Ἀντίδωρον. Homenaje a Juan José Moralejo. Edición a cargo de. María JOSÉ MARTÍN VELASCO MANUEL ENRIQUE VÁZQUEZ BUJÁN

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ἀντίδωρον. Homenaje a Juan José Moralejo. Edición a cargo de. María JOSÉ MARTÍN VELASCO MANUEL ENRIQUE VÁZQUEZ BUJÁN"

Transcript

1 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo Edición a cargo de María JOSÉ GARCÍA BLANCO TERESA AMADO RODRÍGUEZ María JOSÉ MARTÍN VELASCO AMELIA PEREIRO PARDO MANUEL ENRIQUE VÁZQUEZ BUJÁN 2011 UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

2 ANTIDORON : homenaje a Juan José Moralejo / edición a cargo de María José García Blanco [et al.]. Santiago de Compostela : Universidade, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico, p. ; 17 x 24 cm. D.L. C ISBN Filoloxía grega. 2. Filoloxía latina. I. García Blanco, María José, ed. II. Amado Rodríguez, Teresa, ed. III. Martín Velasco, María José, ed. IV. Pereiro Pardo, Amelia, ed. V. Vázquez Buján, Manuel Enrique, ed. VI. Universidade de Santiago de Compostela. Servizo de Publicacións e Intercambio Científico, ed Universidade de Santiago de Compostela, 2011 Edita Servizo de Publicacións e Intercambio Científico Campus Vida Maqueta e imprime Imprenta Universitaria Campus Vida Depósito legal: C ISBN

3 Foto: MJGB JUAN JOSÉ MORALEJO

4 Índice Presentación Publicaciones de Juan José Moralejo Álvarez m ª Teresa Amado rodríguez De serranos dermifloridos y platijas cartilaginosas. Hápax en la obra de Matrón de Pítane José Mª Anguita Jaén El disco de Quiroga y Venancio Fortunato Ramón Baltar veloso Filología es tañer de la letra Xaverio Ballester Gallego pazo del latín palatiu o spatiu? Alberto Bernabé Pajares Las tablillas Fq 126 y 130 de Tebas Carlos Búa Carballo Ex nebulis lux Concepción Cabrillana Leal... Gradualidad en los procesos de transitivación de compuestos preverbados latinos: ilustración sobre verbos en dē- y ex Esteban Calderón Dorda El hexámetro de las inscripciones funerarias griegas del siglo VI d.c José Carracedo Fraga Un glosario gramatical griego-latino en el códice Ripoll Francisco Cortés Gabaudan Revisión de la historia de clavícula Emilio Crespo Güemes Análisis gramatical de ʿώστε

5 Cecilia Criado Boado Las staseis de Atenas y la ideología de la ciudad no dividida José d Encarnação Viver, filosofar viver! Patrizia de Bernardo Stempel... Callaeci, Anabaraecus, Abienus, Tritecum, Berobriaecus and the new velar suffixes of the types ViK and (y)ek Helena de Carlos Villamarín De reconstrucións e melloras: tópicos de superación na historiografía medieval hispana Javier de Hoz Polibio, los edetanos y algunos problemas onomásticos José Luis de Miguel Jover La educación de Heracles en el Idilio XXIV de Teócrito José Mª Díaz de Bustamante... El In laudem potionis chocolaticae (foll. 283/7) de la Biblioteca Xeral de la Universidad de Santiago de Compostela Mercedes Díaz de Cerio ΤΩ ΠΟΔΕ ΣΥΜΒΑIΝΩ y ΠΟΔΑ ΒΑIΝΩ: sobre esquemas de complementación en griego antiguo José Antonio Fernández Delgado La justicia del gavilán y sus audiencias (Op ) Concepción Fernández López La sombra del ámbar, el carámbano y otros añicos José Manuel Floristán Imízcoz Nuevos apuntamientos para una bio-bibliografía de Pedro de Valencia: dos memoriales inéditos Yolanda García López El Yambo II de Calímaco y el Crátilo de Platón o por qué los trágicos tienen voz de pez José Luis García Ramón Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico José Virgilio García Trabazo Nuevas perspectivas en etimología griega a la luz del material anatolio

6 Luis Gil Fernández Policar(e)idas (Aristófanes, Lisístrata, 1098, 1242) Mª Cruz Herrero Ingelmo, enrique montero cartelle El complejo de Antígona y el complejo de Ismene Carlos Jordán Cólera Relecturas de la Estela de Langa [K.12.1], el Bronce de Torrijo y el Bronce de Cortono [K.0.7] Elisa Lage Cotos Autores griegos en Celestina comentada: Unas notas Javier López Facal Nuevos fragmentos de Ps. Ateneo Juan Antonio López Férez Brigos, briges, alóbriges y términos afines en la literatura griega hasta el siglo I a.c Mª José Martín Velasco Justicia y ley en el Contra Androción de Demóstenes Antonio Melero Bellido Letras que cantan, hablan y danzan Mª Teresa Molinos Tejada, Manuel García Teijeiro ΠΟΠΠΥΣΜΟΣ José Luis Moralejo Séneca y Nerón, de Tácito a Quevedo Amelia Pereiro Pardo Esfera José Antonio Puentes Romay Un conto de ratos. La recuperación de una tradición oral Francisco Rodríguez Adrados La colonización griega de Iberia. Mitos, héroes, topónimos Ignacio Rodríguez Alfageme Una etimología para μύθος Ángel Ruiz Pérez Santiago Usoz, Catedrático en Compostela a mediados del XIX

7 Martín Sevilla Rodríguez Los hidrónimos Suarón/Suarna y la voz común asturiana surniar Emilio Suárez de la Torre Versos homéricos en los papiros mágicos griegos JÜrgen Untermann Hispano keltische Steigerungsformen Manuel Enrique Vázquez Buján Nuevo testimonio de la obra de Vindiciano Jesús Javier Velaza Frías El elemento o en la formación de topónimos del área lingüística ibérica Francisco Villar Liébana Los topónimos il del ibero y su cronología relativa Tabula gratulatoria

8 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo Universidade de Santiago de Compostela, 2011, ISBN , pp Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico * josé luis garcía ramón Universität zu Köln Resumen: ὀρσοτρίαινα, epíteto de Posidón en Píndaro, es un compuesto posesivo con ὀρσo (: véd. r s vá- alto, av. ǝrǝs uua- id. ), como véd. r s vá-vīra- de prominentes hombres y r s vaújas- de prominente fuerza, también atestiguado en hom. ὀρσο-θύρη. Su significado era que tiene el tridente alto / en alto (en horizontal), sentido bien reflejado en la iconografía. El compuesto ha sido reinterpretado en griego clásico como mera variante de *ὀρσι-τρίαινα que levanta el tridente (: ὄρνυμι) o que agita el tridente (: hom. ὠρίνω). El epíteto puede reflejar asimismo *ὀρθο-τρίαιναν que tiene su tridente derecho (cf. τρίαιναν ὀρθὴν στᾶσαν Eur.), con <σ> por <θ> según la norma «doria» del tipo σιός (: θεός) en el texto de Alcmán: la grafía ὀρθο sería cruce de ὀρθο (regular en Píndaro) con ὀρσι. Palabras clave: Onomástica, composición nominal, lengua poética, lingüística comparada Abstract: ὀρσοτρίαινα, an epithet of Poseidon in Pindar, is a possesive compound with ὀρσo (: Ved. r s vá- high, Av. ǝrǝs uua- id. ), like Ved. r s vá-vīra- of prominent men y r s vaújas- of prominent force, which is also attested in Hom. ὀρσο-θύρη. Its original meaning was who has a high trident or who keeps his trident high (in horizontal position): this is well reflected by the iconography. The compound has been reinterpreted as a mere variant of *ὀρσι-τρίαινα who raises (: ὄρνυμι) the trident or who wileds the trident (: Hom. ὠρίνω) within Classical Greek. The epithet may also reflect *ὀρθοτρίαιναν who keeps his trident standing upright (cf. τρίαιναν ὀρθὴν στᾶσαν Eur.), with <σ> for <θ> according to the «Dorian» convention of the type σιός (: θεός) in the texto of Alcman: the spelling ὀρθο would go back to the crossing of ὀρθο (which is regularly attested in Pindaro) and ὀρσι. Keywords: Onomastics, nominal composition, poetic language, comparative philology * Trabajo realizado en el marco del Proyecto «Institucions i mites a la Grècia antiga: estudi diacrònic a partir de les fonts gregues» (2009 SGR 1030: Generalitat de Catalunya, Universitat Autónoma de Barcelona). Refleja parte de una conferencia pronunciada en la Università Cattolica del Sacro Cuore (Milano), Seminario di Filologia Classica e Papirologia ( ). La redacción final se ha beneficiado de las observaciones de Alexander Lubotsky (Leiden) y Ana Vegas Sansalvador (Colonia), que agradezco sinceramente. Las obras standard se citan según las convenciones habituales (e.g. Frisk, GEW y Chantraine, DELG). Para las formas homéricas se remite al LfgrE, para las traducciones de Píndaro a E. Suárez de la Torre, Píndaro. Obra completa, Madrid 1988: Cátedra.

9 306 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo 1. En el ámbito de los epítetos literarios de Posidón el compuesto ὀρσοτρίαινα, atestiguado en Píndaro, ocupa una posición singular por la forma de su primer elemento ὀρσο que contrasta con otros compuestos de rección verbal de primer elemento ὀρσι en la onomástica personal (e.g. Ορσί λαος, Ὀρσί λοχος junto a Ὀρτί λοχος) y como epítetos divinos del tipo ὀρσί αλος (Bacch.), bien atestiguados en poetas, entre ellos el propio Píndaro (e.g. ὀρσι νεφής, ὀρσί κτυπος). El epíteto ὀρσοτρίαινα es asociado de forma explícita a los compuestos con ὁρσι y entendido como forma alternativa de un *ὀρσι τρίαινα que, de hecho, se ha pretendido restituir en el fr. 52k.47 ( 2) y, consiguientemente, ha sido interpretado como que blande/agita el tridente 1, de hecho una de las características específicas de Posidón. Con ello, el ὀρσoτρίαινα pindárico se ajustaría al modelo de otros epítetos divinos compuestos que resultan inteligibles ex graeco ipso y reflejan un lugar común en la literatura y la iconografía, como en el caso de Apolo de arco y flechas de plata (ἀργυρότοξος), de Artemis la de la flecha en mano (ἰοχέαιρα) 2 o de Posidón que levanta/agita el mar (ὀρσίαλoς). Pese a la llamativa o de ὀρσο, los antiguos comentaristas y escoliastas no dedican comentario alguno a ὀρσοτρίαινα, lo cual indica claramente que no veían nada de particular en ὀρσο, que sería una simple variante de ὀρσι ( 2). Que ello fuera así en la conciencia lingüística de los griegos de época clásica, i.e. ex graeco ipso, es más que plausible. Sin embargo, desde el punto de vista de la formación de palabras, la idea de que ὀρσο sea una simple variante formal de ὀρσι es obviamente errónea: se trata de tipos distintos de compuestos, con sintaxis interna y significado distintos. En efecto, los compuestos del tipo τερψίμβροτος presentan siempre σι (o, excepcionalmente σε en la onomástica personal), pero nunca σο y, por su parte, los compuestos con τρίαινα tridente (e.g. ἀγλαοτρίαινα) tienen primer elemento nominal (adjetivo), nunca verbal: ὀρσο τρίαινα representa una auténtica forma difficilior respecto a la esperable ὀρσι τρίαινα y debe ser auténtica, ya que falta un modelo para la creación de -o (ὀρσο ) a partir de *ὀρσι ( 4). 1 Así «el que blande el tridente», «que el tridente agita», «agitador del tridente» (Suárez de la Torre), «wielder of the trident» (LSJ), «who hurls the trident» (Slater), «Dreizackschwinger» (Pfeiff ), «qui agite le trident» (Hummel 1999: 596, s.v. ὀρσο(ι)τρίαινα [sic], con doctas referencias a las traducciones de Portus [«agitator tridentis»], y Rumpel [«tridentem quatiens, tridentiger»]). 2 Heubeck 1956 («die den Pfeil [oder Pfeile] in der Hand hält»).

