چکیده. Effect of different levels of dietary vitamin A on reproductive and productive parameters in Japanese quail

Transcript

1 Iranian Journal of nimal Science Vol 48, No 2, Summer 2017 ( ) DOI: /ijas علوم دامی ایران دورة 48 شمارة 2 تابستان 1396 )ص ( تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر فراسنجههای تولیدمثلی و تولیدی در بلدرچین ژاپنی 3 2 *2 1 معصومه داودزاده صالح طباطبائی وکیلی خلیل میرزاده و علی آقایی 2 1 و 3. دانشجوی کارشناسی ارشد دانشیار و مربی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان مالثانی اهواز ایران )تاریخ دریافت: /4/3 تاریخ پذیرش: 1396/5/8( چکیده هدف از این پژوهش بررسی و ارزیابی تأثیر پنج سطح و واحد بینالمللی ویتامین در کیلوگرم جیره بر عملکرد تولیدمثلی و تولیدی در بلدرچین ژاپنی بود. شمار 320 قطعه بلدرچین ژاپنی بالغ در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با پنج تیمار چهار تکرار و شمار شانزده قطعه بلدرچین در هر تکرار )دوازده قطعه ماده و چهار قطعه نر( به مدت 42 روز استفاده شدند. درصد تولید تخم و وزن تخمهای تولیدی بهصورت هفتگی ثبت و میانگین آن برای کل دوره به دست آمد. دو هفته پس از تغذیۀ جیرههای آزمایشی وزن خوراک مصرفی بلدرچینها بهمنظور تعیین میزان مصرف غذای روزانه و ضریب تبدیل غذایی اندازهگیری و در نهایت برای کل دوره منظور شد. در پایان دوره از هر تکرار پنج تخم بهطور تصادفی انتخاب و صفات کیفی آن بررسی شد. همچنین چهل عدد تخم بلدرچین گردآوریشده از هر تکرار برای ارزیابی فراسنجههای تولیدمثلی به دستگاه جوجهکشی انتقال یافتند. سطوح مختلف ویتامین در جیرۀ بلدرچین ژاپنی بر میزان خوراک مصرفی درصد تولید تخم وزن و شاخصهای کیفی تخم تأثیر معنیداری نداشتند )0/05>P(. میزان باروری جوجه درآوری هدررفت رویانی و وزن جوجههای تفریخشده تحت تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیره قرار نگرفتند )0/05>P(. کمترین میزان ضریب تبدیل غذایی متعلق به سطح واحد بینالمللی ویتامین بود )0/05>P(. واژههای کلیدی:باروری بلدرچین ژاپنی تفریخ کیفیت تخم ویتامین. Effect of different levels of dietary vitamin on reproductive and productive parameters in Japanese quail Masoumeh Davodzadeh 1, Saleh Tabatabaei 2*, Khalil Mirzadeh 2 and li ghaei 3 1, 2, 3. M.Sc. Student, ssociate Professor and Instructor, Ramin griculture and Natural Resources University of Khuzestan, Mollasani, hvaz, Iran (Received: Jun. 24, ccepted: Jul. 30, 2017) BSTRCT The purpose of this research was to evaluate the effect of five levels of vitamin including 0, 4,000, 8,000, 16,000 and 32,000 international units per kilogram of diet on productive and reproductive parameters in Japanese quail. 320 adult Japanese quails were used in a complete randomized block design with 5 treatments, 4 replicates and 16 quails (12 female and 4 male) in each replicate for 42 days. Percentage of egg production and egg weight were recorded weekly and their mean were calculated for total period of experiment. fter two weeks of experiment, food intake weight was measured to determine the daily food intake amount and food conversion ratio and was extended for total period. t the end of experiment, 5 eggs of each replicate were randomly selected for evaluate egg quality parameters, and also, 40 eggs from each replicate were incubated for evaluation the reproductive parameters. The different levels of vitamin in diet had no significant effect on food intake, egg production rate, weight and quality parameters of eggs (P > 0.05). Fertility, hatchability, and embryonic mortality rates as well as hatched chick weight were not affected by different levels of dietary vitamin (P>0.05). The lowest food conversion ratio was observed in IU/kg of vitamin (P<0.05). Keywords: Egg quality, fertility, hatchability, Japanese quail, vitamin. * Corresponding author tabatabaei@ramin.ac.ir

