Διαφορική Διάγνωση Ογκων Μαστού

Transcript

1 Διαφορική Διάγνωση Ογκων Μαστού Λοβιακού Καρκινώματος - Λεμφώματος Μεταπλαστικού Καρκινώματος - Σαρκώματος Αποκρινούς - Ιστιοκυτταροειδούς Καρκινώματος - Κοκκιοκυτταρικού Ογκου Κατερίνα Κουτσούμπη Επιμ. Α, Παθολογοανατομικό Tμήμα Νοσ. «Αγ. Σάββας»

2 ΛΟΒΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ 1941 Foote - Stewart Συχνότητα 10-14% (5% κλασσικός τύπος) ΚΛΙΝΙΚΑ - Γυναίκες ετών (μέσος όρος έτη)/κλασσικός τύπος : νεώτερες γυναίκες - Ογκος ασαφών ορίων ή διάχυτη πολυεστιακή ανάπτυξη υπό μορφή πολλαπλών μικρών εστιών - Διήθηση δέρματος πιθανή -Paget θηλής σπάνια - Αμφοτερόπλευρη εντόπιση 1,6-2 φορές περισσότερο από άλλα Ca 4-14% εμφάνιση μεταγενέστερου Ca ετερόπλευρα ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΚΑ - Ασύμμετρες ασαφών ορίων διάσπαρτες αλλοιώσεις - Απουσία μικροαποτιτανώσεων - Μικρότερο μέγεθος σε σχέση με πραγματικό - καλύτερη εκτίμηση με MRI

3 ΛΟΒΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Μέγεθος από μικροσκοπική μη ορατή εστία μέχρι πλήρους διάχυτης κατάληψης του μαστού. 1. Ογκος με - όψη συμπαγή - σύσταση υπόσκληρη - χροιά λευκόφαιη (ποικιλίες καστανόφαιη) - ασαφή όρια (χάνονται συχνά στο παρακείμενο παρέγχυμα) - σπάνια κυστική εκφύλιση αιμοραγία νέκρωση αποτιτάνωση 2. Πολυεστιακή ανάπτυξη πολλαπλά μικρά υπόσκληρα οζίδια διάσπαρτα στο μαζικό παρέγχυμα (σαν κόκκοι άμμου ή μικρά χαλίκια ) Δ.δ σκληρυντική αδένωση (μακρο-,μικρο-)

4 ΛΟΒΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Α. Κλασσικός τύπος (70-85% απαραίτητη η κλασσική αρχιτεκτονική) αρχιτεκτονική δοκιδώδης κλασσική - Indian file (ένας-δύο στοίχοι κυττάρων) κύτταρα - μικρά, στρογγυλά-ωοειδή, ομοιόμορφα - ελάχιστο πρωτόπλασμα - απώλεια κυτταρικής συνοχής - ενίοτε κυτταροπλασματικά κενοτόπια βλέννης συγκεντρική περιπορική-περιλοβιακή δοκιδώδης κατανομή targetoid pattern χαρακτηριστική in situ λοβιακό στο 90% και πλέον (ως συνοδό στοιχείο) συνοδός λεμφοπλασματοκυτταρική αντίδραση σπάνια / συνηθέστερη σε συμπαγή - κυψελιδώδη τύπο

5

6

7 ΛΟΒΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Β. Ποικιλίες (variants) Kλασσική αρχιτεκτονική <70% του νεοπλάσματος Συνοδό in situ λοβιακό σε ποσοστό 40-60% 1. Δοκιδώδες (trabecular) κυτταρικά χαρακτηριστικά λοβιακού παχειές νεοπλασματικές δοκίδες 2. Συμπαγές (solid) κυτταρικά χαρακτηριστικά λοβιακού μεγάλες κυτταρικές αθροίσεις διαχωριζόμενες από λεπτά διαφραγμάτια ινώδους συνδετικού ιστού 3. Κυψελιδώδες (alveolar) κυτταρικά χαρακτηριστικά λοβιακού μικρότερες φωλεές νησίδια 20 ή περισσοτέρων κυττάρων διαχωριζόμενες από μικρό ποσό στρώματος

8 ΛΟΒΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ 4. Πολύμορφο (pleomorphic- - κυτταρικός πολυμορφισμός myoid-histiocytoid ) - ατυπία - πρωτόπλασμα εμφανές-ενίοτε ηωσινόφιλο - αυξημένες μιτώσεις - ενδοκυττάριοι αυλοί με βλέννη signet-ring κύτταρα 5. Μικτό (mixed )

