολύ εύκολες, ώστε να λύνονται με απλή ανάκληση προαποκτημένων γνώσεων, ούτε πολύ δύσκολες, ώστε να απαιτούν γνώσεις και δεξιότητες που είτε οι μαθητές δε διαθέτουν είτε δεν προκύπτουν από την ίδια την προβληματική κατάσταση. Έτσι μειώνεται το άγχος των μαθητών και δεν απαιτούνται ιδιαίτερες ικανότητες και πολύ χρόνο. Μέσω της μάθησης με ανακάλυψη το παιδί αποχτά γνώσεις με δική του πρωτοβουλία και δικές του ενέργειες. Αυτό σημαίνει ότι διατυπώνει υποθέσεις, τις ελέγχει και τις επαληθεύει ή τις διαψεύδει, αντί να διαβάζει απλώς περιγραφές από το βιβλίο ή να ακούει τον εκπαιδευτικό. (Αγγελίδου Α. 2010). Εξετάζοντας τις θεωρητικές πλευρές που μπαίνουν για το παιχνίδι και τους διδακτικούς και εξελικτικούς στόχους που υλοποιούνται με την εφαρμογή του στη σχολική τάξη, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το παιχνίδι χρειάζεται να αποτελεί βασικό όπλο του εκπαιδευτικού και της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτή η χρησιμότητά του επιβεβαιώνεται και από τη σύντομη μελέτη των χαρακτηριστικών του παιδικού παιχνιδιού. Είναι απολαυστικό,εντείνει το ενδιαφέρον,την εμπλοκή και τη δραστηριοποίηση και παρέχει σημαντικές εμπειρίες, οι οποίες οδηγούν στη μάθηση. Δίνει τη δυνατότητα για επιλογή,έλεγχο, αίσθημα κυριαρχίας και ανεξαρτησία.

15 Το παιχνίδι είναι ελεύθερο, δεν είναι «πραγματική ζωή», αλλά το πέρασμα από την πραγματική ζωή σε μια προσωρινή σφαίρα δραστηριότητας, είναι ανιδιοτελές ως πολιτισμική λειτουργία, είναι απομονωμένο και έχει περιορισμένο χαρακτήρα(χώρος, χρόνος), έχει αρχή και τέλος, μπορεί να επαναλαμβάνεται, δημιουργεί και τελικά αποτελεί τάξη, έχει ένταση, αβεβαιότητα και ανοιχτές δυνατότητες, έχει κανόνες,που καθορίζουν τι ισχύει στον προσωρινό κόσμο,που υπάρχει στα όριά του. Τέλος μια κοινότητα παιχνιδιού τείνει να συνεχιστεί και μετά το τέλος του και καμιά φορά περιβάλλεται και από μια ατμόσφαιρα «μυστικότητας».ο καθημερινός κόσμος καταργείται για λίγο και πράξεις αντίποινας και αντεκδίκησης αναστέλλονται. Προσθέτοντας στην αξιολόγηση αναφέρεται ότι ιδιαίτερα περιστατικά φασαρίας δε σημειώθηκαν. Ο χρόνος δε μας περιόρισε ιδιαίτερα κι έτσι καταφέραμε να επαναλάβουμε το παιχνίδι όσες φορές χρειαζόταν, ώστε να συμμετέχει ολόκληρη η μάζα της τάξης και τα παιδιά να μείνουν ευχαριστημένα παράλληλα με την γνωριμία τους με τα κέρματα του ευρώ και με τα ρέστα. Κάτι που θα μπορούσε να χαρακτηρίσει αρνητικά τη διδασκαλία αυτή είναι ίσως ο χειρισμός του προκαθορισμένου χρόνου της μιας διδακτικής ώρας, ο οποίος θα μπορούσε να είχε γίνει καλύτερα ώστε να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε κι άλλες διαφοροποιημένες και εξατομικευμένες δραστηριότητες για τη γνωριμία με τα κέρματα και τα ρέστα, που είχαν προετοιμαστεί.