2 داودزاده و همکاران: تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر فراسنجههای تولیدمثلی و مقدمه بلدرچین ژاپنی پرندهای است که رشد سریع دارد در سن پایین بالغ میشود و درصد تخمگذاری باالیی دارد بنابراین برای کارهای تحقیقاتی مناسب است. بلدرچین در سن 6 هفتگی به بلوغ جنسی رسیده و در محدودة 50 روزگی گله تخمگذار به شمار میآید.(Sahin et al., 2008( چنانچه مراقبت و پرورش پرنده مناسب باشد بلدرچین میتواند تا 200 تخم در سال اول تولید کند. طول دورة زندگی پرنده حدود 2 ا یل 2/5 سال است 2008( Bolla,.)Randall & باروری بهطور مشخص در پرندگان پیرتر کاهش مییابد. بلدرچین بالغ در روز حدود 14 تا 18 گرم خوراک مصرف میکند ( Randall & Bolla, 2008; ویتامین.)Sahin et al., 2008 یکی از مهمترین مواد مغذی ضروری است و در موجودهای زنده بهصورت رتینول و رتینوئیک اسید وجود دارد. درحالیکه رتینوئیک اسیدها به اشکال مختلف همپاری )ایزومری( و کونژوگه تبدیل میشوند رتینوئیدها در حالل چربی محلول هستند و به چربیها و دمای باال در شرایط اکسایش )اکسیداتیو( مقاوم هستند )2002 al.,.)lin et رتینوئیدها نقش مهمی در رشد و نمو جنین و عملکرد تولیدی به علت اثر پاداکسندگی )آنتیاکسیدانی( خود در برابر پراکسیداسیون چربی و توانایی خود برای تقویت سامانۀ ایمنی دارند ( yaşan & Karakozak, 2010; ویتامین.)Sevimli et al., 2013 در تخممرغ در درجۀ اول بهعنوان رتینول و میزان کمی رتینیل استات ذخیره میشود )1973 al.,.)joshi et ویتامین بسته به میزان مصرف در کبد طیور ذخیره میشود ( Bulbul, Ilhan & 2016(. میزان رتینول آزادشده در جریان خون از کبد مرغ به محتوای ویتامین از رژیم غذایی بستگی دارد نقش ضروری ویتامین.)West et al., 1992( در فیزیولوژی جانوری از جمله تولیدمثل نر و ماده و همچنین رشد و نمو جنین رشد حفظ ایمنی و بینایی مشخص شده است ( 2002; DeLuca, Clagett-Dame &.Saari, 1999; Sklan et al., ویتامین 1994(. سطح باالتری از بهمنظور بهبود شاخصهای عملکردی و معیارهای کیفیت تخممرغ در مرغان تخمگذار گزارش شده است. افزون بر این باالترین ارزش تودة تخممرغ برای مرغ تغذیهشده با رژیم غذایی همراه با واحد ویتامین به ازای هر کیلوگرم از رژیم غذایی بود اما همۀ صفات تخممرغ تحت تأثیر ویتامین al.,.)zang et کمبود تغذیهای ویتامین 2011( قرار نگرفت باعث کاهش باروری در پستانداران میشود. بررسیهای پیشین نشان داد افزودن مکمل ویتامین تخمگذار بیش از میزان توصیهشده مرغان به جیرة NRC تأثیری بر عملکرد پرندهها در شرایط طبیعی نداشت. با توجه به اینکه ویتامین محلول در چربی است بهطور عادی میتواند با ذخیره در کبد و زردة تخم مورد مصرف پرنده بالغ قرارگرفته و در رشد رویانی نقش داشته باشد ( Yuan al., 2014.)et ویتامین در مقادیر باال ممکن است سمی بوده و گزارشی از کاهش تولید تخم اندازة تخم و جوجه درآوری در مرغهای تخمگذار وجود دارد ( March al., 1972.)et با این وجود گزارش شده است که پرندگان میتوانند تا 30 برابر میزان توصیهشده ویتامین مقاومت نشان دهند و مشکلی برای عملکرد تولیدی و تولیدمثلی آنها ایجاد نخواهد شد ( Veltmann et al., 1986(. هدف از این بررسی ارزیابی تأثیر افزودن سطوح مختلف ویتامین تولیدی در بلدرچین ژاپنی بود. جیرهای بر عملکرد تولیدمثلی و مواد و روشها این پژوهش در ایستگاه تحقیقاتی دامپروری دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان واقع در شهر مالثانی در 36 کیلومتری اهواز انجام شد. در همۀ مراحل آزمایش مصرف آب و غذا بهصورت آزاد بوده و نظام روشنایی در مرحلۀ تولید 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی بود. در این آزمایش از قفسهای چهار طبقه با ابعاد 60 سانتیمتر عرض 100 سانتیمتر طول و 28 سانتیمتر ارتفاع استفاده شد. آبخوریها بهصورت نیپلی و دانخوریها بهصورت کانالی استفاده شد. برای این منظور شمار 320 قطعه بلدرچین ژاپنی بالغ در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 20 واحد آزمایشی شامل پنج تیمار چهار تکرار و دوازده قطعه بلدرچین ماده و چهار قطعه بلدرچین نر در هر تکرار به مدت 42 روز آزمایش شدند. جیرة مورد استفاده بنابر جدول نیازهای غذایی بلدرچین تخمگذار )1994 )NRC, تنظیم شد. جیرة پایه بدون