10 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 307 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico La presente contribución tratará por separado la dimensión sincrónica (la semántica de ὀρσoτρίαινα ex graeco ipso ) y la (pre)histórica (etimología del compuesto) que son planos distintos. En pura «sincronía» pindárica, ὀρσo τρίαινα ha sido entendido como equivalente de *ὀρσι τρίαινα con el sentido que levanta el tridente o que agita el tridente, i.e. con primer elemento verbal asociado a ὄρνυμι ο a hom. ὀρίνω, como demuestra la fraseología subyacente en los epitheta deorum atestiguados en la poesía homérica y en la lírica ( 4). En cuanto a la etimología, admitido que el primer elemento ὁρσο es nominal, cabe en principio operar con ὄρσος / ὄρρος trasero, con un antiguo adjetivo *ὀρσóς alto (idéntico a [o emparentado con] véd. r s vá alto, prominente, av. ǝrǝs uua id. : IE *h 3 r s u ó ) y, con reservas, con ὀρσός, variante «doria» de ὀρθός derecho, recto ( 5): la primera forma se atestigua en ὀρσο λόπος epíteto de Ares (Anacr.), la segunda (y secundariamente la primera) en ὀρσο θύρη (Hom.+) ( 6). El epíteto ὀρσo τρίαινα es en su origen un compuesto posesivo (como en véd. r s va ), cuyo primer elemento puede ser ὀρσο alto, i.e. que tiene alto tridente o, más bien, el tridente en alto ( 7 8) y/o *ὀρθο derecho, fijo (cf. τρίαιναν ὀρθὴν στᾶσαν en un fragmento del Erecteo de Eurípides), con grafía <σ> por <θ>. La grafía puede reflejar la norma «doria» (en realidad, laconizante) del tipo σιός (: θεός) en el texto de Alcmán (que sería excepcional en el de Píndaro, donde ὀρθός, ὀρθο se notan regularmente con <θ>), o bien deberse a un cruce entre ὀρσι y ὀρθο, que son ambas formae faciliores ( 9). 2. Recordemos, ante todo, los datos. El epíteto ὀρσοτρίαινα (acc. α ν, gen. α ) 3, con nominativo en α del tipo homérico νεφεληγερέτα Ζεύς, κυανοχαῖτα Ποσειδῶν, ἱππότα Πηλεύς, se atestigua cuatro veces, siempre sin mención explícita de Posidón, en el texto de Píndaro (Ol. 8.48, Pyth. 2.12, Nem. 4.86, fr. 52k.47). Se trata simplemente de un epíteto, no de un teónimo, como muestra ὀρσοτρίαιναν... θεόν (Pyth. 2.12), aunque puede ir precedido de artículo y/o acompañado de otro epíteto (52k.47, Pyth. 2.12). Lo más sencillo es leer ὀρσ[oτ]ρίαινα en el fragmento 52k.47 (: Pae. 9) en lugar de un innecesario ὀρσ[ιτ]ρίαινα. Los escolios no comentan la forma ὀρσο ni el sentido del epíteto, que era sin duda entendido como que blande/agita el tridente : de hecho, dado que el epíteto 3 Una forma τριαίνης se encuentra sólo en los comentarios de los escolios a Ol (64c, 61 70).

11 308 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo expresa una peculiaridad característica del dios, es imposible distinguir si se trata de levantar, de blandir o de agitar sobre la base del contexto en que se emplea ὀρσοτρίαινα. Sólo en dos escolios a Ol se interpreta el epíteto como vocativo en lugar de nominativo, con referencia a hom. ἱππότα, y se glosa como que porta el tridente : Ol ὀρσοτρίαινα δ ἐπ Ἰσθμῷ ποντίᾳ ἅρμα θοὸν τάνυεν y el que blande el tridente hasta el istmo marino su carro veloz dirigía a galope tendido. Cf. Schol. vet. ad loc. 64b ὀρσοτρίαινα δ ἐπ Ἰσθμῷ ποντίᾳ: κλητικὴ ἀντὶ εὐθείας, ὡς καὶ παρ Ὁμήρῳ (Π 33) ἱππότα Πηλεύς, (schol. rec.) ὁ ὀρσοτριαίνης δέ, ἤγουν ὁ Ποσειδῶν ὁ τὴν τρίαιναν φέρων. Igualmente en Pyth ὀρσοτρίαιναν εὐρυβίαν καλέων θεόν invocando al dios que blande/agita el tridente, de amplio poderío. En Nem el contexto alude al estruendo producido por el tridente que agita Posidón: κεῖνος... ἐμάν / γλῶσσαν εὑρέτω κελαδῆτιν, ὀρσοτριαίνα / ἵν ἐν ἀγῶνι βαρυκτύπου / θάλησε Κορινθίοις σελίνοις que él encuentre mi voz altisonante para celebrarlo, allí donde floreció con perejiles corintios en los juegos del gravitonante agitador del tridente 4. Sobre la base de las formas atestiguadas con seguridad, no hay razón alguna para restituir ὀρσ[ιτ]ρίαινα en el peán fr. 52k καὶ γὰρ ὁ πόντιος ὀρσ[oτ]ρίαινά νιν περίαλλα βροτῶν τίεν, pues también el marino agitador del tridente lo estimaba por encima de los mortales. En todo caso, la falta de comentario por parte de los escoliastas hace pensar que el compuesto no les parecía particularmente oscuro y que lo interpretaban, sin mayores exquisiteces gramaticales, a la luz de la imagen y atributos de Posidón. De lo contrario, es de suponer que habrían recurrido a una de las frecuentes 4 Cf. schol. 148a ad loc., ὅτε ὁ Καλλικλῆς ἐνίκα τὰ Ἴσθμια διὸ ὑμνήσει αὐτὸν ἅτε παρατετυχηκὼς καὶ ἑωρακὼς ἐν τῷ ἀγῶνι τοῦ Ὀρσοτριαίνα αὐτὸν νικήσαντα.

12 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 309 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico «Gelehrtenetymologien», siempre dotadas de una buena dosis de imaginación, de la que es buen ejemplo la explicación de τρίαινα a partir de la univerbación τρία y αἰνόν propuesta en Schol. rec. ad Ol g.1 τρίαιναν ἀπὸ τοῦ τρία καὶ τοῦ αἰνόν, τὸ χαλεπόν (también g.3). 3. Desde el punto de vista de la formación de palabras, la suposición de que ὀρσο en ὁρσo-τρίαινα es mera variante formal de ὀρσι es ciertamente errónea y resulta sorprendente que se admita, implícita o explícitamente, como theoria recepta entre lingüistas 5. Históricamente considerado, el epíteto ὁρσo τρίαινα no tiene nada que ver, ni en cuanto a su primer elemento ni en su sintaxis interna, con los compuestos con ὀρσι que levanta (: ὄρνυμι) o que agita (: hom. ὀρίνω) del tipo ὀρσί αλος (Βacch.), ὀρσι νεφής (Pind.). (1) Los compuestos de rección verbal del tipo τερψίμβροτος (ὀρσί αλος, ὀρσι νεφής) tienen exclusivamente como primer elemento σι ο, secundariamente, σε (en la onomástica), pero nunca σο. En el caso de ὀρσι, se encuentra el NP Ὀρσέ λαος (: Ὀρσί λαος), pero en ningún caso es esperable ὀρσo. En este punto, el tipo τερψίμβροτος se aparta de otros tipos de compuestos, en que ι y ε (que coexisten incluso en compuestos comunes, con o sin diferencia de sentido, e.g. ἀρχε δίκας [Pind.] :: ἀρχι δικαστής [Diod.Sic. +]) 6, pueden coexistir con o exclusivamente en la onomástica, e.g. Ἀρχέ δαμος :: Ἀρχί δαμος :: Ἀρχό δαμος 7. Inversamente, en los escasos compuestos con ὀρσo atestiguados en griego (ὀρσο θύρη puerta de atrás o de alto dintel, ὀρσο λόπος epíteto de Ares en Anacreonte, ὀρσολοπεύω incordiar, acosar HHom.) no hay variante ὀρσι ni relación ninguna con ὄρνυμι u ὀρίνω ( 6). (2) Los compuestos con τρίαινα tridente, todos ellos referidos a Posidón (ἀγλαοτρίαινα el de brillante tridente, εὐτρίαινα de buen tridente [Pind.] 8, 5 Frisk s.v. ὄρνυμαι («als Vorderglied in Rektionskompp. wie ὀρσοτρίαινα..., ὀρσίαλος..., PN wie Ορσέ λαος,... Ὁρσί λοχος» con bibliografía), Chantraine, DELG («ὀρσί αλος,... ὀρσί κτυπος,... νεφής, mais ὀρσο τρίαινα»), Beekes, EDG («as a first member in governing compounds»). 6 Cf. asimismo ἀρχε θέωρος (inscr.) :: ἀρχι θεωρία (Lys.), θέωρος (And., Arist.), dor. θέαρος, θεωρέω (Dem.), ἀρχέ χορος (Eur.) :: ἀρχί χορος (inscr. Mitilene). 7 Cf. asimismo Ἀγε λάιος :: Ἀγι λάιος :: Ἀγο λάιος, Ἀρχε κλῆς :: Ἀρχι κλῆς :: Ἀρχοκλῆς et sim. 8 Pind. Ol τότ Ἀγλαοτρίαιναν ἁρπάσαι, / δαμέντα φρένας ἱμέρῳ, cf. schol. vet. ad loc ἀγλαοτρίαιναν: τὸν Ποσειδῶνα (y paráfrasis en 62.9 τότε ἁρπάσαι σε τὸν ἀγλαοτρίαιναν Ποσειδῶνα ἀνὰ ταῖς χρυσέαις ἵπποις δαμέντα); Pind Ol ἐγγὺς {δ } ἐλθὼν... / ἄπυεν βαρύκτυπον Εὐτρίαιναν.

13 310 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo χρυσοτρίαινος de áureo tridente [Ar.] 9 ), tienen como primer elemento un adjetivo, nunca un verbo y son posesivos (tipo ἀργυρό τοξος), no determinativos. Ello permite suponer que ὀρσο era también nominal y que ὀρσο τρίαινα es asimismo compuesto posesivo. Al margen del silencio de los filólogos antiguos sobre lo que para nosotros es una anomalía, ὀρσoτρίαινα no es variante de un *ὀρσι τρίαινα no atestiguado, ya que no hay modelo a partir del cual pudiera explicarse una modificación *ὀρσι *ὀρσo. Otra cosa es que ὀρσoτρίαινα fuera sentido como sinónimo de un *ὀρσιτρίαινα perfectamente imaginable por los antiguos griegos: en este sentido habla el hecho de que no ha habido intento alguno por precisar la forma por parte de escoliastas y glosistas, que no siempre son sensibles a las sutilezas gramaticales a la hora de (re)analizar mediante lo que llamó Pierre Chantraine «étymologie synchronique» los términos que resultaban formae difficiliores. Se observará, por lo demás, que la theoria recepta sobre la interpretación de ὁρσoτρίαινα no es ciertamente más estricta que la de los antiguos. En suma: la presencia en el texto pindárico de ὀρσo, auténtica forma difficilior frente a ὀρσι (forma facilior, bien atestiguada en otros compuestos, cf. 4), es argumento concluyente a favor de su autenticidad, ya que es difícilmente imaginable que la forma con o, para la cual falta un modelo, fuera inventada por los griegos. Ello hace pensar que ὀρσο es una forma antigua, que requiere explicación, o bien el resultado de la remodelación de otra forma, que habrá que precisar, así como el detalle del proceso. 4. Admitida la posibilidad de que el epíteto ὀρσoτρίαινα haya sido (re)analizado en griego clásico y sentido como sinónimo de *ὀρσιτρίαινα, intentaré hacer ver que las acepciones (a) que levanta el tridente (: ὄρνυμι) y (b) que agita el tridente (: hom. ὀρίνω) son perfectamente aceptables y apoyadas por la tradición literaria en el caso de los compuestos con ὀρσι, que forman un grupo coherente en la onomástica, especialmente en la personal, pero también en el ámbito de los epitheta deorum literarios. 9 Ar., Eq. 559 ( Ἵππι ἄναξ Πόσειδον ) δεῦρ ἔλθ εἰς χορόν, ὦ χρυσοτρίαιν, ὦ δελφίνων μεδέων Σουνιάρατε. Cf. asimismo Lyrica Adespota (PMG fr. 21, subfr. 1.2 πόντιε χρυσοτρίαινε Πόσειδον / γαιάοχε ἐγκυμονάλμαν ; SLG, fr. S [ ].ο υ θαλάσσας ὦ χρυσοτρία ι [νε.

