ΑΔΑ: 45Ψ69-ΓΙΛ ΦΕΚ Β Ρα διατθρθκεί μζχρι Βακμόσ αςφαλείασ
Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΔΑ: 45Ψ69-ΓΙΛ ΦΕΚ Β 2666. Ρα διατθρθκεί μζχρι Βακμόσ αςφαλείασ"

Transcript

1 ΦΕΚ Β 2666 ΑΔΑ: 45Ψ69-ΓΙΛ ΕΟΟΘΡΛΞΘ ΔΘΠΣΞΦΑΨΛΑ ΩΥΣΩΦΓΕΛΣ ΥΑΛΔΕΛΑΧ ΔΛΑ ΒΛΣΩ ΠΑΚΘΧΘΧ ΞΑΛ ΚΦΘΧΞΕΩΠΑΨΩΡ ΕΡΛΑΛΣΧ ΔΛΣΛΞΘΨΛΞΣΧ ΨΣΠΕΑΧ Υ/ΚΠΛΑΧ ΞΑΛ Δ/ΚΠΛΑΧ ΕΞΥ/ΧΘΧ Δ/ΡΧΘ ΧΥΣΩΔΩΡ Υ/ΚΠΛΑΧ ΞΑΛ Δ/ΚΠΛΑΧ ΕΞΥ/ΧΘΧ ΨΠΘΠΑ Aϋ Ψαχ. Δ/νςθ: Α. Υαπανδρζου 37 Ψ.Ξ.-Υόλθ: Παροφςι Ιςτοςελίδα: Υλθροφορίεσ: K. Υαπαχριςτοσ Χ. Περκοφρθσ Ψθλζφωνο : , Ρα διατθρθκεί μζχρι Βακμόσ αςφαλείασ Παροφςι Αρικ. Υρωτ /Γ2 Βακμόσ Υροτερ. Α Υ Σ Φ Α Χ Θ ΘΕΜΑ: Ζγκριςθ Ρρογραμμάτων Σπουδϊν Ρρωτοβάκμιασ & Δευτεροβάκμιασ Εκπαίδευςθσ για τθν Ριλοτικι τουσ Εφαρμογι του επιςτθμονικοφ πεδίου Ρολιτιςμόσ και Δραςτθριότθτεσ Τζχνθσ Ζχοντασ υπόψθ: 1. Ψισ διατάξεισ του εδαφ. β τθσ παραγράφου 3 του άρκρου 1 του Ρ. 1566/85 (ΦΕΞ Αϋ 167). 2. Ψισ διατάξεισ του εδαφ. α τθσ παραγράφου 9 του άρκρου 3, του εδαφ. ε τθσ παραγράφου 11 του άρκρου 4, του εδαφ. γ τθσ παραγράφου 11 του άρκρου 5 και του εδαφ. γ τθσ παραγράφου 2 του άρκρου 24 του Ρ. 1566/85 (ΦΕΞ Αϋ 167), όπωσ τροποποιικθκαν και ιςχφουν με τισ διατάξεισ 1 και 2 του άρκρου 7 του Ρ. 2525/97 (ΦΕΞ Αϋ188) Ενιαίο Οφκειο, πρόςβαςθ των αποφοίτων ςτθν Ψριτοβάκμια Εκπαίδευςθ, αξιολόγθςθ του εκπαιδευτικοφ ζργου και άλλεσ διατάξεισ. 3. Ψισ διατάξεισ τθσ παραγράφου 33 του άρκρου 20 του Ρ. 3966/2011 (ΦΕΞ Αϋ 118). 4. Ψισ διατάξεισ του άρκρου 90 του κϊδικα Ρομοκεςίασ για τθν Ξυβζρνθςθ και τα Ξυβερνθτικά όργανα που κυρϊκθκε με το άρκρο πρϊτο του Υ.Δ. 63/2005 (ΦΕΞ Αϋ 98). 5. Ψθν περίπτωςθ β, τθσ παραγράφου 7, του άρκρου 13, του Υ.Δ. 201/98 (ΦΕΞ 161, Ψ. Αϋ) «Σργάνωςθ και λειτουργία δθμοτικϊν ςχολείων». 6. Ψθν 1120/H/ (ΦΕΞ Β1) κοινι Απόφαςθ του Υρωκυπουργοφ και τθσ Ωπουργοφ Υαιδείασ, Δια Βίου Πάκθςθσ και Κρθςκευμάτων με κζμα: «Ξακοριςμόσ αρμοδιοτιτων των Ωφυπουργϊν του Ωπουργείου Υαιδείασ, Δια Βίου Πάκθςθσ και Κρθςκευμάτων». 7. Ψθν ειςιγθςθ του Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου, όπωσ αυτι διατυπϊκθκε με τθν αρικμ. 22/2011πράξθ του Χυντονιςτικοφ Χυμβουλίου του Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. 8. Ψθν με αρικμ / Απόφαςθ Ζνταξθσ τθσ Υράξθσ «ΡΕΣ ΧΧΣΟΕΛΣ (Χχολείο 21ου αιϊνα) Ρζο πρόγραμμα ςπουδϊν» ςτουσ Άξονεσ Υροτεραιότθτασ 1,2,3, -Σριηόντια Υράξθ». 9. Ψθ με αρικμ / Χφμφωνθ Γνϊμθ ΕΩΔ για το ςχζδιο «Απόφαςθσ Ωλοποίθςθσ με ίδια μζςα του Υ.Λ. για το Ωποζργο 1 τθσ Υράξθσ «ΡΕΣ ΧΧΣΟΕΛΣ (Χχολείο 21ου αιϊνα)

2 2 Ρζο πρόγραμμα ςπουδϊν» ςτουσ Άξονεσ Υροτεραιότθτασ 1,2,3, -Σριηόντια Υράξθ», με κωδικό MIS Ψο γεγονόσ ότι δεν ζχει εκδοκεί Ωπουργικι Απόφαςθ ςφμφωνα με τθν παράγραφο 33 του άρκρου 20 του Ρ. 3966/2011 (ΦΕΞ Αϋ 118). 11. Tο γεγονόσ ότι από τθν απόφαςθ αυτι δεν προκαλείται δαπάνθ ςε βάροσ του κρατικοφ προχπολογιςμοφ. Α π ο φ α ς ί η ο υ μ ε Ξακορίηουμε τα παρακάτω προγράμματα ςπουδϊν Υρωτοβάκμιασ & Δευτεροβάκμιασ Εκπαίδευςθσ (Δθμοτικό και Γυμνάςιο) του Διδακτικοφ Υεδίου Ρολιτιςμόσ και Δραςτθριότθτεσ Τζχνθσ, ωσ εξισ: Χτο Διδακτικό πεδίο Υολιτιςμόσ και Δραςτθριότθτεσ Ψζχνθσ, εκπονικθκαν δφο διαφορετικζσ προτάςεισ προγραμμάτων ςπουδϊν, θ μία οργανωμζνθ ςε διδακτικά μακθςιακά αντικείμενα και θ άλλθ οργανωμζνθ ςε δραςτθριότθτεσ ςτουσ τομείσ: Εικαςτικι Υαιδεία, Πουςικι Υαιδεία, Χορόσ-Ξίνθςθ, Κεατρικι Υαιδεία, Σπτικοακουςτικι Ζκφραςθ. Ξατά τθν πιλοτικι εφαρμογι κα εφαρμοςκεί το πρόγραμμα που περιλαμβάνει τα δφο μακιματα Πουςικι και Ξαλλιτεχνικά (Α Υρόγραμμα). Ψο Β Υρόγραμμα κα αξιοποιθκεί για τον εμπλουτιςμό των προγραμμάτων των δφο ανωτζρω μακθμάτων. Επιςτθμονικό πεδίο: Ρολιτιςμόσ και Δραςτθριότθτεσ Τζχνθσ Ρρόταςθ αϋ Ρρόγραμμα ςπουδϊν Δθμοτικοφ Διδακτικό μακθςιακό αντικείμενο: Εικαςτικι αγωγι κοπόσ του μακιματοσ Γενικόσ ςκοπόσ του μακιματοσ είναι να γνωρίςουν και να απολαφςουν οι μακθτζσ τισ Εικαςτικζσ Ψζχνεσ μζςα από ιςόρροπεσ δραςτθριότθτεσ ζρευνασ και δθμιουργίασ ζργων. Τχι μόνο για να καλλιεργθκοφν ωσ δθμιουργοί και ωσ φιλότεχνοι κεατζσ αλλά και για να αποτελζςει θ Εικαςτικι δθμιουργία το κεμζλιο για δθμιουργικι γνϊςθ ςε όλουσ τουσ τομείσ τθσ μάκθςθσ. Θ ερευνθτικι διάςταςθ τθσ Ψζχνθσ και θ αντιμετϊπιςθ του άγνωςτου, του πικανοφ και του τυχαίου για τθν επίλυςθ εικαςτικϊν προβλθμάτων, εκπαιδεφει τουσ μακθτζσ ςτθν κριτικι ςκζψθ και τουσ προςφζρει τθ δυνατότθτα προςαρμογισ και αντιμετϊπιςθσ των ςυνεχϊν αλλαγϊν τθσ κοινωνικισ ηωισ που κα κλθκοφν να αντιμετωπίςουν ωσ ζφθβοι και ωσ ενιλικεσ. Πζςα ςτον αςφαλι αλλά ερευνθτικό και δθμιουργικό χϊρο τθσ τζχνθσ, που απαιτεί λφςεισ και λιψεισ αποφάςεων, οι μακθτζσ ξεφεφγουν από το ςφνδρομο τθσ «ςωςτισ» απάντθςθσ και αποκτοφν δεξιότθτεσ που κα τουσ βοθκιςουν αργότερα να αντιμετωπίηουν τισ καταςτάςεισ μιάσ απαιτθτικισ κοινωνίασ, που προχποκζτει ανοικτό μυαλό για τθν αξιολόγθςι τουσ και για τθν ανακατεφκυνςθ τθσ δράςθσ τουσ με ςκοπό τθ δθμιουργία καλφτερων λφςεων. Χε ζνα νζο ςχολείο που λειτουργεί ωσ πολυδφναμθ εκπαιδευτικι και πολιτιςμικι κοινότθτα ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ τθσ τζχνθσ, κακϊσ διαφοροποιεί τισ παιδαγωγικζσ του μεκόδουσ ανάλογα με τισ θλικιακζσ διαφοροποιιςεισ των παιδιϊν και τισ πολιτιςμικζσ τουσ διαφορζσ, είναι κακοριςτικόσ. Χκοπόσ του είναι θ δθμιουργία μιασ τάξθσ ςτθν οποία

3 3 οι μακθτζσ του μποροφν να δθμιουργιςουν και μζςα από τθ δφναμθ τθσ δθμιουργικισ διαδικαςίασ να γνωρίςουν τον εαυτό τουσ, τουσ άλλουσ και το περιβάλλον τουσ. Γενικοί διδακτικοί ςτόχοι Ειδικότερα οι μακθτζσ ςτο Δθμοτικό πρζπει: Ρα παρατθροφν, να ερευνοφν, να πειραματίηονται και να αξιοποιοφν τισ δυνατότθτζσ τουσ ςτο χειριςμό απλϊν υλικϊν και μζςων δθμιουργϊντασ εικαςτικά ζργα Ρα γνωρίςουν διάφορεσ τεχνικζσ και τρόπουσ, για να εκφράηονται με δθμιουργικό τρόπο και να μεταβιβάηουν απόψεισ, ςυναιςκιματα και βιϊματα Ρα γνωρίςουν τθν ορολογία, τα ςφμβολα, τα μορφικά ςτοιχεία και τισ μορφζσ που χρθςιμοποιοφν οι εικαςτικοί καλλιτζχνεσ και να εξοικειωκοφν με αυτά Ρα προςεγγίηουν, να κατανοοφν και να απολαμβάνουν το φαινόμενο τθσ Ψζχνθσ και να ζχουν κετικι ςτάςθ και ςυμπεριφορά απζναντι ςτα ζργα τζχνθσ Ρα προςεγγίςουν το περιβάλλον, αςτικό και φυςικό, μζςα από τθν τζχνθ Ρα παρατθροφν το φυςικό περιβάλλον και να εμπνζονται από αυτό για τισ εικαςτικζσ τουσ δθμιουργίεσ. Ρα αντιλθφκοφν πϊσ το ζργο τζχνθσ μπορεί να μεταδϊςει μθνφματα για ηθτιματα που αφοροφν ςτθ διάςωςθ του περιβάλλοντοσ και ενεργοποιείται. Ρα εξοικειωκοφν με τα πολυμζςα και τισ εφαρμογζσ ςτα ΨΥΕ μζςα από το εικαςτικό παιχνίδι Ρα διερευνιςουν και να αξιοποιιςουν το διαδίκτυο για να δουν ζργα τζχνθσ Ρα γνωρίςουν, διερευνιςουν, ςυγκρίνουν και κατανοιςουν τθ ςθμαςία τθσ τζχνθσ ςτθν επικοινωνία ιδεϊν, αξιϊν και αντιλιψεων ανάμεςα ςτουσ Υολιτιςμοφσ Ρα γνωρίςουν τα ποικίλων μορφϊν εικαςτικά ζργα τζχνθσ, να τα κατανοιςουν, να τα αναλφςουν, να τα ερμθνεφςουν, να τα κρίνουν και να εκτιμιςουν τθν ελλθνικι και τθν παγκόςμια πολιτιςτικι κλθρονομιά Ρα αντιλθφκοφν ότι θ τζχνθ είναι ζνα εργαλείο για τθν αποδοχι του «άλλου» Ρα εμπλακοφν ςε διαδικαςίεσ κριτικοφ αναςτοχαςμοφ με ςκοπό να δουν τθν διαφορετικότθτα των μακθτϊν όχι ωσ εμπόδιο αλλά ωσ μζςο εμπλουτιςμοφ τθσ μακθςιακισ διαδικαςίασ Nα αποδεχκοφν τθ διαφορετικότθτα μζςα από τθν ειλικρινι ζκφραςθ κάκε αντίλθψθσ χωρίσ να κρφβονται πίςω από τθν ουδετερότθτα Ρα είναι ικανοί να ςυνεργάηονται για να δθμιουργοφν ζργα που μεταφζρουν μθνφματα που θ ομάδα ζχει επιλζξει Ρα εξοικειωκοφν με τθ δθμοςιοποίθςθ των ιδεϊν τουσ μζςα από τα ζργα τζχνθσ ι/και τισ εικαςτικζσ δράςεισ τουσ, είτε με τθν ζκκεςθ των ζργων τουσ ςτθν κοινότθτα είτε μζςω του διαδικτφου Ρα είναι ικανοί να αποδζχονται τθν κρτικι και να είναι ζτοιμοι να προαςπίηονται τισ ιδζεσ τουσ (ζλεγχοσ τθσ υποδοχισ του ζργου τουσ) ςεβόμενοι τισ αρχζσ του διαλόγου Α και Β Δθμοτικοφ Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να:

4 4 Ανακαλφπτουν και πειραματίηονται με διαφορετικά υλικά δθμιουργϊντασ εικαςτικά ζργα. Υαρατθροφν το περιβάλλον και να το εντάςςουν ςτο ζργο τουσ Ανακαλφψουν ότι θ Ψζχνθ είναι ςθμαντικόσ τρόποσ ζκφραςθσ και μπορεί να εκφράςει ςυναιςκιματα για πράγματα που ςυμβαίνουν ςτο άμεςο περιβάλλον τουσ Υαρατθριςουν με επιςκζψεισ τον περιβάλλοντα χϊρο, αςτικό και φυςικό. Χχεδιάςουν, χρωματίςουν εικόνεσ που ανακαλοφν ςτθ μνιμθ όταν επιςτρζψουν ςτθν ςχολικι τάξθ Ζρκουν ςε επαφι με τον φυςικό κόςμο και να ςχεδιάςουν/ηωγραφίςουν με κοντινι παρατιρθςθ καρποφσ, φροφτα, φφλλα που φζρνουν ςτθν τάξθ Αναπτφςςουν τθν εικαςτικι ζκφραςθ εικόνων τθσ φανταςίασ τουσ Εκφράηουν ιδζεσ, εμπειρίεσ και ςυναιςκιματα μζςα από τα ζργα τουσ Χυνεργάηονται με τουσ ςυμμακθτζσ τουσ και μακαίνουν τουσ κανόνεσ του ςεβαςμοφ ςτο ζργο και ςτισ επιλογζσ του άλλου Εξοικειϊνονται με τθ διαφορετικότθτα του άλλου και τθν εκφράηουν ςτο χαρτί τοποκετϊντασ τον εαυτό τουσ ανάμεςα ςτουσ «άλλουσ» Αποκτοφν γνϊςεισ και απλζσ πλθροφορίεσ για τισ εικαςτικζσ τζχνεσ μζςα από επιςκζψεισ ςε Πουςεία ι γκαλερί αλλά και με επιςκζψεισ ςτο Διαδίκτυο Χρθςιμοποιοφν ορολογία, για να εκφράςουν τισ ςκζψεισ, τισ απόψεισ και τα ςυναιςκιματά τουσ για τα ζργα Ψζχνθσ Αναπτφςςουν χαρά και ενδιαφζρον για τθν Ψζχνθ και επικυμία να ςυμμετζχουν ςε καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ Αρχίηουν να αναγνωρίηουν και να ονομάηουν ζργα τζχνθσ που ςυναντάνε ςτο κοντινό αςτικό περιβάλλον τουσ (π.χ. προτομζσ, ανδριάντεσ, κτίρια ςτθν πόλθ) Αναγνωρίηουν βαςικά εικαςτικά επαγγζλματα ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ άξονασ: "ΑΠΛΑ ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν με αυξανόμενθ ευχζρεια δφο τρία διαφορετικά υλικά, για να ςχεδιάηουν και να ηωγραφίηουν -Ξόβουν με ψαλίδι ευκείεσ και καμπφλεσ με ακρίβεια, ακολουκϊντασ ςχζδιο ςε χαρτί -Ξολλάνε χαρτιά και χαρτόνια για Χαρτί, χαρτόνια, κουτιά Δαχτυλομπογιζσ, νερομπογιζσ, κραγιόνια, κάρβουνα, μαρκαδόροι Επιλζγουν κατάλλθλα υλικά και αςφαλι εργαλεία, ϊςτε να εκτελοφν ςχζδια ηωγραφικισ, κολάη, καταςκευζσ κλπ. -Χρωματίηουν τισ καταςκευζσ ι τα κολάη τουσ με διαφορετικά υλικά Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ:

5 5 τθ δθμιουργία μίασ εικόνασ ndex.php?lesson_id= 20&ep=428 -Υλάκουν με ευχζρεια και μορφοποιοφν Υθλόσ, ηυμάρι, πλαςτελίνθ -Υλάκουν με προςκετικι μζκοδο ατομικά και ομαδικά ζργα -Χρθςιμοποιοφν απλά εργαλεία πλαςτικισ. Πετατρζπουν τθν πραγματικι χριςθ διάφορων αντικειμζνων π.χ. 2 πλαςτικά πϊματα μποροφν να γίνουν φϊτα, μάτια, ρόδεσ κλπ. Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ools.gr/software/di motiko/ -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χρθςιμοποιοφν με φανταςία διάφορα υλικά, για να καταςκευάςουν μικροαντικείμενα Φυςικά υλικά ανακυκλϊςιμα υλικά -Χυλλζγουν και αποκθκεφουν διάφορα άχρθςτα υλικά (χάρτινουσ κυλίνδρουσ, κουτιά, μπουκάλια κ.ά.) Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr &id=3 -Πακαίνουν απλζσ τεχνικζσ και να τισ εφαρμόηουν -Δοκιμάηουν τεχνικζσ διαφορετικζσ Απλζσ τεχνικζσ πειραματιςμοί -Υαροτρφνονται να αγγίξουν, «παίξουν» με ετερόκλιτα αντικείμενα τθσ κακθμερινότθτάσ τουσ και να πειραματιςτοφν μετακινϊντασ τα πάνω ςτο χαρτί, μζχρι να βρουν τθ κζςθ που τουσ ταιριάηει (αντικείμενα τθσ καςετίνασ τουσ ι άλλα μικροαντικείμενα όπωσ ςτισ προθγοφμενεσ αςκιςεισ) Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ools.gr/library/piναli b/pi_lib_polymesa_k atalogos_optiko_vid eo.htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.:

6 6 sfa.gr/askt1/ Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx 2 οσ άξονασ: "ΑΠΛΑ ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Εκφράηουν ςυναιςκιματα και αποδίδουν με κίνθςθ ποικιλία γραμμϊν -Σρίηουν περιγράμματα Γραμμι -Πελετοφν ζργα εικαςτικισ τζχνθσ και διαπιςτϊνουν τθν κυριαρχία γραμμϊν ςτθν εικαςτικι ζκφραςθ -Υαρατθροφν και ςχθματίηουν περιγράμματα από φυςικά υλικά (φφλλα, καρποφσ) με μολφβι ι παςτζλ, με περίγραμμα ι φροτάη Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 -Γεμίηουν χρωματικά κενζσ επιφάνειεσ Υοικιλία γραμμϊν -Εκφράηουν και καταγράφουν τθν ποικιλία που εμφανίηεται ςτισ γραμμζσ όπωσ ατζρμονεσ, καμπφλεσ, ευκείεσ, μονοκονδυλιζσ, περιγράμματα κλπ. Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ols.gr/software/dimo tiko/

7 7 Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" -Αναγνωρίηουν τα χρϊματα ςτο περιβάλλον και ςτα ζργα τζχνθσ Χρϊμα Υαροτρφνονται να παίξουν με τα χρϊματα και να δοκιμάςουν ποικίλουσ τρόπουσ χρωματιςμοφ Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Διακρίνουν και ονομάηουν τθν υφι οριςμζνων επιφανειϊν. Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Ωφι 3 οσ άξονασ: "ΘΕΜΑ" -Αναγνωρίηουν τθν υφι όπωσ χνουδωτό, απαλό, άγριο μεταξζνιο, γλιςτερό, λεπτό, τραχφ κλπ. με ειδικζσ δραςτθριότθτεσ και ζργα Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ools.gr/library/piναl ib/pi_lib_polymesa_ katalogos_optiko_vi deo.htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: -Υαρατθροφν το φυςικό και το Βιβλίο μακθτι για

8 8 δομθμζνο περιβάλλον και να τα ερμθνεφουν με απλά ςτερεότυπα ςτα ζργα τουσ, αργότερα με αυξάνουςεσ λεπτομζρειεσ και περιγραφικι ακρίβεια -Χχεδιάηουν ι ηωγραφίηουν ποικίλα κζματα χρθςιμοποιϊντασ απλά ςτερεότυπα Κζματα από παρατιρθςθ, μνιμθ, φανταςία, ςυναιςκιματα, περιβάλλον, ηϊα, φυτά, οικογζνεια, γιορτζσ, εποχζσ, επαγγζλματα Αποδίδουν ςτερεότυπα ςχιματα όπωσ ''κφκλοσ'' για ιλιο, πρόςωπο, λουλοφδι κ. α., ''τετράγωνο'' για ςπίτι, κουτί κ.ά., «κόκκινο» για ςτζγθ, φωτιά κ.ά με ποικίλουσ τρόπουσ τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Αντλοφν κζματα για τθ ηωγραφικι τουσ από άλλεσ ςχολικζσ δραςτθριότθτεσ Κζματα από άλλεσ ςχολικζσ δραςτθριότθτεσ Χυμμετζχουν ςε ςχολικζσ δραςτθριότθτεσ όπωσ περίπατοι, επιςκζψεισ ςυηθτιςεισ κλπ. Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 Visual Cd (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ols.gr/software/dimo tiko/ -Χυλλζγουν ςειρζσ εικόνων, καρτϊν, φωτογραφιϊν μικροαντικειμζνων -Χυλλζγουν εικόνεσ από ηϊα, δζντρα, δάςθ -Χυλλζγουν καρτ ποςτάλ από τόπουσ ςτουσ οποίουσ ανικουν οι ίδιοι και οι διαφορετικισ εκνικότθτασ ςυμμακθτζσ τουσ -Διακοςμοφν με χειροτεχνίεσ τουσ το περιβάλλον τουσ Χυλλογζσ -Δθμιουργοφν ςυλλογζσ όπωσ καρτ--ποςτάλ, εικόνεσ ζργων τζχνθσ, εικόνεσ ηϊων, δζντρων κ.τ.λ. Δθμιουργοφν ςυλλογζσ πάνω ςε κζματα τα οποία ηωγραφίηουν και τα οργανϊνουν ςε ομαδικι εργαςία Διακοςμιςεισ Διακοςμοφν το περιβάλλον για ςχολικζσ εορτζσ, επετείουσ, εκδθλϊςεισ κ.ά. Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ - Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr& id=3

9 9 -Επεξεργάηονται διάφορεσ εικόνεσ επεμβαίνοντασ δθμιουργικά Υαραλλαγζσ, επεξεργαςίεσ, αφθρθμζνεσ εικόνεσ Επιηωγραφίηουν εικόνεσ, κόβουν και επαναςυνδζουν φωτογραφίεσ, φφλλα περιοδικϊν κ.ά. Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pilibpolymesa katalogosoptikov ideo.htm -Χυμμετζχουν, προτείνουν ι δθμιουργοφν παιχνίδια με ζργα τζχνθσ, εικόνεσ κλπ. Υαιχνίδια -Χυμμετζχουν ςε παιχνίδια με χρϊματα και άλλα υλικά Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ -Χυμμετζχουν ςε παιχνίδια ερωτιςεων, για να δθμιουργιςουν εικόνεσ τισ οποίεσ κα ηωγραφίςουν Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx 4 οσ άξονασ: "ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χχεδιάηουν ςυγκεντρωμζνοι με αυξανόμενθ χρονικι διάρκεια απαςχόλθςθσ διαφορετικά κζματα -Χχεδιάηουν ελεφκερα ι με περιγράμματα ανκρϊπουσ, ηϊα, φυτά, ςπίτια κ.ά. Χχζδιο Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ

10 10 -Δθμιουργοφν ςτο χαρτί το ζδαφοσ, τον ουρανό, το περιβάλλον -Χρωματίηουν επίπεδεσ επιφάνειεσ - Ηωγραφίηουν ενκαρρυνόμενοι να πειραματιςτοφν ωσ προσ τθν εκφραςτικότθτα - Ηωγραφίηουν ενκαρρυνόμενοι να πειραματιςτοφν ωσ προσ τθν αφθγθματικότθτα Ηωγραφικι -Ηωγραφίηουν κζματα που αφοροφν ςτθ φφςθ, όπωσ π.χ. «το δζντρο που φρόντιςα», «τα ηϊα που αγαπϊ», «το Δάςοσ που δακρφηει», «από ποφ ζρχεται το νερό», κλπ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: ndex.php?lesson_id =20&ep=428 -Υλάκουν απλζσ μορφζσ Υθλοπλαςτικι -Υλάκουν με προςκετικι μζκοδο και δθμιουργοφν ςχιματα (γράμματα, ηϊα, αντικείμενα) -Δθμιουργοφν ψευδοανάγλυφα πάνω ςτθν πινακίδα τουσ, ι μικρζσ τριςδιάςτατεσ μορφζσ όπωσ π.χ. δζντρο, ηϊο, ζνα μικρό τοπίο όπωσ φαίνεται αν πετοφςαμε και το βλζπαμε από ψθλά κλπ. Visual Cd (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ols.gr/software/dimo tiko/ -Ωφαίνουν ζνα μικροφ μεγζκουσ υφαντό Ωφαντικι Ωφαίνουν χωρίσ τελάρο ι ςε μικρό τελάρο 10x15cm περίπου, με λουρίδεσ χαρτιοφ, υφάςματοσ, χόρτο, μαλλί κλπ. Οογιςμικό "Natural Art". -Χυντονίηουν τισ ενζργειζσ τουσ καταςκευάηοντασ διάφορεσ απλζσ μικροκαταςκευζσ Πικροκαταςκευζσ Ξολλάνε διαφορετικά υλικά με διακοςμθτικό αποτζλεςμα Δθμιουργοφν μικροκαταςκευζσ από χαρτόνι, κομμάτια ξφλου, άχρθςτα υλικά, Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό r/index.asp?lang=gr& id=3

11 11 πλαςτικά κλπ. Δθμιουργοφν ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων - DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χρθςιμοποιοφν με αυξανόμενθ ευχζρεια ςτζνςιλ διάφορων ςχεδίων Χτζνςιλ Χρθςιμοποιοφν το ςτζνςιλ ωσ απλό όργανο ςχεδίαςθσ ζτοιμων ςχθμάτων Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ -Ξολλάνε διαφορετικά υλικά δθμιουργϊντασ εικόνεσ με κζματα από το περιβάλλον τουσ ι από τθ φανταςία τουσ Ξολάη Ψυπϊματα (ςτάμπεσ) -Χχεδιάηουν, κολλάνε, και ηωγραφίηουν ςε διάφορα μεγζκθ χαρτιοφ και εκτελοφν ατομικά και ομαδικά ζργα -Χυηθτοφν για τα δζντρα, το νερό, τα ηϊα, τα φυτά που χρειάηονται τθν ιδιαίτερθ φροντίδα του ανκρϊπου και με τθ μορφι παραμυκιοφ ςυηθτοφν και μετά εικονίηουν με μικτζσ τεχνικζσ, χαροφμενα και λυπθμζνα τοπία, χαροφμενα και λυπθμζνα ηωάκια, το δζντρο που ςυνομιλεί με τθ κάλαςςα κ.ά Οογιςμικό "Ξαςταλία" Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562

12 ΦΕΚ Β Ξαταςκευάηουν απλά μόμπιλσ Πόμπιλσ -Χυμμετζχουν ςε ατομικζσ και ομαδικζσ δραςτθριότθτεσ για τθν καταςκευι μόμπιλσ -Δθμιουργοφν κρεμαςτά, κινθτά μικροαντικείμενα από ςφρμα και ςπάγκο όπωσ χάρτινα ψάρια, πουλιά, λουλοφδια κλπ. όπωσ και μάςκεσ, κάρτεσ τοπίων, φράςεισ που ςυγκεντρϊνουν ςτθν τάξθ ι ευχζσ Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ols.gr/library/piναlib/ pi_lib_polymesa_kata logos_optiko_video.h tm -Δθμιουργοφν μικρζσ δράςεισ ςτισ οποίεσ οι ίδιοι δρουν δθμιουργϊντασ εκεί και τότε το ζργο τουσ, ενϊ οι ςυμμακθτζσ τουσ παρακολουκοφν ωσ κεατζσ Xάπενινγκσ 5 οσ άξονασ: "ΕΡΓΑ ΣΕΧΝΗ" Δθμιουργοφν μία δράςθ ςτθν οποία ςυμμετζχουν ζνασ ζωσ τρεισ μακθτζσ (π.χ. ρίχνουν άμμο πάνω ςε ζνα ςχεδιαςμζνο χαρτόνι, αφινουν τα αποτυπϊματά των χεριϊν τουσ πάνω ςε χαρτί αφοφ τα ζχουν «βουτιξει» ςε χρϊμα) και οι άλλοι μακθτζσ παρατθροφν. Θ διαδικαςία επαναλαμβάνεται ϊςτε να ζχουν όλοι οι μακθτζσ αποκτιςει τθν εμπειρία του «δρϊντοσ καλλιτζχνθ» και του κεατι Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Ζργα τζχνθσ από: Σι μακθτζσ: Ελλθνικι παραδοςιακι τζχνθ -Χυνδζουν τα ζργα τζχνθσ με ευχάριςτεσ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ

13 13 -Γνωρίηουν και να ονομάηουν οριςμζνα είδθ ελλθνικισ παραδοςιακισ τζχνθσ - Γνωρίηουν και να ονομάηουν οριςμζνα είδθ τθσ τοπικισ τουσ παραδοςιακισ τζχνθσ -Γνωρίηουν τθν λαϊκι τζχνθ και άλλων λαϊν -Αναγνωρίηουν και ονομάηουν ζνα ζργο που αναπαριςτά μία τοπιογραφία -Αναγνωρίηουν ωσ μοντζρνα τζχνθ οριςμζνα χαρακτθριςτικά ζργα Ψοπικι τζχνθ Οαϊκι τζχνθ των λαϊν Κζματα τθσ τζχνθσ Ποντζρνα τζχνθ δραςτθριότθτεσ και παιγνίδια π.χ. ςτάμνεσ, τςεβρζδεσ, δαντζλεσ κλπ., ςτθ Χάμο τα πιλινα λαβομάνα, ςτο Υιλιο τα ξυλόγλυπτα κ.ά. -Υαρατθροφν τοπιογραφίεσ διαφορετικϊν εποχϊν (17 οσ να20 οσ αιϊνασ) και λζνε προφορικά μία ιςτορία που ςυμπλθρϊνεται από όλουσ -Υαρατθροφν και ςυηθτοφν για ζργα του Φ. Οεηζ, του Υαρκζνθ και του Πόραλθ. Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 Visual (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ Ψζχνθ': Cd ςτθν /dimotiko/ Οογιςμικό "Natural Art". Video art -Υαρακολουκοφν ςφντομα video art και ςχολιάηουν τθν εμπειρία τουσ απο αυτό που είδαν (μποροφν να δουν ολιγόλεπτα ζργα των Bill Viola, Bruce Nauman) Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr& id=3 Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ols.gr/library/piναlib/ pi_lib_polymesa_kat alogos_optiko_video.

14 14 Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα 6 οσ άξονασ: "ΕΙΑΓΩΓΗ ΣΗΝ ΚΑΛΑΙΘΗΙΑ" htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Χριςθ απλών όρων τζχνθσ Σι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν ορκά ςτον προφορικό τουσ λόγο οριςμζνουσ απλοφσ όρουσ τζχνθσ -Εκφράηουν ςφντομα ςκζψεισ, προτιμιςεισ και απόψεισ -Δείχνουν ενδιαφζρον για ζργα τζχνθσ -Υεριγράφουν απλά ό,τι παρατθροφν ςε ζνα ζργο τζχνθσ Υροφορικι ζκφραςθ προτιμιςεων, ςκζψεων, απόψεων Χυναιςκθματικι προςζγγιςθ ζργων τζχνθσ Απλι περιγραφι ζργων τζχνθσ -Χρθςιμοποιοφν όρουσ όπωσ ονόματα χρωμάτων, ςχζδιο, ηωγραφιά, μοντζρνο, ςτολίδι -Υροςεγγίηουν όρουσ βιωματικά ι με απλζσ εξθγιςεισ και παραδείγματα όπωσ ιςορροπία, ςυμμετρία, βάροσ, κίνθςθ, φωσ ςκιά, μεγάλο μικρό κλπ. -Υαροτρφνονται με κατάλλθλεσ ερωτιςεισ να εκφραςτοφν προφορικά για τα ζργα τουσ και για τα ζργα τζχνθσ -Υαρακολουκοφν τθν παρουςίαςθ ζργων τζχνθσ από τουσ εκπαιδευτικοφσ με ευχάριςτουσ τρόπουσ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 Visual Cd (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': /dimotiko/ Οογιςμικό "Natural

15 15 και παιγνίδια Art". -Υαροτρφνονται με κατάλλθλεσ ερωτιςεισ ϊςτε να μάκουν να περιγράφουν διάφορα ζργα τζχνθσ Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" -Ζρχονται ςε επαφι με τα Πουςεία και άλλουσ χϊρουσ Υολιτιςμοφ Υολιτιςμικζσ δράςεισ -Επιςκζψεισ ςε Πουςεία και ςε Πουςεία Οαϊκισ τζχνθσ - Επιςκζπτονται εικονικά (ςτο διαδίκτυο) Πουςεία τοπικά, εκνικά και Πουςεία άλλων πολιτιςμϊν DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr& id=3 Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: -Αντιλαμβάνονται ότι οι εκκζςεισ οργανϊνονται με ζνα ςτόχο -Θ τάξθ οργανϊνει εκκζςεισ ι ςυλλογζσ ζργων, παραμυκιϊν ι χαρακτθριςτικϊν αντικειμζνων, που ανα περιόδουσ (εβδομάδα, μινασ) αφιερϊνονται ςε κάποιο πολιτιςμό ols.gr/library/piναlib/ pi_lib_polymesa_kat alogos_optiko_video. htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Απαιτοφμενοσ χρόνοσ Σ δάςκαλοσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του

16 16 μακιματοσ κα πρζπει να υπάρχει τελικϊσ μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Δραςτθριότθτεσ: Ρροτάςεισ για διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 1. Χχολικζσ γιορτζσ π.χ «Χριςτοφγεννα» (Κρθςκευτικά, Πουςικι, Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Οογοτεχνία κ.ά. Ψο κζμα μπορεί να ςυνεχιςτεί και μετά τα Χριςτοφγεννα για να ηωγραφίςουν, μετά από ςυγκζντρωςθ προφορικϊν πλθροφοριϊν από τουσ ςυμμακθτζσ άλλων εκνικοτιτων, γιορτζσ και κρθςκείεσ άλλων λαϊν). 2. «Χυμμμετρία ςτθ φφςθ και ςτθ ηωι» (Πακθματικά, Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Οογοτεχνία, Φυςικζσ Επιςτιμεσ κ. ά. Σι μακθτζσ παρατθροφν καρποφσ, φφλλα δζντρων, φροφτα και ςχεδιάηουν τθ ςυμμετρία τουσ. Επίςθσ αναηθτοφν χρθςτικά αντικείμενα όπωσ βάηα, μπουκάλια κλπ τα οποία είναι ςυμμετρικά ωσ προσ άξονα. Υροεκτείνουν τθν ζννοια τθσ ςυμμετρίασ ςτο παιχνίδι και ςτθ γλϊςςα ). 3. «Υαραμφκι από τθν ελλθνικι λαϊκι παράδοςθ» (Οογοτεχνία, Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Λςτορία, κ.ά. Ψο κζμα προςφζρεται και για διαπολιτιςμικι προςζγγιςθ κακϊσ μποροφν να εξεταςτοφν παραμφκια διαφορετικϊν πολιτιςμϊν και λαϊν και θ εικονογράφθςι τουσ). Γ και Δ Δθμοτικοφ Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να: Ερευνοφν και να χρθςιμοποιοφν υλικά, τεχνικζσ και τρόπουσ για τθ δθμιουργία ζργων και να αποκτοφν δεξιότθτεσ Αναπτφςςουν ιδζεσ και να εκφράηουν ςυναιςκιματα μζςα από τθν πορεία τθσ καλλιτεχνικισ δθμιουργίασ τουσ Αναγνωρίηουν το περιεχόμενο, τθ μορφι και τον τρόπο παρουςίαςθσ των διαφορετικϊν ζργων τθσ τζχνθσ, ηωγραφικι, γλυπτικι, χαρακτικι, φωτογραφία, video art Αναγνωρίηουν οριςμζνα μορφικά ςτοιχεία ςε ζργα τζχνθσ και αργότερα να τα ερμθνεφουν απλά Εκφράηουν ενκουςιαςμό για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ ςε ατομικό ι ςε ομαδικό επίπεδο Εξοικειϊνονται ςτο να ςυνδζουν ιδζεσ ι/και ζννοιεσ με άλλεσ ςυναφείσ, ςυγκρίνοντασ και εντοπίηοντασ ομοιότθτεσ και διαφορζσ ανάμεςα ςτο δικό τουσ ζργο και ςτο ζργο των άλλων, ςυμμακθτϊν αλλά και καλλιτεχνϊν Πακαίνουν ότι τα ζργα τζχνθσ εκφράηουν απόψεισ, αξίεσ και ιδζεσ του πολιτιςμοφ μασ και άλλων πολιτιςμϊν Χρθςιμοποιοφν πθγζσ και πλθροφορίεσ για απλζσ και φςτερα για πιο ςφνκετεσ καλλιτεχνικζσ εργαςίεσ Εξοικειϊνονται ςτθν αναηιτθςθ και αξιοποίθςθ ερευνθτικϊν εργαλείων όπωσ βιβλία τθσ βιβλιοκικθσ του ςχολείου ι το Διαδίκτυο Αξιοποιοφν τισ Εικαςτικζσ Ψζχνεσ διακεματικά και ςε ςχζςθ με τα άλλα μακιματα

17 17 Ανακαλφπτουν ότι θ Ψζχνθ μπορεί να εκφράςει ηθτιματα όπωσ τθν ειρινθ, τθν αδελφοςφνθ των ανκρϊπων, τθν προςταςία του πλανιτθ Αναδεικνφουν τισ ικανότθτζσ τουσ ςε ατομικζσ και ςε ομαδικζσ καλλιτεχνικζσ εργαςίεσ με κζματα που αντλοφν από τθν φανταςία τουσ ι από τθν παρατιρθςθ του περιβάλλοντοσ Εξοικειϊνονται ςτθν λιψθ αποφάςεων, ςτθν υπεφκυνθ αντιμετϊπιςθ και το ςεβαςμό ςτθν εργαςία τουσ και ςτθν εργαςία του άλλου Υλθροφοροφνται για τα διάφορα εικαςτικά επαγγζλματα και αργότερα για τισ δεξιότθτεσ των ανκρϊπων που αςχολοφνται με αυτά Χυνδζουν τθ δθμιουργία με τθν κακθμερινι ηωι και εξοικειϊνονται με τθν δυνατότθτα παρζμβαςισ τουσ ςτθν πόλθ με καλλιτεχνικά ζργα ι/και καλλιτεχνικζσ δράςεισ (παηάρια, εκκζςεισ, εγκαταςτάςεισ, performance, προβολι video art) ΑΞΟΝΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ άξονασ: "ΑΠΛΑ ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ:

18 18 -Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια νερομπογιζσ, μαρκαδόρουσ και παςτζλ -Ξόβουν μορφοποιοφν και χαρτόνια και χαρτιά -Ξόβουν και μορφοποιοφν κόντρα πλακζ ι άλλα μαλακά ξφλα -Υλάκουν απλά αντικείμενα με δφο διαφορετικζσ τεχνικζσ Ρερομπογιζσ, μαρκαδόροι Υαςτζλ Υθλόσ, πλαςτελίνεσ, ξφλο Επιλζγουν με τθ βοικεια των εκπαιδευτικϊν τα κατάλλθλα υλικά, μζςα και εργαλεία που κα χρθςιμοποιθκοφν για τισ προτεινόμενεσ ςτον τζταρτο άξονα μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν - (νερομπογιζσ, πινζλα, χαρτί ηωγραφικισ και ςχεδίου, χαρτόνι, κόντρα πλακζ, μαλακό ξφλο, πλάςτθσ, ξφλινα εργαλεία πθλοπλαςτικισ) Χρθςιμοποιοφν εφχρθςτα και κατάλλθλα για τθν θλικία τουσ, εργαλεία για τον πθλό, το κόψιμο και τθ διαμόρφωςθ του ξφλου (λίμεσ, γυαλόχαρτα, κόλλεσ κλπ.) -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋκαι ΔϋΔθμοτικοφ: php?lesson_id=20&ep= Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': motiko/ DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χρθςιμοποιοφν οριςμζνα απαραίτθτα εργαλεία και όργανα -Πακαίνουν οριςμζνεσ τεχνικζσ και τισ εφαρμόηουν επιτυχϊσ Χαρτιά, χαρτόνια Ξόντρα πλακζ Υθλόσ, πλαςτελίνθ Εργαλεία Γεωμετρικά όργανα Επιβλζπονται και βοθκοφνται από τον εκπαιδευτικό για τθ ςτοιχειϊδθ οργάνωςθ τθσ πορείασ των καταςκευϊν απλϊν εφαρμογϊν ςτθν ξυλοκοπτικι και ςτον πθλό Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 Απλζσ τεχνικζσαντίςτοιχα εργαλεία

19 19 -Χυνδζουν τον Θ/Ω και το Διαδίκτυο με τθν αναηιτθςθ πλθροφοριϊν Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Ρα επιςκεφκοφν διευκφνςεισ ιςτοςελίδων οι οποίεσ παρζχουν πλθροφορίεσ για τεχνικζσ υλικϊν Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για h/episk.aspx 2οσ άξονασ: " ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ:

20 20 -Χρθςιμοποιοφν και ςυμπεριλαμβάνουν ςτα ζργα τουσ απλά μορφικά ςτοιχεία (ςθμείο, γραμμι, ςχιμα) Χθμείο -Χυνκζτουν διατάξεων πυκνότθτεσ αραιϊςεισ, κλπ. ποικιλία ςθμείων, και πινελιζσ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: -Εκφράηουν ςυναιςκιματα και να αποδίδουν τθν κίνθςθ με ποικιλία γραμμϊν -Δθμιουργοφν διάφορεσ μορφζσ χρθςιμοποιϊντασ με ευχζρεια γραμμζσ Γραμμζσ Φυκμικζσ επαναλιψεισ -Ηωγραφίηουν γραμμζσ, ατζρμονεσ, καμπφλεσ, ευκείεσ, ''μονοκοντυλιζσ'', περιγράμματα κλπ. x.php?lesson_id=20&ep =429 Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': otiko/ -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Αποδίδουν νατουραλιςτικά χρϊματα τθ φφςθ με -Αναμειγνφουν χρϊματα Χρϊμα -Υαροτρφνονται να παίξουν με χρϊματα και να δοκιμάςουν ελεφκερα ποικίλουσ τρόπουσ χρωματιςμοφ -Δθμιουργοφν και χρθςιμοποιοφν ποικίλεσ αποχρϊςεισ με αναμίξεισ κατάλλθλων χρωμάτων (νεροχρϊματα, δαχτυλο-μπογιζσ κλπ.) Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" -Επαναλαμβάνουν ςχιματα με ρυκμικοφσ τρόπουσ -Χυνκζτουν ςχιματα διάφορα Χχιματα -Ηωγραφίηουν με τθ βοικεια γεωμετρικϊν οργάνων ςχιματα γεωμετρικά, αφθρθμζνα ι απλά φυςικά μοτίβα, τρίγωνα, τετράγωνα, παραλλθλόγραμμα, πυραμίδεσ κλπ.) -Δθμιουργοφν ζργα με διαφορετικά κζματα (π.χ. τοπία μόνο με καμπφλεσ ι/και μόνο με ευκείεσ κλπ.) Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ gr/askt1/

21 21 -Υεριγράφουν τθν υφι διαφορετικϊν επιφανειϊν Ωφι -Πε διάφορεσ δραςτθριότθτεσ μακαίνουν για τθν υφι: χνουδωτι, απαλι, άγρια, μεταξζνια, γλιςτερι, λεία, τραχιά, αγκακωτι, τριχωτι κλπ -Αναηθτοφν ςτο φυςικό περιβάλλον και βρίςκουν καρποφσ, φφλλα, λουλοφδια, χϊμα για να αποδϊςουν ςε κακζνα και μία διαφορετικι ονομαςία υφισ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για h/episk.aspx -Δθμιουργοφν ςε χαρτόνι ζνα είδοσ δειγματο-λογίου υφϊν και το αναρτοφν ςτον τοίχο τθσ ςχολικισ αίκουςασ 3 οσ άξονασ: "ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Θζματα από: Οι μακθτζσ: -Υαρατθροφν το φυςικό και το δομθμζνο περιβάλλον και αποδίδουν ςτοιχεία από αυτό ςτα ζργα τουσ -Βελτιϊνουν τα ζργα τουσ μετά από παρατιρθςθ και ςυηιτθςθ Υαρατιρθςθ του φυςικοφ και του δομθμζνου περιβάλλοντοσ Αναπαριςτοφν από το οικείο τουσ περιβάλλον εικόνεσ ι τισ αναπλάκουν ςυνειρμικά -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: x.php?lesson_id=20&ep =429

22 22 -Δθμιουργοφν ζργα που ςχετίηονται με ςχολικζσ γιορτζσ και επετείουσ -Δθμιουργοφν ζργα με κζματα που ςχετίηονται με άλλα μακιματα -Ρα ζρκουν ςε επαφι με διαφορετικοφσ πολιτιςμοφσ και να βρουν κοινά ςθμείαγζφυρεσ πολιτιςμοφ Χχολικζσ εορτζσ Δραςτθριότθτεσ Άλλα μακιματα -Υροτείνουν εικαςτικά ζργα για τθν βελτίωςθδακόςμθςθ τθσ τάξθσ ι του ςχολείου τουσ -Δθμιουργοφν καλλιτεχνικά ζργα με κζμα τα Χριςτοφγεννα, τθν 25 θ Παρτίου κλπ. -Υαρουςιάηουν ποιιματα, τραγοφδια, παραμφκια του τόπου τουσ και προςδιορίηονται κοινά μθνφματα, κοινοί χαρακτιρεσ, ιρωσ κλπ., και οι μακθτζσ τα εικονογραφοφν ι δθμιουργοφν ζνα ηωγραφικό ζργο ομαδικά ι ατομικά - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': motiko/ Λςτορίεσ, παραμφκια, παροιμίεσ -Δθμιουργοφν ζργα με αφορμι μια ιςτορία, ζνα παραμφκι ι μια παροιμία -Δθμιουργοφν εικονογρα-φιςεισ αξιοποιϊντασ τθν ολιςτικι γνϊςθ τουσ -Διθγοφνται ιςτορίεσ για τθ φφςθ, ανακαλϊντασ γνϊςεισ και από άλλα μακιματα, και τισ εικονογραφοφν -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 - Χυνεργάηονται για να δθμιουργιςουν ζνα ςυνολικό αποτζλεςμα Ξαταςκευι ςκθνικϊν -Εργάηονται ατομικά ι ομαδικά ι ςυνεργάηονται με γονείσ και διδάςκοντεσ για τθν καταςκευι ςκθνικϊν και παραςτάςεων -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγω-γικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: gr/askt1/

23 23 -Αποδίδουν κζματα που περιγράφουν ι περιζχουν αντικζςεισ Αντικζςεισ -Επιςθμαίνουν αντικζςεισ περιεχομζνου (μζρανφχτα, παιδιά - γονείσ), αντικζςεισ μορφικζσ (μεγάλο μικρό, ςκοφρο φωτεινό κλπ.) -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ gh/episk.aspx 4 οσ άξονασ: "ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χχεδιάηουν με περιγράμματα ανκρϊπουσ, ποικίλα πράγματα και ςτοιχεία του περιβάλλοντοσ χϊρου από διαφορετικζσ οπτικζσ γωνιζσ -Χρωματίηουν τα ςχζδιά τουσ και ηωγραφίηουν με αυξανόμενθ ευχζρεια και χρωματικι ποικιλία -Ηωγραφίηουν με ζντονθ παραςτατικότθτα και αφθγθματικότθτα Χχζδιο Ηωγραφικι -Αναπαριςτοφν πραγματικζσ εικόνεσ με μαρκαδόρουσ ι κραγιόνια -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: x.php?lesson_id=20&ep =429 - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': otiko/

24 24 -Δθμιουργοφν κολάη ζργα Ξολάη -Επιδίδονται ςτο κολάη με χαρτιά και κόλα ι άλλα υλικά: Υανιά, κομμάτια εικόνων κλπ. -Οογιςμικό "Natural Art". -Επιχειροφν τθν αναπαράςταςθ απλϊν μορφϊν, όπωσ ανκρϊπων, ηϊων, αντικειμζνων κ.ά. -Υλάκουν απλζσ μορφζσ και απλά χρθςτικά αντικείμενα Υθλοπλαςτικι -Δθμιουργοφν απλά χρθςτικά αντικείμενα όπωσ μικρό δοχείο, τάςι κ.ά. με τθν τεχνικι του μακαρονιοφ -Οογιςμικό "Ξαςταλία" -Χυνδυάηουν εικόνα και γραπτό λόγο -Αποδίδουν ζνα ςχζδιό τουσ ςε φφλλο χαλκοφ -Ψυπϊνουν με ςτάμπεσ Εικονογραφιςεισ -Εικονογραφοφν με κζμα κάποιο ποίθμα ι κείμενο Χαλκοπλαςτικι Ψυπϊματα -Πακαίνουν τθν τεχνικι τθσ χαλκογραφίασ με ελαφρά πίεςθ με κατάλλθλο εργαλείο ι ςτυλό ςε λεπτό φφλλο χαλκοφ 10x10cm περίπου -Ξαταςκευά-ηουν ςτάμπεσ από ςφουγγάρι, πατάτα ι φφλλα δζντρου κ.ά. -Χυνκζτουν διακοςμθτικά μοτίβα -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h/episk.aspx -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 -Ωφαίνουν ζνα μικρό υφαντό -Ξαταςκευάηουν μια απλι τριςδιάςτατθ μακζτα Ωφαντικι -Ωφαίνουν ςε μικρό τελάρο 20x15cm περίπου με λουρίδεσ χαρτιοφ, υφάςματοσ, χόρτο, ςπάγκουσ κλπ. Πακζτεσ -Δθμιουργοφν μακζτεσ ςπιτιϊν από χαρτόνι ι και άλλα τυχαία υλικά (κουκλόςπιτο, το δικό τουσ ςπίτι κλπ.) -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" -Εκπαιδευτικό CD-ROM για τα Εικαςτικά Δθμοτικοφ. otiko/

25 25 -Ξαταςκευάηουν διάφορεσ τριςδιάςτατεσ μικροκαταςκευζσ χειροτεχνίεσ εφχρθςτα υλικά και από Πικροκαταςκευζσ χειροτεχνίεσ -Φτιάχνουν ςτεφάνι από χάρτινα λουλοφδια -Αναηθτοφν μορφζσ λαϊκισ τζχνθσ των λαϊν, ανακαλφπτουν κοινά μορφοπλαςτικά ςτοιχεία, περιεχόμενο κλπ. όπωσ τα υφαντά, το πλζξιμο τθσ ψάκασ, ακόμα και θ ηωγραφικι ςτο ςϊμα -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m Assemblage (ςυναρμογζσ) -Χρθςιμοποιοφν για τισ μακζτεσ χαρτόνια ι άχρθςτα υλικά όπωσ κουτιά, κλαδάκια, πλαςτικά κ.ά. -Ρα εξοικειωκοφν με μορφζσ τζχνθσ οι οποίεσ ωσ κζμα τουσ ζχουν τθ δράςθ του καλλιτζχνθ και όχι υποχρεωτικά το παραγόμενο ζργο Χάπενινγκ -Δθμιουργοφν μία δράςθ ςτθν οποία ςυμμετζχουν ζνασ ζωσ τρεισ μακθτζσ (π.χ. ρίχνουν άμμο ι χρϊμα ςε χαρτόνι δθμιουργϊντασ ςχιματα) κακϊσ οι άλλοι μακθτζσ παρατθροφν. Θ διαδικαςία επαναλαμβάνεται ϊςτε να ζχουν όλοι οι μακθτζσ αποκτιςει τθν εμπειρία του «δρϊντοσ καλλιτζχνθ» και του κεατι -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 -Ρα προτείνουν μετά από ςυηιτθςθ τθ κεματολογία και να ςυνεργάηονται για τθ δθμιουργία video art Video Art -Δθμιουργοφν με ψθφιακά μζςα ζνα video art (με κζμα ςυλλογικισ αποδοχισ) -Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ r/askt1/ -video art, Bill Viola: VXaQ 5 οσ άξονασ: "ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό

26 26 Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Οι μακθτζσ: -Αναγνωρίηουν οριςμζνα φθμιςμζνα ζργα τθσ κλαςςικισ περιόδου τθσ Αρχαίασ Ελλθνικισ Ψζχνθσ Ζργα τζχνθσ από: Αρχαία Ελλθνικι τζχνθ -Πακαίνουν με ερωτιςεισ και παιγνίδια και εικαςτικζσ απεικονίςεισ να τοποκετοφν τα ζργα τζχνθσ ςτθν περίοδο ςτθν οποία ανικουν -Αναλφονται και ςχολιάηονται ςφντομα ςε εικόνεσ, κάρτεσ ι slides ζνα ι δφο χαρακτθρι-ςτικά και φθμιςμζνα ζργα, όπωσ ο Ερμισ του Υραξιτζλθ κ.ά. -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: php?lesson_id=20&ep=4 29 -Ζρχονται ςε επαφι με τισ ιδζεσ που εμπεριζχονται ςτα ζργα του Ελλθνικοφ πολιτιςμοφ Αρχαία Ελλθνικι τζχνθ -Βρίςκουν ζργα γλυπτικισ, ηωγραφικισ ι αρχιτεκτονικισ που να εκφράηουν ιδζεσ όπωσ Δθμοκρατία (Υαρκενϊν), Ελευκερία (γλυπτά ηωοφόρου Υαρκενϊνοσ)Ρίκθ (Ακθνά Ρίκθ, Ραόσ απτζρου Ρίκθσ), Χοφία (γζννθςθ τθσ Ακθνάσ από το κεφάλι του Δία) -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m -Θ Ηωφόροσ του Υαρκενϊνα eze.gr/#/play/introductio n -Αντιλαμβάνονται ότι θ εξζταςθ και κατανόθςθ διαφορετικϊν μορφϊν τζχνθσ που προςφζρουν οι διαφορετικοί πολιτιςμοί οδθγεί ςτον εμπλουτιςμό του οπτικοφ λεξιλογίου τουσ Ζργα τζχνθσ διαφορετικϊν πολιτιςμϊν -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο πλθροφορίεσ για ςτοιχεία και φωτογραφίεσ ζργων τζχνθσ λαϊν άλλων Θπείρων -Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ gr/askt1/ - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': motiko/

27 27 -Ξατθγοριοποιοφν τα ζργα ανάλογα με το ςυγκεκριμζνο ι όχι τθσ μορφισ του Βυηαντινι τζχνθ Χφγχρονθ τζχνθ Υαραςτατικι τζχνθ- Πθ παραςτατικι τζχνθ από ευρωπαϊκοφσ και εξωευρωπαϊκοφσ πολιτιςμοφσ -Ξατανοοφν αιςκθτικά το ψθφιδωτό, τθν εκκλθςία, τθ βυηαντινι εικονογραφία -Ερχονται ςε επαφι με το ζργο του Υικάςο και του Παγκρίτ μζςα από διάφορεσ αντίςτοιχεσ δραςτθριότθτεσ (εκκζςεισ ηωγραφικισ, βιβλία κτλ) -Γνωρίηουν το παραςτατικό ζργο π.χ. του Πονζ και το μθ παραςτατικό (αφθρθμζνο) ζργο π.χ. του Ξαντίνςκυ -Υεριγράφουν και διαφοροποιοφν μια γιαπωνζηικθ λικογραφία και ζνα αραβοφργθμα -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 -Οογιςμικό Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" "Natural -Οογιςμικό "Ξαςταλία" Λςτοςελίδα Β. Ξαντίνςκυ dinsky.net/ Βιντεο για Ξ.Πονζ si.blogspot.com/2009/1 1/claude-monet.html -Ζργα διαφορετικϊν πολιτιςμϊν Υαραςτατικι τζχνθ- Πθ παραςτατικι τζχνθ από ευρωπαϊκοφσ και εξωευρωπαϊκοφσ πολιτιςμοφσ -Βλζπουν ζργα του 20 ου αιϊνα που ςυνδζονται με τθν Αφρικανικι και τθν Λαπωνικι τζχνθ -Ξάκε μινα ι τρίμθνο, υιοκετοφν' μια χϊρα ωσ προσ τα ποιιματα, παραμφκια, τραγοφδια ακόμα και ωσ προσ τισ διατροφικζσ ςυνικειεσ των διαφορετικϊν πολιτιςμϊν και εικονογραφοφν τισ διαφορετικζσ αυτζσ εκφάνςεισ του -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: oglion/default.aspx?lang =el-gr&loc=1&page=562 -Γνωρίηουν οριςμζνεσ επαγγελματικζσ δραςτθριότθτεσ του ηωγράφου, του γλφπτθ και του αγιογράφου Ξαλλιτεχνικά επαγγζλματα: ηωγράφοσ, γλφπτθσ, αγιογράφοσ -Διοργανϊνουν επιςκζψεισ ςε εργαςτιρια καλλιτεχνϊν -Επιςκζπτονται εικονικά (ςτο διαδίκτυο) Πουςεία τοπικά, εκνικά και Πουςεία άλλων πολιτιςμϊν -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h/episk.aspx

28 28 6 οσ άξονασ: "ΕΙΑΓΩΓΗ ΣΙ ΑΙΘΗΣΙΚΕ ΑΞΙΕ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν ςωςτά οριςμζνουσ καλλιτεχνικοφσ όρουσ ςτον προφορικό τουσ λόγο Χριςθ απλϊν όρων τζχνθσ -Χρθςιμοποιοφν όρουσ, όπωσ κολάη, γλυπτό, κεραμικό, ςκοφρο ςτο γραπτό και ςτον προφορικό λόγο τουσ -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: pischools.gr/co ntent/index. php?lesson_i d=20&ep=42 9 -Εκφράηουν τθ γνϊμθ τουσ, τθν προτίμθςι τουσ, τισ ςκζψεισ τουσ για ζργα τζχνθσ -Εκφράηουν αυτό που νιϊκουν παρατθρϊντασ ζνα ζργο τζχνθσ -Χυηθτοφν με προκυμία και ενδιαφζρον για κζματα ςχετικά με ζργα τζχνθσ -Υεριγράφουν διάφορα ςτοιχεία ενόσ ζργου που βλζπουν ι κυμοφνται Υροφορικι ζκφραςθ προτιμιςεων, ςκζψεων, απόψεων -Χχολιάηουν και κρίνουν ζνα ζργο τζχνθσ και ενκαρρφνονται να επαναλάβουν αυτό που είπε ο /θ προθγοφμενοσ /θ ςυμμακθτισ /τρια, να το ςχολιάςει και κατόπιν να εκφράςει τθν δικι τουσ κρίςθ για το ζργο. Θ δραςτθριότθτα λειτουργεί ωσ παιχνίδι - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ'.: pischools.gr/so ftware/dimot iko/

29 29 -Αναγνωρίηουν ότι ζνα ζργο τζχνθσ μπορεί να δθμιουργικθκε για διαφορετικοφσ λόγουσ (π.χ. ωσ αιςκθτικό αντικείμενο, ωσ αντικείμενο λατρείασ, ωσ τελετουργικό αντικείμενο κλπ.) Χυναιςκθματικι προςζγγιςθ ζργων τζχνθσ -Βρίςκουν ζργα τα οποία είναι ςθμαντικά ςτισ ιδιαίτερεσ πατρίδεσ τουσ ι αντικείμενα λατρείασ όπωσ προτομζσ του Βοφδα, ξόανα αφρικανικά, μάςκεσ Εςκιμϊων, Λαπωνικζσ τοπιογραφίεσ, ειδϊλια, εικόνεσ, τάματα και ςυηθτιοφνται ςτθν τάξθ οι μορφολογικζσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ -Οογιςμικό "Natural Art". bg2j8c -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" bg2j76 -Οογιςμικό "Ξαςταλία" bg2j74 -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χυηθτοφν και ςχολιάηουν, παρατθροφν και διερωτϊνται μπροςτά ςε ζργα τζχνθσ για τθ μορφι, το περιεχόμενο, τα ςφμβολα, τα μθνφματα που μεταδίδει Χυηιτθςθ για ζργα τζχνθσ Απλι περιγραφι ζργων τζχνθσ -Απαντοφν ςε ερωτιςεισ ςχετικζσ με τθν αιςκθτικι ζργων τζχνθσ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: benaki.gr/ind ex.asp?lang= gr&id=3 -Επιλζγουν για ςυηιτθςθ κατάλλθλα ζργα τζχνθσ, π.χ. τα ελάφια, μθτζρα και παιδί κλπ. -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: pischools.gr/lib rary/pilib/pi_lib_pol ymesa_katal ogos_optiko_ video.htm -Χυμμετζχουν ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τα παιδικά ζργα ι -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.:

30 30 ζργα τζχνθσ καλλιτεχνϊν ι ζργα τζχνθσ διαφορετικϊν πολιτιςμϊν ibrary.asfa.gr /askt1/ -Δθμοςιοποιοφν τα ζργα τουσ μζςω διαδικτφου -Χρθςιμοποιοφν απλοφσ όρουσ από τθν ορολογία τθσ Εικαςτικισ Ψζχνθσ Ξριτικι ζργων Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Δθμοςιεφουν και αναρτοφν ζργα τουσ ι τθσ τάξθσ τουσ ι του ςχολείου τουσ ςτισ κατάλλθλεσ ιςτοςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου -Υροτρζπονται να ςχολιάςουν και να κρίνουν γράφοντασ ςτον ανάλογο χϊρο κάτω από τα αναρτθμζνα ςτισ ιςτοςελίδεσ ζργα τουσ χρθςιμοποιϊντασ απλοφσ όρουσ από το εικαςτικό λεξιλόγιο -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: f.auth.gr/telo glion/default. aspx?lang=el- GR&loc=1&p age=562 -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ e- yliko.gr/html s/aisth_agog h/episk.aspx Απαιτοφμενοσ χρόνοσ Σ δάςκαλοσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ κα πρζπει να επιτυγχάνεται ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Ρροτάςεισ για διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ

31 31 1) Ηωγραφίηω το περιβάλλον (Αναπαράςταςθ φυςικϊν αντικειμζνων κακθμερινισ χριςθσ, αναπαράςταςθ αςτικοφ ι/και φυςικοφ τοπίου, ηϊων και φυτϊν όπωσ περιγράφονται ςε διάφορα μακιματα όπωσ Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Γλϊςςα, Οογοτεχνία, Λςτορία, με καταςκευζσ και εικόνεσ). 2) Πακαίνω τθν Λςτορία (Απόπειρεσ απεικόνιςθσ ιςτορικϊν γεγονότων και προςϊπων με νατουραλιςτικό τρόπο ι με προςωπογραφίεσ. Άντλθςθ πλθροφοριϊν από τθν Λςτορία, τθ Γεωγραφία, τθ Οογοτεχνία, τθ Γλϊςςα, τισ Φυςικζσ Επιςτιμεσ, το Διαδίκτυο. Αξιοποιϊντασ τθν ψθφιακι επεξεργαςία τθσ εικόνασ (διαδοχικά ςκαναρίςματα και τυπϊματα) θ δραςτθριότθτα αυτι μπορεί να ςυνδεκεί και με το μάκθμα τθσ Υλθροφορικισ). 3) Πακαίνω τα Πακθματικά (Πακαίνουν τθ ςυμμετρία του δικοφ τουσ ςϊματοσ. Αντιλαμβάνονται τι είναι ςυμμετρία και κατόπιν τθν αποδίδουν με ςχιματα ι χρϊματα, ςφνκεςθ γραμμϊν και ςθμείων ςε ςτερεά ι γεωμετρικά ςχιματα, διπλϊματα χρωματιςμζνου χαρτιοφ. Ξαλλιτεχνικι απόδοςθ των αρικμϊν. Βοθκθτικι είναι θ προςφυγι ςτθ Γλϊςςα, ςτθν Λςτορία, ςτθ Οογοτεχνία). Ε και Σ Δθμοτικοφ Γενικοί διδακτικοί ςτόχοι Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να: Χρθςιμοποιοφν επιτυχϊσ υλικά και τεχνικζσ ςτα ζργα τουσ Χρθςιμοποιοφν και δθμιουργοφν εικόνεσ δφο και τριϊν διαςτάςεων, για να εκφράςουν ιδζεσ, ςυναιςκιματα και εμπειρίεσ Χρθςιμοποιοφν ςφμβολα ςυνκζτοντασ καινοφριεσ εικόνεσ Αναγνωρίηουν μορφζσ και μορφικά ςτοιχεία, που εκφράηουν ιδζεσ, αξίεσ, απόψεισ ςε ζργα διαφορετικϊν πολιτιςμϊν Ανακαλφπτουν ότι θ Ψζχνθ είναι ςθμαντικόσ τρόποσ ζκφραςθσ και μπορεί να μεταδϊςει μθνφματα για καίρια ηθτιματα όπωσ ειρινθ, ελευκερία, ανκρωπιςμόσ, διάςωςθ από τθν ενεργειακι κρίςθ που απειλεί τον πλανιτθ, ανακφκλωςθ, αδελφότθτα Υαρατθροφν τον οικείο περιβάλλοντα χϊρο και παίρνουν εναφςματα για τθν δθμιουργία του εικαςτικοφ τουσ ζργου Αξιολογοφν τισ νζεσ πλθροφορίεσ και να τισ μετουςιϊνουν, για να εμπλουτίηουν τα ζργα τουσ Χυηθτοφν για τισ προκζςεισ του καλλιτζχνθ, για μεκόδουσ και για ζννοιεσ τζχνθσ Εκφράηουν, ερμθνεφουν και αξιολογοφν τισ καλλιτεχνικζσ επιλογζσ ςχετικά με το περιεχόμενο, τθ δομι και τον τρόπο παρουςίαςισ τουσ Χρθςιμοποιοφν γνϊςεισ τουσ για τισ εικαςτικζσ τζχνεσ ςτα άλλα μακιματα, και το αντίςτροφο Εκφράηουν ενκουςιαςμό για ςυμμετοχι ςε ςφνκετεσ καλλιτεχνικζσ εργαςίεσ Αναπτφςςουν πρωτοβουλίεσ και διαχζουν τισ ιδζεσ τουσ ςυνεργαηόμενοι και ςεβόμενοι τισ ιδζεσ των άλλων Εξαςκοφνται ςε δθμιουργικοφσ τρόπουσ επίλυςθσ προβλθμάτων

32 32 Δραςτθριοποιοφνται ςε καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ ςε ατομικό και ςε ςυλλογικό επίπεδο, αναπτφςςοντασ τθν αίςκθςθ τθσ αλλθλοβοικειασ, του ςεβαςμοφ και τθσ ςυνεργαςίασ Ξατανοοφν διάφορα καλλιτεχνικά επαγγζλματα με βάςθ τισ μεκόδουσ, τα μζςα και τα ζργα Αναγνωρίηουν τισ ιδιαιτερότθτεσ των ικανοτιτων που απαιτοφνται για τα καλλιτεχνικά επιτεφγματα Επιπλζον ςτθν ΣΤϋ τάξθ του Δθμοτικοφ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να: Ξατανοοφν τισ ιςτορικζσ παραμζτρουσ των τεχνϊν Αναγνωρίηουν χαρακτθριςτικζσ τεχνοτροπίεσ ςτθν ιςτορία τθσ Ψζχνθσ Αναγνωρίηουν ότι υπάρχουν διάφορεσ απόψεισ για ζνα καλλιτεχνικό κζμα και ότι μποροφν να δοκοφν διαφορετικζσ λφςεισ Εμπλουτίηουν τισ ιδζεσ και τισ εργαςίεσ τουσ με τθν ψθφιακι τεχνολογία Εφαρμόηουν ψθφιακζσ μεκόδουσ και τεχνικζσ, όπωσ ςφντομεσ λιψεισ με ψθφιακι φωτογραφικι μθχανι ι/και βίντεο τισ οποίεσ επεξεργάηονται κατόπιν με απλά προγράμματα που προςφζρονται ςτουσ ςχολικοφσ θλεκτρονικοφσ υπολογιςτζσ για τθ δθμιουργία video art Χυμμετζχουν ςε εργαςίεσ ατομικζσ ι/και ομαδικζσ μζςα από τισ οποίεσ παίρνουν πρωτοβουλίεσ για τθν αναηιτθςθ των πλθροφοριϊν (διαδίκτυο, ςχολικι βιβλιοκικθ, ζντυπα) τθν επεξεργαςία τουσ και τθν αξιοποίθςι τουσ, μζχρι και τθν ζκκεςι των ζργων τουσ ςτθν ςχολικι μονάδα ι τθ δθμοςιοποίθςι τουσ ςτο διαδίκτυο Επικοινωνοφν με καλλιτζχνεσ και μακαίνουν για τισ προκζςεισ των καλλιτεχνϊν όταν δθμιουργοφν και για το κοινωνικό περιεχόμενο των ζργων τουσ Αναγνωρίηουν τθ ςθμαςία και τθ ςπουδαιότθτα τθσ Ψζχνθσ ςε όλουσ τουσ πολιτιςμοφσ, αναηθτοφν ομοιότθτεσ και διαφορζσ μεταξφ των μορφϊν τθσ τζχνθσ των λαϊν του κόςμου, μοιράηονται τισ απόψεισ τουσ και αντιλαμβάνονται ότι θ Δυτικι Ψζχνθ δεν είναι θ μοναδικι Αναγνωρίηουν τθ ςθμαςία τθσ τζχνθσ για τθν προϊκθςθ μθνυμάτων οικολογίασ ι/και για τθ διάςωςθ των ενεργειακϊν πόρων του πλανιτθ και δθμιουργοφν δράςεισ που ανοίγουν το ςχολείο προσ τθν κοινότθτα και τθν ενεργοποιοφν Πε ςτόχο τθν προϊκθςθ ιδεϊν για τον πολιτιςμό και το περιβάλλον προτείνουν δικά τουσ καλλιτεχνικά ζργα ι δράςεισ ϊςτε να βγει το ςχολείο ςτθν κοινωνία Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: ΑΞΟΝΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ Άξονασ : ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Εκτελοφν ςχζδια με κίνθςθ και λεπτομζρεια Πολφβια-ξυλομπογιζσ Ρερομπογιζσ -Επιλζγουν τα κατάλλθλα υλικά, μζςα και εργαλεία που κα χρθςιμοποιθκοφ ν για τισ προτεινόμενεσ -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ nt/index.php?les

33 33 ςτον τζταρτο άξονα, μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν son_id=20&ep=4 30 -Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια μία ι δφο τεχνικζσ νεροχρωμάτων -Χρθςιμοποιοφν κατάλλθλεσ επιφάνειεσ και τα ανάλογα καλλιτεχνικά μζςα (νερομπογιζσ, γκουάσ και ςκόνεσ με κόλλα) -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: /index.php?lesson _id=20&ep=430 -Πορφοποιοφν χαρτόνια, ςφρμα και πθλό αποκτϊντασ δεξιότθτεσ Χαρτόνια, ςφρμα, πθλόσ -Εφαρμόηουν τθν τεχνικι του πθλοφ με μακαρόνι, με πλάςτθ, ι θ προςκετικι τεχνικι με φυςικό ι αυτοςκλθρθ- -Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': e/dimotiko/ νϊμενο πθλό ι ηυμάρι -Χρθςιμοποιοφν κόλλα ι ςυρραπτικό και χαρτόνια από χαρτοκοφτεσ ι χρωματιςτά χαρτόνια -Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια τα βαςικά γεωμετρικά όργανα. -Χρθςιμοποιοφν με αςφάλεια και ευχζρεια τα κατάλλθλα εργαλεία Γεωμετρικά όργανα Εργαλεία -Χχεδιάηουν με χάρακα, τρίγωνο και διαβιτθ απλά γεωμετρικά και διακοςμθτικά ςχζδια ι με άλλα εργαλεία αςφαλι για τθν θλικία τουσ -Οογιςμικό "Natural Art". 8c -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" Εφαρμόηουν ςτον Ωπολογιςτι τεχνικζσ ςε απλά λογιςμικά εικαςτικϊν, Θ/Ωπολογιςτισ και Χχεδιάηουν και χρωματίηουν ψθφιακά με τθν -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό

34 34 που κυκλοφοροφν ελεφκερα ςτο διαδίκτυο, για τθ δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ εφαρμογι κατάλλθλων για τθ ηωγραφικι προγραμμάτων Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp? lang=gr&id=3 -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγω-γικοφ Λνςτιτοφτου: /pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Ψεχνικζσ και χειριςμοί ςτον Θλεκτρονικό Ωπολογιςτι Υειραματιςμοί -Πακαίνουν να ςκανάρουν, να τυπϊνουν και να επεξεργάηονται τα ζργα τουσ διαδοχικά από το χαρτί ςτον υπολογιςτι και ξανά ςτο χαρτί, ϊςπου να αποδϊςουν ζνα ολοκλθρωμζνο εικαςτικό ζργο Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ry.asfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: th.gr/teloglion/d efault.aspx?lang= el- GR&loc=1&page =562 Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ th_agogh/episk.a spx 2 οσ Άξονασ: "ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ:

35 35 -Αντιλαμβάνονται λειτουργία του ςθμείου τθ Χθμεία -Απεικονίηουν πυκνότθτεσ και αραιϊςεισ ςθμείων, πινελιζσ, πουαντιγιςμό -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: nt/index.php?les son_id=20&ep=4 30 -Εκφράηουν ςυναιςκιματα και αποδίδουν κίνθςθ με διαφορετικζσ ποιότθτεσ και εντάςεισ γραμμϊν -Σρίηουν περιγράμματα ςαφι -Αναγνωρίηουν ςε ζργα τζχνθσ γραμμζσ και χαράξεισ Γραμμζσ -Χχεδιάηουν με ατζρμονεσ, καμπφλεσ, ευκείεσ, μεικτζσ και άλλεσ γραμμζσ - Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ -Οογιςμικό "Natural Art". j8c Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 -Εκφράηουν ςυναιςκιματα με προςωπικζσ επιλογζσ χρωμάτων -Αποδίδουν με νατουραλιςτικά χρϊματα τθ φφςθ -Αποδίδουν μικρι ποικιλία αποχρϊςεων Χρϊμα Απλζσ ςυνκζςεισ -Ξάνουν χρωματικζσ αςκιςεισ (π.χ. αναμείξεισ) και τισ εφαρμόηουν ςτα ζργα τουσ -Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χυνκζτουν ςχιματα ςε αρμονικά ςφνολα -Αντιγράφουν, μελετοφν και αποδίδουν ελεφκερα απλά ζργα εικαςτικϊν καλλιτεχνϊν -Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό ki.gr/index.asp?la

36 36 ng=gr&id=3 -Δθμιουργοφν τριςδιάςτατα ζργα -Αντιλαμβάνονται το εςωτερικό και το εξωτερικό, κακϊσ και το κενό και το γεμάτο -Αποςαφθνίηουν τα διαφορετικά επίπεδα μιασ μορφισ, ενόσ ςτερεοφ ςχιματοσ και ενόσ χϊρου ϋσγκοσ, τριςδιάςτατεσ ςτερεζσ μορφζσ ςτο χϊρο Ανάγλυφο -Ξαταςκευάηουν παηλ, ςυνκζτουν διακοςμθτικζσ, διςδιάςτατεσ και τριςδιάςτατεσ φρίηεσ με γεωμετρικά ι φυςικά ςχιματα -Φιλοτεχνοφν με διαφορετικζσ τεχνικζσ ζργα όπωσ είναι θ πλαςτικι ι το αςαμπλάη (ςυναρμογι αντικειμζνων) Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: pilib/pi_lib_polyme sa_katalogos_opti ko_video.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: y.asfa.gr/askt1/ -Χυνειδθτοποιοφν και αποδίδουν το χϊρο ςε ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων -Αντιλαμβάνονται το χϊρο ςτο ςπίτι τουσ, ςτθ γειτονιά τουσ, ςϋ ζνα τοπίο Επίπεδα, χϊροσ -Πεταφζρουν ζνα ηωγραφικό ζργο ςε ςκθνικό με τθν τεχνικι των επιπζδων -Ξαταςκευάηουν δυςδιάςτατεσ ι τριςδιάςτατεσ απλζσ μακζτεσ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page =562 -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ sth_agogh/episk.aspx 3 οσ Άξονασ: " ΘΕΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ:

37 37 κζςθ να: -Υαρατθροφν το φυςικό και το δομθμζνο περιβάλλον και να το αποδίδουν ςτα ζργα τουσ -Υροβλθματίηονται για τθ φφςθ, για τθν προςταςία του πλανιτθ, προτείνουν τρόπουσ παρζμβαςθσ και ευαιςκθτοποίθςθσ του κοινωνικοφ ςυνόλου Κζματα από τθ φφςθ, το χωριό και τθν πόλθ --Δθμιουργοφν δράςεισ ςτθν πόλθ που ανοίγουν το ςχολείο ςτθν κοινωνία με οικολογικό προβλθματιςμό π.χ. δθμιουργοφν ςτθν κεντρικι πλατεία τθσ πόλθσ μία εγκατάςταςθ (Installation) με κζμα τθν ανακφκλωςθ, τθν προςταςία του δάςουσ, το νερό κλπ. -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: t/index.php?lesso n_id=20&ep=430 -Δθμιουργοφν ζργα επθρεαςμζνα από τθ κεματολογία ζργων τζχνθσ Κζματα από ζργα τζχνθσ -Δανείηονται, επεξεργάηονται ι παραλλάςςουν ςτοιχεία από ζργα τζχνθσ -Εμπνζονται για τισ εφαρμογζσ τουσ από τθ διακεματικι προςζγγιςθ. Αντλοφν από τθ Πουςικι, τθ Οογοτεχνία, το Χορό, τθ Φυςικι, τθ Γεωγραφία, τα Πακθματικά κ.ά. -Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': re/dimotiko/ -Εμπλουτίηουν τα ζργα τουσ με κζματα από άλλα μακιματα Κζματα από άλλα μακιματα -Δθμιουργοφν εικαςτικά ζργα ι εικαςτικζσ εφαρμογζσ, με τθν ευκαιρία εκνικϊν, κρθςκευτικϊν ι τοπικϊν εορτϊν Οογιςμικό "Natural Art". 8c -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Αξιοποιοφν τθ φανταςία τουσ και τθν Κζματα από γιορτζσ, εμπειρίεσ, -Αποδίδουν κζματα τθσ

38 38 ευρθματικότθτά διευρφνοντασ κεματολογία τουσ τουσ τθ ιδζεσ, ιδανικά, κακθμερινότθτα κακθμερινότθτα σ με απλζσ ι μεικτζσ τεχνικζσ -Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Υεριγράφουν και ςχολιάηουν εμπειρίεσ από το περιβάλλον τουσ Κζματα από γιορτζσ, εμπειρίεσ, ιδζεσ, ιδανικά, κακθμερινότθτα -Πετά από ςυηιτθςθ επιλζγονται οι τεχνικζσ με τισ οποίεσ κα δθμιουργθκοφν ζργα με κζμα τθ βία ςτα γιπεδα, τουσ λογισ βανδαλιςμοφσ, τθ φραςτικι επικετικότθτα -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: pilib/pi_lib_polyme sa_katalogos_opti ko_video.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: y.asfa.gr/askt1/ -Διερωτϊνται αν θ Ψζχνθ και ο Υολιτιςμόσ περιορίηονται ςε αυτά που εμπεριζχονται ωσ εκκζματα ςτα Πουςεία και ςτισ Γκαλερί ι υπάρχουν και ςε άλλεσ εκδθλϊςεισ τθσ κακθμερινισ ηωισ -Αντιλαμβάνονται ότι κάκε εικόνα εμπεριζχει ζνα μινυμα Πικτζσ τεχνικζσ Φωτομοντάη Αφίςα -Υαρατθροφν και ςχολιάηουν τισ εικόνεσ που προβάλλονται από Π.Π.Ε τθ Διαφιμιςθ, τθ γιγαντοαφίςα, τθν ταμπζλα ενόσ μαγαηιοφ κλπ. και αναγνωρίηουν το μινυμα που ενδεχομζνωσ αφορά ςτερεότυπα, ςτουσ ρόλουσ των φφλων, τθ φιλία, μόδα, τον τρόπο ηωισ κλπ. Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h_agogh/episk.as px

39 39 -Εμπνζονται από ποικίλα ερεκίςματα τθσ κακθμερινισ ηωισ, ςυνεργάηονται και ςυναποφαςίηουν τα υλικά και τισ τεχνικζσ τθσ εικαςτικισ ομαδικισ εργαςίασ Ξολάη ςε χαρτόνι Χάπενινγκ -Αποδίδουν εικαςτικά ςε όποια μορφι επιλζξουν κζματα όπωσ θ φιλία, θ επικοινωνία, θ αυτοκυςία, το κακικον κ.ά. -Δθμιουργοφν μία εικαςτικι δράςθ μετά από ςυνεργαςία και ςυηιτθςθ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: h.gr/teloglion/def ault.aspx?lang=el- GR&loc=1&page= 562 -Χυνεργάηονται και ςυναποφαςίηουν το περιεχόμενο ενόσ video art κατανζμοντασ αρμοδιότθτεσ και εργαςίεσ μεταξφ τουσ Video Art -Δθμιουργοφν ζνα video art λίγων λεπτϊν με κζμα από τθν κακθμερινότθτα -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ki.gr/index.asp?la ng=gr&id=3 4 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: -Εκφράηουν ςυναιςκιματα, ιδζεσ, εμπειρίεσ και αργότερα να χρθςιμοποιοφν ςφμβολα -Εμπλουτίηουν τα ζργα τουσ με παρατθριςεισ και πλθροφορίεσ από το περιβάλλον Χχζδιο Διαφιμιςθ-Αφίςςα -Χρθςιμοποιοφν μία ι δφο τεχνικζσ για τθ δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου -Αςκοφνται ςκίτςα ςχζδια γριγορεσ κινιςεισ ςε και με -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Δθμιουργοφν ζργα με νατουραλιςτικι προςζγγιςθ -Χυμμετζχουν ςε μια ομαδικι ηωγραφικι Ηωγραφικι Ξολάη -Χρθςιμοποιοφν διαφορετικζσ τεχνικζσ (φωτομοντάη, κολλάη, επιηωγράφιςθ) για τθ δθμιουργία ζργων Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: nt/index.php?les son_id=20&ep=4 30

40 40 -Αντιλαμβάνονται εικαςτικζσ ποιότθτεσ ςτα κακθμερινισ χριςθσ αντικείμενα τα οποία τουσ γεννοφν ιδζεσ για δθμιουργικό ζργο Πικτζσ τεχνικζσ -Χυνεργάηονται για μία ομαδικι ηωγραφικι ςε χαρτί του μζτρου -Πετατρζπουν ι/και μεταςχθματί- ηουν και δίνουν άλλο νόθμα ςε ζνα αντικείμενο κακθμερινισ χριςθσ - Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ Οογιςμικό "Natural Art". j8c -Αντιλαμβάνονται ότι τα μνθμεία είναι θ οπτικι Πνιμθ ενόσ τόπου και ότι διατθρϊντασ τα ακζραια ςεβόμαςτε τθν ιςτορία του τόπου και εκείνουσ που τα δθμιοφργθςαν -Υαίηουν τουσ ςυντθρθτζσ ζργων τζχνθσ: ςπάνε ζνα πιλινο αγγείο μζςα ςε ζνα καλά τυλιγμζνο πανί και το ξανακολλάνε, ι αναλαμβάνουν να κακαρίςουν κάποιο τοίχο ι μνθμείο τθσ πόλθσ που ζχει λερωκεί από τα πουλιά ι από ςπρζι με τθ βοικεια (και τθν εποπτεία αν χρειαςτεί) τθσ ειδικισ υπθρεςίασ ςυντιρθςθσ Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Αντιλαμβάνονται τθν καταςκευαςτικι δυνατότθτα του ξφλου υλοκοπτικι φλινεσ μικροκαταςκευζσ Ξαταςκευζσ -Ξαταςκευάηουν παηλ, ξφλινα πρωτότυπα παιχνίδια από υλικά, (κοντραπλακζ - αλλά και φφλλα φελιηόλ ι χοντρά χαρτόνια) Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp?lang=gr&id=3 -Υροςδίδουν αιςκθτικι και καταςκευαςτικι αξία ςε άχρθςτα αντικείμενα και Υλαςτικι - γλυπτικι -Ξαταςκευάηουν απλζσ τριςδιάςτατεσ Ξατάλογοσ ψθφιακοφ οπτικο- και

41 41 υλικά Αςαμπλάη μακζτεσ με χαρτόνια, με μαλακό ςφρμα φτιάχνουν ςχζδια και μορφζσ ςτο χϊρο ι/και απλζσ περίοπτεσ μορφζσ ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Υροςεγγίηουν ςτοιχειωδϊσ τθν υπό κλίμακα καταςκευι Πακζτεσ -Αναπαριςτοφν ποικιλότροπα ανκρϊπουσ, ηϊα, περιβάλλοντα, αφθρθμζνουσ όγκουσ ι διακοςμθτικά αντικείμενα Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ary.asfa.gr/askt1 / -Ξάνουν γλυπτικι μαλακό (πθλόσ, ςαποφνι, φελιηόλ) ςε υλικό -Επιχειροφν διακοςμθτικά αναπτφγματα ςτο χϊρο, (ςυνδυαςμόσ με κίνθςθ, μικροαντικείμενα, παιγνίδια) -Ξαταςκευάηουν απλά προπλάςματα και μακζτεσ ςκθνικϊν ςπιτιϊν ι χϊρων -Υαραμορφϊνουν αλλάηουν θκελθμζνα ι κλίμακεσ Γελοιογραφία -Αποδίδουν ςατυρικά ςκίτςα προςϊπων ι καταςτάςεων -Χυνδυάηουν κοντινά ι μακρινά πλάνα και αργότερα επιτυγχάνουν αλλαγι οπτικισ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page

42 42 γωνίασ =562 -Αφθγοφνται ιςτορίεσ με αλλθλουχία ςχεδίων -Χυνδυάηουν εικόνα και γραπτό λόγο με ποικίλουσ τρόπουσ Ξόμικσ Εικονογράφθςθ -Εικονογραφοφν παραμφκια, ιςτορίεσ, ποιιματα ι άλλα μακιματα Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ sth_agogh/episk.aspx -Χρθςιμοποιοφν ςφμβολα -Δθμιουργοφν ςειρζσφωτογραφιϊν με κοινό κζμα -Αναηθτοφν αιςκθτικζσ ποιότθτεσ ςτον περιβάλλοντα αςτικό χϊρο -Δθμιουργοφν και να επεξεργάηονται απλζσ εικόνεσ με χριςθ κατάλλθλου λογιςμικοφ ςτον υπολογιςτι. Φωτογραφία Ψθφιακι εικόνα -Χυγκεντρϊνουν φωτογραφίεσ που βγάηουν οι ίδιοι από κτίρια τθσ περιοχισ, και τα κατθγοριοποιοφν ωσ προσ τθν εποχι και τθ χριςθ τουσ -Χρθςιμοποιοφν τισ φωτογραφίεσ, και τισ επεξεργάηονται ςτον υπολογιςτι ϊςτε να εκκζςουν τισ ςυλλογζσ τουσ Ωποςτθρικτικό υλικό: t/index.php?lesso n_id=20&ep=421 -Οογιςμικό ηωγραφικισ: -Χειρίηονται εφχρθςτα προγράμματα (λογιςμικό ηωγραφικισ) με ψθφιοποίθςθ και επεξεργαςία εικόνασ ςχετικισ με ζργα τζχνθσ, αφίςεσ, εικονογραφιςεισ, εξϊφυλλα κλπ. g/ -Χυςχετίηουν με άλλα μακιματα 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ενότθτεσ περιεχομζνων Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό

43 43 Σι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Σι μακθτζσ: -Ζχουν κετικι ςτάςθ απζναντι ςτθ μοντζρνα τζχνθ -Αναγνωρίηουν οριςμζνα χαρακτθριςτικά ζργα μοντζρνων τεχνοτροπιϊν Λμπρεςιονιςμόσ Εξπρεςιονιςμόσ Υοπ-αρτ -Υαρουςιάηουν ςφντομα και εςτιάηονται γφρω από ζνα δφο ζργα ςυνδυάηοντασ ςφντομεσ πλθροφορίεσ, ανζκδοτα, ενδιαφζροντα βιογραφικά ςτοιχεία, ςυηθτιςεισ, παιχνίδια, κουίη, ερωτιςεισ -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: nt/index.php?les son_id=20&ep= Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ -Χυγκρίνουν ζργα διαφορετικϊν εποχϊν και ανακαλφπτουν απλζσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ Ξλαςικό -Χυγκρίνουν προτομζσ πχ Ερμι, Βοφδα και κεφάλι -Οογιςμικό "Natural Art". j8c Φεαλιςτικό Αφαιρετικό Χυμβολικό Ππρανκοφηι ι ςυγκρίνουν ηωγραφικά πορτραίτα διαφορετικϊν εποχϊν -Ενκαρρφνονται να χρθςιμοποιιςουν όρουσ όπωσ «ωραίο», «ςυμμετρικό», «αναλογίεσ», «αναπαραςτατικό», «ςυμβολικό» κλπ. Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 -Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Εξοικειϊνονται με βιβλία Αντιςτοίχιςθ περιόδων και -Αναφζρονται -Εποπτικό

44 44 ςχετικά με ζργα τζχνθσ -Εξοικειϊνονται με τθν αναηιτθςθ πλθροφοριϊν ςτισ ανάλογεσ διευκφνςεισ ςτο Διαδίκτυο και κάνουν ςυγκρίςεισ και εργαςίεσ τεχνοτροπιϊν Ξαλλιτζχνεσ/βιογραφίεσ/ζργα ςε πλθροφορίεσ που αφοροφν τθ κεματολογία, τθν τεχνικι και τθν ιςτορία του ζργου, τον καλλιτζχνθ ι το κζμα του -Χυμμετζχουν ςε ποικίλεσ δραςτθριότθτεσ που ςυνδζονται άμεςα ι ζμμεςα με το εξεταηόμενο ζργο ι με τθν τεχνοτροπία (καταγραφι εντυπϊςεων από ζκκεςθ, ςυλλογι πλθροφοριϊν, δραματοποίθςθ, ςφνδεςθ με μουςικι) υλικό Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp?lang=gr&id=3 -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ary.asfa.gr/askt1 / -Χυγκρίνουν ζργα video art με ζργα κινθματογραφικά και αναηθτοφν/εντοπίηουν διαφορεσ Video Art -Επιςκζπτονται εικονικά (ςτο διαδίκτυο) Πουςεία τοπικά, εκνικά και Πουςεία άλλων πολιτιςμϊν (π.χ. επίςκεψθ ςτθν Capella Sistina του Βατικανό, για να δουν τισ τοιχογραφίεσ του Πιχαιλ Αγγζλου) -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page =562 -Επιςκζπτονται ιςτοςελίδεσ όπου μποροφν να δουν video art -Γνωρίηουν οριςμζνα βαςικά ςτοιχεία του επαγγελματικοφ ρόλου του φωτογράφου, του ςχεδιαςτι, του αρχιτζκτονα και του γελοιογράφου Γνωριμία με το επάγγελμα του: Γελοιογράφου Αρχιτζκτονα -Επιςκζπτονται χϊρουσ εργαςίασ και πλθροφοροφνται για τα επαγγζλματα από τουσ ίδιουσ Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ sth_agogh/episk

45 45 Χχεδιαςτι τουσ επαγγελματίεσ ι προςκαλοφνται επαγγελματίεσ ςτθ ςχολικι τάξθ.aspx -Χρθςιμοποιοφν ζντυπο και θλεκτρονικό υλικό ϊςτε να ςυγκεντρϊνουν πλθροφορίεσ για ζργα και καλλιτζχνεσ φωτογράφου ι /και άλλων επαγγελμάτων που ςυνδζονται με τθν εικαςτικι δθμιουργία -Επιςκζπτονται ζνα εργαςτιριο κεραμικισ, ζνα εργαςτιριο κοςμιματοσ, ζνα εργαςτιριο χαλκοχυτικισ, ζνα μαρμαράδικο, ζναν ξυλουργό ι ό,τι άλλο ςχετικό με εργαςτιριο τζχνθσ ι τεχνικισ υπάρχει ςτθν περιοχι -Γίνεται ςυνοπτικι παρουςίαςθ κατάλλθλου υλικοφ είτε από τον διδάςκοντα είτε από ομάδεσ παιδιϊν που ζχουν πάρει ςυνεντεφξεισ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: 6 οσ Άξονασ: ΑΠΛΑ ΣΟΙΧΕΙΑ ΑΙΘΗΣΙΚΗ, ΚΡΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Βαςικά κζματα Δραςτθριό-τθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν ςτον προφορικό λόγο τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ τουσ -Εκφράηουν τθν άποψι τουσ για ζργα τζχνθσ Εμπλουτιςμόσ του λεξιλογίου με νζουσ όρουσ -Αναηθτοφν με βιωματικι προςζγγιςθ, ςχετικζσ εμπειρίεσ και παραδείγματα εικαςτικοφσ όρουσ και ζννοιεσ -Χυηθτοφν γφρω από τθν Ψζχνθ με παιχνίδια (π.χ. ζνα παιδί -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ:

46 46 περιγράφει ζνα ζργο και τα υπόλοιπα βρίςκουν για ποιο πρόκειται) schools.gr/conte nt/index.php?les son_id=20&ep=4 30 -Χυηθτοφν τισ ιδζεσ που εκφράηονται ςτα ζργα του Ελλθνικοφ πολιτιςμοφ Χυηιτθςθ για ζργα τζχνθσ -Ανατρζχουν ςτα κλαςικά ζργα που εξζφραςαν ιδζεσ όπωσ Δθμοκρατία, Ελευκερία (γλυπτά ηωοφόρου Υαρκενϊνοσ) με ευχζρεια και ανακαλφπτουν ςτον περιβάλλοντα χϊρο ςφγχρονεσ εικαςτικζσ εκφράςεισ αυτϊν των εννοιϊν Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ -Χυμμετζχουν πρόκυμα ςε ςυηθτιςεισ γφρω από ζργα τζχνθσ -Υεριγράφουν προφορικά αυτό που βλζπουν ςϋ ζνα ζργο Χυηιτθςθ και κρίςεισ για τα δικά τουσ και για άλλα παιδικά ζργα -Ενκαρρφνονται ςτθν ελεφκερθ διατφπωςθ προςωπικισ γνϊμθσ και κρίςθσ για τα ζργα τζχνθσ και για τα ζργα τουσ -Οογιςμικό "Natural Art". j8c Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 -Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 -Υροςδιορίηουν τα υλικά, τθν τεχνικι και το είδοσ ενόσ ζργου τζχνθσ -Υεριγράφουν με απλά λόγια πϊσ νιϊκουν και τι ςκζπτονται όταν βλζπουν ζνα ζργο Υεριγραφι και περιεχόμενο ζργου -Σργανϊνουν ςυηθτιςεισ και ανταλλάςςουν απόψεισ με τθν ευκαιρία εκκζςεων ι δθμιουργίασ ζργων -Διευκολφνονται με τισ κατάλλθλεσ ερωτιςεισ, να περιγράψουν αυτό που βλζπουν και να -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp?lang=gr&id=3 -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.:

47 47 -Δίνουν τίτλο ςε ζνα ζργο και εντοπίηουν τθ ςθμαςία του τίτλου ςτθν πρόςλθψι του ζργου κατανοιςουν το περιεχόμενο ι το μινυμα του ζργου -Επιλζγουν από πολλαπλζσ απαντιςεισ τθν κατάλλθλθ για τισ μορφικζσ ποιότθτεσ ενόσ ζργου uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page =562 -Χυναποφαςίηουν για εικαςτικι παρζμβαςθ ςτον ευρφτερο χϊρο του ςχολείου ι/και ςτθν κοινότθτα Γλυπτικι, καταςκευι, ηωγραφικι Υροτείνουν ιδζεσ για εικαςτικζσ παρεμβάςεισ ςτο χϊρο του ςχολείου ι/και ςτθν κοινότθτα Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ary.asfa.gr/askt1 / -Ξρίνουν οι ίδιοι τα ζργα τουσ εντοπίηοντασ κετικά ςτοιχεία και αδυναμίεσ και να τα ςυηθτοφν με τουσ άλλουσ Αυτοαξιολόγθςθ -Ενκαρρφνονται ςτθν αυτοαξιολόγθςθ και ςτθ νοθματικι και ςυναιςκθματικι προςζγγιςθ περιγραφισ και περιεχομζνου -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Αποφαςίηουν ςυλλογικά τα ζργα που κα δθμοςιοποιιςουν ςτο διαδίκτυο -Εκφζρουν λόγο, προφορικό και γραπτό, με τθν ορολογία τθσ Ψζχνθσ Ηλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Δθμιουργοφν ιςτοςελίδα μζςα από τισ παρεχόμενεσ δωρεάν ιςτοςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου, και ςαν ςε εικονικι ζκκεςθ μακθτικϊν ζργων τζχνθσ δθμοςιεφουναναρτοφν ζργα του ι τθσ τάξθσ τουσ ι του ςχολείου τουσ -Δθμιουργθμζνθ ςελίδα ςτο διαδίκτυο για τθν ανάρτθςθ ζργων μακθτϊν του Δθμοτικοφ: ectdimotiko.blog spot.com -Υροτρζπονται να επιςκζπτονται τθν

48 48 ιςτοςελίδα που δθμιοφργθςαν ςτο Διαδίκτυο, να βλζπουν και να ςχολιάηουν γραπτϊσ, ςτθν προβλεπόμενθ κζςθ των ςχολίων, τα αναρτθμζνα ζργα τουσ, με κατάλλθλουσ όρουσ από το εικαςτικό λεξιλόγιο Απαιτοφμενοσ χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ κα πρζπει να επιτφχει ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Ρροτάςεισ για διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 1) Ηωγραφίηω τον κόςμο (Υαραςτατικι απεικόνιςθ των περιβαλλοντικϊν γνϊςεων τθσ Γεωγραφίασ, τθσ Οογοτεχνίασ και τθσ Γλϊςςασ. Ψο κζμα προςφζρεται και ωσ αφορμι για ςυηιτθςθ και εξζταςθ των μορφϊν τθσ τζχνθσ διαφορετικϊν λαϊν και πολιτιςμϊν για τθν κατανόθςθ του άλλου και τον εμπλουτιςμό τθσ ατομικισ εμπειρίασ) 2) Ανατρζχω ςτθν Λςτορία (Εικαςτικι απόδοςθ μθνυμάτων, προςϊπων και γεγονότων τθσ Λςτορίασ και του Υολιτιςμοφ. Χυνδρομι τθσ Γλϊςςασ, τθσ Οογοτεχνίασ και τθσ Γεωγραφίασ) 3) Πακαίνω τα Πακθματικά (Εικαςτικι αναπαράςταςθ ι εφαρμογι των γνϊςεων τθσ Αρικμθτικισ και τθσ Γεωμετρίασ. Χυνδρομι τθσ Οογοτεχνίασ, τθσ Γλϊςςασ και τθσ Λςτορίασ) 4) Εικαςτικά και Υλθροφορικι (Θλεκτρονικι απόδοςθ ι ςφνκεςθ εικόνασ: δθμιουργία βίντεο αρτ, ψθφιακι επεξεργαςία ηωγραφικοφ ζργου μζςα από διαδοχικά ςκαναρίςματα, εκτυπϊςεισ και παρεμβάςεισ, επεξεργαςία ψθφιακισ φωτογραφίασ ςε απλά προγράμματα που παρζχουν οι Θ/Ω τθσ ςχολικισ μονάδασ, δθμιουργία βίντεο αρτ μετα απο τθν επεξεργαςία βίντεο λιψεων (μοντάη, προςκικθ ιχου) ςε απλά προγράμματα που παρζχουν οι Θ/Ω τθσ ςχολικισ μονάδασ. Αξιοποίθςθ γνϊςεων από τα Πακθματικά, τθν Λςτορία κ.ά. ) 5) Ενδεικτικό παράδειγμα οργάνωςθσ ενόσ διακεματικοφ project με άξονα τθν τεχνικι του πθλοφ και τθν πθλοπλαςτικι: τίτλοσ project ϋϋυθλόσϋϋ : Διεπιςτθμονικά ςυνδυάηονται τα ''Εικαςτικά'' με τθ «Γλϊςςα», τθν «Λςτορία», τισ Υολιτιςτικζσ εκδθλϊςεισ, τισ Ψ.Υ.Ε.. Θ εναςχόλθςθ με τον πθλό ζχει προτακεί για τθν Γϋ Δθμοτικοφ. Αν υποκζςουμε ότι ςτα παιδιά τθσ Γϋ τάξθσ που τουσ ζχουμε διδάξει πθλό αποφαςίςουμε να κάνουμε ζνα διακεματικό project, τότε οι επιδιϊξεισ του κα ιταν:

49 49 α) Για τουσ εκπαιδευτικοφσ: να αποκτιςουν διδακτικι ικανότθτα ςτθν πθλοπλαςτικι και ικανότθτα ςτθ διακεματικι μεκοδολογία. β) Για τουσ μακθτζσ : να γνωρίςουν αυτό το υλικό και κατάλλθλεσ τεχνικζσ, να ςυνδζςουν τον πθλό με αρχαία ελλθνικι, βυηαντινι και ςφγχρονθ τζχνθ, να γνωρίςουν το επάγγελμα του κεραμίςτα, να εκφράςουν τισ ιδζεσ τουσ χρθςιμοποιϊντασ τον πθλό. β1) το κζμα προςφζρεται και για δια πολιτιςμικι διευρεφνθςθ κακϊσ ςτον πθλό ζχουν δθμιουργθκεί ςπουδαία ζργα τζχνθσ από αρχαίουσ πολιτιςμοφσ (Αητζκοι, ϋλνκασ, Λνδιάνοι, Ξινζηοι, Λάπωνεσ, Αφρικανοί). Διακεματικά ςυνδζεται με τα άλλα αντικείμενα ωσ εξισ : α) Από το βιβλίο μακθτι Γ ϋτάξθσ ''Θ Γλϊςςα μου'' γίνεται γλωςςικι επεξεργαςία των κειμζνων ''Ψα καφματα του πθλοφ'', ''Ψο παλιό κάςτρο'' και '' Θ υφάντρα ςτο χωριό'' β) Από το βιβλίο Λςτορίασ γίνεται ςφνδεςθ, επεξεργαςία και ταξινόμθςθ των κεραμικϊν όλων των περιόδων που εξετάηονται (Πινωικι, Πυκθναϊκι κλπ.) γ) Υραγματοποιείται οργανωμζνθ και προετοιμαςμζνθ επίςκεψθ ςε εργαςτιρι κεραμικισ, εφόςον λειτουργεί ςτθν ευρφτερθ περιοχι, ι ςε Πουςείο όπου εκτίκενται ζργα ςε terracotta δ) Χυγκεντρϊνεται υλικό από ιςτοςελίδεσ ςτο διαδίκτυο (ιςτορικζσ πλθροφορίεσ, εικόνεσ, βίντεο τεχνικϊν επεξεργαςίασ του πθλοφ) ΓΕΝΙΚΑ Μεκοδολογικζσ προςεγγίςεισ Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ οι μακθτζσ κα πρζπει να αντλοφν γνϊςεισ και εμπειρίεσ από διάφορεσ πθγζσ και με διάφορουσ τρόπουσ. Υαρατθριςεισ, πειραματιςμοί, αναηιτθςθ πλθροφοριϊν από δαςκάλουσ, γονείσ, καλλιτζχνεσ, επαγγελματίεσ αλλά και από ζργα τζχνθσ, βιβλία, μουςεία, MME, εμπλουτίηουν το μάκθμα και το μετατρζπουν ςε εμπειρία ηωισ. Ξατά τθ διάρκεια του μακιματοσ τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ πρζπει: Ρα γίνεται ςυνειδθτι προςπάκεια, όπου αυτό είναι δυνατόν, για να παρουςιάηεται θ εικόνα του κόςμου ενιαία και όχι κατακερματιςμζνθ, ανάλογα με το περιεχόμενο του μακιματοσ Ρα ςυνδζει ο εκπαιδευτικόσ το μάκθμα των εικαςτικϊν με τα άλλα μακιματα του ςχολείου χρθςιμοποιϊντασ κατάλλθλα παραδείγματα, ερεκίςματα, κίνθτρα και μεκόδουσ κακϊσ επίςθσ και με τθ γφρω πραγματικότθτα και το περιβάλλον Ρα μεκοδεφεται αναγωγι τθσ εμπειρίασ ςε γνϊςθ. Ρα αποτελοφν βάςθ για δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου, για ανάλυςθ, για αιςκθτικι προςζγγιςθ και για κατανόθςθ του φαινομζνου τθσ Ψζχνθσ οι γνϊςεισ που αποκτϊνται από επιςκζψεισ ςε καλλιτεχνικοφσ χϊρουσ, από παρουςιάςεισ ζργων τζχνθσ ι από επιςκζψεισ ςε χϊρουσ φυςικοφ κάλλουσ Ρα ςζβεται ο εκπαιδευτικόσ τθ ςταδιακι ωρίμανςθ των παιδιϊν και τθ διαφορετικότθτά τουσ. Ρα αρχίηει με δραςτθριότθτεσ από τθν κακθμερινότθτα, απλζσ και οικείεσ ςϋ αυτά και με τθν πάροδο του χρόνου να προχωρεί ςε δραςτθριότθτεσ περιςςότερο ςφνκετεσ Ρα ςτθρίηεται θ διδαςκαλία ςτθν επικοινωνία των παιδιϊν με το δάςκαλο και ςτθν ομαδικι και ςτθν εξατομικευμζνθ διδαςκαλία Ρα ζχει γνωςιολογικό και δθμιουργικό χαρακτιρα θ αιςκθτικι προςζγγιςθ των ζργων τθσ τζχνθσ. Θ κεωρία να ςυνδζεται με τθν καλλιτεχνικι δθμιουργία. Ρα ςυνδζεται δθλαδι με τθν καλλιτεχνικι δθμιουργία Ρα κατανοθκεί θ βιωματικι προςζγγιςθ τθσ Ψζχνθσ ωσ θ ςθμαντικότερθ μζκοδοσ Εικαςτικισ Αγωγισ ςτο Δθμοτικό ςχολείο Ρα οργανϊνονται εξωςχολικζσ δραςτθριότθτεσ για όλεσ τισ τάξεισ (επιςκζψεισ ςε μουςεία, γκαλερί, χϊρουσ δθμιουργίασ) Ρα διοργανϊνονται εκκζςεισ, εκδθλϊςεισ και ςυηθτιςεισ που κα ανεβάηουν το επίπεδο του μακιματοσ και κα ενιςχφουν τθν ευαιςκθτοποίθςθ των παιδιϊν για κζματα που αφοροφν ςτο περιβάλλον, ςτθν αειφορία Ρα προετοιμάηεται, να ςχεδιάηει και να οργανϊνει το μάκθμα ο εκπαιδευτικόσ

50 50 Ρα επιτρζπεται ςτο μακθτι ο αυτοςχεδιαςμόσ αυκόρμθτα ι τυχαία Ρα προτρζπονται οι μακθτζσ των μεγαλφτερων τάξεων να ςυνεργάηονται, να ςυηθτοφν και να επιλζγουν κζματα για ςυνκετικζσ εργαςίεσ (projects). Σι ςυνκετικζσ εργαςίεσ βαςίηονται ςτθν αυτενζργεια και ςτθν ενεργό ςυμμετοχι των μακθτϊν. Σι μακθτζσ αφοφ επιλζξουν το κζμα και διατυπϊςουν τισ ιδζεσ τουσ, διαμορφϊνουν ζνα γενικό ςχζδιο εργαςίασ, χωρίηονται ςε ομάδεσ, αναηθτοφν, ςυλλζγουν και αξιοποιοφν απλζσ πλθροφορίεσ και υλικό, υλοποιοφν το πρόγραμμά τουσ, ςυηθτοφν και προςαρμόηουν αναλόγωσ τθν πορεία τουσ και ολοκλθρϊνουν αξιολογϊντασ το τελικό αποτζλεςμα. Σ διδάςκων βοθκά και ςυμβουλεφει όπου είναι απαραίτθτο Γενικά, θ Ψζχνθ είναι πρόςφορο μζςο διακεματικισ, διεπιςτθμονικισ και διαπολιτιςμικισ προςζγγιςθσ τθσ εμπειρίασ και τθσ γνϊςθσ. Σι μακθτζσ οργανϊνουν τισ διακεματικζσ εργαςίεσ τουσ με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ ι και των άλλων εκπαιδευτικϊν που εμπλζκονται ςτο υπό επεξεργαςία διακεματικό αντικείμενο. Θ διακεματικότθτα μπορεί να ςυμπεριλάβει δφο ι περιςςότερα γνωςτικά αντικείμενα. Σι διδάςκοντεσ αυτά τα γνωςτικά αντικείμενα είναι καλό να ςυνεργάηονται, όταν πρόκειται για ςυνκετότερθ επεξεργαςία διακεματικϊν κεμάτων. Χε κάκε ενότθτα μακθμάτων, και όχι απαραίτθτα ςε μία διδακτικι ϊρα, ο εκπαιδευτικόσ κα πρζπει να προςεγγίηει το κζμα τθσ ενότθτασ από πολλζσ πλευρζσ, ιςτορικι, αιςκθτικι, κεωρθτικι, πρακτικι και τα λοιπά, ϊςτε να επιτυγχάνεται ςφαιρικότθτα και ιςορροπία. Επιςθμαίνεται ότι θ διδακτζα φλθ που προτείνεται είναι εκτεταμζνθ και θ ποικιλία τθσ μεγάλθ. Ακόμα και οι δυνατότθτεσ για οργάνωςθ projects είναι πολλζσ. Ξακϊσ το μάκθμα είναι μονόωρο ο εκπαιδευτικόσ ζχει μεγάλθ δυνατότθτα επιλογισ ανάμεςα ςτα κζματα που κα επιλζξει, κα επεξεργαςτεί και κα διδάξει, προςαρμοηόμενοσ/θ ςτισ δυνατότθτεσ του ςχολείου, τθσ τάξθσ, τθσ θλικίασ των μακθτϊν. Είναι χαρακτθριςτικό ότι ςτο προτεινόμενο Υρόγραμμα Χπουδϊν για το Ρζο Χχολείο δεν προτείνεται κακοριςμζνθ φλθ χωριςμζνθ ςε ωριαία ι δίωρα μακιματα. Σι άξονεσ περιεχομζνων αφινουν τον διδάςκοντα να κάνει τουσ δικοφσ του ςυνδυαςμοφσ κατά τισ ανάγκεσ τθσ τάξθσ του. Σι άξονεσ δίνουν τθν κατεφκυνςθ κακϊσ είναι ταξινομθμζνοι, ςτο μεγαλφτερο μζροσ τουσ, από το ειδικό ςτο γενικό και από το ςυγκεκριμζνο ςτο αφθρθμζνο. Είναι αυτονόθτο, όταν κανείσ δει τα περιεχόμενά τουσ, ότι οι άξονεσ δεν ςτζκονται αυτόνομοι και διακριτοί ο ζνασ από τον άλλον. Για κάκε ενότθτα μακιματοσ που κα οργανϊςει ο διδάςκων κα διαπλζξει τα περιεχόμενα των αξόνων για τθν καλφτερθ εξυπθρζτθςθ του μακιματοσ.

51 51 Διδακτικό μακθςιακό αντικείμενο: Μουςικι Ψο Υρόγραμμα Χπουδϊν Πουςικισ που ακολουκεί, αποτελεί μια πρόταςθ θ οποία γίνεται με όραμα το Νζο Σχολείο και το ςταδιακό μεταςχθματιςμό τθσ Υαιδείασ, ςτθ βάςθ μιασ πραγματιςτικισ προςζγγιςθσ του ςχολείου, αξιοποιϊντασ τισ υπάρχουςεσ κεςμοκετιςεισ, τισ λειτουργικζσ δομζσ και το ανκρϊπινο δυναμικό του ςχολείου. Ψο Ρρόγραμμα Σπουδϊν Μουςικισ για το Ρθπιαγωγείο, το Δθμοτικό και το Γυμνάςιο αποτελεί ζνα ενιαίο, ανοικτό και ευζλικτο Υ.Χ. το οποίο διευκολφνει τον εκπαιδευτικό να οργανϊςει και να ςχεδιάςει το μάκθμα τθσ Πουςικισ ςφμφωνα με τισ ανάγκεσ και τα ενδιαφζροντα των μακθτϊν του, ακολουκϊντασ τθν αρχι τθσ διαφοροποιθμζνθσ διδαςκαλίασ, μζςα από καινοτόμεσ διδακτικζσ προςεγγίςεισ και αξιοποιϊντασ τισ δυνατότθτεσ των νζων τεχνολογιϊν και τθσ ψθφιακισ εκπαίδευςθσ. Ψα παραπάνω προχποκζτουν τθν φπαρξθ του μακιματοσ τθσ Πουςικισ ωσ ζνα αυτόνομο, διακριτό γνωςτικό αντικείμενο ςτο πλαίςιο του μακιματοσ τθσ Αιςκθτικισ Αγωγισ, όπωσ ιςχφει ςιμερα ςτα ωρολόγια προγράμματα του Δθμοτικοφ και του Γυμναςίου. Σι ςτόχοι του Ρζου Υ. Χ. Πουςικισ αναφζρονται ςε όλεσ τισ εκφάνςεισ τθσ μουςικισ αγωγισ που μποροφν να πραγματοποιθκοφν ςτο πλαίςιο τθσ υποχρεωτικισ εκπαίδευςθσ και αναπτφςςονται ςπειροειδϊσ ςτο πλαίςιο τεςςάρων Κεματικϊν Σργανωτϊν, ξεκινϊντασ από το Ρθπιαγωγείο και φκάνοντασ μζχρι το Γυμνάςιο. Σι ςτόχοι αφοροφν κατά κφριο λόγο τθν ανάπτυξθ μουςικϊν δεξιοτιτων και γνϊςεων και επιτυγχάνονται μζςα από τθν εφαρμογι βιωματικϊν και ενεργθτικϊν μουςικϊν δραςτθριοτιτων με ςυγκεκριμζνθ ςτόχευςθ και οργανωμζνο πλαίςιο. Σι ςτόχοι επίςθσ πθγάηουν από τισ επιδιϊξεισ του μακιματοσ τθσ μουςικισ ωσ προσ τθν ολοκλθρωμζνθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτασ του παιδιοφ και του νζου, τθν καλλιζργεια ςτάςεων και αξιϊν και ακόμθ από τθ ςφνδεςθ τθσ μουςικισ με τθν ευρφτερθ κοινωνία, τθν ιςτορία του ανκρϊπου και το περιβάλλον του (φυςικό και ανκρωπογενζσ). Θ ολιςτικι αυτι προςζγγιςθ του μουςικοφ φαινομζνου, μζςα από τθν ενεργι ςυμμετοχι του μακθτι ςε δθμιουργικζσ και βιωματικζσ δράςεισ ςε όλο το φάςμα τθσ μακθτικισ ηωισ του, μπορεί να δθμιουργιςει τισ προχποκζςεισ για τθν ανάπτυξθ μιασ δια βίου ςχζςθσ του με τθν τζχνθ τθσ μουςικισ 1. Θεωρθτικό Ρλαίςιο - Ειςαγωγι Θ Πουςικι Αγωγι ωσ αυτοτελζσ γνωςτικό αντικείμενο ςτθν υποχρεωτικι εκπαίδευςθ, ζχει αφετθρία το χαρακτιρα τθσ μουςικισ ωσ πανανκρϊπινο φαινόμενο και φυςιογνωμικό χαρακτθριςτικό τθσ ανκρϊπινθσ φπαρξθσ, τθ κζςθ και τισ λειτουργίεσ που επιτελεί διαχρονικά, ςυγχρονικά και γεωγραφικά και τθ ςθμαςία τθσ για τθν ολοκλθρωμζνθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτασ του παιδιοφ και του εφιβου. Χτο πλαίςιο αυτό, θ Πουςικι ςτοχεφει πρωταρχικά ςτθν ανάγκθ να καλλιεργθκεί μια ςχζςθ του μακθτι με τθν μουςικι ωσ αιςκθτικι εμπειρία και καλλιτεχνικι δραςτθριότθτα θ οποία κα δθμιουργιςει τισ προχποκζςεισ για μια δια βίου εναςχόλθςθ του με τθ μουςικι. Θ ανάγκθ αυτι προβάλλει ιδιαίτερα επιτακτικι ςτθν Εποχι τθσ Υλθροφορίασ και τθσ ανάπτυξθσ των Ψ.Υ.Ε όπου θ παρουςία τθσ μουςικισ αγγίηει κάκε πλευρά τθσ κακθμερινισ ηωισ του ανκρϊπου Σκοπόσ του μακιματοσ Μουςικισ Χκοπόσ του μακιματοσ τθσ Πουςικισ είναι θ καλλιζργεια τθσ μουςικότθτασ και των μουςικϊν δεξιοτιτων των μακθτϊν μζςα από τθν ακρόαςθ, τθν εκτζλεςθ και τθ δθμιουργία μουςικισ. Θ καλλιζργεια τθσ μουςικότθτασ, τθσ ζμφυτθσ δυνατότθτασ του ανκρϊπου για καλλιτεχνικι και δθμιουργικι ζκφραςθ, αποβλζπει ςτθν ολοκλθρωμζνθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτάσ του μακθτι και παράλλθλα ςτθ δθμιουργία μιασ δια βίου ςχζςθσ του με τθν Ψζχνθ τθσ Πουςικισ.

52 Στόχοι Νζου Ρρογράμματοσ Σπουδϊν Μουςικισ - Θεματικοί Οργανωτζσ Κεωρείται πολφ ςθμαντικό για τθ μουςικι παιδεία των μακθτϊν και των μακθτριϊν μασ να οργανϊνεται θ διδαςκαλία γφρω από κεματικζσ ενότθτεσ που ςυνδζουν τισ γνϊςεισ και τισ δεξιότθτεσ που αποκτοφν οι μακθτζσ για τα ςτοιχεία τθσ μουςικισ με τθ μουςικι ωσ μορφι επικοινωνίασ τόςο με τον εξωτερικό κόςμο (φυςικό και ανκρωπογενζσ περιβάλλον) όςο και με τον εςωτερικό κόςμο τουσ. Ψο νζο Υρόγραμμα Χπουδϊν Πουςικισ ζχει ωσ ςτόχο τθ δθμιουργία πολιτϊν που δεν είναι μουςικά απομονωμζνοι αλλά ζχουν μια υγιι ςχζςθ με τον εςωτερικό τουσ κόςμο και επικοινωνιακι ςχζςθ με το άμεςο περιβάλλον τουσ (φυςικό, τεχνθτό, κοινωνικό και πολιτιςμικό), από το οποίο αντλοφν ζμπνευςθ και ερεκίςματα και για του οποίου τθν αειφόρο ανάπτυξθ ενδιαφζρονται. Θ αλλαγι ςτον τρόπο εκμετάλλευςθσ τθσ φφςθσ και θ ανάγκθ προςταςίασ τθσ, κακιςτοφν αναγκαία τθ ςυνειδθτοποίθςθ τθσ ανάγκθσ προςανατολιςμοφ ςε ανανεώςιμεσ μορφζσ ενζργειασ και ςε πιο βιώςιμεσ μορφζσ ανάπτυξθσ. Η αναφορά ςε δθμοτικά τραγοφδια που καλλιεργοφν και πθγάηουν από τθν αγάπθ για τθ φφςθ και αναφζρονται ςε παραδοςιακζσ μορφζσ δθμιουργίασ ενζργειασ, και ακόμθ και ςφγχρονα τραγοφδια που περιζχουν τζτοιουσ προβλθματιςμοφσ, ςυγκινοφν και εμπνζουν τουσ νζουσ. Σι κεματικζσ ενότθτεσ οργανϊνονται ωσ εξισ: ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 1 οσ Υροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 3 οσ Χυνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 4 οσ Θ Πουςικι ςτθ ηωι εντόσ και εκτόσ ςχολείου Σι τζςςερισ Σργανωτζσ περιλαμβάνουν ςυγκεκριμζνα περιεχόμενα και ζννοιεσ οι οποίεσ αναπτφςςονται ςπειροειδϊσ κακ όλθ τθ διάρκεια τθσ υποχρεωτικισ εκπαίδευςθσ. Σι τρόποι και τα μζςα επίτευξισ των ςτόχων που κζτει το Υ.Χ Πουςικισ ακολουκοφν ζνα ςπονδυλωτό ςχιμα ανζλιξθσ από το απλό ςτο ςφνκετο και από τθν πράξθ ςτθ κεωρία. Σι Σργανωτζσ και τα περιεχόμενα τουσ ζχουν κακαρά τυπολογικό χαρακτιρα. Δεν ταυτίηονται επομζνωσ με διδακτικζσ ενότθτεσ. Ξατά τθ διδακτικι πράξθ οι Σργανωτζσ και τα Υεριεχόμενα τουσ αλλά και οι Επιμζρουσ Χτόχοι διαπλζκονται οργανικά και βρίςκονται ςε μια διαρκι αλλθλεπίδραςθ.

53 ΦΕΚ Β 2666 ΑΔΑ: 45Ψ69-ΓΙΛ Ρρόγραμμα Σπουδϊν Μουςικισ Ρρωτοβάκμια Εκπαίδευςθ Τάξεισ Αϋ - Βϋ Δθμοτικοφ ΟΓΑΝΩΤΗΣ 1οσ : Ρροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟ-ΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Nα διακρίνουν τθ διάρκεια του ιχου (π.χ. ιχοι ςτιγμιαίοι ιχοι μεγάλθσ διάρκειασ) Nα επαναλαμβάνουν μιμθτικά απλά ρυκμικά ςχιματα με ςαφι διάκριςθ κζςθσ και άρςθσ παίηοντασ ςε μουςικά όργανα, ςε αυτοςχζδια θχογόνα μζςα ι αποδίδοντάσ τα με θχθρζσ κινιςεισ ςϊματοσ, Nα γνωρίηουν τθ ςυμβατικι γραφι απλϊν ρυκμικϊν ςχθμάτων Ρα προςεγγίςουν το ρυκμό του λόγου Ρα αυτοςχεδιάηουν δικά τουσ ρυκμικά ςχιματα Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τον παλμό του μζτρου των 2/4 και των 7/8 Ρα αποδίδουν ςυγκεκριμζνεσ ρυκμικζσ ζννοιεσ ςε μια ακρόαςθ με κίνθςθ, με όργανα, με φωνι και μθ-ςυμβατικι ςθμειογραφία (αυτοςχζδια, εικονικι) Ρα αποδίδουν φωνθτικά απλό ρυκμικό κείμενο χρθςιμοποιϊντασ ζνα ςφςτθμα ρυκμικϊν ςυλλαβϊν. Ρα αποδίδουν τον παλμό, το ρυκμό και τθν ζμφαςθ 1.1. υκμικζσ ζννοιεσ Υαλμόσ Φυκμόσ Αξίεσ Ψζταρτο -όγδοο Απλά μζτρα (βιωματικά) -Πουςικι δθμιουργία Σι μακθτζσ πειραματίηονται και παράγουν ιχουσ ςτιγμιαίουσ και μεγάλθσ διάρκειασ διαδοχικά ςε διαφορετικά μουςικά όργανα, π.χ. ςε ζνα τρίγωνο, ςε ζνα ταμπουρίνο, ςε ζνα glockenspiel, κ.ά -Πουςικι εκτζλεςθ Σι μακθτζσ μιμοφνται με θχθρζσ κινιςεισ του ςϊματοσ (τα clap, τι-τι - patsch) απλά ρυκμικά ςχιματα που ο εκπαιδευτικόσ εκτελεί υποδειγματικά. π.χ.: τα τί- τι τα τα -Πουςικι εκτζλεςθ- Πουςικι γραφι Σ εκπαιδευτικόσ γράφει ςτον πίνακα τθσ τάξθσ λζξεισ και το αντίςτοιχο ρυκμικό τουσ ςχιμα (οι λζξεισ κα πρζπει να αντιςτοιχοφν ςε απλά ρυκμικά ςχιματα). Σι μακθτζσ αποδίδουν τισ λζξεισ μεγαλόφωνα και χτυποφν το ρυκμικό τουσ ςχιμα. Χτθ ςυνζχεια ο εκπαιδευτικόσ χτυπά τα ρυκμικά ςχιματα ςε κλάβεσ και οι μακθτζσ πρζπει να βρουν κάκε φορά τθν αντίςτοιχθ λζξθ ι να βρουν άλλεσ λζξεισ που ταιριάηουν ρυκμικά. π.χ.: - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008

54 54 ςυνοδεφοντασ τραγοφδια με τθ χριςθ απλϊν κρουςτϊν οργάνων ι/και θχθρϊν κινιςεων τρζ - νο μθ - χα - νι αυ το-κί---- νθ το -Πουςικοκινθτικι Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο μουςικι εμβατθρίου, π.χ. «Πζςα μασ βακιά για ςζνα» και οι μακθτζσ βθματίηουν ςτο ρυκμό του μζτρου των 2/4 λζγοντασ μεγαλόφωνα «εν-δυο», «εν-δυο». Υαράλλθλα, ζνασ μακθτισ κρατά τον παλμό παίηοντασ ςε ταμπουρίνο το οποίο αλλάηει διαδοχικά χζρια ϊςτε να παίξουν όλοι οι μακθτζσ. - Πουςικι εκτζλεςθ Ακολουκοφν ατομικά με το ντζφι τον παλμό ενόσ τραγουδιοφ ςε μζτρο των 7/8 π.χ. «Υαντρεφουνε τον κάβουρα». -Πουςικοκινθτικι: Ψραγουδοφν ζνα δθμοτικό τραγοφδι ςε ρυκμό «καλαματιανό» π.χ. «Υαντρεφουνε τον κάβουρα και χορεφουν ομαδικά τον αντίςτοιχο παραδοςιακό χορό. - Πουςικι δθμιουργία Αυτοςχεδιάηουν ςτο ταμπουρίνο ζνα δικό τουσ ρυκμικό ςχιμα που επαναλαμβάνει με τθ ςειρά του ο εκπαιδευτικόσ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν ψθλοφσ και χαμθλοφσ ιχουσ του φυςικοφ ι τεχνθτοφ περιβάλλοντοσ Ρα χειρίηονται ελεφκερα και να πειραματίηονται με τισ δυνατότθτεσ τισ φωνισ τουσ Ρα αναγνωρίηουν τθ μελωδία τραγουδιϊν που ζχουν μάκει Ρα διακρίνουν τθν κατεφκυνςθ τθσ ανζλιξθσ μελωδιϊν και να εκφράηουν με κίνθςθ τα πιο ψθλά και 1.2 Τονικό φψοσ- Μελωδία -Ψονικό φψοσ (ψθλοίχαμθλοί φκόγγοι) - Ανιοφςα κατιοφςα μελωδία -Υεντατονικι κλίμακα -Πουςικι δθμιουργία: Υειραματίηονται με τθ φωνι τουσ και μιμοφνται ιχουσ με διαφορετικό τονικό φψοσ (π.χ. καράβι ςτο λιμάνι, φρενάριςμα αυτοκινιτου, κουδοφνι πόρτασ, νιαοφριςμα, κ.ά.) - Πουςικι δθμιουργία Πιμοφνται με τθ φωνι τουσ-ατομικά ι ομαδικά - τισ φωνζσ ανκρϊπων ι ηϊων που επιλζγουν αυκόρμθτα ι βλζπουν ςε εικόνεσ. -Πουςικό παιχνίδι: Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςε μονόφωνο όργανο, (π.χ. φλογζρα) μελωδίεσ διαφορετικϊν τραγουδιϊν που ζχουν Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ

55 55 χαμθλά τονικά ςθμεία μιασ μουςικισ Ρα εκτελοφν ςε τονικά κρουςτά μουςικά όργανα απλζσ και ςφντομεσ μελωδίεσ μιμθτικά ι ακολουκϊντασ μια ςυμβατικι ι μθ παρτιτοφρα Ρα τραγουδοφν με ςχετικι τονικι ακρίβεια χρθςιμοποιϊντασ το εφροσ τθσ φωνισ τουσ και τραγοφδια κατάλλθλα για τισ τάξεισ τουσ. Ρα τραγουδοφν απλζσ μελωδίεσ με μίμθςθ Ρα δθμιουργοφν μελωδίεσ ςτο glockenspiel με βάςθ τον ελεφκερο αυτοςχεδιαςμό διδαχκεί ςτο ςχολείο. Σι μακθτζσ πρζπει να αναγνωρίςουν το τραγοφδι. Ξερδίηει ο μακθτισ που βρίςκει πρϊτοσ τθ ςωςτι απάντθςθ. - Πουςικι εκτζλεςθ: Πακαίνουν το τραγοφδι «Ππαίνω μεσ ςτ αμπζλι ςαν νοικοκυρά» και παίηουν ατομικά τθ μελωδία ςε glockenspiel αφοφ μάκουν να τθν τραγουδοφν ςε νότεσ ακολουκϊντασ μιμθτικά τον εκπαιδευτικό.. -Πουςικι δθμιουργία: Αυτοςχεδιάηουν ατομικά μελωδίεσ πάνω ςτο τετράχορδο ντο-ρε- μι-φα του τραγουδιοφ «Ππαίνω μεσ ςτ αμπζλι ςαν νοικoκυρά» ζχοντασ μόνο τα πλικτρα των τεςςάρων φκόγγων ςτο glockenspiel. Σ εκπαιδευτικόσ επαναλαμβάνει ςτθ φλογζρα τθ μελωδία που αυτοςχεδίαςε κάκε μακθτισ. Παραλλαγι-Δθμιουργία «αλεατορικισ» μουςικισ: Σι μακθτζσ γράφουν ο κακζνασ μια τυχαία ακολουκία των τεςςάρων φκόγγων (ντο-ρε-μι-φα) που κα ςυντίκεται από 5-6 νότεσ π.χ. ντο φα μι ρε μι. Χτθ ςυνζχεια κάκε μακθτισ διαδοχικά εκτελεί ςτο glockenspiel τθν ακολουκία που ζγραψε. - Εκτζλεςθ μουςικισ: Πακαίνουν το τραγοφδι «Ψο Υοταμάκι» ςε ποίθςθ του Ηαχαρία Υαπαντωνίου και μουςικι Β.Δθμθτράτου. Σ εκπαιδευτικόσ εκτελεί υποδειγματικά τραγουδϊντασ κάκε δίςτιχο και οι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά. - Εκτζλεςθ μουςικισ Σι μακθτζσ αποδίδουν το τραγοφδι «Ψο Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ - -«Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ -Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD αναρτθμζνα ψθφιακά ςτθν ιςτοςελίδα: /content/index.php?lesson_ id =28&ep=477 - «Πζκοδοσ Διδαςκαλίασ Ψραγουδιϊν για τθν Αϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου» (Παηαράκθ Β.Α., Χορσ- Ξεφάλου Ε., Δθμθτράτου Β.), ΣΕΔΒ Ξαςζτα Πεκόδου «Ψραγοφδια Υαιχνίδια Χυμπλιρωμα τθσ Πεκόδου Διδαςκαλίασ Ψραγουδιϊν για τθν Αϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου

56 56 Υοταμάκι» αντιφωνικά ςε μορφι ερϊτθςθσ- απάντθςθσ. Ειςαγωγι για τθ Βϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου» (Παηαράκθ Β.Α., Χορσ- Ξεφάλου Ε., Δθμθτράτου Β.), ΣΕΔΒ Ξαςζτα Πεκόδου -«Ψα πρϊτα τραγοφδια» (Πατζυ Υ., Δοφνια Π.), Λνςτιτοφτο Ρεοελλθνικϊν Χπουδϊν (Λδρφματοσ Πανόλθ Ψραιανταφυλλίδθ) του Αριςτοτελείου Λνςτιτοφτο Ρεοελλθνικϊν Υανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ 1992 Πουςικι δθμιουργία: Μουςικι βροχοφλα Σι μακθτζσ δθμιουργοφν τουσ ιχουσ μιασ «βροχισ» ςτο glockenspiel. Υαίηουν ατομικά ςτα πλικτρα αυτοςχεδιάηοντασ μελωδίεσ οι οποίεσ «απεικονίηουν» ακουςτικά και ςυνειρμικά ςταγόνεσ βροχισ, άλλοτε ρυκμικά πυκνζσ κι άλλοτε όχι, άλλοτε δυνατζσ κι άλλοτε ςιγανζσ. Θ δραςτθριότθτα επεκτείνεται εταιρικά με ζναν ακόμθ μακθτι ο οποίοσ αποδίδει ςε ςθμεία κορφφωςθσ τθσ ζνταςθσ τουσ κεραυνοφσ μιασ καταιγίδασ. -Πουςικι εκτζλεςθ: Δείχνουν με χειρονομικζσ κινιςεισ τθ μελωδικι ανζλιξθ ςθκϊνοντασ ψθλά και ενωμζνα μεταξφ τουσ τα δυο τουσ χζρια ςτο ψθλότερο τονικά ςθμείο του τραγουδιοφ και γζρνοντασ τον πάνω κορμό του ςϊματόσ τουσ προσ τα κάτω ςτο χαμθλότερο τονικά ςθμείο. - Υιάνο, αρμόνιο, φλογζρα - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, κ.ά. -CD Player

57 57 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν διαιςκθτικά τθν ζννοια ενόσ ολοκλθρωμζνου μουςικοφ νοιματοσ Ρα διακρίνουν τθν αρχι και το τζλοσ μιασ μουςικισ φράςθσ Ρα τραγουδοφν εκφραςτικά με αίςκθςθ των φράςεων Ρα διακρίνουν ακουςτικά τθ διαδοχι των διαφορετικϊν ενόσ μουςικοφ ζργου Ρα αυτοςχεδιάηουν χρθςιμοποιϊντασ τθ φωνι ι απλά όργανα αποδίδοντασ μορφολογικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ 1.3.Μορφι Πουςικι φράςθ Διμερισ μορφι Πορφι Φοντό (βιωματικά) Ενεργθτικι ακρόαςθ: Σι μακθτζσ ακοφν το «Υζταγμα του κθφινα» του Nikolai Rimsky Korsakov και ακολουκοφν τθ ροι τθσ μελωδίασ με κίνθςθ του χεριοφ που μιμείται το πζταγμα του κθφινα ςτον αζρα. Ψθ ςτιγμι ακριβϊσ που κεωροφν ότι το ζργο τελειϊνει αγκαλιάηουν το ςϊμα τουσ ςταυρϊνοντασ τα χζρια τουσ ςτουσ ϊμουσ. Πουςικοκινθτικι Εκτζλεςθ μουςικισ: Σι μακθτζσ μακαίνουν το τραγοφδι «Σι Ελιζσ» (Φ.Ξαρκαίου Β.Δθμθτράτου).Ψραγουδοφν «ανοίγοντασ» (ιδιαίτερα το διάςτθμα πζμπτθσ ςτθν αρχι) και «κλείνοντασ» εκφραςτικά κάκε μουςικι φράςθ. Χτισ ςτροφζσ, τραγουδοφν βαδίηοντασ αργά πιαςμζνοι ςε κφκλο και ςτο τςάκιςμα αφινουν τα χζρια και παριςτάνουν με το ςϊμα τουσ: τισ ελιζσ ςτισ «πλαγιζσ» (τα χζρια ανοιχτά ςε πλάγια κζςθ) και τισ ελιζσ «φουντωτζσ» (τα χζρια ανοιχτά ωσ κλαδιά) ι ςυνεχίηουν τον κυκλικό χορό γριγορα και προσ τθν αντίκετθ κατεφκυνςθ: Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD - «Πζκοδοσ Διδαςκαλίασ Ψραγουδιϊν για τθν Αϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου» (Παηαράκθ

58 58 2.Υριν χαράξει ςτο χωριό ξεκινοφνε μια και δυο με καλάκα, με ραβδιά να ςυνάξουν τθν ελιά. 3.Ξι ωσ τινάηουν τα κλαριά κάτω πζφτει ο καρπόσ. Χτα καλάκια, ςτισ ποδιζσ γίναν οι ελιζσ ςωρόσ. 4.Ψο βραδάκι αργά, αργά, κουραςμζνοι όλοι γρνοφν τισ ελιζσ αι τθ χαρά ςτο χωριό τουσ κουβαλοφν. Τςάκιςμα: Σι ελιζσ, οι ελιζσ ςτα χωράφια, ςτισ πλαγιζσ. Σι ελιζσ, οι ελιζσ, αςθμζνιεσ, φουντωτζσ. Β.Α., Χορσ- Ξεφάλου Ε., Δθμθτράτου Β.), ΣΕΔΒ Ξαςζτα Πεκόδου «Ψραγοφδια Υαιχνίδια Χυμπλιρωμα τθσ Πεκόδου Διδαςκαλίασ Ψραγουδιϊν για τθν Αϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου Ειςαγωγι για τθ Βϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου» (Παηαράκθ Β.Α., Χορσ- Ξεφάλου Ε., Δθμθτράτου Β.), ΣΕΔΒ Ξαςζτα Πεκόδου «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - CD Player Υιάνο, αρμόνιο -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ μακαίνουν το παιχνιδοτράγουδο «Σ Αυγερινόσ» και το επαναλαμβάνουν μερικζσ φορζσ. Ζπειτα ο εκπαιδευτικόσ παίηει ςτθ φλογζρα το μζροσ Α, το οποίο βαφτίηει με το όνομα «Άννα» ςχεδιάηοντασ ςτον πίνακα ζνα κοριτςάκι με μακριά μαλλιά. Αντίςτοιχα παίηει το μζροσ Β που είναι θ «Βοφλα», ζνα άλλο

59 59 κοριτςάκι με κοντά μαλλιά. Σι μακθτζσ πρζπει να βρουν το ςωςτό κοριτςάκι μελωδία που παίηει κάκε φορά ςτθ φλογζρα ο εκπαιδευτικόσ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ξεχωρίηουν ιχουσ που διαφζρουν ωσ προσ τθν ζνταςθ Ρα διακρίνουν βιωματικά τισ μεταβολζσ τθσ δυναμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο και να αναγνωρίηουν τθ διαφορά τθσ ςταδιακισ και τθσ ξαφνικισ αυξομείωςθσ τθσ ζνταςθσ. Ρα ερμθνεφςουν με τθ φωνι ι με μουςικά όργανα μεταβολζσ τθσ ζνταςθσ Ρα αποδίδουν ζννοιεσ τθσ δυναμικισ ςε μια ακρόαςθ με κίνθςθ, με όργανα, με φωνι και μθ ςυμβατικι ςθμειογραφία (αυτοςχζδια, εικονικι) Ρα αυτοςχεδιάηουν χρθςιμοποιϊντασ τθ φωνι ι απλά όργανα αποδίδοντασ ζννοιεσ τθσ δυναμικισ 1.4. Δυναμικι Αγωγι Χιγανά Δυνατά Χταδιακι αφξθςθ και μείωςθ τθσ ζνταςθσ - Πουςικι Δθμιουργία Σι μακθτζσ μιμοφνται ατομικά με τθ φωνι τουσ ιχουσ που είναι δυνατοί ι ςιγανοί και οι υπόλοιποι πρζπει να μαντζψουν για ποιον ιχο πρόκειται. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν από τθ Χουίτα Ξάρμεν τουσ «Ψαυρομάχουσ» (Les Toreadors-Allegro Giocoso) του Georges Bizet και με κινιςεισ των χεριϊν δείχνουν τισ μεταβολζσ τθσ ζνταςθσ (άνοιγμα των χεριϊν ςτο forte, κλείςιμο ςτο piano, ςταδιακό άνοιγμα ςτο cresc ςταδιακό κλείςιμο ςτο dim). - Πουςικι Δθμιουργία Ψο ταμπουρίνο περνά χζρι- χζρι και κάκε μακθτισ παίηει ζνα δεδομζνο ρυκμικό ςχιμα ςτο ταμπουρίνο, μια φορά forte και τθν επόμενθ piano (ςαν θχϊ.) Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ

60 60 Σι μακθτζσ: Ρα διακρίνουν ιχουσ από το φυςικό και τεχνθτό περιβάλλον που είναι γριγοροι και ιχουσ που είναι αργοί Ρα μιμθκοφν γριγορουσ ι αργοφσ ιχουσ από το φυςικό και τεχνθτό περιβάλλον και να τουσ μιμθκοφν με τθ φωνι ι με μουςικά όργανα. Ρα παραςτιςουν κινθτικά τθν πθγι ιχων οι οποίοι είναι γριγοροι ι αργοί. Ρα κατανοιςουν τθν ζννοια τθσ ρυκμικισ αγωγισ ςτθ μουςικι και να αναγνωρίηουν τα μουςικά ζργα που ζχουν αργι ι γριγορθ ρυκμικι αγωγι Ρα περιγράφουν φανταςτικζσ παραςτάςεισ ι ςυναιςκιματα με ερζκιςμα τθν ακρόαςθ μουςικισ με χαρακτθριςτικι ρυκμικι αγωγι -Ρα τραγουδοφν ςυγχρονιςμζνα ακολουκϊντασ τισ οδθγίεσ ενόσ μαζςτρου Ρα αποκωδικοποιοφν μθ-ςυμβατικι ςθμειογραφία (εικονικι, αυτοςχζδια) και να εκτελοφν ςε απλά ρυκμικά όργανα τισ ζννοιεσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ Ρα αυτοςχεδιάηουν χρθςιμοποιϊντασ τθ φωνι ι απλά όργανα αποδίδοντασ ζννοιεσ τθσ ταχφτθτασ 1.5. υκμικι Αγωγι Αργά-Γριγορα Χταδιακι αφξθςθ και μείωςθ τθσ ταχφτθτασ - Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σι μακθτζσ παρατθροφν εικόνεσ που ςυνδζονται με ιχουσ και διακρίνουν ποιο είναι γριγοροι και ποιοι αργοί και τουσ μιμοφνται με τθ φωνι τουσ π.χ. πφραυλοσ, φρενάριςμα, τρζνο που ξεκινά από το ςτακμό, χελϊνα, κ.ά. -Ενεργθτικι ακρόαςθ: Σι μακθτζσ ακοφν τισ «Χελϊνεσ» και τουσ «Θμίονουσ» (Πουλάρια) από το «Ξαρναβάλι των ηϊων» του Camille Saint Saëns και παρατθροφν τθ διαφορετικι ρυκμικι αγωγι τουσ (αργά γριγορα). Υροςεγγίηουν τθν πολφ αργι ρυκμικι αγωγι των «Χελϊνων» με το διαλεκτικό αντίκετο τθσ κίνθςθσ, τθν ακινθςία. Ακοφνε τθ μουςικι με κλειςτά μάτια και φαντάηονται ζνα όνειρο που μπορεί να βλζπουν εμπνεόμενοι από τθ μουςικι. Ψθ ςτιγμι του τζλουσ αγκαλιάηουν το ςϊμα τουσ. Ζπειτα μοιράηονται το όνειρο που «είδαν» με τουσ ςυμμακθτζσ τουσ. Πε γριγορθ κίνθςθ των δακτφλων -ςαν να «περπατάνε»- ςτο κρανίο ι παριςτάνοντασ τουσ πιανίςτεσ που παίηουν ςτο κρανίο, ακολουκοφν τθ ρυκμικι αγωγι των «Πουλαριϊν». - Πουςικό παιχνίδι: Ατομικά ι ςε ομάδεσ κινοφνται ελεφκερα ςτο χϊρο με τθν ακρόαςθ των «Πουλαριϊν». Ξερδίηει όποιοσ αντιλθφκεί ότι το πλθςιάηει το τζλοσ και ςταματιςει τθν κίνθςι του ζγκαιρα με τθν τελευταία ςυγχορδία. -Πουςικό παιχνίδι: Σ εκπαιδευτικόσ είναι ο «μαζςτροσ» που διευκφνει από το πιάνο. Σι μακθτζσ τον ακολουκοφν κακϊσ τραγουδοφν το «Ζβγα ιλιε» από τθ Χάμο, επιταχφνοντασ ςταδιακά: ξεκινοφν αργά και φκάνουν ςε γριγορο tempo με accelerando. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν θχογραφθμζνουσ ιχουσ από το Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 Αudio CD Ξάρμεν του G.Bizet -CD Player -Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD) Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 Αudio CD Ξάρμεν του G.Bizet Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD) -CD Player - Διδακτικά Υακζτα

61 61 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα αναγνωρίηουν ιχουσ από το φυςικό ι τεχνθτό περιβάλλον και να διακρίνουν τα χαρακτθριςτικά τουσ Ρα ςυνειδθτοποιιςουν ότι θ χροιά τθσ φωνισ κάκε ανκρϊπου είναι μοναδικι Ρα διακρίνουν και να κατθγοριοποιιςουν το διαφορετικό θχόχρωμα που ζχουν τα όργανα κάκε οικογζνειασ οργάνων (ζγχορδα, πνευςτά, κρουςτά) Ρα αναγνωρίηουν το θχόχρωμα των μουςικϊν οργάνων τθσ τάξθσ - Ρα παράγουν ιχουσ με διαφορετικοφσ τρόπουσ (κροφουν, ςείουν, τρίβουν, κ.ά.) Ρα αναπτφξουν οικολογικι ςυνείδθςθ καταςκευάηοντασ αυτοςχζδια μουςικά όργανα από άχρθςτα υλικά και να πειραματιςτοφν με τισ ακουςτικζσ τουσ δυνατότθτεσ 1.6. Ηχόχρωμα Φυςικοί Ψεχνθτοί ιχοι φυςικό περιβάλλον και διακρίνουν τθν πθγι τουσ επιλζγοντασ τθ ςωςτι εικόνα από δοςμζνεσ εικόνεσ- καρτζλεσ -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ Ψ.Υ.Ε.Ακοφν φυςικοφσ και τεχνθτοφσ ιχουσ ενταγμζνουσ ςε διαδραςτικά μουςικά παιχνίδια ςτο περιβάλλον κατάλλθλων για τθν θλικία τουσ εκπαιδευτικϊν λογιςμικϊν π.χ. «Εμμζλεια» κ.ά. -Πουςικό παιχνίδι: Ζνασ μακθτισ- παίκτθσ βγαίνει προςωρινά από τθν τάξθ και μπαίνει ξανά με κλειςτά τα μάτια. Ζνασ ςυμμμακθτισ του μιλά. Υρζπει να μαντζψει γριγορα ποιοσ είναι. --Πουςικό παιχνίδι: Ζνασ μακθτισ παίηει μουςικά όργανα τθσ τάξθσ και οι υπόλοιποι χωρίσ να τα βλζπουν πρζπει να μαντζψουν ποια είναι -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν θχογραφθμζνο το μουςικό παραμφκι «Σ Υζτροσ και ο λφκοσ» του Sergei Prokofiev και διακρίνουν βιωματικά το θχόχρωμα των πνευςτϊν, των εγχόρδων και των κρουςτϊν που ςυμβολίηουν τουσ πρωταγωνιςτζσ του παραμυκιοφ: βιολί- Υζτροσ, φλάουτοπουλάκι, όμποε πάπια, φαγκότο παπποφσ, κόρνο-λφκοσ και ςυμφωνικά τφμπανα, γκραν κάςα - κυνθγοί. -Ξαταςκευι αυτοςχζδιων οργάνων: Ξαταςκευάηουν όργανα από άχρθςτα υλικά π.χ. Χορδόκουτο από κουτί παπουτςιϊν και λάςτιχα με διαφορετικό πάχοσ και πειραματίηονται με διαφορετικοφσ τρόπουσ παραγωγισ του ιχου. «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD αναρτθμζνα ψθφιακά ςτθν ιςτοςελίδα: /content/index.php?lesson_ id =28&ep=477 Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία, Βιντεοπροβολζασ Εκπαιδευτικό λογιςμικό «Εμμζλεια» (Ε.Αναςταςιάδου, κ.ά. ΣΕΔΒ) Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν ζναν φκόγγο ανεξάρτθτα από το άκουςμα διαφορετικϊν άλλων φκόγγων 1.7 Συνιχθςθ -Εκτζλεςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ χωρίηονται ςε τρεισ ομάδεσ- «καμπάνεσ»: Θ αϋ Σμάδα τραγουδάει Ρτο Θ βϋ Σμάδα τραγουδάει Πι - Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010