3 253 علوم دامی ایران دورة 48 شمارة 2 تابستان 1396 مکمل ویتامین بود. تیمارهای آزمایشی شامل افزودن 5 سطح ویتامین به میزان واحد بینالمللی در کیلوگرم به جیره پایۀ بلدرچین ژاپنی بود. تخم بلدرچینهای تولیدی هر تکرار آزمایشی بهطور روزانه گردآوری و شمارشان ثبت میشد. همچنین شمار تلفشدگان روزانۀ پرندهها برای لحاظ کردن در محاسبههای مربوط به فراسنجههای تولیدی ثبت میشد. از تقسیم شمار کل تخم بلدرچینهای تولیدشده توسط هر واحد آزمایشی در هفته بر شمار روز بلدرچینهای زنده آن و ضرب آن در عدد 100 درصد تولید تخم بلدرچین یا درصد تخمگذاری تکرار مربوطه در طول یک هفته محاسبه شد. با ثبت درصد تولید تخم بلدرچین هر واحد آزمایشی بهطور هفتگی در طول شش هفته آزمایش و در پایان دوره گرفتن میانگین از آنها درصد تولید تخم بلدرچین برای هر واحد آزمایشی در کل دوره محاسبه شد. تخم بلدرچینهای تولیدشدة هر واحد آزمایشی )تکرار( بهطور جداگانه هر روز هفته توزین شدند. از تقسیم وزن تخمها به شمار بلدرچینهای زنده میانگین وزن تخم بلدرچین آن واحد آزمایشی به دست آمد و با گرفتن میانگین از وزن تخم بلدرچینهای تولیدی میانگین وزن هر تکرار در هفته مشخص و ثبت شد. با محاسبۀ میانگین نتایج هفتگی هر تکرار در طول شش هفته میانگین وزن تخم بلدرچین هر تکرار در کل دورة آزمایشی محاسبه شد. در پایان دوره از هر تکرار پنج تخم بلدرچین بهطور تصادفی انتخاب و صفات کیفی تخم بررسی شد. واحد هاو یا شاخص کیفیت سفیدة تخم از رابطۀ زیر محاسبه شد: در رابطۀ باال HU = 100 Log (H G 0.37 ) =UH بر حسب میلیمتر H= واحد هاو و G= ارتفاع سفیدة غلیظ وزن تخم بر حسب گرم است. ارزیابی ارتفاع زرده و ضخامت پوسته ph سفیده و زرده طول و عرض سفیده و زرده و نیز قطر زرده و سفیده با استفاده از دستگاههای ضخامتسنج ph ارتفاعسنج متر و کولیس انجام گرفت. دو هفته پس از تغذیۀ جیرههای آزمایشی برای بررسی میزان مصرف غذای روزانه و ضریب تبدیل غذایی وزن جیرة مصرفشده توسط بلدرچینها بهصورت هفتگی و با لحاظ کردن پرندههای تلفشده اندازهگیری شد. جیرة مورد استفاده بنا بر جدول نیازهای غذایی بلدرچین تخمگذار )NRC, 1994( تنظیم شد که مشخصات آن در جدولهای 1 و 2 آمده است. در پایان دورة آزمایش 40 عدد تخم بلدرچین گردآوریشده از هر تکرار در بازة زمانی چهار روزه انتخاب شد و به دستگاه جوجهکشی خودکار با 37/7 درجۀ سلسیوس و 55 درصد رطوبت برای 15 روز مرحلۀ ستر و دمای 37/2 درجۀ سلسیوس و 65 درصد رطوبت برای سه روز مرحلۀ هچر منتقل شدند. فراسنجههای تولیدمثلی شامل میزان باروری )شمار تخمهای تفریخشده به افزون تخمهای تفریخنشده دارای رویان تقسیم بر شمار تخمهای انکوبهشده 100 ( تفریخ کلی )شمار تخمهای تفریخشده تقسیم بر شمار تخم انکوبهشده 100( تفریخ تخمهای بارور )شمار تخمهای تفریخشده تقسیم بر شمار تخمهای دارای رویان که از مجموع تخمهای تفریخشده و تفریخنشده دارای رویان پس از شکستن پوسته تعیین شد 100 ( و تلفشدگان رویانی ارزیابی شدند ygun & Sert, (.)2012 جدول 1. مواد خوراکی جیرة پایۀ بلدرچین ژاپنی Table 1. Basal diet in Japanese quail Items % Corn Soybean meal Fish meal 3.00 Vegetable oil 2.95 Oyster shell 5.80 Dicalcium phosphate 1.00 Salt 0.30 Methionine 0.15 Lysine 0.05 Methionine + cysteine 0.25 Vitamin supplements Mineral supplements مکمل ویتامینی شامل )مقادیر به ازای هر کیلوگرم جیره(: ویتامین صفر واحد بینالمللی ویتامین E 60 واحد بینالمللی ویتامین K 3 میلیگرم ویتامین 9 2 میلیگرم ویتامین B 2 0/015 میلیگرم ویتامین B 1 B 12 میلیگرم ویتامین B 6 4 میلیگرم ویتامین 2750 D واحد بینالمللی بیوتین 0/13 میکروگرم فولیک اسید 1/2 میلیگرم کولین 1000 میلیگرم.2 نیاسین 45 میلیگرم و پانتوتنیک اسید 10 میلیگرم. مکمل معدنی شامل )مقادیر به ازای هر کیلوگرم جیره(: منگنز 99/2 میلیگرم; روی 84/7 میلیگرم; آهن 50 میلیگرم; مس 10 میلیگرم; ید 1 میلیگرم و سلنیوم 0/2 میلیگرم. 1. Vitamin supplements (values per kg of diet): Vitamin, zero IU; vitamn E, 60 IU; vitamin K, 3 mg; vitamin B12, mg; vitamin B1, 2 mg; vitamin B2, 9 mg; vitamin B6, 4 mg; vitamin D, 2750 IU; biotin 0.13 µg; folic acid, 1.2 mg; Colin, 1,000 mg; Niacin, 45 mg and Pantothenic acid, 10 mg. 2. Mineral supplements (Values per kg diet): manganese, 99.2 mg; zinc, 84.7 mg; iron, 50 mg; copper, 10 mg; iodine, 1 mg and selenium, 0.2 mg.