16 Διδασκαλία 3η: Διδακτική ενότητα: Μαθηματικά Β - Τεύχος α : Υπολογίζω τα ρέστα-στην αγορά (Ενότητα 2η : Κεφάλαιο 12, σελ.36-37) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Συνεχίζοντας με την επόμενη ενότητα ενισχύεται η εκμάθηση του να υπολογίζουμε τα ρέστα με παραπάνω δραστηριότητες, που πηγάζουν από βιώματα καθημερινών συναλλαγών και οδηγούν σε ρεαλιστικά μαθηματικά. Οι δραστηριότητες αυτές ήταν συνδυαστικές και με προβλήματα σύγκρισης ποσών, προσθαφαίρεσης ποσών και ασκήσεις εξάσκησης με τις συναλλαγές με ή χωρίς ρέστα. Δραστηριότητες με ζωγραφική και σχεδιασμό του πραγματικού σχήματος των κερμάτων, με τις έννοιες «κοστίζει», «έδωσα», «πήρα ρέστα» κλπ και με υπολογισμούς και εκτιμήσεις,που στόχευαν στη σωστή εύρεση των χρημάτων που αντιστοιχούν σε ρέστα. Αξιοποιήθηκαν ως εποπτικά μέσα τα ψεύτικα κέρματα, που τα παιδιά είχαν μάθει να χρησιμοποιούν και να αποθηκεύουν στα αυτοσχέδια σακουλάκια τους, ο πίνακας, οι συσκευασίες προϊόντων ως πραγματικά προϊόντα, καθώς και απλά σχολικά αντικείμενα για τις αγορές και τους υπολογισμούς με τις τιμές τους. Οι απαντήσεις που δίναμε με υπολογισμούς και με πράξεις στον πίνακα(βοήθησε ένα πλάνο που χρησιμοποίησα με συγκεκριμένα βήματα που ακολουθούμε για να υπολογίσουμε σωστά τα ρέστα, που ένωνε κυκλάκια με

17 γραμμές και έκανε πιο εύκολη τη διαδικασία, να μοιάζει περισσότερο με παιχνίδι) ελέγχονταν στο τέλος με τα κέρματα του ευρώ, για καλύτερη εμπειρική επαφή με τον υπολογισμό. Αξιολογώντας τη διδακτική αυτή ώρα κρίνω ως αρνητικό το γεγονός ότι ο χρόνος περιόρισε τις δραστηριότητες, που προετοίμαζα για να υποστηρίξω τη διδασκαλία και δε χώρεσε ένα πιο ολοκληρωμένο παιχνίδι ρόλων με ανταλλαγές και ρέστα. Θετικό είναι όμως το γεγονός ότι με τις δραστηριότητες αυτές, που αναπτύχθηκαν και με τον τρόπο που παρουσιάστηκαν τα βήματα για το σωστό υπολογισμό με τα ρέστα, οι μαθητές έδειξαν να αφομοιώνουν σε μεγάλο βαθμό την έννοια «ρέστα», πότε παίρνω ρέστα πότε όχι, πως τα υπολογίζω σωστά και πως χρησιμοποιώ πραγματικά τα κέρματα του ευρώ σε τέτοιες συναλλαγές. Άλλωστε οι ασκήσεις και οι παρεμβάσεις θα συνεχίζονταν σε επόμενο στάδιο με τις ασκήσεις του τετραδίου εργασιών. Διδασκαλία 4η: Διδακτική ενότητα: Μαθηματικά Β - Τεύχος α : Υπολογίζω τα ρέστα-στην αγορά (Ενότητα 2η : Κεφάλαιο 12, τετράδιο εργασιών σελ.30-31) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Επιπλέον προβλήματα με την έννοια «υπολογίζω τα ρέστα» στο τετράδιο εργασιών, αποτελούσαν το βασικό περιεχόμενο αυτής της διδασκαλίας. Σε αυτά βοήθησε το πλάνο με τα