62 62 Ρα διακρίνουν κατά τθν εκτζλεςθ ςε πολυφωνικό όργανο (π.χ. πιάνο, ακορντεόν) τθ μελωδία από τθν εναρμόνιςι τθσ. Ρα ςυνοδεφουν τθ μελωδία τραγουδιϊν με μπορντοφν ι απλζσ νότεσ Θ γϋ Σμάδα τραγουδάει Χολ (αλλάηουν ζπειτα ρόλουσ) Σ εκπαιδευτικόσ «χτυπά» ςυμβολικά μια-μια τισ καμπάνεσ, οι οποίεσ εξακολουκοφν να θχοφν και μετά τθν ειςαγωγι άλλων. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Πουςικισ Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο (ι αρμόνιο) το τραγοφδι «Σι Ελιζσ» και ςυνοδεφει τθ μελωδία προτείνοντασ δυο εναλλακτικά μπορντοφν - από τα οποία οι μακθτζσ κα επιλζξουν το ζνα - για το προτελευταίο μζτρο τθσ τελικισ πτϊςθσ: sol la do mi Εκτζλεςθ Πουςικισ Υαίηουν ανά ηευγάρια ςε δυο glockenspiel. Σ ζνασ μακθτισ παίηει τθ μελωδία του τραγουδιοφ «Ππαίνω μεσ ςτ αμπζλι ςαν νοικοκυρά» και ο άλλοσ ςυνοδεφει παίηοντασ μπορντοφν ςτα δυο πρϊτα μζτρα (ντο & ςολ) και ςτα επόμενα δυο (ντο-ςολ) Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD αναρτθμζνα ψθφιακά ςτθν ιςτοςελίδα: /content/index.php?lesson_ id =28&ep=477

63 63 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟ-ΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν απλά από άποψθ μουςικισ και λόγου - ελλθνικά δθμοτικά τραγοφδια και ειδικότερα παραδοςιακά παιδικά τραγοφδια με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα προςεγγίηουν τθν οργανικι ςφνδεςθ τθσ ελλθνικισ μουςικισ παράδοςθσ με το χϊρο, το χρόνο και τθν κοινωνικι ηωι των ανκρϊπων Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν απζναντι ςτο περιβάλλον μζςα από αγερμικά παιδικά τραγοφδια και αντίςτοιχα ζκιμα που πθγάηουν από τθν αλλθλζνδετθ ςχζςθ του ανκρϊπου με τθ φφςθ Ρα γνωρίςουν κρθςκευτικά παραδοςιακά τραγοφδια που ςυνδζονται με εορτζσ τθσ ορκόδοξθσ εκκλθςίασ και λατρευτικά ζκιμα του λαοφ μασ Ρα εκτελοφν απλζσ μελωδίεσ παραδοςιακϊν τραγουδιϊν ςε μουςικά όργανα Ρα ςυνοδεφουν ρυκμικά παραδοςιακά ελλθνικά τραγοφδια με θχθρζσ κινιςεισ ςϊματοσ και μουςικά όργανα Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι κλθρονομιά του τόπου μασ ωσ μζροσ τθσ πολιτιςμικισ τουσ ταυτότθτασ. 2.1 Ελλθνικι μουςικι παράδοςθ Δθμοτικι μουςικι Βυηαντινι εκκλθςιαςτικι μουςικι -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν απλά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου ελλθνικά δθμοτικά τραγοφδια απ όλο τον ελλαδικό χϊρο. π.χ. τα τραγοφδια «Φάε πόντικε το δόντι ςου, «Άγια Παρίνα» (Ξφπρου), «Ζβγα, ιλιε» (Χάμου), «Ξάτω ςτο γιαλό» (Χίου), «Ππαίνω μεσ ςτ αμπζλι» (Δράμασ), «Πιλο μου κόκκινο» (Πακεδονίασ), «Αλφάβθτοσ» (Πικράσ Αςίασ), κ.ά. που περιλαμβάνονται ςτα Διδακτικά Υακζτα Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ κακϊσ και ςτο Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ - Χτϋ Δθμοτικοφ. Σι μακθτζσ που δεν κατζχουν ακόμθ το μθχανιςμό ανάγνωςθσ μακαίνουν τα τραγοφδια εξ ακοισ από τον εκπαιδευτικό. Σ εκπαιδευτικόσ για τθ βιωματικι εκμάκθςθ των ςτίχων ςχεδιάηει ςτον πίνακα το «νοθματικό χάρτθ» του τραγουδιοφ όπου απεικονίηονται οι βαςικοί πρωταγωνιςτζσ και οι δράςεισ που περιγράφονται ςε αυτό κι εκτελεί υποδειγματικά παράλλθλα με το τραγοφδι- κινιςεισ παντομίμασ ςε ςχζςθ με το νόθμα των ςτίχων. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ μακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με τον κφκλο του χρόνου: Ξάλαντα Δωδεκαθμζρου, Χελιδονίςματα, αποκριάτικα παιδικά τραγοφδια, Ξάλαντα του Οαηάρου, κ.ά. π.χ «Χταφρι ςταφρι βότανε» (Οάριςασ/Πεγάλου Ποναςτθριοφ), «Χριςτοφγεννα Υρωτοφγεννα» (Υελοποννιςου), «φλα για τς αποκριζσ» (Θπείρου), «Χελιδόνιςμα» (Αιανισ Ξοηάνθσ), «φπνα Οάηαρε» (Χκφρου) κ.ά.. Υροςεγγίηουν ζκιμα που ςυνδζονται με αγερμικά παιδικά τραγοφδια και μακαίνουν για τισ καταςκευζσ ςυμβολικϊν ομοιωμάτων και θχθτικϊν αντικειμζνων κακϊσ και τα κεατρικά Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD αναρτθμζνα ψθφιακά ςτθν ιςτοςελίδα: /content/index.php?lesson_ id =28&ep=477 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009)

64 64 δρϊμενα που ςυνδζονται με αυτά. π.χ. μακαίνουν Ξάλαντα Οαηάρου και φτιάχνουν το Οάηαρο ι λαηαράκια, κ.ά. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν απλά- από άποψθ μουςικισ και λόγου- τραγοφδια που πθγάηουν κι εμπνζουν τθν αγάπθ και το ςεβαςμό ςτθ φφςθ και το περιβάλλον π.χ. τα δθμοτικά τραγοφδια «Υάπιεσ χινεσ του γιαλοφ», «Ζνα μιλο κόκκινο», «Για δεσ τον αμάραντο», «Άςπρο μου τριανταφυλλάκι» και τα τραγοφδια «Θ βροχοφλα» (Δ.Ψςουκαλά - Δθμοτικι μελωδία: Γαρυφαλιά), «Σι Δϊδεκα Πινεσ» (Δωδεκανθςιακι μελωδία Υ. Πατζυ Π. Δοφνια), «Πθ με λθςμόνει» (Γερμανικι μελωδία Π.Γουδζλθ & Δ.Ψςουκαλά) κ.ά. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Πακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια που ςχετίηονται με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου, π.χ. «Ψα Ξλζφτόπουλα», «Ξλζφτικθ ηωι» κ.ά. -«Ψα πρϊτα τραγοφδια» (Πατζυ Υ., Δοφνια Π.), Λνςτιτοφτο Ρεοελλθνικϊν Χπουδϊν (Λδρφματοσ Πανόλθ Ψραιανταφυλλίδθ) του Αριςτοτελείου Λνςτιτοφτο Ρεοελλθνικϊν Υανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ CD Player - 2 Glockenspiel -2 Ρτζφια -Υιάνο, θλεκτρονικό κλαβιζ - Εκτζλεςθ Πουςικισ Υαίηουν ςτο glockenspiel - από το οποίο ζχουν αφαιρεκεί αντίςτοιχα πλικτρα - τθ βαςικι μελωδία από τα Χελιδονίςματα Aιανισ Ξοηάνθσ : - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν το αποκριάτικο παιδικό τραγοφδι «Υαντρεφουνε τον κάβουρα».ζπειτα το ςυνοδεφουν ρυκμικά. Ψο ντζφι περνά χζρι - χζρι αλλάηοντασ ςε κάκε ςτροφι. Ξάκε μακθτισ χτυπά ατομικά το ντζφι ακολουκϊντασ τον παλμό του μζτρου των 7/8:

65 65 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδζουν τθ μουςικι με τθν ελλθνικι ιςτορία Ρα νιϊςουν τθν αιςκθτικι ςυγκίνθςθ από τθν ακρόαςθ και τθν εκτζλεςθ τραγουδιϊν μελοποιθμζνθσ Ελλθνικισ ποίθςθσ Ρα αποτιμοφν και να αξιολογοφν διαιςκθτικά τθν επαφι με τα αγακά τθσ τζχνθσ και το ωραίο Ρα εκφζρουν και να αρκρϊνουν με άνεςθ, ακρίβεια κι εκφραςτικότθτα το λόγο με τθ μελωδία και το ρυκμό τθσ μουςικισ 2.2. Μελοποιθμζνθ ποίθςθ-ϋελλθνεσ ςυνκζτεσ- Αςτικι λαϊκι μουςικι Σφγχρονοι Ζλλθνεσ τραγουδοποιοί - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Σι μακθτζσ μακαίνουν απλά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου ελλθνικά τραγοφδια που ςυνδζονται με εκνικζσ επετείουσ κι εορτζσ τθσ χϊρασ μασ: π.χ. τραγοφδια για το ζποσ του 40 «Βάηει ο Ρτοφτςε τθ ςτολι του» (Γ.Κίςβιοσ-Κ.Χακελλαρίδθσ), για τθν εξζγερςθ του Υολυτεχνείου «Σ Πζρμθγκασ» (Π.Οοΐηου) και για τθν ζναρξθ τθσ ελλθνικισ επανάςταςθσ «Κοφριοσ» του Φιγα (μελοποίθςθ Χρ.Οεοντι), τον Εκνικό Ϊμνο ςε ποίθςθ Δ.Χολωμοφ και μουςικι Ρ.Χ.Πάντηαρου κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν απλά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου αςτικά ελαφρά, και λαϊκά τραγοφδια κακϊσ και καντάδεσ π.χ. «Ψο κοκοράκι» (Η.Ξορίνκιου), «Γιαλό γιαλό», «Ππάρμπα Γιάννθ Ξανατά», κ.ά - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν νεότερα ελλθνικά τραγοφδια απλά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου π.χ.. «Ανεκδοτάκι» (Γ.Ρεγρεπόντθ - Π.Οοΐηου), «Ξαλοκαίρι μου μυρίηει» (Π.Ξωχ), «Υαίηουμε κρυφτό;» (Ε. Ξαραντηόλα, Ξ.Ξφρδθ, Ψ.Χπανζλλθ, Κ.Ψςιαγκάνθ Ψ.Λωαννίδθσ), «Ψο μαντιλι τθσ νεράιδασ» (Ξ.Βόμβολοσ), κ.ά. - Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν ςφγχρονα τραγοφδια για παιδιά και παράλλθλα δραματοποιοφν με παντομίμα το περιεχόμενο των ςτίχων π.χ. «Ψο μικρό και το μεγάλο» (Δ.Παραγκόπουλου Π.Ξριεηι), Υινεηοβροχι (Ε.Ψριβιηά Χτ. Υαπαςταφρου), «Σ Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) Υιάνο, αρμόνιο Audio CD

66 66 τεμπζλθσ δράκοσ» (Γ. Χατηθπιερι)κ.ά. CD Player Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ανταποκρίνονται ελεφκερα ςε μια μουςικι ακρόαςθ λόγια δυτικισ μουςικισ με ποικιλία τρόπων (κίνθςθ, εικαςτικι ζκφραςθ, παντομίμα, κλπ.) Ρα εκφράηουν τα ςυναιςκιματα και τισ απόψεισ τουσ για μουςικά ζργα λόγια δυτικισ μουςικισ 2.3 Λόγια Δυτικι Μουςικι Ζργα προγραμματικισ μουςικισ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ διαβάηει βιβλίο κατάλλθλο για παιδιά με άξονα τθν ακρόαςθ του μουςικοφ ζργου «Σι τζςςερισ Εποχζσ» -Ψζςςερα Ξονςζρτα για βιολί και ορχιςτρα εγχόρδων και παράλλθλα οι μακθτζσ ακοφν αποςπάςματα του ζργου -Πουςικοκινθτικι: Σι μακθτζσ ακοφν το Allegro από το Ξονςζρτο για βιολί, ορχιςτρα εγχόρδων και μπάςο κοντίνουο ςτθ Πι μείηονα, Σp.8 No.1, RV 269 Spring - «Άνοιξθ» του A.Vivaldi και Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010

67 67 εκφράηουν με κίνθςθ τα ςτοιχεία τθσ φφςθσ που περιγράφει θ μουςικι. Χε διάταξθ προχωροφν ρυκμικά -ο ζνασ πίςω από τον άλλο- και αποδίδουν με παραςτατικζσ κινιςεισ τα ςτοιχεία που περιγράφει διαδοχικά θ μουςικι : ξφπνθμα τθσ Άνοιξθσ κελάθδιςμα των πουλιϊν ξφπνθμα τθσ Άνοιξθσ ψικφριςμα τθσ πθγισ καταιγίδα κελάθδιςμα των πουλιϊν ξφπνθμα τθσ Άνοιξθσ Πουςικοκινθτικι Λουλοφδια που ξυπνοφν τθν άνοιξθ Σι μακθτζσ ακοφν το «Βαλσ των λουλουδιϊν» του P.I. Tchaikovsky και παριςτάνουν αρχικά ότι είναι λουλοφδια που κοιμοφνται, ξυπνοφν ξετυλίγοντασ αργά τα πζταλά τουσ ςφμφωνα με τθ μουςικι (ιχοσ άρπασ) κι ζπειτα χορεφουν ελεφκερα ςτο χϊρο. -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ (ακολουκεί ωσ ςυνζχεια τθσ προθγοφμενθσ δραςτθριότθτασ) Σι μακθτζσ παρακολουκοφν από το Διαδίκτυο απόςπαςμα από τθν κινθματογραφικι ταινία Fantasy του Walt Disney ςτο οποίο αποδίδεται οπτικοακουςτικά μζςω τθσ κινοφμενθσ εικόνασ - το «Βαλσ των λουλουδιϊν» του P.I. Tchaikovsky. Υροςεγγίηουν διαιςκθτικά τθ ςχζςθ εικόνασ, κίνθςθσ, μουςικισ, ποίθςθσ και φανταςίασ. Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD αναρτθμζνα ψθφιακά ςτθν ιςτοςελίδα: /content/index.php?lesson_ id =28&ep=477 - Βιβλίο για το Πότςαρτ - Audio CD - CD Player Ωλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία Βιντεοπροβολζασ Ακρόαςθ Πουςικισ με χριςθ ΨΥΕ Σ εκπαιδευτικόσ δείχνει από το Διαδίκτυο αποςπάςματα ςυναυλιϊν από διάςθμεσ παιδικζσ χορωδίεσ ι παιδιϊν - ερμθνευτϊν μουςικισ.

68 68 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τθ μουςικι από άλλουσ λαοφσ και πολιτιςμοφσ με δεκτικότθτα και κετικι ςτάςθ Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων ςτο οποίο περιλαμβάνεται μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα τραγουδοφν τραγοφδια άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν κατάλλθλα για το θλικιακό τουσ επίπεδο με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα ανταποκρίνονται ελεφκερα ςε ακροάςεισ μουςικισ άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν με ποικιλία εκφραςτικϊν τρόπων (κίνθςθ, ηωγραφικι, παντομίμα, κλπ.) Ρα εκτελοφν απλά μελωδικά και ρυκμικά ςχιματα χρθςιμοποιϊντασ τθ φωνι ι απλά ρυκμικά όργανα ςυνοδεφοντασ τραγοφδια και μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι δθμιουργία άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν κακϊσ και τισ μουςικζσ προτιμιςεισ των ςυμμακθτϊν τουσ. 2.4 Μουςικζσ του κόςμου Ακρόαςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ ακοφν παιδικά παραδοςιακά τραγοφδια από όλο τον κόςμο ςε αυκεντικζσ ι ςφγχρονεσ ποιοτικζσ εκτελζςεισ τθσ Ethnic και τθσ World Music, π.χ. «Sing Lo Lo από τθ Χενεγάλθ, Hello hello από το Ξονγκό, A Mover La Colita από τθν Ξολομβία, κ.ά. Εκτζλεςθ Πουςικισ Ακοφν θχογραφθμζνο και μακαίνουν το τραγοφδι από τθ Χενεγάλθ «Χόμα ντομ Ψηάνγκαλ» (Διάβαηε γιε μου). Ψραγουδοφν αντιφωνικά τα αντίςτοιχα μζρθ. Περικοί μακθτζσ ςυνοδεφουν με ςτράκεσ. Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD ) Audio CD με ethnic μουςικι για παιδιά «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - CD Player

69 69 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 3 οσ : Συνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟ-ΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα βιϊςουν ότι θ μουςικι και ο χορόσ ςυνδζονται οργανικά Ρα εκφράςουν τα ςυναιςκιματα που αποδίδει μια μουςικι με κίνθςθ και ερμθνεία ρόλων με παντομίμα Ρα ςυνδυάςουν τθ μουςικι με το λόγο, τθν κίνθςθ, το κεατρικό παιχνίδι, τα εικαςτικά ςε ζνα επίπεδο ςυμβολικό, υπερβατικό και διαιςκθτικό Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τθν Τπερα 3.1. Μουςικι και άλλεσ τζχνεσ Πουςικι και Κζατρο (+Κζατρο Χκιϊν) Πουςικι και Χορόσ Πουςικι και Υοίθςθ Πουςικι και Εικαςτικά Πουςικι και Ξινθματογράφοσ Πουςικοκινθτικι Πακαίνουν το αποκριάτικο τραγοφδι «Ψο - Υιπζρι» από τθ Χκφρο και το χορεφουν με τισ μιμικζσ κινιςεισ που περιγράφει το τραγοφδι ςτο τςάκιςμα. Χτισ ςτροφζσ βαδίηουν ρυκμικά ςε κφκλο. (Πουςικι και Χορόσ) -Πουςικό παιχνίδι Μουςικι παντομίμα Ξακϊσ εκτελοφν ζνα τραγοφδι κάνουν κινιςεισ που ςχετίηονται με το περιεχόμενο των ςτίχων. Υαίηουν ζπειτα το παιχνίδι τθσ παντομίμασ: ζνασ μακθτισ δραματοποιεί ζναν ςτίχο χωρίσ να τον φανερϊςει και οι υπόλοιποι πρζπει να καταλάβουν και να απαντιςουν τραγουδϊντασ το ςυγκεκριμζνο ςτίχο του τραγουδιοφ. - Δθμιουργία μουςικισ Πελοποιοφν ζνα ποίθμα που δθμιοφργθςαν ςτο μάκθμα τθσ Γλϊςςασ ι ςτο πλαίςιο ενόσ Χχεδίου Εργαςίασ που εκπονεί θ τάξθ. Σι μακθτζσ τραγουδϊντασ ςτίχουσ του ποιιματοσ προτείνουν δικζσ τουσ μελωδίεσ και ο εκπαιδευτικόσ τισ αποδίδει ςτο πιάνο (ι αρμόνιο) θ τάξθ ςυλλογικά επιλζγει κάκε φορά τισ κατάλλθλεσ μελωδίεσ για τθ ςυνζχεια του ποιιματοσ. π.χ.: Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD αναρτθμζνα ψθφιακά ςτθν ιςτοςελίδα: /content/index.php?lesson_ id =28&ep=477 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.),

70 70 Ρανοφριςμα για μικρά αρκουδάκια Ξοιμιςου αγγελοφδι μου γλυκά να ονειρευτείσ να ςε χρεί θ μάνα ςου και να προςευθκεί. Χτο γλυκό Κεοφλθ μασ να ρίξει ζνα άςτρο ευχι να γίνει αλθκινι τ αρκοφδι ναν καλά. (Μελοποίθςθ Αϋ Τάξθσ) Ξαι μόλισ κα ξυπνιςει τον ιλιο μασ να δει να το χαμογελάςει απ τθν Ανατολι. ΣΕΔΒ 2009) -«Ψα πρϊτα τραγοφδια» (Πατζυ Υ., Δοφνια Π.), Λνςτιτοφτο Ρεοελλθνικϊν Χπουδϊν (Λδρφματοσ Πανόλθ Ψραιανταφυλλίδθ) του Αριςτοτελείου Λνςτιτοφτο Ρεοελλθνικϊν Υανεπιςτθμίου Κεςςαλονίκθσ 1992 Πουςικι Αγωγι 1 Βιβλίο για το δάςκαλο (Ο.Οεμπζςθ, Ρ.Ψςαφταρίδθσ), ΣΕΔΒ Audio CD - CD Player (Πουςικι και Υοίθςθ) -Εκτζλεςθ Πουςικισ Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ μακαίνουν ζνα τραγοφδι αίνιγμα βαςιςμζνο ςε γερμανικι παραδοςιακι μελωδία. Χτθ ςυνζχεια, ο εκπαιδευτικόσ εξιςτορεί ςυνοπτικά το παραμφκι «Χζνςελ και Γκρζτελ» των αδερφϊν Γκριμ. Σι μακθτζσ ακοφν το απόςπαςμα - Ein Männlein steht im Wald -από τθν Υρϊτθ Χκθνι τθσ Δεφτερθσ Υράξθσ- τθσ ομϊνυμθσ Τπερασ Hänsel und Gretel του Ε.Humperdinck. Σ εκπαιδευτικόσ ρωτά τι τουσ κυμίηει θ μελωδία που ακοφν *το τραγοφδι-αίνιγμα

71 71 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδζςουν τθ μουςικι με το λόγο, με προμακθματικζσ ζννοιεσ κ.ά. όπωσ για παράδειγμα κατθγοριοποίθςθ, κατάταξθ με κριτιριο, ςειρακζτθςθ, κ.ά. 3.2 Μουςικι και άλλα μακιματα - Δθμιουργία μουςικισ Δθμιουργοφν μια θχοϊςτορία με τα λόγια από το παραδοςιακό τραγοφδι «Ζβγα ιλιε» από τθ Χάμο: Ζβγα ιλιε πφρωςε με και κουλοφρια τάιςζ με Ρ ανεβϊ ςτα κεραμίδια να ς ανάψω τα καντιλια με το μζλι, με το γάλα και με τθ χρυςι κουτάλα. Σι μακθτζσ επιλζγουν ομαδικά τισ λζξεισ που φανερϊνουν μια πθγι ιχου ι τισ λζξεισ που μποροφν να αποδοκοφν ποιθτικάμεταφορικά με ιχουσ. Ξακϊσ ο εκπαιδευτικόσ απαγγζλει το ποίθμα οι μακθτζσ αποδίδουν με μουςικά όργανα τισ λζξεισ που ζχουν επιλεγεί ι ακόμθ προτείνουν κι άλλεσ ακόμθ. Δουλεφουν ομαδοςυνεργατικά ςε ομάδεσ 3-4 παιδιϊν και κάκε ομάδα πειραματίηεται με τα όργανα παρουςιάηοντασ τθ δικι τθσ «ενορχιςτρωςθ». Για παράδειγμα: Ιλιοσ: πιατίνια (λαμπερόσ ιχοσ) Ξουλοφρια: γκουΐρο (ιχοσ τριψίματοσ) Ρ ανεβϊ: ταμπουρίνο (ιχοσ βθμάτων) Ανάψω: γριγορο γλίςτρθμα μπαγκζτασ ςε woodblock (ιχοσ ςπίρτου) Πζλι: glockenspiel (γλυκόσ ιχοσ) Γάλα: glissando ςε ξυλόφωνο (ιχοσ γάλατοσ που κυλάει) Χρυςι Ξουτάλα: τρίγωνο (ιχοσ «χρυςόσ») (Πουςικι και Γλϊςςα) - Πουςικό παιχνίδι: Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ιςόχρονα χτυπιματα ςε κλάβεσ ςε κάκε μακθτι και εκείνοσ πρζπει να μετριςει τα χτυπιματα με βάςθ τθν ακουςτικι του μνιμθ. Χτο δεφτερο γφρο του παιχνιδιοφ ο εκπαιδευτικόσ παίηει απλά ρυκμικά ςχιματα και πάλι το ηθτοφμενο είναι ο αρικμόσ των χτυπθμάτων. (Πουςικι και Πακθματικά) Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Αϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ «Πουςικι Βϋ Δθμοτικοφ» (Αργυρίου Π.,Ψςοφτςια- Οουλάκθ Ε., Παγαλιοφ Π.), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Χυμπλθρωματικό ακουςτικό υλικό για τα βιβλία Πουςικισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ (8 Audio CD αναρτθμζνα ψθφιακά ςτθν ιςτοςελίδα: /content/index.php?lesson_ id =28&ep=477 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - «Πζκοδοσ Διδαςκαλίασ Ψραγουδιϊν για τθν Αϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου» (Παηαράκθ Β.Α., Χορσ- Ξεφάλου Ε.,

72 72 - Εκτζλεςθ μουςικισ: Πακαίνουν το τραγοφδι «Ψο Υοταμάκι» ςε ποίθςθ του Ηαχαρία Υαπαντωνίου και μουςικι Β.Δθμθτράτου και το αποδίδουν αντιφωνικά ςε μορφι ερϊτθςθσ- απάντθςθσ. ( - Δθμθτράτου Β.), ΣΕΔΒ Ξαςζτα Πεκόδου «Ψραγοφδια Υαιχνίδια Χυμπλιρωμα τθσ Πεκόδου Διδαςκαλίασ Ψραγουδιϊν για τθν Αϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου Ειςαγωγι για τθ Βϋ τάξθ του δθμοτικοφ ςχολείου» (Παηαράκθ Β.Α., Χορσ- Ξεφάλου Ε., Δθμθτράτου Β.), ΣΕΔΒ Ξαςζτα Πεκόδου 2 καςςζτεσ: «Πελοποιθμζνα ποιιματα από βιβλία του Δθμοτικοφ Χχολείου» (ΩΥΕΥΚ - Διεφκυνςθ Εποπτικϊν Πζςων Διδαςκαλίασ, 1997) Ψο τραγοφδι ουςιαςτικά περιγράφει τον κφκλο του νεροφ. Σι μακθτζσ ςυηθτοφν για το πϊσ ο άνκρωποσ από παλιά εκμεταλλευόταν τθ ροι του νεροφ ωσ φυςικι πθγι ενζργειασ και για τθν αντίςτοιχθ τεχνολογία που είχε αναπτφξει (π.χ. νερόμυλοι, κ.ά). Χυηθτοφν ακόμθ για τα ποτάμια τθσ δικισ τουσ περιοχισ. Χυηθτοφν ζπειτα για τισ φυςικζσ και ανανεϊςιμεσ πθγζσ ενζργειασ που χρθςιμοποιοφςε από παλιά ο άνκρωποσ με βάςθ τθν αντίςτοιχθ τεχνολογία θ οποία ςεβόταν και προςτάτευε το περιβάλλον (Πουςικι Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ) -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τραγοφδια που δθμιουργικθκαν με τθ μελοποίθςθ ποιθμάτων από Ζλλθνεσ ςυνκζτεσ και κυκλοφόρθςαν ςε 2 καςςζτεσ με τον τίτλο «Πελοποιθμζνα ποιιματα από βιβλία του Δθμοτικοφ Χχολείου» (ΩΥΕΥΚ -

73 73 Διεφκυνςθ Εποπτικϊν Πζςων Διδαςκαλίασ, 1997) π.χ. «Ψςιριτρό» (Η.Υαπαντωνίου-Π.Υλζςςα), «Ψο Φθμοκλιςι» (Ρ.Ξανάκθ Γ.Δροςίτθ), «Ψο πιο μεγάλο» (Β.Φϊτα - Π.Ξωχ), «Θ Ρεραντηοφλα» (Δθμοτικό Κ.Αντωνίου), «Ρτιλι ντιλι» (Δθμοτικό Χ.Οεοντι) κ.ά.

74 74 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 4 οσ :Μουςικι εντόσ κι εκτόσ ςχολείου ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟ-ΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νιϊςουν τθ χαρά και τθν ικανοποίθςθ που προςφζρει θ παρουςίαςθ μιασ εκδιλωςθσ με μουςικι που εκτελείται ηωντανά και ςε πραγματικό χρόνο Ρα παρακολουκοφν ποικιλία μουςικϊν δρϊμενων (ςυναυλίεσ, κοντςζρτα, κτλ.) και να ςυμπεριφζρονται ανάλογα με τθν περίςταςθ 4.1. Εκδθλϊςεισ ςχολικζσ 4.2. Εκπαιδευτικζσ ςυναυλίεσ - Υαρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα επ ευκαιρία διαφόρων εορταςμϊν, επετείων, εκδθλϊςεων/αφιερωμάτων που γίνονται ςτο χϊρο του ςχολείου ι ςε άλλουσ χϊρουσ π.χ Εορτι Χριςτουγζννων. Εκδιλωςθ αφιερωμζνθ ςε ςυνκζτθ ι ποιθτι Εκδιλωςθ με κζμα τα παιδικά ομαδικά παιχνίδια Εκδιλωςθ με κζμα το δάςοσ - Υαρουςιάηουν τραγοφδια ςτο πλαίςιο πολφτεχνων δρϊμενων ι παραςτάςεων που απαιτοφν τθ ςυνδρομι πολλϊν τεχνϊν π.χ. «Θ Πάγιςςα Φρικαντζλα που μιςοφςε τα κάλαντα» (Ε.Ψριβιηά), «Φρουτοπία» (Ε.Ψριβιηά Υαπαςταφρου Χτ.), «Θ Αγζλαςτθ πολιτεία και οι Ξαλικάντηαροι» (Υ.Ξατςιμίχα Χ.Ξατςιμίχα), «Ρτενεκεδοφπολθ» (Ε.Φακίνου Γ.Παρκόπουλου), Υαράςταςθ κζατρου ςκιϊν Ξαραγκιόηθ κ. ά. - Υαρακολουκοφν ςυναυλίεσ ςτο ςχολείο (ι εκτόσ ςχολείου) ςτο πλαίςιο εκπαιδευτικϊν προγραμμάτων/ εργαςτθρίων άτυπθσ εκπαίδευςθσ. Υιάνο Πουςικά όργανα Orff Audio CD με μουςικζσ και τραγοφδια κεατρικϊν παιδικϊν παραςτάςεων CD Player Χφςτθμα μικροφωνικισ με κονςόλα θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με βιντεοπροβολζα 4.3 Μουςειακι Αγωγι - Υαρατθροφν και αναηθτοφν εκκζματα ςε μουςεία που ςχετίηονται με τθ μουςικι ι αναηθτοφν ςτισ αίκουςεσ των μουςείων αντίςτοιχα εκκζματα.

75 75 Τάξεισ Γϋ - Δϋ Δθμοτικοφ ΟΓΑΝΩΤΗΣ 1οσ : Ρροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα επαναλαμβάνουν μιμθτικά πιο ςφνκετα ρυκμικά ςχιματα με ςαφι διάκριςθ κζςθσ και άρςθσ παίηοντασ ςε μουςικά όργανα, ςε αυτοςχζδια θχογόνα μζςα ι χρθςιμοποιϊντασ θχθρζσ κινιςεισ ςϊματοσ, Ρα αναγνωρίηουν τθ ςυμβατικι γραφι των ρυκμικϊν αξιϊν μζςα από τθ ςφνδεςθ με εξωμουςικζσ ζννοιεσ Ρα κατανοιςουν τθ μακθματικι ςχζςθ των ρυκμικϊν αξιϊν όςον αφορά τθ διάρκεια του χρόνου μζςα από τθ ςφνδεςθ με εξωμουςικζσ ζννοιεσ Ρα αναγνωρίηουν ακουςτικά απλά ρυκμικά ςχιματα ςε ςχζςθ με τθ ςυμβατι τουσ γραφι (ρυκμικό dicteé) Ρα χτυποφν το μελωδικό ρυκμό τραγουδιϊν Ρα αυτοςχεδιάηουν/ςυνκζτουν δικά τουσ ρυκμικά ςχιματα αποδίδοντασ ςυναιςκιματα Ρα διακρίνουν τον παλμό από το ρυκμό μιασ μελωδίασ ι ενόσ ρυκμικοφ ςχιματοσ Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τον παλμό του μζτρου των 2/4, 3/4, 4/4, 7/8 και των 9/8 Ρα αποδίδουν ςυγκεκριμζνεσ ρυκμικζσ ζννοιεσ ςε μια ακρόαςθ με κίνθςθ, με όργανα, με φωνι και μθ-ςυμβατικι ςθμειογραφία Ρα αποδίδουν φωνθτικά πιο πολφπλοκο ρυκμικό κείμενο χρθςιμοποιϊντασ ζνα ςφςτθμα ρυκμικϊν 1.1. υκμόσ -Υαλμόσ-ρυκμόσ -Φυκμικζσ αξίεσ: ολόκλθρο, μιςό, μιςό παρεςτιγμζνο, δζκατα ζκτα, παφςεισ ολόκλθρου, μιςοφ, ογδόου, δκατου ζκτου -Πζτρα 2/4, 3/4, 4/4, 7/8, 9/8 (βιωματικά) - Πουςικι εκτζλεςθ Σ εκπαιδευτικόσ εκτελεί υποδειγματικά πιο ςφνκετα ρυκμικά ςχιματα ςτο ταμπουρίνο και οι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά ατομικά ι κατά ομάδεσ π.χ.: - Πουςικι γραφι Σι φκόγγοι («νότεσ») τθσ ςυμβατικισ γραφισ τθσ μουςικισ παρουςιάηονται προςωποποιθμζνοι και τα ςφμβολα των ρυκμικϊν αξιϊν ςχετίηονται με εμπειρίεσ από τθν πραγματικι ηωι π.χ. Σι ρυκμικζσ αξίεσ παρουςιάηονται ωσ «φορεςιζσ» που φοροφν οι νότεσ ανάλογα με το πόςο «τραγουδοφν». Ξάκε νότα ζχει τθ δφναμθ να «τραγουδά» ςε διάρκεια ανάλογθ με το «πόςο γάλα ιπιε»: ολόκλθρο ποτιρι γάλα ολόκλθρο Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) Εκπαιδευτικό λογιςμικό μουςικισ «Εμμζλεια» (Ε.Αναςταςιάδου, κ.ά. ΣΕΔΒ) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κ.ά. - Υιάνο, αρμόνιο

76 76 ςυλλαβϊν. Ρα αποδίδουν πιο πολφπλοκεσ ρυκμικζσ ζννοιεσ ςυνοδεφοντασ τραγοφδια με τθ χριςθ απλϊν κρουςτϊν οργάνων ι/και θχθρϊν κινιςεων μιςό ποτιρι γάλα μιςό - CD Player κ.ο.κ -Πουςικι εκτζλεςθ Σι μακθτζσ εκτελοφν με θχθρζσ κινιςεισ του ςϊματοσ απλά ρυκμικά ςχιματα που ο εκπαιδευτικόσ γράφει ςε ςυμβατικι γραφι ςτον πίνακα κι εκτελεί υποδειγματικά. Χτθ ςυνζχεια, οι μακθτζσ πρζπει να βρουν ποιο ρυκμικό ςχιμα εκτελεί κάκε φορά ςε κλάβεσ ο εκπαιδευτικόσ. π χ. τα τί - τι τα τί - τι τί - τι τα τα -Πουςικι εκτζλεςθ Σι μακθτζσ μακαίνουν το αποκριάτικο τραγοφδι «Πια γριά μπαμπόγρια» και χτυποφν παλαμάκια το μελωδικό ρυκμό ενϊ τραγουδοφν το ςτίχο «τςίκι ρίκι τρομ, τράκα τρουμ τράκα τρομ». Χτθ ςυνζχεια εκτελοφν το τραγοφδι χτυπϊντασ παλαμάκια ςτο ςθμείο αυτό αντί να τραγουδοφν τα λόγια. Χτισ ςυλλαβζσ «τρομ», «τρουμ», «τρομ» χτυποφν παλαμάκια ςθκϊνοντασ τα χζρια ψθλά Πια γριά μπαμπόγρια (Αποκριάτικο Οζςβου)

77 77 - Πουςικι εκτζλεςθ Ακολουκοφν τον παλμό τραγουδιϊν που μακαίνουν χτυπϊντασ ομαδικά παλαμάκια ςτισ ειςαγωγζσ τουσ που παίηει ο εκπαιδευτικόσ ςτο πιάνο, π.χ. Πζτρο 2/4 «Γζλαγε θ Παρία» (Ο.Υαπαδόπουλου-Π.Υλζςςα) Πζτρο 3/4 «Άςτα τα μαλλάκια ςου» (Α.Χακελλάριου & Χ.Γιαννακόπολυου Π.Χουγιοφλ) Πζτρο 4/4 «Υάνω ςτθν κοφνια κάτςανε» (Υαραδοςιακό Οζςβου) Πζτρο 7/8 «Πιλο μου κόκκινο» (Υαραδοςιακό Ανατολικισ Πακεδονίασ) Πζτρο 9/8 «Γεια ςου χαρά ςου Βενετιά» (Ρ.Γκάτςου- Χτ.αρχάκου) Τπου κρίνεται αναγκαίο, ο εκπαιδευτικόσ αρχικά εκτελεί υποδειγματικά τον παλμό ϊςτε να τον επαναλάβουν μαηί του οι μακθτζσ. -Δθμιουργία μουςικισ Αυτοςχεδιάηουν ρυκμικά ςχιματα ςε κρουςτά όργανα αποδίδοντασ ςυναιςκιματα π.χ Φυκμικό ςχιμα που δίνει τθν αίςκθςθ τθσ χαράσ Φυκμικό ςχιμα που δίνει τθν αίςκθςθ του διςταγμοφ Φυκμικό ςχιμα που δίνει τθν αίςκθςθ του κυμοφ Φυκμικό ςχιμα που δίνει τθν αίςκθςθ τθσ χαλάρωςθσ, κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Γραφι Πουςικισ με χριςθ ΨΥΕ Αςκοφν τισ

78 78 ρυκμικζσ τουσ δεξιότθτεσ κι εμπεδϊνουν τα ςφμβολα τθσ ςυμβατικισ γραφισ τθσ μουςικισ μζςα από διαδραςτικά μουςικά παιχνίδια ςτο περιβάλλον εκπαιδευτικοφ λογιςμικοφ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν τθν κατεφκυνςθ τθσ ανζλιξθσ μελωδιϊν και να ακολουκοφν ακουςτικά τισ μεταβολζσ τθσ Ρα εξοικειωκοφν με τα ςυμβολικά ονόματα τονικοφ φψουσ τθσ δυτικισ μουςικισ: ντο, ρε, μι, φα, ςολ, λα, ςι (προφορικά ακουςτικά ι γραπτά) που βρίςκονται ςε διαφορετικι κζςθ (ψθλά ι χαμθλά) ανάλογα με το τονικό φψοσ Ρα τραγουδοφν ατομικά και ςε ομάδεσ μελωδίεσ με αυξανόμενθ τονικι ακρίβεια Ρα τραγουδοφν ατομικά και ςε ομάδεσ από μνιμθσ μικρζσ μελωδίεσ με τα ονόματα των φκόγγων τουσ Ρα εκτελοφν ςτθ φλογζρα ι ςε τονικά μουςικά όργανα μελωδίεσ τραγουδιϊν που ζχουν μάκει Ρα τραγουδοφν απλζσ μελωδίεσ με μίμθςθ Ρα δθμιουργοφν μελωδίεσ ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel με βάςθ τον ελεφκερο αυτοςχεδιαςμό Ρα αντιλθφκοφν πωσ ςυμβολίηεται το τονικό φψοσ ςτθν ευρωπαϊκι μουςικι ςθμειογραφία 1.2. Τονικό φψοσ- Μελωδία Υεντατονικζσ κλίμακεσ, ακουςτικι διάκριςθ μείηονασ και ελάςςονασ κλίμακασ - Πουςικό παιχνίδι: Βρεσ το χαρταετό Σ εκπαιδευτικόσ ςχεδιάηει τζςςερισ διαφορετικζσ πορείεσ χαρταετϊν που πετοφν ςτον αζρα και τισ αντιςτοιχεί με τζςςερισ μελωδίεσ θ ανζλιξθ των οποίων μπορεί να αποδοκεί με τον ίδιο τρόπο μουςικά π.χ. ζνασ χαρταετόσ που ανυψϊνεται πολφ ψθλά ςταδιακά ανά τζςςερα επίπεδα (ντο-μι-ςολ-ντο) d m s dϋ ζνασ χαρταετόσ που ανυψϊνεται λίγο και ξαφνικά απότομα (ντο-φα μι-ρε ντο) d f m r d πζφτει ζνασ χαρταετόσ που ανυψϊνεται λίγο και μζνει ςυνεχϊσ ςτο ίδιο επίπεδο (ντο ςολ d s ζνασ χαρταετόσ που ανυψϊνεται απότομα πολφ ψθλά κι ζπειτα - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) Εκπαιδευτικό λογιςμικό μουςικισ «Εμμζλεια» (Ε.Αναςταςιάδου, κ.ά. ΣΕΔΒ) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -

79 79 χαμθλϊνει λίγο d dϋ t l s f m r d -Εκτζλεςθ μουςικισ Ακοφν και μακαίνουν το τραγοφδι «Γζλαγε θ Παρία» (Ο.Υαπαδόπουλου - Π.Υλζςςα): Πακαίνουν να αποδίδουν τισ φράςεισ τθσ μελωδίασ του τραγουδιοφ με τουσ αντίςτοιχουσ φκόγγουσ (βιωματικά) κακϊσ ο εκπαιδευτικόσ τουσ ςυνοδεφει ςτο πιάνο. Σ εκπαιδευτικόσ τραγουδά υποδειγματικά τισ φράςεισ και οι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά: ςι 1) λα λα λα λα λα ςολ ςολ ςολ φα φα μι

80 80 ςολ ςολ ςολ 2) φα φα φα φα μι μι μι ρε ρε -Εκτζλεςθ μουςικισ Υαίηουν τισ δυο φράςεισ τθσ μελωδίασ του τραγουδιοφ «Γζλαγε θ Παρία» (Ο.Υαπαδόπουλου - Π.Υλζςςα) ςτθ φλογζρα διαβάηοντασ τουσ φκόγγουσ τθσ μελωδίασ με τα ονόματά τουσ. Σ ρυκμόσ αποδίδεται με βάςθ τθν ακουςτικι τουσ μνιμθ με τθν ανάκλαςθ τθσ μελωδίασ του τραγουδιοφ που ζχουν μάκει. Σ εκπαιδευτικόσ εκτελεί υποδειγματικζσ εκτελζςεισ τθσ μελωδίασ ςτθ φλογζρα ϊςτε να τον μιμθκοφν οι μακθτζσ. Εκτζλεςθ μουςικισ Αυτοςχεδιάηουν τθ ςυνζχεια μιασ δοςμζνθσ αρχικισ μελωδίασ τριϊν φκόγγων ςτθ φλογζρα. π.χ.: ρε λα ςολ. Σ εκπαιδευτικόσ καταγράφει τισ μουςικζσ ιδζεσ των μακθτϊν και τισ επαναλαμβάνει ο ίδιοσ ςτθ φλογζρα. -Εκτζλεςθ μουςικισ Σ εκπαιδευτικόσ ζχοντασ ωσ αφετθρία τθ δθμιουργικι φανταςία των μακθτϊν εξθγεί με παραςτατικόςυμβολικό τρόπο τθ κζςθ των φκόγγων ςτο πεντάγραμμο π.χ.: - το πεντάγραμμο παραλλθλίηεται με πολυκατοικία όπου μετράμε τισ γραμμζσ και τα διαςτιματα ξεκινϊντασ από κάτω προσ τα πάνω, -το μεςαίο ντο βρίςκεται ςτον κιπο, - θ νότα ρε «χτυπά» το κουδοφνι ςτο κατϊφλι τθσ πόρτασ - θ νότα μι κάνει «ποδαρικό» ςτον πρϊτο όροφο - θ φα βρίςκεται και «με τα δυο πόδια» ςτον πρϊτο όροφο - θ ςολ «κάνει ποδαρικό» ςτο δεφτερο όροφο (ζχει το ζνα πόδι ςτο δεφτερο όροφο και το άλλο ςτον πρϊτο), κ.ο.κ.

81 81 Σι μακθτζσ τζλοσ, τραγουδοφν τθν κλίμακα τθσ ντο μείηων που ζχει γράψει ο εκπαιδευτικόσ ςτο πεντάγραμμο. -Εκτζλεςθ μουςικισ Πουςικι γραφι Σ εκπαιδευτικόσ παρουςιάηει τθν ομαδοποίθςθ των φκόγγων ςτισ γραμμζσ (μι, ςολ, ςι, ρε, φα) και ςτα διαςτιματα (φα, λα, ντο, μι) κακϊσ τθ κζςθ γραφισ του κλειδιοφ του ςολ. Εμφανίηει εκπαιδευτικζσ κάρτεσ «αςτραπι» (flash cards) με δφο φκόγγουσ τουσ οποίουσ παίηει ςε μελωδικό όργανο. Σι μακθτζσ χωρίηονται ςε ομάδεσ. Ψα μζλθ κάκε ομάδασ πρζπει να αναγνωρίςουν όςο το δυνατόν ταχφτερα τα ονόματα των φκόγγων και να τραγουδιςουν το διάςτθμα τουσ με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ π.χ. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Δθμιουργία Πουςικισ- Γραφι Πουςικισ με χριςθ ΨΥΕ Γράφουν, επεξεργάηονται και θχογραφοφν τισ μουςικζσ τουσ ιδζεσ ςτο πλαίςιο ενόσ εκπαιδευτικοφ μουςικοφ λογιςμικοφ για παιδιά. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν ακουςτικά τα διαφορετικά μζρθ μιασ μουςικισ και τθ διαδοχι των διαφορετικϊν τθσ μερϊν Ρα κατανοιςουν τθν ζννοια τθσ διμεροφσ (Α Β) και τριμεροφσ μορφισ (Α Β Α) Ρα αναγνωρίςουν τθ μορφι ΑΒ και ΑΒΑ κατά τθν ακρόαςθ μουςικισ Ρα κατανοιςουν τθν ζννοια τθσ μορφισ κζμα και παραλλαγζσ 1.3. Μορφι Διμερισ - Ψριμερισ μορφι, Πορφι Φόντο, Κζμα και παραλλαγζσ, (Βιωματικά) - Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν το τραγοφδι «Αντίο Οιλιποφπολθ» (Π.Ξριεηι Δ.Παραγκόπουλου) και διακρίνουν τα διαφορετικά μζρθ ΑΒ και τθν εναλλαγι τουσ ΑΒΑΒ ςθκϊνοντασ το ζνα χζρι ψθλά για το Α και τα δυο για το Β. Υαρατθροφν ότι το Β μζροσ είναι το ρεφρζν (επωδόσ) του τραγουδιοφ. Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το τραγοφδι «Ωχ, ωχ, ωχ, φωνάηει θ Γωγϊ» (Υ.Υαμποφδθ Υ.Υεράκθ) και διακρίνουν τα διαφορετικά μζρθ ΑΒ και τθν εναλλαγι τουσ ΑΒΑ ςθκϊνοντασ το ζνα χζρι ψθλά για το Α και τα δυο για το Β. - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων

82 82 Ρα προςεγγίηουν διαιςκθτικά τισ παραλλαγζσ του κζματοσ ςε ζνα ζργο με μορφι κζμα και παραλλαγζσ Ρα τραγουδοφν εκφραςτικά με αίςκθςθ των φράςεων Ρα τραγουδοφν απλά μελωδικά οςτινάτι και κανόνεσ κακϊσ και τραγοφδια με απλό ιςοκράτθμα Ρα αυτοςχεδιάςουν με τθ φωνι ι με απλά όργανα αποδίδοντασ μορφολογικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν τισ 12 Υαραλλαγζσ που ζγραψε ο W.A.Mozart πάνω ςτο κζμα του γαλλικοφ τραγουδιοφ Ah, vous dirai je maman -γνωςτι από τθ μελοποίθςθ του ποιιματοσ «Φεγγαράκι μου λαμπρό»- Variations Ah, vous dirai-je maman, K 265 (K 300e). Ξακϊσ ακοφν τθν θχογραφθμζνθ μουςικι παριςτάνουν με κεατρικό τρόπο τον πιανίςτα που παίηει ςτο κρανίο ακολουκϊντασ διαιςκθτικά το διαφορετικό φφοσ κάκε παραλλαγισ. Σ εκπαιδευτικόσ τραγουδά τθ μελωδία του κζματοσ όπου είναι ευδιάκριτο- παράλλθλα με τισ παραλλαγζσ. Ζπειτα παίηει το κζμα ςτο πιάνο και πραγματοποιεί απλζσ παραλλαγζσ του (π.χ. προςκζτει νότεσ-μελίςματα, μεταβάλει το μελωδικό ρυκμό, αλλάηει τθν εναρμόνιςθ από μείηονα ςε ελάςςονα κ.ά). Σι μακθτζσ περιγράφουν διαιςκθτικά ποιεσ διαφορζσ παρατιρθςαν ςε κάκε παραλλαγι. Εκτζλεςθ μουςικισ Πακαίνουν το επτανθςιακό δθμοτικό τραγοφδι «Πενεξζδεσ και ηουμποφλια» και το τραγουδοφν «κλείνοντασ» εκφραςτικά με τθ φωνι τουσ κάκε μουςικι φράςθ. O εκπαιδευτικόσ ςυνοδεφει ςτο πιάνο ι άλλο πολυφωνικό μουςικό όργανο. Χωρίηονται ςε δυο ομάδεσ και τραγουδοφν αντιφωνικά θ μια ομάδα τισ ςτροφζσ και θ άλλθ το ρεφρζν. Ψα μζλθ των ομάδων ςτθ ςυνζχεια μποροφν να χορζψουν - ςε ηευγάρια ι ατομικά με ζναν «φανταςτικό» παρτενζρ ςτο ρυκμό του βαλσ του τραγουδιοφ που παίηει ο εκπαιδευτικόσ ςτο πιάνο. Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) Εκπαιδευτικό λογιςμικό μουςικισ «Εμμζλεια» (Ε.Αναςταςιάδου, κ.ά. ΣΕΔΒ) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Audio CD Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν βιωματικά και να ανταποκρίνονται ςτισ καταςτάςεισ και τισ μεταβολζσ τθσ δυναμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο Ρα περιγράφουν τισ μεταβολζσ τθσ δυναμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο χρθςιμοποιϊντασ ςυνειδθτοφσ χαρακτθριςμοφσ 1.4. Δυναμικι Αγωγι Τροι δυναμικισ αγωγισ (piano, forte, fortissimo, pianissimo, crescendo, - Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν το δεφτερο μζροσ Andante από τθ Χυμφωνία «Ζκπλθξθ» του J. Hαydn Symphony No. 94 in G ( Surprise ) Hob.I.94 και με κινιςεισ των χεριϊν δείχνουν τισ μεταβολζσ τθσ ζνταςθσ (άνοιγμα των χεριϊν ςτο forte, κλείςιμο ςτο piano, ςταδιακό άνοιγμα ςτο cresc, ςταδιακό κλείςιμο ςτο dim). - Πουςικό παιχνίδι Σι μακθτζσ χωρίηονται ςε δυο ι τρεισ ομάδεσ. Ψα μζλθ κάκε ομάδασ φτιάχνουν ςε χαρτί μεγζκουσ Α4 «κάρτεσ» - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ

83 83 Ρα κατανοιςουν τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ δυναμικισ αγωγισ diminuendo) τισ οποίεσ κα ςθκϊνουν ψθλά ςε κάκε διαφορετικι κατάςταςθ δυναμικισ κακϊσ ακοφν το τζταρτο μζροσ Allegro από τθ Χυμφωνία Αρ. 25 του W.A.Mozart Symphony No.26 in G minor, K.183. Ξάκε «κάρτα» αναγράφει ςυγκεκριμζνεσ περιγραφζσ δυναμικισ και το αντίςτοιχο ςφμβολο όρου δυναμικισ αγωγισ π.χ. πολφ δυνατά - ff, δυνατά - f, ςιγανά - p, μζτρια ςιγανά mp κ.ά. Ξερδίηει θ ομάδα τθσ οποίασ τα περιςςότερα μζλθ ανταποκρίκθκαν υψϊνοντασ τισ ςωςτζσ κάρτεσ. 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD Σι μακθτζσ: - Ρα διακρίνουν βιωματικά και να ανταποκρίνονται ςτισ καταςτάςεισ και τισ μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο Ρα περιγράφουν τισ μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο χρθςιμοποιϊντασ ςυνειδθτοφσ χαρακτθριςμοφσ Ρα γνωρίςουν τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ δυναμικισ αγωγισ Ρα ςυνδζςουν τθ ρυκμικι αγωγι με άλλεσ μουςικζσ ζννοιεσ 1.5. υκμικι Αγωγι Τροι ρυκμικισ αγωγισ (ταχφτθτα) (allegro, adagio, accelerando, ritardando) Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το τρίτο μζροσ Finale από τθ «Χυμφωνία των παιχνιδιϊν» του W.A.Mozart. Διακρίνουν τα ςθμεία όπου παρατθροφν μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν το «Υαλάτι του βαςιλιά των βουνϊν» του E.Grieg από τθ Χουίτα Ρο.1 Υζερ Γκυντ. Υαριςτάνουν το μαζςτρο μιασ ορχιςτρασ και εκφράηουν με κινιςεισ των χεριϊν τισ μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ και τθσ ζνταςθσ. Υαρατθροφν ότι το ζργο τελειϊνει με επιτάχυνςθ και με αφξθςθ τθσ δυναμικισ. - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008

84 84 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα αναγνωρίηουν φυςικοφσ και θλεκτρονικοφσ ιχουσ, να τουσ περιγράφουν και να τουσ κατθγοριοποιοφν ωσ προσ τα χαρακτθριςτικά τουσ Ρα αναγνωρίηουν το θχόχρωμα των μουςικϊν οργάνων τθσ ορχιςτρασ και τθσ μπάντασ Ρα διακρίνουν το θχόχρωμα των ελλθνικϊν λαϊκϊν μουςικϊν οργάνων Ρα αναγνωρίηουν τα κυριότερα μουςικά όργανα τθσ αρχαίασ Ελλάδασ Ρα διακρίνουν τα τρία είδθ ανκρϊπινθσ φωνισ 1.6. Ηχόχρωμα Φυςικοί και Θλεκτρονικοί ιχοι Βαςικά είδθ ορχιςτρασ (ςυμφωνικι, μπάντα, παραδοςιακι) Βαςικά είδθ μουςικϊν ςυνόλων δυτικισ μουςικισ (ςυμφωνικι ορχιςτρα, μπάντα) Βαςικά όργανα ςυνόλων παραδοςιακισ μουςικισ (Ηυγιά- κομπανία) Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν θχογραφθμζνα αποςπάςματα μουςικϊν ζργων όπου είναι ευδιάκριτο το θχόχρωμα μουςικϊν οργάνων τθσ ορχιςτρασ και τθσ μπάντασ. Υαρατθροφν παράλλθλα αντίςτοιχεσ εικόνεσ των οργάνων και των αντίςτοιχων μουςικϊν ςυνόλων. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν θχογραφθμζνα αποςπάςματα των ελλθνικϊν λαϊκϊν μουςικϊν οργάνων και αποςπάςματα μουςικϊν ςυνόλων τθσ ελλθνικισ δθμοτικισ μουςικισ (ηυγιζσ - κομπανίεσ). Υαρατθροφν παράλλθλα αντίςτοιχεσ εικόνεσ ι φωτογραφίεσ.. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ μοιράηει ςτουσ μακθτζσ κάρτεσ οργάνων. Σι μακθτζσ ακοφν θχογραφθμζνα αποςπάςματα μουςικϊν οργάνων και επιδεικνφουν τθν κάρτα τουσ όταν αναγνωρίςουν το αντίςτοιχο όργανο. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Υαρατθροφν εικόνεσ των αρχαίων ελλθνικϊν μουςικϊν οργάνων και ακοφν ιχουσ ανακαταςκευαςμζνων αρχαίων ελλθνικϊν μουςικϊν οργάνων. - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 CD ROM «Ελλθνικά λαϊκά μουςικά όργανα» (Χφλλογοσ Σι Φίλοι τθσ Πουςικισ Πεγάλθ Πουςικι Βιβλιοκικθ τθσ Ελλάδοσ Οίλιαν Βουδοφρθ, 1996) Είδθ φωνϊν -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν χαρακτθριςτικά μουςικά αποςπάςματα με ανδρικζσ, γυναικείεσ και παιδικζσ φωνζσ και μακαίνουν για τα είδθ τθσ ανκρϊπινθσ φωνισ. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ προςεγγίηουν ολιςτικά τα μουςικά όργανα μζςα από αντίςτοιχο εκπαιδευτικό λογιςμικό που περιλαμβάνει βίντεο με ηωντανι εκτζλεςι τουσ, πλθροφορίεσ ςχεδιαγράμματα για τον τρόπο καταςκευισ τουσ, εικόνεσ ι φωτογραφίεσ εποχισ που ςυνδζουν τα όργανα με το ιςτορικό, γεωγραφικό και κοινωνικοπολιτιςμικό τουσ πλαίςιο π.χ. CD ROM «Ελλθνικά λαϊκά μουςικά όργανα» (Χφλλογοσ Σι Φίλοι τθσ Πουςικισ Πεγάλθ Πουςικι Βιβλιοκικθ τθσ Ελλάδοσ Οίλιαν

85 85 Βουδοφρθ, 1996) -Ξαταςκευι αυτοςχζδιων οργάνων: Ξαταςκευάηουν αυτοςχζδια μουςικά όργανα π.χ.μαράκεσ από κουτιά με φακζσ και ρφηι, μπαςτοφνι τθσ βροχισ από ρολό χαρτιοφ κουηίνασ, καρφίτςεσ και ρφηι, τφμπανο από γλαςτράκι και μπαλόνι, τρομπζτα από χωνί και ςωλινα πλαςτικό, μουςικόσ ςωλινασ από ςωλινα θλεκτρολόγου, μπουκάλια με νερό κ.ά. και ανά ομάδεσ δθμιουργοφν ζνα θχθτικό δρϊμενο που ςυνκζτει ςυμβολικά μια ιςτορία ι περιγράφει και ςυνοδεφει τθν αφιγθςθ μιασ ιςτορίασ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν ζναν φκόγγο ανεξάρτθτα από το άκουςμα διαφορετικϊν άλλων φκόγγων Ρα διακρίνουν κατά τθν εκτζλεςθ ςε πολυφωνικό όργανο (π.χ. πιάνο, ακορντεόν) τθ μελωδία από τθν εναρμόνιςι τθσ. Ρα ςυνοδεφουν τθ μελωδία τραγουδιϊν με μπορντοφν ι απλζσ νότεσ Ρα εκτελοφν ταυτόχρονα 2 ι και περιςςότερα ςτρϊματα ρυκμοφ ι μελωδίασ 1.7. Συνιχθςθ Λςοκράτθμα (βιωματικά) Ππορντοφν, Σςτινάτο, Ξανόνασ -Εκτζλεςθ Πουςικισ: Σι μακθτζσ μακαίνουν τθ μελωδία του του κανόνα Frère Jacques. Ζπειτα χωρίηονται ςε τρεισ ομάδεσ θ αϋ ομάδα τραγουδά το ςτίχο Frère Jacques, frère Jacques, θ βϋ ομάδα τραγουδά dormez vous, dormez vous?, θ γϋ ομάδα τραγουδά sonnez les matines, sonnez les matines και οι τρεισ ομάδεσ μαηί τον τζταρτο ςτίχο ding, dang, dong. Χτθ ςυνζχεια εκτελοφν κανονικά το δίφωνο ι τρίφωνο κανόνα -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν to δεφτερο μζροσ Minuetto από τθ Χουίτα αρ.1. L Arlesienne του Georges Bizet και βρίςκουν πόςα διαφορετικά μουςικά όργανα παίηουν κατά προςζγγιςθ-κάκε φορά - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν τθν αρχι από το «Βαλσ των λουλουδιϊν» από τθ Χουίτα Ππαλζτου «Ξαρυοκραφςτθσ» του P.I.Tchaikovsky και προςπακοφν να διακρίνουν ακουςτικά τθ μελωδία και τθ ςυνοδεία τθσ (ομοφωνία) που εκτελεί θ άρπα -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν μια ςυνοδεία τθσ μελωδίασ του τραγουδιοφ «Επεράςαμε όμορφα» ςτθ φλογζρα διαβάηοντασ τθν

86 86 αντίςτοιχθ ςθμειογραφία. Ζπειτα ςυνοδεφουν ατομικά τον εκπαιδευτικό που εκτελεί παράλλθλα τθ μελωδία του τραγουδιοφ ςτθ φλογζρα: t l s l t t t l l l t l s Πελωδία τραγουδιοφ (εκπαιδευτικόσ) s r s r r s Χυνοδεία τραγουδιοφ (μακθτισ) κ.ο.κ

87 87 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν πιο ςφνκετα από άποψθ μουςικισ και λόγου - ελλθνικά παραδοςιακά τραγοφδια με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα προςεγγίηουν τθν οργανικι ςφνδεςθ τθσ ελλθνικισ μουςικισ παράδοςθσ με το χϊρο, το χρόνο και τθν κοινωνικι ηωι των ανκρϊπων Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν απζναντι ςτο περιβάλλον μζςα από δθμοτικά ελλθνικά τραγοφδια που πθγάηουν από τθν αλλθλζνδετθ ςχζςθ του ανκρϊπου με τθ φφςθ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα γνωρίςουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ και κρθςκευτικά παραδοςιακά τραγοφδια που ςυνδζονται με εορτζσ τθσ ορκόδοξθσ εκκλθςίασ Ρα εκτελοφν μελωδίεσ παραδοςιακϊν τραγουδιϊν ςε μουςικά όργανα Ρα εκτελοφν ςε κρουςτά μουςικά όργανα το μελωδικό ρυκμό παραδοςιακϊν ελλθνικϊν τραγουδιϊν που μακαίνουν Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι κλθρονομιά του τόπου μασ ωσ μζροσ τθσ πολιτιςμικισ τουσ ταυτότθτασ Ελλθνικι μουςικι παράδοςθ Δθμοτικι μουςικι Βυηαντινι εκκλθςιαςτικι μουςικι Εκτζλεςθ Πουςικισ Ψραγουδοφν πιο απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου ελλθνικά δθμοτικά τραγοφδια απ όλο τον ελλαδικό χϊρο. π.χ. τα τραγοφδια «Οεν ιρι Πάθσ κι Άνοιξθ (Κράκθσ), Καλαςςάκι (Δωδεκανιςων), «Ξαλαντηισ» (Θπείρου), «Άςτραψεν θ Ανατολι» (Χκιάκου), κ.ά. που περιλαμβάνονται ςτο Διδακτικό Υακζτο Πουςικισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ κακϊσ και ςτο Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ - Χτϋ Δθμοτικοφ. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ μακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με τον κφκλο του χρόνου: Υερπεροφνεσ, Ξάλαντα Δωδεκαθμζρου, Χελιδονίςματα, αποκριάτικα παιδικά τραγοφδια, Ξάλαντα του Οαηάρου, τραγοφδια τθσ κοφνιασ κ.ά. π.χ «Ξαλιν εςπζραν άρχοντεσ» (Ξριτθσ), «Χτρίνα» (Ξάτω Λταλίασ), «Ιρκανε τα Φϊτα» (Θπείρου), «Ψρεισ ςπανοί» (Αίγινασ), «Χελιδόνιςμα» (Χάλκθσ), «Ιρκεν ο Οάηαρθσ» (Θπείρου) κ.ά.. Υροςεγγίηουν ζκιμα που ςυνδζονται με αγερμικά παιδικά τραγοφδια και μακαίνουν για τισ καταςκευζσ ςυμβολικϊν ομοιωμάτων και θχθτικϊν αντικειμζνων κακϊσ και τα κεατρικά δρϊμενα που ςυνδζονται με αυτά. π.χ. μακαίνουν Χελιδονίςματα και καταςκευάηουν αυτοςχζδιεσ χελιδόνεσ. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Πακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια που ςχετίηονται με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου, π.χ. «Χορόσ του Ηαλόγγου», «Χτα Ψρίκορφα» κ.ά. Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ π.χ. Απολυτίκιο τθσ Ανάςταςθσ, κ.ά.