14 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 311 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico 4.1. Concretamente, en el ámbito de la lírica coral 10 una serie de compuestos permiten reconocer ambos sentidos: (1) con ὀρσι como reflejo de (a) ὄρνυσι / ὦρσε levanta/levantó, hace/ hizo surgir, la colocación subyacente en el compuesto se encuentra frecuentemente atestiguada en la fraseología poética: ὀρσιβάκχας (Dioniso) que excita a las bacantes : Bacch τὸν ὀρσιβάκχα[ν /... Διόνυσoν [. ὀρσίγυναξ (Dioniso) que excita a las mujeres : Lyr. Αdesp. 131 : PMG 1003 εὔιoν ὀρσιγύναικα μαινoμέναις Διόνυσoν ἀνθέoντα. ὀρσίκτυπoς (Zeus) que levanta estrépito : Pind. Ol ὀρσικτύπoυ Διός, cf. Τ 363 ὑπὸ δὲ κτύπoς ὤρνυτo πoσσὶν / ἀνδρῶν, Υ 66 τόσσoς ἄρα κτύπoς ὦρτo θεῶν ἔριδι ξυνιόντων. ὀρσίμαχoς (Atena) que hace surgir la lucha (también NP Ὀρσί μαχoς): Bacch Παλλάδoς ὀρσιμάχoυ, cf. Δ πόλεμόν τε κακὸν καὶ φύλoπιν αἰνὴν / ὄρσoμεν (habla Zeus a Hera), I 353 oὐκ ἐθέλεσκε μάχην ἀπò τείχεoς ὀρνύμεν Ἕκτωρ 11. (2) ὀρσι refleja también (b) ὀρίνει agita, al margen de que se trate de un lexema probablemente distinto de ὄρνυμι. 12 Como primer elemento de compuesto correspondiente a ὀρίνω se esperaría ὁρισι (cf. φθίσι :: φθίνω, τ(ε)ισι :: τίνω), pero ὀρσι ha sido faνorecido por la ausencia de un aor. *oρισα como base para *ὀρισι. Algunos pares mínimos permiten reconocer que ὄρνυμι y ὀρίνω eran sentidos como sinónimos, e.g. Bacch ὁππότε Πη [λεΐδας / τ ρα[χε ]ῖαν [Ατρείδαισι μ]ᾶνιν / ὠρίνατ[o junto a Γ 87 τoῦ εἵνεκα νεῖκoς ὄρωρε. Los compuestos ὀρσίαλoς (Bacch.) y ὀρσινεφής (Pind.) reflejan, de hecho, colocaciones homéricas con (a) ὄρνυμι, pero también con (b) ὀρίνω (caso de ὀρσίαλoς) y con los sinónimos στυφελίζω, δονέω (caso de ὀρσινεφής). En cuanto a ὀρσίαλoς (a) que levanta/agita el mar (Posidón): Bacch ὀρσιάλῳ δαμασίχθoνι (: *ὄρνυσι / ὦρσε ἅλα), cf. ε 366 ὦρσε δ ἐπὶ μέγα κῦμα Πoσειδάων ἐνoσίχθων (con el sinónimo κῦμα) y el paralelo véd. samudrám 10 Material discutido en García Ramón 2001passim. 11 Cf. asimismo el sinónimo ἀερσίμαχoς (Bacch υἶας ἀερσιμάχ[oυς: Ayax y Aquiles) y la colocación clás. αἴρoμαι πόλεμov (Hdt oἱ Ἕλληvες ἔταμov ὅρκιov oἱ τῷ βαρβάρῳ πόλεμov ἀειράμεvoι). 12 Cf. Rix 1965, esp. 42s. En algunos pasajes homéricos ambos verbos aparecen, de hecho, como asociados (Rix 1965: 25ss.).

15 312 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo úd iyarti 13 (agente: los vientos, cf. instr. vāyúbhiḥ) en RV IX 84.4c índuḥ samudrám úd iyarti vāyúbhiḥ (este soma) / su líquido levanta el mar con los vientos. De hecho, levantar el mar es levantar olas (: κῦμα), ), concretamente desde el mar intransitivo, expresión que se atestigua en Homero (Ξ κῦμα... πoντόθεν ὀρνύμενoν) y en védico (RV X 123.2a úd iyarti ūrmím samudrā d): Ξ oὔτε θαλάσσης κῦμα τόσoν βoάᾳ πoτὶ χέρσoν πoντόθεν ὀρνύμενoν πνoίῃ Βoρέω ἀλεγεινῇ ni siquiera el olejae del mar tanto brama al chocar con tierra firme, cuando se lanza desde el mar por obra del Bóreas vitando. RV X 123.2a samudrā d ūrmím úd iyarti venáḥ desde el mar la ola levanta el vidente. El sentido (b) de ὀρσίαλoς que agita el mar (: *ὀρίνει ἅλα), está asegurado por hom. ὀρίνει θάλασσαν, con Poseidón como agente η Πoσειδάων ἐνoσίχθων, ὅς μoι ἐφoρμήσας ἀνέμoυς κατέδησε κέλευθoν ὤρινεν δὲ θάλασσαν ἀθέσφατoν... Posidón, el que agita la tierra, el cual, levantando vientos, me bloqueó el camino y agitó el mar inefable. Hay paralelos en expresiones con sinónimos, e.g. ε ἐτάραξε πόντoν / χερσὶ τρίαιναν ἑλὼν, HHNept Πoσειδάωνα... γαίης κινητῆρα καὶ ἀτρυγέτoιo θαλάσσης. Se observará asimismo la identificación de las funciones de Posidón y de los vientos (como en el caso de las nubes, tanto en Homero como en Rig Veda, cf. supra), cf. I 4 ὡς δ ἄνεμoι δύo πόντoν ὀρίνετoν ἰχθυόεντα cuando los vientos agitan el ponto rico en peces (también Λ 298, Β 293/4). Por su parte, ὀρσινεφής (Pind. Nem ὀρσινεφὴς... Ζεύς: *ὄρνυσι / ὦρσε νέφoς) puede recubrir ambos sentidos: (a) que levanta las nubes : pese a no estar atestiguado en la poesía griega, la colocación encuentra paralelo en véd. íyarti abhríyā hace ascender las nubes 13 Pres.red. íyarti (*Hi Hér ti) es el factitivo correspondiente a pres. ὄρvυσι. Acc.ntr.pl. abhríyā (de abhríya derivado en yá de véd. abhrá nube : IE *n b h ró, lat. imber) forma un aequabile con vέφoς (IE *néb h es nube : véd. nábhas ).

16 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 313 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico (agente: el viento), e.g. RV I 116.1b stómām iyarmy abhríyeva vā taḥ cantos de loa hago ascender, como el viento (hace ascender) las nubes. (b) que agita las nubes, colocación expresada por medio de sinónimos (στυφελίζω, δονέω), e.g. Λ 305 ὡς ὁπότε νέφεα Ζέφυρoς στυφελίξῃ, Μ 157 ἄνεμoς νέφεα δoνήσας 14. La semántica combinatoria permite establecer un nexo entre ambas colocaciones: el dios levanta los vientos (ι 67 ἐπῶρσ ἄνεμoν Boρέην νεφεληγερέτα Ζεύς, λ 407 ὄρσας [scil. Posidón] ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτoν ἀυτμήν) y éstos, por su parte, levantan y agitan/dispersan las nubes (ἄνεμoς στυφελίζει νέφoς*): el esquema es coincidente con la véd. *váto íyarti abhríyā Volviendo a ὀρσοτρίαινα, los sentidos (a) que alza el tridente o (b) que agita el tridente (que serían, insistamos, los esperables para ὀρσιτρίαινα) son perfectamente adecuados a la imagen habitual de Posidón, tanto en la literatura como en la iconografía. Común a (a) y (b) es el hecho de que el tridente se encuentra en alto y en posición básicamente horizontal. Volveremos sobre este punto más adelante ( 7 8). Es bien sabido que Posidón sacude el mar con el tridente (ya desde Homero). La imagen de Posidón agitando el tridente aparece explícitamente en Esquilo (Prom. 925) e, implícitamente, en Aristófanes (Eq. 839), así como en los escolios a ambos 15 : ello se adecua al sentido de ὀρσι (4.1), si bien la acción se expresa no por medio de ὀρίνω (ni de ὄρνυμι), sino de sinónimos (τινάσσω, σείω, ταράττω, πάλλω): Aesch., Prom θαλασσίαν τε γῆς τινάκτειραν νόσον, τρίαιναν αἰχμὴν τὴν Ποσειδῶνος, σκεδᾷ... destrozará esa plaga marina, sacudidora de la tierra, el tridente, la punta de lanza de Posidón. Cf. schol. vet. ad loc. τῷ γὰρ Ποσειδῶνι ἀνατίθησιν ἐν ταῖς χερσὶ τρίαιναν, δι ἧς σείει τὴν γῆν, también... δι ἣν σαλεύει τὴν γῆν, διασκεδάσει καὶ ἀφανίσει καὶ διαλύσει. 14 También διασκίδνημι dispersar (Ε 525 ἀvέμωv, oἵ τε vέφεα, διασκιδvᾶσιv ἀέvτες). 15 Cf. también Opiano (Hal ἔνθ ὁ μὲν ἐν παλάμῃσι τανυγλώχινα τρίαιναν / πάλλει).

17 314 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo Ar., Eq. 838/840 μέγιστος Ἑλλήνων ἔσει, καὶ μόνος καθέξεις τἀν τῇ πόλει τῶν συμμάχων τ ἄρξεις ἔχων τρίαιναν, ᾗ πολλὰ χρήματ ἐργάσει σείων τε καὶ ταράττων... serás el más grande de los griegos, y tú solo tendrás bajo tu poder todo lo que hay en la ciudad y mandarás sobre los aliados, con tu tridente, con el que hará mucha fortuna a base de sacudir y agitar. Se observará el paralelismo preciso entre Posidón, que agita el mar con el tridente (ε ἐτάραξε δὲ πόντον / χερσὶ τρίαιναν ἑλών...) y el propio Posidón que, por medio de vientos, levanta el mar (Ξ oὔτε θαλάσσης κῦμα τόσoν βoάᾳ... / πoντόθεν ὀρνύμενoν πνoίῃ Βoρέω) o lo agita (η Πoσειδάων ἐνoσίχθων, / ὅς μoι ἐφoρμήσας ἀνέμoυς κατέδησε κέλευθoν / ὤρινεν δὲ θάλασσαν). 5. Se trata, pues, de identificar la palabra que representa en su origen la forma difficilior ὀρσο, ya que el segundo elemento de ὀρσο-τρίαινα es transparente. Dos son los posibles candidatos, ambos con etimología bien establecida, que en principio se ofrecen: (1) trasero, (2) alto. (1) ὄρσος, ὄρρος trasero, también οὐρά cola (*ors ā, preferible a *ors i ā o *ors u ā ), con correlatos en otras lenguas, cf. hit. ārra id. (*órso ) 16, arm. oṙ (tema en i, pl. oṙ k), aaa. ars (alem. Arsch), air. err (*ersā) cola, parte final. Las formas con grado e apuntan a *h 1 er, no *h 3 er, lo que excluye toda relación con ὄρος montaña 17 y con véd. r s vá alto. Gr. ὄρσος, ὄρρος (en origen * parte trasera / final ) 18 puede proceder de *h 1 orso 19 (o *h 1 orsi o ), no de *h 1 orsu o que parece exluido por mic. NP ku mo no so /Gumn orso / KN Da 1313 B con el trasero desnudo en la interpretación de Günter Neumann 20, οὐρά cola de *h 1 orséh Melchert 1994: 163. Datos en Puhvel, HED 1, s.v. arra, arri, arru. Una forma emparentada puede ser hit.*arrus, derivado de arra trasero, ano, con us a según el modelo de tapus a, conjeturable a partir del direct. arrus a aparte (con pai mi ir ), de donde ars a hacia atrás (Eichner 1978: 69). 17 Pace Frisk s.v. (propone un sentido básico «Erhebung»), Pokorny, IEW 340 (*er 3 «sich in Bewegung setzen, in die Höhe bringen»). 18 En este sentido cabría entender ex graeco ipso, la glosa de Hesiquio ὀρσοί τῶν ἀρνῶν οἱ ἔσχατοι γενóμενοι. Pero no se excluye que ὀρσοί sea una variante de ἕρση terneros. 19 Strunk 1994: 382s., Neumann 1999: Neumann 1999: 202ss. («Nacktarsch» con referencia a compuestos de la comedia (ἄπυγος, δασύπρωκτος, εὐρύπρωκτος) y a μελάμπυγος (también antropónimo).