18 βήματα,που είχαν μάθει τα παιδιά από τα προηγούμενα μαθήματα και είχαν αφομοιώσει τις διαδοχικές σκέψεις και υπολογισμούς που πρέπει να ακολουθήσουν. Συνδύαζαν οι ασκήσεις μέτρησης και προβλήματα σύγκρισης ποσών. Και σε αυτές τις περιπτώσεις ακολουθούσε έλεγχος των αποτελεσμάτων με τα ψεύτικα κέρματα και συζήτηση της λύσης, που βρήκαμε, καθώς και η χρήση της ζωγραφικής και της σχηματικής αναπαράστασης. Οι δραστηριότητες παράλληλα, απαιτούσαν και εκτίμηση και υπολογισμό με ακρίβεια από τα παιδιά.( Όλα αυτά συνοδευόμενα και από δύο φύλλα εργασίας, που μοιράστηκαν από τη δασκάλα της τάξης σε αυτές τις διδακτικές ώρες με ασκήσεις εμπέδωσης). Ολοκληρώθηκε έτσι η ενότητα με τα ευρώ και την έννοια «ρέστα», με τις δραστηριότητες από το σχολικό βιβλίο και το τετράδιο εργασιών, αλλά και με μεθόδους που διαφοροποίησαν τη διδασκαλία, την έκαναν πιο ενδιαφέρουσα, την έφεραν πιο κοντά σε πραγματικές συναλλαγές με ευρώ και πιο κοντά στα ρεαλιστικά μαθηματικά.εδώ αξιολογούμε και την ολοκλήρωση της συνολικής ενότητας με τα ευρώ και τις υπολογισμούςσυναλλαγές. Ενεργοποιήθηκαν προαπαιτούμενες γνώσεις, κατακτήθηκαν νέες δεξιότητες και αξιοποιήθηκαν ανάλογα. Γνώσεις όπως, να επιλύουν πραγματικά προβλήματα κάνοντας του ευρώ να αξιοποιήσουν πληροφορίες που αντλούν από μια εικόνα να μπορούν να χρησιμοποιούν την εκτίμηση για τη λύση ενός προβλήματος

19 να κάνουν νοερούς υπολογισμούς με αριθμούς μέχρι το 100 Διδασκαλία 5η: Διδακτική ενότητα: Μαθηματικά Β - Τεύχος α : Γνωρίζω καλύτερα τα γεωμετρικά στερεά-τακτοποιηούμε τα προϊόντα (Ενότητα 2η : Κεφάλαιο 13, σελ.38-39) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Ως στόχοι της ενότητας αυτής θέτεται οι μαθητές να μπορούν να διακρίνουν τα γεωμετρικά στερεά, να τα συσχετίσουν με τα αντίστοιχα γεωμετρικά σχήματα, καθώς και να ονομάζουν με διαδοχικά γράμματα της αλφαβήτας ένα γεωμετρικό σχήμα. Ανήκει στη γνωστική περιοχή της γεωμετρίας κυρίως, αλλά συνδυάζει και ασκήσεις μετρήσεις και δραστηριότητες με μοτίβα. Ως αφόρμηση χρησιμοποιήθηκαν πραγματικά αντικείμενα μέσα από τη σχολική αίθουσα,αλλά και άλλα επιπρόσθετα αντικείμενα που είχα μαζί μου για τις ανάγκες της διδασκαλίας με διακριτό το χαρακτηριστικό τους ως γεωμετρικά στερεά(κύβος, ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο, κύλινδρος, σφαίρα, πυραμίδα). Έγινε ανασκόπηση και καταγραφή προηγούμενων γνώσεων για τα γεωμετρικά σχήματα, διακρίναμε τη διαφορά μεταξύ γεωμετρικών σχημάτων και στερεών ως προς τη θέση τους στο