88 88 -Εκτζλεςθ Πουςικισ Υαίηουν ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel - από το οποίο ζχουν αφαιρεκεί αντίςτοιχα πλικτρα - τθ μελωδία από τα Ξάλαντα Οαηάρου Θπείρου «Ιρκεν ο Οάηαρθσ». Θ μελωδία χωρίηεται ςε τζςςερισ φράςεισ προσ διευκόλυνςθ τθσ εκμάκθςισ τθσ από τουσ μακθτζσ. Θ δεφτερθ και θ τελευταία φράςθ είναι ίδιεσ: s f f s s f πρϊτθ φράςθ s r r s f δεφτερθ φράςθ f s l s f τρίτθ φράςθ s r r s f τζταρτθ φράςθ -Ενεργθτικι Ακρόαςθ -Εκτζλεςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ εκτελοφν ςε κλάβεσ το μελωδικό ρυκμό των δφο πρϊτων φράςεων από τα Ξάλαντα Οαηάρου Θπείρου. Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ζνα από τα δφο ρυκμικά ςχιματα και οι μακθτζσ πρζπει να διακρίνουν ποιο είναι ι παίηει διαδοχζσ κι επαναλιψεισ των δυο φράςεων και οι μακθτζσ πρζπει να διακρίνουν τθν ακολουκία, δθλαδι τθ ςειρά

89 89 εναλλαγισ τθσ πρϊτθσ και τθ δεφτερθσ φράςθσ, που άκουςαν. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νιϊςουν τθν αιςκθτικι ςυγκίνθςθ από τθν ακρόαςθ και τθν εκτζλεςθ τραγουδιϊν μελοποιθμζνθσ Ελλθνικισ ποίθςθσ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων 2.2. Μελοποιθμζνθ ποίθςθ-ϋελλθνεσ ςυνκζτεσ- Αςτικι λαϊκι - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Σι μακθτζσ μακαίνουν τραγοφδια πιο απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου που ςυνδζονται με το ζποσ του 40, τθν Ξατοχι και τθν Απελευκζρωςθ π.χ. «Υω, πω, πω τι ζπακε ο Πουςολίνι» (Υ.Πενεςτρζλ N.Casiroli), «Ψο ακορντεόν» Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-

90 90 ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα αποτιμοφν και να αξιολογοφν διαιςκθτικά τθν επαφι με τα αγακά τθσ τζχνθσ και το ωραίο Ρα εκφζρουν και να αρκρϊνουν με άνεςθ και ακρίβεια το λόγο με τθ μελωδία και το ρυκμό τθσ μουςικισ Ρα εκφράηουν και να αιτιολογοφν τα ςυναιςκιματα, τισ απόψεισ και τισ προτιμιςεισ τουσ για μουςικά ζργα από διάφορα μουςικά είδθ, ςτυλ και πολιτιςμοφσ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ακροαςκοφν με ευαιςκθςία ζνα ζργο λόγιασ δυτικισ μουςικισ να εκφραςτοφν μζςα από αυτό και να εξωτερικεφςουν τα ςυναιςκιματά τουσ Ρα μποροφν να διακρίνουν κατά τθν ακρόαςθ ενόσ μουςικοφ ζργου τα δομικά κι εκφραςτικά ςτοιχεία του και να παρακολουκιςουν τθν εξζλιξι τουσ ςε όλθ τθ διάρκειά του Ρα προςεγγίςουν τθν ζννοια τθσ διαχρονικότθτασ τθσ μουςικι- Χφγχρονοι Ζλλθνεσ τραγουδοποιοί 2.3. Λόγια Δυτικι Μουςικι Πουςικοί ςυνκζτεσ και εκτελεςτζσ (Γ.Ρεγρεπόντθ Π.Οοΐηου), κ.ά., με τθν εξζγερςθ του Υολυτεχνείου «Σ Οεβζντθσ» (Ρ.Υεργιάλθ Π.Κεοδωράκθ), κ.ά. και με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου «Κοφριοσ» του Φιγα (εκδοχι Δ.Χοφτηου), «Πικρόσ Οαόσ» (Γ.Φίτςου Π.Κεοδωράκθ), τισ τζςςερισ πρϊτεσ ςτροφζσ από τον «Ϊμνο εισ τθν Ελευκερίαν» του Δ.Χολωμοφ ςε μελοποίθςθ του Ρ.Χ.Πάντηαρου, κ.ά. Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν καντάδεσ, αςτικά ελαφρά και λαϊκά τραγοφδια π.χ. «Άςτα τα μαλλάκια ςου» (Χ.Γιαννακόπουλου & Α.Χακελλάριου Π.Χιουγιοφ), «Βάρκα γιαλό» (Β.Ψςιτςάνθ), κ.ά. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν νεότερα ελλθνικά τραγοφδια πιο απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου π.χ. «Γεια ςου κφριε Πενεξζ» (Σ.Ελφτθ Δ.Οάγιου), «Ψηιτηίκια» (Σ.Ελφτθ Ο.Ξόκοτου), «Σ Ζκτορασ και θ Ανδρομάχθ» (Λ.Ξαμπανζλλθ Π.Χατηιδάκι), «Ψο Ξοχφλι» (Σ.Ελφτθ Π.Ψρανουδάκθ), «Οίγο ακόμθ» (Γ.Χεφζρθ Π.Κεοδωράκθ), «Σ παπαγάλοσ» (Η.Υαπαντωνίου Π.Υαςχαλίδθ», κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τραγοφδια με περιεχόμενο ςχετικά με το δεςμό του ανκρϊπου με τθ φφςθ, με τθν ανάγκθ προςταςίασ του περιβάλλοντοσ κακϊσ και με εναλλακτικζσ μορφζσ ενζργειασ π.χ. «Σ Εφιάλτθσ τθσ Υερςεφόνθσ» (Ρ.Γκάτςοσ- Π.Χατηιδάκισ), «Ψο πράςινο ποτάμι» (Ρ.Χουλιάρα), «Ψο θλιακό λεωφορείο» (Π.Ξριεηι - Ο.Υλάτωνοσ), κ.ά. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν θχογραφθμζνα αποςπάςματα από ζργα του W.A. Mozart π.χ. από τθ «Πικρι Ρυχτερινι Πουςικι» - Serenade No. 13 for strings in G major KV 525 ( Eine kleine Nachtmusik ), ι τθ Symphony No 40 in G min KV 550 και παριςτάνουν παράλλθλα με τθν ακρόαςθ ότι είναι μαζςτρο ι μζλθ τθσ ορχιςτρασ που παίηουν. Σ εκπαιδευτικόσ διαβάηει και δείχνει αντίςτοιχεσ εικόνεσ από -κατάλλθλο για τθν θλικία των μακθτϊν - βιβλίο για τθ ηωι και το ζργο του ςυνκζτθ ςε ςχζςθ με τα ιςτορικά και κοινωνικά γεγονότα τθσ εποχισ του και ειδικότερα τθν περίοδο τθσ παιδικισ Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) (Πόςχοσ - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ

91 91 μουςικισ και τον ρόλο των δθμιουργϊν τθσ του θλικίασ ωσ παιδί καφμα ςτθ μουςικι. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σι μακθτζσ κλείνουν τα μάτια τουσ ϊςτε να που αργότερα τι φαντάςτθκαν ι τι αιςκάνκθκαν ακοφγοντασ το δεφτερο μζροσ Andante από το ζργο του W.A.Mozart Sonata for Two Pianos in D major K.448: -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σι μακθτζσ παρακολουκοφν από το Διαδίκτυο βίντεο με μαγνθτοςκοπθμζνθ ηωντανι εκτζλεςθ του τρίτου μζρουσ Molto Allegro από το ζργο του W.A.Mozart Sonata for Two Pianos in D major K.448: Υαρατθροφν τθ «ςυνδιαλλαγι» μεταξφ των εκτελεςτϊν ςτα δυο πιάνα Χτθ ςυνζχεια ακοφν το ίδιο μζροσ του ζργου ςε όργανο εποχισ ςτο pianoforte και ςυγκρίνουν το άκουςμα με το πιάνο. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ εξιςτορεί ςυνοπτικά δείχνοντασ αντίςτοιχεσ εικόνεσ των πρωταγωνιςτϊν τθν υπόκεςθ τθσ Τπερασ «Παγεμζνοσ Αυλόσ» - Die Zauberflöte του W.A. Mozart. Σι μακθτζσ ακοφν τθν άρια Der Vogelfänger bin ich ja του Υαπαγκζνο - κυνθγοφ πουλιϊν τθσ βαςίλιςςασ ο οποίοσ ςυνοδεφει τθν ορχιςτρα παίηοντασ αυλό του Υανόσ ςε δεδομζνα ςθμεία τθσ άριασ. Σι μακθτζσ κατά τθν ακρόαςθ του ζργου κάκε φορά που νομίηουν ότι κα ακουςτεί ο αυλόσ του Υανόσ παριςτάνουν ότι παίηουν φυςϊντασ μια ανοδικι ςειρά φκόγγων γριγορα ςε ζναν φανταςτικό αυλό του Υανόσ που κρατοφν υποκετικά ςτα χζρια τουσ. Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD - Βιβλίο παιδικό για τον Πότςαρτ - Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία, βιντεοπροβολζασ -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Υαρακολουκοφν ςτο Διαδίκτυο αποςπάςματα από ηωντανζσ εκτελζςεισ μουςικϊν ζργων ι παραςτάςεων όπερασ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τθ μουςικι από άλλουσ 2.4. Μουςικζσ του κόςμου - Πουςικοκινθτικι Χορεφουν κατά ομάδεσ αγοριϊν- κοριτςιϊν αντικρυςτά κι εναλλάξ ςε ηευγάρια ακοφγοντασ το παραδοςιακό Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ»

92 92 λαοφσ και πολιτιςμοφσ με δεκτικότθτα και κετικι ςτάςθ Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων ςτο οποίο περιλαμβάνεται μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα τραγουδοφν τραγοφδια άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν κατάλλθλα για τισ τάξεισ τουσ με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα ανταποκρίνονται ελεφκερα ςε μια ακρόαςθ μουςικισ άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν με ποικιλία εκφραςτικϊν τρόπων (κίνθςθ, ηωγραφικι, παντομίμα, κλπ.) Ρα εκτελοφν απλά μελωδικά και ρυκμικά ςχιματα χρθςιμοποιϊντασ τθ φωνι ι απλά ρυκμικά όργανα ςυνοδεφοντασ τραγοφδια και μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι δθμιουργία άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν. ιρλανδικό τραγοφδι I ll tell me ma. -Πουςικοκινθτικι Ακοφν το παραδοςιακό ιταλικό τραγοφδι Ndrezzata («Ψθλά ςτον Άθ Ρικόλα»). Ψα αγόρια χορεφουν αντικρυςτά ςε δφο ομάδεσ και πλθςιάηουν βθματικά θ μια τθν άλλθ μόλισ ο εκπαιδευτικόσ δϊςει ςιμα με το ντζφι. Τταν φκάςουν ςτθ μζςθ τθσ διαδρομισ τα μζλθ των ομάδων παριςτάνουν με μιμθτικζσ χορευτικζσ κινιςεισ ότι καβγαδίηουν κι επιςτρζφουν ςτθν αρχικι τουσ κζςθ βθματίηοντασ προσ τα πίςω με το επόμενο χτφπθμα ςτο ντζφι. από τον εκπαιδευτικό. Ψο ίδιο επαναλαμβάνουν και τα κορίτςια χωριςμζνα ςε δφο ομάδεσ. Παραλλαγι Τλοι οι μακθτζσ χορεφουν αντικρυςτά με βθματικι επιτόπια κίνθςθ και με το ςιμα του εκπαιδευτικοφ ζνασ μακθτισ μπαίνει ςτο κζντρο και αυτοςχεδιάηει μια δικι του χορευτικι φιγοφρα ι χορεφει γυρίηοντασ γφρω από τον εαυτό του. Θ εκτζλεςθ του θχογραφθμζνου τραγουδιοφ επαναλαμβάνεται μζχρι να χορζψουν όλοι οι μακθτζσ ατομικά. - Δθμιουργία Πουςικισ Ακοφν το παραδοςιακό ιταλικό τραγοφδι Ndrezzata («Ψθλά ςτον Άθ Ρικόλα») και αυτοςχεδιάηουν ο κακζνασ ι ομαδοςυνεργατικά μια ρυκμικι ςυνοδεία ςε τφμπανο ι ντζφι. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τα Ξάλαντα Χριςτουγζννων «Χτρίνα» από τθν ελλθνόφωνθ Ξάτω Λταλίασ: (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD

93 93

94 94 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 3 οσ : Συνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ

95 95 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα βιϊςουν ότι θ μουςικι και ο χορόσ ςυνδζονται οργανικά Ρα βιϊςουν ότι θ μουςικι είναι μια τζχνθ που ςυυπάρχει με τθν ιςτορία του ανκρϊπου Ρα ςυνδυάςουν τθ μουςικι με το λόγο, τθν κίνθςθ, το κεατρικό παιχνίδι και τα εικαςτικά ςε ζνα επίπεδο ςυμβολικό, υπερβατικό και διαιςκθτικό 3.1. Μουςικι και άλλεσ τζχνεσ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν ελλθνικά λαϊκά μουςικά όργανα και αναγνωρίηουν τθ μορφι τουσ ςε πίνακεσ ηωγραφικισ, γκραβοφρεσ ι φωτογραφίεσ εποχισ. (Πουςικι και Εικαςτικά) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν αρχαία ελλθνικά μουςικά όργανα (ανακαταςκευαςμζνα) και αναγνωρίηουν τθ μορφι τουσ ςε παραςτάςεισ ςωηόμενων αγγείων, γλυπτϊν, επιγραφϊν, ψθφιδωτϊν, κοςμθμάτων κ.ά. (Πουςικι και Εικαςτικά) - Δθμιουργία μουςικισ «Αποδίδουν» κι ερμθνεφουν με ιχουσ ςυμβατικϊν ι αυτοςχζδιων οργάνων τουσ πίνακεσ ηωγραφικισ «Υζταγμα πουλιοφ ςτο φεγγαρόφωτο» και Blue II του Joan Miró δουλεφοντασ ομαδοςυνεργατικά (ομάδεσ 4-5 μακθτϊν). (Πουςικά και Εικαςτικά) -Πουςικοκινθτικι Σι μακθτζσ ακοφν θχογραφθμζνο το μουςικό παραμφκι «Σ Υζτροσ και ο λφκοσ» του Sergei Prokofiev και δραματοποιοφν παράλλθλα ςκθνζσ του ι ακόμθ εκφράηουν με παραςτατικι κίνθςθ τα ςυναιςκιματα που τουσ δθμιουργοφν οι διαφορετικοί ρόλοι και τα αντίςτοιχα θχοχρϊματα οργάνων ι το διαφορετικό φφοσ κάκε ρόλου κι του αντίςτοιχου leitmotif (κακοδθγθτικό μοτίβο) π.χ. αίςκθςθ φόβου και δζουσ - λφκοσ, αίςκθςθ χαράσ και ξεγνοιαςιάσ - πουλάκι, κ.ά. (Πουςικι και Κζατρο) Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία, βιντεοπροβολζασ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το «Χορό των ςπακιϊν» του Aram Khachaturian και ηωγραφίηουν κάποια αντίςτοιχθ ςκθνι π.χ. τον εαυτό τουσ να πολεμά κάποιον φανταςτικό εχκρό, κ.ά. (Πουςικι και Εικαςτικά)

96 96 -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το «Χορό τθσ ηαχαρζνιασ νεράιδασ» του Pyotr Ilyich Tchaikovsky από τθ Χουίτα Ππαλζτου «Ξαρυοκραφςτθσ» και ηωγραφίηουν τθ νεράιδα που φαντάηονται ότι χορεφει ςτθ ςκθνι. (Πουςικι και Εικαςτικά) -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν το ντουζτο τθσ Υαπαγκζνασ και του Υαπαγκζνου από τθν όπερα Παγεμζνοσ Αυλόσ του W.A. Mozart: Pa pa pa και παριςτάνουν ότι το ζνα χζρι τουσ είναι ο Υαπαγκζνο και το άλλο θ Υαπαγκζνα.Ξάκε φορά που ακοφν τον κακζνα χωριςτά να τραγουδά ι και τουσ δυο μαηί κινoφν το αντίςτοιχο χζρι ι χζρια ςαν να ζπαιηαν κουκλοκζατρο. Ψο ίδιο μπορεί να γίνει με κανονικι γυναικεία και αντρικι φιγοφρα κουκλοκζατρου. (Πουςικι και Κζατρο) - Πουςικοκινθτικι: Ακοφν το «Flute Concerto No.11 in C RV 443 (Largo) του Antonio Vivaldi και κινοφνται ελεφκερα ςτο χϊρο ωσ φφλλα που τα παίρνει ο αζρασ. (Πουςικι και κζατρο) -Πουςικοκινθτικι Ακοφν το «Ενυδρείο» από το «Ξαρναβάλι των ηϊων» του Camille Saint Saëns και κινοφνται ςτο χϊρο ωσ ψάρια ακολουκϊντασ τθν ανζλιξθ τθσ μουςικισ κακϊσ διαδραματίηουν μια φανταςτικι ιςτορία με δφο ομάδεσ ψαριϊν που αναηθτοφν θ μια τθν άλλθ. Θ ιςτορία εκτυλίςςεται ςε τρεισ ςκθνζσ: 1 θ Χκθνι: Ψα μζλθ των δφο ομάδων ακολουκϊντασ διαιςκθτικά τθν τονικι ανζλιξθ τθσ μελωδίασ (προσ τα πάνω ι προσ τα κάτω) πότε «κατεβαίνουν» ςτο βυκό και πότε «ανεβαίνουν» προσ τθν επιφάνεια του νεροφ. 2 θ Χκθνι: Σι ομάδεσ ςιγά ςιγά πλθςιάηουν θ μια τθν άλλθ. Ξατεβαίνουν βακιά ςτο βυκό και μπαίνουν ςε μια φανταςτικι

97 97 ςιραγγα. Θ μια ομάδα ξεκινά από τθν αριςτερι τθσ είςοδο και θ δεφτερθ από τθ δεξιά. 3 θ Χκθνι: Σι ομάδεσ ακολουκϊντασ διαιςκθτικά τθ μουςικι ςυναντιοφνται ςτο εςωτερικό τθσ ςιραγγασ, ενϊνουν τα χζρια και αναδφονται προσ τθν επιφάνεια από ζνα άνοιγμα που βρίςκεται υποκετικά ςτο επάνω μζροσ τθσ ςιραγγασ ( ). (Πουςικι και Κζατρο) -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Ακοφν από το Διαδίκτυο το θχθτικό μζροσ και τθ μουςικι τθσ ταινίασ κινοφμενων ςχεδίων The old mill από τθ ςειρά κινοφμενων ςχεδίων του Walt Disney Silly Symphonies ( ) και φαντάηονται με βάςθ το ερζκιςμα αυτό μια δικι τουσ ιςτορία. Ζπειτα αναπαριςτοφν κατά ομάδεσ με παντομίμα μια από τισ ιςτορίεσ που φαντάςτθκαν παράλλθλα με τθ μουςικι. Χτο τζλοσ παρακολουκοφν από το Διαδίκτυο το κινοφμενο ςχζδιο παρατθρϊντασ τθ αλλθλεπίδραςθ μουςικισ- ιχου και εικόνασ δράςθσ κι ακόμθ τθν ενοργάνωςθ του ζργου. (Πουςικι και Ξινθματογράφοσ) -Ενεργθτικι ακρόαςθ - Εκτζλεςθ μουςικισ με χριςθ ΨΥΕ Ακοφν το Narnia Lullaby του Harry Gregson-Williams από τθν κινθματογραφικι ταινία The Chronicles of Narnia - The Lion, the Witch and the Wardrobe". Σ εκπαιδευτικόσ ζπειτα παίηει τθ μελωδία ςτο πιάνο και οι μακθτζσ προςαρμόηουν ςε αυτι δικοφσ τουσ ςτίχουσ για ζναν πρίγκθπα που όταν μεγαλϊςει κα γίνει βαςιλιάσ. Υαρακολουκοφν ςτο Διαδίκτυο τθν αντίςτοιχθ ςκθνι τθσ κινθματογραφικισ ταινίασ. (Πουςικι και κινθματογράφοσ)

98 98 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδζςουν τθ μουςικι με το λόγο, με προμακθματικζσ ζννοιεσ, με ςτοιχεία από τθν Λςτορία κ.ά. με άξονα διακεματικζσ ζννοιεσ και δεξιότθτεσ (μακρο-ζννοιεσ) 3.2. Μουςικι και άλλα μακιματα -Ξαταςκευι αυτοςχζδιων οργάνων: Ξαταςκευάηουν ιδιόφωνα, μεμβρανόφωνα, χορδόφωνα και αερόφωνα αυτοςχζδια μουςικά όργανα.και ανά ομάδεσ δθμιουργοφν ζνα θχθτικό δρϊμενο που κα περιγράφει ι κα ςυνοδεφει τθν αφιγθςθ μιασ ιςτορίασ - ςκθνισ από τθ Ελλθνικι Πυκολογία π.χ. οι Χειρινεσ καταςτρζφουν ζνα διερχόμενο πλοίο μαγεφοντασ τουσ ναυτικοφσ ςτθ ςυνζχεια θ Αργϊ του Λάςονα αποφεφγει τον κίνδυνο των Χειρινων χάρθ ςτθ μαγεία τθσ μουςικισ του Σρφζα που παίηει λφρα, κ.ά. (Πουςικι και Λςτορία) -Εκτζλεςθ Πουςικισ Χυνοδεφουν ρυκμικά αρχαία Γνωμικά με μουςικά όργανα π.χ. «Πζτρον άριςτον» (Ξλεόβουλοσ ο Φόδιοσ, 6 οσ π.χ αιϊνασ), «Πθ πλοφτει κακϊσ» (Υιττακόσ ο Πυτιλθναίοσ, π.χ), κ.ά. (Πουςικι και Γλϊςςα, Πουςικι και Λςτορία) -Πουςικοκινθτικι Χωματοποίθςθ Ακοφν το Time Lapse του M.Nyman και αναπαριςτοφν με το ςϊμα τουσ το ςχιμα και τθ ςτάςθ κυκλαδικϊν ειδϊλων των οποίων οι εικόνεσ προβάλλονται διαδοχικά με γριγορθ ταχφτθτα μζςω βιντεοπροβολζα από τον θλεκτρονικό υπολογιςτι τθσ τάξθσ. (Πουςικι και Λςτορία - Πουςικι και Εικαςτικά) -Δθμιουργία μουςικισ Δθμιουργοφν κατά ομάδεσ «θχο-εικόνεσ» με βάςθ ζνα ποίθμα ι απόςπαςμα ποιιματοσ που περιγράφει ςτοιχεία τθσ φφςθσ. Σι μακθτζσ επιλζγουν τισ λζξεισ που φανερϊνουν μια πθγι ιχου ι τισ λζξεισ που μποροφν να αποδοκοφν ποιθτικά-μεταφορικά με ιχουσ. Ψα μζλθ κάκε ομάδασ αποδίδουν με μουςικά όργανα τισ εικόνεσ του ποιιματοσ κακϊσ ζνασ μακθτισ το απαγγζλει. Δουλεφουν ομαδοςυνεργατικά ςε ομάδεσ 3-4 μακθτϊν. Ξάκε Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γ - Δϋ Δθμοτικοφ» (Ππογδάνθ Χουγιοφλ Δ. Χαλικιτηόγλου Δ., Ξαψθμάνθ Π.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD 2 καςςζτεσ: «Πελοποιθμζνα ποιιματα από βιβλία του Δθμοτικοφ Χχολείου» (ΩΥΕΥΚ - Διεφκυνςθ Εποπτικϊν Πζςων Διδαςκαλίασ, 1997)

99 99 ομάδα πειραματίηεται με τα όργανα και παρουςιάηει τθ δικι τθσ «ενοργάνωςθ» του ποιιματοσ π.χ. Θ ανοιξιάτικθ βροχι περνϊντασ απ τα φφλλα κα πεςε ςτθν κρυςτάλλινθ πθγι. (Χαϊκοφ- Γιαπωνζηικο τρίςτιχο) «Θ βροχοφλα αποςπερνά με ςταγόνεσ φωσ περνά, πότιςε τθ γθ. Ψα ςταφφλια είναι βαριά κι αναςαίνουν τα κλαριά τθ δροςοπθγι. Αςτραπζσ μπουμπουνθτά αυλακϊνουν τθ νυχτιά» (Ελζνθ Χωρεάνκθ, «Φκινόπωρο», Ψραγοφδια τθσ γθσ και του ουρανοφ+ (Πουςικι και Γλϊςςα) -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τραγοφδια που δθμιουργικθκαν με τθ μελοποίθςθ ποιθμάτων από Ζλλθνεσ ςυνκζτεσ και κυκλοφόρθςαν ςε 2 καςςζτεσ με τον τίτλο «Πελοποιθμζνα ποιιματα από βιβλία του Δθμοτικοφ Χχολείου» (ΩΥΕΥΚ - Διεφκυνςθ Εποπτικϊν Πζςων Διδαςκαλίασ, 1997) π.χ. «Σ πόλεμοσ των ηουηουνιϊν» (Δ.Πανκόπουλου- Ρ.Παυρουδι, «Ξαλοκαίρι» (Ξ.Υαλαμά Ρ.Βενετςάνου), «Υρωϊνό Άςτρο» (Γ.Φίτςου - Π.Ψρανουδάκθ), «Αν όλα τα παιδιά» (Γ.Φίτςου Π.Υλζςςα), «Ρτοφκου ντοφκου μθχανάκι» (Σ.Ελφτθ Υ.Ξοφκου) κ.ά. (Πουςικι και Γλϊςςα)

100 100 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 4 οσ

101 101 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 4 οσ : H μουςικι εντόσ κι εκτόσ ςχολείου ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νιϊςουν τθ χαρά και τθν ικανοποίθςθ που προςφζρει Θ παρουςίαςθ μιασ εκδιλωςθσ με μουςικι που εκτελείται ηωντανά και ςε πραγματικό χρόνο - Ρα παρακολουκοφν ποικιλία μουςικϊν δρϊμενων (ςυναυλίεσ, κοντςζρτα, κτλ.) και να ςυμπεριφζρονται ανάλογα με τθν περίςταςθ 4.1. Εκδθλϊςεισ ςχολικζσ 4.2 Εκπαιδευτικά προγράμματα άτυπθσ εκπαίδευςθσ 4.3. Μουςειακι Αγωγι - Υαρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα επ ευκαιρία διαφόρων εορταςμϊν, επετείων, εκδθλϊςεων/αφιερωμάτων ςτο χϊρο του ςχολείου ι ςε άλλουσ χϊρουσ π.χ. μουςικό πρόγραμμα εορτισ 28 θσ Σκτωβρίου, μουςικό πρόγραμμα εορτισ Χριςτουγζννων, μουςικό πρόγραμμα αφιζρωμα ςε Ζλλθνα ςυνκζτθ ι ποιθτι πολφτεχνα δρϊμενα ι μουςικοκεατρικζσ παραςτάςεισ που περιλαμβάνουν τθ ςυνδρομι πολλϊν τεχνϊν, όπωσ παράςταςθ κεατρικι βαςιςμζνθ ςε δθμοτικά τραγοφδια π.χ. «Ξανζλα και Δυοςμαράκι» (Αριςτζα Ξοντραφοφρθ - Βαλεντίνα.Υαπαδθμθτράκθ), επζνδυςθ λαϊκοφ παραμυκιοφ ι μυκολογικισ περιπζτειασ, απόδοςθ ςε κεατρικό λόγο βιβλίου π.χ. «Ψα δϊρα τθσ Υανδϊρασ» τθσ Ανκοφλασ Ακαναςιάδου με εκτζλεςθ των αντίςτοιχων τραγουδιϊν (Ανκοφλασ Ακαναςιάδου- Ψάςου Γκρουσ), κ.ά. -Υαρακολουκοφν ςυναυλίεσ ςτο ςχολείο ι εκτόσ ςχολείου ςτο πλαίςιο μουςικϊν εκπαιδευτικϊν προγραμμάτων/ εργαςτθρίων άτυπθσ εκπαίδευςθσ π.χ. ςε ςχζςθ με τα εξισ κζματα: τα αρχαία ελλθνικά μουςικά όργανα, τα ελλθνικά λαϊκά μουςικά όργανα, τθν όπερα, τα δυτικά μουςικά όργανα, ζργα λόγιασ δυτικισ μουςικισ κ.ά. - Επιςκζπτονται μουςεία μουςικϊν οργάνων, μουςεία λαϊκισ τζχνθσ, αρχαιολογκά και βυηαντινά μουςεία και αναηθτοφν εκκζματα ςε ςχζςθ με τθ μουςικι, π.χ. μουςικά όργανα, αγγεία που απεικονίηουν αρχαία μουςικά όργανα, ψθφιδωτά ι αγιογραφίεσ με μουςικζσ παραςτάςεισ, μουςικά όργανα που φζρουν μεταμφιεςμζνοι του Δωδεκαθμζρου ι των Αποκρεϊν κτλ. -Επιςκζπτονται επίκαιρεσ εκκζςεισ αφιερωμζνεσ ςε ςυνκζτεσ ι Υιάνο, μουςικά όργανα Orff, CD Player, ςφςτθμα μικροφωνικισ με κονςόλα, θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με βιντεοπροβολζασ

102 102 ερμθνευτζσ μουςικισ. Τάξεισ Εϋ - Στϋ Δθμοτικοφ ΟΓΑΝΩΤΗΣ 1οσ : Ρροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα επαναλαμβάνουν ςφνκετα ρυκμικά ςχιματα με ςαφι διάκριςθ κζςθσ και άρςθσ μιμθτικά παίηοντασ ςε μουςικά όργανα, ςε αυτοςχζδια θχογόνα μζςα ι χρθςιμοποιϊντασ θχθρζσ κινιςεισ ςϊματοσ Ρα μποροφν να διαβάςουν μια ρυκμικι παρτιτοφρα με τισ βαςικζσ ρυκμικζσ αξίεσ που ζχουν μάκει και να τθν εκτελοφν με τισ αντίςτοιχεσ θχθρζσ κινιςεισ ςϊματοσ ι με κρουςτά μουςικά όργανα Ρα ανταποκρίνονται βιωματικά ςτο ελλιπζσ μζτρο, τθ ςυγκοπι και τον αντιχρονιςμό. Ρα χτυποφν το μελωδικό ρυκμό τραγουδιϊν Ρα χειρίηονται με άνεςθ τα ρυκμικά ονόματα των ρυκμικϊν αξιϊν που μακαίνουν (τίμρι, τίρι τίρι, τι τίρι, τρίολα) Ρα αυτοςχεδιάηουν δικά τουσ ρυκμικά ςχιματα ςτο πλαίςιο του παλμοφ ενόσ μζτρου Ρα κατανοιςουν και να αναγνωρίηουν τα ςφμβολα τθσ ευρωπαϊκισ ςθμειογραφίασ όςον αφορά τθ διάρκεια του ιχου και το ρυκμό τθσ μουςικισ Ρα ανταποκρίνονται ψυχοκινθτικά ςε χαρακτθριςτικοφσ ρυκμοφσ ελλθνικϊν και ξζνων τραγουδιϊν με μεικτό μζτρο π.χ. 5/8, 7/8, 9/8, 8/ υκμόσ -Υαλμόσ-ρυκμόσ -Φυκμικζσ αξίεσ: παρεςτιγμζνο όγδοο με δζκατο ζκτο, όγδοα με δφο δζκατα ζκτα, -Πζτρα 2/4, 3/4, 4/4, 5/8, 7/8, 9/8 Ελλιπζσ μζτρο, ςυγκοπι, αντιχρονιςμόσ (βιωματικά) - Πουςικι εκτζλεςθ Σ εκπαιδευτικόσ γράφει ςτον πίνακα τθσ τάξθσ ρυκμικά ςχιματα που αποτελοφν διαφορετικζσ μορφζσ των μεικτϊν μζτρων 5/8 και 7/8 που ζχουν διδαχκεί. Σι μακθτζσ τισ εκτελοφν ατομικά ςε κλάβεσ: εν δυο τρία εν δυο (3 + 2) ( ) εν δυο τρία εν δυο εν δυο ( ) εν δυο εν δυο εν δυο τρία Τπου κρίνεται αναγκαίο, ο εκπαιδευτικόσ εκτελεί υποδειγματικά το ρυκμό ςε κλάβεσ ι ςυνδζει το ρυκμό των ςχθμάτων με ακολουκίεσ λζξεων του ίδιου ρυκμοφ για να ενιςχφςει τθν ακουςτικι μνιμθ των μακθτϊν που παρουςιάηουν δυςκολίεσ - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.),

103 103 Ρα αναπτφξουν τθν ακουςτικι τουσ μνιμθ αναγνωρίηοντασ, αποκωδικοποιϊντασ και αποδίδοντασ λεκτικά με ςυμβατικι και μθ ςυμβατικι ςθμειογραφία ρυκμικά ςχιματα κατά τθν εκτζλεςθ π.χ. πά - με γρι- γο- ρα Πουςικι γραφι Ψα ςφμβολα τθσ διάρκειασ του ιχου, τθσ ςιωπισ και του παλμοφ τθσ μουςικισ, ςτθ ςυμβατικι δυτικι μουςικι ςθμειογραφία παρουςιάηονται με βάςθ τθ μακθματικι τουσ ςχζςθ και ςφμφωνα με τα ςυμβατικά τουσ ονόματα π.χ ΣΕΔΒ 2009) - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, Glockenspiel, κά. - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Audio CD μζτρο δυο - Πουςικι εκτζλεςθ Oι μακθτζσ τραγουδοφν το αποκριάτικο «Ξαλόγεροσ δουλειά δεν εχ» (Κράκθσ). Υαράλλθλα, ζνα τρίγωνο κι ζνα ηευγάρι κλάβεσ περνοφν χζρι- χζρι κι εταιρικά ανά ηευγάρια οι μακθτζσ ςυνοδεφουν ρυκμικά ζνα γφριςμα του τραγουδιοφ π.χ. Ξαλόγθροσ δουλειά δεν εχ τά - μπουρ τοφ μπουρ λε λε λε (τρίγωνο) (κλάβεσ) και τι δουλειά να κάμει το τά - μπουρ και του τοφ - μπουρ (τρίγωνο) (κλάβεσ)

104 104 -Πουςικό παιχνίδι Ζνασ μακθτισ προτείνει κι εκτελεί υποδειγματικά δικζσ του θχθρζσ κινιςεισ του ςϊματοσ για τθ ρυκμικι απόδοςθ του παλμοφ ενόσ μικροφ ςε διάρκεια γλωςςοδζτθ. Σι υπόλοιποι μακθτζσ τον μιμοφνται ομαδικά. Σ γλωςςοδζτθσ μπορεί να αποδοκεί και «κατοπτρικά» δθλαδι με αντιςτροφι των αρχικϊν θχθρϊν κινιςεων π.χ. Ξα - λθ-μζ ρα κα -μθ λιζ ρθ, κα -μθ -λιζ -ρθ κα -λθ μζ - ρα (παλαμάκια) (ςτράκεσ) (ςτράκεσ) (παλαμάκια) Παραλλαγι1 Σ παίκτθσ-αρχθγόσ που προτείνει ακολουκία θχθρϊν κινιςεων ςϊματοσ εκτελεί υποδειγματικά τισ θχθρζσ του κινιςεισ λζγοντασ παράλλθλα το γλωςςοδζτθ: ξεκινά αρχικά με ρυκμικι αγωγι Largo κάνοντασ ςταδιακά accelerando ςε κάκε επανάλθψθ οι υπόλοιποι μακθτζσ πρζπει να τον ακολουκιςουν ομαδικά με τον ίδιο ρυκμό. Παραλλαγι τθσ παραλλαγισ1 Σι μακθτζσ ακολουκοφν το μαζςτρο χωρίηομενοι ςε δυο ομάδεσ: θ μια ομάδα κάνει τα παλαμάκια και θ άλλθ τισ ςτράκεσ. -Πουςικι εκτζλεςθ Πακαίνουν να εκτελοφν το παρακάτω ρυκμικό ostinato ςε κλάβεσ ι τουμπελζκι κι ζπειτα ςυνοδεφουν μια οργανικι μουςικι με τον αντίςτοιχο ρυκμό (βλζπε Εϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ 2.4. Πουςικζσ του κόςμου):

105 105 -Πουςικι δθμιουργία Τλοι (tutti) χτυποφν παλαμάκια ςτον παλμό ενόσ μζτρου των 4/4. Χτο επόμενο μζτρο ακολουκεί παφςθ ολοκλιρου για τθν ομάδα κι ζνασ μακθτισ (solo) αυτοςχεδιάηει ςτο ταμπουρίνο ζνα δικό του ρυκμικό ςχιμα. Χτο επόμενο μζτρο παίηει ξανά θ ομάδα το μζροσ τθσ και ςτο επόμενο αυτοςχεδιάηει ο επόμενοσ μακθτισ, κ.ο.κ - Πουςικι δθμιουργία Ζνασ μακθτισ προτείνει κι εκτελεί φωνθτικά ζνα δικό του απλό ρυκμικό ςχιμα ςε τρία μζτρα με τα ρυκμικά ονόματα που ζχουν μάκει και τισ αντίςτοιχεσ θχθρζσ κινιςεισ ςϊματοσ. Τλοι οι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά. Χτθ ςυνζχεια, χωρίηονται ςε τρεισ ομάδεσ Α, Β, Γ κι εκτελοφν με το τρίμετρο ωσ ρυκμικό κανόνα π.χ. Α Β Γ τα τα τί- ρι τί- ρι τα τί-- τι τα Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ακολουκιςουν φωνθτικά τθν κατεφκυνςθ τθσ ανζλιξθσ μιασ μελωδίασ που ακοφν για πρϊτθ φορά και θ οποία εκτελείται ςτο πιάνο Ρα χειρίηονται με άνεςθ τα ςυμβολικά ονόματα τονικοφ φψουσ τθσ δυτικισ μουςικισ: ντο, ρε, μι, φα, ςολ, λα, ςι (προφορικά ακουςτικά ι γραπτά) που βρίςκονται ςε διαφορετικι κζςθ (ψθλά ι χαμθλά) ανάλογα με το τονικό φψοσ Ρα τραγουδοφν ατομικά και ςε ομάδεσ μελωδίεσ με τονικι ακρίβεια 1.2. Τονικό φψοσ- Μελωδία Πελωδικό μοτίβο, πεντατονικζσ κλίμακεσ, μείηονα ελάςςονα κλίμακα, φφεςθ-δίεςθ (βιωματικά) - Πουςικι εκτζλεςθ Ακοφν τθν «Ωδι ςτθ χαρά» - Ode An die Freude από τθν Ζνατθ Χυμφωνία του L.V. Beethoven ςε ποίθςθ F.V.Schiller. Ψραγουδοφν ελλθνικι απόδοςθ του ποιιματοσ προςζχοντασ ιδιαίτερα να αποδίδουν με ακρίβεια τα μελωδικά διαςτιματα. - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ.,

106 106 Ρα τραγουδοφν μια μελωδία ςε διάφορεσ τονικότθτεσ (τρανςπόρτε) Ρα κατανοιςουν εμπειρικά τθ λειτουργία των αλλοιϊςεων (δίεςθ φφεςθ) και να προςεγγίηουν διαιςκθτικά τθ μείηονα και τθν ελάςςονα κλίμακα Ρα τραγουδοφν από μνιμθσ μελωδίεσ με τα ονόματα των φκόγγων τουσ Ρα εκτελοφν ςτθ φλογζρα ι ςε τονικά μουςικά όργανα μελωδίεσ τραγουδιϊν που ζχουν μάκει Ρα τραγουδοφν ατομικά και ςε ομάδεσ μελωδίεσ με μίμθςθ Ρα δθμιουργοφν μελωδίεσ ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel Ρα εξοικειωκοφν με το ςφςτθμα ςυμβολιςμοφ του τονικοφ φψουσ ςτθν ευρωπαϊκι μουςικι ςθμειογραφία Ρα αναπτφξουν τθν ακουςτικι τουσ μνιμθ αναγνωρίηοντασ, αποκωδικοποιϊντασ και αποδίδοντασ λεκτικά με ςυμβατικι και μθ ςυμβατικι ςθμειογραφία μελωδικά ςχιματα Ρα τραγουδοφν ςυγχρονιςμζνα ακολουκϊντασ τισ οδθγίεσ ενόσ μαζςτρου κι ζχοντασ επίγνωςθ του ρόλου τουσ μζςα ςτο μουςικό ςφνολο - Πουςικι εκτζλεςθ Πακαίνουν ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel τα πρϊτα οκτϊ μζτρα ςτθ ντο μείηονα - από τθν «Ωδι ςτθ χαρά» - Ode An die Freude από τθν Ζνατθ Χυμφωνία του L.V. Beethoven ςε ποίθςθ F.V.Schiller. -Πουςικι εκτζλεςθ Δοκιμάηουν να παίξουν ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel τα πρϊτα οκτϊ μζτρα από τθν «Ωδι ςτθ χαρά» - Ode An die Freude του L.v. Beethoven μεταφερμζνα ςτθ φα μείηονα, παίηοντασ -μεταξφ άλλων - και το φκόγγο ςι φφεςθ. -Πουςικι εκτζλεςθ Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ αυτοςχεδιάηει μια μικρι μουςικι φράςθ ςε μείηονα κλίμακα ςτο πιάνο και τθν ςυνοδεφει αρμονικά. Χτθ ςυνζχεια τραγουδά τθ μελωδία υποδειγματικά με τα αντίςτοιχα ονόματα των φκόγγων. Σι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά κακϊσ ο εκπαιδευτικόσ ςυνοδεφει ςτο πιάνο Υαίηει ζπειτα τθ φράςθ ςε ελάςςονα κλίμακα και τραγουδά υποδειγματικά. Σι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά. Φωτά τουσ Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009)

107 107 μακθτζσ ποιεσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ παρατθροφν ανάμεςα ςτισ δυο εκτελζςεισ, τι αίςκθςθ ι τι ςυναιςκιματα τουσ προκάλεςαν. Χτθ ςυνζχεια, παίηει τθ φράςθ και οι μακθτζσ πρζπει να διακρίνουν εάν ιταν ςε μείηονα ι ελάςςονα τρόπο. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ μακαίνουν κι εκτελοφν το τραγοφδι «Υαραμφκι» (Γ.Ηερβουλάκοσ Χτ.αρχάκοσ) κακϊσ ο εκπαιδευτικόσ ςυνοδεφει ςτο πιάνο. Ψραγουδοφν τισ δυο πρϊτεσ ςτροφζσ του ακολουκϊντασ κάκε φορά τον εκπαιδευτικό που εκτελεί τθ ςυνοδεία κάνοντασ μετατροπίεσ ςε κοντινζσ τονικότθτεσ. Χε κάκε αλλαγι τονικότθτασ παίηει προθγουμζνωσ χωριςτά τθν αντίςτοιχθ ςκάλα και τθν πρϊτθ ςυγχορδία ςυνοδείασ του τραγουδιοφ. -Δθμιουργία Πουςικισ Δθμιουργοφν τυχαίουσ ςυνδυαςμοφσ των τεςςάρων φκόγγων (φα μι ρε λα, λα ςολ φα ντο) των δυο πρϊτων φράςεων τθσ ειςαγωγισ του τραγουδιοφ «Υαραμφκι» (Γ.Ηερβουλάκοσ Χτ.αρχάκοσ) και τουσ τραγουδοφν με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ που ςυνοδεφει ςτο πιάνο- ι τουσ εκτελοφν ςτθ φλογζρα. -Δθμιουργία μουςικισ Αυτοςχεδιάηουν ςε glockenspiel όπου ζχει ςχθματιςτεί πεντατονικι κλίμακα, ςυνκζςεισ ςε διμερι ι τριμερι μορφι -Πουςικι γραφι Ψα ςφμβολα απεικόνιςθσ του τονικοφ φψουσ ςτθ ςυμβατικι μουςικι ςθμειογραφία παρουςιάηονται ωσ μζρθ ενόσ ςυγκεκριμζνου ςυςτιματοσ μουςικισ γραφισ. Υαράλλθλα οι μακθτζσ γνωρίηουν κι άλλα ςυςτιματα π.χ. Βυηαντινι παραςθμαντικι, ςθμειογραφία αρχαίασ ελλθνικισ μουςικισ, ςθμειογραφίεσ ςφγχρονθσ μουςικισ, κ.ά.

108 108 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν τθ διμερι μορφι, τριμερι μορφι και μορφι ρόντο ςε μουςικά ζργα Ρα διακρίνουν το κζμα και τισ παραλλαγζσ του ςε ζνα μουςικό ζργο με μορφι κζμα και παραλλαγζσ Ρα διακρίνουν τισ διαφορζσ μεταξφ διαφορετικϊν μερϊν ςε ζνα μουςικό ζργο Ρα τραγουδοφν εκφραςτικά με αίςκθςθ των φράςεων Ρα αυτοςχεδιάηουν και να ςυνκζτουν με κίνθςθ, φωνι, όργανα, θχογόνα αντικείμενα και το ςϊμα (body percussion) δίνοντασ ζμφαςθ ςτισ ζννοιεσ τθσ μορφολογίασ (ροντό, κζμα και παραλλαγζσ, ερϊτθςθ-απάντθςθ) 1.3. Μορφι Διμερισ - Ψριμερισ μορφι, Πορφι Φόντο, Κζμα και παραλλαγζσ, Ανοικτι κλειςτι φράςθ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν τρεισ μουςικζσ ςυνκζςεισ και διακρίνουν τθ μορφι τουσ καταγράφοντασ κατά τθν ακρόαςθ τθ ςειρά των διαφορετικϊν μερϊν: το τραγοφδι Yellow Submarine των Beatles (διμερισ μορφι ΑΒ), το τραγοφδι Vanita di vanita του A.Branduardi (τριμερισ μορφι ΑΒΑ) και το «Ξονςζρτο» του Π.Χατηιδάκι (μορφι ρόντο ΑΒΑΓΑ) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το «Χορό των κφκνων» του P.I.Tchaikovsky με βάςθ ζναν «χάρτθ ακρόαςθσ» που απεικονίηει τθ διαδοχι των μερϊν Α Β Α και διακρίνουν τισ διαφορζσ ςτθν ενορχιςτρωςθ του ζργου (A πνευςτά Β ζγχορδα και πνευςτά Α πνευςτά). - Εκτζλεςθ Πουςικισ Ψραγουδοφν εκφραςτικά τισ φράςεισ του τραγουδιοφ «Θ Υζςτροφα» - Die Forelle του F.Schubert ςε ελλθνικι απόδοςθ του ποιιματοσ του C.F.Schubert - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009)

109 109 -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το τζταρτο μζροσ από το Ξουϊντζτο ςε λα μείηονα, D 667 "Θ πζςτροφα" του Franz Schubert και διακρίνουν το κζμα και τισ παραλλαγζσ του κακϊσ «περνοφν» από το κακζνα από τα πζντε μουςικά όργανα του κουϊντζτου: πιάνο, βιολί, βιόλα, βιολοντςζλο και κοντραμπάςο. Σ εκπαιδευτικόσ προθγουμζνωσ παίηει ςτο πιάνο τθ μελωδία του κζματοσ και τθν τραγουδοφν οι μακθτζσ. Ζπειτα, παίηει το κζμα ςτο πιάνο και πραγματοποιεί απλζσ παραλλαγζσ του (π.χ. προςκζτει νότεσ-μελίςματα, μεταβάλει το μελωδικά ρυκμό, αλλάηει τθν εναρμόνιςθ από μείηονα ςε ελάςςονα κ.ά). Σι μακθτζσ περιγράφουν διαιςκθτικά ποιεσ διαφορζσ παρατιρθςαν ςε κάκε παραλλαγι. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο τα τελευταία εννζα μζτρα του Εκνικοφ Ϊμνου από τθ δεφτερθ επανάλθψθ του ςτίχου «και ςαν πρϊτα ανδρειωμζνθ χαιρ ω χαιρ Ελευκεριά» ζωσ το τζλοσ με τθν τρίτθ επανάλθψθ του ςτίχου - και οι μακθτζσ διακρίνουν τθ διαφορά ανοικτισ φράςθσ δθλαδι φράςθσ που δίνει τθν εντφπωςθ ότι κα ακολουκιςει ςυνζχεια-και κλειςτισ φράςθσ δθλαδι φράςθσ που δίνει τθν εντφπωςθ τζλουσ.

110 110 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα δθμιουργιςουν με μουςικά όργανα «θχοεικόνεσ» που περιγράφονται μζςω του θχοχρϊματοσ και των μεταβολϊν τθσ δυναμικισ και τθσ ρυκμικισ αγωγισ Ρα περιγράψουν τθ δυναμικι αγωγι ενόσ μουςικοφ ζργου προγραμματικισ μουςικισ με τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ δυναμικισ αγωγισ 1.4. Δυναμικι Αγωγι Τροι δυναμικισ αγωγισ (piano, forte, fortissimo, pianissimo, crescendo, diminuendo) -Δθμιουργία Πουςικισ Σι μακθτζσ ακοφν θχογραφθμζνουσ φυςικοφσ ιχουσ που παρουςιάηουν μεγάλεσ διακυμάνςεισ δυναμικισ π.χ. ςταγόνεσ βροχισ που εξελίςςονται ςε καταιγίδα, ιρεμθ κάλαςςα που εξελίςςεται ςταδιακά ςε τρικυμία κ.ά. κι ζπειτα ομαδοςυνεργατικά - κατά ομάδεσ 4-5 μακθτϊν - θ κάκε ομάδα παρουςιάηει παίηοντασ ςε μουςικά όργανα τθ δικι τθσ ενορχθςτρωμζνθ θχθτικι απόδοςθ του φυςικοφ φαινομζνου που επζλεξε να περιγράψει. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το Waltz από τθ Χουίτα Masquerade του A.Khachaturian και ςθμειϊνουν κατά τθ διάρκεια τθσ ακρόαςθσ με ςυμβατικοφσ όρουσ τθσ δυναμικισ αγωγισ τθ διαδοχι των καταςτάςεων και των μεταβολϊν τθσ δυναμικισ αγωγισ - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008

111 111 Σι μακθτζσ: Ρα περιγράφουν τισ μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο χρθςιμοποιϊντασ τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ ρυκμικισ αγωγισ Ρα δθμιουργιςουν ζνα θχθτικό δρϊμενο με διαφορετικζσ καταςτάςεισ και μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ 1.5. υκμικι Αγωγι Τροι ρυκμικισ αγωγισ (ταχφτθτα) (allegro, adagio, accelerando, ritardando) -- Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν μουςικά ζργα με διαφορετικι ρυκμικι αγωγι κι επιλζγουν για τον κακζνα τον κατάλλθλο ςυμβατικό όρο περιγραφισ ρυκμικισ αγωγισ π.χ. τθν αρχι από κακζνα από τα τρία μζρθ του Ξονςζρτου για βιολί ςε λα ελάςςονα RV356 Op.3 του A.Vivaldi (Allegro Largo Presto) - Δθμιουργία μουςικισ Σι μακθτζσ χωρίηονται ςε 4-5 ομάδεσ οργάνων. Ψα μζλθ κάκε ομάδασ πειραματίηονται με ποικίλουσ τρόπουσ παραγωγισ διαφορετικϊν θχοχρωμάτων των οργάνων και κακορίηουν μια ςειρά διαδοχισ τουσ. Χτθ ςυνζχεια οι ομάδεσ παρουςιάηουν ζνα θχθτικό δρϊμενο με βάςθ τουσ πειραματιςμοφσ που προθγικθκαν ακολουκϊντασ παράλλθλα τισ οδθγίεσ ενόσ αρχθγοφ-μαζςτρου που αποδίδει χειρονομικά καταςτάςεισ και μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ. - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα κατανοιςουν τθν κατάταξθ των μουςικϊν οργάνων Ρα διακρίνουν το θχόχρωμα των μουςικϊν οργάνων τθσ ςυμφωνικισ ορχιςτρασ Ρα διακρίνουν το θχόχρωμα των ελλθνικϊν λαϊκϊν μουςικϊν οργάνων Ρα γνωρίςουν μουςικά όργανα άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα αναγνωρίηουν μουςικά όργανα ςε ςφνολα τηαη, ροκ και άλλων ειδϊν μουςικισ 1.6. Ηχόχρωμα Φυςικοί και θλεκτρονικοί ιχοι Είδθ φωνϊν Είδθ ορχιςτρασ Ελλθνικά και ξζνα παραδοςιακά όργανα -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν θχογραφθμζνα αποςπάςματα μουςικϊν ζργων για ςυμφωνικι ορχιςτρα και προςπακοφν να αναγνωρίςουν το θχόχρωμα των διαφορετικϊν οργάνων επιλζγοντασ κάκε φορά τθν αντίςτοιχθ εικόνα του μουςικοφ οργάνου που άκουςαν ςε εκπαιδευτικό φφλλο εργαςίασ που τουσ ζχει δοκεί. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Διακρίνουν το θχόχρωμα των ελλθνικϊν λαϊκϊν μουςικϊν οργάνων κατά τθν ακρόαςθ θχογραφθμζνων αποςπαςμάτων δθμοτικισ, ρεμπζτικθσ, αςτικισ επτανθςιακισ και ςφγχρονθσ ελλθνικισ μουςικισ και κατατάςςουν τα όργανα με - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ.,

112 112 Ρα πειραματίηονται με διαφορετικά θχοχρϊματα οργάνων χρθςιμοποιϊντασ απλό μουςικό λογιςμικό Χφνολα ςφγχρονθσ μουςικισ βάςθ τισ τζςςερισ βαςικζσ κατθγορίεσ του ςυςτιματοσ κατάταξθσ Hornbostel Sachs (Λδιόφωνα- Πεμβρανόφωνα Χορδόφωνα Αερόφωνα). -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν και παρακολουκοφν ηωντανζσ εκτελζςεισ διαφορετικϊν ειδϊν μουςικισ απ όλον τον κόςμο ςτο Διαδίκτυο παρατθρϊντασ τθ μορφι και το θχόχρωμα των αντίςτοιχων μουςικϊν οργάνων. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο ηωντανζσ μαγνθτοςκοπθμζνεσ εμφανίςεισ φωνθτικϊν ςυνόλων που ερμθνεφουν a capella ειδικζσ μεταγραφζσ οργανικϊν μουςικϊν ζργων για φωνθτικι απόδοςθ π.χ. θ Υζπμτθ Χυμφωνία του Beethoven από το φωνθτικό ςφνολο Swingle Sisters Σι μακθτζσ παρατθροφν πωσ τα μζλθ ςχθματίηουν και διαμορφϊνουν με τθ φωνι τουσ διαφορετικά θχοχρϊματα και πωσ αυτά θχοφν και ςυνθχοφν μεταξφ τουσ -Πουςικι Δθμιουργία Πε βάςθ τισ δυνατότθτεσ ενόσ λογιςμικοφ μουςικισ δθμιουργοφν ποικίλεσ μελωδικζσ γραμμζσ πάνω ςε ζνα δεδομζνο ρυκμικό μοτίβο και τισ ενορχθςτρϊνουν με διαφορετικοφσ τρόπουσ κι αντίςτοιχεσ μεταβολζσ δυναμικισ και ρυκμικισ αγωγισ. Χτθ ςυνζχεια ακοφν και αξιολογοφν τα αποτελζςματα των πειραματιςμϊν τουσ,. π.χ. εργάηονται με βάςθ το ρυκμικό μοτίβο: Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008

113 113 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν διαιςκθτικά τθ διαφορά μεταξφ μονοφωνίασ, ομοφωνίασ και πολυφωνίασ Ρα διακρίνουν διαιςκθτικά ςφμφωνεσ και διάφωνεσ ςυνθχιςεισ Ρα τραγουδοφν δίφωνουσ και τρίφωνουσ απλοφσ κανόνεσ, απλά μελωδικά οςτινάτι κακϊσ και τραγοφδια με απλό ιςοκράτθμα Ρα διακρίνουν διαιςκθτικά τα μονοφωνικά και πολυφωνικά μουςικά όργανα Ρα δθμιουργοφν ςυνθχιςεισ με μελωδικά και τονικά κρουςτά όργανα Ρα εκτελοφν ταυτόχρονα δυο ι περιςςότερα απλά ςτρϊματα ρυκμοφ ι μελωδίασ Ρα αυτοςχεδιάηουν και να ςυνκζτουν απλά ρυκμικά και μελωδικά οςτινάτι ςυνοδεφοντασ τα τραγοφδια τουσ 1.7. Συνιχθςθ Πονοφωνία, Σμοφωνία, Υολυφωνία (Βιωματικά) Πονοφωνικά- Υολυφωνικά μουςικά όργανα Δίφωνοι-Ψρίφωνοι κανόνεσ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν χαρακτθριςτικά θχογραφθμζνα αποςπάςματα μονοφωνικισ, ομοφωνικισ και πολυφωνικισ μουςικισ από τθν ελλθνικι βυηαντινι εκκλθςιαςτικι και δθμοτικι παράδοςθ κι από τθ λόγια δυτικι παράδοςθ και διακρίνουν διαιςκθτικά το διαφορετικό τουσ «άκουςμα». -Εκτζλεςθ μουςικισ Ψρεισ μακθτζσ παίηουν ταυτόχρονα από ζναν φκόγγο μίασ ςφμφωνθσ ςυνιχθςθσ κι ζπειτα μιασ διάφωνθσ κι ζπειτα πειραματίηονται για να βρουν άλλεσ αντίςτοιχεσ ςυνθχιςεισ. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν χαρακτθριςτικά θχογραφθμζνα αποςπάςματα μονοφωνικϊν και πολυφωνικϊν οργάνων και διακρίνουν ακουςτικά τθ διαφορά τουσ. - Πουςικι εκτζλεςθ Πακαίνουν κι εκτελοφν δίφωνουσ ι τρίφωνουσ κανόνεσ π.χ. Viva la Musica του Michael Praetorius: -- Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το Canon in D major του J.Pachelbel Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο -Audio CD - CD Player - Διδακτικά Υακζτα «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων -«Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- ΧτϋΔθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) -5 Audio CD Ανκολογίου - CD Player -Υιάνο, αρμόνιο

114 114 και διακρίνουν κάκε φορά τθν είςοδο του κζματοσ με τθ βοικεια ενόσ «χάρτθ αρόαςθσ» τθσ μουςικισ - Ενεργθτικι ακρόαςθ ΣΑκοφν το πολυφωνικό τραγοφδι από τθ Βόρειο Ιπειρο «Δερπολίτιςςα» και παρακολουκοφν ακουςτικά το «πλζξιμο» των φωνϊν.

115 115 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν ςφνκετα από άποψθ μουςικισ και λόγου - ελλθνικά παραδοςιακά τραγοφδια με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα προςεγγίηουν τθν οργανικι ςφνδεςθ τθσ ελλθνικισ μουςικισ παράδοςθσ με το χϊρο, το χρόνο και τθν κοινωνικι ηωι των ανκρϊπων Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν απζναντι ςτο περιβάλλον μζςα από δθμοτικά ελλθνικά τραγοφδια που πθγάηουν από τθν αλλθλζνδετθ ςχζςθ του ανκρϊπου με τθ φφςθ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα ψάλλουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ και να εκτελοφν κρθςκευτικά παραδοςιακά τραγοφδια ωσ ζκφραςθ κρθςκευτικοφ βιϊματοσ ςε ςχζςθ με εορτζσ τθσ ορκόδοξθσ εκκλθςίασ Ρα εκτελοφν μελωδίεσ παραδοςιακϊν τραγουδιϊν ςε μουςικά όργανα Ρα εκτελοφν ςε κρουςτά μουςικά όργανα το μελωδικό ρυκμό παραδοςιακϊν ελλθνικϊν τραγουδιϊν που μακαίνουν Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι κλθρονομιά του τόπου μασ ωσ μζροσ τθσ πολιτιςμικισ τουσ ταυτότθτασ Ελλθνικι μουςικι παράδοςθ Δθμοτικι μουςικι Βυηαντινι εκκλθςιαςτικι μουςικι -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν ελλθνικά δθμοτικά τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου απ όλο τον ελλαδικό χϊρο. π.χ. τα τραγοφδια «Ψηιβαζρι μου» (Πικρά Αςία), Ξανελόριηα (Πικρά Αςία), «Ξοντοφλα Οεμονιά» (Θπείρου), Ζχε γεια Υαναγιά (Υολίτικο), Ψηάνεμ ποταμζ μου (Βϊλακα Δράμασ), «Ψο Γεφφρι τθσ Άρτασ» (Χκιάκου), «Υότε κα κάνει ξαςτεριά» (Ξριτθσ) κ.ά. Πακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με τον κφκλο του χρόνου: Ξάλαντα Δωδεκαθμζρου, Χελιδονίςματα, αποκριάτικα παιδικά τραγοφδια, Ξάλαντα του Οαηάρου, τραγοφδια τθσ κοφνιασ κ.ά. π.χ «Άναρχοσ Κεόσ» (Ξάλαντα Βυηαντινά Χριςτουγζννων Ξοτυϊρων Υόντου), «Ξαλιν εςπζραν άρχοντεσ» (Ξάλαντα Χριςτουγζννων Ξριτθσ) «Αρχιμθνιά κι αρχιχρονιά» (Ξάλαντα Υρωτοχρονιάσ Ηακφνκου), «Χιμερον τα Φϊτα» (Ξάλαντα Φϊτων Υάτμου), Υερπεροφνα Αιανισ Ξοηάνθσ, κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ π.χ. «Θ Γζννθςίσ Χου Χριςτζ ο Κεόσ»-Απολυτίκιο Χριςτουγζννων, «Ψθ Ωπερμάχω Χτρατθγϊ», κ.ά. και ψάλλουν με ςυνοδεία ιςοκράτθ. Ψραγουδοφν ακόμθ Εγκϊμια Επιταφίου - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια που ςχετίηονται με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου, π.χ. «Κοφριοσ» «Δϊδεκα Ευηωνάκια», «Χαράντα παλικάρια», «Σ Γζρο κλζφτθσ», κ.ά. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Χτο πλαίςιο του εκπαιδευτικοφ λογιςμικοφ «Εμμζλεια» ακοφν Ακρτικά Δθμοτικά τραγοφδια - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) Εκπαιδευτικό λογιςμικό «Εμμζλεια» (Ε.Αναςταςιάδου, κ.ά. ΣΕΔΒ)

116 116 Εκτζλεςθ Πουςικισ Υαίηουν ςτθ φλογζρα τθ μελωδία από το Κοφριο του Φιγα Φεραίου (Εκδοχι Δ.Χοφτηου) Εκτζλεςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ ςυνοδεφουν ρυκμικά το τραγοφδι «Δϊδεκα Ευηωνάκια» ςτο ντουμπελζκι με το ρυκμικό ostinato: Δϊδεκα Ευηωνάκια -

117 117 -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν θχογραφθμζνθ εκτζλεςθ του Επιτάφιου του Χεικίλου προςεγγίηοντασ το νόθμα του κειμζνου από το «ςκόλιο» και παρατθροφν εικόνα από τθν επιτφμβια ςτιλθ -ςτθν οποία είναι χαραγμζνο θ οποία βρζκθκε ςτισ Ψράλλεισ τθσ Πικράσ Αςίασ το 1883 και χρονολογείται από το 150 π.χ. Υεριγράφουν τα ςυναιςκιματα που τουσ δθμιοφργθςε θ μουςικι. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νιϊςουν τθν αιςκθτικι ςυγκίνθςθ από τθν ακρόαςθ και τθν εκτζλεςθ τραγουδιϊν μελοποιθμζνθσ Ελλθνικισ ποίθςθσ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα αποτιμοφν και να αξιολογοφν διαιςκθτικά τθν επαφι με τα αγακά τθσ τζχνθσ και το ωραίο Ρα εκφζρουν και να αρκρϊνουν με άνεςθ και ακρίβεια το λόγο με τθ μελωδία και το ρυκμό τθσ μουςικισ 2.2. Αςτικι λαϊκι μουςικι- Μελοποιθμζνθ ποίθςθ-ϋελλθνεσ ςυνκζτεσ- Σφγχρονοι Ζλλθνεσ τραγουδοποιοί - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Σι μακθτζσ μακαίνουν τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου που ςυνδζονται με το ζποσ του 40, τθν Ξατοχι και τθν Απελευκζρωςθ π.χ. «Ρτοφτςε - Ρτοφτςε» (Γ.Σικονομίδθσ Κ.Χακελλαρίδθσ), «Ψθσ Δικαιοςφνθσ Ιλιε Ροθτζ» (Σ.Ελφτθ Π.Κεοδωράκθ), «Άμα τελιϊςει ο πόλεμοσ» (Λ.Ξαμπανζλλθ Π.Κεοδωράκθ) κ.ά., με τθν εξζγερςθ του Υολυτεχνείου «Υροοςκφνθμα» (Λ.Ξαμπανζλλθ Χτ.αρχάκου), «Εδϊ είναι ζνα φωσ αδερφικό» (Γ.Φίτςου Χρ.Οεοντι) και με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου «Άκρα του τάφου ςιωπι» (Δ.Χολωμοφ Γ.Παρκόπουλου), «Ψςάμικοσ» (Ρ.Γκάτςου- Π.Χατηιδάκι) και τισ οκτϊ πρϊτεσ ςτροφζσ από τον «Ϊμνο εισ τθν Ελευκερίαν» του Δ.Χολωμοφ ςε μελοποίθςθ του Ρ.Χ.Πάντηαρου. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν καντάδεσ, αςτικά ελαφρά και λαϊκά τραγοφδια π.χ. «Οαλοφν τ αθδόνια» (Δ.Οαυράγκα), «εκινά μια ψάροποφλα» (Δ.Γκόγκου), «Σι καλαςςινοί» (Χτ.Γεράνθ Γ.Ηαμπζτα) κ.ά. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν νεότερα ελλθνικά τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου π.χ. «Ψρελοβάπορο» (Σ.Ελφτθ Δ.Οάγιου), «Ψο καλαςςινό τριφφλλι» - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ

118 118 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν τθν ζννοια τθσ διαχρονικότθτασ τθσ μουςικισ και τον ρόλο των δθμιουργϊν τθσ Ρα ακροαςκοφν με ευαιςκθςία ζνα ζργο λόγιασ δυτικισ μουςικισ να εκφραςτοφν μζςα από αυτό και να εξωτερικεφςουν τα ςυναιςκιματά τουσ Ρα μποροφν να διακρίνουν κατά τθν ακρόαςθ ενόσ μουςικοφ ζργου τα δομικά κι εκφραςτικά ςτοιχεία του και να παρακολουκιςουν τθν εξζλιξι τουσ ςε όλθ τθ διάρκειά του 2.3. Λόγια Δυτικι Μουςικι Πουςικοί ςυνκζτεσ και εκτελεςτζσ (Σ.Ελφτθ Ο.Ξόκοτου), «Ξεμάλ» (Ρ.Γκάτςου Π.Χατηιδάκι), «Ακαναςία» (Ρ.Γκάτςου Π.Χατηιδάκι), «Ξουβζντα μ ζνα λουλοφδι» (Γ.Φίτςου Π.Κεοδωράκθ), «Ψρίτο τραγοφδι για ποντίκια» (Γ.Ξουρουποφ), «Υου πάει ο καιρόσ που φεφγει» (Π.Ξριεηι Δ.Παραγκόπουλου), «Πια θ Άνοιξθ» (Δ.Χαββόπουλου) κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τραγοφδια με περιεχόμενο ςχετικά με το δεςμό του ανκρϊπου με τθ φφςθ, με τθν ανάγκθ προςταςίασ του περιβάλλοντοσ κακϊσ και με εναλλακτικζσ μορφζσ ενζργειασ αλλά και τθν ανάγκθ αλλαγισ τρόπου ηωισ, τθν απαλλαγι από τον καταναλωτιςμό και τθν αλόγιςτθ ςπατάλθ ενζργειασ π.χ. «Πάνα Γθ» (απόδοςθ ςτίχου αγνϊςτου Χ.Ξατςιμίχασ D.A.Jusid), «Ψο τζρασ τθσ κυκλοφορίασ» (Γ.Χατηθπιερι), «Άλλοι τόποι, άλλοι τρόποι» (Β. Θλιόπουλοσ Ξ.Κωμαΐδθσ), κ.ά. - Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν θχογραφθμζνα αποςπάςματα από Χυμφωνίεσ του L.v.Beethoven π.χ. αρ.6 («Υοιμενικι»), αρ.5 κακϊσ κι ζργα για πιάνο π.χ. Bagatelle No.25 ςτθ λα ελάςςονα ( Für Elise ), Piano Sonata No 14 ςτθ Ρτο δίεςθ («Χονάτα του Χελθνόφωσ»), κ.ά.. Σ εκπαιδευτικόσ διαβάηει και δείχνει αντίςτοιχεσ εικόνεσ από -κατάλλθλο για τθν θλικία των μακθτϊν - βιβλίο για τθ ηωι και το ζργο του ςυνκζτθ ςε ςχζςθ με το γεγονόσ τθσ κϊφωςισ του και τα ιςτορικά και κοινωνικά γεγονότα τθσ εποχισ του και ειδικότερα με τα ιδανικά τθσ Γαλλικισ Επανάςταςθσ -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν από τθν όπερα Fidelio του L.v.Beethoven απόςπαςμα από το τραγοφδι O welche Lust! («Ω, τι χαρά, ςτον ανοικτό αζρα») των φυλακιςμζνων-πολιτικϊν κρατοφμενων- που αντικρίηουν μετά από χρόνια το φωσ και διαβάηουν τα λόγια ςε ελλθνικι απόδοςθ και περιγράφουν τα ςυναιςκιματα που δθμιουργεί θ μουςικι ςε ςχζςθ με το κζμα που διαπραγματεφεται. Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ

119 119 - Ακρόαςθ Πουςικισ Σ εκπαιδευτικόσ δείχνει από το Διαδίκτυο αποςπάςματα ςυναυλιϊν με ζργα του Ππετόβεν από μεγάλεσ ορχιςτρεσ και ςθμαντικοφσ ερμθνευτζσ από όλον τον κόςμο. Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) - Βιβλίο παιδικό για τον Πότςαρτ Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία, βιντεοπροβολζασ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τθ μουςικι από άλλουσ λαοφσ και πολιτιςμοφσ με δεκτικότθτα και κετικι ςτάςθ Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων ςτο οποίο περιλαμβάνεται μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα τραγουδοφν τραγοφδια άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν -κατάλλθλα για το θλικιακό τουσ επίπεδο- με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα ανταποκρίνονται ελεφκερα ςε μια μουςικι ακρόαςθ μουςικισ άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν με ποικιλία εκφραςτικϊν τρόπων (κίνθςθ, ηωγραφικι, παντομίμα, κλπ.) Ρα εκτελοφν απλά μελωδικά και ρυκμικά ςχιματα χρθςιμοποιϊντασ τθ φωνι ι απλά ρυκμικά όργανα ςυνοδεφοντασ τραγοφδια και μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι δθμιουργία 2.4. Μουςικζσ του κόςμου Ethnic και World Music - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το παραδοςιακό τραγοφδι «Ξαλθνφφτα» από τθν Ξάτω Λταλία και παρατθροφν ποια όργανα παίηουν και ποιεσ φωνζσ τραγουδοφν κάκε φορά ςε ςχζςθ με τθ δομι τθσ μουςικισ - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ

120 120 άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν. Ρα ςζβονται και να είναι δεκτικοί απζναντι ςτισ μουςικζσ προτιμιςεισ των άλλων Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) -Εκτ -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν το παραδοςιακό τραγοφδι «Ξαλθνφφτα» από τθν Ξάτω Λταλία και ςυνοδεφουν ρυκμικά το ρεφρζν με το ντζφι. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν ενδεικτικά τθν αρχι από πζντε παραδοςιακά τραγοφδια από τα Βαλκάνια χωρίσ να γνωρίηουν τθ γεωγραφικι τουσ προζλευςθ. Ζπειτα ακοφν πάλι τα μουςικά αποςπάςματα και αναηθτοφν τθ γεωγραφικι τουσ προζλευςθ ςτον χάρτθ, π.χ. «Πωρι κοντοφλα λεμονιά» (Ελλάδα), Mama (Αλβανία), La Livezille Lui Lon (Βουγαρία), Restim restim Draga (Χερβία), Bir Ah Cektim (Ψουρκία), κ.ά. Βρίςκουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ μεταξφ τουσ και διατυπϊνουν

121 121 αξιολογικζσ κρίςεισ όςον αφορά τθ ςχζςθ των κοινϊν μουςικϊν ςτοιχείων με τθ γεωγραφικι γειτνίαςθ των λαϊν. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το τραγοφδι La Morenada από τθ Βολιβία και χτυποφν τα χζρια και τα πόδια ρυκμικά ςφμφωνα με τα λόγια του τραγουδιοφ και τον παραδοςιακό τρόπο με τον οποίο χορεφεται. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Ακοφν και μακαίνουν το τραγοφδι Fatou yo από τθ Χενεγάλθ. Υαίηουν ζπειτα τθ μελωδία των δυο πρϊτων φράςεων ςτθ φλογζρα. Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων το οποίο ςυμπεριλαμβάνει και δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου -21 ου αιϊνα Ρα εκφράηουν και να αιτιολογοφν τα ςυναιςκιματα, τισ απόψεισ και τισ προτιμιςεισ τουσ για μουςικά ζργα από διαφορετικά μουςικά είδθ Ρα τραγουδοφν ατομικά θ ομαδικά- με μελωδικι ακρίβεια, ορκό ρυκμό και ςτακερι ταχφτθτα τραγοφδια που ανικουν ςε μουςικά είδθ και 2.3. Δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου 21 ου αιϊνα jazz, rock and roll, rock, pop, disco, reggae, rap, hip-hop, techno -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν ςτο Διαδίκτυο τρεισ διαςκευζσ τθσ Υζμπτθσ Χυμφωνίασ του L.v.Beethoven ςτo πλαίςιο βάςθ τριϊν διαφορετικϊν μουςικϊν ιδιωμάτων: disco A fifth of Beethoven (Peter Murphy), heavy metal (Metallica), techno-acoustic fusion (Vanessa Mae). Βρίςκουν ομοιότθτεσ διαφορζσ ςε ςχζςθ με το αυκεντικό ζργο και διατυπϊνουν αξιολογικζσ κρίςεισ κακϊσ και τισ προτιμιςεισ τουσ όςον αφορά τισ τρεισ διαςκευζσ. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Ακοφν και μακαίνουν να τραγουδοφν το Yellow Submarine των Beatles - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Εϋ Δθμοτικοφ» (Αποςτολίδου Α., Ηεπάτου Χ.), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο Πακθτι- Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Χτϋ Δθμοτικοφ» (Κεοδωρακοποφλου Π., Υαπαντϊνθσ Γρ., Υαραςκευοποφλου Χ. Α., Χπετςιϊτθσ Λ..), ΣΕΔΒ 2007 Βιβλίο

122 122 ρεφματα του 20 ου και 21 ου αιϊνα. Ρα αυτοςχεδιάηουν και να ςυνκζτουν με βάςθ ρυκμικά, μελωδικά και μορφολογικά ςτοιχεία δθμοφιλϊν ρευμάτων του 20 ου -21 ου αιϊνα. Πακθτι-Ψετράδιο Εργαςιϊν Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 14 -Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων Πουςικισ & Πουςικοφ Ανκολογίου Δθμοτικοφ Υ.Λ. & ΩΥΕΥΚ 2008 «Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ-Χτϋ Δθμοτικοφ» (Πόςχοσ Ξ.,Ψουμπακάρθ Ρ., Ψόμπλερ Π.), ΣΕΔΒ 2009) -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο μαγνθτοςκοπθμζνων ηωντανϊν εμφανίςεων μουςικϊν και μουςικϊν ςυνόλων τθσ jazz, rock and roll, rock, pop, disco, reggae, rap, hip-hop και techno μουςικισ. Υαρατθροφν ποια μουςικά όργανα παίηουν, ποια πρωταγωνιςτοφν και βάςει των κινθματογραφθμζνων πλάνων ςυνδζουν το ςτυλ τθσ μουςικισ με τθ γενικότερθ αιςκθτικι τθσ περιόδου. -Δθμιουργία Πουςικισ με χριςθ Ψ.Υ.Ε. Δθμιουργοφν, επεξεργάηονται και θχογραφοφν ζνα τραγοφδι Hip hop με δικό τουσ ςτίχο και μουςικι με τθ βοικεια κατάλλθλου μουςικοφ λογιςμικοφ κι επεξεργαςτι μουςικισ.

123 123 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 3 οσ : Συνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα βιϊςουν ότι θ μουςικι και θ κίνθςθ ςυνδζονται οργανικά Ρα αποδϊςουν με τθ φωνι ι με μουςικά όργανα τθν εντφπωςθ και τα ςυναιςκιματα που τουσ δθμιουργοφν χαρακτθριςτικά εικαςτικά ζργα. Ρα ςυνδυάςουν τθ μουςικι με το λόγο, τθν κίνθςθ, το κεατρικό παιχνίδι, τα εικαςτικά και τθν κινοφμενθ εικόνα ςε ζνα επίπεδο ςυμβολικό, υπερβατικό και διαιςκθτικό Ρα ςυνειδθτοποιιςουν το λειτουργικό ρόλο τθσ μουςικισ ςτον κινθματογράφο 3.1. Μουςικι και άλλεσ τζχνεσ - Ενεργθτικι ακρόαςθ Αναηθτοφν και παρακολουκοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο μαγνθτοςκοπθμζνθσ ςυναυλίασ όπου εκτελείται τo μουςικό ζργο Suite from Harry Potter and the Sorcerer s Stone από τθν Boston Pops Orchestra υπό τθ διεφκυνςθ του ίδιου του ςυνκζτθ John Williams. Υαράλλθλα ο εκπαιδευτικόσ δίνει ςτουσ μακθτζσ ζνα φυλλάδιο όπου απεικονίηονται οι βαςικοί ιρωεσ του βιβλίου. Ξακϊσ ακοφν τθ μουςικι, φαντάηονται τισ αντίςτοιχεσ ςκθνζσ από το ομϊνυμο βιβλίο ι τθν κινθματογραφικι ταινία και παράλλθλα παρατθροφν τθν ενοργάνωςθ του ζργου μουςικισ που περιλαμβάνει τα εξισ μζρθ: Hedwig s Flight όπου θ Hedwig, θ λευκι κουκουβάγια, περιγράφεται με τον ιχο τθσ τςελζςτασ θ οποία «ςυνδιαλζγεται» μουςικά με τθν υπόλοιπθ ορχιςτρα (τςελζςτα και ορχιςτρα) Fluffy and his harp - όπου ο τεράςτιοσ τρικζφαλοσ ςκφλοσ Fluffy που κοιμάται περιγράφεται με τον ιχο του φαγκότου και θ Παγικι Άρπα που τον κρατά κοιμιςμζνο -κι επομζνωσ ακίνδυνο φφλακα τθσ Πυςτικισ Ξάμαρασ-περιγράφεται με τον ιχο τθσ άρπασ (ντουζτο άρπασ φαγκότου) Quidditch όπου ο ιχοσ και τα χρϊματα τθσ γιορτινισ ατμόςφαιρασ, το πλικοσ και οι ςθμαίεσ που ανεμίηουν κατά τουσ ενδοςχολικοφσ αγϊνεσ Quidditch περιγράφονται με τον ιχο αποκλειςτικά των χάλκινων πνευςτϊν (χάλκινα πνευςτά) Wizard s Alley όπου οι ιχοι ςτθν αγορά που πθγαίνει ο Harry Potter για να πάρει το μαγικό του ραβδί, τθ ςκοφπα του κι άλλα εφόδια περιγράφονται με τα ξφλινα πνευςτά, τα ζγχορδα και κρουςτά που εναλλάξ «πρωταγωνιςτοφν» ςε δεδομζνα ςθμεία ( Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία, βιντεοπροβολζασ

124 124 ζγχορδα, ξφλινα πνευςτά και κρουςτά) (Πουςικι και Οογοτεχνία, Πουςικι και Ξινθματογράφοσ) --Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν jazz μουςικι κακϊσ προβάλλεται από τον υπολογιςτι -μζςω βιντεοπροβολζα και του αντίςτοιχου προγράμματοσ προβολισ εικόνων μια ςειρά εικαςτικϊν ζργων που απεικονίηουν τηαη μουςικοφσ ι που ζχουν εμπνευςτεί από τθ jazz μουςικι π.χ. (Πουςικι και Εικαςτικά) - Πε βάςθ τον πίνακα «Ζναςτρθ Ρφχτα» του Van Gogh δθμιουργοφν ιχουσ με ποικίλα μζςα για να αποδϊςουν μουςικά τθν εικόνα που περιγράφει το ζργο κακϊσ και τα ςυναιςκιματα που εκφράηει. Θ «μεταφορά» αυτι μπορεί να γίνει π.χ. δίνοντασ ζμφαςθ ςτισ ζννοιεσ τθσ ταχφτθτασ και τθσ δυναμικισ,

125 125 δθμιουργϊντασ ςτρϊματα μουςικισ (layers) με διαφορετικά θχοχρϊματα οργάνων που κα δθμιουργοφν τθν αίςκθςθ τθσ αρμονίασ μζςα από τθν απόδοςθ δυο αντικετικϊν ςτοιχείων του φωτόσ και τθσ νφχτασ. (Πουςικι και Εικαςτικά) Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδζςουν τθ μουςικι με το λόγο, με μακθματικζσ ζννοιεσ, με τθν Λςτορία, με τθ Γεωγραφία κ.ά Μουςικι και άλλα μακιματα -Ξαταςκευι αυτοςχζδιων οργάνων: Ξαταςκευάηουν ζνα μονόχορδο του Υυκαγόρα και πειραματίηονται με τισ ιδιότθτεσ του ιχου και τθ μακθματικι τουσ ςχζςθ. Πετακινϊντασ τον καβαλάρθ χωρίηουν τθν τεντωμζνθ χορδι: ςε δφο ίςα μζρθ (και το ζνα μζροσ, δθλαδι το 1/2 δίνει τθν οκτάβα), ςε τρία ίςα μζρθ (και τα 2/3 δίνουν διάςτθμα κακαρισ πζμπτθσ), ςε τζςςερα ίςα μζρθ (και τα 3/4 μασ δίνουν τθν κακαρι τετάρτθ) Χυςχετίηουν τουσ φκόγγουσ που παράγονται ακουςτικά ωσ προσ τθν απόςταςι τουσ. Ψα διαςτιματα ογδόθσ, κακαρισ πζμπτθσ και κακαρισ τετάρτθσ προςεγγίηονται επομζνωσ βιωματικά ωσ αποςτάςεισ μεταξφ φκόγγων (Πουςικι και Πακθματικά) Ωλικά κακθμερινισ χριςθσ Υιάνο, αρμόνιο --Ξαταςκευι αυτοςχζδιων οργάνων Ξαταςκευάηουν αυτοςχζδια

126 126 ινδιάνικα κρουςτά μουςικά όργανα από απλά υλικά π.χ. waterdrum - ςε ζνα άδειο μεταλλικό κουτί από καφζ προςκζτουν ¼ ποςότθτα νεροφ και μετά ςτερεϊνουν ςφιχτά με ςκοινί τθ μεμβράνθ ςχθματιςμζνθ από κομμάτι παλιάσ ςαμπρζλασ ι ζνα μπαλόνι. Για επικρουςτιρασ, αρκεί μια ξφλινθ ράβδοσ ι ίςιο κλαδί, λίγο μακρφτερο από ζνα μολφβι. Χτθν επιφάνεια του κουτιοφ κολλάνε χαρτί με ηωγραφιςμζνα ινδιάνικα ςφμβολα ςχζδια. - Πουςικό παιχνίδι Στείλε το μινυμα Σι μακθτζσ χωρίηονται ςε δυο ομάδεσ φυλζσ Λνδιάνων τθσ Βόρειασ Αμερικισ που ςτζλνουν μυνιματα τυμπάνων μεταξφ τουσ. Υροτείνουν μυνιματα και τα αποδίδουν ρυκμικά ςε αυτοςχζδιο waterdrum που καταςκεφαςαν. π.χ. Βί- ςο- νεσ κυ - νθ- γά - με τϊ - ρα Σ εκπαιδευτικόσ γράφει τα μυνιματα ςτον πίνακα τθσ τάξθσ. Ζνασ μακθτισ επιλζγει ζνα από τα μυνιματα και χωρίσ να το φανερϊςει αποδίδει το ρυκμό ςε αυτοςχζδιο τφμπανο που ζχει καταςκευάςει. Ψα μζλθ τθσ αντίπαλθσ ομάδασ πρζπει να βρουν ποιο μινυμα ιταν κ.ο.κ. (Πουςικι και Γεωγραφία) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Εκτζλεςθ Πουςικισ Υροςεγγίηουν βιωματικά κρφλουσ, παραδόςεισ και γεγονότα τθσ βυηαντινισ και νεότερθσ ιςτορίασ των Ελλινων ακοφγοντασ και μακαίνοντασ τραγοφδια με ςτίχο αντίςτοιχου περιεχομζνου. π.χ. «Παρμαρωμζνοσ Βαςιλιάσ» (Υυκαγόρασ - Α.Ξαλδάρασ), «Χτθ μζςθ ςτθν Αράχωβα» (Υαραδοςιακό), «Δϊδεκα Ευηωνάκια» (Υαρδοςιακό), «Φίλοι κι αδζρφια» (Λ.Ξαμπανζλλθσ - Χτ αρχάκοσ), «Ψθσ Αμφνθσ τα παιδιά» (Υαραδοςιακό), «Πικρόσ

127 127 ιρωασ» (Ο.Ξθλαθδόνθσ), «Ξολλιγα γιοσ» (Γ.Ρεγρεπόντθ Ο.Ξθλαθδόνθ) κ.ά. (Πουςικι και Λςτορία) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Υειραματίηονται με τισ ιδιότθτεσ του ιχου π.χ. ακοφν τα θχθτικά κφματα ενόσ κουταλιοφ που δονείται δζνοντασ ςτο ςϊμα του ζναν ςπάγγο τισ άκρεσ του οποίου τοποκετεί ςτα αυτιά του κ.ά. (Πουςικι και Φυςικι) Εκτζλεςθ Πουςικισ Χτο πλαίςιο προςζγγιςθσ τθσ αφοαμερικάνικθσ μουςικισ και των ιςτορικϊν, γεωγραφικϊν και κοινωνικϊν παραγόντων που διαμόρφωςαν δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου αιϊνα μακαίνουν χαρακτθριςτικά gospel και blues τραγοφδια. π.χ. μακαίνουν το παραδοςιακό αφροαμερικάνικο τραγοφδι Somebody got lost in the storm. Εκτελοφν ζπειτα το τραγοφδι αντιφωνικά με ομάδεσ κοριτςιϊν αγοριϊν. Ψα κορίτςια τραγουδοφν τισ τρεισ πρϊτεσ φράςεισ και τα αγόρια τισ δυο τελευταίεσ. Τλοι τραγουδοφν a capella κρατϊντασ το ρυκμό με ςτράκεσ. (Πουςικι και Λςτορία, Πουςικι και Γεωγραφία, Πουςικι και Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι)

128 128 -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο εκτζλεςθ του τραγουδιοφ Somebody got lost in the storm από τθ Joan Baez που ςυνοδεφει με κικάρα. (Πουςικι και Αγγλικά) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το τραγοφδι «Ξαλθνφφτα» από τθν ελλθνόφωνθ Ξάτω Λταλία διαβάηοντασ παράλλθλα τουσ ςτίχουσ. Εντοπίηουν τισ λζξεισ που υπάρχουν και ςιμερα ςτθ νεοελλθνικι γλϊςςα και προςπακοφν να ςυλλάβουν το νόθμα του ποιθτικοφ κειμζνου. (Πουςικι και Γλϊςςα)

129 129 -Δθμιουργία Πουςικισ Χυνκζτουν ςυλλογικά μια μελοποίθςθ του ποιιματοσ «Ανάμεςα ςε δυο πατρίδεσ» τθσ Αγακισ Δθμθτροφκα π.χ. ΑΡΑΠΕΧΑ ΧΕ ΔΩΣ ΥΑΨΦΛΔΕΧ 1.Βγαίνω μες απ τθ φωτιά με καμζνθ τθν καρδιά, βγαίνω μες απ τθ φωτιά κι απ το καυτό τθσ κφμα. 2.Ιρεμθ πατϊ ςτεριά χωρίσ νοτιά, χωρίσ βοριά ιρεμθ πατϊ ςτεριά με το γυμνό μου βιμα. 7.Ψάχνω μια πατρίδα για μζνα ψάχνω για καινοφργια ελπίδα κι ειν θ χϊρα ετοφτθ που ιρκα ευλογθμζνθ χϊρα. 8. Ψάχνω μια πατρίδα για μζνα ψάχνω μια πατρίδα για ςζνα ψάχνω μια ελπίδα γι αυτοφσ που ζχουν μείνει πίςω 3.Θζλω τθ ηωι μου να βρω πριν ςθκϊςω άλλο ςταυρό κζλω τθ ηωι μου να βρω πριν ξαναγίνω κφμα.. 9. Είν αδζρφια είναι γονείσ μιασ αλικειασ παντοτινισ μιασ παγίδασ π οφτε κανείσ οφτε κι εγϊ κα λφςω. 4. Βγικα μες απ τθ φωτιά 10. Ξι αν από (ε)*δϊ με διϊξουν με καμζνθ τθν καρδιά τα πανιά μου κα με ςπρϊξουν βγικα μες απ τθ φωτιά ςε λιμάνια πιο φιλικά

130 130 τθν τελευταία ϊρα. (ςε μια καινοφργια πατρίδα)**. 5.φνορα και ποταμοί μαυροβοφνια και γκρεμοί πάκθ και τυφλοί κυμοί δε με ςκλαβϊνουν τϊρα. 6.Δίχωσ τθ ματιά μου τθ κολι τθ ηωι ηθτϊ τθν καλι τθ ηωι που κάνουν πολλοί μεσ ςτου Θεοφ τα δϊρα. * και ** : Υρόκειται για προςκικεσ τθσ τάξθσ για τισ ανάγκεσ τθσ μελοποίθςθσ. (Πελοποίθςθ Εϋ Ψάξθσ ςχ. ζτοσ ) -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τραγοφδια που δθμιουργικθκαν με τθ μελοποίθςθ ποιθμάτων από Ζλλθνεσ ςυνκζτεσ και κυκλοφόρθςαν ςε 2 καςςζτεσ με τον τίτλο «Πελοποιθμζνα ποιιματα από βιβλία του Δθμοτικοφ Χχολείου» (ΩΥΕΥΚ - Διεφκυνςθ Εποπτικϊν Πζςων Διδαςκαλίασ, 1997) π.χ. «Σ κφριοσ Ξανείσ» (Πυρτιϊτιςςα Γ.Χατηθνάςιου), «Ψοφρκικθ Ειςβολι» (Ξ.Πόντθ-Ρ.Παυρουδι), «Υρϊτθ Παΐου» (Δ.Χολωμοφ Π.Υλζςςα), «Ψραγοφδι Ξοριτςιοφ» (Σ.Ελφτθ-Κ.Αντωνίου), κ.ά.