4 داودزاده و همکاران: تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر فراسنجههای تولیدمثلی و جدول 2. ترکیب شیمیایی جیرة پایۀ بلدرچین ژاپنی Table 2. Chemical composition of basal diet in Japanese quail Nutrients Units mounts Energy metabolism Kcal/kg 2900 Crude protein % Calcium % 2.5 vailable phosphorus % 0.4 Lysine % 1.14 Methionine % 0.59 Sodium % 0.16 Methionine + cysteine % 0.9 تجزیۀ آماری دادههای بهدستآمده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با نرمافزار آماری SS تجزیۀ واریانس شد و مقایسۀ میانگینها توسط آزمون دانکن و در سطح احتمال 5 درصد انجام گرفت. Yij=μ+ai+bj+εij. در این رابطه: Yij مشاهده مربوط به هر صفت μ میانگین صفت ai اثر تیمار آزمایشی bj εij اثر خطای آزمایش است. نتایج و بحث اثر بلوک و در طول دورة آزمایش پرندگان تلفشده بهصورت روزانه ثبتشده و در برآورد فراسنجههای تولیدی لحاظ شد. به عبارتی صفات مورد بررسی بر حسب روز بلدرچین زنده ثبت و در محاسبات منظور شد. میزان تلفشدگان کل بلدرچینها تا پایان دوره 3/12 درصد بود. تأثیر بلوک شامل قرارگیری پرندگان در طبقههای مختلف معنیدار نشد که داللت بر یکسانی شرایط آزمایش شامل دما نور و مدیریت برای پرندگان در همۀ بلوکهای آزمایشی دارد. تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر مقدار خوراک مصرفی ضریب تبدیل غذایی درصد تولید تخم و وزن تخم بلدرچین ژاپنی در جدول آمده است. 3 همانگونه که مشاهده میشود فراسنجههای فوق بهجز ضریب تبدیل غذایی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند )0/05<P(. بیشترین و کمترین مقدار ضریب تبدیل غذایی به ترتیب مربوط به تیمارهای شاهد و سطح میلیگرم در کیلوگرم ویتامین بود. در تحقیقی ویتامین بیشتر از مقادیر توصیهشده عملکرد مرغان تخمگذار بهکاررفته در سطوحی NRC.)Coskun et al., 1998) تحت تنش تأثیر معنیداری بر در شرایط طبیعی نداشت در برابر هنگامی پرندگان قرار گیرند نتایج ممکن است متفاوت باشد. برای مثال افزودن ویتامین مرغهای به آب آشامیدنی مادر گوشتی که در معرض تنش گرمایی بودند عملکرد پرندگان را بهبود دارد ( Ferket &.)Qureshi, 1992 با توجه به اینکه این پژوهش در شرایط طبیعی انجام شد در نتیجه نداشتن تأثیر سطوح بهکاررفتۀ ویتامین بر فراسنجههای عملکردی یادشده را بهاحتمال بتوان به محیط آزمایش مرتبط ساخت. در بررسی رتینول و رتینول استر بهعنوان تخممرغ مکمل جیرة غذایی باعث افزایش تولید شد. با این حال وزن تخممرغ مصرف خوراک و وزن تخممرغ تحت تأثیر افزودن رتینول و رتینول استر قرار نگرفتند )2016 Bulbul,.)Ilhan & برای تولید ویتامین تخممرغ بررسی دیگری کمبود ویتامین تخممرغ در مرغان تخمگذار ضروری است. در باعث کاهش تولید شد 2003( al.,.)mori et نتایج برخی بررسیها نشان دادند مکمل رتینول استر حاوی ویتامین افت تولید تخم میشود در سطح مورد نیاز باعث کاهش پس از اوج تولید در مرغ تخمگذار.)Coşkun et al., 1998; Lin et al., 2002) جدول 3. تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر میزان خوراک مصرفی ضریب تبدیل غذایی و عملکرد تولیدی در بلدرچین ژاپنی Table 3. Effect of different levels of dietary vitamin on feed intake, feed conversion ratio and production performance in Japanese quail SEM Feed intake (g/day) Feed conversion ratio 2.86 a 2.66 ab 2.64 bc 2.56 bc 2.43 c 0.07 Egg production (%) Egg weight (g) و به ترتیب حاوی سطوح صفر )شاهد( و واحد :SEM خطای استاندارد میانگین. تیمارهای بینالمللی ویتامین افزوده در هر کیلوگرم خوراک میباشد. در هر ردیف میانگینهای با حروف نامشابه دارای اختالف آماری معنیداری میباشند )0/05<P(. SEM: standard error of mean. 0, 4000, 8000, and treatments, contain zero (control), 4000, 8000, and IU/kg of dietary supplemented vitamin, respectively. Means with different letters in the same row differ significantly (P<0.05).

5 255 علوم دامی ایران دورة 48 شمارة 2 تابستان 1396 اما مکمل رتینیل استات باالتر از سطح مورد نیاز تولید تخممرغ را افزایش داد ( et Lin et al., 2002; Mori.)al., 2003 کاهش تولید تخممرغ در مرغ دارای کمبود ویتامین.)Bermudez et al., 1993( مشاهده شد گزارش شده است که اضافه کردن واحد در کیلوگرم ویتامین به جیرة غذایی تأثیری بر تولید تخم در مرغهای تخمگذار افزایش سطح ویتامین نداشت 1998( al.,.)coşkun et از 3000 به 9000 واحد در کیلوگرم باعث بهبود عملکرد مرغ تخمگذار وزن تخممرغ و مصرف خوراک شد )2002 al.,.)lin et در نتایج بررسی دیگر مکمل واحد در کیلوگرم ویتامین باعث افزایش وزن تخممرغ شد )2016.)Chen et al., & مشخص شده است که ویتامین مورد نیاز برای تغذیۀ پرندگان با جیرة غذایی حاوی انرژی باال برای تولید تخممرغ در حدود واحد در کیلوگرم است Lee, 1966(.)Shellenberger تولید تخم مطلوب جوجه درآوری و بقای جوجه بلدرچینهای درآمده در سطح واحد در کیلوگرم ویتامین خوراک رخ داده است )1949.)Nestler, گزارش شده است که 2640 واحد در کیلوگرم ویتامین در رژیم غذایی بوقلمون مادر برای تولید بهینۀ تخم جوجه درآوری تخمهای بارور و پرورش مرغ کافی است )1961 Scott,.)Stoewsand & تأثیر