20 χώρο («Τα σχήματα μπορούμε μόνο να τα ζωγραφίσουμε, ενώ τα στερεά μπορούμε να τα πιάσουμε στα χέρια μας», «τα στερεά είναι σαν να έχουμε ενώσει σχήματα μαζί, μας θυμίζουν κάποιο σχήμα» ). Αφού καταγράψαμε και μπορούσαμε να διακρίνουμε τα γεωμετρικά στερεά με το όνομά τους,ανακαλύψαμε ποια γνωστά μας αντικείμενα μέσα ή και έξω από τη σχολική αίθουσα μας θυμίζουν αυτά τα στερεά. Αντίστοιχη ήταν και η πρώτη δραστηριότητα του σχολικού βιβλίου με τις συσκευασίες προϊόντων, που τις ταξινομήσαμε ως γεωμετρικά στερεά και ανάλογα με το ποια γεωμετρικά σχήματα μας θυμίζουν. Εντοπίσαμε επίσης ποια είναι τα γεωμετρικά στερεά,που κυλάνε, αλλά και με τη βοήθεια πλαστικών στερεών του εποπτικού υλικού ψάξαμε και βρήκαμε τον αριθμό των κύβων που χρειαζόμαστε για να κατασκευάσουμε μεγαλύτερους κύβους ή άλλα γεωμετρικά στερεά. Την πιο βασική προαπαιτούμενη γνώση αποτελούσε η γνώση να αναγνωρίζουν τα παιδιά ομοιότητες και διαφορές σε δεδομένα σχήματα(π.χ. αριθμό πλευρών, γωνίες) ή στερεά(σχήμα, μέγεθος, κυλούν ή όχι κλπ) Προχωρήσαμε σε μία κατασκευαστική δραστηριότητα με πλαστελίνη και οδοντογλυφίδες. Η δραστηριότητα οδηγούσε στον υπολογισμό πόσα τετράγωνα και πόσα ορθογώνια παραλληλόγραμμα χρησιμοποιώ για να φτιάξω κύβο και ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο(πλευρές). Η επόμενη δραστηριότητα αφορούσε τον τρόπο ονομασίας των γεωμετρικών σχημάτων με γράμματα της αλφαβήτας διαδοχικά. Έγινε επεξήγηση, καθώς αποτελούσε εντελώς καινούργια γνώση, με τρόπο πιο εύκολο,για τη διαδρομή που

21 ακολουθώ για να τοποθετήσω τα γράμματα στις κορυφές του σχήματος ώστε να σχηματίσω το «όνομά» του. Αξιολογώντας αυτή τη διδακτική ώρα, κρίνω ότι δε έφτασε ο χρόνος ώστε να ολοκληρωθούν όλες οι δραστηριότητες του σχολικού βιβλίου, που ορίζονται για την ενότητα αυτή, αλλά κατακτήθηκε με ποικίλους και διαφοροποιημένους τρόπους μια νέα γνώση(στερεά) για τα παιδιά, που έκανε πιο σύνθετη μια παλαιότερα κατακτημένη(σχήματα). Κατανοήθηκε από ολόκληρη την τάξη και κατακτήθηκε η συμμετοχή από όλους. Η δραστηριότητα με την κατασκευή με πλαστελίνη μαζί με το γεγονός ότι χρησιμοποιήσαμε, ακόμα και στις κουβέντες μας, γνωστά και πραγματικά αντικείμενα έκανε ακόμα πιο ενδιαφέρουσα τη διδασκαλία για τα παιδιά. Διδασκαλία 6η: Διδακτική ενότητα: Μαθηματικά Β - Τεύχος α : Γνωρίζω καλύτερα τα γεωμετρικά στερεά-τακτοποιηούμε τα προϊόντα (Ενότητα 2η : Κεφάλαιο 13, τετράδιο εργασιών σελ.32-33) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Οι στόχοι της διδασκαλίας αυτής αποτελούν συνέχεια της προηγούμενης, καθώς ασχοληθήκαμε με ασκήσεις εμπέδωσης με τα γεωμετρικά στερεά (στο τετράδιο εργασιών). Ονομάσαμε