131 131 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 4 οσ :Η μουςικι εντόσ κι εκτόσ ςχολείου ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νιϊςουν τθ χαρά και τθν ικανοποίθςθ που προςφζρει θ παρουςίαςθ μιασ εκδιλωςθσ με μουςικι που εκτελείται ηωντανά και ςε πραγματικό χρόνο ενϊπιον κοινοφ Ρα παρακολουκοφν ποικιλία μουςικϊν δρϊμενων (ςυναυλίεσ, κοντςζρτα, κτλ.) και να ςυμπεριφζρονται ανάλογα με τθν περίςταςθ 4.1. Εκδθλϊςεισ ςχολικζσ 4.2. Εκπαιδευτικά προγράμματα άτυπθσ εκπαίδευςθσ - Υαρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα επ ευκαιρία διαφόρων εορταςμϊν, επετείων, εκδθλϊςεων/αφιερωμάτων ςτο χϊρο του ςχολείου ι ςε άλλουσ χϊρουσ π.χ. Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 28 θσ Σκτωβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 17 θ Ροεμβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 25 θσ Παρτίου Εκδθλϊςεισ ςχετικά με κζματα μουςικά ι ευρφτερου ιςτορικοφ, κοινωνικοφ και περιβαλλοντικοφ ενδιαφζροντοσ π.χ. «Σι Υατρίδεσ των ανκρϊπων», «Πελοποιθμζνθ ελλθνικι ποίθςθ», «Φωνζσ από τθ Κάλαςςα», «Πίκθσ Κεοδωράκθσ-Π.Χατηιδάκισ» «Ψ όνειρο του παιδιοφ είναι θ ειρινθ», «Δικαιϊματα των παιδιϊν» «Υράςινθ γθ, μπλε ουρανόσ και κάλαςςα», κ.ά. -Υαρουςιάηουν τραγοφδια και μουςικι για πολφτεχνα δρϊμενα ι μουςικοκεατρικζσ παραςτάςεισ που περιλαμβάνουν τθ ςυνδρομι πολλϊν τεχνϊν, π.χ. «Σδυςςεβάχ» (Ξαλογεροποφλου. Χαββόπουλου Δ.), «Πορμόλθσ» (Χάχφελντ Φ..- Χπανοφ Γ.), «Ψο Χκλαβί» (Ξαλογεροποφλου.- Ξυπουργόσ Ρ.) επζνδυςθ λαϊκοφ παραμυκιοφ που δθμιοφργθςαν οι ίδιοι οι μακθτζσ, κ.ά. Υαρακολουκοφν ςυναυλίεσ ςτο ςχολείο ι εκτόσ ςχολείου ςτο πλαίςιο μουςικϊν εκπαιδευτικϊν προγραμμάτων/ εργαςτθρίων άτυπθσ εκπαίδευςθσ

132 Μουςειακι Αγωγι - Επιςκζπτονται μουςεία Πουςικϊν Σργάνων, μουςεία Οαϊκισ Ψζχνθσ, Αρχαιολογκά και Βυηαντινά μουςεία και αναηθτοφν εκκζματα ςε ςχζςθ με τθ μουςικι, π.χ. μουςικά όργανα, αγγεία που απεικονίηουν αρχαία μουςικά όργανα, ψθφιδωτά ι αγιογραφίεσ με μουςικζσ παραςτάςεισ, μουςικά όργανα που ςυνοδεφουν τουσ οι μεταμφιεςμζνουσ του Δωδεκαθμζρου ι των Αποκρεϊν, μουςικά όργανα θρϊων τθσ Ελλθνικισ Επανάςταςθσ κτλ. Επιςκζπτονται επίκαιρεσ εκκζςεισ αφιερωμζνεσ ςε ςυνκζτεσ ι εκτελεςτζσ μουςικισ. Μερικζσ Σθμαντικζσ Επιςθμάνςεισ Ψο μάκθμα τθσ Πουςικισ ςτθ Γενικι Εκπαίδευςθ ζχει κατεξοχιν χαρακτιρα εργαςτθριακό, λόγω τθσ ανάγκθσ ανάπτυξθσ δεξιοτιτων και πρακτικϊν δθμιουργικϊν διαδικαςιϊν και δραςτθριοτιτων για τθν προςζγγιςθ τθσ Ψζχνθσ τθσ Πουςικισ. Θ ποιότθτα των ςχολικϊν μουςικϊν εργαςτθρίων κακορίηει ςε ςθμαντικό βακμό τθν ποιότθτα του μακθςιακοφ περιβάλλοντοσ και άρα αποτελεί κλειδί για τθν επίτευξθ των μακθςιακϊν ςτόχων. Ψο μάκθμα τθσ Πουςικισ κα πρζπει να πλαιςιϊνεται από μουςικά όργανα. Ψα όργανα αυτά κα πρζπει να είναι ςυμβατά και να καλφπτουν τισ ανάγκεσ των δραςτθριοτιτων του Υρογράμματοσ Χπουδϊν. Είναι απαραίτθτθ θ ςυνεχισ επιμόρφωςθ των εκπαιδευτικϊν μουςικισ προκειμζνου να ενθμερωκοφν για το νζο Υρόγραμμα Χπουδϊν κακϊσ και για τισ νζεσ τάςεισ και εφαρμογζσ ςτο χϊρο τθσ Πουςικισ Εκπαίδευςθσ. Χφμφωνα με τισ προτάςεισ του Ρζου Χχολείου, το Υρόγραμμα Χπουδϊν Πουςικισ αποτελεί ζνα ανοιχτό και ευζλικτο πρόγραμμα ςπουδϊν το οποίο ζχει ωσ ςτόχο να βοθκιςει τον εκπαιδευτικό και να διευρφνει τισ επιλογζσ του. Ξάτι τζτοιο απαιτεί ενδυνάμωςθ του εκπαιδευτικοφ, ςυνεχι ενθμζρωςθ και επιμόρφωςθ και παροχι κινιτρων ςε ζνα πλαίςιο δια βίου μάκθςθσ.

133 ΦΕΚ Β 2666 Ρρόγραμμα ςπουδϊν Γυμναςίου Διδακτικό μακθςιακό αντικείμενο: Εικαςτικι αγωγι Σκοπόσ διδαςκαλίασ του μακιματοσ Σ γενικόσ ςκοπόσ τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ ςτο Γυμνάςιο είναι να γνωρίςει το παιδί τισ Εικαςτικζσ τζχνεσ, να εμβακφνει ς' αυτζσ και να τισ απολαφςει μζςα από ιςόρροπεσ βιωματικζσ δραςτθριότθτεσ ζρευνασ και δθμιουργίασ ζργων αλλά και μζςα από τθ γνϊςθ και κατανόθςθ του φαινομζνου τθσ τζχνθσ, ϊςτε να καλλιεργθκεί ωσ δθμιουργόσ, ωσ φιλότεχνοσ κεατισ αλλά και ωσ ενεργόσ ςυμμζτοχοσ ςτο κοινωνικό γίγνεςκαι δια μζςου τθσ τζχνθσ. Γενικοί διδακτικοί ςτόχοι Πε τθ διδαςκαλία των Εικαςτικϊν ςτο Γυμνάςιο επιδιϊκεται να καλλιεργθκεί: Θ δθμιουργικότθτα και θ δράςθ του μακθτισ ςε εικαςτικζσ δραςτθριότθτεσ. Θ γνϊςθ και θ χριςθ των υλικϊν, των μζςων, των εργαλείων, των τεχνικϊν και των πθγϊν ςε ποικίλεσ εικαςτικζσ μορφζσ. Θ ευαιςκθτοποίθςθ, θ ανταπόκριςθ, θ κατανόθςθ, θ ερμθνευτικι προςζγγιςθ, θ κριτικι προςζγγιςθ και θ ανάλυςθ του εικαςτικοφ ζργου αλλά και του φαινομζνου τθσ Ψζχνθσ γενικότερα. Θ κατανόθςθ τθσ πολιτιςτικισ διάςταςθσ και τθσ ςυμβολισ τθσ τζχνθσ ςτθν εξζλιξθ τθσ κοινωνίασ διαχρονικά και ςυγχρονικά. Θ κατανόθςθ προβλθμάτων, που ςυνδζονται με το περιβάλλον και με τθν ζννοια τθσ αειφόρου ανάπτυξθσ για το καλό ολόκλθρου του πλανιτθ. Θ απόκτθςθ κετικισ ςτάςθσ απζναντι ςτθν ετερότθτα μζςα από τθν επαφι τουσ με ζργα τζχνθσ άλλων πολιτιςμϊν. Ειδικότερα, με το μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ οι μακθτζσ πρζπει να είναι ςε κζςθ: Ρα αντλοφν ιδζεσ από τθν άμεςθ οπτικι και απτικι εμπειρία, τθ μνιμθ και τθ φανταςία. Ρα ςυνειδθτοποιοφν τισ δυνατότθτεσ ζκφραςθσ που προκφπτουν από τον πειραματιςμό με κάκε είδουσ υλικά, τεχνικζσ και μζςα, ςε όλεσ τισ διαςτάςεισ (επίπεδο, όγκοσ, χϊροσ, χρόνοσ). Ρα πειραματίηονται και να εκφράηονται με κάκε είδουσ οπτικό και εποπτικό υλικό (βιβλία, φωτογραφίεσ, διαφάνειεσ, φωτοτυπίεσ, αφίςεσ και άλλα) από διαφορετικζσ πθγζσ, διαφορετικζσ κουλτοφρεσ (μουςεία, αρχαιολογικοφσ χϊρουσ, αίκουςεσ τζχνθσ, μζςα από τθ ςφγχρονθ τεχνολογία και άλλοφ), ϊςτε να καταλιγουν ςε ιδζεσ που να ωκοφν ςτθν παραγωγι προςωπικοφ ζργου. Ρα βελτιϊνουν μζςα από τθν παρατιρθςθ τισ δεξιότθτεσ, κακϊσ και τισ ικανότθτεσ επιλογισ, καταγραφισ και ανάλυςθσ ερεκιςμάτων πράγμα που κα βοθκιςει ςτθν οργάνωςθ και τθν παραγωγι του ζργου τουσ. Ρα κατανοοφν τθ ςθμαςία τθσ διαδικαςίασ δθμιουργίασ του ζργου τουσ - κάτω από το πρίςμα τθσ τροποποίθςθσ τθσ αρχικισ ιδζασ τουσ είτε από τουσ ίδιουσ είτε από τουσ άλλουσ - ωσ αποτζλεςμα ςυηιτθςθσ, κριτικισ και επιρροισ. Ρα μεταφζρουν και να προςαρμόηουν τθν εμπειρία και τθ γνϊςθ από τα ζργα καλλιτεχνϊν ςτθν παραγωγι προςωπικϊν ζργων.

134 134 Ρα προςεγγίηουν αιςκθτικά τα ζργα τθσ ελλθνικισ, τθσ ευρωπαϊκισ και τθσ παγκόςμιασ τζχνθσ διαφορετικϊν εποχϊν, ανακαλφπτοντασ και αναγνωρίηοντασ τισ ςχζςεισ ανάμεςά τουσ. Ρα αναγνωρίηουν τισ διαφορετικζσ μεκόδουσ προςζγγιςθσ και επεξεργαςίασ μιασ ιδζασ από τουσ διάφορουσ καλλιτζχνεσ και να τισ ςυςχετίηουν με το νόθμα του ζργου, κατανοϊντασ ότι οι αντιλιψεισ που είναι διαφορετικζσ ςε κάκε εποχι επιδροφν ςτθ μορφι, ςτο περιεχόμενο και ςτον επικοινωνιακό χαρακτιρα κάκε ζργου. Ρα αναγνωρίηουν τισ αιςκθτικζσ αξίεσ του φυςικοφ και του δομθμζνου περιβάλλοντοσ, να αναπτφςςουν κριτικι ςτάςθ απζναντι ςτισ ςυνκικεσ που τα διαμορφϊνουν αλλά και να προςδιορίηουν τθ μεταξφ τουσ ςχζςθ. Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν ωσ προσ τθν επίδραςθ που ζχει το οπτικό πολιτιςτικό περιβάλλον ςτθ διαμόρφωςθ του τρόπου ηωισ μασ. Ρα επικοινωνοφν με τα ζργα των εικαςτικϊν τεχνϊν αλλά και με κάκε εικόνα, ϊςτε να αιςκανκοφν και να αξιολογιςουν τθν εντφπωςθ και τθν επίδραςθ που αυτά αςκοφν ςτθν προςωπικότθτά τουσ. Ρα εκφράηονται και να επικοινωνοφν λεκτικά χρθςιμοποιϊντασ τθν κατάλλθλθ ορολογία πάνω ςε κζματα Ψζχνθσ. Ρα αντιλαμβάνονται ότι οι τζχνεσ και οι εφαρμογζσ τουσ ςχετίηονται με πολλά επαγγζλματα. Ρα προςεγγίηουν το πολφπλοκο φαινόμενο τθσ Ψζχνθσ ςφαιρικά και να αντιλαμβάνονται τθν αμφίδρομθ ςχζςθ και αλλθλεπίδραςθ κεωρίασ και πράξθσ. Ρα εντοπίηουν τισ ςχζςεισ ανάμεςα ςτα εικαςτικά ζργα και ςτα ζργα των άλλων τεχνϊν κακϊσ και των επιςτθμϊν, τον άνκρωπο, τθν κοινωνία και τθ φφςθ. Επιδιϊκεται ο μακθτισ: Α τάξθ Γυμναςίου Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Ρα χρθςιμοποιεί μζςα και τεχνικζσ με αυξάνουςα ικανότθτα. Ρα δείχνει ενδιαφζρον για τισ ιςτορικζσ και τισ κοινωνικζσ παραμζτρουσ τθσ τζχνθσ. Ρα αναπτφςςει οπτικζσ και αντιλθπτικζσ ικανότθτεσ για το χϊρο, τον χρόνο, τθ δομι, τθν κίνθςθ, τα χρϊματα και το φωσ ςτα ζργα τζχνθσ. Ρα χρθςιμοποιεί ςφμβολα, για να εκφράηει ιδζεσ, ςυναιςκιματα και αξίεσ. Ρα κατανοεί τθν επίδραςθ διάφορων πολιτιςτικϊν ςτοιχείων και να χρθςιμοποιεί τζτοια ςτοιχεία ςτα ζργα του. Ρα βελτιϊνει τα ζργα του επθρεαςμζνοσ από ζργα τζχνθσ, από εκκζςεισ και από καλλιτζχνεσ. Ρα χρθςιμοποιεί ςτισ επιλογζσ για τα ζργα του τισ γνϊςεισ από τθν ιςτορία τθσ Ψζχνθσ και από άλλεσ πθγζσ. Ρα αναπτφςςει εκτίμθςθ και κρίςθ για τισ τζχνεσ και για τισ αιςκθτικζσ και τισ κοινωνικζσ επιδράςεισ τουσ. Ρα κατανοεί ότι ο καλλιτζχνθσ εκφράηει απόψεισ και αξίεσ. Ρα αναλφει διαφορετικζσ τεχνοτροπίεσ ζργων τζχνθσ αλλά και παιδικϊν ζργων. Ρα ςυνδζει τθν Ψζχνθ με το περιεχόμενο των άλλων μακθμάτων. Ρα αντιλαμβάνεται το ρόλο τθσ καλαιςκθςίασ ςτα αντικείμενα και ςτο δομθμζνο περιβάλλον.

135 135 Ρα επινοεί πολλζσ λφςεισ ςϋ ζνα καλλιτεχνικό πρόβλθμα. Ρα εκτιμά τθν κοινωνικι και τθν πολιτιςτικι ευκφνθ των καλλιτεχνϊν. Ρα ςυνεργάηεται με τουσ ςυμμακθτζσ του για τθν παραγωγι ομαδικϊν ζργων. Ρα χρθςιμοποιεί τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν δθμιουργία ςυνκετικϊν εργαςιϊν. 1 οσ Άξονασ: ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χχεδιάηουν νατουραλιςτικά αυξάνουςα ευχζρεια με Αποδίδουν χρωματικζσ ποιότθτεσ με δφο ι τρία διαφορετικά υλικά Αποδίδουν ςτοιχειωδϊσ χρωματικοφσ τόνουσ και αποχρϊςεισ Πολφβια, κάρβουνα και χρϊματα υλομπογιζσ μαρκαδόροι τζμπερεσ -Πακαίνουν τθ χριςθ των υλικϊν, των μζςων και των τεχνικϊν για τθν επεξεργαςία των προτεινόμενων, ςτον τζταρτο άξονα μορφϊν των εικαςτικϊν τεχνϊν -Χρθςιμοποιοφν εναλλακτικά όλα τα νεροχρϊματα, τα κάρβουνα τα μαλακά μολφβια, τουσ λεπτοφσ ι τουσ χοντροφσ μαρκαδόρουσ -Ρα πραγματοποιοφν ςυγκεκριμζνεσ αςκιςεισ γραμμισ με κυρίαρχο ςτοιχείο τθν κίνθςθ (π.χ. ζνα ηϊο που τρζχει) -Βιβλίο μακθτι για τθν Α τάξθ του Γυμναςίου dex.php?lesson_id=2 0&ep=431 -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθν Α τάξθ του Γυμναςίου -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου mnasio/eikastika_a/k ath/1_88.pdf mnasio/eikastika_b/k ath/s_1_95.pdf mnasio/eikastika/kat h.pdf Ρα χρθςιμοποιοφν τθν τεχνικι του κολάη Ξολάη -Ρα χρθςιμοποιοφν αφαιρετικζσ αςκιςεισ γραμμισ με τον ςκοπό να τισ ςυνκζςουν και να τισ επαναςυνκζςουν αφθρθμζνα και με τθν τεχνικι του κολάη -Χειρά διαφανειϊν (30-50 διαφάνειεσ) που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία διδάςκοντοσ (4 βιβλία χ1 ςειρά = 4 ςειρζσ)

136 136 -Σργανϊνουν εργαςτιριο Θλεκτρονικοί υπολογιςτζσ Ρα χρθςιμοποιοφν τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν παραγωγι εικαςτικοφ ζργου Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Ρα χρθςιμοποιοφν προγράμματα ςτον θλεκτρονικό υπολογιςτι, μζςω των οποίων μποροφν να χρωματίςουν ψθφιακά ζνα μαυρόαςπρο πορτραίτο ςφμφωνα με τθν άποψθ τθσ ποπ αρτ -Ρα μάκουν να ςκανάρουν, να τυπϊνουν και να επεξεργάηονται τα ζργα τουσ μζςω του θλεκτρονικοφ υπολογιςτι -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ ndex.asp?lang=gr&id =3 -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. i-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm Χρθςιμοποιοφν βαςικά γεωμετρικά όργανα Γεωμετρικά όργανα -Χρθςιμοποιοφν χάρακα, τρίγωνο και διαβιτθ για τθ δθμιουργία γεωμετρικϊν και διακοςμθτικϊν ςχεδίων - CD ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD ROM) Δθμιουργοφν ελαφρά ανάγλυφεσ εικόνεσ πιζηοντασ ι ςφυρθλατϊντασ φφλλο χαλκοφ Χαράςςουν απλά κατάλλθλα ςχζδια ςτο λινόλεουμ και τα τυπϊνουν Φφλλο χαλκοφ -Χρθςιμοποιοφν μαλακό φφλλο χαλκοφ μικρϊν διαςτάςεων, 2-3 βαςικά εργαλεία και ολοκλθρϊνουν με οξείδωςθ ι με επιχρωματιςμό. -Υροςτατεφουν τισ ακμζσ του χαλκοφ με επικόλλθςθ ςϋ αυτζσ μονωτικισ ταινίασ. -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. fa.gr/askt1/ -Υροςζχουν κατά τθ χριςθ των κοπιδιϊν, για να αποφεφγονται μικροατυχιματα. (Ψο χζρι που χαράςςει είναι πάντα μπροςτά

137 137 Οινόλεουμ από το άλλο, το οποίο ςυγκρατεί το λινόλεουμ) Υλάκουν με τον πθλό χρθςιμοποιϊντασ μία-δφο διαφορετικζσ τεχνικζσ Υειραματίηονται με χαρά και ηωντάνια με νζα υλικά και μζςα Σργανϊνουν ςτοιχειωδϊσ τθν πορεία του ζργου του Υθλόσ -Βελτιϊνουν τθν τεχνικι του πθλοφ με μακαρόνι ι με προςκετικι τεχνικι Υειραματιςμοί Σργάνωςθ -Βελτιϊνουν επίςθσ τθν αφαιρετικι ι ςυνδυαςτικι τεχνικι με μαλακά υλικά, όπωσ πθλό, ςαποφνι -Αξιοποιοφν ποικίλα υλικά και μζςα, όπωσ διάφορα άχρθςτα αντικείμενα, κομμάτια υφαςμάτων, ξφλων ι πλαςτικϊν, φυςικά υλικά για χρϊματα, όπωσ κάρβουνο, κεραμίδι, κιμωλία κτλ. -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για gogh/episk.aspx -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ. r/teloglion/default.as px?lang=el- GR&loc=1&page=562 -Αναηιτθςθ πλθροφοριϊν από το διαδίκτυο για τθν ποπ αρτ Βρίςκουν νζεσ τεχνικζσ από διάφορεσ πθγζσ και επιχειροφν να τισ εφαρμόςουν ςε ζργα τουσ Πζκοδοσ Υθγζσ -Ανατρζχουν ςε βιβλία Ψζχνθσ, ςτο διαδίκτυο, ςε καταλόγουσ, ςε αφίςεσ, ςε εργαςτιρια Οαϊκισ Ψζχνθσ, ςε εκκζςεισ -Ποντζρνασ Ψζχνθσ, πθγζσ πλθροφοριϊν και ενκαρρφνονται να χρθςιμοποιοφν νζα υλικά, μζςα και τεχνικζσ -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) 2 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ:

138 138 Διακρίνουν και να ονομάηουν απλζσ κατθγορίεσ και κλίμακεσ των χρωμάτων ςτθ φφςθ και ςτθν τζχνθ Εφαρμόηουν ςτα ζργα τουσ γνϊςεισ από τισ χρωματικζσ αςκιςεισ Χρϊμα -Εκτελοφν χρωματικζσ αςκιςεισ με κερμάψυχρά, με ςυμπλθρωματικά και βαςικά χρϊματα, με τονικζσ και χρωματικζσ κλίμακεσ, πάνω ςε ζνα δοςμζνο κζμα - Πελετοφν τθν αλλθλεπίδραςθ των χρωμάτων ςε ζργα τζχνθσ -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. pi-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm -Δθμιουργοφν ζργα βαςιςμζνα ςε χρωματικζσ αςκιςεισ Διακρίνουν και διαφοροποιοφν τισ μορφζσ ςε ζνα ζργο τζχνθσ Αντιλαμβάνονται το ζργο ωσ μορφοποίθςθ Διακρίνουν τθ ρυκμικι επανάλθψθ ςτοιχείων ςε ζνα ζργο τζχνθ Αναγνωρίηουν τθν ουςιαςτικι ςυμβολι τθσ ςφνκεςθσ ςτθν οργάνωςθ και ςτο νόθμα ενόσ ζργου τζχνθσ Χρθςιμοποιοφν διάφορα είδθ ςφνκεςθσ ςτα ζργα τουσ Διακρίνουν τα κφρια ςτοιχεία τθσ ςφνκεςθσ και τουσ κφριουσ άξονεσ ςε χαρακτθριςτικά ζργα τζχνθσ Πορφι - ςχιμα Φυκμόσ -Διδάςκονται όλα τα μορφικά ςτοιχεία με παραδείγματα από ζργα τζχνθσ (π.χ. τθ χριςθ του χρϊματοσ ςτθ Χφγχρονθ Ψζχνθ) - Αςκοφνται με ςυγκεκριμζνα ι αφθρθμζνα ςχιματα --Χυηθτοφν με κζμα μορφι: άμορφο - όμορφο -Πετζχουν ςτο παιχνίδι τάνγκραμ -Αςκοφνται με επανάλθψθ μορφικϊν ςτοιχείων -Χυνδζουν το ζργο τζχνθσ με μουςικοφσ ρυκμοφσ και με κίνθςθ Χφνκεςθ, άξονεσ, κλίςεισ -Ξαλφπτουν τθν εικόνα ενόσ ζργου τζχνθσ με ζνα διάφανο χαρτί και ςχεδιάηουν πάνω ςε αυτό, τουσ άξονεσ τθσ ςφνκεςθσ του ζργου, κατά τθν Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ hagogh/episk.aspx

139 139 άςκθςθ Διακρίνουν ςτθ φφςθ οριςμζνα μεγζκθ, άξονεσ και κλίςεισ και τα αποδίδουν ςτοιχειωδϊσ ςε ζργα τουσ Αντιλαμβάνονται τθ ςχζςθ μεγζκουσ και απόςταςθσ ςτθ φφςθ Χχεδιάηουν (ζνα απλό ςχζδιο) βαςιηόμενοι ςε κανόνεσ τθσ προοπτικισ Υροοπτικι -Δθμιουργοφν ςχζδιο με παρατιρθςθ από τθ φφςθ -Υαρουςιάηουν λίγα ειςαγωγικά ςτοιχεία για είδθ ςφνκεςθσ (δυναμικι-ςτατικι, ςυμμετρικιαςφμμετρθ, ανοιχτι- κλειςτι) και για είδθ δομισ (οργανικι - γεωμετρικι) με αςκιςεισ ςφνκεςθσ -Διδάςκονται προοπτικι ενόσ ςθμείου φυγισ με ελεφκερο ι γραμμικό ςχζδιο με κζμα εςωτερικό χϊρο (δωμάτιο) ι εξωτερικό δομθμζνο χϊρο (δρόμοσ) 3 οσ Άξονασ: ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Αποδίδουν ςε ςχζδιο ζνα απλό αντικείμενο παρατθρϊντασ το εκ του φυςικοφ Διαμορφϊνουν ποικίλεσ εναλλακτικζσ προτάςεισ για τθν απόδοςθ ενόσ κζματοσ Κζματα εκ του φυςικοφ Κζματα από το περιβάλλον, τισ κακθμερινζσ αςχολίεσ, τα ιδανικά, τα αιςκιματα, διάφορα μθνφματα κ.ά. -Χρθςιμοποιοφν μολφβια και αργότερα χρϊματα -Αςκοφνται με εφκολεσ ςυνκζςεισ δφο ι τριϊν γεωμετρικϊν όγκων ι απλϊν αντικειμζνων -Αντλοφν κζματα από κακθμερινζσ αςχολίεσ, τθν τοπικι τουσ ιςτορία και τον πολιτιςμό (γεφφρια, κρινεσ,

140 140 Δθμιουργοφν και να βελτιϊνουν τα ζργα τουσ επθρεαςμζνοι από τθ κεματολογία ζργων τζχνθσ Πορφοποιοφν τισ ιδζεσ τουσ ςε ζργα λαϊκι αρχιτεκτονικι κ.α.) (λαϊκι αγορά, τςίρκο κτλ.), από το περιβάλλον, (εποχζσ, βυκόσ, περίπτερο, τοπίο, χωριό κ.ά.) Εκφράηουν αιςκιματα και να μεταδίδουν μθνφματα με τθν εικαςτικι γλϊςςα Αντιλαμβάνονται τισ εικαςτικζσ τζχνεσ ωσ οπτικι επικοινωνία Αειφόροσ ανάπτυξθ Υεριβάλλον -Υροωκοφν με τα ζργα τουσ μθνφματα για το περιβάλλον και τον πολιτιςμό όπωσ (π.χ. προφυλάξτε το δάςοσ από τθ φωτιά, όχι ςτα ναρκωτικά, «μθ ρυπαίνεται τθ κάλαςςα» «ναι ςτθν ειρθνικι επίλυςθ πάςθσ φφςεωσ προβλθμάτων χϊρασ ι χωρϊν», ναι ςτθν «ορκι διαχείριςθ των φυςικϊν πόρων ςτθ γθ», κ.ά. -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. pi-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm Δθμιουργοφν δικά τουσ διακοςμθτικά μοτίβα Διακοςμοφν ζνα τριςδιάςτατο αντικείμενο με παραδοςιακά ι με μοντζρνα μοτίβα -Σργανϊνουν εκκζςεισ ι εβδομάδεσ αφιερωμζνεσ ςε κάποιο πολιτιςμό -Χρθςιμοποιοφν προςχζδια για τθν καταγραφι ιδεϊν, κάνναβο για μεταφορά ι για μεγζκυνςθ -Αντιγράφουν, μελετοφν, επεξεργάηονται απλά ζργα τζχνθσ ϋεχουν δικι τουσ ζμπνευςθ και να επιλζγουν το δικό τουσ κζμα Υολιτιςμόσ Ψοπικι ιςτορία -Αντλοφν κζματα ι επιμζρουσ μορφικζσ και ςυνκετικζσ λφςεισ από ζργα τζχνθσ, εκκζςεισ, καλλιτζχνεσ και διαδίκτυο -Χχεδιάηουν κεραμικά πιάτα ι μοντζρνα χαλιά, διακοςμοφν υφάςματα, ενδφματα, μικροαντικείμενα κ.ά.

141 141 Κζματα από ζργα τζχνθσ Κζματα διακόςμθςθσ Ελεφκερα κζματα -Εικονογραφοφν ελεφκερα κζματα -Πποροφν επίςθσ να τροποποιοφν ι να επιλζξουν άλλο κζμα από το προτεινόμενο ςε κάκε περίπτωςθ από τον κακθγθτι -Σι μακθτζσ ανατρζχουν ςτο διαδίκτυο για τθν εφρεςθ πλθροφοριϊν ςε ςχζςθ με τθν τοπικι ιςτορία, τον πολιτιςμό, το περιβάλλον και τθν αειφόρο ανάπτυξθ 4 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Δθμιουργοφν εικόνεσ με νατουραλιςτικι προςζγγιςθ. Αποτυπϊνουν απλά και χωρίσ λεπτομζρειεσ διάφορεσ ςτάςεισ τθσ ανκρϊπινθσ φιγοφρασ. Χχζδιο, ςκίτςο Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: -Δθμιουργοφν ζργα νατουραλιςτικά ι με άλλουσ τρόπουσ αναπαράςταςθσ ανάλογα με τα ενδιαφζροντα και τισ προςωπικζσ κλίςεισ τουσ. -Υροςπακοφν ςταδιακά να εναρμονίςουν τισ ςχζςεισ μεγεκϊν ςτθ ηωγραφικι με τθ ςχζςθ μεγεκϊν ςτθ φφςθ. -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για gogh/episk.aspx Φωτοςκιάηουν ςτοιχειωδϊσ Χρωματίηουν ςτοιχειϊδεισ τονικζσ χρωματικζσ αντικζςεισ με και Ηωγραφικι -Ξαταγράφουν ςτοιχειωδϊσ το φωσ και τθ ςκιά με δφο - τρεισ τόνουσ

142 142 Χυνεργάηονται ςε ομαδικά ζργα ι εργαςίεσ Πλάκουν μια περίοπτθ ανκρϊπινθ φιγοφρα χωρίσ λεπτομζρειεσ αλλά με ςτοιχειϊδεισ ορκζσ αναλογίεσ -Επαναλαμβάνουν ομαδικά ι ατομικά τισ κινιςεισ ι τισ εκφράςεισ που απεικονίηουν οι άνκρωποι ςτο ζργο τουσ -Υροτείνουν ομαδικά ι ατομικά τθν τοποκζτθςθ των απλϊν γλυπτικϊν ι ηωγραφικϊν ζργων τουσ ςτο χϊρο ακολουκϊντασ ζνα τρόπο ςκζψθσ, τον οποίο επεξθγοφν και κοινοποιοφν ςτθν τάξθ Επιλζγουν ζνα ζργο τουσ για να αφθγθκοφν τθν ιςτορία του Χυνδυάηουν εικόνα και λόγο με ποικίλουσ τρόπουσ -Χυνδζουν νοθματικά ζνα ζργο τουσ με ζνα μικρό ποίθμα ι με μια πολφ ςφντομθ αφιγθςθ -Εικονογραφοφν ποιιματα και κζματα από άλλα μακιματα με ποικίλεσ τεχνοτροπίεσ Ξατανοοφν λειτουργία κινοφμενων ςχεδίων τθ των Ξινοφμενο ςχζδιο -Δθμιουργοφν ςειρά ςχεδίων με αλλθλουχία ςτα φφλλα ενόσ μικροφ μπλοκ με κζμα: κίνθςθ ι μεταμόρφωςθ Ξαταςκευάηουν ζνα mobile με απλά υλικά Mobile -Δθμιουργοφν με χαρτί από το μπλοκ τουσ επιχρωματιςμζνα τριςδιάςτατα ι δυςδιάςτατα ςχιματα που ανικουν ς ζνα -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου.

143 143 κζμα και τα κρεμοφν με ςπάγκο ι οποιοδιποτε άλλο υλικό από μία πλαςτικι κρεμάςτρα pi-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm Χχεδιάηουν απλζσ γεωμετρικζσ καταςκευζσ με τθ χριςθ γεωμετρικϊν οργάνων Χτοιχεία γραμμικοφ ςχεδίου -Αςχολοφνται με γεωμετρικζσ καταςκευζσ (πολφγωνα, γωνίεσ, τόξα) Χρθςιμοποιοφν τθ ςφγχρονθ τεχνολογία για να παράγουν ζργο Computer art -Αποφαςίηουν, αναηθτοφν και κατεβάηουν ζνα ζργο τζχνθσ από το διαδίκτυο και χρθςιμοποιοφν μεγεκυμζνεσ λεπτομζρειεσ, ωσ αφόρμθςθ για το δικό τουσ ζργο Σι μακθτζσ ανατρζχουν ςτο διαδίκτυο για τθν εφρεςθ πλθροφοριϊν ςε ςχζςθ με το happening τθν performance, τισ εγκαταςτάςεισ, τα mobile και τθν computer art. Εξοικειϊνονται με τισ ςφγχρονεσ μορφζσ τζχνθσ happening performance εγκαταςτάςεισ -Χυναποφαςίηουν για μορφζσ εικαςτικισ δράςθσ εντόσ ι εκτόσ ςχολείου Πλάκουν τριςδιάςτατεσ φιγοφρεσ γνωςτϊν ηϊων πλαςτικι γλυπτικι χαλκοπλαςτικι -Δθμιουργοφν μορφζσ και απλά χρθςτικά αντικείμενα Πλάκουν απλά χρθςτικά αντικείμενα -Δθμιουργοφν με μπάλεσ ςτεγνοφ χαρτιοφ και χαρτοταινίεσ για ςυνδετικό υλικό φιγοφρεσ γνωςτϊν ηϊων, τα οποία επιηωγραφίηουν -Ξόβουν ζνα προφίλ και ζνα ανφάσ μιασ απλισ μορφισ ςε ζναν κφβο από μαλακό υλικό.

144 144 -Δθμιουργοφν ρθχό ανάγλυφο, με κοινό κζμα, ςε πλάκα από πθλό ι ςε λεπτό φφλλο χαλκοφ και τα αναρτοφν όλα μαηί ωσ ςφνκεςθ ςε τοίχο Χτιλιηάρουν ζνα φυςικό ςχιμα και να το χρθςιμοποιοφν ωσ ςτολίδι Διακοςμθτικι Διακοςμοφν ταινίεσ (φρίηεσ) με γεωμετρικά, φυτικά, παραδοςιακά μοτίβα και ποικίλα διακοςμθτικά κζματα ςτισ προτεινόμενεσ εικαςτικζσ μορφζσ. -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για gogh/episk.aspx Αντιλαμβάνονται τθ λειτουργικότθτα του πολλαπλοφ ζργου τζχνθσ Χαρακτικι Εικονογράφθςθ -Χαράςςουν ςε μαλακό υλικό, όπωσ το λινόλεουμ -Φτιάχνουν ευχετιριεσ κάρτεσ -Ειςάγονται ςτθν τυπογραφία 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Υροςδοκϊμενα Πακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Υροςδιορίηουν οριςμζνα ιςτορικά και μορφολογικά ςτοιχεία ενόσ ζργου ι ομάδασ ζργων που τουσ είναι γνωςτό Αρχαίοι πολιτιςμοί -Δίνουν ζμφαςθ ςτα μορφολογικά ςτοιχεία του ζργου Ψζχνθσ -Ανατρζχουν ςτο διαδίκτυο για τθν εφρεςθ πλθροφοριϊν ςε ςχζςθ με τθν ιςτορία τθσ τζχνθσ Υροςδιορίηουν επίςθσ, τισ ςχζςεισ του ζργου με τουσ παραλιπτεσ του Ξάνουν υποκζςεισ ι τθν καλφτερθ εικαςία για τθ ςθμαςία των -Αίγυπτοσ -Πεςοποταμία -Ανατρζχουν ςε βιβλία Λςτορίασ Ψζχνθσ, κακϊσ και ςτο διαδίκτυο -Πακαίνουν να κρατοφν γραπτζσ ςθμειϊςεισ με ιςτορικά ςτοιχεία, με παρατθριςεισ και με -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ

145 145 οπτικϊν μορφϊν του ζργου ι των ζργων Διακρίνουν ςε ζνα χαρακτθριςτικό ζργο τζχνθσ τισ εμφανείσ επιδράςεισ Ξάνουν ςυγκρίςεισ αντιπαρακζτοντασ δφο παρεμφερι ζργα διαφορετικϊν εποχϊν Ξατανοοφν τθ ςυνζχεια των εικαςτικϊν Ψεχνϊν από εποχι ςε εποχι Αναγνωρίηουν τθ ςπουδαιότθτα τθσ αρχαίασ ελλθνικισ κλαςικισ τζχνθσ και τθν αιτιολογοφν Ζχουν κετικι ςτάςθ απζναντι ςτθ ςφγχρονθ τζχνθ Γνωρίηουν τι ςθμαντικό ζχει γίνει ςτθν αφαιρετικι και αφθρθμζνθ τζχνθ Γνωρίηουν το όνομα ενόσ ι δφο κορυφαίων καλλιτεχνϊν κάκε εποχισ και ζνα αντιπροςωπευτικό ζργο τουσ Αρχαία ελλθνικι τζχνθ -Ξρθτομυκθναϊκι -Ξλαςικι -Ελλθνιςτικι Αναφορζσ ςτθν Αναγζννθςθ και ςτθ ςφγχρονθ τζχνθ (αφαιρετικι, αφθρθμζνθ) ςκζψεισ τουσ για περιόδουσ τθσ τζχνθσ, ζργα και καλλιτζχνεσ -Ξοινοποιοφν ςτθν τάξθ τισ υποκζςεισ και τισ ερμθνείεσ τουσ με τθν κατάλλθλθ αιτιολόγθςθ -Αναγνωρίηουν διάφορεσ επιδράςεισ (κοινωνικζσ, κρθςκευτικζσ κ.ά.) -Διδάςκονται τθ ςυνζχεια τθσ τζχνθσ (ςχζςθ Αναγζννθςθσ και Ελλθνικισ Αρχαιότθτασ: οι περιπτϊςεισ Γζννθςθ τθσ Αφροδίτθσ του Πποτιτςζλι ι τα γλυπτά του Πιχαιλ Αγγζλου) -Επιλζγουν και παρουςιάηουν διάςθμα ζργα ηωγραφικισ, γλυπτικισ και αρχιτεκτονικισ -Εμπλουτίηουν τθν Λςτορία Ψζχνθσ με αςκιςεισ, ςυναρμολόγθςθ ςπαςμζνων αντιγράφων ι ςυμπλιρωςθ ςχεδίου ςε κομμάτια τοιχογραφίασ -Αςκοφνται ςτθν ζννοια του χρόνου δθμιουργϊντασ ζνα δικό τουσ ζργο με το τι ζγινε πριν ι μετά από αυτό που βλζπουν ς ζνα ζργο τζχνθσ που τουσ ζχει δοκεί Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου - lib/pilibpolymesakat alogosoptikovideo.h tm -Βιβλίο Λςτορίασ τθσ Ψζχνθσ ΓϋΕνιαίου Ουκείου ndex.php?lesson_id =20&ep=436 -ιςτοςελίδα ςτο διαδίκτυο για τθν Ψζχνθ τθσ Αναγζννθςθσ Ενοποιοφν και να ςυγκρίνουν διάφορεσ περιόδουσ τθσ τζχνθσ με αφορμι ζνα ςυγκεκριμζνο κοινό κζμα Κεματικι Λςτορία Ψζχνθσ Χϊροσ -Αςκοφνται ςτθν ελεφκερθ ερμθνεία και ςτθν προβολι τθσ προςωπικότθτασ του κακενόσ, μζςω των εντυπϊςεϊν τουσ, κακϊσ και τθσ ψυχολογικισ ςυμπλιρωςθσ ςτα αφαιρετικά και -Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.

146 146 Χρόνοσ προςωπογραφία αφθρθμζνα ζργα -Δίνουν χαρακτθριςμοφσ και ονόματα ςτθν μεταφορικι ςθμαςία των μορφολογικϊν ςτοιχείων, για παράδειγμα, ςτισ γραμμζσ με τισ λζξεισ «απλι», «κερμι», «ελεφκερθ», «ελικοειδισ» κ.τ.λ. gr/askt/site/sources/t_ section?sub_nav=navli nkswebsites&sparam=l nkarthistory -Γνωρίηουν τθν προςωπογραφία ςτθ ηωγραφικι, ι τθν προτομι ςτθ γλυπτικι ςε διάφορεσ ιςτορικζσ περιόδουσ τθσ τζχνθσ -Δθμιουργοφν ζνα ζργο με ςφγχρονο κζμα και με ενςωμάτωςθ χαρακτθριςτικϊν ιςτορικϊν ςτοιχείων, π.χ. από αιγυπτιακι τοιχογραφία -Πελετοφν ςφντομα μερικά ζργα από τθν Υροϊςτορικι τζχνθ, από τθν τζχνθ τθσ Αιγφπτου και τθσ Πεςοποταμίασ -Χυγκρίνουν αγάλματα τθσ Αιγφπτου με Ξοφρουσ και Ξόρεσ -Δίνουν ζμφαςθ ςτθν Αρχαία Ελλθνικι τζχνθ και ςτουσ κλαςικοφσ χρόνουσ -Διατρζχουν ςφντομα τθν Αναγζννθςθ και τθ Χφγχρονθ τζχνθ. Ψισ ςυνδζουν με τισ υπόλοιπεσ ενότθτεσ τθσ διδακτζασ φλθσ, όπωσ τισ μορφζσ εικαςτικϊν τεχνϊν ι τα μορφικά ςτοιχεία -Γνωρίηουν ονόματα και ζργα καλλιτεχνϊν

147 147 -Υροςεγγίηουν τθ διαφορετικι απόδοςθ του χϊρου ςτισ προϊςτορικζσ ςπθλαιογραφίεσ, ςτισ αιγυπτιακζσ, τισ βυηαντινζσ ι τισ αναγεννθςιακζσ τοιχογραφίεσ, και ςτθ μοντζρνα τζχνθ με ζναδφο ζργα ςε κάκε αναφορά 6 Ο Άξονασ: ΑΙΘΗΣΙΚΗ - ΚΡΙΣΙΚΗ - ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν ςτον προφορικό και ςτο γραπτό λόγο τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτζσ τουσ Υεριγράφουν αυτό που βλζπουν ςϋ ζνα ζργο Υροςδιορίηουν τα κφρια και εμφανι μορφικά ςτοιχεία ενόσ ζργου Ξρίνουν εάν το ζργο είναι αναπαραςτατικό τθ ςχζςθ του με τθν ακρίβεια τθσ φφςθσ Ξρίνουν εάν το ζργο δεν είναι αναπαραςτατικό το τι απθχοφν οι μορφζσ, οι κινιςεισ και οι ςχθματιςμοί που βρίςκονται μζςα ςτθ φφςθ ι ζχουν ςχζςθ με αυτιν Υεριγράφουν πϊσ οι γραμμζσ φαίνονται Σρολογία τθσ τζχνθσ Ανάλυςθ ζργου: -περιγραφικι -μορφολογικι -περιεχομζνου, νοιματοσ -κοινωνικϊν επιδράςεων και επικοινωνίασ -προτιμιςεισ, ειδικότερα κρίςεισ, για τον ςχεδιαςμό, το κζμα, τθ χριςθ των υλικϊν, τθν αναπαραςτατικι ακρίβεια, τθν εκφραςτικότθτα, τθν πρωτοτυπία, τθ χρθςιμότθτα κακϊσ και τθ γενικότερθ λειτουργία των καλλιτεχνικϊν μορφϊν -Βιϊνουν και κατανοοφν τουσ ςχετικοφσ με τθν καλλιτεχνικι τουσ δραςτθριότθτα όρουσ μζςα από μελζτθ, εμπειρίεσ, παραδείγματα και ςυηθτιςεισ. -Διευκολφνονται ςτθ φαινομενολογικι ανάλυςθ του ζργου και ςτθν αξιολόγθςθ με πολλαπλζσ ερωτιςεισ από τισ οποίεσ επιλζγουν τθν ορκι (π.χ. το φωσ του ζργου είναι: φυςικό, τεχνθτό, θμζρασ, μετωπικό, πλάγιο, διάχυτο, από μια πθγι, κτλ. ). -Χυηθτοφν εάν ο καλλιτζχνθσ ζχει ενςωματϊςει τα μορφολογικά ςτοιχεία ςε μια οργανικι ολότθτα, τζτοια που να -Βιβλία Λςτορίασ τθσ Ψζχνθσ ndex.php?lesson_id =20&ep=436 -Λςτοςελίδεσ διαδίκτυο ςτο -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου - lib/pilibpolymesakat alogosoptikovideo.h tm

148 148 να ζχουν κίνθςθ, τα χρϊματα να μεταφζρουν ςυναιςκιματα και τα μεγζκθ να υποδθλϊνουν απόςταςθ Ξατανοοφν τθν ζννοια τθσ χρθςτικότθτασ και τθσ διακόςμθςθσ Ξατανοοφν τθ ςθμαςία του περιβάλλοντοσ ςτο ζργο τζχνθσ Αντιλαμβάνονται τθν ζννοια τθσ αιςκθτικισ ςτθ φφςθ και ςτθν τζχνθ Ξατανοοφν το ηιτθμα τθσ πρωτοτυπίασ ςτθν τζχνθ Ξατανοοφν και να ςχολιάηουν εμφανείσ κοινωνικζσ επιδράςεισ ςε ζνα χαρακτθριςτικό ζργο Ξατανοοφν το περιεχόμενο, το νόθμα ι το μινυμα ενόσ χαρακτθριςτικοφ ζργου Εκφράηουν και να αιτιολογοφν τθ γνϊμθ τουσ για ζργα ςυμμακθτϊν τουσ και για ζργα τζχνθσ γενικά Ξρίνουν το ζργο τουσ, προςδιορίηοντασ κετικά ςτοιχεία αλλά και πικανζσ αδυναμίεσ Χυμμετζχουν ευχαρίςτωσ ςυηθτιςεισ από τθν τζχνθ ςε γφρω Aξιολόγθςθ του ζργου τζχνθσ -Ψο ωραίο -Σι αιςκθτικζσ αξίεσ -Ψζχνθ και μίμθςθ -Ψζχνθ και ςφμβολα πείκει τον κεατι. -Χχολιάηουν το κζμα του ζργου και τισ επιδόςεισ του καλλιτζχνθ ςφμφωνα με τθ φφςθ εάν το ζργο είναι αναπαραςτατικό -Χυηθτοφν εάν ο καλλιτζχνθσ ζχει χρθςιμοποιιςει με πειςτικό τρόπο τα υλικά του -Χχολιάηουν τθ λειτουργικότθτα τθσ αρχιτεκτονικισ, τθσ διακόςμθςθσ και των τεχνουργθμάτων μζςα από τθν κακθμερινότθτά τουσ ςτο ςχολείο και ςτο ςπίτι -Χχολιάηουν τθ μορφι και το κζμα ςτα ζργα τθσ περιβαλλοντικισ τζχνθσ, κάνουν εκτίμθςθ και αποτίμθςθ ςτθ δομι και τθν χωροταξικι ανάπτυξθ τθσ περιοχισ που ηοφνε -Διδάςκονται τθν αιςκθτικι και τισ αιςκθτικζσ ζννοιεσ με ελεφκερεσ ςυηθτιςεισ, με ανάλυςθ απλϊν οριςμϊν των αιςκθτικϊν αξιϊν (π.χ. τραγικόκωμικό, υπζροχοχαριτωμζνοωραίο), με τον προςδιοριςμό αιςκθτικϊν επικζτων και χαρακτθριςμϊν (π.χ. δυναμικό,

149 149 ιρεμο). Υαραπζμπονται ςε παραδείγματα ζργων τζχνθσ Απαιτοφμενοσ Χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ πρζπει να επιτυγχάνεται μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Απαραίτθτο, επίςθσ, είναι να ςυνεργάηεται με εκπαιδευτικοφσ τζχνθσ και άλλων ειδικοτιτων. 1) Ευρωπαϊκι Τζχνθ Ενδεικτικζσ διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ Ξατανόθςθ και χριςθ ξενόγλωςςων κειμζνων και όρων για τθν Ψζχνθ. Γνωριμία με τον ευρωπαϊκό εικαςτικό χϊρο. Σι πλθροφορίεσ εμπλουτίηονται από τθ Γεωγραφία, τθ Οογοτεχνία, τθ Πουςικι και τισ ανάλογεσ ιςτοςελίδεσ ςτο διαδίκτυο. 2) Γεωγραφία - Οικιακι Οικονομία και Τζχνθ Εικαςτικι απόδοςθ του φυςικοφ περιβάλλοντοσ. Ξαταςκευι γεωγραφικοφ χάρτθ και μετεωρολογικοφ ςχεδίου. Αιςκθτικι των χϊρων, κζματα από τθν οικογζνεια, τισ ανκρϊπινεσ ςχζςεισ, τθν κατοικία κ.ά. (ΣΕΛ ) 3) Η λογοτεχνία ςτο μάκθμα των Εικαςτικϊν Απόδοςθ κεμάτων από τθ Οογοτεχνία και ειδικότερα από τθ Ρεοελλθνικι Γλϊςςα και Γραμματεία. Ξατανόθςθ κεματικϊν ενοτιτων, ερμθνεία και εικαςτικι απόδοςθ, αξιοποίθςθ των ςυμβολιςμϊν. Χυνδρομι τθσ Υλθροφορικισ, τθσ Πουςικισ, τθσ Γεωγραφίασ, τθσ Φυςικισ Αγωγισ. 4) Η κρθςκευτικι παράδοςθ και τα Εικαςτικά Εικαςτικι απόδοςθ κεμάτων από τθν Υαλαιά και Ξαινι Διακικθ. Χυνδρομι τθσ Οογοτεχνίασ, τθσ Γεωγραφίασ, τθσ Υλθροφορικισ. 5) Η Αιςκθτικι τθσ κίνθςθσ Χτο μάκθμα τθσ Φυςικισ Αγωγισ μυοφνται ςτθ ςθμαςία τθσ κίνθςθσ και τθν αιςκθτικι τθσ. Βιϊνουν τθ ρυκμικι και τθ ςυναιςκθματικι ι βουλθτικι ζκφραςθ μζςα από τθ ςωματικι κίνθςθ. Επιδιϊκεται ο μακθτισ: Β τάξθ Γυμναςίου Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Ρα αντιλαμβάνεται και να χρθςιμοποιεί ςφνκετα μορφικά ςτοιχεία. Ρα χρθςιμοποιεί τισ γνϊςεισ του από τθν ιςτορία τθσ Ψζχνθσ και ςτοιχεία από ζργα τζχνθσ ςτο δικό του ζργο. Ρα κατανοεί ςε βάκοσ τθν επίδραςθ που ζχουν διάφοροι πολιτιςμοί ςτθν τζχνθ. Ρα χρθςιμοποιεί ςτα ζργα του ςτοιχεία από διάφορεσ πθγζσ, όπωσ από μουςεία, εκκζςεισ, μζςα από το διαδίκτυο κ.ά.

150 150 Ρα κατανοεί ότι θ Ψζχνθ ικανοποιεί αιςκθτικζσ ανάγκεσ. Ρα αναλφει και να κρίνει διαφορετικζσ τεχνοτροπίεσ χρθςιμοποιϊντασ κοινωνικά, πολιτικά, διαπολιτιςμικά, ψυχολογικά και ιςτορικά ςτοιχεία. Ρα αναγνωρίηει τισ ικανότθτεσ που απαιτοφνται για τα διάφορα καλλιτεχνικά επαγγζλματα και τα επαγγζλματα εφαρμογϊν τθσ τζχνθσ. Ρα βρίςκει ποικίλεσ λφςεισ και προοπτικζσ ςε ζνα καλλιτεχνικό πρόβλθμα. Ρα αναγνωρίηει τθν πολφπλευρθ ςυμβολι του καλλιτζχνθ ςτθν κοινωνία. Ρα ςυνεργάηονται οι μακθτζσ μεταξφ τουσ για τθν παραγωγι ομαδικϊν ζργων. Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν ςτον πολιτιςμό τθσ εικόνασ. ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ Άξονασ: ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ Στόχοι Ενότθτεσ περιεχομζνων Ενδεικτικζσ δραςτθριότθτεσ Οι μακθτζσ να είναι Σι μακθτζσ: ικανοί να: Εκπαιδευτικό υλικό Χχεδιάηουν νατουραλιςτικά με αυξάνουςα ευαιςκθςία και ευχζρεια Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια δυο - τρεισ διαφορετικζσ τεχνικζσ Αποδίδουν απλζσ χρωματικζσ ποιότθτεσ με τόνουσ και αποχρϊςεισ Σργανϊνουν τθν πορεία καταςκευισ ενόσ ψθφιδωτοφ και να φτιάχνουν ι να επιλζγουν κατάλλθλεσ ψθφίδεσ Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια γεωμετρικά όργανα Χρθςιμοποιοφν το ξφλο για απλζσ καταςκευζσ ι για ςκαλίςματα Χρθςιμοποιοφν το Πολφβια και χρϊματα Υαςτζλ Ψζμπερεσ Αυγοτζμπερεσ Γεωμετρικά όργανα -Επιλζγουν και μακαίνουν τα υλικά, τα μζςα και τισ τεχνικζσ που κα χρθςιμοποιιςουν ςτισ προτεινόμενεσ ςτον τζταρτο άξονα μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν -Σργανϊνουν εργαςτιριο. -Ενθμερϊνονται για διάφορα υλικά, (π.χ. μελάνια με πενάκι ι πινζλο, αερογράφο, ακρυλικά, πλαςτικά, ςκόνεσ - κόλεσ, παςτζλ), με παραδείγματα από ζργα τζχνθσ και καταλιγουν ςτθν προςωπικι τουσ επιλογι. -Χχεδιάηουν απλά γραμμικά ςχζδια ι μοντζρνα ζργα με γεωμετρικά ςχιματα, με χριςθ χάρακα, τριγϊνου, διαβιτθ καμπυλόγραμμου και μοιρογνωμονίου -Χρθςιμοποιοφν -Βιβλίο μακθτι για τθ Βϋ τάξθ του Γυμναςίου ndex.php?lesson_id =20&ep=432 -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Β τάξθ του Γυμναςίου -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ και Γϋ Γυμναςίου. - Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου Α) mnasio/eikastika_a/ kath/1_88.pdf Β) mnasio/eikastika_b/ kath/s_1_95.pdf Γ) mnasio/eikastika/ka th.pdf Εποπτικό υλικό:

151 151 χαρτί ωσ χρωματικι επιφάνεια και ωσ καταςκευαςτικό μζςο Υειραματίηονται με νζα υλικά και μζςα Σργανϊνουν τθν πορεία των ζργων τουσ Υλάκουν με τον πθλό γνωρίηοντασ και εφαρμόηοντασ δφο διαφορετικζσ τεχνικζσ φλο Χαρτόνια, διάφορα χαρτιά Ψθφίδεσ Ωλικά για ψθφιδωτό Υθλόσ Εργαλεία και χρϊματα κεραμικισ ψθφίδεσ από χρωματιςτά χαρτιά, από αυτοςκλθρυνϊμενο πθλό που κόβεται και χρωματίηεται, ι ζτοιμεσ ψθφίδεσ -Χρθςιμοποιοφν φυςικό ι τεχνθτό πθλό -Ψινουν και διακοςμοφν τα αντικείμενα, ςε ςυνεργαςία με εργαςτιριο κεραμικισ -Επιχειροφν επίπεδεσ ι τριςδιάςτατεσ καταςκευζσ και διακοςμθτικά ςκαλίςματα -Ξόβουν, διπλϊνουν, ςυγκολλοφν, ςυρράπτουν χαρτιά ι χαρτόνια ςε αναπτφγματα τριςδιάςτατων καταςκευϊν -Χειρά διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία του διδάςκοντοσ (4 βιβλία x 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) -Cd διάρκειασ 1 ϊρα που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ (ςυνολικά 4 cd) -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) -CD ROM interactive για το για το Γυμνάςιο Χρθςιμοποιοφν τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν παραγωγι καλλιτεχνικοφ ζργου Ερευνοφν διάφορεσ πθγζσ και να βρίςκουν νζεσ τεχνικζσ τισ οποίεσ να εφαρμόηουν ςε ζργα τουσ Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ Υειραματιςμοί Σργάνωςθ Πζκοδοσ Υθγζσ -Αξιοποιοφν ποικίλα υλικά, άχρθςτα ι πρωτότυπα και ποικίλα μζςα -Δθμιουργοφν ιςτοςελίδα μζςα από τισ δωρεάν ιςτοςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου ςαν ςε εικονικι ζκκεςθ μακθτικϊν ζργων τζχνθσ -Ανατρζχουν ςε πθγζσ πλθροφοριϊν για χριςθ νζων μζςων και υλικϊν (π.χ. βιβλία Ψζχνθσ, κατάλογοι, διαδίκτυο, αφίςεσ, εργαςτιρια Οαϊκισ -Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό gr/index.asp?lang=g r&id=3

152 152 τζχνθσ, εργαςτιρια καλλιτεχνϊν, εκκζςεισ) -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου - lib/pi_lib_polymesa _katalogos_optiko_v ideo.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. asfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ. gr//teloglion/default.aspx?lang=el- GR&loc=1&page= οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν με αυξάνουςα ικανότθτα οριςμζνα μορφικά ςτοιχεία και αρχζσ ςφνκεςθσ ςε ζργα τουσ Διακρίνουν τθν ψευδαίςκθςθ ι τθν αίςκθςθ τθσ υφισ ςε ζνα ζργο τζχνθσ Δουλεφουν με ποικίλεσ υφζσ Διακρίνουν τισ ςχζςεισ μεγεκϊν και τισ αναλογίεσ μζςα ςϋ ζνα ζργο Ξλίμακεσ Αναλογίεσ- μεγζκθ Ωφι -Χυμπλθρϊνουν τθ γνϊςθ τουσ για τα μορφικά ςτοιχεία με αςκιςεισ κατανόθςθσ και με κατάλλθλα ζργα τζχνθσ ωσ παραδείγματα -Ωποβάλλονται ςε αςκιςεισ υφισ με πθχτό χρϊμα -Χρθςιμοποιοφν ποικίλουσ τρόπουσ για να αποδϊςουν διαφορετικζσ υφζσ ςτο ζργο τουσ. Για -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για _agogh/episk.aspx -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου -

153 153 τζχνθσ και να επιχειροφν αρμονικζσ αναλογίεσ ςε ζργα τουσ Διακρίνουν τθ δομι και τθ ςφνκεςθ ςϋ ζνα χαρακτθριςτικό ζργο. Ρα αναγνωρίηουν από τα ζργα τζχνθσ τουλάχιςτον τζςςερισ τρόπουσ ςφνκεςθσ Υροςχεδιάηουν ποικίλεσ ςυνκετικζσ προτάςεισ για ζνα ζργο τουσ Δομι, ςφνκεςθ παράδειγμα, χρθςιμοποιοφν τυπϊματα, φυςιματα, δουλεφουν με τα δάκτυλα, με ςφουγγαράκια κ.α. -Υεριγράφουν τα υλικά με απτικι επαφι -Επιλζγουν να δθμιουργιςουν μια ςφνκεςθ ρυκμοφ, ςυμμετρίασ, ιεράρχθςθσ ι τοποκζτθςθσ ςτθ χρυςι τομι -Ρα διακρίνουν τθ δομι ςε οργανικι και γεωμετρικι lib/pi_lib_polymesa _katalogos_optiko_v ideo.htm -Αναφζρονται ςε ζννοιεσ και ςε αρχζσ ςφνκεςθσ π.χ. ενότθτα, ποικιλία -Εκφράηουν τθν ανκρϊπινθ κλίμακα με ςμικρφνςεισ και μεγεκφνςεισ -Χρθςιμοποιοφν τον κάνναβο Δίνουν τθν αίςκθςθ του όγκου ςε επίπεδο ζργο, αλλά και να διαμορφϊνουν τον όγκο ςε τριςδιάςτατεσ μορφζσ Τγκοσ -Χρθςιμοποιοφν μικρά ςε μζγεκοσ παλιά αντικείμενα τα επικολλοφν ςε ζνα κόντρα πλακζ και τα επιηωγραφίηουν, επιλζγοντασ ζνα τρόπο ςφνκεςθσ -Αποδίδουν φζρουςα και πίπτουςα ςκιά ςτα αντικείμενα, τονικζσ διαβακμίςεισ (κιαροςκοφρο, ςφουμάτο) Αποδίδουν τθν -Επικολλοφν ςε κόντρα

154 154 ζννοια του χϊρου ςε δυςδιάςτατα ζργα και το χϊρο ςε τριςδιάςτατα Δθμιουργοφν τθν αίςκθςθ τθσ προοπτικισ ςε πλαςτικι μακζτα χωρίσ τθ χριςθ γεωμετρικϊν οργάνων Χϊροσ Υροοπτικι δφο ςθμείων Χχεδιαςτικι Χρωματικι Ατμοςφαιρικι πλακζ ι ςκλθρό χαρτόνι τρία άνιςα μεταξφ τουσ κατακόρυφα επίπεδα, τα οποία αναφζρονται ςε ζνα κζμα και αποδίδουν κάποιου είδουσ προοπτικι, για παράδειγμα, χρωματικι. Ψα επιηωγραφίηουν -Εφαρμόηουν τθν αντίλθψθ του χϊρου χϊροσ πραγματικόσ, χϊροσ εικαςτικόσ και χρθςιμοποιοφν ποικίλουσ τρόπουσ αναπαράςταςισ του -Ηωγραφίηουν με προοπτικι δφο ςθμεία φυγισ -Επικαλφπτουν, ςμικρφνουν και διαφοροποιοφν χρωματικά τθν απόδοςθ ενόσ τοπίου χρθςιμοποιϊντασ τζμπερεσ Χυηθτοφν για τθν ζννοια του γραμμικοφ και κυκλικοφ χρόνου Χρόνοσ Αναπαριςτοφν εικαςτικά ζνα γεγονόσ του παρόντοσ, του μζλλοντοσ ι του παρελκόντοσ ι παριςτοφν με αφαιρετικό τρόπο τισ παραπάνω ζννοιεσ Χυηθτοφν τθν ζννοια του παρόντοσ του παρελκόντοσ και του μζλλοντοσ -Αναπαριςτοφν τισ ζννοιεσ γραμμικόσ και κυκλικόσ χρόνοσ και τισ επεξθγοφν με μία performance ι happening

155 155 -Αςκοφνται ςτθ ςφνκεςθ και ςτα προςχζδια 3 Ο Άξονασ: ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Κζματα από: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Εμπνζονται από ιςτορικά και κοινωνικά κζματα, κακϊσ και κζματα αειφορίασ περιβάλλοντοσ, πολιτιςμοφ για να δθμιουργοφν ατομικά ι ομαδικά ζργα ιςτορία κοινωνία Αειφόρο ανάπτυξθ Υεριβάλλον -Αντλοφν υλικό από ιςτορικά κζματα (17 θ Ροεμβρίου, 25 θ Παρτίου κ.ά.), κοινωνικά κζματα (ανιςότθτεσ, ανκρϊπινεσ ςχζςεισ, διαφυλικζσ ςχζςεισ, οικολογία, περιβάλλον, ρφπανςθ κ.ά.) -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο τισ ςχετικζσ πλθροφορίεσ με τθν αειφόρο ανάπτυξθ, το περιβάλλον και τον πολιτιςμό Αντλοφν ερεκίςματα και ιδζεσ από τθν κακθμερινι τουσ ςυνφπαρξθ με ςυμμακθτζσ που προζρχονται από διαφορετικοφσ πολιτιςμοφσ Αντιλαμβάνονται τθν δικι τουσ ευκφνθ και τθν ευκφνθ όλων μασ για τθ μόλυνςθ του περιβάλλοντοσ και τθν απρόςκοπτθ ςυνζχιςθ τθσ ηωισ ςτον πλανιτθ Αναγνωρίηουν τισ διαφορζσ και τισ ομοιότθτεσ ςτισ κουλτοφρεσ, τισ φυλζσ και τισ κρθςκείεσ Αντλοφν ιδζεσ από τθν ελλθνικι παράδοςθ, από εξωευρωπαϊκοφσ Υολιτιςμό Κζματα από: ελλθνικι παράδοςθ, τοπικι ιςτορία -Σργανϊνουν μια εικαςτικι γιορτι με κζμα τθ διαφορετικότθτα. Πακθτζσ από όλεσ τισ εκνικότθτεσ που ανικουν ςτθν τάξθ παίρνουν μζροσ παρουςιάηοντασ λεκτικά και οπτικά το ζργο τουσ και ζνα μικρό αντικείμενο, φαγθτό, φφαςμα ι οτιδιποτε άλλο επικυμοφν από τον πολιτιςμό τουσ, που να αναφζρεται ςτισ υπόλοιπεσ αιςκιςεισ εκτόσ τθσ οπτικισ. Επίςθσ, βρίςκουν κοινά πολιτιςμικά ςτοιχεία και αναρτοφν το ςυμβάν ςτθν ιςτοςελίδα του ςχολείου -Αυτοςυςτινονται με ζνα ζργο δικισ -Χρθςιμοποιοφν το διαδίκτυο για να δουν ζργα τθσ land art earth art.