9

10

11

12 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΚΡΙΤΗΡΙΑ (κατά WHO ) 1. Επαρκές ιστολογικό δείγμα-υλικό προς εξέταση 2. Αναγνώριση μαζικού παρεγχύματος εντός ή παρακείμενα του νεοπλάσματος 3. Απουσία σύγχρονης λεμφαδενικής νόσου πλήν της ενδεχόμενης διήθησης συστοίχων μασχαλιαίων λεμφαδένων 4. Απουσία προηγούμενου ιστορικού λεμφώματος άλλων οργάνων ή ιστών ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ 0,5% όλων των λεμφωμάτων 0,15% όλων των κακοήθων νεοπλασμάτων του μαστού

13 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΚΛΙΝΙΚΑ Ηλικία 9-90 ετών (μέσος όρος 55-68) - 2 peaks (38 years 58 years) Συχνότερο στο δεξιό μαστό(60/40) αντίθετα με Ca (συχνότερα στον αριστερό μαστό) Αμφοτερόπλευρο 10% (κατά τη διάγνωση) 15-20% αργότερα (σταδιακή προσβολή και του άλλου μαστού) Διήθηση θηλής ενίοτε Κλινικό σημείο Ογκος - συχνότερα στο άνω έξω τεταρτημόριο,ενίοτε επώδυνος - συνήθως μονήρης, ενίοτε διάχυτη πολυεστιακή κατανομή - διήθηση δέρματος εικόνα φλεγμονώδους Ca - διόγκωση λεμφαδένων 30-50% των ασθενών - συστηματικές εκδηλώσεις ασυνήθεις(10% νυχτερινοί ιδρώτες, πυρετός, απώλεια βάρους)

14 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΚΑ 1. Ογκος περίγραπτος ή ασαφών ορίων 2. Διάχυτη κατανομή πολλαπλών ασαφών αλλοιώσεων (έως και με μορφή κεγχροειδούς διασποράς) 3. Απουσία αποτιτανώσεων ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Μέγεθος 1-12cm (μέσος όρος 3cm) Περίγραπτος «σαρκώδους» υφής όγκος,ενίοτε πολυοζώδης Χροιά λευκόφαιη ή ρόζ / παρουσία νέκρωσης καστανόφαιη

15 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ (WHO classification) 1. Diffuse large B- cell lymphoma (Διάχυτο Β-λέμφωμα από μεγάλα κύτταρα) 2. Extranodal marginal-zone B-cell lymphoma of MALT type (Εξωλεμφαδενικό Β- λέμφωμα οριακής ζώνης τύπου MALT) 3. Burkitt lymphoma 4. Follicular lymphoma (Oζώδες λέμφωμα) Σπάνια Λεμφοβλαστικό λέμφωμα(β- ή Τ- type) T-λέμφωμα (οποιουδήποτε τύπου)

16 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ 1. Diffuse large B-cell lymphoma (80%) Διάχυτη ανάπτυξη-μεγάλες κυτταρικές μάζες Κύτταρα - ευμεγέθη(χαρακτήρες κεντροβλαστών-ανοσοβλαστών) - ικανός κυτταρικός πολυμορφισμός-παρουσία πυρηνίων - αυξημένη μιτωτική δραστηριότητα Συνοδός λεμφοκυτταρική αντίδραση(β-και Τ- τύπου) συνήθης Παρουσία - εστιών νέκρωσης - άφθονων μακροφάγων ( starry-sky -pattern) Ανοσοφαινότυπος CD45RB, CD20, CD79a (+) CD3, CD45RO (-) ενίοτε

17

18

19 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ 2. Εxtranodal marginal zone B-cell lymphoma of MALT type Απουσία αυτόχθονος λεμφικού ιστού στις επιθηλιακές δομές του μαστού Επίκτητος λεμφικός ενδοεπιθηλιακός ιστός σε έδαφος αυτοάνοσων εξεργασιών (λεμφοκυτταρική μαστίτις) Λέμφωμα ΜΑLT type Διάχυτη ανάπτυξη Λεμφοεπιθηλιακή αλλοίωση σπάνια Κύτταρα - μικρά λεμφοκύτταρα με χαρακτήρες - κεντροκυττάρων (centrocyte-like) ή/και - μονοκυτταροειδών Β ανάμικτα με - μεγάλα βλαστικά κύτταρα - μονοτυπικά πλασματοκύτταρα Ανοσοφαινότυπος CD20, CD79a (+) CD10, CD5, CD23 (-)