22 αντικείμενα με το όνομα του σωστού γεωμετρικού στερεού που τους αντιστοιχεί, που «μας το θυμίζει»(π.χ. μπαλάκισφαίρα) και αναφέραμε κι άλλα αντικείμενα που μας θυμίζουν τα στερεά. Ύστερα από πρόταση της δασκάλας της τάξης, προσπεράσαμε τη δραστηριότητα με τα τάγκραμ που ακολουθούσε. Η επόμενη άσκηση απαιτούσε χάραξη οριζόντιων και κατακόρυφων ευθυγράμμων τμημάτων, πάνω σε πεδίο με τελίτσες, αλλά και την ονομασία με κεφαλαία γράμματα της αλφαβήτας διαδοχικά(δεξιόστροφα), όπως είχαμε μάθει σε προηγούμενο μάθημα. Απαιτούσε τη σωστή χρήση του χάρακα και την διάκριση των γεωμετρικών σχημάτων μεταξύ τους(ορθογώνιο, τετράγωνο). Ολοκληρώθηκε η διδασκαλία με μία άσκηση της γνωστικής περιοχής με τα μοτίβα. Απαιτούνταν παρατήρηση ενός μοτίβου και χρειάστηκε συζήτηση ώστε τα παιδιά να εντοπίσουν γεωμετρικά σχήματα που περιέχουν μέσα τους άλλα σχήματα ή βρίσκονται μέσα σε άλλα, καθώς και να συνεχίσουν με ζωγραφική το μοτίβο. Αξιολογώντας φαίνεται ότι επιτεύχθηκαν οι διδακτικοί στόχοι της διδασκαλίας με τα παιδιά να έχουν κατακτήσει αρκετά την έννοια των γεωμετρικών στερεών. Συγκεκριμένα η δραστηριότητα,που ανήκε στην κατηγορία «εργασία με το διπλανό» φάνηκε να ευχαριστεί και να μη δυσκολεύει καθόλου τους μαθητές ως προς την ομαδοσυνεργατική δουλειά. Ενώ, ένα μικρό πρόβλημα προέκυψε στην άσκηση με τα μοτίβα, καθώς με δική μου κυρίως ευθύνη δεν παρατηρήσαμε μια ιδιαιτερότητα του μοτίβου, πράγμα που δεν εμπόδισε ιδιαίτερα την ομαλή ροή της διδασκαλίας και διορθώθηκε στην πορεία.

23

24 Μέρος Β :Μελέτη περιβάλλοντος Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με συμβουλές τις δασκάλας της τάξης και με το χρόνο γενικά να περιορίζει το πρόγραμμα της τάξης και την ύλη των διδακτικών ενοτήτων, στο μάθημα της μελέτης αφιερώθηκε λίγο λιγότερος διδακτικός χρόνος σε σύγκριση με τα μαθηματικά. Το μαθησιακό επίπεδο των μαθητών δημιουργούσε ανάγκες, που οδηγούσαν σε αυτό τον περιορισμό, αλλά σε καμία περίπτωση στην υποβάθμιση του μαθήματος της μελέτης. Επίσης, να αναφερθεί ότι στα πλαίσια της αυτονομίας των διδασκαλιών μας, επέλεξα σε κάποιες από τις διδακτικές ώρες, ενότητες που δεν ακολουθούσαν την προγραμματισμένη ροή από το αναλυτικό πρόγραμμα, αλλά μια ροή που βοήθησε στη διαθεματική και διεπιστημονική σύνδεση των θεματικών περιοχών με αυτές από το μάθημα της γλώσσας που απασχολούσαν τα παιδιά εκείνη την περίοδο(χρόνος, μήνες).οι παρεμβάσεις αυτές επέτρεπαν και διαφοροποίηση των διδακτικών μεθόδων, καθώς δεν περιοριζόμασταν σε αυτά που καλούσε το βιβλίο να καλυφθούν, αλλά δώσαμε περισσότερο βάρος στη συζήτηση, στη δημιουργικότητα και σε βιωματικές προσεγγίσεις.