سودمندی از مصرف مکمل ویتامین در جیرة مرغان تخمگذار گزارش شده است. پرندگان تغذیهشده با جیرة غذایی حاوی 10ppm ویتامین بهطور شایانتوجهی مصرف خوراک بیشتری نسبت به شاهد داشتند. در مقابل گزارش شده است که مکمل ویتامین در سطح واحد بینالمللی در کیلوگرم جیرة غذایی تأثیر ناچیزی بر میزان مصرف خوراک داشت bdomarwa, 2009; Coşkun et al., 1998; Kaya et (.)al., 2001 ویتامین بنابر نتایج بررسیهای باالتر از د ز بینالمللی در کیلوگرم جیره( توصیهشده تأثیر انجامشده سطح واحد )3000 شایانتوجهی در عملکرد مرغهای تخمگذار در شرایط عادی نداشت.)Ramalho et al., 2008( ویتامین نشان داده شد سطح باالی )9000 واحد بینالمللی در کیلوگرم جیره( تأثیر سودمندی بر مصرف خوراک و تولید تخممرغ در مقایسه با گروه شاهد داشت ( 2010(. در نتایج بررسیهای خوراک در سطح واحد 3000 دیگر نیز افزایش مصرف بینالمللی در کیلوگرم ویتامین مشاهده شد ( al., Lin et al., 2002; Mori et 2003(. نتایج بهدستآمده میدهد در سطوح مختلف ویتامین از برخی بررسیها نشان وزن تخممرغ متفاوت بود )2000 al.,.)fu et در آزمایش دیگری که روی بلدرچین صورت گرفت وزن تخم تحت افزایش میزان رتینول به واحد تأثیر بینالمللی در کیلوگرم جیره قرار نگرفت )1995 al.,.)bardoz et در جیرههای غذایی مرغهای غنیشده با سطوح 3000 واحد 9000 و بینالمللی در کیلوگرم رتینیل پالمیتات بهصورت شایانتوجهی تولید تخممرغ افزایش یافت ( Lin.)et al., 2002 نتایج تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر کیفیت تخم بلدرچین ژاپنی در جدول 4 ارائه شده است. همانطور که مشاهده میشود هیچکدام از فراسنجههای کیفی تخم بلدرچین تحت تأثیر سطوح مختلف ویتامین قرار نگرفتند )0/05>P(. کبد محل اصلی ذخیرة ویتامین است. بهطوریکه 80 درصد کل ویتامین ذخیرهای بدن در این عضو قرار دارد و بهمرورزمان بر حسب نیاز آزاد میشود ( Yuan et al., 2014(. بنابراین به نظر میرسد که نداشتن تأثیر معنیدار سطوح پایین ویتامین حتی سطح 0 آن در طی مدت 42 روز آزمایش بر فراسنجههای کیفی تخم را تا حدودی به ذخایر پیشین این ویتامین در بدن پرنده مرتبط ساخت. احتمال دارد در صورت استفاده از پرندگان با پیشینۀ محرومیت ویتامین بتوان شاهد نتایج دیگری بود. یا افزایش مدت آزمایش وزن شکل رنگ و اندازة تخم میتواند تا حد زیادی در بلدرچینهای ژاپنی متفاوت باشد ( Hubrecht &.)Kirkwood, 2010 بلدرچین ژاپنی اهلی میتواند 300 عدد تخم در سال بدهد. سن در اندازة تخم ایفای نقش میکند مادة پیرتر تخم بزرگتری میگذارد ( Hubrecht Kirkwood, 2010 &(. سطح باالتری از ویتامین بهمنظور بهبود شاخصهای عملکردی و معیارهای کیفیت تخممرغ در مرغان تخمگذار گزارش شده است. بیشترین ارزش تودة تخممرغ در جیرة حاوی واحد ویتامین به ازای هر کیلوگرم جیرة غذایی al., Mohiti-sli et مشاهده شد اما بقیه صفات تخممرغ تحت تأثیر ویتامین

6 داودزاده و همکاران: تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر فراسنجههای تولیدمثلی و قرار نگرفتند )2011.)Zang et al., شاخص پوستۀ تخممرغ وزن مخصوص ضخامت پوسته و کیفیت سفیدة تخممرغ بهدستآمده از مرغان تغذیهشده با جیرة حاوی مکمل ویتامین تفاوتی با E و یا ویتامین جیرة پایه نداشتند ( et Mendonca et al., 2002; Mori.)al., 2003 ذخیرة ویتامین در تخممرغ هنگامیکه رژیم غذایی مرغ دارای د ز باالیی از ویتامین بود بهبود یافت Jiang et al., 1994; Squires & Naber, 1993; ( al., 1998.)Surai et در تحقیقی افزودن ویتامین به جیرة غذایی تأثیر معنیداری بر بیشتر معیارهای کیفیت تخممرغ داشت )2017 al., )El-Hack et که با یافتههای این بررسی در بلدرچین ژاپنی مغایر است. تفاوت نتایج را میتوان به اختالف گونهای شرایط و مدت آزمایش نسبت داد که پژوهش محققان باال در شرایط گرما و به مدت 12 هفته اجرا شد. بهبود قابلمشاهده در واحد هاو ممکن است به دلیل تأثیر تحریکی ویتامین در رشد و توسعۀ اندام و وضعیت عملکرد تولیدمثلی مادهها باشد )2000 al.,.)fu et بر خالف این بررسی جیرة غذایی دارای رتینیل پالمیتات بهعنوان یک منبع ویتامین در سطوح و 4800 واحد بر کیلوگرم باعث بهبود معیارهای کیفیت تخممرغ شد ( et El-Hack.)al., 2017 بیشترین درصد پوستۀ تخممرغ در پرندگان تغذیهشده با جیرة دارای ویتامین در سطح 10ppm مشاهده شد )2009.)bdoMarwa, در نتایج پژوهشی دیگر ویتامین هیچ تأثیری بر فراسنجههای کیفیت تخم در بلدرچین تخمگذار ژاپنی نداشت که با یافتههای این بررسی همخوانی دارد )1984 Merat,.)Bárdos & در برابر کیفیت درونی تخم بلدرچین شامل واحد هاو شاخص زرده آلبومین و درصد زرده بهطور شایانتوجهی با مصرف مکمل ویتامین جیرة غذایی افزایش یافت )2011 et al.,.)marques واحد هاو با مصرف استات رتینیل و ویتامین در جیرة غذایی مرغ تخمگذار تغییر نکرد که همسان با نتایج این بررسی است ( al., Mendonca et al., 2002; Mori et 2003(. از سوی دیگر مشاهده شده است که مصرف مکمل ویتامین )9000 واحد بینالمللی در کیلوگرم( در جیرة مرغان تخمگذار منجر به افزایش واحد هاو نسبت به گروه شاهد شد ( Squires &.)Naber, 1993 وزن مخصوص تخم ضخامت پوستۀ تخم وزن پوسته و درصد پوستۀ تخم بلدرچین تحت تأثیر سطوح مکمل ویتامین et al., 2011( جیره قرار نگرفتند )Marques که با نتایج این