20

21

22 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ 3. Burkitt lymphoma κύτταρα ομοιόμορφα,μεσαίου μεγέθους,πλασμακυτταροειδούς εμφάνισης πολυάριθμα μακροφάγα tingible-body εμφάνιση starry-sky πολυάριθμες μιτώσεις ασθενείς σε κύηση ή γαλουχία συνήθως αμφοτερόπλευρη εντόπιση έλλειψη συσχέτισης με τον ιό Epstein-Barr 4. Follicular lymphoma oζώδης αρχιτεκτονική κύτταρα με χαρακτήρες κεντροκυττάρων-κεντροβλαστών

23

24 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΕΤΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Διήθηση πόρων από νεοπλασματικά κύτταρα λεμφώματος / Pagetoid διήθηση από λοβιακό καρκίνωμα Αγγειοτροπικό λέμφωμα με νεκρωτικές εστίες /comedo καρκίνωμα Δοκιδώδης αρχιτεκτονική λεμφώματος /λοβιακό καρκίνωμα Περιπορική-περιλοβιακή συγκεντρική κατανομή κυττάρων λεμφώματος / εμφάνιση targetoid λοβιακού καρκινώματος Διάχυτο Β-λέμφωμα από μεγάλα κύτταρα - αρχιτεκτονική συμπαγής τύπος λοβιακού καρκινώματος - μορφολογία πολύμορφο καρκίνωμα μαστού

25

26

27

28

29

30 ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΣ ΛΕΜΦΩΜΑ ΜΑΣΤΟΥ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΙΣΤΟΧΗΜΙΚΑ Ελεγχος με χρώσεις βλέννης Mucicarmine Alcian-blue (+) στο λοβιακό / (-) στο λέμφωμα ΑΝΟΣΟΙΣΤΟΧΗΜΙΚΑ Cytokeratin (+) στο Ca /(-) στο λέμφωμα LCA (+) στο λέμφωμα/(-) στο Ca

31

32

33

34 ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ Ορισμός Ετερογενής ομάδα κακοήθων νεοπλασμάτων χαρακτηριζόμενων από προεξάρχον στοιχείο ατρακτοκυτταρικής, πλακώδους, είτε μεσεγχυματογενούς διαφοροποίησης σε ανάμιξη ή μη με αδενοκαρκίνωμα. Συχνότητα <1% των καρκινωμάτων του μαστού

35 ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ (κατά WHO ) Α. Αμιγώς επιθηλιακά 1. Μαλπιγιακό α. Μεγάλων κυττάρων κερατινοποιούμενο β. Ατρακτοκυτταρικό γ. Ακανθολυτικό 2. Αδενοκαρκίνωμα με ατρακτοκυτταρική διαφοροποίηση 3. Αδενοπλακώδες (συμπεριλαμβανομένου του βλεννοεπιδερμοειδούς) Β. Μικτά (επιθηλιακά και μεσεγχυματογενή) 1. Καρκίνωμα με χόνδρινη μετάπλαση 2. Καρκίνωμα με οστέινη μετάπλαση 3. Καρκινοσάρκωμα

36 ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΚΛΙΝΙΚΑ - Ηλικία μέσος όρος 55έτη - Ψηλαφητός περίγραπτος όγκος - Μέσο μέγεθος 3-4 cm (έως και >20 cm) MAΣΤΟΓΡΑΦΙΚΑ - Περίγραπτη πυκνή μάζα - Αποτιτανώσεις στις περιοχές αδενοκαρκινώματος - Εμφανής η τυχόν παρουσία οστεοποίησης ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ - Περίγραπτος όγκος - Οψη συνήθως συμπαγής - κυστικοί χώροι στο μαλπιγιακό - ζελατινώδης υφή σε χόνδρινη διαφοροποίηση - Χροιά λευκωπή / λευκόφαιη