25 Διδασκαλία 1η: Διδακτική ενότητα: Μελέτη περιβάλλοντος: Η ζωή στο σχολείο-είμαστε μια ομάδα(ενότητα 1.2-σελ.14-15) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Στην ενότητα αυτή προσεγγίσαμε την έννοια «ομάδα».με παρατήρηση εικόνων ανοίξαμε τη κουβέντα για το τι ονομάζουμε ομάδα, τι μας ενώνει μέσα σε μια ομάδα, τι κάνουμε όλοι μαζί, τι μοιραζόμαστε, τι έχουμε κοινό αλλά και τι διαφορετικό έχουμε. Συζητήσαμε σε ποιες ομάδες ανήκουμε και τους ρόλους που υπάρχουν σε αυτές. Δώσαμε το πιο διακριτό χαρακτηριστικό των ομάδων, τους κανόνες και συζητήσαμε ένα είμαστε όλοι ίδιο σε μια ομάδα, αν στις ομάδες που ανήκουμε έχουμε παιδιά με διαφορές (παιδιά από άλλη χώρα, με διαφορετικό όνομα, άλλες συνήθειες, άλλα ενδιαφέροντα, άλλες δυνατότητες) και πως στεκόμαστε απέναντι τους σα μέλη της ομάδας. Αναφέρθηκε μάλιστα και το ποιες είναι οι κυρώσεις που ορίζονται από μια ομάδα, αν δεν τηρηθούν οι κανόνες της. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της ομάδας που αναλύσαμε ήταν αυτό των στόχων, των κοινών στόχων που έχουν τα μέλη μιας ομάδας. Συζητήσαμε, τέλος εάν τα παιδιά ανήκουν παράλληλα και σε άλλες ομάδες ή αν γνωρίζουμε άλλες ομάδες, τι κάνουν σε αυτές και πότε και ποιοι συμμετέχουν σε αυτές(π.χ. αθλητικές ομάδες κ.ά). Τα παιδιά είχαν ποικίλα παραδείγματα ομάδων με τα χαρακτηριστικά τους να αναφέρουν και συμμετείχαν όλα στην

26 κουβέντα. Η επέκταση της πήγαζε από τα ίδια τα παιδιά,τα οποία ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένα με την έννοια ομάδα και κανόνες, αλλά και με την έννοια της διαφορετικότητας του μέλους της ομάδας τους(τάξη) λόγω παρουσίας παιδιών αλλοδαπών και ενός παιδιού με ιδιαίτερες ανάγκες(μερική τύφλωση συγκεκριμένα). Αξιολογώντας, κύλησε η συζήτηση ομαλά και ο μαθητοκεντρικός χαρακτήρας της διδασκαλίας παρουσιάστηκε έντονα αυτή τη φορά, με την παρουσία βιωματικών προσεγγίσεων από τα ίδια τα παιδιά. Η συζήτηση φάνηκε να ξεκουράζει λίγο τα παιδιά από τις προηγούμενες φορτωμένες ώρες και να τα ευχαριστεί το γεγονός ότι το μάθημα πήγαζε από αυτά. Θα μπορούσαν όλα αυτά να συνοδευτούν από ένα ομαδικό παιχνίδι στο οποίο να εντοπίζονται όλα τα βασικά χαρακτηριστικά μιας ομάδας, αλλά ο χρόνος δυστυχώς δε μας έφτασε. Διδασκαλία 2η: Διδακτική ενότητα: Ο χρόνος (ενότητα 4-σελ.44-45) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Επέλεξα την ενότητα αυτή, καθώς στο μάθημα της γλώσσας τα παιδιά μάθαιναν τους μήνες. Διακρίναμε, λοιπόν,πως μετράμε

27 το χρόνο, τι είναι ο χρόνος, πως τον έχουμε στο μυαλό μας. Ξεχωριστά μιλήσαμε για κάθε τρόπο με τον οποίο μετράμε το χρόνο και τα συγκρίναμε μεταξύ τους( αιώνες, χρόνια, μήνες, μέρες, εβδομάδες, ώρες, λεπτά, δευτερόλεπτα), μιλήσαμε και το πώς τα μετράμε όλα αυτά,πως γράφουμε την ημερομηνία, με τι όργανα μετράμε(ρολόι, ημερολόγιο κλπ.). Γνωρίζαμε ήδη και καταγράψαμε χαρακτηριστικά του χρόνου (π.χ. η μέρα έχει 24 ώρες, η εβδομάδα έχει 7 μέρες, ο χρόνος έχει 12 μήνες) και εντοπίσαμε σημαντικά γεγονότα που σημαδεύουν για εμάς μια μέρα, έναν μήνα, ένα έτος κλπ. Είπαμε όλοι για τα γενέθλια μας, υπολογίσαμε πόσο χρονών είμαστε και είπαμε με τι έχουμε συνδυάσει στο μυαλό μας κάθε μήνα. Διακρίναμε τους μήνες και σε εποχές και δώσαμε τα χαρακτηριστικά καθεμίας( καιρός, σχολείο, φρούτα, φύση). Είπαμε ποια είναι η αγαπημένη μας μέρα και γιατί και δώσαμε έναν γενικό προσδιορισμό των εννοιών «παρόν», «παρελθόν», «μέλλον». Αξιολογώντας κύλησε ομαλά η διδασκαλία, αφήσαμε όμως τις δραστηριότητες του βιβλίου και δώσαμε βάρος στην κουβέντα που έγινε και στο πιο γενικό προσδιορισμό της έννοιας χρόνος, όχι μόνο στις ώρες, τις μέρες και τους μήνες. Διδασκαλία 3η: Διδακτική ενότητα: Ο χρόνος (ενότητα 4-σελ.46) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση

28 Σε αυτή την ενότητα ασχοληθήκαμε με το παρελθόν και με τις παλιές φωτογραφίες που το συνοδεύουν. Αφόρμηση ορισμένες παλιές φωτογραφίες, ασπρόμαυρες και η γνώμη των παιδιών. Κουβεντιάσαμε για το τι μας θυμίζουν οι παλιές φωτογραφίες,έχουμε δει, μας έχει δείξει κάποιος μεγαλύτερος, έχουμε στο σπίτι σε κορνίζες, τι διαφορές έχουν από τις σημερινές, τα πρόσωπα πως φαίνεται να ήταν τότε, άλλα ρούχα, μαθητές με ποδιές, τα μέρη διαφορετικά κλπ. Είπαμε τι πληροφορίες μπορούμε να πάρουμε από μια τέτοια φωτογραφία, αλλά και γιατί οι άνθρωποι τραβούσαν φωτογραφίες και τις κρατάνε και μετά από τόσα χρόνια, τι θέλουν να θυμούνται. Εξηγήσαμε μάλιστα γιατί είναι ασπρόμαυρες και μιλήσαμε για την τέχνη της φωτογραφίας και πως εξελίχθηκε μέσα στο χρόνο. Πως ήταν τότε οι φωτογραφίες, τα χρώματά τους και πως είναι σήμερα, σε τι μορφή, πιο φωτεινά χρώματα, σε ψηφιακή μορφή στους υπολογιστές, αποθηκεύονται πιο εύκολα και πιάνουν λιγότερο χώρο, μπορούμε να τις αλλάξουμε, να τις επεξεργαστούμε. Είδαμε και φωτογραφικές μηχανές πως ήταν παλιά και πως είναι σήμερα και φανταστήκαμε πόσο διαφορετικές θα είναι στο μέλλον, πιο εξελιγμένες. Είχα μάλιστα μαζί μου μια φωτογραφική μηχανή παλιά για την υποστήριξη της διδασκαλίας αυτής, που μας βοήθησε να καταλάβουμε πως ήταν παλιά μέσα οι μηχανές και πως λειτουργούσαν. Αναφέραμε μάλιστα εάν έχουμε ποτέ δει παλιές φωτογραφίες δικές μας και αν παρατηρούμε μέσα σε αυτές αλλαγές στον εαυτό μας και στα άλλα πρόσωπα που είναι στη φωτογραφία. Οι ιδέες των παιδιών ήταν πολλές και ενδιαφέρουσες και έδειξαν να ενθουσιάζονται με τις παλιές φωτογραφίες, με τις έντονες διαφορές με το σήμερα,αλλά και με την παλιά