بررسی همخوانی دارد. محتوای رتینول در زرده ارتباط خطی با افزایش ویتامین et al., 2011( دیگری غلظت ویتامین در جیرة غذایی پرندگان دارد.)Marques در گزارش نتایج بررسی در زردة تخم بلدرچین در ارتباط با میزان کاروتن جیره است ( al., Karadas et.)2006 جدول 4. تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر کیفیت تخم در بلدرچین ژاپنی Table 4. Effect of different levels of dietary vitamin on egg quality in Japanese quail SEM Index Haugh unit Shell (%) Yolk (%) lbumen (%) Eggshell thickness (mm) lbumen Weight (g) Yolk weight (g) lbumen ph Yolk ph Thick lbumen Diameter (mm) Thin lbumen diameter (mm) Yolk diameter (mm) lbumen height (mm) Yolk height (mm) Egg mass :SEM خطای استاندارد میانگین. تیمارهای و به ترتیب حاوی سطوح صفر )شاهد( و واحد بینالمللی ویتامین افزوده در هر کیلوگرم خوراک میباشد. در هر ردیف اختالف آماری معنیداری بین تیمارها یافت نشد )0/05>P(. SEM: standard error of mean. 0, 4000, 8000, and treatments, contain zero (control), 4000, 8000, and IU/kg of dietary supplemented vitamin, respectively. In each row, significant difference between treatments was not found (P>0.05).

7 257 علوم دامی ایران دورة 48 شمارة 2 تابستان 1396 نتایج تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر عملکرد تولیدمثلی بلدرچین ژاپنی در جدول 5 مشاهده میشود. میزان باروری جوجه درآوری و وزن جوجههای درآمده از تخم )هچشده( تحت تأثیر سطوح افزودهشده ویتامین قرار نگرفتند )0/05<P(. نداشتن تأثیر سطوح ویتامین بر عملکرد تولیدمثلی میتواند به دلیل تأمین پیشین نیازها به این ویتامین توسط جیرة غذایی در پرنده باشد 2016( al.,.)bd El-Hack et درنتایج تحقیقی دیگر در مرغ وزن جوجههای هچشده در جیرة حاوی واحد بینالمللی ویتامین در کیلوگرم بهطور شایانتوجهی بیشتر از شاهد بود. همچنین کاهش تولید تخممرغ و جوجه درآوری تحت تأثیر کمبود ویتامین مشاهده شد )2016 al.,.)chen et این نتایج مغایر با یافتههای این بررسی در بلدرچین ژاپنی است. دلیل احتمالی این مغایرت را میتوان به تفاوت گونهای مدت اعمال تیمارها شرایط آزمایش و میزان ذخیرة پیشین ویتامین در بدن پرنده مرتبط کرد ( El-Hack bd.)et al., 2016; Yuan et al., 2014 نتایج پژوهش دیگر انجامشده در بلدرچین ژاپنی نشان داد میزان هچ کلی در سطوح پایین ویتامین کاهش یافت اما میزان باروری در مقادیر مختلف ویتامین تغییری نداشت 1966( Lee,.(Shellenberger & در تحقیقی مرغان لگهورن تحت تغذیه با دو نوع جیرة غذایی حاوی سطوح 0 و 9000 واحد بینالمللی ویتامین در کیلوگرم به مدت 32 هفته قرار گرفتند. نتایج نشان داد تا هفتۀ 24 تغذیه با تیمارهای آزمایشی اختالف معنیداری در میزان جوجه درآوری بین جیرههای بدون ویتامین و دارای ویتامین مشاهده نشد. اما پس از این مدت میزان جوجه درآوری در تیمار بدون ویتامین.)Bermudez et al., 1993( کاهش یافت در بررسی دیگر تأثیر سطوح و واحد بینالمللی ویتامین در کیلوگرم جیره بر بازدة تولیدمثلی مرغ مادر گوشتی بررسی شد. نتایج نشان داد دوازده هفته پس از تغذیه با جیرههای آزمایشی میزان باروری و تفریخ تخمها تحت تأثیر قرار نگرفتند. اما پس از 24 هفته از تغذیه میزان باروری و هچ تخمها در باالترین سطح ویتامین بهطور معنیداری بیشتر از کمترین میزان آن بود )2014 al.,.)yuan et در پژوهش انجامشده روی خروسهای بالغ کمبود ویتامین جیرهای تأثیری بر کیفیت منی نداشت و میزان باروری و جوجه درآوری تخمها نیز تحت تأثیر قرار نگرفتند )1973.)Lillie, در گزارشی تغذیه با سطوح باالی ویتامین موجب کاهش میزان تولید تخم و جوجه درآوری در مرغ شد تأثیر کمبود ویتامین.)March et al., 1972( بر فعالیت تولیدمثلی به مدتزمان در معرض کمبود بودن و شدت آن بستگی دارد ( Knutson, Dame & 2011(. تغییر نکردن در عملکرد تولیدمثلی و تولیدی بلدرچینهای ژاپنی حتی در سطح 0 ویتامین احتمال دارد به دلیل ذخیرة مناسب ویتامین در کبد بلدرچین باشد که طی مدت آزمایش نیازهای پرنده را تأمین کرده و شواهدی از کمبود مشاهده نشد. ممکن بود با افزایش طول دورة آزمایش تأثیر سطوح مختلف ویتامین آزمایش معنیدار میشد. بر صفات مختلف تحت جدول 5. تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر میزان باروری جوجه درآوری تلفشدگان رویانی و وزن جوجههای هچشده در بلدرچین ژاپنی Table 5. Effect of different levels of dietary vitamin on fertility, hatchability, embryonic mortality and hatched chick weight in Japanese quail SEM Fertility (%) Total hatchability (%) Hatch of fertile eggs (%) Embryonic mortality (%) Hatched weight of chicks (g) :SEM خطای استاندارد میانگین. تیمارهای و به ترتیب حاوی سطوح صفر )شاهد( و واحد بینالمللی ویتامین افزوده در هر کیلوگرم خوراک می باشد. در هر ردیف اختالف آماری معنیداری بین تیمارها یافت نشد )0/05<P(. SEM: standard error of mean. 0, 4000, 8000, and treatments, contain zero (control), 4000, 8000, and IU/kg of dietary supplemented vitamin, respectively. In each row, significant difference between treatments was not found (P>0.05).