156 156 πολιτιςμοφσ και από μοντζρνα ζργα, να επιλζγουν ςτοιχεία και να τα ενςωματϊνουν ςε ζργα τουσ Εξοικειϊνονται με τουσ χϊρουσ, τα εκκζματα και τθ λειτουργία των μουςείων Αντιλαμβάνονται ότι θ τζχνθ χρθςιμοποιεί ςφμβολα Ζχουν δικζσ τουσ ιδζεσ, ςκζψεισ, απόψεισ και εμπειρίεσ τισ οποίεσ να εκφράηουν ςτα δικά τουσ εικαςτικά ζργα Χυνδυάηουν τισ εικαςτικζσ τζχνεσ με τα άλλα μακιματα του ςχολείου ςε ποικίλα κζματα και εφαρμογζσ εξωευρωπαϊκοφσ πολιτιςμοφσ Κζματα από επιςκζψεισ ςε μουςεία Κζματα με ςυμβολιςμοφσ - αλλθγορίεσ Διακεματικι Διεπιςτθμονικι προςζγγιςθ με άλλα μακιματα τουσ επιλογισ από τθν ατομικι τουσ παράδοςθ, το οποίο αναλφουν και επεξθγοφν -Αντιγράφουν - μελετοφν παραδοςιακά, διαπολιτιςμικά ι ςφγχρονα κζματα και ενςωματϊνουν ςτοιχεία, μοτίβα, υλικά από αυτά ςτα ζργα τουσ -Δθμιουργοφν ζνα ομαδικό ζργο ςτθν αυλι του ςχολείου με απλά υλικά όπωσ κιμωλίεσ, ορίηοντασ τθ κζςθ τουσ ςτον κόςμο γεωγραφικά, πολιτιςτικά, ιςτορικά κ.α. -Αντιγράφουνμελετοφν το αγγείο, το μικρογλυπτό ι το κόςμθμα -Πεταφζρουν αρχαία κζματα ςτθ ςφγχρονθ εποχι -Επεξθγοφν ςφμβολα και ςυμβολιςμοφσ με κατάλλθλα παραδείγματα από κϊδικεσ (π.χ. ςιματα τροχαίασ) ι από ζργα τζχνθσ (π.χ. το περιςτζρι ωσ Άγιο Υνεφμα). Εκφράηουν το νόθμα του ςυμβολιςμοφ ςτθν τζχνθ Δθμιουργοφν κϊδικα ι χρθςιμοποιοφν ςφμβολα ςε ζργα τουσ Εφαρμόηουν τισ εικαςτικζσ γνϊςεισ τουσ ςε ςχολικζσ γιορτζσ,

157 157 εικονογραφοφν κζματα από άλλα μακιματα (π.χ. από τθ Γεωγραφία τθν τομι του εδάφουσ) Επιλζγουν ευκαιριακά ελεφκερα το κζμα του ζργου τουσ Ελεφκερα κζματα 4οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΜΕΝΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Δθμιουργοφν εικόνεσ νατουραλιςτικά με αφξουςα ευχζρεια Φωτοςκιάηουν απλά Ηωγραφίηουν από παρατιρθςθ και από φανταςία με λίγεσ τονικζσ και χρωματικζσ αντικζςεισ Χυνεργάηονται με τουσ άλλουσ για τθν παραγωγι ομαδικϊν ζργων Χχζδιο Ηωγραφικι -Δθμιουργοφν ζργα με ποικίλουσ τρόπουσ αναπαράςταςθσ και με ποικίλεσ τεχνικζσ (ελεφκερα ι εκ του φυςικοφ ςχζδια, προςχζδια και ςθμειϊςεισ, ομαδικι τοιχογραφία, χριςθ κάναβου, χριςθ οργάνων και εκκζςεισ ζργων) Πζςα από το διαδίκτυο πλθροφοροφνται για τισ απόψεισ τθσ ςφγχρονθσ αρχιτεκτονικισ ςε ςχζςθ με το περιβάλλον Βιβλίο μακθτι για τθν Βϋ τάξθ του Γυμναςίου Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Γϋ τάξθ του Γυμναςίου Αντιγράφουν μια απλι αγιογραφία Δθμιουργοφν μια εικόνα με τθν τεχνικι του ψθφιδωτοφ Ψθφιδωτό -Δθμιουργοφν ζνα παραμφκι ι ςενάριο για τθν μετανάςτευςθ των ηϊων και των πουλιϊν του δάςουσ ςε περίπτωςθ πυρκαγιάσ. Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋκαι Γϋ του Γυμναςίου Εποπτικό υλικό:

158 158 Υλάκουν περίοπτεσ φιγοφρεσ με ςωςτζσ αναλογίεσ χωρίσ λεπτομζρειεσ Χκαλίηουν ςε μαλακό ξφλο απλά ανάγλυφα και να αντιλαμβάνονται τισ ποικίλεσ δυνατότθτεσ του ξφλου ωσ πλαςτικοφ μζςου Χχεδιάηουν μια εμπορικι εικόνα χρθςιμο-ποιϊντασ μορφικά ςτοιχεία και αρχζσ τθσ τζχνθσ Υλαςτικι Ξεραμικι υλογλυπτικι Ξόβουν ςκλθρά χαρτόνια ςτα ςχιματα των ποδιϊν των ανωτζρω ηϊων ι πουλιϊν, και ςϋ ζνα μακρφ χαρτί του μζτρου αποτυπϊνουν με χρϊμα το ταξίδι αυτϊν των πλαςμάτων μζςα ςτο δάςοσ. Ψαυτόχρονα μιλοφν γι αυτό το ταξίδι αναπαράγοντασ τουσ αντίςτοιχουσ ιχουσ του κινδφνου και του πατιματόσ -Δθμιουργοφν ρθχά εςϊγλυφα ςε μαλακό ξφλο με διακοςμθτικό κζμα από τθν εκκλθςιαςτικι ξυλογλυπτικι -Χειρά διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία του διδάςκοντοσ (4 βιβλία x 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) -Cd διάρκειασ 1 ϊρα που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ (ςυνολικά 4 cd) Εκφράηουν τθν άποψι τουσ για αιςκθτικζσ επεμβάςεισ ςτο χϊρο ςτον οποίο ηουν Υλζκουν με διαφορετικά υλικά και Αγιογραφία Αγιογραφοφν εικόνεσ ςε μικρό μζγεκοσ με τθν παραδοςιακι τζχνθ Αντιγράφουν ζνα απλό διακοςμθτικό μοτίβο από παραδοςιακό βοτςαλωτό ι το πρόςωπο ενόσ αγίου από βυηαντινό ψθφιδωτό Δθμιουργοφν μορφζσ και απλά Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) CD ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD ROM)

159 159 αντιλαμβάνονται τθ ςθμαςία τθσ των λαϊκϊν παραδόςεων ςτον ςυγκεκριμζνο τομζα Εξϊφυλλα δίςκων Happening Performance χρθςτικά αντικείμενα με πθλό Δθμιουργοφν εξϊφυλλο δίςκου μουςικισ ι CD Υλζξιμο Ξάνουν ζνα happening αναπαριςτϊντασ τουσ διαφορετικοφσ τρόπουσ πλζξθσ Αναηθτοφν τθ ςχζςθ τθσ αρχιτεκτονικισ, τθσ πολεοδομίασ, τθσ οικολογίασ κακϊσ και τθσ αειφόρου ανάπτυξθσ Αρχιτεκτονικι Δθμιουργοφν ζνα ομαδικό μεγάλο πλεκτό, από ατομικζσ εργαςίεσ χρθςιμοποιϊντασ ποικίλα υλικά και βάςθ από κοτετςόςυρμα. Ψο αναρτοφν ςτον τοίχο τθσ τάξθσ Χχεδιάηουν μια πλαςτικι μακζτα με τθν πόλθ που ονειρεφονται και ςυνδυάηουν τθν αρχιτεκτονικι με τθν οικολογία Βιβλίο μακθτι για τθν Βϋ τάξθ του Γυμναςίου Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Βϋ τάξθ του Γυμναςίου Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋκαι Γϋ του Γυμναςίου Διακόςμθςθ εςωτερικϊν χϊρων -Επιλζγουν χρωματιςμοφσ πάνω ςε φωτοτυπία μιασ εικόνασ εςωτερικοφ χϊρου (π.χ. παιδικό δωμάτιο ι κακιςτικό) Διαμορφϊνουν τον χϊρο τθσ τάξθσ τουσ

160 160 Χυςχετίηουν τισ εικαςτικζσ τζχνεσ με το κζατρο Χχεδιάηουν τθ μακζτα του ςκθνικοφ ενόσ κεατρικοφ ζργου ι ενόσ κοςτουμιοφ ι μιασ μάςκασ τθσ παράςταςθσ Πακζτεσ ςκθνικϊν Χχεδιάηουν και διακοςμοφν βιβλιοκικεσ -Δίνουν αιςκθτικζσ λφςεισ και παρεμβαίνουν με ςχζδια ι μακζτεσ -Δθμιουργοφν διςδιάςτατθ (από χαρτόκουτα) μακζτα ςκθνικοφ, αφοφ μελετιςουν τθν περιγραφι του ςτθν ειςαγωγι κεατρικοφ κειμζνου -Επιλζγουν κεατρικό ςκθνικό ςε ςχζςθ με ςχολικζσ γιορτζσ ι με άλλα μακιματα -Χχεδιάηουν ι και καταςκευάηουν μάςκα -Χρθςιμοποιοφν μια χάρτινθ ςακοφλα οπωροπωλείου, κόβουν μάτια και ςτόμα. Ψθν επιηωγραφίηουν και κάνουν μία μικρι performance 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΣΕΧΝΟΣΡΟΠΙΕ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Υροςδιορίηουν τθν ιςτορικι περίοδο, και τον τόπο δθμιουργίασ, κακϊσ και ςτοιχεία τεχνοτροπίασ ενόσ Αναφορζσ ςτθ Ποντζρνα και Χφγχρονθ τζχνθ -Θ διδαςκαλία των ειςαγωγικϊν ςτοιχείων τθσ ιςτορίασ τθσ Ψζχνθσ γίνεται με ζμφαςθ ςτα μορφολογικά ςτοιχεία. -Σι μακθτζσ δανείηονται βιβλία -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ

161 161 χαρακτθριςτικοφ ζργου που τουσ είναι γνωςτό Διακρίνουν ςε ζνα χαρακτθριςτικό ζργο τζχνθσ τισ εμφανείσ επιδράςεισ που ζχει δεχτεί Χυγκρίνουν ζργα διαφορετικϊν εποχϊν ι πολιτιςμϊν Ξατανοοφν τθ ςυνζχεια των εικαςτικϊν τεχνϊν από εποχι ςε εποχι Ξατανοοφν τθν ςθμαςία των πολιτιςμικϊν, περιβαλλοντικϊν, πολιτικϊν, οικονομικϊν, κοινωνικϊν αλλαγϊν, και επιρροϊν ςτθ διαμόρφωςθ τθσ τζχνθσ Αναγνωρίηουν λίγα εξωευρωπαϊκά ζργα τζχνθσ και να ςζβονται τθν τζχνθ κάκε πολιτιςμοφ Land art Earth art. Environmental art Κεματικι Λςτορία Ψζχνθσ Εξωευρωπαϊκι τζχνθ Υροκολομβιανι Λαπωνικι ιςτορίασ Ψζχνθσ από τθ ςχολικι βιβλιοκικθ -Χθμειϊνουν ιςτορικά ςτοιχεία, κάνουν παρατθριςεισ - ςκζψεισ για περιόδουσ τζχνθσ, για ζργα και για καλλιτζχνεσ. Εκκζτουν τισ εντυπϊςεισ τουσ από μια επίςκεψθ ςε μουςείο, ςε αίκουςεσ τζχνθσ, ςε εργαςτιριο καλλιτζχνθ ι ςτθν πινακοκικθ -Αναγνωρίηουν τισ διάφορεσ επιδράςεισ (κοινωνικζσ, κρθςκευτικζσ, πολυπολιτιςμικζσπ εριβαλλοντικζσ, οικονομικζσ, πολιτικζσ κ.ά.) -Δθμιουργοφν ζργα με ςφγχρονο κζμα ενςωματϊνοντασ ςτοιχεία από διαφορετικοφσ πολιτιςμοφσ και 2 φυλλάδια) -CD ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD ROM) -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ ιςτορίασ τθσ τζχνθσ -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ με ζργα καλλιτεχνϊν Αναγνωρίηουν τθ ςπουδαιότθτα τθσ βυηαντινισ τζχνθσ ωσ ελλθνικισ κρθςκευτικισ τζχνθσ Βυηαντινι τζχνθ - Πελετοφν ιδιαίτερα τθ Βυηαντινι κρθςκευτικι τζχνθ ςτισ εκκλθςίεσ, ςτισ τοιχογραφίεσ, ςτισ εικόνεσ, ςτα ψθφιδωτά και ςτα ςκεφθ -Χυγκρίνουν και διακρίνουν μια ςταυρόςχθμθ και μια βαςιλικι εκκλθςία -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ με πλοφςιο υλικό ςε κζματα Βυηαντινισ αγιογραφίασ και αρχιτεκτονικισ

162 162 -Πελετοφν ιδιαίτερα τθ Βυηαντινι κρθςκευτικι τζχνθ ςτισ εκκλθςίεσ, ςτισ τοιχογραφίεσ, ςτισ εικόνεσ, ςτα ψθφιδωτά και ςτα ςκεφθ. Αναγνωρίηουν λίγα ζργα και το όνομα οριςμζνων κορυφαίων καλλιτεχνϊν ιταλικισ Αναγζννθςθσ τθσ Αναγζννθςθ Ανκρϊπινο ςϊμα -Υεριγράφουν ςφντομα ζργα ηωγραφικισ, γλυπτικισ, αρχιτεκτονικισ, ζργα διάφορων πολιτιςμϊν και εποχϊν, μοντζρνα και ςφγχρονα καλλιτεχνικά ζργα και αποδίδουν ταυτόχρονα τα κφρια γνωρίςματά τουσ -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ με ζργα μεγάλων καλλιτεχνϊν τθσ Αναγζννθςθσ -Υροςεγγίηουν τθν ζκφραςθ τθσ διαφορετικότθτασ ςτθν παρουςίαςθ και ςτθ χριςθ του ανκρϊπινου ςϊματοσ ςε διάφορεσ εποχζσ ι τεχνοτροπίεσ Ψοπίο Αποδίδουν το φυςικό και το δομθμζνο τοπίο ςε διάφορεσ εποχζσ και τεχνοτροπίεσ -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο υλικό, ζργα τζχνθσ που ζχουν ωσ κζμα το τοπίο και τισ νεκρζσ φφςεισ Ρεκρζσ φφςεισ - Υροςεγγίηουν το κζμα τθσ νεκρισ φφςθσ μζςα από διαφορετικά ζργα com 6 οσ Άξονασ: ΑΙΘΗΣΙΚΗ - ΚΡΙΣΙΚΗ - ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό

163 163 Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια ςτον προφορικό και ςτο γραπτό λόγο όλουσ τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτζσ τουσ Υεριγράφουν με λεπτομζρειεσ αυτό που βλζπουν ςε ζνα ζργο Υροςδιορίηουν και χαρακτθρίηουν με επίκετα, ριματα και ουςιαςτικά τα κφρια μορφικά ςτοιχεία του Χχολιάηουν απλά το περιεχόμενο, το νόθμα ι το μινυμα ενόσ χαρακτθριςτικοφ ζργου Σρολογία Ψζχνθσ Ανάλυςθ ζργου περιγραφικι μορφολογικι περιεχομζνου, νοιματοσ κοινωνικϊν επιδράςεων και επικοινωνίασ. -Αξιολόγθςθ αυτοαξιολόγθςθ Θ ςπουδαιότθτα τθσ τζχνθσ -Ψζχνθ και Κρθςκεία -Ψζχνθ και Θκικι και -Χθμειϊνουν, μελετοφν και χρθςιμοποιοφν τθν εικαςτικι ορολογία, τισ απόψεισ και τισ ιδζεσ. Αναλφουν ζργα από άλλεσ γνωςτικζσ ενότθτεσ (π.χ. Λςτορία Ψζχνθσ, μορφικά ςτοιχεία κ.ά) -Αναλφουν μορφι και περιεχόμενο -Αναλφουν το ζργο τζχνθσ επιλζγοντασ τθν κατάλλθλθ από δοςμζνεσ πολλαπλζσ απαντιςεισ ι αξιολογικζσ κλίμακεσ -Πελετοφν αντιπροςωπευ-τικά, απλά, ςφντομα και κατανοθτά κείμενα, που ςχολιάηουν ζργα ι ηθτιματα τζχνθσ και προζρχονται από καλλιτζχνεσ ι κεωρθτικοφσ τζχνθσ -Ενκαρρφνονται για τθ δθμιουργία ιςτοςελίδασ του ςχολείου ι τθσ τάξθσ τουσ και τθν ανάρτθςθ των δικϊν τουσ ζργων τζχνθσ με τθ δυνατότθτα ςχολιαςμοφ των χρθςιμοποιϊντασ τθν ορολογία τθσ τζχνθσ -Βιβλία από τθ ςχολικι βιβλιοκικθ -Βιβλίο μακθτι για τθν Βϋ τάξθ του Γυμναςίου Αντιλαμβάνονται τθ διαφορετικι ςθμαςία καλλιτεχνικϊν ζργων και τεχνουργθμάτων διαφορετικϊν πολιτιςμϊν, ωσ προσ τθν κρθςκεία και τισ παραδόςεισ Εκφράηουν τθ γνϊμθ τουσ για ζργα και επιχειρθματολογοφν για τθν ορκότθτα τουσ -Διδάςκονται ςτοιχειωδϊσ και ςυηθτοφν προγραμματιςμζ-να ι αυκόρμθτα αιςκθτικά κζματα, προβλιματα και χαρακτθριςτικά τθσ τζχνθσ -Διακρίνουν τθ κρθςκευτικι από τθν κοςμικι τζχνθ και τισ εκφράςεισ τουσ κατά εποχζσ μελετϊντασ αντίςτοιχα ζργα

164 164 Ξατανοοφν απλά κείμενα για τθν τζχνθ Ξρίνουν το ζργο τουσ προςδιορίηοντασ τα κετικά ςτοιχεία και τισ πικανζσ αδυναμίεσ του Αποδζχονται τθν κριτικι των άλλων για το ζργο τουσ Χυμμετζχουν ευχαρίςτωσ ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τθν τζχνθ Διακρίνουν οριςμζνα χαρακτθριςτικά που προςδιορίηουν το ζργο τζχνθσ Αναγνωρίηουν τθ ςπουδαιότθτα και τθν αναγκαιότθτα των τεχνϊν για τον άνκρωπο και τθν κοινωνία -Χυηθτοφν για τθν τζχνθ και τισ βαςικζσ αιςκθτικζσ κατθγορίεσ: ωραίο, καλό, θκικό κετικό, εξιδανικευμζνο παραμορφωμζνο -Χχολιάηουν τα τθλεοπτικά ζργα Απαιτοφμενοσ Χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ πρζπει να επιτυγχάνεται μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Απαραίτθτο είναι, επίςθσ, να ςυνεργάηεται με εκπαιδευτικοφσ τζχνθσ και άλλων ειδικοτιτων. Ενδεικτικζσ διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 1. Οαϊκι και κρθςκευτικι παράδοςθ και τζχνθ Αναπαράςταςθ γεγονότων από τθ ηωι του Χριςτοφ, τθ ηωι μεγάλων ιςτορικϊν φυςιογνωμιϊν (φιλοςόφων, ποιθτϊν κ.ά.) και το γενικότερο κρθςκευτικό και λαϊκό βίο (κρθςκευτικζσ γιορτζσ, ικθ και ζκιμα). Θ προςπάκεια αυτι εμπλουτίηεται από τθ Οογοτεχνία, τθν Λςτορία, τα Κρθςκευτικά, τθν Αρχαία Ελλθνικι Γραμματεία. 2. Ελλθνικι Γλϊςςα και Εικαςτικά Θ ελλθνικι γλϊςςα και θ λογοτεχνία ζχουν πολλά κοινά κζματα με τα Εικαςτικά από περιόδουσ, όπωσ θ Επτανθςιακι Χχολι, θ γενιά του 30 κ.ά. Χτα κζματα αυτά μπορεί να προςφζρει και το δικό τθσ περιεχόμενο θ Σικιακι Σικονομία, ιδιαίτερα με το κεφάλαιο για τθν ελλθνικι λαϊκι τζχνθ. Επιδιϊκεται ο μακθτισ: Γ τάξθ Γυμναςίου Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι

165 165 Ρα μεκοδεφει ζρευνεσ, για να μορφοποιιςει τισ ιδζεσ του Ρα χρθςιμοποιεί ποικιλία τεχνικϊν Ρα εκφράηει ιδζεσ και ςυναιςκιματα ςε ποικίλεσ μορφζσ εικαςτικϊν τεχνϊν Ρα ςυηθτά για τθν αιςκθτικι διάςταςθ των εικαςτικϊν τεχνϊν Ρα αναπτφςςει ςειρζσ από ζργα με κοινό κζμα Ρα ςυγκρίνει ζργα διαφορετικϊν τεχνοτροπιϊν Ρα κατανοεί το ιςτορικό, κοινωνικό και πολιτιςτικό περιεχόμενο των ζργων τζχνθσ Ρα χρθςιμοποιεί ειδικι ορολογία για ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων Ρα επιχειρθματολογεί ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τθν τζχνθ και να αναπτφςςει άποψθ Ρα εκκζτει τα ζργα του και να οργανϊνει εκκζςεισ Ρα ζρκει ςε επαφι με ζργα διαφορετικϊν πολιτιςμϊν και να διακρίνει τισ ομοιότθτεσ και τισ διαφορζσ τουσ Ρα κατανοεί τισ κοινωνικζσ και τισ πολιτιςτικζσ επιδράςεισ που ζχει δεχτεί ζνα ζργο τζχνθσ και τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ τισ απεικονίηει Ρα κατανοεί τθ διαφορά των Ξαλϊν Ψεχνϊν από τισ εφαρμοςμζνεσ τζχνεσ Ρα χρθςιμοποιεί και να αναλφει τα εμπορικά προϊόντα, το λαϊκό πολιτιςμό, τθν τεχνολογία των ΠΠΕ και τισ διάφορεσ εικόνεσ και να παίρνει ιδζεσ από όλα αυτά Ρα αναλφει, να ερμθνεφει και να αξιολογεί μορφολογικά και νοθματικά διάφορα ζργα χρθςιμοποιϊντασ τθν κατάλλθλθ ορολογία Ρα κατανοεί τθ ςφνδεςθ όλων των Ξαλϊν Ψεχνϊν με το περιεχόμενο των άλλων γνωςτικϊν αντικειμζνων Ρα καταλαβαίνει τισ τεχνικζσ και τισ μεκόδουσ ςτισ κυριότερεσ εικαςτικζσ τζχνεσ Ρα αναγνωρίηει τθν αξία τθσ Ψζχνθσ ωσ ςθμαντικισ και απαραίτθτθσ ανκρϊπινθσ εμπειρίασ Ρα κάνει τθν τζχνθ αδιάςπαςτο μζροσ τθσ κακθμερινισ ηωισ του Ρα κατανοεί ότι θ γνϊςθ τθσ Ψζχνθσ χαρακτθρίηει τα καλλιεργθμζνα άτομα Ρα εξοικειωκεί με τα μουςεία και τισ πινακοκικεσ Ρα διερευνά τα διάφορα καλλιτεχνικά επαγγζλματα Ρα ςυνεργάηονται οι μακθτζσ μεταξφ τουσ για τθ δθμιουργία ομαδικοφ ζργου Ρα χρθςιμοποιοφν τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν παραγωγι εικαςτικοφ ζργου Ρα κατανοοφν ότι θ τζχνθ είναι γλϊςςα επικοινωνίασ μεταξφ των λαϊν ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ Άξονασ: ΤΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΝΘΕΣΑ ΜΕΑ - ΣΕΧΝΙΚΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ:

166 166 Χχεδιάηουν και να ηωγραφίηουν με αυξάνουςα ικανότθτα και ευαιςκθςία Χρθςιμοποιοφν τρεισ τουλάχιςτον διαφορετικζσ τεχνικζσ και να αποδίδουν απλζσ χρωματικζσ ποιότθτεσ με τόνουσ και με αποχρϊςεισ Χρθςιμοποιοφν το χαρτί ωσ χρωματικι επιφάνεια και ωσ καταςκευαςτικό μζςο Ωλικά ςχεδίου και ηωγραφικισ -Επιλζγουν και μακαίνουν τα υλικά, τα μζςα και τισ τεχνικζσ που κα χρθςιμοποιθκοφν για τισ προτεινόμενεσ ςτον τζταρτο άξονα μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν -Βιβλίο μακθτι για τθν Γϋτάξθ του Γυμναςίου -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Γϋτάξθ του Γυμναςίου: gymnasio/eikastik a/kath.pdf Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια όλα τα απαραίτθτα γεωμετρικά όργανα Γεωμετρικά όργανα Χαρτόνια, χαρτιά διάφορα Σργάνωςθ, μζκοδοσ Υοικίλα υλικά και εργαλεία Υθγζσ -Χρθςιμοποιοφν κατάλλθλα γεωμετρικά όργανα ανάλογα με το προτεινό-μενο κζμα, χαρτόνια και χαρτιά για ςχζδια, μακζτεσ και καταςκευζσ -Ελεφκερο ςχζδιο ΒϋΟυκείου t/index.php?lesso n_id=20&ep=435 -Γραμμικό ΒϋΟυκείου t/index.php?lesso n_id=20&ep=462 -Αρχιτεκτονικό ΓϋΟυκείου t/index.php?lesso n_id=20&ep=463

167 167 Χρθςιμοποιοφν ςφγχρονα μζςα παραγωγισ εικόνασ Υειραματίηονται με νζα υλικά και μζςα Σργανϊνουν εργαςτιριο και ενθμερϊνονται για ποικίλα υλικά ςχεδίου και ηωγραφικισ για να ζχουν τθν πρωτοβουλία τθσ τελικισ επιλογισ Σργανϊνουν τθν πορεία των ζργων τουσ Φωτογραφικι μθχανι Βίντεο -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου /gymnasio/eikast ika_a/kath/1_88. pdf /gymnasio/eikast ika_b/kath/s_1_ 95.pdf /gymnasio/eikast ika/kath.pdf Εκπαιδεφονται ςτθ χριςθ τθσ ςφγχρονθσ τεχνολογίασ, ςτθν παραγωγι εικόνασ με διάφορουσ τρόπουσ, ςτθ χριςθ λογιςμικοφ για ςχζδιο και ηωγραφικι Ερευνοφν διάφορεσ πθγζσ και να επιλζγουν τεχνικζσ, τισ οποίεσ να δοκιμάηουν ςε ζργα τουσ. Θλεκτρονικόσ Εγγραμματιςμόσ - Θ/Ωπολογιςτισ -Εφαρμόηουν διάφορεσ τεχνικζσ. -Δθμοςιεφουν και αναρτοφν ζργα τουσ ςτισ κατάλλθλεσ ςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου

168 168 Επιλζγουν το κατάλλθλο υλικό για τθ μορφοποίθςθ τθσ ιδζασ τουσ και χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια τα κατάλλθλα εργαλεία. Υειραματιςμοί -Χρθςιμοποιοφν και διαμορφϊνουν ποικίλα και πρωτότυπα υλικά και μζςα (π.χ. ςφρμα, ξφλο, γφψο, φφλλο χαλκοφ, φφλλο αλουμινίου, χάντρεσ, κόλλεσ, πλαςτικά, άχρθςτα υλικά)ςε ςυνδυαςμό και με τα πολυμζςα -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Γυμνάςιο -CD ROM interactive για το Γυμνάςιο Εποπτικό υλικό: -Χειρά διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία του διδάςκοντοσ (4 βιβλία x 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) -Cd διάρκειασ 1 ϊρα που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ (ςυνολικά 4 cd) 2 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ:

169 169 Επιχειροφν τον προςδιοριςμό του φωτόσ των ζργων τουσ και τθ φωτοςκίαςθ με λίγουσ τόνουσ Πορφοποιοφν τα ζργα τουσ χρθςιμοποιϊντασ ποικίλα μορφικά ςτοιχεία Υροςζχουν τθ ςφνκεςθ του ζργου τουσ Διακρίνουν τθ δομι και τθ ςφνκεςθ ςϋ ζνα ζργο τζχνθσ Διακρίνουν ςε ςχζςθ με το χρόνο τθν «εγκυμονοφςα ςτιγμι» και το ενςταντανζ ςτα ζργα τζχνθσ Φωσ Φωτοςκιάςεισ Τγκοσ Χϊροσ Χρόνοσ Βάκοσ -Δθμιουρ-γοφν ζργα με διαφορετικοφσ φωτιςμοφσ -Χρθςιμοποιοφν κερμά ψυχρά χρϊματα ςτισ ςκιζσ -Σργανϊνουν τθν εικόνα -Σργανϊνουν με τθν τεχνικι του κολλάη ζνα ζργο που να εμπεριζχει τθν ζννοια του χρόνου ςε ςχζςθ με το ενςταντανζ -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου talogos_optiko_video. htm Χρθςιμοποιοφν ςτα ζργα τουσ μορφικά ςτοιχεία με τζτοιο τρόπο, ϊςτε να δίνουν τθν ψευδαίςκθςθ τθσ κίνθςθσ, τθσ ζνταςθσ, τθσ δυναμικισ Υροςκζτουν το ςτοιχείο τθσ πραγματικισ κίνθςθσ ςε εικαςτικά ζργα Αποδίδουν ευκρινϊσ τον όγκο, το χϊρο και το βάκοσ με ποικίλουσ τρόπουσ -Επιχειροφν μεταφορά εννοιϊν του φυςικοφ κόςμου (δυνάμεισ, βάρθ, μεταβολζσδράςεισ, διευκφνςεισ) ςε εικαςτικό ζργο -Αποδίδουν τθν πραγματικι κίνθςθ ςε μομπίλ, ςε κατάςκευζσ ι ςε βίντεο -Διδάςκονται και εφαρμόηουν ςτοιχεία ςφνκεςθσ ( π.χ. ιςορροπία χρϊματοσ, ςχιματοσ, φωτόσ, υφισ) -Αναλαμβάνουν αςκιςεισ και ζργα με ζμφαςθ ςτον όγκο, ςτο χϊρο, ςτο βάκοσ -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h_agogh/episk.asp x -Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό i.gr/index.asp?lang =gr&id=3

170 170 Ξατανοοφν οριςμζνα χαρακτθριςτικά μορφικά ςτοιχεία τθσ φωτογραφικισ και τθσ κινθματογραφικισ γλϊςςασ Αναφορά ςε λίγα μορφικά ςτοιχεία τθσ φωτογραφίασ, του βίντεο, του κινθματογράφου -Γνωρίηουν τα μορφικά ςτοιχεία τθσ κινθματογραφικισ γλϊςςασ (πλάνο, χρόνοσ, (διάρκεια) μοντάη, ιχοσ, οπτικι γωνία, κίνθςθ μθχανισ, κίνθςθ εικόνασ) -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. y.asfa.gr/askt1/ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: h.gr/teloglion/defa ult.aspx?page=448 3 οσ Άξονασ: ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Εμπνζονται από τισ εκφραςτικζσ και τισ επικοινωνιακζσ δυνατότθτεσ των ςφγχρονων μζςων Κζματα κατάλλθλα για φωτογραφίεσ, βίντεο ι Θ/Ω -Πελετοφν και αξιοποιοφν εικαςτικά επίκαιρα κζματα από ρεπορτάη, ςτιγμιότυπα, διθγιςεισ, απλά ςενάρια Αντλοφν ιδζεσ από τθ μοντζρνα τζχνθ και να δθμιουργοφν ζργα με ςυγκεκριμζνθ τεχνοτροπία -Σργανϊνουν ζνα ηωγραφικό ζργο ςτάηοντασ και χφνοντασ χρϊμα με ςκοπό τθν δθμιουργία ςυνκζςεωσ με ζντονθ εκφραςτικότθτα -Δθμιουργοφν ςειρά ζργων με το ίδιο κζμα

171 171 Αντλοφν ιδζεσ από ποικίλα ερεκίςματα Υροςδίδουν ςτο ζργο τουσ περιεχόμενο και νόθμα Πεταδίδουν ζνα μινυμα μζςα από το ζργο τουσ Κζματα από: Χυνκζςεισ αντικειμζνων, τοπία, φωτογραφίεσ, γεγονότα, ακλθτιςμό, αυτοκίνθτα -Ακολουκοφν τθ δθμιουργικι πορεία ςτο ζργο τουσ. Δθλαδι εκφράηονται ςτα εξισ εξελικτικά ςτάδια: 1. Χυλλαμβάνουν τθν ιδζα 2. Ερευνοφν το ίδιο κζμα ςε ζργα καλλιτεχνϊν 3. Επιλζγουν το μζςο και 4. Υραγματοποιοφν Από το διαδίκτυο μακαίνουν για τον Ψηάκςον Υόλοκ: on-pollock.com και τον Γιόηεφ Ππόυσ: tstory.org/artistbeuys-joseph.htm Πεταδίδουν ζνα μινυμα μζςα από το ζργο τουσ Αντιλαμβάνονται τα προβλιματα του περιβάλλοντοσ ωσ ουςιϊδθ και πρωταρχικά Ερχονται ςε επαφι με το ζργο καλλιτεχνϊν που ζδραςαν ςτθν κατεφκυνςθ τθσ ευαιςκθτοποίθςθσ για τθν κλιματολογικι απειλι του πλανιτθ Υολυμζςα Δράςεισ Ζντυπο υλικό Εικαςτικζσ παρεμβάςεισ ςχολείο Εικαςτικζσ παρεμβάςεισ ςτθν κοινότθτα -Δθμιουργοφν ςυναποφαςίηοντασ εικαςτικά ζργα εντόσ ι/και εκτόσ ςχολείου με κζματα που αφοροφν ςτθν εξοικονόμθςθ ενζργειασ, ςτθν ανακφκλωςθ, ςτθν προςταςία του πλανιτθ 25 τρόποι να ςϊςεισ τον πλανιτθ: ugger.com/files/2 006/04/25_ways_ to_save.php -Λςτοςελίδα ιςτορικισ δθμοςιογραφίασ: e.oup.com/categ ory/academic/lite rature/texts/pros e/reportage.do

172 172 Αξιολογοφν τα μθνφματα ςε ςχζςθ με τον πολιτιςμό, το περιβάλλον και τθν αειφόρο ανάπτυξθ. Αειφόρο ανάπτυξθ -Επιλζγουν μθνφματα από προβλιματα που ζχουν ανακφψει από τθ διαχείριςθ του περιβάλλοντοσ, τθν ειρθνικι επίλυςθ πάςθσ φφςεωσ προβλθμάτων χϊρασ ι χωρϊν, από τθν ανάπτυξθ νζων τεχνολογιϊν για τθν παραγωγι ενζργειασ κ.λ.π. -Λςτοςελίδα με κζματα για τθν αειφόρο ανάπτυξθ: legislation_summ aries/environmen t/sustainable_dev elopment/index_ el.htm -Χχεδιάηουν και πραγματο-ποιοφν ςε μακζτα ζνα χωριό που κινείται με αιολικι, θλιακι ι άλλθ ενζργια (ςε Χυνεργαςία με τον τεχνολόγο) Ανακαλφπτουν τθν ζννοια τθσ αφαίρεςθσ ςτθν τζχνθ Επιλζγουν από κζματα: ρομαντικά ιμπρεςιονιςτικά υπερρεαλιςτικά ανεικονικά -Πελετοφν μοντζρνα ζργα, κατανοοφν τα ιδιαίτερα ςτοιχείων που προςδιορίηουν τθν τεχνοτροπία (φφοσ) τουσ και τα μεταφζρουν ςε ζργα τουσ -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: benaki.gr/ind ex.asp?lang= gr&id=3 Επιλζγουν οι ίδιοι το κζμα τουσ ελεφκερα -Δθμιουργοφν με πρωτοβουλία τόςο ωσ προσ τθ μορφι όςο και ωσ προσ το περιεχόμενο του ζργου τουσ

173 173 Αντιλαμβάνονται ότι θ δθμιουργία ενόσ εντφπου μπορεί να ζχει αιςκθτικι διάςταςθ. Χχολιάηουν και να προτείνουν οριςμζνουσ τρόπουσ ζνδυςθσ Κζματα από γραφιςτικι Κζματα από μόδα -Αςχολοφνται με τθ γραφιςτικι (γράμματα και αρικμοφσ, ςτιςιμο ςελίδασ, εξϊφυλλα, αφίςεσ εμπορικζσ ι πολιτιςτικζσ κ.ά.) Λςτοςελίδα με κζματα γραφιςτικισ και αφίςασ: 1_posters.html -Χχεδιάηουν λετρίνα μια -Χχεδιάηουν ςκαρίφθμα πρωτότυπου ενδφματοσ υποδιματοσ το ενόσ ι 4 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΜΕΝΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Δθμιουργοφν εικόνεσ με αφξουςα ευχζρεια Χχεδιάηουν εκ του φυςικοφ μια ςφνκεςθ αντικειμζνου με πιςτότθτα Υροςχεδιάηουν, να υλοποιοφν, να βελτιϊνουν, φςτερα από ςυηθτιςεισ και να εκκζτουν ζνα ζργο τουσ Χχζδιο Ηωγραφικι -Δθμιουργοφν ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων και ζργα με κίνθςθ -Εκκζτουν ζργα τουσ και τα -Δθμιουργοφν ζργα ποικίλων μορφϊν και τεχνικϊν -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου -Χρθςιμοποιοφν προςχζδια ςθμειϊςεισ 1) /gymnasio/eikast ika_a/kath/1_88. pdf 2) /gymnasio/eikast ika_b/kath/s_1_ 95.pdf 3) /gymnasio/eikast ika/kath.pdf Ηωγραφίηουν επιλζγοντασ από διάφορεσ τεχνικζσ τθν καταλλθλότερθ για τθν ιδζα τουσ

174 174 Χρθςιμοποιοφν μια εικόνα, για να προβάλουν ζνα ςυγκεκριμζνο μινυμα Αφίςεσ -Σργανϊνουν και επιμελοφνται ζντυπα -Δθμιουργοφν εικονογραφθμζνο βιβλίο με ομαδικι εργαςία -Δθμιουργοφν αφίςα με πολιτιςτικό ι με εμπορικό μινυμα. Λςτοςελίδα για τθν ιςτορία τθσ αφίςασ: gnhistory.org/po sters.html -Χυνδυάηουν εικόνα και γράμματα με αιςκθτικό αποτζλεςμα Υροτείνουν ενδυματολογικζσ ιδζεσ Χχζδιο μόδασ Ξόςμθμα -Επιχειροφν το ςκαρίφθμα ενόσ πρωτότυπου ενδφματοσ ι υποδιματοσ (π.χ. μια αποκριάτικθ ςτολι) -Δθμιουργοφν μικροςυνκζςεισ από διάφορα υλικά οι οποίεσ μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ωσ κόςμθμα -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. library.asfa.g r/askt1/ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: tf.auth.gr/te loglion/defa ult.aspx?pag e=448 Ξατανοοφν τισ διαφορζσ και τισ ομοιότθτεσ των Ξαλϊν και των Εφαρμοςμζνων Ψεχνϊν -Χχεδιάηουν ι καταςκευάηουν παραδοςιακό ι μοντζρνο κόςμθμα -Χχεδιάηουν προτάςεισ για τθν αιςκθτικι βελτίωςθ -Σι μακθτζσ αναηθτοφν Λςτοςελίδεσ ςτο διαδίκτυο με τεχνικζσ πάνω ςτα κζματα που διερευνοφν

175 175 Χχζδιο γραφιςτικισ Βιομθχανικό ςχζδιο (ντιηάιν) απλϊν εμπορικϊν προϊόντων (π.χ. επζμβα-ςθ ςτθ φωτοτυπία τθσ εικόνασ μιασ καρζκλασ) Δθμιουργοφν τζχνθ χρθςιμοποιϊντασ ςφγχρονα μζςα παραγωγισ εικόνασ Ψθφιακι εικόνα Φωτογραφία Βίντεο Βίντεο αρτ -Χρθςιμοποιοφν μια ψθφιακι φωτογραφικι μθχανι για να γυρίςουν ζνα βίντεο μερικϊν δευτερολζπτων -Ξάνουν μια εγκατάςταςθ χρθςιμοποιϊντ ασ ζργα τουσ και ςχολιάηουν με ζνα video wall, προςκζτοντασι χουσ Υαρεμβαίνουν αιςκθτικά ςτο χϊρο του ςχολείου ι τθσ γειτονιάσ Υαρεμβάςεισ ςτο χϊρο -Δθμιουργοφν ζνα ςφντομο ςενάριο από ζναν μφκο ελλθνικό ι ξζνο και κάνουν μία performance χρθςιμοποιϊντ ασ αντικείμενα από τθν τάξθ. Υολυμζςα -Υροςκζτουν απλοφσ ιχουσ, που προζρχονται, κυρίωσ, από τθν ανκρϊπινθ φωνι. -Χυνδυάηουν φωτογραφίεσ, φωτοτυπίεσ, ψθφιακζσ εικόνεσ, προβολζσ, κ.ά. ςε ενιαίο αιςκθτικό

176 176 αποτζλεςμα Αςαμπλάη Δθμιουργοφν αιςκθτικζσ μορφζσ ςτο χϊρο ςυνδυάηοντασ και ςυναρμολογϊντασ άχρθςτα-κακθμερινά αντικείμενα -Δθμιουργοφν τοιχογραφίεσ, ανάγλυφα, καταςκευζσ ι ςυναρμογζσ μεγάλου μεγζκουσ, διακοςμιςεισ, δεντροφυτεφςεισ 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΣΕΧΝΟΣΡΟΠΙΕ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: Υροςδιορίηουν χρονικά, ιςτορικά, γεωγραφικά και από άποψθ τεχνοτροπίασ τα ζργα τζχνθσ Διακρίνουν ςε ζνα ζργο τζχνθσ κρθςκευτικζσ, κοινωνικζσ, πολιτικζσ και διαπολιτιςμικζσ επιδράςεισ και κλιματολογικζσ επιρροζσ Διακρίνουν τθ ςθμαςία τθσ γραφισ κακϊσ και τθ χριςθ του λόγου ςτο ζργο τζχνθσ Αναηθτοφν τθ λειτουργία τθσ ζννοιασ και αντιλαμβάνονται για παράδειγμα πϊσ ζνα αντικείμενο μπορεί να πάρει μια διαφορετικι ςθμαςία εάν χρθςιμοποιθκεί με διαφορετικό τρόπο από τον ςτερεότυπο Αντιλαμβάνονται τθ ςθμαςία τθσ τεχνολογίασ ςτθ δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου. 18 οσ - 19οσ αιϊνασ Ππαρόκ Ρεοκλαςικιςμόσ Φομαντιςμόσ Λμπρεςιονιςμόσ 20όσ αιϊνασ(ζωσ το 1999) 21 οσ αιϊνασ Ξυβιςμόσ Χουρεαλιςμόσ εξπρεςιονιςμόσ -Πακαίνουν τα μορφολογικά ςτοιχεία του ζργου τζχνθσ -Χρθςιμοποιοφν ωσ πθγζσ βιβλία ιςτορίασ Ψζχνθσ, άρκρα, καταλόγουσ εκκζςεων. -Χυν-δζουν τα ζργα με μεγάλα ιςτορικά γεγονότα, τα οποία κακόριςαν τθν τεχνοτροπία ι τθ κεματολογία -Χχολιάηουν τουσ τίτλουσ των ζργων τζχνθσ κακϊσ και τθ χριςθ γραμμάτων και λόγου -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. library.asfa.g r/askt1/ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: tf.auth.gr/te loglion/defa ult.aspx?pag e=448

177 177 Αντιλαμβάνονται, επίςθσ, ότι οι τζχνεσ μποροφν και λειτουργοφν χωρίσ ςυγκεκριμζνα όρια Ξάνουν ςυγκρίςεισ αντιπαρακζτοντασ ζργα διαφορετικϊν εποχϊν και να εντοπίηουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ Ξατανοοφν τθ ςυνζχεια των εικαςτικϊν Ψεχνϊν. Γνωρίηουν ονόματα και αντιπροςωπευτικά ζργα καλλιτεχνϊν του 19 ου,20 ου και 21 ου αιϊνα, τα βαςικά χαρακτθριςτικά τεχνοτροπιϊν και εκδθλϊςεων τθσ μοντζρνασ τζχνθσ Εμβακφνουν, να ενοποιοφν και να ςυγκρίνουν διάφορεσ περιόδουσ τθσ τζχνθσ με αφορμι ζνα ςυγκεκριμζνο κζμα Αναφορζσ ςτθ ςφγχρονθ Ψζχνθ Εννοιολογικι τζχνθ Action painting Video art Κεματικι Λςτορία Ψζχνθσ Ψο περιβάλλον Ψα ανεικονικά ζργα μζςα ςϋ αυτά. -Χχολιάηουν ζργα όπωσ τα ready mades και ςυηθτοφν για τθ μορφι αυτι τζχνθσ -Χυηθτοφν για τουσ ςφγχρονουσ καλλιτζχνεσ που παρουςιάηουν δείγματα δουλειάσ παρμζνα από διαφορετικοφσ τομείσ τθσ τζχνθσ και τθσ τεχνολογίασ για παράδειγμα μια εγκατάςταςθ μαηί με βίντεο -Αναφζρονται ςτθν τζχνθ του 20οφ και 21 ου αιϊνα και ςε ζργα οριςμζνων κορυφαίων καλλιτεχνϊν -Αναφζρονται ςφντομα ςε ζργα γλυπτικισ, ηωγραφικισ και αρχιτεκτονικισ, ςε ςφγχρονα ζργα για τθν κατανόθςθ τθσ ςυνζχειασ του μοντζρνου προβλθματιςμοφ -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: benaki.gr/in dex.asp?lan g=gr&id=3 -Βιβλίο Λςτορίασ τθσ Ψζχνθσ Γϋ Ενιαίου Ουκείου pischools.gr/c ontent/inde x.php?lesso n_id=20&ep =436

178 178 Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: -Αναφορζσ ςτθν ελλθνικι τζχνθ τθσ αντίςτοιχθσ περιόδου (ςχολι Πονάχου κ.ά.) -Γράφουν ζνα ςφντομο άρκρο για ζνα ζργο, ζνα καλλιτζχνθ, μια τεχνοτροπία ι μια περίοδο τζχνθσ. -Αναφζρονται ςτθν ζννοια του εικαςτικοφ χϊρου (π.χ. ςτθ ηωγραφικι, ςτθ γλυπτικι, ςτθν αρχιτεκτονικι) -Πελετοφν χαρακτθριςτικά παραδειγματικά ανεικονικϊν ζργων από τα πρωτό-γονα μζχρι τον αφθρθμζνο εξπρεςιονιςμό και τισ καταςκευζσ 6 οσ Άξονασ: ΑΙΘΗΣΙΚΗ - ΚΡΙΣΙΚΗ, ΘΕΩΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Λςτοςελίδα με άρκρα για τον ιςτορικό και κριτικό τθσ τζχνθσ: arthistorysp ot.com/201 0/03/artcriticism/ Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια ςτον προφορικό και ςτο γραπτό λόγο όλουσ τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ Σρολογία τζχνθσ Ανάλυςθ και ερμθνεία ζργου τζχνθσ -Ξατάγράφουν ςφντομεσ ςθμειϊςεισ -Αναλφουν ζργα που ςχετίηονται με. -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. library.asfa.g r/askt1/

179 179 δραςτθριότθτζσ τουσ, να γνωρίηουν τθ ςθμαςία τουσ Υεριγράφουν με λεπτομζρειεσ ζνα ζργο, να προςδιορίηουν με χαρακτθριςμοφσ και με επίκετα τα μορφικά ςτοιχεία του Ξατανοοφν και να ςχολιάηουν το περιεχόμενο, το νόθμα, το μινυμα ενόσ ζργου και να το ερμθνεφουν Ξατανοοφν και να ςχολιάηουν απλά κείμενα για τθν τζχνθ -επιδράςεισ -ςυγκρίςεισ -ςυςχετιςμοί Ξριτικι-αξιολόγθςθ Αιςκθτικζσ αξίεσ και ποιότθτεσ Σμοιότθτεσ και διαφορζσ των Ξαλϊν Ψεχνϊν Χχζςθ δθμιουργοφ, ζργου και κεατι τισ υπόλοιπεσ ενότθτεσ -Υροβαίνουν ςε ςυςτθματικι ανάλυςθ ζργου. -Υαρουςιάηουν ςφντομθ γραπτι ερμθνεία μετά από ανάλυςθ ενόσ ζργου ςτθ τάξθ. -Χυγκρίνουν ζργα του ίδιου καλλιτζχνθ ι του ιδίου φφουσ ι τθσ ιδίασ ι άλλθσ εποχισ. -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: tf.auth.gr/te loglion/defa ult.aspx?pag e=448 Ξρίνουν τα ζργα τουσ, τα ζργα των ςυμμακθτϊν τουσ και ζργα τζχνθσ επιχειρθματολογϊντασ Χυμμετζχουν ευχαρίςτωσ ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τθν τζχνθ, ζχουν απόψεισ και τισ υποςτθρίηουν Εξθγοφν πϊσ το ίδιο κζμα αποδίδεται με διαφορετικά μζςα ςτισ διάφορεσ τζχνεσ -Αξιοποιοφν κείμενα τζχνθσ, κατανοθτζσ κριτικζσ, άρκρα, παρουςιάςεισ ζργων ι εκκζςεων ςε εφθμερίδεσ, περιοδικά, καταλόγουσ -Υεριγράφουν τισ εντυπϊςεισ τουσ από τθν επίςκεψι τουσ ςε ζκκεςθ ζργων τζχνθσ ςε ςφντομο άρκρο -Διδάςκονται ςτοιχειωδϊσ τθν αιςκθτικι, τισ αιςκθτικζσ αξίεσ, τθ ςχζςθ τθσ Ξρίςεισ περί τεχνοκριτικισ: mag.gr/artarticles/provlima tismoi/809-art-

180 180 αιςκθτικισ με άλλεσ ανκρϊπινεσ δραςτθριότθτεσ criticism Χχζςθ τζχνθσ και κακθμερινισ ηωισ - Σρίηουν τισ αιςκθτικζσ αξίεσ (ωραίο, υψθλό) με παραδείγματα από το χϊρο τθσ τζχνθσ και τθ φφςθ -Επικοινωνοφν ωσ κοινό και δθμιουργόσ μζςα από το ζργο τζχνθσ και τθν αιςκθτικι εμπειρία Εξθγοφν απλά τον επικοινωνιακό χαρακτιρα του ζργου τζχνθσ Εξθγοφν απλά τθ ςχζςθ τθσ τζχνθσ με διάφορεσ εκδθλϊςεισ του ανκρϊπου, όπωσ για παράδειγμα τζχνθ και τεχνολογία ι τζχνθ και κρθςκεία Χχζςθ τζχνθσ και ιδεολογίασ -Αναδεικνφουν το ρόλο τθσ τζχνθσ ςτθ ηωι μζςα από το τραγοφδι, το χορό, τον κινθματογράφ ο και τθν ποίθςθ -Ανακαλφπτουν τθν ιδεολογία που εκφράηεται μζςα από το ζργο τζχνθσ -Λςτοςελίδα κζματα ιδεολογίασ τζχνθσ: για και ool.web.auth.gr/ 2.1/TheoryResea rch/enjeu.htm Απαιτοφμενοσ Χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ κα πρζπει να υπάρχει τελικϊσ μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Απαραίτθτο είναι, επίςθσ, να ςυνεργάηεται με εκπαιδευτικοφσ τζχνθσ και άλλων ειδικοτιτων.

181 181 Ενδεικτικζσ διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 1. Οογοτεχνία, Πουςικι και Εικαςτικά Θ λογοτεχνία ελλθνικι και ευρωπαϊκι ζχει κοινά κζματα με τα Εικαςτικά και τθ Πουςικι. Θ μουςικι αξιοποίθςθ πολλϊν λογοτεχνικϊν ζργων διευρφνει για μακθτζσ και εκπαιδευτικοφσ το πλαίςιο των εικαςτικϊν αναφορϊν και ςτοχαςμϊν τουσ. (Οογοτεχνία, Ρεοελλθνικι Γλϊςςα, Πουςικι) Επαγγζλματα ςχετικά με τα εικαςτικά Αναηιτθςθ και επεξεργαςία πλθροφοριϊν που ςχετίηονται με τισ ςυνκικεσ εργαςίασ, ςπουδϊν και κατάρτιςθσ, μελζτθ τθσ πορείασ των επαγγελμάτων διαχρονικά (Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Ρεοελλθνικι Γλϊςςα, Υλθροφορικι) 3. Ψα κοινωνικά προβλιματα μζςα από τα Εικαςτικά Απόδοςθ κοινωνικϊν κεμάτων και προβλθμάτων (ναρκωτικά, αλκοόλ, αειφόροσ ανάπτυξθ, περιβάλλον και πολιτιςμόσ με ςεβαςμό ςτθν ετερότθτα) με άξονεσ το χϊρο και το χρόνο μζςα από τα εικαςτικά. (Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Ρεοελλθνικι Γλϊςςα, Λςτορία, Κρθςκευτικά) Μεκοδολογικζσ Ρροςεγγίςεισ (για τισ τρεισ τάξεισ του Γυμναςίου) Ψα Εικαςτικά είναι ζνα πολφπλευρο και πολυδιάςτατο μάκθμα, που απαιτεί δραςτιριο και δθμιουργικό εκπαιδευτικό, αλλά και μακθτζσ με τα ίδια χαρακτθριςτικά. Σ εκπαιδευτικόσ Ψζχνθσ οφείλει να προγραμματίηει τισ ετιςιεσ δραςτθριότθτεσ εντόσ και εκτόσ τθσ τάξθσ, να προγραμματίηει εγκαίρωσ τισ ενότθτεσ μακθμάτων με κοινό κζμα, και να προετοιμάηει κάκε μάκθμα. Επίςθσ, κα πρζπει να ζχει υπόψθ του τα Υρογράμματα Χπουδϊν των προθγοφμενων και των επόμενων τάξεων, ϊςτε να υπάρχει ςυνζχεια και οργανικι ενότθτα από χρονιά ςε χρονιά ςτθ διδαςκαλία του. Θ χριςθ βιβλίου μακθτι και ποικίλων άλλων διδακτικϊν και εποπτικϊν υλικϊν ςε καμιά περίπτωςθ δεν πρζπει να καταςτιςει το μάκθμα των Εικαςτικϊν βιβλιοκεντρικό. Θ οργάνωςθ του εργαςτθρίου, με τα απαραίτθτα ςε κάκε διδακτικι ϊρα υλικά για τον εκπαιδευτικό και για τα παιδιά, και παράλλθλα και θ οργάνωςθ παράλλθλων δραςτθριοτιτων ςυμβάλλουν ςτθν ολοκλιρωςθ του μακιματοσ. Σ εκπαιδευτικόσ πρζπει να μεριμνά για τον εξοπλιςμό του εργαςτθρίου και για τον εμπλουτιςμό τθσ βιβλιοκικθσ τζχνθσ και να ανανεϊνει το διδακτικό και το εποπτικό υλικό. Επίςθσ, πρζπει να ςυνδζει ποικιλοτρόπωσ το ςχολικό εργαςτιριο με επαγγελματικά εργαςτιρια Ξαλϊν και Εφαρμοςμζνων Ψεχνϊν, όπωσ με εργαςτιρια κεραμικισ, υφαντικισ, αργυροχοϊασ, ξυλογλυπτικισ, με βιοτεχνίεσ και με βιομθχανίεσ ροφχων, επίπλων, χρθςτικϊν αντικειμζνων και άλλα, και να οργανϊνει επιςκζψεισ, διαλζξεισ, εργαςίεσ και ζρευνεσ ςχετικά με το μάκθμά του. Ακόμα, κα πρζπει να αξιοποιεί τισ κακθμερινζσ δθμιουργίεσ ζργων από τα παιδιά με τθ διοργάνωςθ εκκζςεων και να επιβραβεφει τισ προςπάκειεσ τουσ, ανατροφοδοτϊντασ κετικά τθ δθμιουργικι διαδικαςία. Σ περιοριςμζνοσ από το ωρολόγιο πρόγραμμα χρόνοσ του μακιματοσ οδθγεί ςτθν επιλογι οριςμζνων κεμάτων από το πρόγραμμα ςπουδϊν, ςτα οποία ο κακθγθτισ κα εμβακφνει ανάλογα με τα ενδιαφζροντα των παιδιϊν και το προςωπικό πρόγραμμά του, ενϊ άλλα κα τα διδάξει χωρίσ να επεκτακεί ιδιαίτερα. Πικρό μζροσ του Υρογράμματοσ Χπουδϊν μπορεί να παραλειφκεί εντελϊσ και να αντικαταςτακεί με καλλιτεχνικά κζματα τοπικοφ ι άλλου χαρακτιρα. Θ κεωρθτικι διδαςκαλία και εναςχόλθςθ δε κα πρζπει να ζχει γνωςιολογικό χαρακτιρα, αλλά να ενιςχφει τθν κατανόθςθ κεμάτων τζχνθσ και να ολοκλθρϊνει τθ δθμιουργικι πράξθ.

182 182 Θ διακεματικι προςζγγιςθ ςτο επίπεδο Υρογράμματοσ Χπουδϊν ςθμαίνει οριηόντια ςφνδεςθ και οργάνωςθ. Ζτςι που θ επεξεργαςία κεμάτων ι εννοιϊν που ανικουν ςε διαφορετικοφσ τομείσ να γίνεται με τρόπο που να προςδιορίηονται οι ςχζςεισ και να αναδεικνφονται τα ςθμεία τομισ τουσ Χτο πλαίςιο τθσ διακεματικότθτασ κάκε μάκθμα του ςχολείου που χρειάηεται τθν Εικόνα (φωτογραφία, ςκίτςο, ςχζδια κτλ) μπορεί να ςυνεργαςτεί με το μάκθμα των Εικαςτικϊν (Ξαλλιτεχνικϊν). Θ Ψζχνθ από τθ δικι τθσ πλευρά μπορεί να ενταχκεί με πολλοφσ τρόπουσ ςτισ δραςτθριότθτεσ των άλλων μακθμάτων. Ψο μάκθμα των Ξαλλιτεχνικϊν μπορεί να αντλιςει ιδζεσ, κζματα και περιεχόμενο για δθμιουργία ζργων τζχνθσ, εργαςιϊν ι projects (ςχζδιο εργαςίασ με βιωματικιεπικοινωνιακι διδαςκαλία, ομαδοςυνεργατικό και μακθτοκεντρικό) από όλα τα μακιματα του ςχολείου. Για παράδειγμα: Πε τα Κρθςκευτικά : πρακτικι: Βυηαντινι τζχνθ, Εκκλθςιαςτικι τζχνθ, αγιογραφία, τζμπλα, ξυλογλυπτικι, Ευαγγελιοκαλφμματα, Λερι τζχνθ άλλων λαϊν κτλ. κεωρία: Θκικι, καλό, ωραίο, ιδεολογία, κρθςκευτικότθτα, Λςτορία κρθςκείασ, κρθςκευτικι τζχνθ, κοςμικι τζχνθ κτλ. Σριςμζνοι από τουσ μακθτζσ μπορεί να ενδιαφερκοφν για ςυνκετικζσ εργαςίεσ, τισ οποίεσ είτε προτείνει ο κακθγθτισ είτε προτείνουν οι ίδιοι. Αυτοί οι μακθτζσ ακολουκοφν ςε γενικζσ γραμμζσ το κοινό με τουσ άλλουσ Υρόγραμμα Χπουδϊν και εμβακφνουν περιςςότερο ςτο κζμα που τουσ ενδιαφζρει. Υροτρζπουμε τα παιδιά να ςυηθτοφν και επιλζγουν κζματα για ςυνκετικζσ εργαςίεσ (projects). Ψα παιδιά, αφοφ επιλζξουν το κζμα και διατυπϊςουν τισ ιδζεσ τουσ, διαμορφϊνουν ζνα γενικό ςχζδιο εργαςίασ, χωρίηονται ςε ομάδεσ, αναηθτοφν, ςυλλζγουν και αξιοποιοφν απλζσ πλθροφορίεσ και υλικό, υλοποιοφν το πρόγραμμά τουσ, ςυηθτοφν και προςαρμόηουν αναλόγωσ τθν πορεία τουσ και ολοκλθρϊνουν αξιολογϊντασ το τελικό αποτζλεςμα. Σ διδάςκων βοθκά και ςυμβουλεφει όπου είναι απαραίτθτο. Γενικά θ Ψζχνθ είναι πρόςφορο μζςο διακεματικισ και διαπολιτιςμικισ προςζγγιςθσ τθσ γνϊςθσ. Ειδικότερα όμωσ, θ διακεματικότθτα ωσ επεξεργαςία κοινϊν κεμάτων διδαςκαλίασ και μάκθςθσ, των Εικαςτικϊν με άλλα αντικείμενα του ςχολείου, περιλαμβάνεται οπωςδιποτε ςτον ετιςιο προγραμματιςμό του μακιματοσ των Εικαςτικϊν ςε μια ζκταςθ 10% περίπου του ετιςιου Υρογράμματοσ Χπουδϊν. Σι μακθτζσ οργανϊνουν τισ διακεματικζσ εργαςίεσ τουσ με τθ βοικεια του διδάςκοντοσ ι και των άλλων διδαςκόντων που εμπλζκονται ςτο υπό επεξεργαςία διακεματικό αντικείμενο. Θ διακεματικότθτα μπορεί να ςυμπεριλάβει δφο ι περιςςότερα γνωςτικά αντικείμενα Σι εκπαιδευτικοί που διδάςκουν αυτά τα γνωςτικά αντικείμενα είναι καλό να ςυνεργάηονται όταν πρόκειται για ςυνκετότερθ επεξεργαςία διακεματικϊν κεμάτων. Θ ζκταςθ και θ ποικιλία τθσ προςφερόμενθσ διδακτζασ φλθσ και τθσ διακεματικότθτασ ςτο παρόν Υρόγραμμα Χπουδϊν (Υ. Χ.) είναι μεγάλθ για ζνα μονόωρο μάκθμα. Σ εκπαιδευτικόσ επιλζγει, από τθν παροφςα φλθ και με κριτιριο το εφικτό, τα προσ επεξεργαςία κζματα τα οποία ςτα πλαίςια του Υ. Χ, μποροφν να ποικίλουν από τάξθ ςε τάξθ, από χρονιά ςε χρονιά και από ςχολείο ςε ςχολείο και κυρίωσ, πρζπει να ενεργεί με γνϊμονα τθ διαπολιτιςμικι εκπαίδευςθ. Χε κάκε ενότθτα μακθμάτων, και όχι απαραίτθτα ςε μία διδακτικι ϊρα, ο εκπαιδευτικόσ κα πρζπει να προςεγγίηει το κζμα τθσ ενότθτασ από πολλζσ πλευρζσ, ιςτορικι, αιςκθτικι, κεωρθτικι, πρακτικι και τα λοιπά, ϊςτε να επιτυγχάνεται ςφαιρικότθτα και ιςορροπία. Ψο παρόν Υρόγραμμα Χπουδϊν δεν προτείνει ςτενά κακοριςμζνθ φλθ χωριςμζνθ ςε ωριαία μακιματα. Υροςφζρει άξονεσ περιεχομζνων που ςυνδυάηει κατά τθν κρίςθ του ο εκπαιδευτικόσ. Σι άξονεσ είναι ταξινομθμζνοι ενδεικτικά από το γενικό ςτο ειδικό και από το ςυγκεκριμζνο ςτο αφθρθμζνο. Αυτοί όμωσ δε διδάςκονται ανεξάρτθτα ο ζνασ από τον άλλο. Χε κάκε κζμα διδαςκαλίασ διαπλζκονται πολλά ςτοιχεία από τα περιεχόμενα και τουσ ςτόχουσ άλλων αξόνων, πράγμα που επιτρζπει ςτον εκπαιδευτικό να διδάξει τουσ άξονεσ με τθ ςειρά που εκείνοσ επιλζγει.

183 183 Χε κάκε ωριαίο μάκθμα θ διδαςκαλία πρζπει να είναι τόςθ, ϊςτε να αφινει μεγάλο χρονικό περικϊριο ςτα παιδιά για δραςτθριότθτεσ, για επεμβάςεισ και για ςυηθτιςεισ επίςθσ για ςχόλια, για οδθγίεσ, για κρίςεισ ζργων και εργαςιϊν, κακϊσ και για τθν παρακολοφκθςθ τθσ πορείασ των μακθτϊν και για τον προγραμματιςμό των επόμενων μακθμάτων. Θ διδαςκαλία, που είναι ςυνικωσ ομαδικι, κα πρζπει ςυχνά να εξατομικεφεται, για να ενιςχφει τουσ αδφνατουσ, αλλά και να κακοδθγεί και να ςυμβουλεφει τουσ τυχόν ταλαντοφχουσ. Θ φπαρξθ βιβλιοκικθσ τζχνθσ και άλλων δθμιουργικϊν γωνιϊν - εργαςτθρίων μζςα ςτθν αίκουςα επιτρζπουν ςε ομάδεσ παιδιϊν να εργάηονται ταυτόχρονα με τθν υπόλοιπθ τάξθ. Θ διδαςκαλία πρζπει να βαςίηεται ςτισ προθγοφμενεσ γνϊςεισ των μακθτϊν αλλά και ςτισ πικανϊσ λακεμζνεσ αντιλιψεισ τουσ για κζματα Ψζχνθσ να παίρνει αφορμι από τθ διδαςκαλία άλλων μακθμάτων, από τα ενδιαφζροντα των παιδιϊν, από ςχζςεισ, από γεγονότα, από ςυγκροφςεισ, και γενικά από τθν Ψζχνθ και τθ ηωι εντόσ και εκτόσ ςχολείου. Σι ςχολικζσ γιορτζσ κα πρζπει να γίνουν αφορμι ομαδικισ πολφπλευρθσ καλλιτεχνικισ ςυνεργαςίασ, πρωτότυπων εκδθλϊςεων, υπεφκυνθσ προετοιμαςίασ και κυρίωσ καλαίςκθτου αποτελζςματοσ. Υαρά το γεγονόσ ότι το μάκθμα ζχει ζναν ελεφκερο χαρακτιρα, που αφινει περικϊριο ςτο τυχαίο και ςτο αυκόρμθτο, πρζπει να κτίηεται ςε μία επιςτθμονικά προγραμματιςμζνθ διδακτικι και μακθςιακι πορεία, για να ζχουμε τα καλφτερα αποτελζςματα με το μικρότερο κόπο. Ξάκε καλλιτζχνθσ εκπαιδευτικόσ, όποια εικαςτικι ειδίκευςθ και να ζχει, κα πρζπει να διδάςκει επιμορφοφμενοσ όλεσ τισ μορφζσ των Εικαςτικϊν Ψεχνϊν που προβλζπονται από το Υρόγραμμα Χπουδϊν. ΒΛΒΟΛΑ 6 Απαιτοφμενο διδακτικό υλικό για το μάκθμα των εικαςτικϊν όλων των βακμίδων ΒΙΒΛΙΑ ΜΑΘΗΤΗ i) i)βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ ii) Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και ϋδ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ γ) iii) Βιβλίο βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ iv) ΨΕΨΦΑΔΛΑ 6 3 Βιβλία μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ και Γϋ του Γυμναςίου (3 βιβλία x130 ςελίδεσ περ. το κακζνα) ΤΕΤΑΔΙΑ ΕΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΜΑΘΗΤΗ v) Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ 50 vi) Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ 50 vii) viii) ΒΛΒΟΛΑ 6 Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ 50 3 Ψετράδια εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ Γϋ Γυμναςίου, ςελίδεσ 100 ΒΙΒΛΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥ - ΚΑΘΗΓΗΤΗ

184 184 i) Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ ii) Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ iii) Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ iv) Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ και Γϋ του Γυμναςίου, (3 βιβλία x 120 ςελίδεσ περ. το κακζνα) Ζκταςθ των βιβλίων Θ ςυνολικι ζκταςθ των βιβλίων και των τετραδίων ζχει επιτρεπόμενθ απόκλιςθ 10% από τισ προαναφερκείςεσ ςελίδεσ. Ψο κακαρό κείμενο ςτο βιβλίο του μακθτι για τισ τάξεισ δθμοτικοφ καλφπτει το 25-30% κάκε ςελίδασ, και αντίςτοιχα ςτο βιβλίο μακθτι του Γυμναςίου καλφπτει το 30-35%. Χτα βιβλία δαςκάλου - κακθγθτι κυριαρχεί το κείμενο, ενϊ ςτα τετράδια των αςκιςεων θ ζκταςθ των κειμζνων είναι ςχετικι και ανάλογθ με το προτεινόμενο κάκε φορά κζμα. Ξάκε ςελίδα υπολογίηεται για το δθμοτικό ότι ζχει ςτίχουσ και κάκε ςτίχοσ διαςτιματα (γράμματα, ςθμεία ςτίξθσ, αποςτάςεισ μεταξφ λζξεων). Αντίςτοιχα για το Γυμνάςιο ζχει ςτίχουσ και κάκε ςτίχοσ διαςτιματα. Σι διαςτάςεισ τθσ ςελίδασ υπολογίηονται ςτο 21Χ29,7cm ι 148Χ210 mm. Εποπτικό υλικό Πία ςειρά διαφάνειεσ Χ διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία διδάςκοντοσ ( 4 βιβλία Χ 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) Ζνα cd διάρκειασ 1 ϊρασ που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ ( ςυνολικά 4 cd) Πία ςειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) Ζνα CD - ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD - ROM) Ξρίνεται απαραίτθτο ο εκπαιδευτικόσ του Γυμναςίου να ζχει ςτθ διάκεςι του τα βιβλία, τα τετράδια, και το εποπτικό υλικό όλων των βακμίδων

185 185 Διδακτικό μακθςιακό αντικείμενο: Μουςικι Ψο Υρόγραμμα Χπουδϊν Πουςικισ που ακολουκεί, αποτελεί μια πρόταςθ θ οποία γίνεται με όραμα το Νζο Σχολείο και το ςταδιακό μεταςχθματιςμό τθσ Υαιδείασ, ςτθ βάςθ μιασ πραγματιςτικισ προςζγγιςθσ του ςχολείου, αξιοποιϊντασ τισ υπάρχουςεσ κεςμοκετιςεισ, τισ λειτουργικζσ δομζσ και το ανκρϊπινο δυναμικό του ςχολείου. Ψο Ρρόγραμμα Σπουδϊν Μουςικισ για το Ρθπιαγωγείο, το Δθμοτικό και το Γυμνάςιο αποτελεί ζνα ενιαίο, ανοικτό και ευζλικτο Υ.Χ. το οποίο διευκολφνει τον εκπαιδευτικό να οργανϊςει και να ςχεδιάςει το μάκθμα τθσ Πουςικισ ςφμφωνα με τισ ανάγκεσ και τα ενδιαφζροντα των μακθτϊν του, ακολουκϊντασ τθν αρχι τθσ διαφοροποιθμζνθσ διδαςκαλίασ, μζςα από καινοτόμεσ διδακτικζσ προςεγγίςεισ και αξιοποιϊντασ τισ δυνατότθτεσ των νζων τεχνολογιϊν και τθσ ψθφιακισ εκπαίδευςθσ. Ψα παραπάνω προχποκζτουν τθν φπαρξθ του μακιματοσ τθσ Πουςικισ ωσ ζνα αυτόνομο, διακριτό γνωςτικό αντικείμενο ςτο πλαίςιο του μακιματοσ τθσ Αιςκθτικισ Αγωγισ, όπωσ ιςχφει ςιμερα ςτα ωρολόγια προγράμματα του Δθμοτικοφ και του Γυμναςίου. Σι ςτόχοι του Ρζου Υ. Χ. Πουςικισ αναφζρονται ςε όλεσ τισ εκφάνςεισ τθσ μουςικισ αγωγισ που μποροφν να πραγματοποιθκοφν ςτο πλαίςιο τθσ υποχρεωτικισ εκπαίδευςθσ και αναπτφςςονται ςπειροειδϊσ ςτο πλαίςιο τεςςάρων Κεματικϊν Σργανωτϊν, ξεκινϊντασ από το Ρθπιαγωγείο και φκάνοντασ μζχρι το Γυμνάςιο. Σι ςτόχοι αφοροφν κατά κφριο λόγο τθν ανάπτυξθ μουςικϊν δεξιοτιτων και γνϊςεων και επιτυγχάνονται μζςα από τθν εφαρμογι βιωματικϊν και ενεργθτικϊν μουςικϊν δραςτθριοτιτων με ςυγκεκριμζνθ ςτόχευςθ και οργανωμζνο πλαίςιο. Σι ςτόχοι επίςθσ πθγάηουν από τισ επιδιϊξεισ του μακιματοσ τθσ μουςικισ ωσ προσ τθν ολοκλθρωμζνθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτασ του παιδιοφ και του νζου, τθν καλλιζργεια ςτάςεων και αξιϊν και ακόμθ από τθ ςφνδεςθ τθσ μουςικισ με τθν ευρφτερθ κοινωνία, τθν ιςτορία του ανκρϊπου και το περιβάλλον του (φυςικό και ανκρωπογενζσ). Θ ολιςτικι αυτι προςζγγιςθ του μουςικοφ φαινομζνου, μζςα από τθν ενεργι ςυμμετοχι του μακθτι ςε δθμιουργικζσ και βιωματικζσ δράςεισ ςε όλο το φάςμα τθσ μακθτικισ ηωισ του, μπορεί να δθμιουργιςει τισ προχποκζςεισ για τθν ανάπτυξθ μιασ δια βίου ςχζςθσ του με τθν τζχνθ τθσ μουςικισ. 1 Κεωρθτικό Υλαίςιο - Ειςαγωγι Θ Πουςικι Αγωγι ωσ αυτοτελζσ γνωςτικό αντικείμενο ςτθν υποχρεωτικι εκπαίδευςθ, ζχει αφετθρία το χαρακτιρα τθσ μουςικισ ωσ πανανκρϊπινο φαινόμενο και φυςιογνωμικό χαρακτθριςτικό τθσ ανκρϊπινθσ φπαρξθσ, τθ κζςθ και τισ λειτουργίεσ που επιτελεί διαχρονικά, ςυγχρονικά και γεωγραφικά και τθ ςθμαςία τθσ για τθν ολοκλθρωμζνθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτασ του παιδιοφ και του εφιβου. Χτο πλαίςιο αυτό, θ Πουςικι ςτοχεφει πρωταρχικά ςτθν ανάγκθ να καλλιεργθκεί μια ςχζςθ του μακθτι με τθν μουςικι ωσ αιςκθτικι εμπειρία και καλλιτεχνικι δραςτθριότθτα θ οποία κα δθμιουργιςει τισ προχποκζςεισ για μια δια βίου εναςχόλθςθ του με τθ μουςικι. Θ ανάγκθ αυτι προβάλλει ιδιαίτερα επιτακτικι ςτθν Εποχι τθσ Υλθροφορίασ και τθσ ανάπτυξθσ των Ψ.Υ.Ε όπου θ παρουςία τθσ μουςικισ αγγίηει κάκε πλευρά τθσ κακθμερινισ ηωισ του ανκρϊπου Σκοπόσ του μακιματοσ Μουςικισ Χκοπόσ του μακιματοσ τθσ Πουςικισ είναι θ καλλιζργεια τθσ μουςικότθτασ και των μουςικϊν δεξιοτιτων των μακθτϊν μζςα από τθν ακρόαςθ, τθν εκτζλεςθ και τθ δθμιουργία μουςικισ. Θ καλλιζργεια τθσ μουςικότθτασ, τθσ ζμφυτθσ δυνατότθτασ του ανκρϊπου για καλλιτεχνικι και δθμιουργικι ζκφραςθ, αποβλζπει ςτθν ολοκλθρωμζνθ ανάπτυξθ τθσ προςωπικότθτάσ του μακθτι και παράλλθλα ςτθ δθμιουργία μιασ δια βίου ςχζςθσ του με τθν Ψζχνθ τθσ Πουςικισ.