29 φωτογραφική μηχανή. Φαίνονταν επίσης να γνωρίζουν και εμπειρικά τα σύγχρονα μέσα φωτογραφίας και τις διαφορές στα αποτελέσματά τους. Διδασκαλία 4η: Διδακτική ενότητα: Ο χρόνος (ενότητα 4-σελ.47) Αναλυτική περιγραφή της πορείας διδασκαλίας και αξιολόγηση Στην ενότητα αυτή, με αφετηρία την προηγούμενη και τις παλιές φωτογραφίες, εξετάστηκαν οι αλλαγές μέσα στο χρόνο. Παρατηρήσαμε μια παλιά φωτογραφία της Θεσσαλονίκης τα 1880 σε σύγκριση με μία σύγχρονη το Τα παιδιά εντόπισαν διαφορές, που διακρίνονταν πιο έντονα και αφού εκτιμήσαμε πόσο χρόνος έχει περάσει από τότε που τραβήχτηκε η πρώτη φωτογραφία (παραπάνω από 100 χρόνια), είδαμε τι έχει αλλάξει από τότε, τι έχει μείνει ίδιο. Εξηγήσαμε ότι όταν ο χρόνος κυλά έχουμε αλλαγές μικρές ή μεγάλες παντού,ακόμα και σε μια πόλη. Βρήκαμε,λοιπόν, διαφορές στα κτίρια, στα στο λιμάνι, βάρκες και ιστιοφόρα τότε-σύγχρονα πλοία σήμερα, στα χρώματα τις φωτογραφίας, στα ρούχα των ανθρώπων, στο πόσο μεγάλη είναι η πόλη, πόσο επεκτείνονται τα κτίσματα κλπ. Εντοπίσαμε και πράγματα που έχουν μείνει ίδια(μνημεία-λευκός Πύργος) και εξηγήσαμε γιατί ο άνθρωπος συντηρεί παλιά κτίρια. Η συζήτηση επεκτάθηκε και στους λόγους για τους οποίους γίνονται οι αλλαγές σε μία πόλη με τα χρόνια, είτε αυτοί είναι καλοί είτε

30 όχι για τον άνθρωπο( πιο σύγχρονα μέσα και υλικά, πιο πολλοί άνθρωποι στις πόλεις, άλλες ανάγκες κλπ-σεισμός, πλημμύρα, πόλεμος κλπ). Η διδασκαλία ολοκληρώθηκε με μια δραστηριότητα με ζωγραφική. Ζήτησα από τα παιδιά να χωρίσουν το χαρτί σε τρία μέρη και να ζωγραφίσουν είτε τον εαυτό τους, είτε ένα κτίριο, το σπίτι τους, ένα πρόσωπο δικό τους, μία πόλη, το σχολείο τους ο,τιδήποτε, όπως ήταν παλιά, όπως το θυμούνται, όπως είναι τώρα και όπως φαντάζονται ότι θα γίνει στο μέλλον. Οι ιδέες ποίκιλαν και διαφοροποιούνταν, ολόκληρη η μάζα της τάξης έδειξε έντονα ενδιαφέρον και συμμετείχε και η φαντασία και η δημιουργικότητα των παιδιών αποτυπώθηκε στο χαρτί. Χρειάστηκε επίσης εδώ να διακριθεί η ζωγραφιά για το παρελθόν από το γεγονός ότι θα ήταν ασπρόμαυρη. *Παραθέτονται ορισμένα δείγματα αυτής της δουλειάς των παιδιών. *Επίσης, παραθέτεται και ένα δείγμα από το φωτογραφικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την υποστήριξη των διδασκαλιών και των μαθηματικών και της μελέτης, αντίστοιχα για κάθε ενότητα.

31 Κέρματα

32

33 Ομάδες

34 κλπ Παλιές φωτογραφίες-παλιές φωτογραφικές μηχανές

35

36

37

38

39

40 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μαθηματικά -Β δημοτικού, α τεύχος, ΟΕΔΒ Μαθηματικά -Β δημοτικού, τετράδιο εργασιών α τεύχος,οεδβ Βιβλίο δασκάλου των μαθηματικών της Β τάξης, ΟΕΔΒ Μελέτη Περιβάλλοντος-Β δημοτικού, ΟΕΔΒ Μελέτη Περιβάλλοντος-Β δημοτικού, τετράδιο εργασιών- ΟΕΔΒ Constance Kazuko Kamii, Georgia De Clark (1995) Tα παιδιά ξαναεφευρίσκουν την αριθμητική, Αθήνα:εκδόσεις Πατάκη Ο δικτυακός τόπος htp://e-psychology.gr/educatonalpsychology/478-o-voithitkos-rolos-toy-ekpaideytkoy