18 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 315 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico (2) *ὀρσο alto, no atestiguado directamente en griego, pero presuponible a la luz de véd. r s vá alto, como propuso Wilhelm Schulze, con referencia no detallada a un trabajo anterior de Johannes Schmidt 21. Al margen ya de las difícultades de detalle que el análisis de Schulze presenta 22, gr. *ὄρσος (ὀρσo ) alto puede constituir una ecuación perfecta con véd. r s vá alto, elevado : av. ǝrǝs uua id. 23 y remontar a *h 3 r s u ó, ο bien ser forma específicamente griega a partir de *h 3 ers ó. En uno u otro caso, ὀρσo es inseparable de IE *h 3 ér o/es (: ὄρoς * elevación ) y pertenece a *h 3 er levantar(se) (gr. ὦρτο : véd. ā rta, pres. ὄρνυται, véd. r n uté ). Sobre la posibilidad de que ὀρσο en el texto de Píndaro recubra una variante «doria» de ὀρθός, cf El punto de partida para el intento de precisar qué primer elemento puede subyacer en los compuestos con ὀρσο se limita, en principio, a dos términos: ὀρσοθύρη (Hom.+) y ὀρσολόπος (Αnacr., ὀρσολοπεύω HH, έω Aesch.) ὀρσοθύρη puede entenderse como puerta alta, en lo alto 25, pero también trasera, en un extremo 26 (χ 126, 132; Semon. fr. 17): χ 126 ὀρσοθύρη δέ τις ἔσκεν ἐϋδμήτῳ ἐνὶ τοίχῳ, y una puerta alta / trasera había en la bien construida pared 21 Schulze 1934 : 656 n.1 22 Así, el pretendido paralelo «ὀρσο aus aind. r s vá wie βροτός aus idg. mr tvós» y la idea de que en ambos casos «die o Färbung ist durch das folgende v bedingt». En realidad, gr. ὀρσ es el reflejo de *h 3 r s (o de *h 3 ers ) y βροτός es equiparable con ved. mr tá (IE mr tó ). 23 Queda fuera de consideración hit. ḫars ar, ḫars (s )an (*h 2 ers r/n ), cabeza, espiga, que es inseparable de NINDA ḫars i pan, DUG ḫars i recipiente (*h 2 ers i redondo, en forma de bola ) y remonta a *h 2 ers bola (Nussbaum 1986: 22 n.4, Rieken 1999: 310s.) 24 Otros términos no permiten un análisis como compuesto con ὀρσο trasero o como alto. El zoónimo ὀρσοδάκνη (Arist. Hist. anim. 552a ), insecto que come los capullos de las plantas (cf. la glosa ὀρσοδάκνη ζωύφιόν τι ἐν τῇ κράμβῃ γινόμενον Hsch.), permite como máximo asociar vagamente un segundo elemento relacionado con δάκνω morder, pero no un sentido claro para ὀρσο. Por su parte, ὀρσάγγης σωματοφύλαξ (Hsch.) es variante de ὀρoσάγγης guardia de corps, préstamo persa. La glosa ὀρσοί τῶν ἀρνῶν οἱ ἔσχατοι γενóμενοι (Hsch.) puede ser resultado de asociación con ὄρσος trasero. 25 Sin relación con hit. aras a /i (1x as ari ) c. puerta, que es préstamo de hurrita (Puhvel, HED 1: 128s., Melchert 1994: 170). 26 Así Wackernagel 1916: 226 («Hintertür»), Lasso de la Vega 1955, 114.

19 316 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo χ 132 ὦ φίλοι, οὐκ ἂν δή τις ἀν ὀρσοθύρην ἀναβαίη καὶ εἴποι λαοῖσι, βοὴ δ ὤκιστα γένοιτο; amigos, no podría alguno subir a la puerta posterior y decírselo a las huestes y que se produzca en seguida un tumulto? En Semon. fr. 17 καὶ τῆς ὄπισθεν ὀρσοθύρης ἠλσάμην y fui echado por la puerta de la escalera de atrás el sentido de trasera es especificado por ὄπισθεν. En pura sincronía del griego, no es posible precisar si el primer elemento de ὀρσο θύρη es trasero o alto. En todo caso, el sentido de puerta alta ( de umbral alto, o de escalera ) está garantizado por los glosistas y lexicógrafos: ὀρσοθύρα ἢ θύρα εἰς ὑπερῷον ἀνάγουσα (ad χ 126), ὀρσοθύρα θύρα μεγάλη καὶ ὑψηλή, δι ἧς ἐστιν ὀροῦσαι καταβαίνοντα (Hsch.), θύρα ἐν ὕψει τοῦ τοίχου (Phot., Suid.), así como ἐρ(ι)θυρίς γὰρ ἡ μεγάλη θυρίς (Hdn.), εἰρεθύρη ὀρσοθύρη, στροφεύς ( gozne ), con ἐρι, sinónimo de μεγα 27. En mi opinión, ὀρσο θύρη es un compuesto del tipo ἀκρό πολις cuyo significado original sería alta puerta (como reflejan las glosas con ἐρι, sinónimo de μέγα). Dado que el adjetivo ὀρσοya no se atestigua en griego en época de Homero, el término se puede reanalizar secundariamente por asociación con ὀρσο trasero como parte trasera, que da hacia atrás El epíteto de Ares ὀρσολόπος, en Anacreonte (PMG 393), es entendido como agresivo, que acosa 28 sobre la base del denominativo ὀρσολοπεύω incordiar, acosar (HHΜerc 308), med. ὀρσολοποῦμαι desgarrarse (Aesch. Pers. 10): ὀρσόλοπος μὲν Ἄρης φιλεῖ μεναίχμην el agresivo Ares ama al que espera a pie firme a la lanza Cf. también HHΜerc 308 ἦ με βοῶν ἕνεχ ὧδε χολούμενος ὀρσολοπεύεις;, Aesch., Pers. 10 καὶ πολυχρύσου στρατιᾶς ἤδη / ἀμφὶ δὲ νόστῳ τῷ βασιλείῳ / κακόμαντις ἄγαν ὀρσολοπεῖται / θυμὸς ἔσωθεν 29. El sentido resulta, con todo, difícilmente compatible con el de los dos elementos de compuesto si no se admite un empleo translaticio: al margen ya de 27 Los dobletes con Ἐρι y Mεγα son frecuentes en la onomástica (García Ramón en prensa, con referencias). 28 Así, «eager fort he fray, tempestuous» (LSJ, corregido en Supp. como «who trashes a flying enemy»). 29 Cf. Schol. vet. ad loc.: ὀρσολοπεῖται] διαπολεμεῖται, ταράσσεται, θορυβεῖται o la glosa ὀρσολοπεῖται διαπολεμεῖται Hsch.).

20 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 317 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico ὀρσο ( trasero o alto ), el segundo elemento puede, en principio, ser λόπος piel (τ 233, C.H.) 30 o el nomen agentis *λοπός de λέπω pelar ( hojas, corteza : A 236 περὶ γάρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψε / φύλλά τε καὶ φλοιόν, orejas : Φ 455 στεῦτο δ ὅ γ ἀμφοτέρων ἀπολεψέμεν οὔατα χαλκῷ) y metafóricamente dar una tunda (poetas cómicos, cf. infra). Si se entiende que el segundo elemento es λóπος piel, ὀρσόλοπος sería un compuesto posesivo que tiene en alto (ὀρσο ) la piel (λόπος) : en tal caso, el sentido del compuesto no sería idéntico al de un posible *ὀρσί λοπος que levanta la piel (de otro), no atestiguado, pero perfectamente concebible. Si se opera, en cambio, con un λóπος agentivo, ὀρσόλοπος reflejaría un compuesto de rección verbal del tipo κουροτρόφος con protracción del acento, i.e. que pela/desgarra (λoπóς) el trasero (ὄρσον). La referencia a Ares como «ὁ λέπων τὸν ὄρρον (scil. τοῦ φεύγοντος πολεμίου)» 31 es compatible con su carácter guerrero. La referencia al trasero (ὄρρος ο sinónimos) para aludir a una retirada o a una huida está bien establecida en el léxico y la fraseología griegas, cf. ἄψορρος que retrocede (cf. ἄψ), παλίν ορσος (Hom. +) 32, παλιμπυγηδόν (Aristot.), así como át. ὀρρωδέω tener miedo, temblar : jon. ἀρρωδέω (Hdt.), ὀρρωδία/η angustia (Hdt. +). Hay paralelos en otras lenguas, cf. fr. reculer, alem. ärschling(s), ärschlich hacia atrás, ant.alem. sich ärschen recular 33. El sentido se adecua bien al de λέπω dar una tunda (de donde poner en fuga ) atestiguado en la comedia, e.g. Timocl. fr. 29 εὑρήσεις δὲ τῶν ἐπισιτίων / τούτων τιν, οἳ δειπνοῦσιν ἐσφυδωμένοι / τἀλλότρι, ἑαυτοὺς ἀντὶ κωρύκων λέπειν / παρέχοντες ἀθληταῖσι encontrarás alguno de estos parásitos, que devoran lo ajeno hasta reventar, ofreciéndose a sí mismos a los atletas como sacos de golpear 34. En conclusión: los dos compuestos con primer elemento ὀρσο son, con total seguridad, nominales ( alto en el caso de ὀρσοθύρης, trasero en el de 30 En Homero se trata de piel de cebolla (τ 233 οἷόν τε κρομύοιο λοπóν), en el Corpus Hippocraticum de piel humana (De mul.affect. 157 οἷον λοπὸς καὶ δέρμα παχύ). 31 Schwyzer 1923: 21ss.; Lasso de la Vega 1955: 114s.; Neumann 1999: 203s. 32 La expresiva interpretación de παλίνορσος «mit zurückgehendem Arsch» (Γ 33 ὡς δ ὅτε τίς τε δράκοντα ἰδὼν παλίνορσος ἀπέστη / οὔρεος ἐν βήσσῃς) remonta a Ludwig Ahrens (apud Wackernagel 1916: 226). La propuesta «qui s élance à nouveau» ( J. Bollack apud Chantraine, DELG) está en contradicción con las normas más elementales de la composición en griego. 33 Wackernagel 1916: 226s. 34 Cf. asimismo Apollod. Car. fr πῶς γὰρ μᾶλλον ἂν προείλετο / Ἕλλην ἀληθῶς οὖσα λεπομένους ὁρᾶν /αὐτοὺς ὑφ αὑτῶν;

21 318 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo ὀρσόλοπος) y en ninguno de ambos está atestiguada ni resulta concebible una variante ὀρσι. 7. Volviendo a ὀρσοτρίαινα, parece claro que se trata de un compuesto posesivo del tipo ἀργυρότοξος, con el sentido que tiene un alto tridente o, con el adjetivo como predicativo, que tiene el tridente en alto. El primer elemento sería el mismo que en ὀρσοθύρη, si bien éste último es del tipo ἀκρό πολις ( 6.1). El tipo de compuesto que proponemos para ὀρσο τρίαινα tiene correspondencia formal en Rig Veda, donde dos compuestos presentan idéntica estructura e idéntico primer elemento r s va : r s vá vīra de prominentes hombres (RV I 52.13: epíteto del cielo) y r s vaújas de prominente fuerza (X 105.6: Indra). Los segundos elementos pertenecen, con todo, a otros tipo de apelativos ( vīrá hombre, ójas vigor ): I 52.13ab tvám bhuvaḥ pratimā nam pr thivyā r s vávīrasya br hatáḥ pátir bhūḥ tú eres el contrapeso de la tierra, el señor del alto (cielo), de prominentes hombres (gen. r s vávīrasya) X 105.6a prā staud r s vaújā r s vébhis él (scil. Indra), de prominente fuerza (nom. r s vaújāḥ), entonaba su canto con los gigantes (scil. Maruts). A diferencia de gr. ὀρσο, véd. r s vá alto, enorme, también con la connotación de distinguido, prominente, a menudo en paralelo con br hánt alto (8x), mahánt alt, poderoso (1x) o vr ddhá crecido (2x), se aplica a divinidades (muy frecuentemente Indra, Agni o los Maruts), a héroes, así como a abstractos, lugares, animales o vientos, pero no hay pasajes claros en que se aplique a objetos concretos del tipo de un arma 35. Lo mismo cabe decir de av. ǝrǝs uua, e.g. Y. 51.5c vāstriiō s iiaoθanāis ǝrǝs uuō pastor prominente por sus acciones, 44.9c ǝrǝs uuā xs aθrā mediante su alto poder, 28.6b ǝrǝs uuāis tu uxδāis mediante exaltadas frases. Conviene recordar en este punto que Hermann Graßmann 36 mencionaba, sin dar traducción, r s vā r s tī ḥ (RV V 52.6) como sintagma en acc.pl.fem. y hetī Entre otros referentes, la riqueza (rayí VII 77.6), la aurora (us ás : VI 64.4), el cielo (dyáv : VII 60.3), la bóveda celeste (nā ka :VII 86.1), montes (girí : VI 24.8) toros (uks án : I 64.2) corceles (ás va IX 89.4, hári : VIII 3.17) vientos (: vātá : I 25.9). 36 Wörterbuch zur Rig Veda s.v. r s vá. Sin embargo, la idea no se refleja en la traducción del Rig Veda a cargo del propio Graßmann (Leipzig 1876).