186 Στόχοι Νζου Ρρογράμματοσ Σπουδϊν Μουςικισ - Θεματικοί Οργανωτζσ Κεωρείται πολφ ςθμαντικό για τθ μουςικι παιδεία των μακθτϊν και των μακθτριϊν μασ να οργανϊνεται θ διδαςκαλία γφρω από κεματικζσ ενότθτεσ που ςυνδζουν τισ γνϊςεισ και τισ δεξιότθτεσ που αποκτοφν οι μακθτζσ για τα ςτοιχεία τθσ μουςικισ με τθ μουςικι ωσ μορφι επικοινωνίασ τόςο με τον εξωτερικό κόςμο (φυςικό και ανκρωπογενζσ περιβάλλον) όςο και με τον εςωτερικό κόςμο τουσ. Ψο νζο Υρόγραμμα Χπουδϊν Πουςικισ ζχει ωσ ςτόχο τθ δθμιουργία πολιτϊν που δεν είναι μουςικά απομονωμζνοι αλλά ζχουν μια υγιι ςχζςθ με τον εςωτερικό τουσ κόςμο και επικοινωνιακι ςχζςθ με το άμεςο περιβάλλον τουσ (φυςικό, τεχνθτό, κοινωνικό και πολιτιςμικό), από το οποίο αντλοφν ζμπνευςθ και ερεκίςματα και για του οποίου τθν αειφόρο ανάπτυξθ ενδιαφζρονται. Θ αλλαγι ςτον τρόπο εκμετάλλευςθσ τθσ φφςθσ και θ ανάγκθ προςταςίασ τθσ, κακιςτοφν αναγκαία τθ ςυνειδθτοποίθςθ τθσ ανάγκθσ προςανατολιςμοφ ςε ανανεώςιμεσ μορφζσ ενζργειασ και ςε πιο βιώςιμεσ μορφζσ ανάπτυξθσ. Η αναφορά ςε δθμοτικά τραγοφδια που καλλιεργοφν και πθγάηουν από τθν αγάπθ για τθ φφςθ και αναφζρονται ςε παραδοςιακζσ μορφζσ δθμιουργίασ ενζργειασ, και ακόμθ και ςφγχρονα τραγοφδια που περιζχουν τζτοιουσ προβλθματιςμοφσ, ςυγκινοφν και εμπνζουν τουσ νζουσ. Σι κεματικζσ ενότθτεσ οργανϊνονται ωσ εξισ: ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 1 οσ Υροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 3 οσ Χυνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΦΓΑΡΩΨΘΧ 4 οσ Θ Πουςικι ςτθ ηωι εντόσ και εκτόσ ςχολείου Σι τζςςερισ Σργανωτζσ περιλαμβάνουν ςυγκεκριμζνα περιεχόμενα και ζννοιεσ οι οποίεσ αναπτφςςονται ςπειροειδϊσ κακ όλθ τθ διάρκεια τθσ υποχρεωτικισ εκπαίδευςθσ. Σι τρόποι και τα μζςα επίτευξισ των ςτόχων που κζτει το Υ.Χ Πουςικισ ακολουκοφν ζνα ςπονδυλωτό ςχιμα ανζλιξθσ από το απλό ςτο ςφνκετο και από τθν πράξθ ςτθ κεωρία. Σι Σργανωτζσ και τα περιεχόμενα τουσ ζχουν κακαρά τυπολογικό χαρακτιρα. Δεν ταυτίηονται επομζνωσ με διδακτικζσ ενότθτεσ. Ξατά τθ διδακτικι πράξθ οι Σργανωτζσ και τα Υεριεχόμενα τουσ αλλά και οι Επιμζρουσ Χτόχοι διαπλζκονται οργανικά και βρίςκονται ςε μια διαρκι αλλθλεπίδραςθ.

187 ΦΕΚ Β 2666 ΑΔΑ: 45Ψ69-ΓΙΛ Αϋ Τάξθ Γυμναςίου ΟΓΑΝΩΤΗΣ 1οσ : Ρροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα κατανοιςουν και να αναγνωρίηουν τα ςφμβολα τθσ ευρωπαϊκισ ςθμειογραφίασ όςον αφορά τθ διάρκεια του ιχου και το ρυκμό τθσ μουςικισ Ρα επαναλαμβάνουν με αυξανόμενθ ακρίβεια ςφνκετα ρυκμικά ςχιματα Ρα διακρίνουν τα ιςχυρά αςκενι μζρθ ςτο μζτρο του ρυκμοφ μιασ μουςικισ ι μιασ ςειράσ λζξεων Ρα διακρίνουν τον παλμό από το μελωδικό ρυκμό Ρα εκτελζςουν μια ρυκμικι παρτιτοφρα prima viste με βάςθ τα ρυκμικά ονόματα ςτο Χχετικό Solfa Χφςτθμα (Χ.S.Χ) και τισ αντίςτοιχεσ θχθρζσ κινιςεισ του ςϊματοσ που ζχουν μάκει Ρα μποροφν να ακολουκοφν μια μουςικι ςε διμερζσ, τριμερζσ ι τετραμερζσ μζτρο με τισ τυπικζσ κινιςεισ μζτρθςθσ ενόσ μαζςτρου Ρα εξοικειωκοφν με το ελλιπζσ μζτρο, τθ ςυγκοπι και τον αντιχρονιςμό Ρα αυτοςχεδιάηουν και να ςυνκζτουν δικά τουσ ρυκμικά ςχιματα ςτο πλαίςιο τθσ ςυγκοπισ Ρα αποδίδουν τισ ρυκμικζσ ζννοιεσ μζςω οργάνων, 1.1. υκμόσ -Υαλμόσ-ρυκμόσ -Φυκμικζσ αξίεσ: παρεςτιγμζνο όγδοο με δζκατο ζκτο, τρίθχο ογδόων, όγδοα με δφο δζκατα ζκτα, Ελλιπζσ μζτρο, ςυγκοπιαντιχρονιςμό -Πζτρα 2/4, 3/4, 4/4, 5/8, 7/8, 9/8 Πουςικι εκτζλεςθ Χυμπλθρϊνουν τα ρυκμικά ονόματα και ςτθ ςυνζχεια εκτελοφν τθ ρυκμικι παρτιτοφρα μεγαλόφωνα. Χτθ ςυνζχεια χωρίηονται ςε δυο ομάδεσ: θ μια χτυπά τον παλμό και θ άλλθ εκτελεί τθ ρυκμικι παρτιτοφρα Πουςικι εκτζλεςθ Εκτελοφν ςτο ταμπουρίνο το ρυκμό ςτίχων τραγουδιϊν και διακρίνουν τουσ ιςχυροφσ από τουσ αςκενισ χρόνουσ π.χ. Σι -με- ρα τι αφ - ρι - ο τι τϊ- ρα Ζπειτα προςεγγίηουν διαιςκθτικά το ελλιπζσ μζτρο προςκζτοντασ τθ ςυλλαβι «τι»: - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου 13 Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων & Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων Υ.Λ& ΩΥΕΥΚ 2008 Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player

188 188 φωνισ και με τθ χριςθ ςυμβατικισ και μθςυμβατικισ ςθμειογραφίασ Ρα αναπτφξουν τθν ακουςτικι τουσ μνιμθ αναγνωρίηοντασ, αποκωδικοποιϊντασ και αποδίδοντασ λεκτικά με ςυμβατικι και με μθ ςυμβατικι ςθμειογραφία ρυκμικά ςχιματα τι Σι -με- ρα τι αφ - ρι - ο τι τϊ- ρα Ά- ςπρα κα - ρά - βια τα ό - νει - ρά μασ Χτθ ςυνζχεια, χωρίηονται ςε δυο ομάδεσ: θ μια χτυπά ςε κλάβεσ όλουσ τουσ χρόνουσ, θ άλλθ χτυπά ςε πιατίνια τουσ ιςχυροφσ. -Πουςικι εκτζλεςθ «Διευκφνουν» με τισ τυπικζσ για κάκε μζτροκινιςεισ μζτρθςθσ ενόσ μαζςτρου μουςικά ζργα με διμερζσ, τριμερζσ και τετραμερζσ μζτρο, ςυνδυάηοντάσ τισ και με άλλεσ εκφραςτικζσ, δυναμικζσ ι ερμθνευτικζσ εντολζσ- υποδείξεισ π.χ 2/4 «Ψζςςερισ Χτρατθγοί κινάν και παν» (Ππ.Ππρεχτ, μετ.σδ.ελφτθ-π.χατηιδάκι), 3/4 «Ψο βαλσ των χαμζνων ονείρων» (Π.Χατηιδάκι) και 4/4 «Είναι το γζλιο ςου» (Ο.Δθμοποφλου Ο.Παχαιρίτςασ) κ.ά. -Πουςικι εκτζλεςθ Ψραγουδοφν ςε φκόγγουσ κι ζπειτα κανπνικά με τα λόγια- τθν αρχι τθσ μελωδίασ του τραγουδιοφ I Got Rhythm (I.Gershwin- G.Gershwin) χτυπϊντασ παράλλθλα ςτράκεσ ςτον πρϊτο (ιςχυρό) χρόνο και ςτον τρίτο (θμιιςχυρό) χρόνο:

189 189 -Δθμουργία Πουςικισ Αυτοςχεδιάηουν ζνασ - ζνασ με παλαμάκια ζνα δικό τουσ ρυκμικό ςχιμα ςε δφο μζτρα 4/4. Ψo ρυκμικό ςχιμα ξεκινά με παφςθ τετάρτου ςτον πρϊτο χρόνο του πρϊτου μζτρου (βλζπε αρχι τραγουδιοφ I Got Rhythm ). Χτυποφν τθν άρςθ τθσ παφςθσ του πρϊτου μζτρου ρυκμικά με το πόδι ςτο ζδαφοσ. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Χυνειδθτοποιοφν τισ κζςεισ και άρςεισ των μζτρων εκτελϊντασ ςχιματα εκτζλεςθσ απλϊν και μεικτϊν μζτρων ςτο τουμπελζκι π.χ Δ Δ Α Δ Α Ρτουμ τζ - κε ντουμ κε μζτρο 4/4 Δ Α Α Δ Α Ρτουμ τε- κε Ρτουμ κε μζτρο 5/8

190 190 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα αναγνωρίηουν τα ονόματα των φκόγγων ςτο πεντάγραμμο και να διαβάηουν μια απλι παρτιτοφρα Ρα τραγουδοφν ατομικά και ςε ομάδεσ ςφνκετεσ μελωδίεσ με τονικι ακρίβεια Ρα τραγουδοφν μια μελωδία ςε διάφορεσ τονικότθτεσ (μετατροπία) Ρα κατανοιςουν εμπειρικά τθ λειτουργία των αλλοιϊςεων (δίεςθ φφεςθ) και να προςεγγίηουν διαιςκθτικά τθ μείηονα και τθν ελάςςονα κλίμακα Ρα τραγουδοφν και να παίηουν από μνιμθσ μελωδικά μοτίβα με τα ονόματα των φκόγγων τουσ Ρα εκτελοφν ςτθ φλογζρα ι ςε τονικά μουςικά όργανα μελωδίεσ τραγουδιϊν που ζχουν μάκει Ρα τραγουδοφν ατομικά και ςε ομάδεσ μελωδίεσ με μίμθςθ Ρα δθμιουργοφν μελωδίεσ ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel Ρα εξοικειωκοφν με το ςφςτθμα ςυμβολιςμοφ του τονικοφ φψουσ ςτθν ευρωπαϊκι μουςικι ςθμειογραφία Ρα τραγουδοφν διατθρϊντασ ορκι κζςθ ςϊματοσ, καλι άρκρωςθ, κατάλλθλθ ζκφραςθ, αυξανόμενο ζλεγχο και ςτιριξθ τθσ αναπνοισ, τραγοφδια κατάλλθλα για τθν τάξθ τουσ. Ρα αναπτφξουν τθν ακουςτικι τουσ μνιμθ αναγνωρίηοντασ, αποκωδικο-ποιϊντασ και αποδίδοντασ λεκτικά με ςυμβατικι και μθ ςυμβατικι 1.2. Τονικό φψοσ- Μελωδία Πελωδικό μοτίβο, πεντατονικζσ κλίμακεσ, μείηονα ελάςςονα κλίμακα, φφεςθ-δίεςθ Πετατροπία Ανάγνωςθ απλισ παρτιτοφρασ Σι αριςτερόχειρεσ μακθτζσ παίηουν αντιςτρόφωσ: τισ κζςεισ (χτφπθμα «ντουμ») με το αριςτερό χζρι και τα πρίμα άρςεισ (χτυπιματα «τζκε») με το δεξί. Πουςικι εκτζλεςθ Ψραγουδοφν διαβάηοντασ μιασ απλι παρτιτοφρα π.χ. Οαϊκό Αμερικάνικο Χτθ ςυνζχεια, εκτελοφν τθν παρτιτοφρα ςτθ φλογζρα, το glockenspiel ι άλλο μελωδικό μουςικό όργανο -Πουςικι εκτζλεςθ Πακαίνουν το δθμοτικό τραγοφδι «Χου πα μάνα» (Υελοπόννθςοσ). Υαίηουν τουσ βαςικοφσ φκόγγουσ τεςςάρων φράςεων (ντο-φα-μι-ντο-ρε), (ντο φα-μι-φα-ςολ), (λα, λα, λα, λα ςολ), (ςολ, ςολ, ςολ, ςολ, φα) ςτο glockenspiel Χωρίηονται ζπειτα ςε δυο ομάδεσ. Χχθματίηουν μια ορχιςτρα παίηοντασ ομαδικά ωσ εξισ: θ μια ομάδα τραγουδά ενϊ θ άλλθ παίηει ςτο glockenspiel κι αντιςτρόφωσ Χου πα μάνα (Υελοπόννθςοσ) -Πουςικι εκτζλεςθ Υροςεγγίηουν τθν αλλοίωςθ, τθν αναίρεςθ και το - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Χχολικό Βιβλίο «Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» - Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (Πόςχοσ Ξ., Ξανδυλάκθ Π.., Ψόμπλερ Π.) Audio CD Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων 13 Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων & Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» Υ.Λ& ΩΥΕΥΚ 2008 Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player

191 191 ςθμειογραφία μελωδικά ςχιματα Ρα τραγουδοφν ςυγχρονιςμζνα ακολουκϊντασ τισ οδθγίεσ ενόσ μαζςτρου ζχοντασ επίγνωςθ του ρόλου τουσ μζςα ςτο μουςικό ςφνολο διάςτθμα του θμιτονίου ακοφγοντασ το μουςικό κζμα Batman Theme του Neal Heft από τθν τθλεοπτικι ςειρά Batman τθσ δεκαετίασ του 60. Υαίηουν το κζμα ςε glockenspiel ι ςε κικάρα. Υρόκειται για δωδεκάμετρο blues που περιλαμβάνει τρεισ ςυγχορδίεσ με επιρροζσ από τθ surf music και τθ μουςικι για καταςκοπευτικζσ ταινίεσ τθσ εποχισ: (ςολ φα δίεςθ φα αναίρεςθ φα δίεςθ), (ντο ςι ςι φφεςθ ςι) και (ρε ντο δίεςθ - ντο αναίρεςθ ντο δίεςθ). - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν και διαβάηουν παράλλθλα τθν παρτιτοφρα από τον κανόνα Jubilate Deo του W.A.Mozart και διακρίνουν τθν κλίμακα τθσ Ρτο μείηονα : Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςε μελωδικό όργανο και γράφει ςτον πίνακα τθν κλίμακα τθσ ρε ελάςςονα. Ακοφν και διαβάηουν παράλλθλα τθν παρτιτοφρα από το τραγοφδι «Ψα λουςτράκια» (Ρ.Γκάτςου Π.Χατηιδάκι) και διακρίνουν τθν κλίμακα τθσ ρε ελάςςονα:

192 192 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα κατανοιςουν τθν ζννοια τθσ κεματικισ ανάπτυξθσ Ρα διακρίνουν τθν αλυςίδα κατά τθν ανάπτυξθ ενόσ κζματοσ Ρα διακρίνουν τα κζματα ςε μια κλαςικι ςυμφωνία Ρα διακρίνουν μουςικά ζργα ι τραγοφδια με διμερι ι τριμερι μορφι, μορφι ρόντο και μορφι κζμα και παραλλαγζσ Ρα αυτοςχεδιάηουν και να ςυνκζτουν με κίνθςθ, φωνι, όργανα, θχογόνα αντικείμενα και το ςϊμα (body percussion) δίνοντασ ζμφαςθ ςτισ ζννοιεσ τθσ μορφολογίασ (ροντό, κζμα και παραλλαγζσ, ερϊτθςθ-απάντθςθ) 1.3. Μορφι Διμερισ - Ψριμερισ μορφι, μορφι Φόντο, Κζμα και παραλλαγζσ, Ερϊτθςθ-Απάντθςθ Κζμα ανάπτυξθ κζματοσ - αλυςίδα -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το πρϊτο μζροσ Αllegro con brio από τθν 5 θ Χυμφωνία του L.v.Beethoven και διακρίνουν τθν ζκκεςθ του πρϊτου κζματοσ (τα ζξι μζτρα του λεγόμενου μοτίβου «του Υεπρωμζνου»), το πζραςμα του κζματοσ ςε διάφορα όργανα τθσ ορχιςτρασ και τθν ζκκεςθ του δεφτερου κζματοσ. Χτθ ςυνζχεια, αναμζνουν κατά τθν ακρόαςθ τθν επανζκκεςθ του κζματοσ προσ το τζλοσ του ζργου: - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Χχολικό Βιβλίο «Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» - Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (Πόςχοσ Ξ., Ξανδυλάκθ Π.., Ψόμπλερ Π.) Audio CD Ανκολογίου

193 193 Αρχικό μοτίβο Πουςικϊν Ξειμζνων 13 Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων & Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» Υ.Λ& ΩΥΕΥΚ 2008 Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία Θ μετάβαςθ από το πρϊτο ςτο δεφτερο κζμα ςτα κόρνα -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το synthpop instrumental ςε Moog synthesizer Popcorn του Gershon Kingsley και διακρίνουν τθν αλυςιδωτι ανάπτυξθ του κζματοσ κακϊσ και τθ μορφι ΑΒΑ του instrumental. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Χωρίηονται ςε ομάδεσ εργαςίασ και αναηθτοφν ςτθ διςκοκικθ τουσ, ςτο ραδιόφωνο και το Διαδίκτυο τραγοφδια ι οργανικι μουςικι με διμερι ι τριμερι μορφι, μορφι ρόντο και μορφι κζμα και παραλλαγζσ. Ξάκε ομάδα επιλζγει από ζνα μουςικό ζργο ι τραγοφδι για κάκε μορφι τα οποία και φζρνει ςτθν τάξθ για ακρόαςθ ςε audio cd ι ςε μορφι mp3 ι mp4. Ξατά τθν ακρόαςθ τα μζλθ των άλλων ομάδων πρζπει να βρουν ποια μορφι αντιςτοιχεί ςε κάκε μουςικό ζργο ι τραγοφδι. - Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο και παρακολουκοφν παράλλθλα με τθν ακρόαςθ ενόσ ζργου μια «γραφικι

194 194 παρτιτοφρα» (scrolling bar-graph score) που απεικονίηει τθ διάρκεια του ιχου και ςε διαφορετικά επίπεδα τισ οικογζνειεσ των μουςικϊν οργάνων που παίηουν κατά τθ διάρκεια του ζργου Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα περιγράψουν τθ δυναμικι αγωγι ενόσ μουςικοφ ζργου με τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ δυναμικισ αγωγισ Ρα δθμιουργιςουν ζνα θχθτικό δρϊμενο με μεταβολζσ δυναμικισ χρθςιμοποιϊντασ απλά μουςικά όργανα, ιχουσ ςϊματοσ και φωνισ ι αυτοςχζδια θχογόνα μζςα Δυναμικι Αγωγι Τροι δυναμικισ αγωγισ (piano, forte, fortissimo, pianissimo, crescendo, diminuendo, mezzo piano, mezzo forte) - Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το «Υριγκθπικό διάταγμα» από το Ππαλζτο «Φωμαίοσ και Λουλιζτα» του S.Prokovief και δθμιουργοφν παράλλθλα ζνα «χάρτθ ακρόαςθσ» ςθμειϊνοντασ με ςυμβατικοφσ όρουσ τθσ δυναμικισ αγωγισ τθ διαδοχι των καταςτάςεων και των μεταβολϊν τθσ δυναμικισ αγωγισ. -Δθμιουργία Πουςικισ Χθμειϊνουν τθ ςειρά διαδοχισ των καταςτάςεων και των μεταβολϊν τθσ δυναμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο π.χ. Forte crescendo- sf-subito pp-crescendo sf-ffdiminuendo pp κι ζπειτα δθμιουργοφν ανά ομάδεσ ζνα θχθτικό δρϊμενο δικισ τουσ ενορχιςτρωςθσ με βάςθ τθ ςειρά αυτι χρθςιμοποιϊντασ μουςικά όργανα, αντικείμενα γφρω τουσ, το ςϊμα τουσ κι άλλα αυτοςχζδια θχογόνα μζςα. -Δθμιουργία Πουςικισ Δθμιουργοφν μια ενορχιςτρωςθ μιασ μελωδίασ ςε ζνα μουςικό πρόγραμμα και ορίηουν διαφορετικζσ «εκδοχζσ» δυναμικισ αγωγισ τισ οποίεσ και ακοφν ςε εκτζλεςθ από τον υπολογιςτι και αποφαςίηουν ποια εκδοχι ιταν πιο ταιριαςτι για τθ ςφνκεςθ. - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Audio CD Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων 13 Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων & Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» Υ.Λ& ΩΥΕΥΚ 2008 Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα χαρακτθρίηουν τθ ρυκμικι αγωγι ενόσ μουςικοφ ζργου που ακοφν χρθςιμοποιϊντασ τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ ρυκμικισ αγωγισ Ρα διακρίνουν τισ διαφορζσ που δθμιουργεί θ μεταβολι τθσ ρυκμικισ αγωγισ ςε μια μουςικι Ρα διακρίνουν τισ ομοιότθτεσ ι διαφορζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ μεταξφ των μερϊν ενόσ μουςικοφ 1.5. υκμικι Αγωγι Τροι ρυκμικισ αγωγισ (ταχφτθτα) (allegro, adagio, accelerando, ritardando, largo moderato, presto, A - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το «Χορό των Ρεράιδων» το τρίτο μζροσ από το ζργο «Παγιοβότανο» -Χυμφωνικι Χουίτα του Πανϊλθ Ξαλομοίρθ και περιγράφουν τθ ρυκμικι του αγωγι και τισ μεταβολζσ τθσ και τα ςυναιςκιματα που τουσ δθμιουργοφν. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν τθ διαςκευι των Samatistas ςτθν καντάδα «Θ Ανκιςμζνθ αμυγδαλιά» (Δ.Δροςίνθ άγνωςτοσ ςυνκζτθσ) κι ακοφν τθν ομϊνυμθ καντάδα. Υεριγράφουν τισ διαφορζσ ανάμεςα ςτισ δυο - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Χχολικό Βιβλίο

195 195 ζργου Ρα δθμιουργιςουν ζνα θχθτικό δρϊμενο με μεταβολζσ ρυκμικισ αγωγισ χρθςιμοποιϊντασ αυτοςχζδια θχογόνα μζςα, απλά μουςικά όργανα, ιχουσ ςϊματοσ ι φωνισ. tempo) μουςικζσ και τθν επίδραςθ που επζφερε θ μεταβολι τθσ ρυκμικισ αγωγισ. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν τθν αρχι κάκε μζρουσ τθσ Χυμφωνίασ «Θ Ζκπλθξθ» του J.Haydn και με βάςθ τθν ταχφτθτα και το φφοσ τθσ μουςικισ αντιςτοιχοφν δοςμζνουσ ςυμβατικοφσ όρουσ ρυκμικισ αγωγισ με το ςωςτό μζροσ. π.χ Υρϊτο μζροσ Finale.Allegro di molto Δεφτερο μζροσ Adagio Vivace assai Audio CD Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων 13 Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων & Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» Υ.Λ& ΩΥΕΥΚ 2008 Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player Ψρίτο μζροσ Andante Ψζταρτο μζροσ Menuet.Allegro molto Trio-Menuet Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν το ιδιαίτερο θχόχρωμα των μουςικϊν οργάνων τθσ ςυμφωνικισ ορχιςτρασ κακϊσ και των τμθμάτων τθσ Ρα αναγνωρίηουν τα αρχαία ελλθνικά μουςικά όργανα Ρα αναγνωρίηουν ακουςτικά τα είδθ τθσ ανκρϊπινθσ φωνισ Ρα πειραματίηονται με διαφορετικά θχοχρϊματα οργάνων χρθςιμοποιϊντασ απλό μουςικό λογιςμικό 1.6. Ηχόχρωμα Τργανα ςυμφωνικισ αρχιςτρασ Ενορχιςτρωςθ ζργου ςυμφωνικισ μουςικισ Αρχαία ελλθνικά μουςικά όργανα Είδθ ανκρϊπινθσ φωνισ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το ζργο του B.Britten «Σδθγόσ των Ρζων για τθν Σρχιςτρα» - Young Person s Guide to the Orchestra και αναγνωρίηουν το ιδιαίτερο θχόχρωμα των οργάνων τθσ ορχιςτρασ και των τμθμάτων τθσ. Θ ενεργθτικι ακρόαςθ του ζργου μπορεί να χωριςτεί ςε τρεισ ενότθτεσ ςφμφωνα με τθ δομι του, κακϊσ ζχει τθ μορφι Κζμα και παραλλαγζσ, με φοφγκα ςτθν κατάλθξθ: Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Χχολικό Βιβλίο 13 Audio CD Διδακτικϊν Υακζτων & Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» Υ.Λ& ΩΥΕΥΚ 2008 Audio CD «Σδθγόσ των Ρζων για τθν Σρχιςτρα»-B.Britten- Υιάνο, αρμόνιο - CD Player Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με

196 196 Κζμα θχεία Βιντεοπροβολζασ 1. ΚΕΠΑ Ψο Κζμα είναι βαςιςμζνο ςε ζνα χορό (Rondeau) μζροσ ςκθνικισ μουςικισ που ζγραψε ο H.Purcell για το κεατρικό ζργο Abdelazer. Ψο Κζμα εκτίκεται ζξι φορζσ για να παρουςιαςτεί διαδοχικά από τθν ορχιςτρα και τα τμιματά τθσ: Σρχιςτρα φλινα πνευςτά Χάλκινα πνευςτά-ζγχορδα Ξρουςτά Σρχιςτρα. Σι μακθτζσ κατά τθν ακρόαςθ διακρίνουν το θχόχρωμα τθσ ορχιςτρασ και το θχόχρωμα κάκε οικογζνειασ οργάνων. 2. ΥΑΦΑΟΟΑΓΕΧ Χτθ ςυνζχεια, ςτισ 13 Υαραλλαγζσ διακρίνουν το ιδιαίτερο θχόχρωμα κάκε οργάνου -από το ψθλότερο ςε ζκταςθ ςτο χαμθλότερο- τθσ οικογζνειασ των πνευςτϊν, εγχόρδων και κρουςτϊν τθσ ορχιςτρασ κακϊσ εκτελοφν από μια Υαραλλαγι. Υαράλλθλα ςε εκπαιδευτικό φυλλάδιο που ζχει δοκεί από τον εκπαιδευτικό επιλζγουν τθν εικόνα του οργάνου που ακοφν κάκε φορά να παίηει τθν παραλλαγι του κζματοσ.

197 197 Ραραλλαγζ Solo όργανο Πργαν ςυνοδεία φλινα πνευςτά 1.φλάουτα, βιολιά, άπα, πίκολο τρίγωνο 2.όμποε ζγχορδα τφμπανα 3. κλαρινζτο ζγχορδα, τοφμπα 4. φαγκότα ζχορδα, ταμποφρο Ζγχορδα 5.βιολιά χάλκινα, γκραν κάςα 6.βιόλεσ ξφλινα-χάλκνα πνευςτά 7.τςζλα κλαρινζτα βιόλεσ, άρπα 8. κοντραμπάςα ξφλινα πνευςτά, ντζφι 9. άρπα ζγχορδαγκογκ,πιάτ α Χάλκια 10. κόρνα ζγχορδα, άρπα, τφμπανα 11.τρομπζτεσ ζγχορδα, ταποφρο 12. τρομπόνια, τοφμπα ξφλινα πνευςτά, υψθλά χάλκινα

198 198 Ξρουςτά 13. κρουςτά (τφμπανα, Γκρανκάςα, πιάτα,τφμπανα,ντζφι και τρίγωνο,τφμπανα,ταμ ποφρο και γοφντμπλοκ, τφμπανα καςτανιζτεσ και γκονγκ, τφπμανα, φροφςα, όλο το τμιμα των κρουςτϊν) ζγχορδα 3.ΦΣΩΓΞΑ (βλζπε παρακάτω 1.7 Χυνιχθςθ) -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο μαγνθτοςκοπθμζνα βίντεο εκτελζςεων του ζργου του B.Britten «Σδθγόσ των Ρζων για τθν Σρχιςτρα» - Young Person s Guide to the Orchestra και παρατθροφν ςε ςχζςθ με το θχόχρωμα κάκε οργάνου που ακοφν: τθ μορφι, το μζγεκοσ και το υλικό καταςκευισ του, τον τρόπο εκτζλεςθσ του, τθν εκφραςτικότθτα του εκτελεςτι, τον τρόπο διεφκυνςθσ του μαζςτρου, κ.ά. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο εικόνεσ, αρχεία ιχου, πλθροφορίεσ και βίντεο που αφοροφν τθν αρχαία ελλθνικι μουςικι και τα αρχαία ελλθνικά μουςικά όργανα και παρουςιάηουν ςχετικι εργαςία ςε μορφι ppt ενςωματϊνοντασ θχογραφθμζνεσ εκτελζςεισ των μοναδικϊν ζργων αρχαίασ ελλθνικισ μουςικισ που ςϊηονται ςε ανακαταςκυαςμζνα όργανα. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Διακρίνουν το ιδιαίτερο θχόχρωμα φωνϊν τθσ όπερασ ακοφγοντασ ολιγόλεπτα αποςπάςματα από όπερεσ π.χ. Χουμπρζτα (Χοπράνο) Les oiseaux dans la charmille, από τθν όπερα Les Contes d Hoffmann του J.Offenbach. Ξοντράλτο - Nacqui all'affanno Non piu mesta" από τθν όπερα La Cenerentola («Θ Χταχτοποφτα») του J.Rossini

199 199 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα αναγνωρίηουν ακουςτικά τθ διαφορά μεταξφ μονοφωνίασ, ομοφωνίασ και πολυφωνίασ Ρα ςυνδζουν τισ διάφορεσ μορφζσ ςυνιχθςθσ ι μθ ςυνιχθςθσ με ςτοιχεία από τθν ιςτορία τθσ μουςικισ Ρα τραγουδοφν δίφωνουσ και τρίφωνουσ κανόνεσ Ρα διακρίνουν ςφμφωνεσ και διάφωνεσ ςυγχορδίεσ Ρα δθμιουργοφν ςυνθχιςεισ με μελωδικά και τονικά κρουςτά όργανα 1.7. Συνιχθςθ Πονοφωνία, Σμοφωνία, Υολυφωνία Δίφωνοι-Ψρίφωνοι κανόνεσ Ψενόροσ - Addio fiorito asil από τθν όπερα Tosca του G.Puccini Βαρφτονοσ (Φίγκαρο) Largo al factotum από τθν όπερα Il Barbiere di Siviglia («Σ Ξουρζασ τθσ Χεβίλλθσ») -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν χαρακτθριςτικά θχογραφθμζνα αποςπάςματα μονοφωνικισ, ομοφωνικισ και πολυφωνικισ μουςικισ από τθν ελλθνικι αρχαία, βυηαντινι εκκλθςιαςτικι και δθμοτικι παράδοςθ κι από τθ λόγια δυτικι παράδοςθ (βλζπε παρακάτω 2.1 Ελλθνικι μουςικι παράδοςθ, 2.3 Οόγια Δυτικι Πουςικι) και ςυνδζουν το διαφορετικό τουσ «άκουςμα» με ςτοιχεία από τθν ιςτορία τθσ μουςικισ και το εν γζνει ιςτορικο-κοινωνικό πλαίςιο τθσ εποχισ τουσ π.χ. - Βρίςκουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ ανάμεςα ςτο μονόφωνο φφοσ τθσ βυηαντινισ εκκλθςιαςτικισ μουςικισ και του γρθγοριανοφ μζλουσ, - Χυγκρίνουν και κατανοοφν τθν ιςτορικι και κρθςκευτικι ςθμαςία του φωνθτικοφ και μονόφωνου χαρακτιρα τθσ εκκλθςιαςτικισ μουςικισ τθσ Ανατολικισ Εκκλθςίασ και του πολυφωνικοφ χαρακτιρα με εξαίρεςθ το παλαιότερο γρθγοριανό μζλοσ - τθσ δυτικισ εκκλθςιαςτικισ μουςικισ θ οποία ςυνοδεφεται και από μουςικά όργανα Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν να τραγουδοφν δίφωνουσ ι τρίφωνουσ κανόνεσ π.χ. Παχθτζσ (Αγγλικόσ μεςαιωνικόσ κανόνασ για 2-6 φωνζσ)

200 200 -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το μζροσ τθσ Φοφγκασ από το ζργο του B.Britten «Σδθγόσ των Ρζων για τθν Σρχιςτρα» - Young Person s Guide to the Orchestra. Διακρίνουν το κζμα τθσ κακϊσ εκτελείται ςε μίμθςθ από κάκε όργανο τθσ ορχιςτρασ με τθν ίδια ςειρά όπωσ ςτισ παραλλαγζσ. (βλζπε παραπάνω 1.6 Θχόχρωμα) Φοφγκα Δθμιουργία Πουςικισ Δθμιουργοφν ςε μουςικό λογιςμικό τυχαίεσ ςυνθχιςεισ και διακρίνουν ακουςτικά αν είναι ςφμφωνεσ ι διάφωνεσ,

201 201 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν ςφνκετα από άποψθ μουςικισ και λόγου - ελλθνικά παραδοςιακά τραγοφδια με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα προςεγγίηουν τθν οργανικι ςφνδεςθ τθσ ελλθνικισ μουςικισ παράδοςθσ με το χϊρο, το χρόνο και τθν κοινωνικι ηωι των ανκρϊπων Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν απζναντι ςτο περιβάλλον μζςα από δθμοτικά ελλθνικά τραγοφδια που πθγάηουν από τθν αλλθλζνδετθ ςχζςθ του ανκρϊπου με τθ φφςθ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα ψάλλουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ και να εκτελοφν κρθςκευτικά παραδοςιακά τραγοφδια ωσ ζκφραςθ κρθςκευτικοφ βιϊματοσ ςε ςχζςθ με εορτζσ τθσ ορκόδοξθσ εκκλθςίασ Ρα εκτελοφν μελωδίεσ παραδοςιακϊν τραγουδιϊν ςε μουςικά όργανα Ρα εκτελοφν ςε κρουςτά μουςικά όργανα το μελωδικό ρυκμό παραδοςιακϊν ελλθνικϊν τραγουδιϊν που μακαίνουν Ρα βιϊςουν τθν αρχαία ελλθνικι μουςικι ωσ ζνα ςτοιχείο πολιτιςμικισ κλθρονομιάσ 2.1. Ελλθνικι μουςικι παράδοςθ Δθμοτικι μουςικι Βυηαντινι εκκλθςιαςτικι μουςικι Αρχαία Ελλθνικι Πουςικι -Εκτζλεςθ Πουςικισ-Ακρόαςθ Πουςικισ Πακαίνουν ελλθνικά δθμοτικά τραγοφδια πιο απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου απ όλο τον ελλαδικό χϊρο. π.χ. τα τραγοφδια «Ξαράβι - καραβάκι» (Κράκθσ), Υλάτανοσ (Υατινάδα Υελοποννιςου), «Άγιο - Γιϊργθσ» (Υαραλογι Ξυκιρων), «Ξαροτςιζρθσ» (Ξων/πολθ), κ.ά. Πακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με τον κφκλο του χρόνου και τον κφκλο τθσ ηωισ: π.χ Ξάλαντα Χριςτουγζννων Δωδεκανιςου, Ξάλαντα Υρωτοχρονιάσ Κεςςαλομακεδονικά (προσ τςοπάνι), Ξάλαντα Υρωτοχρονιάσ Χαράντα Εκκλθςιϊν Αν Κράκθσ (προσ ζμπορο) «Ξαλιν εςπζραν άρχοντεσ» (Ξάλαντα Χριςτουγζννων Ξριτθσ) «Αρχιμθνιά κι αρχιχρονιά» (Ξάλαντα Υρωτοχρονιάσ Ηακφνκου), «Ψοφτεσ οι μζρεσ το χουνε» (αποκριάτικοράξου), «Εδϊ διαβαίνει ο Οάηαροσ» (Ξάλαντα Οαηάρου Επτάνθςα), «Ψο Φθνάκι» (γαμιλιο Φόδου), «Ρτιρλαντά (δουλειάσ Ξαλφμνου), κ.ά. Υροςεγγίηουν ακόμθ τα προσ εκμάκθςθ δθμοτικά τραγοφδια με βάςθ τθν ταξινόμθςθ τουσ ςε διαφορετικά είδθ ςε ςχζςθ με το κζμα του ποιθτικοφ τουσ περιεχομζνου: 1. Ακριτκό 10. ενιτιάσ 2. Ξλζφτικο 11. Γιορταςτικό 3. Λςτορικό 12. Ποιρολόγι 4. Κρθςκευτικό 13. Γνωμικό 5. Υαραλογι 14. Χατιρικό 6. Ψαχτάριςμα 15. Βαΐτικο κ.ά. 7. Οάχνιςμα 8. Ερωτικό 9. Γαμιλιο Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Διδακτικοφ Υακζτου -Χχολικό Βιβλίο «Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» - Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (Πόςχοσ Ξ., Ξανδυλάκθ Π.., Ψόμπλερ Π.) Audio CD Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων

202 202 Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι κλθρονομιά του τόπου μασ ωσ μζροσ τθσ μουςικισ τουσ ταυτότθτασ. Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ π.χ. Απολυτίκιο τθσ εορτισ του Αγ.Δθμθτρίου, Ξοντάκιο Χριςτουγζννων, Χτιχθρόν του Υάςχα,κ.ά. και ψάλλουν με ςυνοδεία ιςοκράτθ. Φροντίηοντασ ιδιαίτερα τθν μελιςματικι απόδοςθ του λόγου Υροςεγγίηουν παράλλθλα το νόθμα του ποιθτικοφ-κρθςκευτικοφ περιεχομζνου των φμνων - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν παραδοςιακά τραγοφδια που ςχετίηονται με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου, π.χ. «Κοφριοσ» (καταγραφι Χ.Ξαρρά), «Πια προυςταγι μεγάλθ», «Τλα τα κάςτρα του Πωριά», κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν ςτθ φλογζρα το γφριςμα από το δθμοτικό τραγοφδι «Τλα τα κάςτρα του Πωριά». -Εκτζλεςθ Πουςικισ Χυνοδεφουν το δθμοτικό τραγοφδι «Πια προυςταγι μεγάλθ» χτυπϊντασ ςε κρουςτό όργανο π.χ. τουμπελζκι το εξισ ρυκμικό ςχιμα: -Εκτζλεςθ Πουςικισ Δθμιουργία Πουςικισ Πακαίνουν τον Επιτάφιο του Χεικίλου τραγουδϊντασ εκφραςτικά τισ φράςεισ και αυτοςχεδιάηοντασ μια λιτι ρυκμικι ςυνοδεία με κρουςτά όργανα π.χ. τρίγωνο ι ηίλια. Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν να παίηουν ςτθ μελωδία από τον Επιτάφιο του Χεικίλου ςτθ φλογζρα:

203 203 Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν ςτθ φλογζρα δυο αποςπάςματα τθσ μελωδίασ από τον «Ϊμνο ςτον Ιλιο» του Πεςομιδθ: ξεκινοφν με τα δυο πρϊτα μζτρα (πρϊτο μζροσ) και ςυνεχίηουν ωσ διαδοχι με τα δυο τελευταία μζτρα τθσ μελωδίασ (δεφτερο μζροσ) Ζπειτα χωρίηονται ςε ομάδεσ. Ξάκε ομάδα. παρουςιάηει ζνα από τα δυο μζρθ με εκτζλεςθ ςτθ φλογζρα και παράλλθλθ αυτοςχζδια ρυκμικι ςυνοδεία με κρουςτά όργανα -

204 204 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νιϊςουν τθν αιςκθτικι ςυγκίνθςθ από τθν ακρόαςθ και τθν εκτζλεςθ τραγουδιϊν μελοποιθμζνθσ Ελλθνικισ ποίθςθσ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα αποτιμοφν και να αξιολογοφν διαιςκθτικά τθν επαφι με τα αγακά τθσ τζχνθσ και το ωραίο Ρα εκφζρουν και να αρκρϊνουν με άνεςθ και ακρίβεια το λόγο με τθ μελωδία και το ρυκμό τθσ μουςικισ Ρα εκτελοφν μελωδίεσ τραγουδιϊν ςε μουςικά όργανα Ρα εκτελοφν ςε κρουςτά μουςικά όργανα το μελωδικό ρυκμό ελλθνικϊν τραγουδιϊν που μακαίνουν 2.2. Αςτικι λαϊκι μουςικι- Μελοποιθμζνθ ποίθςθϋελλθνεσ ςυνκζτεσ- Σφγχρονοι Ζλλθνεσ τραγουδοποιοί - -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο εκτελζςεισ του «Επιτάφιου» του Χεικίλου κακϊσ και ςτοιχεία που αφοροφν τισ ςτιλεσ ςτισ οποίεσ βρζκθκε κακϊσ και γενικότερα ςτοιχεία που αφοροφν τθν αρχαία ελλθνικι μουςικι και τα αντίςτοιχα ζργα που ζχουν διαςωκεί ζωσ ςιμερα. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Σι μακθτζσ μακαίνουν τραγοφδια πιο απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου που ςυνδζονται με το ζποσ του 40, τθν Ξατοχι και τθν Απελευκζρωςθ π.χ. «Υαιδιά τθσ Ελλάδοσ παιδιά» (Π.Ψραϊφόροσ Π.Χουγιοφλ), «Ζνα το χελιδόνι» (Σ.Ελφτθ Π.Κεοδωράκθ), «Σ Αντϊνθσ» (Λ.Ξαμπανζλλθ Π.Κεοδωράκθ) κ.ά., με τθν εξζγερςθ του Υολυτεχνείου «Ξαλιν εςπζραν αφεντάδεσ» (Λ.Ξαμπανζλθ Χτ.αρχάκου), «Ψοφτεσ τισ μζρεσ» (Γ.Φίτςου Χρ.Οεοντι) και με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου «Τλα τα ζκνθ» (Δ.Χολωμοφ Χ.Οεοντι), «Ιταν τζςςερα παιδιά» (Ρ.Γκάτςου-Π.Χατηιδάκι), τον «Εκνικό Ϊμνο» (Δ.Χολωμοφ - Ρ.Χ.Πάντηαρου) κ.ά. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Χυνοδεφουν ςε ταμποφρο ι ςε άλλο κρουςτό μεμβρανόφωνο με δυο μπαγκζτεσ τθν ειςαγωγι του τραγουδιοφ «Σ Αντϊνθσ» (Λ.Ξαμπανζλθ Π.Κεοδωράκθ)- που παίηει ο εκπαιδευτικόσ ςτο πιάνο- με το εξισ ρυκμικό ostinato: τα τα τα τρί - ο - λα -Εκτζλεςθ Πουςικισ Υαίηουν τθν ειςαγωγι ςτο τραγοφδι «Υαιδιά τθσ Ελλάδοσ παιδιά» ςε μελωδικό όργανο -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν καντάδεσ, αςτικά ελαφρά και λαϊκά τραγοφδια π.χ. «Οαλοφν τ αθδόνια» (Δ.Οαυράγκα), «εκινά μια ψάροποφλα» (Δ.Γκόγκου), «Σι καλαςςινοί» (Χτ.Γεράνθ Γ.Ηαμπζτα) Υιάνο, αρμόνιο, Ψαμποφρο - CD Player - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου -Χχολικό Βιβλίο «Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» - Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (Πόςχοσ Ξ., Ξανδυλάκθ Π.., Ψόμπλερ Π.) Audio CD Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων

205 205 κ.ά. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν νεότερα ελλθνικά τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου π.χ. «Ξζλλομαι ςε γογγφλα» (Χαπφϊ Π.Χατηιδάκι), «Τμορφθ πόλθ» (Γ.Κεοδωράκθ Π.Κεοδωράκθ), «Άρνθςθ (Γ.Χεφζρθ-Π.Κεοδωράκθ)», «Χαςάπικο 40» (Ρ.Γκάτςου - Π.Χατηιδάκι), «Πια κάλαςςα μικρι» (Δ.Χαββόπολου), «Χεβάχ ο Καλαςςινόσ (Ο.Υαπαδόπουλου Π.Οοΐηου), «Σ Υεριπλανθτισ» (Π.Φάμελλου), «Ξακζσ ςυνικειεσ» (Π.Υαςχαλίδθ), κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τραγοφδια με περιεχόμενο ςχετικά με το δεςμό του ανκρϊπου με τθ φφςθ, με τθν ανάγκθ προςταςίασ του περιβάλλοντοσ κακϊσ και με εναλλακτικζσ μορφζσ ενζργειασ αλλά και τθν ανάγκθ αλλαγι τρόπου ηωισ και τθν απαλλαγι από τον καταναλωτιςμό και τθν αλόγιςτθ ςπατάλθ ενζργειασ π.χ. «Σ Φομπζν των καμζνων δαςϊν» (Σ.Υερίδθσ), «Χτάχτθ ςτα μπαλκόνια» (Ο.Υλιάτςικασ Ο.Υλιάτςικασ, Υ.Φαμαντάκθ), κ.ά. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν τθν ζννοια τθσ διαχρονικότθτασ τθσ μουςικισ και τον ρόλο των δθμιουργϊν τθσ Ρα ακροαςκοφν με ευαιςκθςία ζνα ζργο λόγιασ δυτικισ μουςικισ να εκφραςτοφν μζςα από αυτό και να εξωτερικεφςουν τα ςυναιςκιματά τουσ Ρα μποροφν να διακρίνουν κατά τθν ακρόαςθ ενόσ μουςικοφ ζργου τα δομικά κι εκφραςτικά ςτοιχεία του και να παρακολουκιςουν τθν εξζλιξι τουσ ςε όλθ τθ διάρκειά του 2.3. Λόγια Δυτικι Μουςικι Κρθςκευτικι Ξοςμικι μουςικι του Πεςαίωνα Κρθςκευτικι Ξοςμικι μουςικι τθσ Αναγζννθςθσ Πουςικι Ππαρόκ -Ενεργθτικι Ξριτικι Ακρόαςθ Ακοφν το γρθγοριανό μζλοσ Alleluja,Pascha nostrum και παρατθροφν τθν ανζλιξθ τθσ μελωδίασ ακολουκϊντασ τθν καταγραφι του ςε γρθγοριανι ςθμειογραφία κακϊσ και τθ μελιςματικι απόδοςθ με τθν οποία επενδφονται μουςικά οι ςθμαντικζσ λόγω του κρθςκευτικοφ τουσ περιεχομζνου λζξεισ. Υιάνο, αρμόνιο, - CD Player - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ με θχεία -Χχολικό Βιβλίο «Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ

206 206 Γυμναςίου» - Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (Πόςχοσ Ξ., Ξανδυλάκθ Π.., Ψόμπλερ Π.) Audio CD Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων Υαρατθροφν ακόμθ τθν «απαλι» άνοδο και πτϊςθ τθσ μελωδίασ ςτο γρθγοριανό μζλοσ όπου αποφεφγονται τα μεγάλα άλματα και οι δυναμικζσ αντικζςεισ. Αιτιολογοφν ςτθ βάςθ αυτι, τθν περιγραφι του γρθγοριανοφ μζλουσ εν γζνει ωσ «μια προςευχι πάνω ςτουσ τόνουσ» -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το κοςμικό τραγοφδι τρουβζρου του 13ου αιϊνα π.χ. το Ce fut en mai («Χυνζβθ το Πάθ») του Moniot d'arras και παρατθροφν τθ ςτροφικι δομι του τραγουδιοφ κακϊσ θ ίδια μελωδία επανζρχεται ςε κάκε ςτροφι του ποιιματοσ. Υαρατθροφν ακόμθ εικόνεσ των μουςικϊν οργάνων τθσ αντίςτοιχθσ εποχισ που ςυνοδεφουν το τραγοφδι: ψαλτιρι, ντοφλςιμερ και βιζλα.

207 207 -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τον κανόνα Summer is incumen in (Αγνϊςτου) που είναι το παλαιότερο ςωηόμενο ζργο κοςμικισ μεςαιωνικισ μουςικισ. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το Saltarello μεςαιωνικό χορό από τθ Λταλία- ςε αυκεντικι εκτζλεςθ από όργανα εποχισ και διακρίνουν: τα τρία διαφορετικά μζρθ Α (prima pars), Β (secunda pars), Γ (tertia pars) που επαναλαμβάνονται κατά τθ διάρκεια του ζργου, ςυχνά διανκιςμζνα κι ακόμα πόςεσ επαναλιψεισ του Α μζρουσ άκουςαν. Ζπειτα ακοφν το Saltarello ςε εκτζλεςθ από το New Age ςυγκρότθμα Dead can Dance. Υαρατθροφν τισ διαφορζσ μεταξφ των δυο εκτελζςεων. Ενεργθτικι Ακρόαςθ Υροςεγγίηουν τθ Nζα Ψζχνθ τθσ Ars Nova ακοφγοντασ το roudeau Puis Qu'en Oubli του Guillaume de Machaut (14 οσ αιϊνασ) και παρατθροφν τθν πολυφωνικι του υφι και τον εκλεπτυςμζνο του χαρακτιρα ζναντι τθσ Υαλαιάσ μουςικισ τθσ Ars Antiqua - Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το μοτζτο Alma Redemptoris Mater - «Φιλζςπλαχνθ Πθτζρα του Χωτιρα» του ςυνκζτθ τθσ Αναγζννθςθσ Guillaume Dufay ( ) και παρατθροφν το μζλιςμα τθσ ψθλότερθσ φωνισ πάνω ςτθ λζξθ Alma : Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το μαδριγάλι Fair Phyllis του J.Farmer και παρατθροφν το μουςικό χρωματιςμό των λζξεων π.χ. τα λόγια Fair

208 208 Phyllis I saw sitting alone -«Ψθν ωραία Φφλισ είδα που κάκοταν μονάχθ»- τραγουδιοφνται μόνο από τθ soprano φωνι και τα λόγια Up and down he wandered -«Υάνω κάτω περιφερόταν»- για τον αγαπθμζνο τθσ αποδίδονται με κατιοφςα κίνθςθ τθσ μελωδικισ γραμμισ που επαναλαμβάνεται με μίμθςθ ςε όλεσ τισ φωνζσ. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Εκτζλεςθ Πουςικισ Ακοφν τθν αρχι από το Ballet en Rondeau ςε ρε ελάςςονα του M.Marais και διακρίνουν το ritornello που εκτελείται από τθ βιόλα ντα γκάμπα. Χτθ ςυνζχεια, τραγουδοφν το ritornello (ρε-λα, ντο δίεςθ ςολ, ρε-φα, λα-μι, ςι φφεςθ-ρε, ςολ-φα, ρε ντο δίεςθ- ρε ) και το εκτελοφν ςτο glockenspiel ι ςε άλλο μελωδικό όργανο. Υαρατθροφν τα ανιόντα διαςτιματα από τα οποία ςυντίκεται κακϊσ και τθν κατάβαςθ και ανάβαςθ κατά ζνα θμιτόνιο ςτθν κατάλθξι του. Ψραγουδοφν τθ βάςθ κάκε διαςτιματοσ και τθν κατάλθξθ του riotornello (ρε-ντο δίεςθ-ρε-λα-ςι φφεςθ-ςολ-ρε-ντο δίεςθ-ρε) για να βιϊςουν τθν κλίμακα τθσ ρε ελάςςονοσ. Ζπειτα ακοφν ολόκλθρο το ζργο διακρίνοντασ το ritornello που επανζρχεται, ςυχνά ελαφρά παραλλαγμζνο ςε όλθ τθ διάρκειά του. Υαρατθροφν παράλλθλα εικόνεσ των χαρακτθριςτικϊν μουςικϊν οργάνων τθσ εποχισ Ππαρόκ που ακοφν (βιόλα ντα γκάμπα τςζμπαλο). -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο εικόνεσ μουςικϊν οργάνων τθσ αναγεννθςιακισ ορχιςτρασ. Ζπειτα παρακολουκοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο μαγνθτοςκοπθμζνων αποςπαςμάτων από τθν όπερα L Orfeo του C.Monteverdi που βαςίηεται ςτο μφκο του Σρφζα και τθσ Ευριδίκθσ. Υαρατθροφν τθν ενορχιςτρωςθ που επζλεξε ο ςυνκζτθσ για να αποδϊςει διαφορετικζσ ςκθνζσ του ζργου: θ ποιμενικι φφςθ και τα λιβάδια τθσ Κράκθσ περιγράφονται με ζγχορδα, τςζμπαλα, άρπα, ρεγκάλ, φλογζρεσ και chitarroni, τα υπόλοιπα όργανα τθσ αναγεννθςιακισ ορχιςτρασ, κυρίωσ χάλκινα πνευςτά ςυνδζονται με

209 209 τον Ξάτω Ξόςμο, τα χάλκινα πνευςτά μαηί με ζγχορδα εμφανίηονται ςε ςκθνζσ του Άδθ. Υαράλλθλα διακρίνουν τα μουςικά όργανα που επζλεξε ο ςυνκζτθσ για να ςυνοδεφςουν τα διαφορετικά πρόςωπα του μφκου: ο Σρφζασ με άρπα και ρεγκάλ, οι βοςκοί με τςζμπαλο και chitarrone, οι Κεοί του Ξάτω Ξόςμου με τρομπόνια και ρεγκάλ, κ.ά. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ- Εκτζλεςθ Πουςικισ Ακοφν τθν αρχι από τθ Bourrée ςε μι ελάςςονα του J.S.Bach που είναι το πζμπτο μζροσ από τθ Χουίτα ςε μι ελάςςονα για λαοφτο BWV 996 (BC L166). Ψραγουδοφν τουσ φκόγγουσ του βαςικοφ κζματοσ (πρϊτα 5 μζτρα): Ζπειτα ακοφν ολόκλθρθ τθ Bourrée και μετροφν πόςεσ φορζσ το κζμα ακοφγεται με τθν αρχικι του μορφι, διακρίνοντασ ζτςι το κζμα από τθν ανάπτυξι του. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν τα δυο τελευταία μζρθ από τθ Χουίτα για Σρχιςτρα Ρο 2 ςε ςε ελάςςονα Minuet και Bandinerie παρατθροφν τα μουςικά όργανα που πρωταγωνιςτοφν (φλάουτα, βιολιά) κακϊσ και τισ διαφορζσ ςτο φφοσ των δφο μερϊν. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν δυο Ξονςζρτα Ππαρόκ και παρατθροφν πωσ το ςόλο όργανο ι ςφνολο οργάνων «ςυνδιαλζγεται» με τθν ορχιςτρα. Χυγκεκριμζνα ακοφν το τζταρτο μζροσ από το Ξονςζρτο για τρομπζτα ςε Φε μείηονα του G.P.Telemann και το Allegro από το Concerto grosso in G, Op.6 No.1 του G.F Handel.

210 210 -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το "Hallelujah" από το ορατόριο «Πεςςίασ» (HWV 56) του George Frideric Handel διαβάηοντασ παράλλθλα τουσ ςτίχουσ ςτα αγγλικά. Υαίηουν ζπειτα ςτθ φλογζρα τα πρϊτα 4 μζτρα του χορωδιακοφ μζρουσ που περιλαμβάνει πζντε επαναλιψεισ τθσ λζξθσ Hallelujah. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τθ μουςικι από άλλουσ λαοφσ και πολιτιςμοφσ με δεκτικότθτα και κετικι ςτάςθ Ρα εκτελζςουν μουςικζσ και τραγοφδια άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων ςτο οποίο περιλαμβάνεται μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν 2.4. Μουςικζσ του κόςμου Ethnic και World Music Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Γνωρίηω τουσ λαοφσ μζςα από τθ μουςικι τουσ Χωρίηονται ςε ομάδεσ εργαςίασ και διερευνοφν ςτο Διαδίκτυο κζματα που αφοροφν τθν παραδοςιακι μουςικι μιασ ευρείασ γεωγραφικισ περιοχισ π.χ. τθσ Πεςογείου. Ξάκε ομάδα αναλαμβάνει ζνα ςυγκεκριμζνο τμιμα τθσ (π.χ. Δυτικι Πεςόγειοσ, Ανατολικι Πεςόγειοσ, κ.ά.) και παρουςιάηει τθν εργαςία τθσ ςτθν τάξθ ςε μορφι ppt. Θ εργαςία κα περιλαμβάνει μια «ξενάγθςθ» οπτικι και θχθτικι τθσ παραδοςιακισ μουςικισ των λαϊν τθσ ςυγκεκριμζνθσ περιοχισ με εικόνεσ-φωτογραφίεσ (μουςικϊν, μουςικϊν οργάνων, χορϊν, τοπικϊν ενδυμαςιϊν, εκίμων που ςυνδζονται με τθ μουςικι, κ.ά.) οι εικόνεσ- Υιάνο, αρμόνιο, - CD Player - Χχολικό Βιβλίο «Ειςαγωγι ςτθ Πουςικι Αϋ Γυμναςίου» (Βαςιλειάδθσ Χτ., Γλυνιάσ - Ηεάκθσ Α., Ξανάρθ Ο., Φραγκοφλθ Α.), ΣΕΔΒ 1992 (ζκδοςθ ςντομευμζνθ) καςζτεσ Χχολικοφ Βιβλίου Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ

211 211 Ρα τραγουδοφν τραγοφδια άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν κατάλλθλα για τισ τάξεισ τουσ με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα ανταποκρίνονται ελεφκερα ςε μια μουςικι ακρόαςθ μουςικισ άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν με ποικιλία τρόπων (κίνθςθ, εικαςτικι ζκφραςθ, παντομίμα, κλπ.) Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι δθμιουργία άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν. Ρα ςζβονται και να είναι δεκτικοί με τισ μουςικζσ προτιμιςεισ των άλλων φωτογραφίεσ παρουςιάηονται με παράλλθλθ ςυνοδεία αντίςτοιχων παραδειγμάτων μουςικισ -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν το γαλλικό τραγοφδι Les Mensonges. Υαίηουν το γφριςμα (Γ) του τραγουδιοφ ςτθ φλογζρα. με θχεία -Χχολικό Βιβλίο «Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ-Βϋ-Γϋ Γυμναςίου» - Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (Πόςχοσ Ξ., Ξανδυλάκθ Π.., Ψόμπλερ Π.) Audio CD Ανκολογίου Πουςικϊν Ξειμζνων -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το τραγοφδι «Θ λυγερι» από τθν Αραβοανδαλουςιανι μουςικι παράδοςθ και βρίςκουν ςυγγζνειεσ με τθν ελλθνικι μουςικι παράδοςθ τθσ Πικράσ Αςίασ και τθσ Ξωνςταντινοφπολθσ

212 212 -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το πολυφωνικό τραγοφδι La Biondina από τθ Βόρειο Λταλία και τθν Ξεφαλονίτικθ αριζτα «Ξαλθςπερίηω δυο αδερφζσ». Χυγκρίνουν τα δυο μουςικά αποςπάςματα και βρίςκουν ομοιότθτεσ μεταξφ τουσ. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το τραγοφδι Set του Χενεγαλζηου Youssou n Dour και παρατθροφν τον ςυγκοπτόμενο ρυκμό, τα αφρικάνικα κρουςτά ςε ςυνδυαςμό με τα θλεκτρικά μουςικά όργανα και τα χάλκινα πνευςτά, τισ επιρροζσ από τθ ςενεγαλζηικθ μουςικι παράδοςθ, τθ soul, τθ jazz και τθ rock μουςικι.

213 213 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα γνωρίςουν μουςικζσ δθμοφιλϊν μουςικϊν ρευμάτων του 20 Συ και 21 ου αιϊνα Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων το οποίο ςυμπεριλαμβάνει και δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου -21 ου αιϊνα Ρα εκφράηουν και να αιτιολογοφν τα ςυναιςκιματα, τισ απόψεισ και τισ προτιμιςεισ τουσ για μουςικά ζργα από διάφορα μουςικά είδθ, ςτυλ και πολιτιςμοφσ 2.5. Δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου 21 ου αιϊνα jazz, rock and roll, rock, pop, soul, disco, reggae rap, hip-hop, techno, ambient, κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν το τραγοφδι It s a wonderful world (George David Weiss & Bob Thiele) Ρα τραγουδοφν ατομικά και ςε ομάδεσ με μελωδικι ακρίβεια ορκό ρυκμό, ςτακερι ταχφτθτα τραγοφδια κατάλλθλα για τθν τάξθ τουσ τα οποία περιλαμβάνουν μουςικά είδθ και ρεφματα του 20 ου και 21 ου αιϊνα. Ρα αυτοςχεδιάηουν και να ςυνκζτουν δίνοντασ ζμφαςθ ςε ζννοιεσ των ειδϊν μουςικισ και μουςικϊν ρευμάτων του 20 ου - 21 ου αιϊνα. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν τρία τραγοφδια διαφορετικοφ μουςικοφ ιδιϊματοσ με ςυνϊνυμο τίτλο και παρατθροφν τισ διαφορζσ ανάμεςά τουσ: What a wonderful world (George David Weiss & Bob Thiele) ερμθνευμζνο από τον Louis Armstrong (jazz μουςικι), Wonderful world του Sam Cook (soul μουςικι), Wonderful World του James Morrisson (pop, neo soul μουςικι. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το κομμάτι Bourée από το ςυγκρότθμα

214 214 τθσ progressive rock Jethro Tull και παρατθροφν τθ jazz-rock απόδοςθ του κζματοσ τθσ Bourrée ςε μι ελάςςονα για λαοφτο του J.S.Bach. Διακρίνουν πόςεσ φορζσ το κζμα εκτελείται αυτοφςιο από το φλάουτο. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Χωρίηονται ςε ομάδεσ εργαςίασ κι αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο εκτζλεςθ του Imagine του J.Lennon.κακϊσ και άλλα αντιπολεμικά τραγοφδια ι τραγοφδια διαμαρτυρίασ Ξάκε ομάδα επιλζγει δυο τραγοφδια και τα παρουςιάηει ςτθν τάξθ δίνοντασ πλθροφορίεσ για το δθμιουργό τουσ, τθν περίοδο που γράφτθκαν, επίκαιρα γεγονότα τθσ εποχισ, κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν το αγγλικό τραγοφδι Imagine του J.Lennon.

215 215 -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο rock, pop, reggae, rap ι hip-hop τραγοφδια για τθ αειφορία και τθν προςταςία του περιβάλλοντοσ. Επιλζγουν ζνα τραγοφδι και με τθ βοικεια του προγράμματοσ Microsoft Movie Maker ι άλλου αντίςτοιχου δθμιουργοφν - δουλεφοντασ ατομικά ι ςε ομάδεσ -μια παρουςίαςθ του τραγουδιοφ και των ςτίχων του με παράλλθλθ προβολι εικόνων, φωτογραφιϊν κι ζργων τζχνθσ ςε ςχζςθ με το περιεχόμενο των ςτίχων του τραγουδιοφ -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο μαγνθτοςκοπθμζνων ηωντανϊν εμφανίςεων μουςικϊν και μουςικϊν ςυνόλων τθσ jazz, rock and roll, rock, pop, disco, reggae, rap, hip-hop και techno μουςικισ. Υαρατθροφν ποια μουςικά όργανα παίηουν, ποια πρωταγωνιςτοφν και εάν πρόκειται για παλαιότερα ι ςφγχρονα κινθματογραφθμζνα πλάνα ςυνδζουν το ςτυλ τθσ μουςικισ με τθ γενικότερθ αιςκθτικι τθσ εποχισ.

216 216 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 3 οσ : Συνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδυάςουν τθ μουςικι με το λόγο, τθν κίνθςθ, το κεατρικό παιχνίδι, τα εικαςτικά και τθν κινοφμενθ εικόνα ςε ζνα επίπεδο ςυμβολικό, υπερβατικό και διαιςκθτικό Ρα ανταποκρίνονται ςε μια μουςικι ακρόαςθ με ποικιλία τρόπων (λόγοσ, ςυγγραφι ποιιματοσ, κεατρικι ζκφραςθ, κίνθςθ, εικαςτικι ζκφραςθ) 3.1. Μουςικι και άλλεσ τζχνεσ - Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Χωρίηονται ςε ομάδεσ εργαςίασ και αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο πίνακεσ ηωγραφικισ και εικονογραφθμζνα χειρόγραφα του Πεςαίωνα και τθσ Αναγζννθςθσ- που ςχετίηονται με τθ μουςικι (π.χ. απεικονίςεισ ςυνκετϊν, τροβαδοφρων και μουςικϊν των δυο περιόδων) κακϊσ και ψθφιακά αρχεία αντίςτοιχθσ μουςικισ. Πε τθ βοικεια του προγράμματοσ Windows Live Movie Maker ι άλλου αντίςτοιχου, δθμιουργοφν: α) μια ταινία με κζμα τθ μουςικι του Πεςαίωνα και τθ μουςικι τθσ Αναγζννθςθσ θ οποία επενδφεται με τα αντίςτοιχα εικαςτικά ζργα, ι β) μα ταινία με κζμα τθ ηωγραφικι των δυο περιόδων θ οποία επενδφεται με τθν αντίςτοιχθ μουςικι. Χυγκρίνουν τθν παράλλθλθ εμφάνιςθ και κακιζρωςθ τθσ προοπτικισ ςτθ ηωγραφικι και τθσ πολυφωνίασ ςτθ μουςικι κατά τθν Αναγζννθςθ. (Πουςικι και Εικαςτικά) Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο από παράςταςθ τθσ όπερασ (Tragédie en musique) Atys του Jean-Baptiste Lully. Υαρακολουκοφν τθ ςκθνι Entrée Des Phrygiens από τθν Υρϊτθ Υράξθ τθσ όπερασ και παρατθροφν τθν ατμόςφαιρα που δθμιουργεί ο -χορόσ ςε ςχζςθ με τθ μουςικι Χυςχετίηουν τθν ατμόςφαιρα αυτι με το γεγονόσ ότι οι χοροί των ευγενϊν κατά τθν περίοδο του Ππαρόκ δεν ιταν εκφραςτικοί των πακϊν αλλά εναρμονίηονταν με τθν επικυμία των ευγενϊν τθσ εποχισ να «ταυτιςτοφν» με τα ιδεϊδθ τθσ ελλθνικισ αρχαιότθτασ και μζςω των τεχνϊν να εκφράςουν τθ γαλινθ, τθν αρμονία και τθν τάξθ, τθ μεγαλοπρζπεια, τθν

217 217 τρυφερότθτα και τθν ευκυμία. (Πουςικι και Χορόσ, Πουςικι και Λςτορία) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν μια φοφγκα του Bach ςτο εκκλθςιαςτικό όργανο και αξιολογοφν αν θ αίςκθςθ που τουσ δθμιοφργθςε θ ακρόαςθ μπορεί να ςυνδεκεί με εκείνθ που τουσ δθμιουργεί μια λικογραφία του M.C. Eisher (Πουςικι και Εικαςτικά) -Πουςικοκινθτικι Διαβάηουν ζνα απόςπαςμα από τον «Αρχοντοχωριάτθ» του Πολιζρου και κατά ομάδεσ δραματοποιοφν αυτοςχεδιάηοντασ με παντομίμα τθν παρακάτω ςκθνι -όπου πρωταγωνιςτοφν τρία κεντρικά πρόςωπαπαράλλθλα με μουςικι μπαρόκ τθσ εποχισ που ταιριάηει ςτθ ςκθνικι δράςθ π.χ. Air trés gay από τθ Χουίτα Les Paladins του Jean-Philippe Rameau : Θζλει γαμπρό αριςτοκράτθ (Σ Ξλεόντθσ, υποψιφιοσ γαμπρόσ, ηθτάει το χζρι τθσ κόρθσ του νεόπλουτου Γιορδάνθ). Γιορδάνθσ : Υριν ςασ δϊςω απάντθςθ, κφριε, ςασ παρακαλϊ να μου πείτε, αν είςαςτε αριςτοκράτθσ. Ξλεόντθσ: *...+ ςασ λζω κακαρά πωσ δεν είμαι αριςτοκράτθσ Γιορδάνθσ: Ψο χζρι τθσ, παλικάρι μου: θ κόρθ μου δεν κάνει για ςασ.

218 218 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδζςουν τθ μουςικι με το λόγο, με μακθματικζσ ζννοιεσ κ.ά. Ρα μελοποιοφν ςτίχουσ και να προςαρμόηουν δικοφσ τουσ ςτίχουσ ςε γνωςτζσ μελωδίεσ 3.2. Μουςικι και άλλα μακιματα Ξλεόντθσ: Σρίςτε; Γιορδάνθσ: Αριςτοκράτθσ δεν είςαςτε, τθν κόρθ μου δεν τθν παίρνετε *.+ (Πουςικι και Κζατρο, Πουςικι και Οογοτεχνία) -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τον «Σλυμπιακό Ϊμνο» (Ξωςτι.Υαλαμά-Χπυρίδωνοσ Χαμάρα) και αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο εκτελζςεισ του προσ ακρόαςθ κακϊσ και πλθροφορίεσ για τθ λειτουργία του ςτο πλαίςιο των ςφγχρονων Σλυμπιακϊν Αγϊνων και ςχετικζσ εικόνεσ και ςτοιχεία για το ζργο του ςυνκζτθ Χπυρίδωνοσ Χαμάρα π.χ. το εξϊφυλλο τθσ παρτιτοφρασ του όπωσ κυκλοφόρθςε το 1896 Θλεκτρονικόσ Ωπολογιςτισ με ςφνδεςθ ςτο διαδίκτυο Πελοοδφςςεια:μια μουςικι ιςτορία για νζουσ Ρα ςυνδζςουν ςτοιχεία τθσ ιςτορίασ τθσ μουςικισ με τθν ιςτορία του ανκρϊπινου πολιτιςμοφ γενικότερα Εκπαιδευτικό λογιςμικό «Εμμζλεια» (Ε.Αναςταςιάδου, κ.ά. ΣΕΔΒ) (Πουςικι και Φυςικι Αγωγι) - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τθ μελοποίθςθ του ποιιματοσ τθσ Χαπφοφσ «Ξζλλομαι γογγφλα» από τον Πάνο Χατηιδάκι και προςεγγίηουν τθ νεοελλθνικι απόδοςθ του ποιιματοσ (Πουςικι και Γλϊςςα) -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ξακϊσ ακοφν τον «Ϊμνο εισ Ιλιον» του

219 219 Πεςομιδθ διαβάηουν ςτα αρχαία ελλθνικά τουσ ςτίχουσ κακϊσ και τθ νεοελλθνικι απόδοςθ του. Ζπειτα αποδίδουν εικαςτικά τθν ποιθτικι εικόνα των ςτίχων ακοφγοντασ παράλλθλα τον φμνο ι άλλα ζργα αρχαίασ ελλθνικισ μουςικισ: Ϊμνοσ εισ Ιλιον -Πεςομιδουσ του Ξρθτόσ (2οσ αι. μ.χ.) Χιονοβλεφάρου πάτερ Αοφσ, ροδόεςςαν οσ άντυγα πϊλων πτανοίσ υπ' ίχνεςςι διϊκεισ, χρυςζαιςιν αγαλλόμενοσ κόμαισ περί νϊτον απείριτον ουρανοφ ακτίνα πολφςτροφον αμπλζκων, αίγλασ πολυδερκζα παγάν περί γαίαν άπαςαν ελίςςων, ποταμοί δε ςζκεν πυρόσ αμβρότου τίκτουςιν επιρατον αμζραν. Χοι μεν χορόσ εφδιοσ αςτζρων κατ' Τλυμπον άνακτα χορεφει άνετον μζλοσ αιζν αείδων Φοιβθίδι τερπόμενοσ λφρα. Γλαυκά δε πάροικε Χελάνα χρόνον ϊριον αγεμονεφει λευκϊν υπό ςφρμαςι μόςχων, γάνυται δζ τζ ςοι νόοσ ευμενισ πολυείμονα κόςμον ελίςςων. Ϊμνοσ ςτον Ιλιο Υατζρα τθσ χιονοβλζφαρθσ Αυγισ, που το ρόδινο άρμα ςου, με των νεαρϊν ίππων τισ ιπτάμενεσ οπλζσ οδθγείσ, αγαλλόμενοσ με τθν χρυςι κόμθ ςου ςτο απζραντο άνοιγμα του ουρανοφ, ςυςτρζφοντασ τθν πολφςτροφθ ακτίνα ςου, τθν περίβλεπτθ πθγι τθσ λαμπρότθτασ ελίςςοντασ γφρω από ολόκλθρθ τθ γθ.

220 220 Ξι οι ποταμοί του ακάνατου πυρόσ ςου γεννοφν τθν αξιαγάπθτθ μζρα. Για ςζνα ο φωτεινόσ χορόσ των άςτρων χορεφει ςτον άρχοντα Τλυμπο, διαρκϊσ ψάλλοντασ μζλοσ ευφρόςυνο, τερπόμενοσ με τθν λφρα του Φοίβου, και θ γλαυκι Χελινθ κατωκζ ςου θγεμονεφει τον χρόνο με τισ εποχζσ του, με το άρμα τθσ που το ςζρνουν λευκοί ταφροι. Ξι ευφραίνεται ο ευμενισ νοφσ ςου, περιδιαβαίνοντασ τον πολφμορφο κόςμο! (Ρεοελλθνικι απόδοςθ) (Πουςικι και Γλϊςςα) -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το Adagio in G minor for violin, strings and organ continuo του Tomaso Albinioni και εμπνεόμενοι από τα ςυναιςκιματα που εκφράηει δθμιουργοφν με τθ βοικεια του προγράμματοσ Microsoft Movie Maker ι άλλου αντίςτοιχου - δουλεφοντασ ατομικά ι ςε ομάδεσ μια ταινία με κζμα τθν καταςτροφι του περιβάλλοντοσ και τθν αλόγιςτθ εκμετάλλευςθ φυςικϊν πόρων και ανκρϊπινου δυναμικοφ ςτο όνομα τθσ προόδου και τθσ ςφγχρονθσ ανάπτυξθσ. (Πουςικι και Υλθροφορικι) -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ Ψ.Υ.Ε Χτο πλαίςιο του εκπαιδετικοφ λογιςμικοφ «Εμμζλεια» και τθσ ιςτοςελίδασ προςεγγίηουν ςτοιχεία που αφοροφν τθν Αρχαία Ελλθνικι Πουςικι και τθ Οόγια Δυτικι παράδοςθ κατά το Πεςαίωνα, τθν Αναγζννθςθ και το Ππαρόκ Χωρίηονται ςε ομάδεσ εργαςίασ και με τθ βοικεια του Ξακθγθτι Πουςικισ και του Ξακθγθτι Υλθροφορικισ δθμιουργοφν ιςτοςελίδεσ ςχετικζσ με τα παραπάνω περιεχόμενα οι οποίεσ κα περιλαμβάνουν ακροάςεισ μουςικισ και προβολι αντίςτοιχων βίντεο.