37 Α. ΑΜΙΓΩΣ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ 1. ΜΑΛΠΙΓΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Απουσία σχέσης με την επιδερμίδα Αποκλεισμός πιθανότητας μεταστατικού SCC στο μαστό Να μην αναπτύσσεται σε έδαφος φυλλοειδούς όγκου Συχνότητα < 1% των καρκινωμάτων του μαστού ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ α. Large cell keratinizing (Μεγάλων κυττάρων κερατινοποιούμενο) Κυτταρικοί χαρακτήρες μαλπιγιακού - μεσοκυττάριες γέφυρες - σφαίρες κερατίνης - κοκκία κερατοϋαλίνης - εστίες νέκρωσης

38

39 Α. ΑΜΙΓΩΣ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ 1. ΜΑΛΠΙΓΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ β. Spindle cell (Ατρακτοκυτταρικό) - Κύτταρα κατεξοχήν ατρακτόμορφα - Ελάχιστες ή καθόλου νησίδες πλακωδών κακοήθων κυττάρων - Διαφορική διάγνωση από α.αδενοκαρκίνωμα με ατρακτοκυτταρική μετάπλαση β.σαρκώματα Cytokeratin (-) Ca Cytokeratin (+) - Παρουσία αντιδραστικού στρώματος θετικού σε βιμεντίνη ακτίνη δεσμίνη

40

41 Α. ΑΜΙΓΩΣ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ 1. ΜΑΛΠΙΓΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ γ. Acantholytic (Ακανθολυτικό) - Ατρακτόμορφα κύτταρα διαχωριζόμενα λόγω οιδήματος - Δημιουργία χώρων με μορφή «καναλιών» «ψευδοαγγειοσαρκωματώδης» εμφάνιση - Διαφορική διάγνωση από αγγειοσάρκωμα Ca Cytokeratin(+) EMA (-) Factor VIII (-)

42

43 Α. ΑΜΙΓΩΣ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ 2. ΑΔΕΝΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΕ ΑΤΡΑΚΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΜΕΤΑΠΛΑΣΗ Ορισμός Διηθητικό αδενοκαρκίνωμα με προεξάρχουσα ατρακτοκυτταρική μετατροπή ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Καρκινωματώδεις βλάστες αδενοκαρκινώματος (σωληνώδεις) ανάμικτες με ατρακτόμορφα νεοπλασματικά κύτταρα Ατρακτόμορφα κύτταρα - μη πλακώδη - μη μεσεγχυματογενή ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Cytokeratin 7(+), Cytokeratin 5/6(-), Vimentin(-) ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ α. Μαλπιγιακό ατρακτοκυτταρικό Ca Cytokeratin 5/6(+) / Cytok.7(-) β. Σαρκώματα επιθηλιακοί δείκτες(-) / μεσεγχυματικοί δείκτες(+)

44

45

46

47 Α. ΑΜΙΓΩΣ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ 3. ΑΔΕΝΟΠΛΑΚΩΔΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ Ορισμός Διηθητικό καρκίνωμα αποτελούμενο από περιοχές αδενικής διαφοροποίησης (σωληνώδεις βλάστες αδενοκαρκινώματος) ανάμικτες με περιοχές πλακώδους διαφοροποίησης (συμπαγείς Αδενικό στοιχείο Πλακώδες στοιχείο φωλεές μαλπιγιακού καρκινώματος). Πορογενές διηθητικό Ca Μαλπιγιακό Ca (Grade I-II-III) Συμπεριλαμβάνονται Βλεννοεπιδερμοειδές Ca (ανάλογο αυτού των σιελογόνων αδένων) Low grade adenosquamous Ca (Infiltrate syringomatous adenoma) AΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Ανοσοιστοχημικοί χαρακτήρες πορογενούς Ca και μαλπιγιακού Ca στις αντίστοιχες περιοχές

48

49 Β.ΜΙΚΤΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ (ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ-ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΑ) OΡΙΣΜΟΣ Κακοήθη νεοπλάσματα αποτελούμενα από διηθητικό αδενοκαρκίνωμα και καλόηθες ή κακόηθες /ομόλογο ή ετερόλογο μεσεγχυματικό στοιχείο. 1. ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΕ ΧΟΝΔΡΙΝΗ ΜΕΤΑΠΛΑΣΗ 2. KAΡKINΩMA ΜΕ ΟΣΤΕΙΝΗ ΜΕΤΑΠΛΑΣΗ 3. KAΡΚΙΝΟΣΑΡΚΩΜΑ