8 داودزاده و همکاران: تأثیر سطوح مختلف ویتامین جیرهای بر فراسنجههای تولیدمثلی و نتیجهگیری کلی با توجه به نتایج به دست آمده در این مطالعه با افزودن سطوح صفر و واحد بینالمللی ویتامین به هر کیلوگرم جیره پایه بلدرچین ژاپنی مقدار مصرف خوراک درصد تولید وزن تخم پارامترهای کیفی تخم میزان باروری جوجه درآوری و تلفات رویانی در بلدرچین ژاپنی دارای اختالف آماری معنیداری در بین تیمارهای آزمایشی نبودند )0/05 >P(. علت احتمالی این مشاهدات را میتوان به شرایط طبیعی آزمایش طول مدت 6 هفتهای آزمایش و ذخیره قبلی ویتامین در بدن پرنده نسبت داد. کمترین و بیشترین ضریب تبدیل غذایی به ترتیب در تیمار حاوی واحد بین المللی ویتامین در کیلوگرم جیره و شاهد مشاهده شد )0/05<P(. پیشنهاد میشود که پژوهش مشابه با استفاده از بلدرچینهای با سابقه محرومیت ویتامین در مدت طوالنیتر و تحت شرایط تنش گرمایی انجام شود. سپاسگزاری از مسئوالن مربوط دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان به لحاظ فراهم کردن امکانات این تحقیق تشکر و قدردانی میگردد. REFERENCES 1. bd El-Hack, M. E., Mahrose, Kh., skar,.., lagawany, M., rif, M., Saeed, M., bbasi, F., Soomro, R., Siyal, F.. & Chaudhry, M. T. (2016). Single and combined impacts of vitamin and selenium in diet on productive performance, egg quality, and some blood parameters of laying hens during hot season. Biological Traveqazswes Element Research. In press, DOI /s bdomarwa, S. S. (2009). Immunophysiological studies on the effect of some antioxidants in poultry. M.Sc. thesis. Faculty of griculture in Shams University, Egypt. 3. yaşan, T. & Karakozak, E. (2010). Use of β-carotene in animal nutrition and its effects. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 16(4), ygun,. & Sert, D. (2012). Effects of ultrasonic treatment on eggshell microbial activity, hatchability, tibia mineral content, and chick performance in Japanese quail (Coturnix coturnix japonica) eggs.poultry Science, 91, Bárdos,. & Merat, P. (1984). Effects of the nacked-neck gene on traits associated with egg laying and dwarf stock at two temperatures. British Poultry Science, 25(2), Bermudez,. J., Swayne, D. E., Squires, M. W. & Radin, M. J. (1993). Effects of vitamin deficiency on the reproductive system of mature white leghorn hens. vian Disease, 37, Bardoz, L., Soter, G. Y. & Karchesz, K. (1995). Effect of retinyl acetate, ascorbic acic and tocopherol supplementation of the feed on egg vitamin content in Japanese quail. cta Veterinaria Hungarica, 44(2), Chen, F., Jiang, Z., Jiang, S., Li, L., Lin, X., Gou, Z. & Fan, Q. (2016). Dietary vitamin supplementation improved reproductive performance by regulating ovarian expression of hormone receptors, caspase-3 and Fas in broiler breeders. Poultry Science, 95(1), Clagett-Dame, M. & DeLuca, H. F. (2002). The role of vitamin in mammalian reproduction and embryonic development. nnual Review of Nutrition, 22(1), Coşkun, B., Inal, F., Celik, I., Erganiş, O., Tiftik,. M., Kurtoğlu, F., Kuyucuoğlu, Y. & Ok, U. (1998). Effects of dietary levels of vitamin on the egg yield and immune response of laying hens. Poultry Science, 77(4), Dame, M. C. & Knutson, D. (2011). Vitamin in reproduction and development. Nutrients, 3, El-Hack, M. E.., Mahrose, K., skar,.., lagawany, M., rif, M., Saeed, M. & Chaudhry, M. T. (2017). Single and combined impacts of vitamin and selenium in diet on productive performance, egg quality, and some blood parameters of laying hens during hot season. Biological Trace Element Research, 177(1), Ferket, P. R. & Qureshi, M.. (1992). Performance and immunity of heat-stressed broilers fed vitamin- and electrolytesupplemented drinking water. Poultry Science, 71, Fu, Z. W., Kato, H., Kotera, N., Sugahara, K. & Kubo, T. (2000). Retinoic acid accelerates the development of reproductive organs and egg production in Japanese quail (Coturni japonica). Biology of Reproduction, 63(6), Hubrecht, R. & Kirkwood, J. (2010). The UFW handbook on the care and management of laboratory and other research animals. (8 th ed.). Wiley-Blackwell. 16. Ilhan, M. & BulbuL, T. (2016). Effect of retinol and retinol esters on performance, egg quality, and blood and egg vitamin levels in laying quails. Turkish Journal of Veterinary and nimal Sciences, 40(5),