22 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 319 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico r s váyā (VI 18.10) en instr.sg., que permitirían reconocer altas lanzas (o en alto ) y con lanza... alta / en alto respectivamente. De hecho, no hay tal. En V 52.6ab no hay concordancia entre nom.pl. r s vā ḥ y acc.pl. r s tī ḥ, que aparecen yuxtapuestos en aliteración: ā rukmaír ā yudhā nára r s vā r s t ī asr ks ata con sus medallas de oro, con lucha han galopado los hombres, los altos héroes (r s vā ḥ) han lanzado sus lanzas (r s t ī ḥ). En VI los instrumentales hetī con lanza y r s váyā (adjetivo sin referente explícito) aparecen en frases diferentes: hetī se refiere al impv. dhaks i reduce a cenizas!, r s váyā (precedido de gambhīráyā) 37 al perf. ruroja ha roto. En todo caso, no queda en claro el sustantivo elidido al que se refiere r s váyā (Geldner traduce «mit hoher [Stimme]», pero no se excluye con una alta [arma] ): V 18.10ac agnír ná s ús kam vánam indra hetī ráks o ní dhaks y as ánir ná bhamā gambhīráyā r s váyā yó rurója como el fuego (reduce a cenizas) la hierba seca, Indra, reduce a cenizas con tu lanza hetī el espíritu maligno, como el terrible relámpago! El que con bronca, alta (scil. arma? voz?) ha quebrado la fortaleza. En conclusión, la interpetación de ὀρσοτρίαινα como que tiene el tridente en alto encuentra apoyo en dos compuestos védicos con r s vá y, tal vez, en el sustantivo elíptico al que se refiere el instr. r s váyā en RV VI Llegados a este punto, cabe plantearse si el dios Posidón puede ser mencionado como con el tridente en alto (o con su alto tridente ) y, concretamente, cuáles de sus actividades son inseparables del tridente en alto. Dos acciones características de Posidón se ajustan al epíteto. (1) Tener el tridente en la(s) mano(s) (M 27, δ 506, Ar. Eq. 839) o cogerlo (ε 292/3) y servirse de él para golpear una roca (δ αὐτίκ ἔπειτα τρίαιναν ἑλὼν χερσὶ στιβαρῇσιν / ἤλασε Γυραίην πέτρην, ἀπὸ δ ἔσχισεν αὐτήν) o agitar el mar (ε ἐτάραξε δὲ πόντoν / χερσὶ τρίαιναν ἑλών, πάσας δ ὀρόθυνεν ἀέλλας / παντοίων ἀνέμων). La acción presupone levantar el tridente y tenerlo en alto, el menos un momento. También en M αὐτὸς δ ἐννοσίγαιος ἔχων χείρεσσι τρίαιναν / ἡγεῖτ (o) cabe suponer que el dios tiene el tridente en alto. 37 Los dos epítetos se aplican a Indra en nom.sg. en II 21.4b (gambhīrá r s váḥ).

23 320 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo (2) Agitar el tridente propiamente dicho, acción que es mencionada explícitamente en Esquilo (Prom. 925) y en los correspondientes escolios; el dios es, además, aludido como σείων τε καὶ ταράττων en Aristófanes (Ar. Eq. 839), como hemos visto supra ( 4.2). También en este caso se presupone que el dios ha levantado y tenido en alto el tridente. Se recordará finalmente que el tridente en alto (blandiéndolo para atacar o agitándolo), concretamente en posición horizontal, es una constante en la iconografía, ya desde época arcaica. Una ojeada sobre el material recogido por E. Simon 38 es ilustrativa: pensemos, además de en la estatua de bronce del Artemisio (470/460: n 28) 39, que representa probablemente a Posidón, en otra del s. II (n 29) en que el dios parece atacar (a un gigante?), así como en una serie de monedas de Posidonia (entre 530 y ca. 430: n 61, 62, 63) y Chipre (300/295: n 65), o en un vaso de figuras rojas, en relieve (mediados del s. IV, Atica: n 242) en que Posidón amenaza a Atena. 9. Por último, una explicación alternativa merece ser planteada, concretamente, que ὀρσο refleje una grafía dorizante <σ> por <θ> por *ὀρθο fijo, derecho, del tipo σιός (: θεός), παρσένος (: παρθένος), tan frecuentes en Alcmán, que sería excepcional y limitada al caso de ὀρσιτρίανα en el caso de Píndaro La hipótesis es ciertamente difícil de argumentar desde el punto de vista estrictamente linguístico, ya que ὀρθός, ὀρθή están bien atestiguados, también como primer elemento de compuesto ὀρθο, en Píndaro (cf. infra). Se basa, con todo, en una asociación, que parece inevitable, de ὀρσοτρίαινα con la frase τρίαιναν ὀρθὴν στᾶσαν en un fragmento del Erecteo de Eurípides (fr Cropp Collard: habla Praxitea vv. 44 ss.): οὐκ ἔσθ ἑκούσης τῆς ἐμῆς ψυχῆς ἄτερ, προγόνων παλαιὰ θέσμι <ὅς>τις ἐκβαλεῖ οὐδ ἀντ ἐλάας χρυσέας τε Γοργόνος τρίαιναν ὀρθὴν στᾶσαν ἐν πόλεως βάθροις Εὔμολπος οὐδὲ Θρῇξ ἀναστέψει λεὼς στεφάνοισι, Παλλὰς δ οὐδαμοῦ τιμήσεται. 38 Simon 1974 (las representaciones iconográficas se citan según su numeración). 39 La autora se inclina con reservas por Posidón, si bien la posibilidad de que se trate de Zeus sigue en pie.

24 JOSÉ LUIS GARCÍA RAMÓN 321 Posidón ὀρσοτρίαινα: sincronía y tradición en un epíteto pindárico no hay nadie que, sin el consentimiento de mi espíritu, pueda desterrar los antiguos preceptos de nuestros ancestros, y no van ni Eumolpo ni su hueste tracia a cubrir de coronas, en lugar del olivo y la áurea Gorgona, un tridente que está plantado/derecho en los fundamentos de la ciudad, ni va en modo alguno Palas a quedar deshonrada. El pasaje refleja el conflicto entre Atena y Posidón por la tutela de Atenas 40 : el olivo y la Gorgona áurea son características de Atena 41, mientras que el tridente plantado, derecho (ὀρθήν), en la acrópolis lo es de Posidón. El Erecteo 42 de Eurípides carga de tono nacionalista el episodio de la disputa entre ambos dioses, en que Posidón fue rechazado como patrono de la ciudad: el dios es presentado como invasor que llega al mando de los tracios, que exigen el control sobre el Ática en nombre del otrora derrotado Posidón. El fragmento es reproducido también en el orador Licurgo, en un discurso de 330 contra el hegemonismo macedonio (in Leocratem, 100). Se observará que la expresión euripidea τρίαιναν ὀρθὴν στᾶσαν es inseparable de la fórmula hom. στῆ δ ὀρθὸς (e.g. Ψ 271 [et al.] στῆ δ ὀρθὸς καὶ μῦθον ἐν Ἀργείοισιν ἔειπεν #), que refleja fraseología heredada, bien atestiguada en indo iranio, especialmente en védico (e.g. RV VI 63.4a ūrdhvó vām agnír adhvarés u asthāt el fuego se ha puesto en pie, erguido, en vuestros sacrificios, II 30.3ab ūrdhvó hy ásthād ádhy antariks é dhā vr trā ya prá vadhám... erguido se plantó en el espacio celeste y dirigió a Vr tra su arma y en avéstico reciente (Yt yā taδa ǝrǝduuā his tǝn ta, yat mainiiū dāmąn daiδītǝm los que entonces estaban en pie (erguidos) ahí, cuando los dos espíritus llevaban a cabo la creación ) 43. La fórmula aparece esporádicamente con sujeto inanimado en griego, e.g. Ω 359 ὀρθαὶ δὲ τρίχες ἔσταν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι, pasaje al que viene a unirse la τρίαιναν ὀρθὴν στᾶσαν de Eurípides. En cuanto al sentido del posible *ὀρθο τρίαινα, parece claro que el tridente está derecho, en posición vertical, cuando Posidón, en su disputa con Atena, 40 Collard Cropp 2009 : 362ss. 41 Cf. Eur. fr. 351 ὀλολύζετ, ὦ γυναῖκες, ὡς ἔλθῃ θεὰ / χρυσῆν γυναῖκες ἔχουσα Γοργόν ἐπίκουρος πόλει. Εl texto es transmitido también, con ligeras variantes, en un escolio a Ar. Pax 97b καὶ Εὐριπίδης Ἐρεχθεῖ y con lectura ὡς ἐλέχθη θεᾷ / ἡ χρυσὸν ἔχουσα γοργόνα ἐπίκουρος πόλει. 42 Erecteo, nacido en Atenas y alimentado por Atena, recibía culto en su templo. Hijo de Erictonio, a veces identificado con él (Pind. fr. 253, Eur. Ion 267), o hijo de Pandión (Apoll ). 43 Datos en Schmitt 1967: 248ss.

25 322 Ἀντίδωρον Homenaje a Juan José Moralejo mencionada sin detalle ya en Heródoto (8.55) 44, golpea con el tridente la tierra (πλήξας τῇ τριαίνῃ Ps. Apoll. Bibl , τύψεν Λυκτονίην γαίην χρυσῆνι τριαίνῃ Argon.Orph. 1280), o lo clava en tierra (τὴν τρίαιναν ἔπηξεν Schol. in Eur.) 45 dando lugar a una fuente (Paus ). La disputa está bien representada en la iconografía, e.g. en el frontón occidental del Partenón. En el Erecteo de la Acrópolis, junto al santuario de Atena Políade y el olivo de Atena, se encuentra la marca que dejó el tridente de Posidón en la roca 46. Por otra parte, la representación del dios con el tridente en posición vertical, a veces como apoyo, es un lugar común en la iconografía Una vez admitido que Posidón había plantado su tridente en el suelo ático, volvamos sobre la posibilidad, alternativa a la de con el tridente en alto ( 7 8), pero no excluyente, de entender ὀρσο τρίαινα como grafía laconi(zad)a por *ὀρθo τρίαινα. De hecho, ὀρσο 48 es justamente la variante esperable en dorio literario de ὀρθός según la convención observada en el texto de Alcmán 49. La variante ὀρσός (: ὀρθός) aparece en Aristófanes como forma dialectal laconia (Lys ὀρσὰ Λακεδαίμων πᾶἁ καὶ τοὶ σύμμαχοι / ἅπαντες ἐστύκαντι ) 50, que, aun siendo creación del comediógrafo, se ajusta a lo esperable y atestiguado en el dialecto. 44 Además de Ps. Apollod. Bibl , cf. Paus y.26.5, Plut. Them. 19; Ov. Met. 6.70ss., Hyg. Fab Ps. Apollod Bibl ἧκεν οὖν πρῶτος Ποσειδῶν ἐπὶ τὴν Ἀττικήν, καὶ πλήξας τῇ τριαίνῃ κατὰ μέσην τὴν ἀκρόπολιν ἀπέφηνε θάλασσαν, ἣν νῦν Ἐρεχθηίδα καλοῦσι.. Argon. Orph.1278/1291 Ζεὺς ὑψιβρεμέτης καὶ πόντιος Ἐννοσίγαιος / Αὐτὰρ Κυανοχαῖτα χολωσάμενος Διὶ πατρί / τύψεν Λυκτονίην γαίην χρυσῆνι τριαίνῃ / καί ῥ ἀΐγδην ἐσκέδασεν κατ ἀπείρονα πόντον. Schol. Vet. in Eur. Phoen. 187, Τρίαινα τόπος Ἄργους ἔνθα τὴν τρίαιναν ἔπηξεν ὁ Ποσειδῶν συγγινόμενος τῇ Ἀμυμώνῃ ἐξ ἧς καὶ πηγὴ ἀνεδόθη, ἐξ οὗ τὴν ἐπίκλησιν ἔσχεν ἐξ Ἀμυμώνης. 46 La iconografía relativa a la disputa entre ambos dioses (datos procedentes de Simon 1974: 473ss.) no refleja exactamente el momento en que Posidón clava el tridente, si bien Pausanias (1.24.3) habla de la existencia de un frontón en la parte norte del Partenón en que se representa a Atena y a Posidón, que hace brotar el agua. Hay representaciones de un diálogo entre Atena y Posidón (n 235, 235a), así como un vaso de figuras rojas en que Zeus hace caer un rayo entre ambos dioses. 47 Entre las más antiguas representaciones, cf. las vasculares (n 153: Corinto, 580/570; n 215: 490/480, n 227: 470, Atica) vasos de figuras rojas (n 190, 196, 201: s.v.), monedas (n 86: Pella, Antipolis, 291/289). 48 El término ὀρσότης en Critias (fr τὸ δὲ παρὰ Κριτίαι ἐν <ταῖς Ὁμιλίαις ὀρσότης > ἀντὶ τοῦ ὁρμή παράσημον) es inseparable de ὀρσι, ὄρνυμι, ὁρμάω. 49 Risch 1954: 29ss. Discusión detallada en Hinge 2006: 70ss. 50 Cf. Schol. vet. ad loc.: εἴπερ γε χ αὕτη στι: Καὶ ὁ Ἀθηναῖος δείκνυσιν αὐτῷ τὸ ἑαυτοῦ αἰδοῖον. ὀρσά: Ἀντὶ τοῦ ὀρθή.