50 Β.ΜΙΚΤΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ (ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ-ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΑ) 1.ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΕ ΧΟΝΔΡΙΝΗ ΜΕΤΑΠΛΑΣΗ Ορισμός Διηθητικό καρκίνωμα(κατεξοχήν πορογενές μη ειδικού τύπου) ανάμικτο με περιοχές χόνδρινης διαφοροποίησης. Χόνδρινο στοιχείο Χονδροκύτταρα με - καλοήθεις χαρακτήρες - θετικά σε Cytokeratin S αρνητικά σε Actin Συνύπαρξη ατρακτόμορφου στοιχείου θετικού σε επιθηλιακούς δείκτες ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 1. Πολύμορφο αδένωμα - Καλοήθεις επιθηλιακοί χαρακτήρες - Παρουσία μυοεπιθηλιακού στοιχείου θετικού σε Ακτίνη 2. Χονδροσάρκωμα - Απουσία αδενοκαρκινώματος - Κακόηθες χόνδρινο στοιχείο

51

52

53 Β.ΜΙΚΤΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ (ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ-ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΑ) 2. KAΡKINΩMA ΜΕ ΟΣΤΕΙΝΗ ΜΕΤΑΠΛΑΣΗ Ορισμός Διηθητικό καρκίνωμα(συνήθως πορογενές μη ειδικού τύπου) ανάμικτο με περιοχές οστέινης διαφοροποίησης Οστέινο στοιχείο Μορφή ωρίμου οστού με παρουσία οστεοβλαστών ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Οστεοσάρκωμα - Απουσία αδενοκαρκινώματος - Κακόηθες οστικό στοιχείο

54

55 Β.ΜΙΚΤΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ (ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ-ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΑ) 3.KAΡΚΙΝΟΣΑΡΚΩΜΑ Ορισμός Κακόηθες νεόπλασμα αποτελούμενο από κακόηθες επιθηλιακό στοιχείο (καρκίνωμα) και κακόηθες μεσεγχυματογενές στοιχείο (σάρκωμα) ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟ ΣΤΟΙΧΕΊΟ Πορογενές διηθητικό Μαλπιγιακό Ca Αδενοπλακώδες Ανοσοφαινότυπος Επιθηλιακοί δείκτες (+) ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΟΓΕΝΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟ Ινοσάρκωμα Κακόηθες ινώδες ιστιοκύττωμα Πολύμορφο σάρκωμα Οστεοσάρκωμα Ραβδομυοσάρκωμα Ανοσοφαινότυπος Επιθηλιακοί δείκτες (-) Μεσεγχυματικοί δείκτες (vimentin/actin/desmin/s-100) (+)

56

57 Β.ΜΙΚΤΑ ΜΕΤΑΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ (ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΑ-ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΑ) 3.KAΡΚΙΝΟΣΑΡΚΩΜΑ ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 1. Μαλπιγιακό Ca με ατρακτοκυτταρική διαφοροποίηση Ατρακτοκυτταρικό στοιχείο Επιθηλιακοί δείκτες (+) 2. Αδενοκαρκίνωμα με ατρακτοκυτταρική διαφοροποίηση Aτρακτοκυτταρικό στοιχείο Επιθηλιακοί δείκτες(+) 3. Σάρκωμα Απουσία κακοήθους επιθηλιακού στοιχείου

58 ΣΑΡΚΩΜΑΤΑ Συχνότητα < 1% των κακοήθων όγκων του μαστού ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑΣ (Grading) 1. Αριθμός μιτώσεων / 10 ΗΡF 2. Κυτταροβρίθεια 3. Κυτταρικός πολυμορφισμός - ατυπία 4. Παρουσία νέκρωσης ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ 1. Ινοσάρκωμα 5. Λιποσάρκωμα 2. Κακόηθες ινώδες ιστιοκύττωμα 6. Αγγειοσάρκωμα 3. Λειομυοσάρκωμα 7. Χονδροσάρκωμα 4. Ραβδομυοσάρκωμα 8. Οστεοσάρκωμα

59 ΙΝΟΣΑΡΚΩΜΑ Κακόηθες νεόπλασμα της ινοκυτταρικής σειράς του ινώδους συνδετικού ιστού. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Μακριές δέσμες ατρακτόμορφων ατύπων ινοκυττάρων-ινοβλαστών (εμφάνιση «ψαροκόκκαλου» -«herringbone» pattern) ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+), Actin (-), Desmin (-),S-100 (-)