9 259 علوم دامی ایران دورة 48 شمارة 2 تابستان Joshi, P. S., Murthy, S. N., Murthy, S. K. & Ganguly, J. (1973). Vitamin economy of the developing embryo and of the freshly hatched chick. Biochemical Journal, 136(3), Jiang, Y. H., McGeachin, R. B. & Bailey, C.. (1994). lpha-tocopherol, beta-carotene, and retinol enrichment of chicken eggs. Poultry Science, 73(7), Kaya, Ş., Umucalila, R. H., Haliloĝlu, S. & İpek, H. (2001). Effect of dietary vitamin and zinc on egg yield and some blood parameters of laying hens. Turkish Journal of Veterinary and nimal Sciences, 25(5), Karadas, F., Peter, F., Surai, P. F., Sparks, N. H. C. & Evangelos, G. (2006). Effects of maternal dietary supplementation with three sources of carotenoids on the retinyl esters of egg yolk and developing quail. Comparative Biochemistry and Physiology-, 140, Lillie, R.J. (1973). Inefficacy of dietary deficiencies of vitamins, Ds and riboflavin on the reproductive performance of mature cockerels. Poultry Science, 52, Lin, H., Wang, L. F., Song, J. L., Xie, Y. M. & Yang, Q. M. (2002). Effect of dietary supplemental levels of vitamin on the egg production and immune responses of heat-stressed laying hens. Poultry Science, 81(4), March, B. E., Coates, V. & Goudie, C. (1972). Delayed hatching time of chicks from dams fed excess vitamin and from eggs injected with vitamin. Poultry Science, 51, Mendonca, C. X. J. R., lmeida, C. R. M., Mori,. V. & Watanabe, C. (2002). Effect of dietary vitamin on egg yolk retinol and tocopherol levels. The Journal of pplied Poultry Research, 11, Mori,. V., Mendonca, C. X., lmeida, C. R. M. & Pita, M. C. G. (2003). Supplementing hen diets with vitamins and E affects egg yolk retinol and α-tocopherol levels. The Journal of pplied Poultry Research, 12(2), Mohiti-sli, M., Shariatmadari, F. & Lotfollahian, H. (2010). The influence of dietary vitamin E and selenium on egg production parameters, serum and yolk cholesterol and antibody response of laying hen exposed to high environmental temperature. rchiv für Geflügelkunde, 74(1), Marques, R. H., Gravena, R.., Silva, J. D. T. D., Roccon, J., Picarelli, J., Hada, F. H. & Moraes, V. M. B. (2011). Effect of supplementation of diets for quails with vitamins, D and E on performance of the birds and quality and enrichment of eggs. Revista Brasileira de Zootecnia, 40(6), Nestler, R. B. (1949). Nutrition of bobwhite quail. The Journal of Wildlife Management, 13(4), Ramalho, H. M. M., Dias da Silva, K. H., lves dos Santos, V. V., dos Santos, J. & Cavalcanti, R. (2008). Effect of retinyl palmitate supplementation on egg yolk retinol and cholesterol concentrations in quail. British Poultry Science, 49(4), Randall, M. & Bolla, G. )2008(. Raising Japanese quail. Primefacts, 602, Saari, J. C. (1999). Retinoids in mammalian vision. In Retinoids. Springer Berlin Heidelberg. 32. Sahin, T., Kaga, I., Unal, Y. & Elmail, D.. (2008). Dietary supplementation of probiotic and prebiotic combination (Combiotics) on performance, carcass quality and blood parameters in growing quails. Journal of nimal and Veterinary dvances, 7(11), Sevimli,., Bulbul, T., Bulbul,. & Yağcı,. (2013). Chicken amyloid arthropathy: serum amyloid, interleukin-1β, interleukin-6, tumour necrosis factor-α and nitric oxide profile in acute phase (12 th hour). Polish Journal of Veterinary Sciences, 16(2), Shellenberger, T. E. & Lee, J. M. (1966). Effect of vitamin on growth, egg production and reproduction of Japanese quail. Poultry Science, 45(4), Sklan, D., Melamed, D. & Friedman,. (1994). The effect of varying levels of dietary vitamin on immune response in the chick. Poultry Science, 73(6), Squires, M. W. & Naber, E. C. (1993). Vitamin profiles of eggs as indicators of nutritional status in the laying hen: riboflavin study. Poultry Science, 72(3), Stoewsand, G. S. & Scott, M. L. (1961). The vitamin requirements of breeding turkeys and their progeny. Poultry Science, 40(5), Surai, P. F., Ionov, I.., Kuklenko, T. V., Kostjuk, I.., MacPherson,., Speake, B. K., Noble, R. C. & Sparks, N. H. (1998). Effect of supplementing the hen's diet with vitamin on the accumulation of vitamins and E, ascorbic acid and carotenoids in the egg yolk and in the embryonic liver. British Poultry Science, 39(2), Veltmann, J. R., Jensen, L. S. & Rowland, G. N. (1986). Excess dietary vitamin in the growing chick: effect of fat source and vitamin D. Poultry Science, 65, Yuan, J., Roshdy,. R., Guo, Y., Wang, Y. & Guo, S. (2014). Effect of dietary vitamin on reproductive performance and immune response of broiler breeders. PLoS ONE, 9(8), West, C. E., Sijtsma, S. R., Peters, H. P., Rombout, J. H. & Van Der Zijpp,. J. (1992). Production of chickens with marginal vitamin deficiency. British Journal of Nutrition, 68(01), Zang, H., Zhang, K., Ding, X., Bai, S., Hernández, J. M. & Yao, B. (2011). Effects of different dietary vitamin combinations on the egg quality and vitamin deposition in the whole egg of laying hens. Revista Brasileira de Ciência vícola, 13(3),