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente - Concordar En términos generales, coincido con X por Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Uno tiende a concordar con X ya Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Comprendo

Διαβάστε περισσότερα

Filipenses 2:5-11. Filipenses

Filipenses 2:5-11. Filipenses Filipenses 2:5-11 Filipenses La ciudad de Filipos fue nombrada en honor de Felipe II de Macedonia, padre de Alejandro. Con una pequeña colonia judía aparentemente no tenía una sinagoga. El apóstol fundó

Διαβάστε περισσότερα

μέλλων τελευτᾶν 0,25 puntos καὶ βουλόμενος 0,25 puntos τοὺς αὐτοῦ παῖδας ἐμπείρους εἶναι τῆς γεωργίας, 0,5 puntos

μέλλων τελευτᾶν 0,25 puntos καὶ βουλόμενος 0,25 puntos τοὺς αὐτοῦ παῖδας ἐμπείρους εἶναι τῆς γεωργίας, 0,5 puntos Materia: GRIEGO II. EvAU CURSO 17/18 CRITERIOS ESPECÍFICOS DE CORRECCIÓN PROPUESTA A: EL LABRADOR Y SUS HIJOS 1.- Traducción íntegra del texto: (4 puntos). Se ponderará, ante todo: - La recta adecuación

Διαβάστε περισσότερα

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119 Página 0. a) b) π 4 π x 0 4 π π / 0 π / x 0º 0 x π π. 0 rad 0 π π rad 0 4 π 0 π rad 0 π 0 π / 4. rad 4º 4 π π 0 π / rad 0º π π 0 π / rad 0º π 4. De izquierda a derecha: 4 80 π rad π / rad 0 Página 0. tg

Διαβάστε περισσότερα

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa TRIGONOMETRIA. Calcular las razones trigonométricas de 0º, º y 60º. Para calcular las razones trigonométricas de º, nos ayudamos de un triángulo rectángulo isósceles como el de la figura. cateto opuesto

Διαβάστε περισσότερα

Escenas de episodios anteriores

Escenas de episodios anteriores Clase 09/10/2013 Tomado y editado de los apuntes de Pedro Sánchez Terraf Escenas de episodios anteriores objetivo: estudiar formalmente el concepto de demostración matemática. caso de estudio: lenguaje

Διαβάστε περισσότερα

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109 PÁGINA 0. La altura del árbol es de 8,5 cm.. BC m. CA 70 m. a) x b) y PÁGINA 0. tg a 0, Con calculadora: sß 0,9 t{ ««}. cos a 0, Con calculadora: st,8 { \ \ } PÁGINA 05. cos a 0,78 tg a 0,79. sen a 0,5

Διαβάστε περισσότερα

Académico Introducción

Académico Introducción - Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... general para un ensayo/tesis Για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση, θα επικεντρωθούμε πρώτα... Para introducir un área específica

Διαβάστε περισσότερα

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL)

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL) L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro Condiciones de contorno. Fuerzas externas aplicadas sobre una cuerda. condición que nos describe un extremo libre en una cuerda tensa. Ecuación

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento?

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento? Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento? os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional

Lógica Proposicional Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

La experiencia de la Mesa contra el Racismo

La experiencia de la Mesa contra el Racismo La experiencia de la Mesa contra el Racismo Informe Di icultad para identi icarse como discriminado Subsistencia de mecanismos individuales para enfrentar el racismo Las propuestas de las organizaciones

Διαβάστε περισσότερα

Tema de aoristo. Morfología y semántica

Tema de aoristo. Morfología y semántica Tema de aoristo Morfología y semántica El verbo politemático Cada verbo griego tiene 4 temas principales. La diferencia semántica entre ellos es el aspecto, no el tiempo. Semántica de los temas verbales

Διαβάστε περισσότερα

Academic Opening Opening - Introduction Greek Spanish En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré...

Academic Opening Opening - Introduction Greek Spanish En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré... - Introduction Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... General opening for an essay/thesis En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré... Για να απαντήσουμε αυτή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα το παρακάτω κείμενο,

Διαβάστε περισσότερα

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano Abstract Una visión alberiana del tema - democracia, república y emprendedores; - - alberdiano El marco teórico *** - 26 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA - - - - - - - - revolución industrial EMPRENDEDORES, REPÚBLICA

Διαβάστε περισσότερα

CAPÍTULO 6: EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Y RELATIVO

CAPÍTULO 6: EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Y RELATIVO CAPÍTULO 6: EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Y RELATIVO I. EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Hay dos tipos de pronombres demostrativos: cercanos y lejanos. 1 Normalmente sirven para señalar la cercanía o lejanía de alguien/algo

Διαβάστε περισσότερα

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson 1 La teoría de Jeans El caso ás siple de evolución de fluctuaciones es el de un fluído no relativista. las ecuaciones básicas son: a conservación del núero de partículas n t + (n v = 0 (1 b Navier-Stokes

Διαβάστε περισσότερα

Los Determinantes y los Pronombres

Los Determinantes y los Pronombres Los Determinantes y los Pronombres Englobamos dentro de los determinantes al artículo y a todos los adjetivos determinativos (demostrativos, posesivos, numerales, indefinidos, interrogativos y exclamativos).

Διαβάστε περισσότερα

TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS

TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS 1. La ecuación hipergeométrica x R y α, β, γ parámetros reales. x(1 x)y + [γ (α + β + 1)x]y αβy 0 (1.1) Dividiendo en (1.1) por x(1 x) obtenemos (x 0, x 1) y + γ (α

Διαβάστε περισσότερα

Análisis de las Enneadas de Plotino. Gonzalo Hernández Sanjorge A Parte Rei 20

Análisis de las Enneadas de Plotino. Gonzalo Hernández Sanjorge A Parte Rei 20 Análisis de las Enneadas de Plotino, Tratado Cuarto de la Enneada Primera Acerca de la felicidad1 Gonzalo Hernández Sanjorge La felicidad vinculada al vivir bien: la sensación y la razón. Identificar qué

Διαβάστε περισσότερα

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών αποτελεί τµήµα ενός Χρηµατοπιστωτικού Φορέα που προορίζει ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura.

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura. - Universidad Me gustaría matricularme en la universidad. Indicar que quieres matricularte Me quiero matricular. Indicar que quieres matricularte en una asignatura en un grado en un posgrado en un doctorado

Διαβάστε περισσότερα

Revista de Filosofía Vol. XXV, N 1, 2013 pp Platão, Filebo -

Revista de Filosofía Vol. XXV, N 1, 2013 pp Platão, Filebo - Revista de Filosofía Vol. XXV, N 1, 2013 pp. 163-181 Platão, Filebo - - - Filebo 164 1 Filebo 2, me resulta especialmente útil la - i.e. interpre- en particular. 1. II 2 Filebo - 3 : ) vêm do um e do múltiplo,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCCIÓN

ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCCIÓN ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΤΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ (ΕΣΕ) KAI Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ 2009/38 INFORMACIÓN Y CONSULTA EN LOS COMITÉS DE EMPRESA EUROPEOS (CEE) Y LA DIRECTIVA COMUNITARIA 2009/38 Αθανάσιος

Διαβάστε περισσότερα

Myrtia, nº 22, 2007, pp LEXICOGRAPHICA GRAECA: ALGUNOS NUEVOS LEMMATA A LA LUZ DE LAS GLOSAS Y LA ONOMÁSTICA

Myrtia, nº 22, 2007, pp LEXICOGRAPHICA GRAECA: ALGUNOS NUEVOS LEMMATA A LA LUZ DE LAS GLOSAS Y LA ONOMÁSTICA Myrtia, nº 22, 2007, pp. 5-18 LEXICOGRAPHICA GRAECA: ALGUNOS NUEVOS LEMMATA A LA LUZ DE LAS GLOSAS Y LA ONOMÁSTICA JOSE LUIS GARCIA RAMON Historisch-Vergleichende Sprachwissenschaft Universität zu Köln

Διαβάστε περισσότερα

PARTICIPIO DE PRESENTE

PARTICIPIO DE PRESENTE EL PARTICIPIO MORFOLOGÍA PARTICIPIO DE PRESENTE ACTIVA MEDIA PASIVA λύ- ων, -ουσα, -ον λύ- οντος, -ουσης,-οντος λύ- ο - µενος, -η, -ον λύ- ο - µενου, -ης, -ου λύ- ο - µενος, -η, -ον λύ- ο - µενου, -ης,

Διαβάστε περισσότερα

Catálogodegrandespotencias

Catálogodegrandespotencias www.dimotor.com Catálogogranspotencias Índice Motores grans potencias 3 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión y Alta tensión.... 3 Serie Y2 Baja tensión 4 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 01 Septiembre de 2011

Nro. 01 Septiembre de 2011 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español IV FESTIVAL LEA El IV Festival Iberoamericano Literatura En Atenas, organizado por la revista Cultural Sol Latino, el Instituto Cervantes de Atenas y la Fundación María Tsakos, dura este año dos semanas:

Διαβάστε περισσότερα

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional 1 3 - - Abstract - - - 90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional - - - - - - - - - UNA PROPUESTA DE REFORMA MONETARIA PARA ARGENTINA 91 1 políticas establecidas

Διαβάστε περισσότερα

EL ARTÍCULO PRIMERA DECLINACIÓN FEMENINOS

EL ARTÍCULO PRIMERA DECLINACIÓN FEMENINOS EL ARTÍCULO Masculino Femenino Neutro Nominativo ὁ ἡ τό Acusativo τόν τήν τό Genitivo τοῦ τῆς τοῦ Dativo τῷ τῇ τῷ Nominativo οἱ αἱ τά Acusativo τούς τάς τά Genitivo τῶν τῶν τῶν Dativo τοῖς ταῖς τοῖς PRIMERA

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ισπανικά για τον τουρισμό(α1-α2) Συγγραφέας: Δημήτρης Ε. Φιλιππής

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 6.- BIOMOLÉCULAS ORGÁNICAS IV: ÁCIDOS NUCLEICOS

TEMA 6.- BIOMOLÉCULAS ORGÁNICAS IV: ÁCIDOS NUCLEICOS TEMA 6.- BIMLÉCULAS RGÁNICAS IV: ÁCIDS NUCLEICS A.- Características generales de los Ácidos Nucleicos B.- Nucleótidos y derivados nucleotídicos El esqueleto covalente de los ácidos nucleicos: el enlace

Διαβάστε περισσότερα

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή - Διεύθυνση Sr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Sr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Αμερικανική γραφή διεύθυνσης:

Διαβάστε περισσότερα

Nuestra Iglesia. Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α'

Nuestra Iglesia. Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α' Nuestra Iglesia Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α' Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτω θάνατον πατήσας, καὶ τοὶς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος. FELIZ PASCUA DE RESURRECCION A TODOS!!!

Διαβάστε περισσότερα

Τραγwδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO DE LOS FRAGMENTOS ATRIBUIDOS A ASCLEPÍADES DE TRAGILO

Τραγwδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO DE LOS FRAGMENTOS ATRIBUIDOS A ASCLEPÍADES DE TRAGILO Tesis doctoral Τραγwδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO DE LOS FRAGMENTOS ATRIBUIDOS A ASCLEPÍADES DE TRAGILO Nereida Villagra Hidalgo Τραγῳδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO

Διαβάστε περισσότερα

-νω. - νω. -σκω. - σκω

-νω. - νω. -σκω. - σκω TEMA DE PRESENTE -1- PRESENTES TEMÁTICOS ATEMÁTICOS RADICALES SUFIJADOS RADICALES SUFIJADOS SIN -νω SIN -ν -µι -ν -µαι CON - νω -σκω CON -νη-µι -ν -µαι - σκω - A) Temáticos radicales sin reduplicación

Διαβάστε περισσότερα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα - Γενικά Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Cuál es la fecha de expedición de su (documento)?