60

61 KAKOΗΘΕΣ ΙΝΩΔΕΣ ΙΣΤΙΟΚΥΤΤΩΜΑ Κακόηθες νεόπλασμα ινοιστιοκυτταρικής προέλευσης ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ - Στροβιλοειδείς σχηματισμοί ατρακτόμορφων ατύπων κυττάρων - Αγγειοβρίθεια («storiform pattern») - Πολυπύρηνα γιγαντοκύτταρα, φλεγμονώδη στοιχεία, μυξοειδής εκφύλιση ενίοτε ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+), a1-antitrypsin (+), CD-68 (+), Actin (+/-)

62

63

64 ΛEIOMYOΣΑΡΚΩΜΑ Κακόηθες νεόπλασμα κυττάρων λείου μυικού ιστού. ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Αλληλοδιαπλεκόμενες δέσμες ατύπων ατρακτόμορφων κυττάρων με χαρακτήρες λείων μυικών κυττάρων (πυρήνες με αποστρογγυλευμένα άκρα - «cigar-like» ) Ενίοτε επιθηλιοειδείς χαρακτήρες (επιθηλιοειδές) πολυπύρηνες γιγάντιες κυτταρικές μορφές (πολύμορφο) ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+), Actin (+), Desmin (+)

65

66 ΡΑΒΔΟΜΥΟΣΑΡΚΩΜΑ Kακόηθες νεόπλασμα κυττάρων του γραμμωτού μυικού ιστού ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ 1. Embryonal ( Εμβρυικό ) 2. Alveolar ( Κυψελιδωτό ) 3. Pleomorphic ( Πολύμορφο ) ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Νεοπλασματικό στοιχείο στρογγυλοκυτταρικό ή ατρακτόμορφο με τη χαρακτηριστική ανάμικτη παρουσία των ραβδομυοβλαστών (κύτταρα μονο- ή πολυπύρηνα με ικανή ατυπία και πολυμορφισμό ). ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+), Actin (+), Desmin (+)

67

68 ΛΙΠΟΣΑΡΚΩΜΑ Κακόηθες νεόπλασμα του λιπώδους ιστού χαρακτηριζόμενο από την παρουσία ατύπων λιποβλαστών ποικίλης μορφολογίας. ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ 1. Καλά διαφοροποιημένο 2. Μυξοειδές 3. Στρογγυλοκυτταρικό 4. Πολύμορφο 5. Αποδιαφοροποιημένο ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+), S-100 (+)

69

70 AΓΓΕΙΟΣΑΡΚΩΜΑ Κακόηθες νεόπλασμα με κυτταρικά στοιχεία μορφολογίας ενδοθηλιακών κυττάρων. De novo αγγειοσάρκωμα Μετά ριζική μαστεκτομή και ακτινοθεραπεία(συνοδό λεμφοίδημα) ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ 1. Καλής διαφοροποίησης 2. Μέτριας 3. Χαμηλής ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Πολυάριθμοι αναστομούμενοι αγγειακοί χώροι επενδυόμενοι από κακοήθη ενδοθηλιακά κύτταρα ανάμικτοι ή μη με ατρακτόμορφο ή συμπαγές κακόηθες ενδοθηλιακό στοιχείο. ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+),Factor VIII (+), CD-31 (+), CD 34 (+)

71

72

73 ΧΟΝΔΡΟΣΑΡΚΩΜΑ Κακόηθες νεόπλασμα χόνδρινης προέλευσης (χονδροκυττάρων). ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Νεόπλαστος χόνδρος με κακοήθεις χαρακτήρες (κακοήθη χονδροκύτταρα) ανάμικτος με κακοήθη ατρακτόμορφο κυτταρικό πληθυσμό. ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+), S-100 (+), EMA (+),Cytokeratin (-)

74

75 ΟΣΤΕΟΣΑΡΚΩΜΑ Κακόηθες νεόπλασμα οστικής προέλευσης (οστεοκυττάρων) ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Νεόπλαστο οστεοειδές ή οστούν με κακοήθεις χαρακτήρες (κακοήθη οστεοκύτταρα και οστεοβλάστες) ανάμικτα με κακοήθη ατρακτόμορφο κυτταρικό πληθυσμό. ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ Vimentin (+), Cytokeratin (-)

76

77 ΑΠΟΚΡΙΝΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ Ορισμός Καρκίνωμα με κυτταρικά και ανοσοιστοχημικά χαρακτηριστικά αποκρινών κυττάρων σε ποσοστό >90% των κυττάρων του νεοπλάσματος. ΚΛΙΝΙΚΑ-ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Γυναίκες ηλικίας ετών (συνήθως >60 ετών) Μέγεθος 0,5-5 cm (μέσος όρος 2 cm) Ογκος μονήρης - όψη συμπαγής (σπάνια κυστική) - χροιά λευκόφαιη / καστανόφαιη

78 ΑΠΟΚΡΙΝΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Σωληνώδεις, δοκιδώδεις είτε συμπαγείς κυτταρικές αθροίσεις Συνοδό in situ στοιχείο αποκρινές, ενδοπορικό(συνήθως) Ca με παρουσία ή μη νέκρωσης Δύο κύριοι κυτταρικοί τύποι Τύπος Α («myoblastomatoid») - Κύτταρα ευμεγέθη - Πλούσιο ηωσινόφιλο κοκκώδες πρωτόπλασμα - Κοκκία PAS(+),διαστάση ανθεκτικά (γλυκολιπίδια) - Πυρήνας μεγάλος φυσσαλιδώδης, ενίοτε πολυλοβωτός - Μεγάλα ηωσινόφιλα πυρήνια Δ.δ Κοκκιοκυτταρικός όγκος (Granular cell tumor)

79 ΑΠOKΡINEΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Τύπος Β («sebocrine») - Κύτταρα ευμεγέθη - Πλούσιο λεπτοκοκκιώδες ή ελαφρά ηωσινόφιλο ή διαυγές πρωτόπλασμα - Λιποσταγονίδια διαυγή κενοτόπια - Πυρήνας όπως στον τύπο Α- Δ.δ Ιστιοκυτταροειδές καρκίνωμα (Histiocytoid Ca) Σμηγματογόνο καρκίνωμα (Sebaceous Ca) ANΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ GCDFP-15 (+) ER,PgR (-) S-100(-) bcl-2 (-) AR (+) Cytokeratin(+)

80

81

82

83 ΙΣΤΙΟΚΥΤΤΑΡΟΕΙΔΕΣ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ Hoode 1973 Ποικιλία λοβιακού Ca (Walford- ten Velden 1989) Ποικιλία αποκρινούς Ca (Tavassoli Rosen) MIKΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Κύτταρα - Ευμεγέθη - Λεπτοκοκκιώδες ή κενοτοπιώδες πρωτόπλασμα - Κενοτόπια βλέννης-απουσία λιποσταγονιδίων - Πυρήνες - μικρότεροι από αποκρινούς - υπερχρωματικοί / χωρίς εμφανή πυρήνια ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Από αποκρινές ιστοχημικός έλεγχος βλέννης (+) στο ιστιοκυτταροειδές (-) στο αποκρινές

84

85 ΚΟΚΚΙΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ Ορισμός Νεόπλασμα νευρικής προέλευσης (κύτταρα Schwann) αποτελούμενο από κύτταρα με κοκκώδες ηωσινόφιλο πρωτόπλασμα. Α. ΚΑΛΟΗΘΗΣ - Γυναίκες ετών - Οπουδήποτε στο σώμα / ασυνήθης εντόπιση ο μαστός - Μονήρης ανώδυνος όγκος ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΚΑ - περίγραπτο οζίδιο ή ασαφών ορίων αστεροειδής αλλοίωση Δ.δ από Ca ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ - Συμπαγής περίγραπτος ή ασαφών ορίων όγκος(~2 cm) - Χροιά κίτρινη ή καστανόφαιη

86 ΚΟΚΚΙΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ Συμπαγείς αθροίσεις ή δοκίδες Κύτταρα - ευμεγέθη στρογγυλά ή πολυγωνικά - πλούσιο ηωσινόφιλο κοκκώδες πρωτόπλασμα - έντονα κοκκία PAS (+) - διαστάση ανθεκτικά - πυρήνες μικροί, κεντρικοί, στρογγυλοί Β. ΚΑΚΟΗΘΗΣ (εξαιρετικά σπάνιος) Ικανός κυτταρικός πολυμορφισμός Αυξημένη μιτωτική δραστηριότητα Παρουσία νέκρωσης

87

88

89 ΚΟΚΚΙΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΟΓΚΟΣ ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ S-100 (+) Cytokeratin (-) ER,PgR (- ) CEA (+) ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Από αποκρινές Ca S-100 (+) κοκκιοκυτταρικός όγκος Cytokeratin(+) αποκρινές καρκίνωμα

90