Διαβάστε περισσότερα

Signos de puntuación (Σημεία στίξης)

Signos de puntuación (Σημεία στίξης) Signos de puntuación (Σημεία στίξης) Κόμα, Τελεία. Ερωτηματικό ; Θαυμαστικό! Απόστροφο Παύλα - Διπλή τελεία : Παρένθεση ( ) A. Morales Ortiz-C. Martínez Campillo, Καλώςορίσατε στην Ελλάδα. Proyecto de

Διαβάστε περισσότερα

1ª y 2ª DECLINACIONES. PRESENTE INDICATIVO ACTIVO. CASOS. ORACIONES SIMPLES Y COMPUESTAS COORDINADAS.

1ª y 2ª DECLINACIONES. PRESENTE INDICATIVO ACTIVO. CASOS. ORACIONES SIMPLES Y COMPUESTAS COORDINADAS. TEMA 3: 1ª y 2ª DECLINACIONES. PRESENTE INDICATIVO ACTIVO. CASOS. ORACIONES SIMPLES Y COMPUESTAS COORDINADAS. a) Morfología nominal: 1ª (femeninos) y 2ª declinaciones (masculinos). b) Morfología verbal:

Διαβάστε περισσότερα

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Τάξη/βαθμίδα: 6η Αριθμός μαθητών στην τάξη: 8 Περιεχόμενο μαθήματος: Οξυγόνο. Θέμα: Άνθρωπος και φύση Ουσίες Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου

Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου Ruta por Epiro: Ioannina y sus alrededores Día 1 Kostitsi La población de Kostitsi se ubica en la región Epiro de Grecia. Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου

Διαβάστε περισσότερα

LA TERCERA DECLINACIÓN O DECLINACIÓN ATEMÁTICA

LA TERCERA DECLINACIÓN O DECLINACIÓN ATEMÁTICA LA TERCERA DECLINACIÓN O DECLINACIÓN ATEMÁTICA Comprende sustantivos de género masculino y femenino (animados) y neutro (inanimados). Esta declinación recibe el nombre de atemática porque entre la raíz

Διαβάστε περισσότερα

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία - Εισαγωγή ελληνικά Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, ισπανικά Distinguido Sr. Presidente: Εξαιρετικά επίσημη επιστολή, ο παραλήπτης έχει ένα ειδικό τίτλο ο οποίος πρέπει να χρησιμοποιηθεί αντί του ονόματος του

Διαβάστε περισσότερα

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece PLEGADORA SERIE PSE AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO La plegadora de la serie PSE, le ofrece una gran variedad de modelos, que comprende

Διαβάστε περισσότερα

UNIDAD. Los mitos. Heracles. n la presente unidad estudiarás la importancia del mito. Como resumen y ejemplo de esta

UNIDAD. Los mitos. Heracles. n la presente unidad estudiarás la importancia del mito. Como resumen y ejemplo de esta UNIDAD 2 Los mitos. Heracles E Ζεὺς πολέμιόν μ ἐγείνατο Ἥρᾳ. Ὕδραν φονεύσας μυρίων τ ἄλλων πόνων διῆλθον ἀγέλας κἀς νεκροὺς ἀφικόμην, Ἅιδου πυλωρὸν κύνα τρίκρανον ἐς φάος ὅπως πορεύσαιμ ἐντολαῖς Εὐρυσθέως.

Διαβάστε περισσότερα

δικαιοσύνης διδασκαλεῖα. ἀλλ οἱ µὲν δυνάµενοι τρέφειν τοὺς παῖδας

δικαιοσύνης διδασκαλεῖα. ἀλλ οἱ µὲν δυνάµενοι τρέφειν τοὺς παῖδας Instrucciones: a) Duración: 1 hora y 30 minutos. b) Se podrá hacer uso del diccionario y de su apéndice gramatical. c) El alumno elegirá y desarrollará en su totalidad una de las dos opciones propuestas,

Διαβάστε περισσότερα

Inscripciones funerarias

Inscripciones funerarias Inscripciones funerarias Documento elaborado por Ángel Martínez Fernández http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.5/es/ Inscripción 1.- Copia de una estela funeraria para un cerdo muerto Autor de

Διαβάστε περισσότερα

Gramática de referencia del español para griegos

Gramática de referencia del español para griegos Gramática de referencia del español para griegos GR_01. PORTADILLA + CRE DITOS + IŃDICE.indd 1 04/10/11 16:49 Editorial Edinumen, 2011 Angélica Alexopoulou María Tsokou María Jesús Blázquez María de los

Διαβάστε περισσότερα

Taller de cultura TALLER DE LITERATURA

Taller de cultura TALLER DE LITERATURA Taller de cultura TALLER DE LITERATURA Literatura Argentina del s. XX Lo fantástico como elemento inherente a la literatura argentina del s. XX Qué es la literatura fantástica argentina? «Ya Buenos Aires,

Διαβάστε περισσότερα

ÁCIDOS ORGÁNICOS MAS COMUNES

ÁCIDOS ORGÁNICOS MAS COMUNES ÁCIDOS ORGÁNICOS MAS COMUNES Los nombres triviales de los ácidos carboxílicos se designan según la fuente natural de la que inicialmente se aislaron. Se clasificaron así: Nombres de los ácidos carboxílicos

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 3. Lípidos. Bioq. Juan Pablo Rodríguez

TEMA 3. Lípidos. Bioq. Juan Pablo Rodríguez TEMA 3 Lípidos Bioq. Juan Pablo Rodríguez Lípidos - Definición Bajo el término Lípidos se agrupan un gran número de compuestos, de estructura química variada, que tienen la propiedad común de ser solubles

Διαβάστε περισσότερα

BIBLIOTHÈQUE DES CAHIERS DE L'INSTITUT DE LINGUISTIQUE DE LOUVAIN 131. Donum Mycenologicum. Mycenaean Studies in Honour of Francisco Aura Jorro

BIBLIOTHÈQUE DES CAHIERS DE L'INSTITUT DE LINGUISTIQUE DE LOUVAIN 131. Donum Mycenologicum. Mycenaean Studies in Honour of Francisco Aura Jorro BIBLIOTHÈQUE DES CAHIERS DE L'INSTITUT DE LINGUISTIQUE DE LOUVAIN 131 Donum Mycenologicum Mycenaean Studies in Honour of Francisco Aura Jorro edited by Alberto BERNABÉ and Eugenio R. LUJÁN PEETERS LOUVAIN-LA-NEUVE

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Documentos

Inmigración Documentos - General Πού μπορώ να βρω τη φόρμα για ; Pedir un formulario Πότε εκδόθηκε το [έγγραφο] σας; Pedir la fecha de expedición de un documento Πού εκδόθηκε το [έγγραφο] σας; Pedir el lugar de expedición de

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Documentos

Inmigración Documentos - General Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Pedir un formulario Cuál es la fecha de expedición de su (documento)? Pedir la fecha de expedición de un documento Cuál es el lugar de expedición

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ HELLENIC REPUBLIC MINISTRY OF FINANCE REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS 1ο αντίγραφο για την Ελληνική Φορολογική Αρχή 1 st copy for the Hellenic Tax Authority

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού

Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού - Στην είσοδο Me gustaría reservar una mesa para _[número de personas]_ a las _[hora]_. Για να κάνετε κράτηση Una mesa para _[número de personas]_, por favor. Για να ζητήσετε τραπέζι Aceptan tarjetas de

Διαβάστε περισσότερα

ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙË ÙÈÓÈÎ AÌÂÚÈÎ

ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙË ÙÈÓÈÎ AÌÂÚÈÎ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙË ÙÈÓÈÎ AÌÂÚÈÎ C. GRIDA R. RODRIGUEZ A. VARGAS Á ÂÈÚ ÈÔ ªÂÏ ÙË Copyright 2001 Για την Eλλάδα και όλο τον κόσµο EΛΛHNIKO ANOIKTO ΠANEΠIΣTHMIO Oδός Παπαφλέσσα & Yψηλάντη, 262 22 Πάτρα Tηλ: (061)

Διαβάστε περισσότερα

Las paráfrasis bizantinas de Homero: Miguel Pselo y Teodoro Gaza

Las paráfrasis bizantinas de Homero: Miguel Pselo y Teodoro Gaza Las paráfrasis bizantinas de Homero: Miguel Pselo y Teodoro Gaza David Pérez Moro Tutor: Juan Signes Codoñer Grado en Estudios Clásicos Facultad de Filosofía y Letras UNIVERSIDAD DE VALLADOLID Contenido

Διαβάστε περισσότερα

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio.

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio. HCH HCT HCH HCT Ventiladores helicoidales murales o tubulares, de gran robustez Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice

Διαβάστε περισσότερα

Problemas resueltos del teorema de Bolzano

Problemas resueltos del teorema de Bolzano Problemas resueltos del teorema de Bolzano 1 S e a la fun ción: S e puede af irm a r que f (x) está acotada en el interva lo [1, 4 ]? P or no se r c ont i nua f (x ) e n x = 1, la f unció n no e s c ont

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS EXERCICIOS DE REFORZO RECTAS E PLANOS Dada a recta r z a) Determna a ecuacón mplícta do plano π que pasa polo punto P(,, ) e é perpendcular a r Calcula o punto de nterseccón de r a π b) Calcula o punto

Διαβάστε περισσότερα

Dios, alma y materia.

Dios, alma y materia. Dios, alma y materia. Una reconstrucción del pensamiento metafísico de Numenio de Apamea Müller, Gabriela Santa Cruz, María Isabel 2015 Tesis presentada con el fin de cumplimentar con los requisitos finales

Διαβάστε περισσότερα

ANNALI del Dipartimento di Studi Letterari, Linguistici e Comparati Sezione linguistica AIΩN N.S. 1 2012

ANNALI del Dipartimento di Studi Letterari, Linguistici e Comparati Sezione linguistica AIΩN N.S. 1 2012 2 Indice ANNALI del Dipartimento di Studi Letterari, Linguistici e Comparati Sezione linguistica AIΩN N.S. 1 2012 4 Indice Direttore - Editor-in-chief: Domenico Silvestri Vicedirettore - Editor: Alberto

Διαβάστε περισσότερα

La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización

La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización Gerardo Ramos Vázquez Dr. Egor Maximenko Instituto Politécnico Nacional, ESFM diciembre 2016 Contenido El grupo afín

Διαβάστε περισσότερα

1ª y 2ª DECLINACIONES. ADJETIVOS. ADVERBIOS. PREPOSICIONES PRESENTE INDICATIVO MEDIO. CASOS. COMPLEMENTOS CIRCUNSTANCIALES.

1ª y 2ª DECLINACIONES. ADJETIVOS. ADVERBIOS. PREPOSICIONES PRESENTE INDICATIVO MEDIO. CASOS. COMPLEMENTOS CIRCUNSTANCIALES. TEMA 4: 1ª y 2ª DECLINACIONES. ADJETIVOS. ADVERBIOS. PREPOSICIONES PRESENTE INDICATIVO MEDIO. CASOS. COMPLEMENTOS CIRCUNSTANCIALES. a) Morfología nominal: 1ª declinación (masculinos) y 2ª (neutros). Adjetivos

Διαβάστε περισσότερα

Los nombres que significan mundo en Aristóteles: κόσμος, τὸ ὅλον, τὸ πᾶν, τὰ πάντα, τὰ πράγματα, τὰ ὄντα, φύσις y οὐρανός

Los nombres que significan mundo en Aristóteles: κόσμος, τὸ ὅλον, τὸ πᾶν, τὰ πάντα, τὰ πράγματα, τὰ ὄντα, φύσις y οὐρανός [49-66] ISSN 2362-4841 (en línea) / ISSN 0325-1721 (impresa) Anales de Filología Clásica /28 (2015) 49 Los nombres que significan mundo en Aristóteles: κόσμος, τὸ ὅλον, τὸ πᾶν, τὰ πάντα, τὰ πράγματα, τὰ

Διαβάστε περισσότερα

UNIVERSIDADES PÚBLICAS DE LA COMUNIDAD DE MADRID

UNIVERSIDADES PÚBLICAS DE LA COMUNIDAD DE MADRID UNIVERSIDADES PÚBLICAS DE LA COMUNIDAD DE MADRID PRUEBA DE ACCESO A ESTUDIOS UNIVERSITARIOS (LOGSE) Curso 2007-2008 3 MATERIA: GRIEGO II INSTRUCCIONES GENERALES Y VALORACIÓN Organización de la prueba:

Διαβάστε περισσότερα

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα το παρακάτω κείμενο, προσδίδοντάς

Διαβάστε περισσότερα

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ - Dirección Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα Formato de dirección de México: Colonia Código postal + Estado, Ciudad. Jeremy Rhodes 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Formato

Διαβάστε περισσότερα

EL ADJETIVO GRIEGO 2-1-2 2-2 3-1-3

EL ADJETIVO GRIEGO 2-1-2 2-2 3-1-3 EL ADJETIVO GRIEGO El adjetivo griego, al igual que el sustantivo, también se declina. El adjetivo griego tiene que concordar con el sustantivo en género, número y caso. En latín no podemos decir puer

Διαβάστε περισσότερα

Το παρόν σχέδιο μαθήματος δημιουργήθηκε από την κα. Radost Mazganova, καθηγήτρια Ισπανικών και την κα. Yordanka Yordanova, καθηγήτρια χημείας

Το παρόν σχέδιο μαθήματος δημιουργήθηκε από την κα. Radost Mazganova, καθηγήτρια Ισπανικών και την κα. Yordanka Yordanova, καθηγήτρια χημείας Μάθημα (τίτλος) Καθαρές ουσίες και μείγματα Επίπεδο γλωσσικής επάρκειας Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Τάξη/βαθμίδα: πέμπτη Αριθμός μαθητών στην τάξη: 15 Θέμα: Άνθρωπος και φύση / Ουσίες και οι ιδιότητές τους Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά - Τα απαραίτητα Podría ayudarme? Παράκληση για βοήθεια Habla inglés? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά Habla_[idioma]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα No hablo_[idioma]_. Διασαφήνιση ότι δεν

Διαβάστε περισσότερα

bab.la Φράσεις: Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές ελληνικά-ισπανικά

bab.la Φράσεις: Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές ελληνικά-ισπανικά Ευχές : Γάμος Συγχαρητήρια. Σας ευχόμαστε όλη την ευτυχία του κόσμου. Felicitaciones. Les deseamos a ambos toda la felicidad del mundo. νιόπαντρο ζευγάρι Θερμά συγχαρητήρια για τους δυο σας αυτήν την ημέρα

Διαβάστε περισσότερα

Lección Sustantivos en -ο 1.2 Función de los casos

Lección Sustantivos en -ο 1.2 Función de los casos 7 Lección 1 1.1 Sustantivos en -ο. En griego los sustantivos se reparten en tres grupos (declinaciones); sustantivos que terminan en -ο, los que terminan en -α, y sustantivos sin terminación definida.

Διαβάστε περισσότερα

TAREAS DE VERANO. GRIEGO 1º BACHILLERATO

TAREAS DE VERANO. GRIEGO 1º BACHILLERATO TAREAS DE VERANO. GRIEGO 1º BACHILLERATO Contenidos que debes repasar y estudiar para el examen de recuperación de septiembre: Morfología nominal: artículos (página 26), declinaciones (primera, segunda

Διαβάστε περισσότερα

PREPARACIÓN EN LA ESCUELA LIBRO DEL PROFESOR PARA EL EXAMEN N I V E L C 1

PREPARACIÓN EN LA ESCUELA LIBRO DEL PROFESOR PARA EL EXAMEN N I V E L C 1 C1 PREPARACIÓN PARA EL EXAMEN EN LA ESCUELA EXAMEN DE ESPAÑOL N I V E L C 1 LIBRO DEL PROFESOR Exámenes de práctica: Libro del Profesor El presente libro es el tercero de una serie de tres manuales de

Διαβάστε περισσότερα

Gonzalo Hernández Sanjorge

Gonzalo Hernández Sanjorge Análisis de las Enneadas de Plotino. Tratado Segundo de la Enneada Primera Acerca de las virtudes 1 Gonzalo Hernández Sanjorge La virtud como forma de semejanza con la divinidad. En este tratado Plotino

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 8 - PRAGMA PROPOSICIONES COMPLETIVAS IAENUS 1

TEMA 8 - PRAGMA PROPOSICIONES COMPLETIVAS IAENUS 1 TEMA 8 - PRAGMA PROPOSICIONES COMPLETIVAS IAENUS 1 MORFOLOGIA DEL INFINITIVO El infinitivo es la forma nominal del verbo: es un sustantivo verbal φεύγω φεύγειν Yo huyo (huir) el huir el hecho de huir ἔχω

Διαβάστε περισσότερα

C. J. Ruijgh, Le Spectacle des lettres, comédie de Callias (Athénée X 453c-455b), Mnemosyne 54.3 (2001), 257-335, esp. 300-15.

C. J. Ruijgh, Le Spectacle des lettres, comédie de Callias (Athénée X 453c-455b), Mnemosyne 54.3 (2001), 257-335, esp. 300-15. S. Douglas Olson, Athenaeus, The Learned Banqueters, vol. V (Books 10.420e-11), Cambridge (Mass.) London: Harvard University Press, 2009, xii + 512 pp., ISBN 978-0-674-99632-8. Al igual que nuestra reseña

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο λογοτεχνικής μετάφρασης: Cruzando fronteras Συντονισμός: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Armando Quintero Αρμάντο Κιντέρο

Εργαστήριο λογοτεχνικής μετάφρασης: Cruzando fronteras Συντονισμός: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Armando Quintero Αρμάντο Κιντέρο Εργαστήριο λογοτεχνικής μετάφρασης: Cruzando fronteras Συντονισμός: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος Αθήνα, 19 Μαρτίου 2013 Armando Quintero Αρμάντο Κιντέρο Un lugar en el bosque Κάπου στο δάσος Lobo Abuelo cuenta

Διαβάστε περισσότερα

LA CONJUGACIÓN EN GRIEGO ANTIGUO

LA CONJUGACIÓN EN GRIEGO ANTIGUO LA CONJUGACIÓN EN GRIEGO ANTIGUO El verbo griego se conjuga a partir de cuatro temas, independientes entre sí que son: - Tema de Presente - Tema de Futuro - Tema de Aoristo - Tema de Perfecto Cuando enunciamos

Διαβάστε περισσότερα

Αιτήσεις Συνοδευτική Επιστολή

Αιτήσεις Συνοδευτική Επιστολή - Εισαγωγή Αξιότιμε κύριε, Επίσημη επιστολή, αρσενικός αποδέκτης, όνομα άγνωστο Αξιότιμη κυρία, Επίσημη επιστολή, θηλυκός αποδέκτης, όνομα άγνωστο Αξιότιμε κύριε/ κυρία, Distinguido Señor: Distinguida

Διαβάστε περισσότερα

El antropónimo pilio e-ri-ko-wo y la fraseología poética: /Erikōwos/ (: μέγα κ ας Hom.+)

El antropónimo pilio e-ri-ko-wo y la fraseología poética: /Erikōwos/ (: μέγα κ ας Hom.+) Faventia 30/1-2, 2008 33-45 El antropónimo pilio e-ri-ko-wo y la fraseología poética: /Erikōwos/ (: μέγα κ ας Hom.+) o más bien /Erigowos/ (: μέγαν γ ον HHCer., ρικλάγκταν γ ον Pind. y μέγα βοήσας Hom.,

Διαβάστε περισσότερα

Académico Introducción

Académico Introducción - Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... general para un ensayo/tesis In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Για να απαντήσουμε αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Roma* Turquía Jerusalén*

Roma* Turquía Jerusalén* Roma* Turquía Jerusalén* Éfeso * Colosas Valle Licos Laodicea = Centro Bancario Hierápolis = Aguas Termales Colosas = Antigua, más pequeña, Al lado del camino Industria languidece Valle Licos Nativos de

Διαβάστε περισσότερα

Los pronombres (1) Pronombre demostrativo de primera persona (lat. hic, haec, hoc)

Los pronombres (1) Pronombre demostrativo de primera persona (lat. hic, haec, hoc) 17 Tema de gramática Los pronombres (1) Aunque etimológicamente la palabra pronombre significa sustituto del nombre, en muchos casos el pronombre puede actuar también como adjetivo, acompañando al nombre.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΡΧΗ ΣΕΛΙ ΑΣ 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Πέμπτη, 16 Ιουνίου 2011 ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

REFLEXIONES SOBRE LA LENGUA DEL DRAMA SATÍRICO

REFLEXIONES SOBRE LA LENGUA DEL DRAMA SATÍRICO HVMANITAS-Vo\. LII (2000) A. LÓPEZ ElRE Universidad de Salamanca REFLEXIONES SOBRE LA LENGUA DEL DRAMA SATÍRICO A os amigos e colegas do Instituto de Esludos Clássicos da Universidade de Coimbra. Abstract:

Διαβάστε περισσότερα

Unos cambios de la pronunciación

Unos cambios de la pronunciación Unos cambios de la pronunciación desde griego moderno al griego clásico (según Erasmo) por El profesor Don Potter Cambios de la pronunciación recomendados de parte del Maestro Don Potter para El Griego

Διαβάστε περισσότερα

Tipologie installative - Installation types Type d installation - Installationstypen Tipos de instalación - Τυπολογίες εγκατάστασης

Tipologie installative - Installation types Type d installation - Installationstypen Tipos de instalación - Τυπολογίες εγκατάστασης AMPADE MOOCROMATICHE VIMAR DIMMERABII A 0 V~ - VIMAR 0 V~ DIMMABE MOOCHROME AMP AMPE MOOCHROME VIMAR VARIATEUR 0 V~ - DIMMERFÄHIGE MOOCHROMATICHE AMPE VO VIMAR MIT 0 V~ ÁMPARA MOOCROMÁTICA VIMAR REGUABE

Διαβάστε περισσότερα

Negocios Carta. Carta - Dirección

Negocios Carta. Carta - Dirección - Dirección Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Formato de dirección

Διαβάστε περισσότερα

Guı a para el Estudio del griego del nuevo testamento

Guı a para el Estudio del griego del nuevo testamento BRUNO CORSANI en colaboración con CARLO BUZZETTI GIROLAMA DE LUCA GIORGIO MASSI Guı a para el Estudio del griego del nuevo testamento PRESENTACIÓN GABRIEL PÉREZ RODRÍGUEZ Traducción Castellana de GABRIEL

Διαβάστε περισσότερα

GRIEGO. - Cuando en una oración simple no aparece el verbo, se supone el verbo εἰμί ὁ ἄνθρωπος κακός El hombre es malo

GRIEGO. - Cuando en una oración simple no aparece el verbo, se supone el verbo εἰμί ὁ ἄνθρωπος κακός El hombre es malo GRIEGO FICHA DE REPASO Νº 1 - Cuando en una oración simple no aparece el verbo, se supone el verbo εἰμί ὁ ἄνθρωπος κακός El hombre es malo - El vocativo suele ir precedido de la interjección ὦ : ὦ θέα

Διαβάστε περισσότερα

RV 1909 RV 1960. Texto Bizantino Interlineal Griego - Español. Libro: Lucas

RV 1909 RV 1960. Texto Bizantino Interlineal Griego - Español. Libro: Lucas Lc 1 (1:1) επειδηπερ Puesto que πολλοι muchos επεχειρησαν pusieron en mano αναταξασθαι poner en orden διηγησιν relato περι acerca de/(sobre)/(por) των los πεπληροφορηµενων han sido plenamente persuadidos

Διαβάστε περισσότερα

UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID FACULTAD DE FILOLOGÍA Departamento de Filología Griega y Lingüística Indoeuropea

UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID FACULTAD DE FILOLOGÍA Departamento de Filología Griega y Lingüística Indoeuropea UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID FACULTAD DE FILOLOGÍA Departamento de Filología Griega y Lingüística Indoeuropea TESIS DOCTORAL Edición crítica, traducción y comentario del diálogo "Sobre la filosofía"

Διαβάστε περισσότερα

M14/1/AYMGR/HP1/GRE/TZ0/XX

M14/1/AYMGR/HP1/GRE/TZ0/XX M14/1/AYMGR/HP1/GRE/TZ0/XX 22142045 MODERN GREEK A: LANGUAGE AND LITERATURE HIGHER LEVEL PAPER 1 GREC MODERNE A : LANGUE ET LITTÉRATURE NIVEAU SUPÉRIEUR ÉPREUVE 1 GRIEGO MODERNO A: LENGUA Y LITERATURA

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΡΧΗ ΣΕΛΙ ΑΣ 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Πέμπτη, 15 Σεπτεμβρίου 2011

Διαβάστε περισσότερα

1. NOMINATIVO MASCULINO. PRESENTE DE INDICATIVO DEL VERBO «SER»

1. NOMINATIVO MASCULINO. PRESENTE DE INDICATIVO DEL VERBO «SER» 1. NOMINATIVO MASCULINO. PRESENTE DE INDICATIVO DEL VERBO «SER» Lectura Lee en voz alta, después del profesor, las siguientes frases (las sílabas en cursiva llevan el acento): 1. e-kei-nos a-ner es-t d/-ka

Διαβάστε περισσότερα