221 221

222 222 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 4 οσ : Μουςικι εντόσ κι εκτόσ ςχολείου ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: - Ρα νιϊςουν τθ χαρά και τθν ικανοποίθςθ που προςφζρει μια παρουςίαςθ μιασ εκδιλωςθσ με μουςικι που εκτελείται ηωντανά και ςε πραγματικό χρόνο Ρα παρακολουκοφν ποικιλία μουςικϊν δρϊμενων (ςυναυλίεσ, κοντςζρτα, κτλ.) και να ςυμπεριφζρονται ανάλογα με τθν περίςταςθ Ρα αποκτιςουν δεξιότθτεσ χορωδοφ, ςυμμετζχοντασ ςε φωνθτικά ςφνολα ι χορωδίεσ, που κα μποροφν να εμφανίηονται ςε ποικίλεσ και διαφορετικζσ εκδθλϊςεισ εντόσ και εκτόσ ςχολείου 4.1. Εκδθλϊςεισ ςχολικζσ 4.2. Εκπαιδευτικά προγράμματα άτυπθσ εκπαίδευςθσ 4.3. Μουςειακι Αγωγι - Εκτζλεςθ μουςικισ. Υαρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα επ ευκαιρία διαφόρων εορταςμϊν, επετείων, εκδθλϊςεων/αφιερωμάτων ςτο χϊρο του ςχολείου ι ςε άλλουσ χϊρουσ π.χ. Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 28 θσ Σκτωβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 17 θ Ροεμβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 25 θσ Παρτίου Εκδθλϊςεισ ςχετικζσ με κζματα μουςικά ι ευρφτερου ιςτορικοφ, κοινωνικοφ και περιβαλλοντικοφ ενδιαφζροντοσ π.χ. «Θ Υόλθ μασ», «Πυκολογία», «Ρα ταν θ ηωι τραγοφδι», «Δικόσ ςου ο κόςμοσ» «Καλαςςογραφίεσ», «Ψο περιβόλι του Δ.Χαββόπουλου» -Εκτζλεςθ μουςικισ. Υαρουςιάηουν τραγοφδια και μουςικι για πολφτεχνα δρϊμενα ι μουςικοκεατρικζσ παραςτάςεισ που περιλαμβάνουν τθ ςυνδρομι πολλϊν τεχνϊν, π.χ. «Τρνικεσ» του Αριςτοφάνθ (μουςικι του Πάνου Χατηιδάκι ςτίχοι Βαςίλθ Φϊτα από τθν παράςταςθ του Ξάρολου Ξουν ςτο Κζατρο Ψζχνθσ), «Σ Υλοφτοσ» του Αριςτοφάνθ (μουςικι του Διονφςθ Χαββόπουλου»), «Θ Χυνζλευςθ των ηϊων» (Υερικλι.Ξοροβζςθ Γιϊργου.Ξουρουποφ), κ.ά.

223 223 Ενεργθτικι ακρόαςθ Εκτζλεςθ μουςικισ. Υαρακολουκοφν ςυναυλίεσ ςτο ςχολείο ι εκτόσ ςχολείου ςτο πλαίςιο μουςικϊν εκπαιδευτικϊν προγραμμάτων/ εργαςτθρίων άτυπθσ εκπαίδευςθσ ι επιςκζψεων μουςικϊν ςυνόλων άλλων ςχολείων π.χ. Πουςικοφ Χχολείου, κ.ά. - Επιςκζπτονται μουςεία μουςικϊν οργάνων, μουςεία λαϊκισ τζχνθσ, αρχαιολογικά και βυηαντινά μουςεία και αναηθτοφν εκκζματα ςε ςχζςθ με τθ μουςικι, π.χ. μουςικά όργανα, αγγεία που απεικονίηουν αρχαία μουςικά όργανα, ψθφιδωτά ι αγιογραφίεσ με μουςικζσ παραςτάςεισ, μουςικά όργανα μεταμφιεςμζνων του Δωδεκαθμζρου ι των Αποκριϊν κτλ. Επιςκζπτονται επίκαιρεσ εκκζςεισ αφιερωμζνεσ ςε ςυνκζτεσ ι εκτελεςτζσ μουςικισ.

224 224 Βϋ Τάξθ Γυμναςίου ΟΓΑΝΩΤΗΣ 1οσ : Ρροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικι ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα αναπτφξουν τθν ακουςτικι τουσ μνιμθ, αναγνωρίηοντασ, αποκωδικοποιϊντασ και αποδίδοντασ λεκτικά ι με ςυμβατικι ςθμειογραφία, ςφνκετα ρυκμικά και μελωδικά ςχιματα. Ρα επαναλαμβάνουν με αυξανόμενθ ακρίβεια ςφνκετα ρυκμικά ςχιματα Ρα αναγνωρίηουν, να περιγράφουν και να ςυγκρίνουν τα διάφορα ςτοιχεία που δομοφν το ρυκμό ενόσ μοτίβου (αξίεσ, ςυνδυαςμοί αξιϊν κλπ) μζςα ςε μια ακρόαςθ με τθ χριςθ κατάλλθλθσ μουςικισ ορολογίασ Ρα αυξθκεί θ ικανότθτά τουσ ςτθ διάκριςθ των ιςχυρϊν αςκενϊν μερϊν ςτο μζτρο του ρυκμοφ μιασ μουςικισ ι μιασ ςειράσ λζξεων με τθ μελζτθ δυςκολότερων 1.1. υκμόσ -Υαλμόσ-ρυκμόσ -Φυκμικζσ αξίεσ: παρεςτιγμζνο τζταρτο με όγδοο, παρεςτιγμζνο όγδοο με δζκατο ζκτο, τρίθχο ογδόων, όγδοα με δφο δζκατα ζκτα, ςυγκοπι όγδοο-τζταρτο-όγδοο, ςφνδεςθ διαρκείασ, το όγδοο ωσ μονάδα μζτρθςθσ του μζτρου. -Πζτρα 2/4, ¾ (βαλσ), ¾ (τςάμικοσ), 4/4, 5/8, 5/4, 7/8 (ωσ βορειοβαλκανικόσ ρυκμόσ), 7/8 (ωσ Πουςικι εκτζλεςθ Χωρίηονται ςε δυο ομάδεσ. Ξακϊσ εκτελοφν το τραγοφδι π.χ. «Δε ςε κζλω πια» (Πικράσ Αςίασ) θ μια ομάδα αποδίδει παράλλθλα το μελωδικό ρυκμό με κλάβεσ ςτισ ςτροφζσ ενϊ θ δεφτερθ ςτο γφριςμα χτυπά ςτο τρίγωνο τον παλμό τθσ μουςικισ. Πουςικι εκτζλεςθ Ξρατοφν τον παλμό με παλαμάκια ςε όλθ τθ διάρκεια - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

225 225 μουςικϊν κειμζνων. Ρα διακρίνουν τον παλμό από το μελωδικό ρυκμό Ρα αποδίδουν ςφνκετο ρυκμικό κείμενο φωνθτικά, χρθςιμοποιϊντασ ζνα ςφςτθμα ρυκμικϊν ςυλλαβϊν. Ρα εκτελζςουν μια ρυκμικι παρτιτοφρα prima vista με βάςθ τα ρυκμικά ονόματα ςτο Χχετικό Solfa Χφςτθμα (Χ.S.Χ) και τισ αντίςτοιχεσ θχθρζσ κινιςεισ του ςϊματοσ που ζχουν μάκει Ρα μποροφν να ακολουκοφν μια μουςικι ςε οποιοδιποτε μζτρο και ρυκμό (με ζμφαςθ ςτουσ ρυκμοφσ των διαφόρων περιοχϊν τθσ Ελλάδασ), με τισ τυπικζσ κινιςεισ μζτρθςθσ ενόσ μαζςτρου Ρα ςυνεχίςουν τισ αςκιςεισ εξοικείωςθσ με το ελλιπζσ μζτρο, τθ ςυγκοπι και τον αντιχρονιςμό. Ρα αυτοςχεδιάηουν δικά τουσ ρυκμικά ςχιματα ςτα διάφορα μζτρα που μζχρι αυτι τθ βακμίδα ζχουν προςεγγίςει. Ρα «ςυνκζτουν» απλά ρυκμικά και μελωδικά ςχιματα, για να ςυνοδεφςουν ζνα τραγοφδι, μια ρίμα, μια μουςικι ακρόαςθ ι δρϊμενο. Ρα «ςυνκζτουν» απλζσ ρυκμικζσ και μελωδικζσ παραλλαγζσ ςε γνωςτζσ μελωδίεσ. καλαματιανόσ), πολυρυκμοί. τθσ ακρόαςθσ του χορευτικοφ ςκοποφ Horǎ από τθ Φουμανία που αποδίδεται δεξιοτεχνικά από το βιολί. -Πουςικι εκτζλεςθ Διαβάηουν τθ ρυκμικι παρτιτοφρα και τθν εκτελοφν με τα ρυκμικά ονόματα και τισ αντίςτοιχεσ θχθρζσ κινιςεισ. Χωρίηονται ζπειτα ςε δυο ομάδεσ, μετροφν «ζνα, δφο, τρία, τζςςερα» και εκτελοφν επαναλαμβανόμενθ τθ ρυκμικι παρτιτοφρα ωσ εξισ: θ μια χτυπά τα πόδια ςτο πάτωμα ςτισ παφςεισ - off beat - και θ άλλθ εκτελεί τα όγδοα και τα τζταρτα με παλαμάκια. Πουςικι εκτζλεςθ Εκτελοφν ςτο ταμπουρίνο το ρυκμό ςτίχων τραγουδιϊν και διακρίνουν τουσ ιςχυροφσ από τουσ αςκενισ χρόνουσ π.χ. Κεί- νο που με τρϊει κεί νο που με ςϊ- ηει Πουςικι εκτζλεςθ «Διευκφνουν» με τισ τυπικζσ κινιςεισ μζτρθςθσ ενόσ μαζςτρου μουςικά ζργα ςε όλα τα διδαχκζντα μζτρα και ρυκμοφσ ςυνδυάηοντάσ τισ και με άλλεσ εκφραςτικζσ, δυναμικζσ ι ερμθνευτικζσ εντολζσ- υποδείξεισ. Πουςικι εκτζλεςθ Ψραγουδοφν ςε φκόγγουσ το negro spiritual «Every body sing freedom» (τα κορίτςια τθ μελωδία τθσ ςοπράνο και αν υπάρχουν αντίςτοιχα- τθ μελωδία τθσ άλτο, ενϊ τα αγόρια, τθ μελωδία του τενόρου και αν υπάρχουν αντίςτοιχα- το μζροσ του μπάςςου), χτυπϊντασ παράλλθλα ςτράκεσ ςτον πρϊτο (ιςχυρό) χρόνο και ςτον τρίτο (ςχετικά ιςχυρό) χρόνο. Θ μελζτθ των διαφορετικϊν μερϊν, κα χρθςιμεφςει αργότερα ςτθν ολοκλιρωςθ τθσ καλλιτεχνικισ εκμάκθςθσ του τραγουδιοφ.

226 226 Δθμουργία Πουςικισ Ζνασ ζνασ τραγουδοφν τθ μελωδικι γραμμι τοφ «Everybody sing freedom» που τοφ αντιςτοιχεί, και ςαν ςυνζχεια, αυτοςχεδιάηουν μιαν άλλθ μελωδία πάνω ςτα ίδια ρυκμικά ςχιματα και με τα ίδια λόγια, χτυπϊντασ παράλλθλα ςτράκεσ ςτον πρϊτο (ιςχυρό) χρόνο και ςτον τρίτο (ςχετικά ιςχυρό) χρόνο (πάντα ςε μζτρο 4/4). Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα αναπτφξουν τθν ακουςτικι τουσ μνιμθ, αναγνωρίηοντασ, αποκωδικοποιϊντασ και αποδίδοντασ λεκτικά ι με ςυμβατικι ςθμειογραφία ςφνκετα ρυκμικά και μελωδικά ςχιματα. Ρα χειρίηονται με άνεςθ τα ςυμβολικά ονόματα τονικοφ φψουσ τθσ δυτικισ μουςικισ: ντο, ρε, μι, φα, ςολ, λα, ςι και τισ αντίςτοιχεσ αλλοιϊςεισ (προφορικά ακουςτικά ι γραπτά) που βρίςκονται ςε διαφορετικι κζςθ (ψθλά ι χαμθλά) ανάλογα με το τονικό φψοσ Ρα εξοικειωκοφν με το ςφςτθμα ςυμβολιςμοφ του τονικοφ φψουσ ςτθν ευρωπαϊκι μουςικι ςθμειογραφία Ρα τραγουδοφν ατομικά και ομαδικά μελωδίεσ με τονικι ακρίβεια Ρα τραγουδοφν μια ςυγκεκριμζνθ μελωδία ςε διάφορεσ τονικότθτεσ (τρανςπόρτο) Ρα κατανοιςουν εμπειρικά τθ λειτουργία των αλλοιϊςεων (δίεςθ φφεςθ) και να προςεγγίηουν διαιςκθτικά (ακουςτικά) τθ μείηονα και τθν ελάςςονα κλίμακα Ρα κατανοιςουν τθν ζννοια του μοτίβου και του μουςικοφ κζματοσ 1.2. Τονικό φψοσ- Μελωδία -Πελωδικό μοτίβο, -πεντατονικζσ κλίμακεσ (Ρτο, Φα, Χολ), -μείηονα και ελάςςονα κλίμακα (Ρτο+, Χολ+, Φα+ και Οα-, Πι-), -φφεςθ και δίεςθ (βιωματικά), -Ψόνοσ, Θμιτόνιο, Ψριθμιτόνιο, -Αρπιςμόσ. - Πουςικι εκτζλεςθ Ακοφν από CD ζνα μουςικό κζμα από ζνα καταξιωμζνο κλαςςικό ζργο (π.χ. κζμα από τθ Χυμφωνία Ρο40 του V.A, Mozart, κζμα από το «Πολδάβα» του Bedřich Smetana από το ςυμφωνικό ποίθμα «Θ πατρίδα μου» κλπ). Σ εκπαιδευτικόσ παίηει το κζμα ςτο πιάνο και ςτθ ςυνζχεια, οι μακθτζσ προςαρμόηουν δικοφσ τουσ ςτίχουσ ϊςτε το κζμα να μετατραπεί ςε τραγοφδι. Ψραγουδοφν προςζχοντασ ιδιαίτερα τθν τονικι ακρίβεια τθσ εκτζλεςθσ. - Πουςικι εκτζλεςθ (ςυνζχεια τθσ προθγοφμενθσ δραςτθριότθτασ) Πακαίνουν ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel το κζμα και το μεταφζρουν ςε άλλεσ τονικότθτεσ παίηοντασ ςτισ αντίςτοιχεσ κλίμακεσ. Δθμιουργία Πουςικισ Ζνασ ζνασ τραγουδοφν τθ μελωδικι γραμμι τοφ επιλεγμζνου κζματοσ με τουσ ςτίχουσ και ςαν ςυνζχεια, αυτοςχεδιάηουν μιαν άλλθ μελωδία πάνω ςτα ίδια ρυκμικά ςχιματα και με τα ίδια λόγια. -Πουςικι εκτζλεςθ Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ αυτοςχεδιάηει μια μικρι μουςικι φράςθ ςε μείηονα κλίμακα ςτο πιάνο και τθν ςυνοδεφει αρμονικά. Χτθ ςυνζχεια τραγουδά τθ μελωδία υποδειγματικά με τα αντίςτοιχα ονόματα των φκόγγων. Σι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά κακϊσ ο εκπαιδευτικόσ ςυνοδεφει ςτο πιάνο Υαίηει ζπειτα τθ φράςθ ςε ελάςςονα κλίμακα και τραγουδά υποδειγματικά. Σι μακθτζσ επαναλαμβάνουν μιμθτικά. Φωτά τουσ μακθτζσ ποιεσ διαφορζσ ομοιότθτεσ παρατθροφν ανάμεςα ςτισ δυο εκτελζςεισ, τι αίςκθςθ ι τι ςυναιςκιματα τουσ προκάλεςαν. Χτθ ςυνζχεια, παίηει τθ φράςθ ςε μείηονα ι ελάςςονα κλίμακα και οι μακθτζσ πρζπει να διακρίνουν τουσ δυο τρόπουσ. Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel, φλογζρα - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

227 227 Ρα τραγουδοφν από μνιμθσ μελωδίεσ με τα ονόματα των φκόγγων τουσ Ρα εκτελοφν ςτθ φλογζρα ι ςε τονικά μουςικά όργανα μελωδίεσ τραγουδιϊν που ζχουν μάκει Ρα τραγουδοφν μελωδίεσ με μίμθςθ Ρα τραγουδοφν μελωδίεσ «prima vista» Ρα δθμιουργοφν μελωδίεσ ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel Ρα αυτοςχεδιάηουν μελωδικζσ ερωτιςεισ και απαντιςεισ, με όργανα και/ι με φωνι. Ρα μελοποιοφν ςτίχουσ και να προςαρμόηουν δικοφσ τουσ ςτίχουσ ςε γνωςτζσ μελωδίεσ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων με τθ χριςθ οδθγοφ ακρόαςθσ ι παρτιτοφρασ, εςτιάηοντασ ςε ςυγκεκριμζνεσ μουςικζσ ζννοιεσ και να μποροφν οι ίδιοι να δθμιουργοφν το δικό τουσ οδθγό ακρόαςθσ. Ρα αναγνωρίηουν, να περιγράφουν, να ςυγκρίνουν και να αναλφουν μουςικζσ ακροάςεισ διαφορετικϊν μουςικϊν ειδϊν, ςτυλ και πολιτιςμϊν με χριςθ κατάλλθλθσ μουςικισ ορολογίασ. Ρα εκτελοφν ρυκμοφσ λόγου και τραγοφδια ςε ποικιλία μζτρων, μορφϊν, τονικότθτασ, ειδϊν, ςτυλ και πολιτιςμϊν. Ρα διακρίνουν τθ διμερι μορφι, τριμερι μορφι και μορφι ρόντο ςε μουςικά ζργα Ρα διακρίνουν το κζμα και τισ παραλλαγζσ του ςε ζνα μουςικό ζργο με μορφι κζμα και 1.3. Μορφι -Πονοφωνία, πολυφωνία, ετεροφωνία, ομοφωνία -Διμερισ και Ψριμερισ μορφι, -Πορφι Φόντο, -Κζμα και παραλλαγζσ, -Ανοικτι και κλειςτι φράςθ, -Διάφορεσ μορφζσ για οργανικι και φωνθτικι μουςικι, -Εκτζλεςθ μουςικισ Υαίηουν ςτθ φλογζρα ι ςτο glockenspiel τα τελευταία δυο μζτρα από το τραγοφδι «Ψα καβουράκια» του Βαςίλθ Ψςιτςάνθ διαβάηοντασ πρϊτα ρυκμικά και μελωδικά τθν παρτιτοφρα: Χτθ ςυνζχεια, παίηουν τθν ίδια μελωδία ξεκνϊντασ ζνα διάςτθμα τετάρτθσ χαμθλότερα. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν τρεισ μουςικζσ ςυνκζςεισ και διακρίνουν τθ μορφι τουσ καταγράφοντασ κατά τθν ακρόαςθ τθ ςειρά των διαφορετικϊν μερϊν: το τραγοφδι Yellow Submarine των Beatles (διμερισ μορφι ΑΒ), το τραγοφδι «Θ μικρι Φαλλοφ» (Ρίκου Γκάτςου- Πάνου Χατηιδάκι) και το πολυφωνικό του 16 ου αιϊνα από τθ Βρετάνθ Tourdion (τριμερισ μορφι ΑΒΑ) και το Matona mia cara του Orlando di Lasso (μορφι ρόντο ΑΒΑΓΑΔ) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το «Χορό των κφκνων» του P.I.Tchaikovsky και δθμιουργοφν ζνα «χάρτθ ακρόαςθσ» που απεικονίηει τθ διαδοχι των μερϊν *Α Β Α+ και τισ διαφορζσ ςτθν ενορχιςτρωςθ του ζργου *A πνευςτά Β ζγχορδα και πνευςτά Α πνευςτά+. -Δθμιουργία μουςικισ Ακοφν και παρατθροφν τισ παραλλαγζσ του W.A Mozart ςτο παραδοςιακό γαλλικό τραγοφδι Je vous dirai maman (μελωδία από το παιδικό τραγοφδι «Φεγγαράκι μου λαμπρό») δοκιμάηουν ςε μικρζσ ομάδεσ να φτιάξουν μια δικζσ τουσ παραλλαγζσ αλλάηοντασ π.χ. το ρυκμό, τθ μελωδία, το φφοσ, τθν ενορχιςτρωςθ κ.ά. Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

228 228 παραλλαγζσ Ρα διακρίνουν τισ διαφορζσ μεταξφ διαφορετικϊν μερϊν ςε ζνα μουςικό ζργο Ρα τραγουδοφν εκφραςτικά με αίςκθςθ των φράςεων Ρα αυτοςχεδιάηουν ολοκλθρωμζνα μουςικά «κείμενα» ςε όλεσ τισ διδαςκόμενεσ Πορφζσ. Ρα «ςυνκζτουν» ολοκλθρωμζνα μουςικά «κείμενα» ςε όλεσ τισ διδαςκόμενεσ Πορφζσ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα δθμιουργιςουν με μουςικά όργανα θχο-εικόνεσ που περιγράφονται μζςω του θχοχρϊματοσ και των μεταβολϊν τθσ δυναμικισ και τθσ ρυκμικισ αγωγισ Ρα περιγράψουν τθ δυναμικι αγωγι ενόσ μουςικοφ ζργου Ξλαςςικισ, Φομαντικισ και Χφγχρονθσ μουςικισ με τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ δυναμικισ αγωγισ -Πορφζσ μουςικισ από τθ Οαϊκι Υαράδοςθ τθσ Ελλάδασ και άλλων χωρϊν. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο τα οκτϊ πρϊτα μζτρα του κουπλζ του τραγουδιοφ του Π. Χατηιδάκι «Ψα παιδιά κάτω ςτο κάμπο» και ρωτά αν τουσ δθμιουργικθκε θ ανάγκθ ςυνζχειασ, ι αιςκάνονται ιδθ ολοκλιρωςθ τθσ φράςθσ. αναπαίηει τα οκτϊ μζτρα και ηθτά να τραγουδιςουν οι μακθτζσ μια αυτοςχζδια απάντθςθ. Χτθ ςυνζχεια, ξαναπαίηει τα οκτϊ μζτρα και τθν απάντθςθ που ζχει επιλζξει ο ίδιοσ ο ςυνκζτθσ Δυναμικι Αγωγι -Δθμιουργία Πουςικισ Σι μακθτζσ αυτοςχεδιάηουν ομαδικά πάνω ςε ζνα «μπάςςο οςτινάτο» υπό τθ διεφκυνςθ ςυμμακθτι τουσ, ο οποίοσ υποδεικνφει ςυχνζσ αλλαγζσ δυναμικισ. -Δθμιουργία Πουςικισ Σι μακθτζσ ςυνκζτουν, «ενορχθςτρϊνουν» και παίηουν μια μουςικι φράςθ, θ οποία να αυξάνει ςυνεχϊσ τθν ζνταςι τθσ με τα αντίςτοιχα ςθμεία δυναμικισ. Ψο ίδιο κζμα, «ενορχθςτρϊνεται» ζτςι, ϊςτε να δίδεται θ αίςκθςθ τθσ αφξθςθσ τθσ ζνταςθσ όχι με ςθμεία δυναμικισ, αλλά με πρόςκεςθ ςτθν ενορχιςτρωςθ όλο και πιο πολλϊν οργάνων. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το «Bolero» του Maurice Ravel και ςθμειϊνουν κατά τθ διάρκεια τθσ ακρόαςθσ με ςυμβατικοφσ όρουσ τθσ δυναμικισ αγωγισ τθ διαδοχι των καταςτάςεων και των μεταβολϊν τθσ δυναμικισ αγωγισ. Χυνδζουν τθ δυναμικι αγωγι του ζργου με τον περιγραφικό χαρακτιρα τθσ μουςικισ που αποδίδει ζνα καραβάνι ςτθν ζρθμο που όλο και πλθςιάηει. Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player - Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

229 229 Σι μακθτζσ: Ρα περιγράφουν τισ μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ ςε ζνα μουςικό ζργο χρθςιμοποιϊντασ τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ Φυκμικισ Αγωγισ Ρα δθμιουργιςουν ζνα θχθτικό δρϊμενο με διαφορετικζσ καταςτάςεισ και μεταβολζσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ Ρα καταλάβουν τθ λογικι του (μθχανικοφ ι θλεκτρονικοφ) μετρονόμου. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα αναγνωρίηουν τθ χροιά μουςικϊν οργάνων, ανκρϊπινθσ φωνισ (SATB) και ςφγχρονων πθγϊν ιχου Ρα κατανοιςουν τθν κατάταξθ των μουςικϊν οργάνων Ρα εξερευνοφν τουσ διάφορουσ τρόπουσ παραγωγισ ιχου με τθ χριςθ του ςϊματοσ, θχογόνων αντικειμζνων κα τισ διάφορεσ τεχνικζσ εκτζλεςθσ μουςικϊν οργάνων Ρα διακρίνουν το θχόχρωμα των μουςικϊν οργάνων τθσ ςυμφωνικισ ορχιςτρασ Ρα διακρίνουν το θχόχρωμα των μουςικϊν οργάνων τθσ Ελλθνικισ Οαϊκισ Υαράδοςθσ Ρα γνωρίςουν μουςικά όργανα άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα αναγνωρίηουν μουςικά όργανα ςε ςφνολα τηαη, ροκ και άλλων ειδϊν μουςικισ 1.5. υκμικι Αγωγι -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν μουςικά ζργα με διαφορετικι ρυκμικι αγωγι και «πειραματίηονται» με το μετρονόμο προςπακϊντασ να προςαρμόςουν τα «χτυπιματα» του μετρονόμου πάνω ςε αυτά Ηχόχρωμα - Φυςικοί και θλεκτρονικοί ιχοι και χριςθ τουσ από τουσ ςυνκζτεσ μζςα ςε μουςικά ζργα, - Βαςικά είδθ φωνϊν (Χοπράνο, Άλτο, Ψενόροσ, Ππάςςοσ), - Είδθ ορχιςτρασ -Τργανα Χυμφωνικισ Σρχιςτρασ, - Τργανα από τθ Οαϊκι Υαράδοςθ τθσ Ελλάδασ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν μουςικά ζργα με διαφορετικι ρυκμικι αγωγι και επιλζγουν ςε εκπαιδευτικό φυλλάδιο εργαςίασ που τουσ ζχει δοκεί, τουσ όρουσ τθσ ρυκμικισ αγωγισ του μζρουσ που ακοφν κάκε φορά (π.χ. Allegro, Presto κλπ). -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Διακρίνουν τθ διαφορετικι ρυκμικι αγωγι (γριγορο-αργό-γριγορο) των μερϊν μιασ Χυμφωνίασ (πριν ειςαχκεί το μινουζτο) π.χ. τθσ Χυμφωνίασ αρ.27 ςτθ Χολ μείηονα K.199 του W.A.Mozart: Λ.Allegro, II.Andantino, III.Presto -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν θχογραφθμζνα αποςπάςματα μουςικϊν ζργων για ςυμφωνικι ορχιςτρα και προςπακοφν να αναγνωρίςουν το θχόχρωμα των διαφορετικϊν οργάνων επιλζγοντασ κάκε φορά τθν αντίςτοιχθ εικόνα του μουςικοφ οργάνου που άκουςαν ςε εκπαιδευτικό φφλλο εργαςίασ που τουσ ζχει δοκεί. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Διακρίνουν το θχόχρωμα των ελλθνικϊν λαϊκϊν μουςικϊν οργάνων κατά τθν ακρόαςθ θχογραφθμζνων αποςπαςμάτων δθμοτικισ, ρεμπζτικθσ, αςτικισ επτανθςιακισ, ςφγχρονων ελλθνικϊν τραγουδιϊν και κατατάςςουν τα όργανα με βάςθ τισ τζςςερισ βαςικζσ κατθγορίεσ του ςυςτιματοσ κατάταξθσ Hornbostel Sachs (Λδιόφωνα- Πεμβρανόφωνα Χορδόφωνα Αερόφωνα). -Ενεργθτικι ακρόαςθ - Δθμιουργία μουςικισπε αφόρμθςθ το κομμάτι Sound menu του Stephen Chadwick παρατθροφν ότι με αντικείμενα κακθμερινισ χριςθσ μποροφμε να δθμιουργιςουμε μια μουςικισ ςφνκεςθ. Χτθ ςυνζχεια ςε ομάδεσ δθμιουργοφν τθ δικι τουσ ςφνκεςθ χρθςιμοποιϊντασ αντικείμενα που βρίςκονται ςτο χϊρο του ςχολείου. Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

230 230 Ρα αντιλαμβάνονται τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ οι ςυνκζτεσ επεξεργάηονται θλεκτρονικοφσ και φυςικοφσ ιχουσ ςτισ ςυνκζςεισ τουσ Ρα πειραματίηονται με διαφορετικά θχοχρϊματα οργάνων, με βάςθ το χειριςμό απλοφ μουςικοφ λογιςμικοφ. Ρα πειραματίηονται και να αυτοςχεδιάηουν με ιχουσ από ποικίλα μζςα (θχογόνα αντικείμενα, μουςικά όργανα, φωνι) Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν διαιςκθτικά τθ διαφορά μεταξφ μονοφωνίασ, ομοφωνίασ και πολυφωνίασ Ρα διακρίνουν διαιςκθτικά ςφμφωνεσ και διάφωνεσ ςυνθχιςεισ Ρα τραγουδοφν δίφωνουσ και τρίφωνουσ απλοφσ κανόνεσ Ρα τραγουδοφν ταυτόχρονα, ανεξάρτθτεσ μελωδικζσ γραμμζσ τραγουδιϊν Ρα διακρίνουν διαιςκθτικά τα μονοφωνικά και πολυφωνικά μουςικά όργανα Ρα δθμιουργοφν ςυνθχιςεισ με μελωδικά και τονικά κρουςτά όργανα Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων με τθ χριςθ οδθγοφ ακρόαςθσ ι παρτιτοφρασ, εςτιάηοντασ ςε ςυγκεκριμζνεσ μουςικζσ ζννοιεσ και να μποροφν οι ίδιοι να δθμιουργοφν το δικό τουσ οδθγό ακρόαςθσ. Ρα εκτελοφν με άνεςθ ρεπερτόριο και άλλων χωρϊν, ςφνολα και ορχιςτρεσ Συνιχθςθ - Πονοφωνία, Σμοφωνία, Υολυφωνία - Πονοφωνικά και Υολυφωνικά μουςικά όργανα - Χφμφωνεσ και διάφωνεσ ςυνθχιςεισ, - Χυγχορδία Λ και V, Ψζλεια Υτϊςθ, - Λςοκράτθμα, μπάςςο οςτινάτο, - Πίμθςθ ςτθν Αντίςτιξθ - Δίφωνοι και τρίφωνοι κανόνεσ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν τα μζρθ τθσ ςουίτασ «Εικόνεσ από μια ζκκεςθ» του M. Petrovich Mussorgsky ςε ενορχιςτρωςθ του Π. Ravel και καταγράφουν τα όργανα που διακρίνουν ςε κάκε ακρόαςθ. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν ζνα από τα Βραδεμβοφργια κοντςζρτα του J.S.Bach, αφοφ πρϊτα ζχουν δθμιουργιςει με χαρτόνι τθ μορφι των οργάνων που παίρνουν μζροσ ςτο ςυγκεκριμζνο ζργο. Ποιράηονται τα όργανα κατά οικογζνειεσ και ορίηεται ζνασ μακθτισ ωσ μαζςτροσ. Ξατά τθν ακρόαςθ, «διευκφνει» το ζργο, απευκυνόμενοσ ςτθν εκάςτοτε ομάδα οργάνων για να τθν ειςαγάγει. Χτθ ςυνζχεια, ορίηονται εναλλάξ άλλοι μακθτζσ ωσ μαζςτροι. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν χαρακτθριςτικά θχογραφθμζνα αποςπάςματα μονοφωνικισ, ομοφωνικισ και πολυφωνικισ μουςικισ από τθν ελλθνικι βυηαντινι εκκλθςιαςτικι και δθμοτικι παράδοςθ κι από τθ λόγια δυτικι παράδοςθ και διακρίνουν διαιςκθτικά το διαφορετικό τουσ «άκουςμα». -Εκτζλεςθ μουςικισ Ζνασ μακθτισ τραγουδά ζνα φκόγγο ωσ βάςθ (κεμζλιο) και άλλοι δφο τραγουδοφν από ζναν φκόγγο ο κακζνασ επιπλζον, ϊςτε να ςχθματιςτεί μια «μείηων» ςυγχορδία. - Εκτζλεςθ μουςικισ Ζνασ μακθτισ τραγουδά ζνα φκόγγο ωσ βάςθ (κεμζλιο) και άλλοι δφο τραγουδοφν από ζναν φκόγγο ο κακζνασ επιπλζον, ϊςτε να ςχθματιςτεί μια «ελάςςων» ςυγχορδία. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν χαρακτθριςτικά θχογραφθμζνα αποςπάςματα μονοφωνικϊν και πολυφωνικϊν οργάνων και διακρίνουν ακουςτικά τθ διαφορά τουσ. - Πουςικι εκτζλεςθ Πακαίνουν κι εκτελοφν τρίφωνουσ και τετράφωνουσ κανόνεσ -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν πολυφωνικά τραγοφδια τθσ Θπείρου και Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, glockenspiel - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

231 231 κατάλλθλο για τθ βακμίδα τουσ, με μίμθςθ, με το αυτί και «prima vista» και να το εκτελοφν από μνιμθσ και ςε ςυνκικεσ παράςταςθσ. Ρα ςυνοδεφουν τραγοφδια με οργανικό ι φωνθτικό «μπάςςο οςτινάτο», ι οργανικό «μπάςςο κοντίνουο». προςπακοφν να μιμθκοφν τισ διαφορετικζσ «φωνζσ» -Πουςικι εκτζλεςθ Πακαίνουν να τραγουδοφν τραγοφδια από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ, επεξεργαςμζνα για τρίφωνθ χορωδία (π.χ. «Θπειρϊτικθ Ψριλογία» του Ξ.Κ.Ευαγγελάτου)

232 232 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν ςφνκετα από άποψθ μουςικισ και λόγου - τραγοφδια από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια και όςο το δυνατόν, με τα κατά παράδοςθ «γυρίςματα» τθσ φωνισ. Ρα προςεγγίηουν τθν οργανικι ςφνδεςθ τθσ ελλθνικισ μουςικισ παράδοςθσ με το χϊρο, το χρόνο και τθν κοινωνικι ηωι των ανκρϊπων, αποκωδικοποιϊντασ τα ικθ και ζκιμα που με «ποιθτικό τρόπο» επιβιϊνουν μζςα ςτα τραγοφδια. Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν απζναντι ςτο περιβάλλον μζςα από δθμοτικά ελλθνικά τραγοφδια που πθγάηουν από τθν αλλθλζνδετθ ςχζςθ του ανκρϊπου με τθ φφςθ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα ψάλλουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ και να εκτελοφν κρθςκευτικά παραδοςιακά τραγοφδια, προςεγγίηοντασ με αυτόν τον τρόπο το ςυναίςκθμα και τθν ζκφραςθ του κρθςκευτικοφ βιϊματοσ των πιςτϊν τθσ Σρκόδοξθσ Εκκλθςίασ Ρα εκτελοφν μελωδίεσ από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ ςε μουςικά όργανα Ρα εκτελοφν ςε κρουςτά μουςικά όργανα το μελωδικό ρυκμό των τραγουδιϊν από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ που μακαίνουν 2.1. Ελλθνικι Μουςικι Ραράδοςθ -Αρχαία Ελλθνικι Πουςικι -Δθμοτικι μουςικι -Βυηαντινι εκκλθςιαςτικι μουςικι - Οαϊκι Πουςικι Υαράδοςθ Αςτικϊν Ξζντρων (Χμφρνθ, Ξωνςταντινοφπολθ, Επτανθςιακζσ καντάδεσ) -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν ελλθνικά δθμοτικά τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ (με όςο το δυνατόν τα ςχετικά φωνθτικά «γυρίςματα») και λόγου απ όλο τον ελλαδικό χϊρο. -Πακαίνουν δθμοτικά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με τον κφκλο του χρόνου: π.χ. Ξάλαντα Δωδεκαθμζρου, Χελιδονίςματα, αποκριάτικα παιδικά τραγοφδια, Ξάλαντα κ.ά. -Πακαίνουν δθμοτικά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με ιςτορικά γεγονότα, τα οποία, ςτθ ςυνζχεια, πρζπει να ερευνιςουν και να μελετιςουν: π.χ. «Ψων Ξολοκοτρωναίων», «Χαράντα παλικάρια» κλπ. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ και μελετοφν τθν καλλιτεχνικι και λειτουργικι αξία τουσ. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Ζνασ μακθτισ (που ςτθ ςυνζχεια εναλλάςςεται με άλλον) αυτοςχεδιάηει με φλογζρα ι άλλο μελωδικό όργανο, πάνω ςε ρυκμό από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ, τον οποίον «κρατοφν» οι υπόλοιποι μακθτζσ με διάφορα ρυκμικά όργανα (κατά το δυνατόν όργανα που να ανικουν ςτθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ). -Διάφορα κρουςτά όργανα (κατά το δυνατόν να ανικουν ςτθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ) -Φλογζρα και άλλα μελωδικά λαϊκά όργανα. - CD Player - Θχογραφιςεισ ςε CD του Ξζντρου Πικραςιατικϊν Χπουδϊν. - Θχογραφιςεισ ςε CD του Ξζντρου Υελοποννθςιακϊν Πελετϊν. - Θχογραφιςεισ ςε CD αυτοςχεδιαςτικισ μουςικισ και τραγουδιϊν τθσ Ελλθνικισ Οαϊκισ Υαράδοςθσ - Θχογραφιςεισ ςε CD ζργων ελλινων μουςουργϊν, που βαςίηονται ςε κζματα από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ (Ξαλομοίρθ, Ξωνςταντινίδθ, Χκαλκϊτα, Αδάμθ κλπ) - Θχογραφιςεισ ςε CD αρχαίασ ελλθνικισ μουςικισ.

233 233 Ρα βιϊςουν τθν αρχαία ελλθνικι μουςικι ωσ ζνα ςτοιχείο Υαγκόςμιασ Υολιτιςμικισ Ξλθρονομιάσ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα βιϊςουν τθν αιςκθτικι ςυγκίνθςθ που επικρατοφςε τθν εποχι που (10/ετία του 60) κακιερϊκθκε θ μελοποίθςθ ποιθμάτων ςε τραγοφδια, από τθν ακρόαςθ και τθν εκτζλεςθ τραγουδιϊν μελοποιθμζνθσ Ελλθνικισ ποίθςθσ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα (ζποσ 1940, Εκνικι Αντίςταςθ, Αντιδικτατορικόσ Αγϊνασ) Ρα ζρκουν ςε επαφι με τθν Ψζχνθ του Ξινθματογράφου, μζςα από τα τραγοφδια που χρθςιμοποιικθκαν από τθν 7 θ Ψζχνθ. Ρα εκφζρουν και να αρκρϊνουν με άνεςθ και ακρίβεια το λόγο με τθ μελωδία και το ρυκμό τθσ μουςικισ 2.2. Αςτικι λαϊκι μουςικι- Πελοποιθμζνθ ποίθςθϋελλθνεσ ςυνκζτεσ- Χφγχρονοι Ζλλθνεσ τραγουδοποιοί -Πελοποιθμζνα ποιιματα ςε τραγοφδια -Χθμαντικότεροι ςυνκζτεσ τραγουδιϊν του 20 ου και 21 ου αιϊνα. -Ελλθνικά Ψραγοφδια ςτον Ελλθνικό και ξζνο Ξινθματογράφο. Ξλαςικιςμόσ, Φομαντιςμόσ, Εκνικζσ Πουςικζσ Χχολζσ - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Σι μακθτζσ μακαίνουν τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου που ςυνδζονται με το ζποσ του 40, τθν Ξατοχι, τθν Αντίςταςθ και τθν Απελευκζρωςθ π.χ. «Γερμανικό εγχειρίδιο πολζμου» (Ππ.Ππρεχτ-Κ.Πικροφτςικου), «Ξάνε κουράγιο Ελλάδα μασ» (Π.Ψραϊφόρου Π.Χουγιοφλ) κ.ά., με τθν εξζγερςθ του Υολυτεχνείου και με τον Αντιδικτατορικό Αγϊνα «Σι πρϊτοι νεκροί» (Α.Υαναγοφλθ-Π.Κεοδωράκθ), «Ξατάςταςθ Υολιορκίασ» (Φ. Χατηθδάκθ - Π.Κεοδωράκθ) κ.α. και με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου «Άκρα του τάφου ςιωπι» (Δ.Χολωμοφ διάφορεσ μελοποιιςεισ), «Ψςάμικοσ» (Ρ.Γκάτςου-Π.Χατηιδάκι), «Δζκα παλικάρια» (Ο. Υαπαδόπουλου Π. Οοΐηου), θ πρωτότυπθ μελοποίθςθ του ποιιματοσ «Ϊμνοσ εισ τθν Ελευκερίαν» του Δ.Χολωμοφ ςε μελοποίθςθ του Ρ.Χ.Πάντηαρου κ.ά. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν να τραγουδοφν και παίηουν με μουςικά όργανα, επτανθςιακζσ καντάδεσ, αςτικά ελαφρά και λαϊκά τραγοφδια. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν νεότερα ελλθνικά τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου π.χ. «Αγάπθ που γινεσ δίκοπο μαχαίρι» (Π.Χατηιδάκι), «Απρίλθσ» Π.Κεοδωράκθ), «Άπονθ ηωι» (Ο.Υαπαδόπουλου-Χτ.αρχάκου) «Σλαρία-ολαρά» (Δ.Χαββόπουλου) κ.ά. - CD Player -Θχογραφιςεισ ςε CD ελλθνικϊν τραγουδιϊν -Υιάνο / Αρμόνιο - Άλλα μελωδικά και κρουςτά όργανα. «Ξαντάτα Ελευκερίασ»- Χριςτου Οεοντι (Βιβλίο και audio cd), Βουλι των Ελλινων, Θχογραφιςεισ ςε CD ζργων Ελλινων μουςουργϊν, που βαςίηονται ςε κζματα από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ (Ξαλομοίρθ, Ξωνςταντινίδθ, Χκαλκϊτα, Αδάμθ κλπ) -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν τθν ζννοια τθσ διαχρονικότθτασ 2.3. Λόγια Δυτικι -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν θχογραφθμζνα - CD Player -Θχογραφιςεισ ςε CD ζργων

234 234 τθσ μουςικισ και τον ρόλο των δθμιουργϊν τθσ Ρα ακροαςκοφν με ευαιςκθςία ζνα ζργο λόγιασ δυτικισ μουςικισ να εκφραςτοφν μζςα από αυτό και να εξωτερικεφςουν τα ςυναιςκιματά τουσ Ρα μποροφν να διακρίνουν κατά τθν ακρόαςθ ενόσ μουςικοφ ζργου τα δομικά κι εκφραςτικά ςτοιχεία του και να παρακολουκιςουν τθν εξζλιξι τουσ ςε όλθ τθ διάρκειά του Ρα διακρίνουν ςτοιχεία τθσ Ελλθνικισ Πουςικισ Υαράδοςθσ ςε ζργα Ελλινων ςυνκετϊν Οόγιασ Πουςικισ Υαράδοςθσ του 20 ου και 21 ου αιϊνα. Μουςικι -Πουςικοί ςυνκζτεσ και εκτελεςτζσ -Ζλλθνεσ ςυνκζτεσ και εκτελεςτζσ -Επιβίωςθ τθσ Πουςικισ Οαϊκισ Υαράδοςθσ μζςα από τθ Οόγια Υαράδοςθ. αποςπάςματα από ζργα Οόγιασ Πουςικισ, με προτεραιότθτα ςε αυτά των οποίων τα κζματα ζχουν αποτελζςει αντικείμενο μελζτθσ και επεξεργαςίασ ςε προθγοφμενεσ δραςτθριότθτεσ. Χτθ ςυνζχεια γίνεται μελζτθ των ιςτορικϊν και κοινωνικϊν γεγονότων τθσ εποχισ των αντίςτοιχων ζργων. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το πρϊτο μζροσ Allegro από τθ Χυμφωνία αρ.40 ςε ςολ ελάςςονα KV. 550 του W.A.Mozart και παρατθροφν το κζμα ςτθν αρχι το οποίο ο εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο. Οόγιασ Πουςικισ -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Βϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου Ξατά τθν ακρόαςθ όλου του μζρουσ διακρίνουν το κζμα τθσ αρχισ και παρατθροφν ςε ποια ςθμεία υπάρχουν μεταβολζσ τθσ διάκεςθσ και των ςυναιςκθμάτων που μασ δθμιουργεί θ μουςικι, ςυνειδθτοποιϊντασ με τον τρόπο αυτό τθ διαφοροποίθςθ του κλαςικιςμοφ ςε ςχζςθ με τθ μουςικι Ππαρόκ όπου κάκε μζροσ χαρακτθρίηονταν από το ίδιο ςυναίςκθμα και ψυχικι διάκεςθ ςε όλθ τθ διάρκειά του. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το πρϊτο μζροσ από τθ Χονάτα για Υιάνο αρ. 14 ςε Ρτο ελάςςονα "Quasi una fantasia", Op. 27, No. 2, του Ludwig van Beethoven, γνωςτι ωσ Χονάτα του Χελθνόφωσ. Ζχοντασ ωσ αφόρμθςθ το ςχόλιο του Hector Berlioz ωσ προσ το ζργο ότι «πρόκειται για ζνα ποίθμα που θ ανκρϊπινθ γλϊςςα αδυνατεί να το αξιολογιςει» οι μακθτζσ δθμιουργοφν κατά τθ διάρκεια τθσ ακρόαςθσ ζνα ποίθμα που κα μποροφςε υποκετικά να αποδίδει θ μουςικι. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο το κζμα από τθν «Ωδι ςτθ χαρά» του LV.Beethoven και οι μακθτζσ

235 235 τραγουδοφν Χτθ ςυνζχεια εκτελοφν το κζμα ςτο glockenspiel. Ακοφν ζπειτα το Allegro Assai: Freude, Freude από το 4 ο μζροσ τθσ Χυμφωνίασ αρ.9 του L.V.Beethoven και ακολουκοφν τθ μελωδία τθσ Ωδισ ςτθ χαρά κακϊσ αποδίδεται από τισ solo φωνζσ κι από τθ χορωδία. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το τζταρτο μζροσ από τθ Χυμφωνία αρ.45 ςε φα δίεςθ ελάςςονα, γνωςτι ωσ «Χυμφωνία του Αποχαιρετιςμοφ», του J.Haydn. Υαρατθροφν ότι μειϊνεται ςταδιακά ο θχθτικόσ όγκοσ τθσ ορχιςτρασ προσ το τζλοσ του ζργου και διακρίνουν τα μουςικά όργανα που απομζνουν (δυο βιολιά).

236 236 Ξατά τθ διάρκεια τθσ ακρόαςθσ αναπαριςτοφν νοερά με τθ φανταςία τουσ τθ ςκθνι - ζκπλθξθ κατά τθν οποία ςτο πλαίςιο μιασ ςυναυλίασ οι μουςικοί του πρίγκιπα Εςτερχάηι διαδοχικά ςβινουν ζνασ-ζνασ τα κεριά, ςταματοφν να παίηουν κι εγκαταλείπουν τθν ορχιςτρα: Σι μακθτζσ ςυνειδθτοποιοφν πωσ ο Haydn μζςα από ζνα ευφυζσ μουςικό αςτείο ζπειςε τον πρίγκιπα να αφιςει τουσ μουςικοφσ του να αφιςουν τον κερινό τόπο διαμονισ του και να επιςτρζψουν ςτα ςπίτια τουσ από τα οποία ζλειπαν καιρό. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το Military March No. 1 in D, D733 για τζςςερα χζρια του F. Schubert: και παρατθροφν ςε ποιο ςθμείο επανζρχεται το κζμα τθσ αρχισ διακρίνοντασ παράλλθλα και τθν τριμερι μορφι του (ΑΒΑ) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν τθν Etude No.3 ςτθ Πι μείηονα Op.10 no.3 του F.Chopin αφοφ προθγουμζνωσ ζχουν τραγουδιςει τθν αρχικι μελωδία: Υαρατθροφν πότε επανζρχεται το κζμα τθσ αρχισ διακρίνοντασ παράλλθλα και τθν τριμερι μορφι (ΑΒΑ) τθσ Χπουδισ. Υεριγράφουν τισ διαφορζσ ανάμεςα ςτα μζρθ Α και Β κακϊσ και τα διαφορετικά ςυναιςκιματα που εκφράηουν. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο το κζμα του ποταμοφ από το Χυμφωνικό ποίθμα «Πολδάβασ» του Bedřich

237 237 Smetana:: Σι μακθτζσ επαναλαμβάνουν ςτθ φλογζρα ξεκινϊντασ από το δεφτερο μζτρο. Χτθ ςυνζχεια διακρίνουν κατά τθν ακρόαςθ του «Πολδάβα» τισ ςκθνζσ που περιγράφει θ μουςικι: Μουςικι περιγραφι Ενορχιςτρωςθ Αρχι ποταμοφ με δυο πθγζσ Φλάουτο- Ξλαρινζτα με ςυνοδεία εγχόρδων Ψο εφμα φαρδαίνει Ζγχορδα Ψο κζμα του ποταμοφ Βιολιά Ψο κυνιγι- Ξυματιςμοί Γαλλικά κόρνα και τρομπζτεσ Ζγχορδα Ωπαίκριοσ χορόσ αγροτϊν Ζγχορδα και ξφλινα πνευςτά Ρφμφεσ ςτο ςελθνόφωσ φλινα πνευςτά, ζγχορδα, άρπα και γαλλικό κόρνο Χάλκινα Ψο κζμα του ποταμοφ Ζγχορδα Ψο ρεφμα του Αγ.Λωάννθ Υνευςτά (Χάλκινα και ξφλινα) Ψο κζμα του ποταμοφ Σλόκλθρθ θ ορχιςτρα Αρχαίο κάςτρο Χάλκινα πνευςτά Ξυματιςμοί του ποταμοφ που χάνεται Ζγχορδα Σρχιςτρα (ςτο τζλοσ) -Ενεργθτικι ακρόαςθ (Μουςικι Γζφυρα-ςυνζχεια τθσ προθγοφμενθσ δραςτθριότθτασ) Ακοφν «Ψο Ψραγοφδι του Πολδάβα» (Ππ.Ππρεχτ-Χ.Άιςλερ) που είναι επθρεαςμζνο από τθ μουςικι του Χμζτανα.

238 238 -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το τζταρτο μζροσ «Ψα Ρικθτιρια» από τθ «Χυμφωνία τθσ Οεβεντιάσ» και διακρίνουν το βυηαντινό φμνο «Ψθ Ωπερμάχω» μαηί με τον οποίο πλζκεται ςυμφωνικά το θρωικό κζμα του πρϊτου μζρουσ τθσ Χυμφωνίασ. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τθ μουςικι από άλλουσ λαοφσ και πολιτιςμοφσ με δεκτικότθτα και κετικι ςτάςθ Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων ςτο οποίο περιλαμβάνεται μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα τραγουδοφν τραγοφδια άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν κατάλλθλα για τισ τάξεισ τουσ με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα ανταποκρίνονται ελεφκερα ςε μια μουςικι ακρόαςθ μουςικισ άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν με ποικιλία τρόπων (κίνθςθ, εικαςτικι ζκφραςθ, παντομίμα, κλπ.) Ρα εκτελοφν απλά μελωδικά και ρυκμικά ςχιματα χρθςιμοποιϊντασ τθ φωνι ι/και απλά ρυκμικά όργανα ςυνοδεφοντασ τραγοφδια και μουςικι άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν Ρα ςζβονται και να εκτιμοφν τθ μουςικι δθμιουργία άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν. Ρα ςζβονται τισ μουςικζσ προτιμιςεισ των άλλων και να μθν τισ απορρίπτουν πριν τισ ακοφςουν 2.4. Μουςικζσ του κόςμου Ethnic και World Music - Ακρόαςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο διαφορετικζσ εκτελζςεισ των ζργων που άκουςαν και μελζτθςαν. - Πουςικι εκτζλεςθ Χωρίηονται ςε δυο ομάδεσ για να αποδϊςουν ζναν πολυρυκμό από τθν Αφρικι. Θ μια ομάδα αποδίδει τθν πάνω φωνι με ςτράκεσ και θ άλλθ τθν κάτω φωνι με παλαμάκια: - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν μουςικζσ και τραγοφδια από τθ Οαϊκι Υαράδοςθ διαφόρων χωρϊν και προςπακοφν να καταγράψουν τθ δομι τουσ, τα όργανα που ακοφγονται και ςτθν πικανι φπαρξθ πολυφωνίασ. Ενεργθτικι ακρόαςθ Εκτζλεςθ μουςικισ Ακοφν τθ μελωδία του γιαπωνζηικου παραδοςιακοφ τραγουδιοφ Sakura εκτελεςμζνθ ςτο koto και διακρίνουν τθν πεντατονικι του κλίμακα. Χτθ ςυνζχεια, το αποδίδουν τραγουδιςτά κι εκτελοφν τθ μελωδία ςτθ φλογζρα - CD Player -Θχογραφιςεισ ςε CD με Ethnic και World Music

239 239 -Ενεργθτικι ακρόαςθ (Μουςικι γζφυρα ςυνζχεια τθσ προθγοφμενθσ δραςτθριότθτασ) Ακοφν το ζργο για marimba Dream of the Cherry Blossoms του Keiko Abe που βαςίηεται ςτθ μελωδία του Sakura. -Ενεργθτικι ακρόαςθ-εκτζλεςθ Πουςικισ Χτυποφν ςε κλάβεσ ρυκμοφσ που ςυναντοφμε ςτα αφρο-κουβανζηικα μουςικά ιδιϊματα rumba, conga de comparsa, son, son montuno, mambo (music), salsa, Latin jazz, songo και timba.

240 240 - Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το κουβανζηικο τραγοφδι Quimbara" από τθ Celia Cruz. και διακρίνουν τα ρυκμικά ςτοιχεία τθσ rumba και τα μουςικά όργανα που πρωταγωνιςτοφν. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ακοφν ςυγκεντρωμζνα ζνα ευρφ ρεπερτόριο μουςικϊν ακροάςεων το οποίο ςυμπεριλαμβάνει και δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου -21 ου αιϊνα Ρα εκφράηουν και να αιτιολογοφν τα ςυναιςκιματα, τισ απόψεισ και τισ προτιμιςεισ τουσ για μουςικά ζργα από διάφορα μουςικά είδθ που ςυνικωσ ακοφν και τραγουδοφν Δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου 21 ου αιϊνα jazz, rock and roll, rock, pop, disco, reggae rap, hip-hop, techno -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν τθ jazz ςφνκεςθ Blue Rondo a la Turk του Dave Brubeck και διακρίνουν το αρχικό μοτίβο του κακϊσ επανεμφανίηεται και περνάει από τα διάφορα όργανα. Διακρίνουν τισ εναλλαγζσ των οργάνων (πιάνο, άλτο ςαξόφωνο, κοντραμπάςο, ντραμσ) που «πρωταγωνιςτοφν» κατά τθ διάρκεια του ζργου παρατθρϊντασ ςε φυλλάδιο τι εικόνεσ τουσ κακϊσ και αντίςτοιχεσ φωτογραφίεσ του Dave Brubeck Quartet. Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο άλλεσ θχογραφιςεισ του τηαη κουαρτζτου. Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το τραγοφδι «Θ Ππαλάντα των Αιςκιςεων και των Υαραιςκιςεων» του Π.Χατηιδάκι κι ζπειτα τθν ambient διαςκευι τθσ αρχικισ μορφισ του τραγουδιοφ- ςε αγγλικό ςτίχο ωσ The Martlet stale -από τον Ξ.Βιτα Χχολιάηουν κατά πόςο το ςτυλ εκτζλεςθσ του τραγουδιοφ διαφοροποίθςε τα ςυναιςκιματα που τουσ δθμιοφργθςε το τραγοφδι -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Υαίηουν ανά ηευγάρια το παρακάτω ρυκμικό - CD Player -Θχογραφιςεισ ςε CD με μουςικι jazz, rock and roll, rock, pop, disco, reggae rap, hip-hop, techno

241 241 ςχιμα επαναλαμβανόμενο ωσ εξισ: ο ζνασ παίηει με μαράκεσ τα όγδοα ςτθν πάνω ςειρά κι ο άλλοσ μετρά ανά τζςςερα (όγδοα) και χτυπά το ταμπουρίνο ςτο «τρία». Χτθ ςυνζχεια ακοφν το τραγοφδι Running Away από τον Bob Marley και διακρίνουν το χαρακτθριςτικό αυτό ρυκμό τθσ reggae μουςικισ που ονομάηεται one drop rhythm όπου ζχουμε απουςία τονιςμοφ ςτον πρϊτο χρόνο κι ζχουμε τονιςμζνουσ το δεφτερο και τζταρτο χρόνο (ενϊ ςε μια πρϊτθ ακρόαςθ δίνει τθν εντφπωςθ ότι υπάρχει τονιςμόσ μόνο ςτον τρίτο χρόνο) -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν διάφορα δθμοφιλι τραγοφδια, και ανταλλάςςουν απόψεισ για το κοινωνικό, ιςτορικό, ι και αιςκθτικό υπόβακρο δθμιουργίασ τουσ.

242 242 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 3 οσ : Συνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα βιϊςουν ότι θ μουςικι και ο χορόσ ςυνδζονται οργανικά Ρα βιϊςουν τθ δομικι αντιςτοιχία τθσ Αρχαίασ Ψραγωδίασ με τθ Οόγια Πουςικι Ρα βιϊςουν τθ ςχζςθ μουςικισ και ηωγραφικισ ςε κάκε Λςτορικι Υερίοδο 3.1. Μουςικι και άλλεσ τζχνεσ - Ενεργθτικι ακρόαςθ Υαρακολουκοφν από τθν ταινία κινουμζνων ςχεδίων του ςτοφντιο Ρτίςνεϊ «Φανταςία», τθ ςκθνι με το «Πακθτευόμενο Πάγο» και τθ μουςικι του P.A.Dukas.. Χτθ ςυνζχεια διαβάηουν το ποίθμα "Zauberlehrling" του Goethe ςε μετάφραςθ ι ςτθ γερμανικι γλϊςςα για να διακρίνουν τα ςτοιχεία του λογοτεχνικοφ ζργου που ενζπνευςαν ςτον Dukas να ςυνκζςει τθν αντίςτοιχθ μουςικι. (Πουςικι και Οογοτεχνία) - CD Player - Θχογραφιςεισ ςε CD διαφόρων ζργων - Αρχείο τθσ ΕΦΨ ςτο διαδίκτυο. - Φωτογραφίεσ ηωγραφικϊν πινάκων και αρχιτεκτονικϊν μνθμείων. - Ενεργθτικι ακρόαςθ Βρίςκουν ςτθν ιςτοςελίδα τθσ ΕΦΨ, ςτο αρχειακό υλικό, μαγνθτοςκοπθμζνεσ παραςτάςεισ από Κζατρο, Ππαλζτο, Χυναυλίεσ, Σμιλίεσ. -Πελετοφν φωτογραφίεσ που απεικονίηουν «ςτολίδια» ναϊν ι άλλων κτιρίων τθσ εποχισ Ππαρόκ και προςπακοφν να μελετιςουν τθν αντιςτοιχία τουσ με τθ μουςικι τθσ ίδιασ εποχισ -Πουςικοκινθτικι Ξακϊσ ακοφν το «Υριγκθπικό διάταγμα» από το Ππαλζτο «Φωμαίοσ και Λουλιζτα» του S. Prokovief κινοφν διαδοχικά μζλθ του ςϊματόσ τουσ ωσ «αγάλματα» που αλλάηουν ςε αργό ρυκμό ςτάςεισ. Τλοι μιμοφνται ομαδικά τισ κινιςεισ που αυτοςχεδιάηει ο εκπαιδευτικόσ ι εναλλάξ κάποιοσ μακθτισ (Πουςικι και Χορόσ, Πουςικι και Κζατρο) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν αποςπάςματα από το soundtrack των κινθματογραφικϊν ταινιϊν «Αμελί» και «Πακιματα Υιάνου» και παρακολουκοφν ζπειτα τισ αντίςτοιχεσ ςκθνζσ των ταινιϊν παρατθρϊντασ τθν αλλθλεπίδραςθ μουςικισ-εικόνασ.

243 243 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδζςουν τθ μουςικι με το λόγο Ρα δουν τισ μακθματικζσ αντιςτοιχίεσ τθσ Πουςικισ (μονόχορδο Υυκαγόρα, ςειρζσ Φιμπονάτςι κλπ) Ρα ςυνδζςουν ςτοιχεία τθσ ιςτορίασ τθσ μουςικισ με τθν ιςτορία του ανκρϊπινου πολιτιςμοφ γενικότερα 3.2. Μουςικι και άλλα μακιματα -Ξαταςκευι αυτοςχζδιων οργάνων: Ξαταςκευάηουν ζνα μονόχορδο του Υυκαγόρα και πειραματίηονται με τισ ιδιότθτεσ του ιχου και τθ μακθματικι τουσ ςχζςθ. Πετακινϊντασ τον καβαλάρθ χωρίηουν τθν τεντωμζνθ χορδι: ςε δφο ίςα μζρθ (και το ζνα μζροσ δθλαδι το 1/2 δίνει τθν οκτάβα), ςε τρία ίςα μζρθ (και τα 2/3 δίνουν διάςτθμα κακαρισ πζμπτθσ), ςε τζςςερα ίςα μζρθ (και τα 3/4 μασ δίνουν τθν κακαρι τετάρτθ) Χυςχετίηουν τουσ φκόγγουσ που παράγονται ακουςτικά ωσ προσ τθν απόςταςι τουσ. Ψα διαςτιματα κακαρισ πζμπτθσ και κακαρισ τετάρτθσ δθλαδι προςεγγίηονται βιωματικά -ωσ αποςτάςεισ μεταξφ φκόγγων- και δεν γίνεται κεωρθτικι αναφορά τουσ. Εργαλεία και υλικά που κα χρθςιμοποιθκοφν για διάφορεσ καταςκευζσ. «Θ μουςικι των λαϊν» Πελοοδφςςεια:μια μουςικι ιςτορία για νζουσ Εκπαιδευτικό λογιςμικό «Εμμζλεια» (Ε.Αναςταςιάδου, κ.ά. ΣΕΔΒ) -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ Ψ.Υ.Ε Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο τον Ελλθνικό Εκνικό Ϊμνο και εκνικοφσ φμνοσ από άλλεσ χϊρεσ που διδάςκονται ςτο μάκθμα τθσ Γεωγραφίασ ι από τισ οποίεσ κατάγονται ςυμμακθτζσ τουσ.. Πελετοφν κάκε εκνικό φμνο και διακρίνουν το μουςικό του ιδίωμα ι ςτοιχεία διαφόρων μουςικϊν ιδιωμάτων που εμπεριζχει. (Πουςικι και Γεωγραφία) -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ Ψ.Υ.Ε Χτο πλαίςιο του εκπαιδετικοφ λογιςμικοφ «Εμμζλεια», τθσ ιςτοςελίδασ και τθσ ςειράσ «Θ μουςικι των λαϊν» προςεγγίηουν ςτοιχεία που αφοροφν τθν Ελλθνικι Πουςικι Υαράδοςθ, τισ Πουςικζσ του Ξόςμου και τθ Οόγια Δυτικι παράδοςθ κατά το Ξλαςικιςμό και το Φομαντιςμό. Χωρίηονται ςε ομάδεσ εργαςίασ και με τθ βοικεια του Ξακθγθτι

244 244 Πουςικισ και του Ξακθγθτι Υλθροφορικισ δθμιουργοφν ιςτοςελίδεσ ςχετικζσ με τα παραπάνω περιεχόμενα οι οποίεσ κα περιλαμβάνουν ακροάςεισ μουςικισ και προβολι αντίςτοιχων βίντεο.

245 245 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 4 οσ :Μουςικι εντόσ κι εκτόσ ςχολείου ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νοιϊςουν τθ χαρά τθσ δθμιουργίασ και τθσ αποδοχισ του δθμιουργιματόσ τουσ από το ενδοςχολικό και εξωςχολικό ακροατιριο Ρα νιϊςουν τθ χαρά και τθν ικανοποίθςθ που προςφζρει μια παρουςίαςθ μιασ εκδιλωςθσ, γενικότερα, με μουςικι που εκτελείται ηωντανά και ςε πραγματικό χρόνο Ρα παρακολουκοφν ποικιλία μουςικϊν δρϊμενων (ςυναυλίεσ, κοντςζρτα, κτλ.) και να ςυμπεριφζρονται ανάλογα με τθν περίςταςθ Ρα αποκτιςουν δεξιότθτεσ χορωδοφ, ςυμμετζχοντασ ςε φωνθτικά ςφνολα ι χορωδίεσ, που κα μποροφν να εμφανίηονται ςε ποικίλεσ και διαφορετικζσ εκδθλϊςεισ εντόσ και εκτόσ ςχολείου Εκδθλϊςεισ ςχολικζσ και εξωςχολικζσ 4.2 Εκπαιδευτικά προγράμματα άτυπθσ εκπαίδευςθσ Εκτζλεςθ μουςικισ- Υαρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα επ ευκαιρία διαφόρων εορταςμϊν, επετείων, εκδθλϊςεων/αφιερωμάτων ςτο χϊρο του ςχολείου ι ςε άλλουσ χϊρουσ π.χ. Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 28 θσ Σκτωβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 17 θ Ροεμβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 25 θσ Παρτίου Εκδθλϊςεισ ςχετικά με κζματα μουςικά ι ευρφτερου ιςτορικοφ, κοινωνικοφ και περιβαλλοντικοφ ενδιαφζροντοσ π.χ. «Υράςινα τραγοφδια» «Ψραγουδάμε ό, τι αγαπάμε» «Δυο πατρίδεσ» «Θ γειτονιά μασ» «Σι άνκρωποι του τόπου μου» -Χορωδιακά ζργα Ελλινων Χυνκετϊν* 4.3. Μουςειακι Αγωγι -Εκτζλεςθ μουςικισ-δθμιουργία μουςικισ μουςικισ Υαρουςιάηουν τραγοφδια και μουςικι για πολφτεχνα δρϊμενα ι μουςικοκεατρικζσ παραςτάςεισ που περιλαμβάνουν τθ ςυνδρομι πολλϊν τεχνϊν, π.χ. «Υαραμφκι χωρίσ όνομα» του Λάκωβου Ξαμπανζλθ με μουςικι του Πάνου Χατηιδάκι ι μελοποίθςθ ςτίχων από τουσ ίδιουσ τουσ μακθτζσ, το «Ξαπετάν Πιχάλθ» ςε κεατρικι διαςκευι και μουςικι του Πάνου Χατηιδάκι

246 246 - Χτο πλαίςιο τθσ παρουςίαςθσ του ζργου «Σ Κάνατοσ του Διγενι» του Άγγελου Χικελιανοφ εκτελοφν αντίςτοιχα τραγοφδια π.χ. «Χτου Διγενι τ αλϊνια» (Ρίκου Γκάτςου-Πάνου.Χατηιδάκι), «Σ Διγενισ ψυχομαχεί» και βυηαντινοφσ φμνουσ ςε ςχζςθ με το Υάςχα ι ακόμθ μελοποιοφν ςτίχουσ που περιλαμβάνονται ωσ τραγοφδια ςτο ζργο π.χ. τον Παυλικιανό κρινο του ξαςκλάβωτου Χριςτοφ ςε τόνο αργό παλικαρίςιον κ.ά. - Χτο πλαίςιο τθσ παράςταςθσ «Υαράξενο δεν είναι;» τθσ Παρίασ. Υαπαγιάννθ παρουςιάηουν τα αντίςτοιχα τραγοφδια ςε ςτίχουσ των Γιάννθ Φίτςου, Ραηίμ Χικμζτ, Ρίκου Ξαββαδία, Πελίνασ Ξαρακϊςτα και Παρίασ Υαπαγιάννθ και μουςικι του Κάνου Πικροφτςικου - Υαρακολουκοφν ςυναυλίεσ ςτο ςχολείο ι εκτόσ ςχολείου ςτο πλαίςιο μουςικϊν εκπαιδευτικϊν προγραμμάτων/ εργαςτθρίων άτυπθσ εκπαίδευςθσ. Εκπαιδευτικά Υρογράμματα Πεγάρου Πουςικισ, Επίςκεψθ ςτα Πουςείο Οαϊκϊν Σργάνων, Πουςείο Οαϊκισ Ενδυμαςίασ, Βυηαντινό και Χριςτιανικό Πουςείο Οαογραφικά Πουςεία κλπ. Πουςικι εκτζλεςθ με χριςθ ΨΥΕ Αποςτζλουν ςε ςχολείο άλλθσ χϊρασ ι ςχολείο ελλθνων ομογενϊν ςτο εξωτερικό μζςω του διαδικτφου μια θλεκτρονικι κάρτα με επίκαιρεσ ευχζσ π.χ. για τα Χριςτοφγεννα (εφόςον πρόκειται για χριςτιανικό λαό), για το Ρζο ζτοσ κ.ά. Θ θλεκτρονικι κάρτα κα περιλαμβάνει κι ζνα τραγοφδι ι μουςτικι εκτελεςμζνθ και θχογραφθμζνθ από τουσ μακθτζσ με τθ βοικεια κατάλλθλου μουςικοφ προγράμματοσ.

247 247

248 248 Γϋ Τάξθ Γυμναςίου ΟΓΑΝΩΤΗΣ 1οσ : Ρροςεγγίηω και κατανοϊ τισ ζννοιεσ και τα βαςικά ςτοιχεία τθσ μουςικισ : ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα κρατοφν με αυξανόμενθ ευχζρεια τον παλμό παράλλθλα με τθν ακρόαςθ μιασ μουςικισ με ςφνκετα ρυκμικά ςχιματα και ρυκμικά φαινόμενα π.χ ςυγκοπι, αντιχρονιςμό, αλλαγι μζτρου, κ.ά Ρα επαναλάβουν με τθ φωνι τουσ ι με κάποιο μουςικό όργανο ζναν ςφνκετο μελωδικό ρυκμό Ρα κρατοφν με τθ φωνι τουσ ι με μουςικά όργανα ζνα ρυκμικό ostinato ςε ζνα τραγοφδι ι μια ρυκμικι απαγγελία ενόσ ποιιματοσ Ρα δθμιουργιςουν ζναν ρυκμό παράλλθλα με ζναν άλλο Ρα βιϊςουν και να αναπτφξουν τθν αίςκθςθ τθσ πολιυρυκμίασ Ρα αναγνωρίηουν και να διακρίνουν ακουςτικά ελλθνικοφσ ρυκμοφσ Ρα εμπεδϊςουν τισ γνϊςεισ και τισ δεξιότθτεσ ςχετικά με το ρυκμό που ζχουν διδαχκεί ςε προθγοφμενεσ τάξεισ 1.1. υκμόσ Υαλμόσ-ρυκμόσ, Χυγκοπι, αντιχρονιςμόσ, Ελιπζσ μζτρο -Φυκμικζσ αξίεσ: παρεςτιγμζνο τζταρτο με όγδοο, παρεςτιγμζνο όγδοο με δζκατο ζκτο, τρίθχο ογδόων, όγδοα με δφο δζκατα ζκτα, ςυγκοπι όγδοο-τζταρτο-όγδοο, ςφνδεςθ διαρκείασ, το όγδοο ωσ μονάδα μζτρθςθσ του μζτρου. -Πζτρα 2/4, ¾ (βαλσ), ¾ (τςάμικοσ), 4/4, 5/8, 5/4, 7/8 (ωσ βορειοβαλκανικόσ ρυκμόσ), 7/8 (ωσ καλαματιανόσ), πολυρυκμοί. - Πουςικι Εκτζλεςθ Ενεργθτικι Ακρόαςθ Διαβάηουν τθν αντίςτοιχθ παρτιτοφρα ενϊ παράλλθλα ακοφν τον εκπαιδευτικό που παίηει ςτο πιάνο ςε γριγορθ εκτζλεςθ με διαδοχικζσ επαναλιψεισ τθν πολυρυκμία τρίθχων και ογδόων: Χωρίηονται ζπειτα ςε δυο ομάδεσ. Θ μια αποδίδει χωριςτά το πάνω πεντάγραμμο με τα ρυκμικά ονόματά του «τρί-ο-λα» και θ άλλθ το κάτω πεντάγραμμο με τα ρυκμικά ονόματα «τι τι». Χτθ ςυνζχεια εκτελοφν ταυτόχρονα τα μζρθ τουσ φωνθτικά αποδίδοντασ και το τονικό φψοσ -Πουςικι Εκτζλεςθ Χε ηευγάρια εκτελοφν τον εξισ πολλαπλό ρυκμό, ςε διαδοχικζσ επαναλιψεισ, ο κακζνασ ςε ζνα διαφορετικό glockenspiel: Σ ζνασ μετρά ανά τρία κι εκτελεί το φκόγγο μι κι ο άλλοσ μετρά ανά δυο - Πουςικά όργανα Orff: Ξλάβεσ, ταμπουρίνο, τρίγωνο, γκλόκενςπιλ - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

249 249 κι εκτελεί το φκόγγο φα -Πουςικι εκτζλεςθ Δθμιουργοφν ζνα ποίθμα ρυκμικι απαγγελία ςτο ρυκμό του ostinato του τραγουδιοφ We will rock you των Queen που χτυποφν παράλλθλα με τθν απαγγελία - ςτο κρανίο ι με body percussion: -Πουςικι δθμιουργία Πε τθ βοικεια μουςικοφ προγράμματοσ πάνω ςε λοφπα δεδομζνου ρυκμοφ- τθν οποία επιλζγουν ςφμφωνα με το ςτυλ τθσ μουςικισ που τουσ ενδιαφζρει- αυτοςχεδιάηουν παράλλθλα ζνα νζο ρυκμό δθμιουργϊντασ μια αίςκθςθ πολυρυκμίασ. -Πουςικι Δθμιουργία Υειραματίηονται με τθν τεχνικι του beatboxing - τζχνθ τθσ παραγωγισ drum beats, ρυκμοφ και μουςικϊν ιχων με το ςτόμα, τα χείλθ κάποιου, τθ γλϊςςα, τθ φωνι, τθ ρινικι κοιλότθτα και το λαιμό και αυτοςχεδιάηουν ρυκμικά ςχιματα. Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο μακθμάτων τεχνικισ beatboxing που εκτελοφν υποδειγματικά τρόπουσ μίμθςθσ τoυ ιδιαίτερου θχοχρϊματοσ διαφορετικϊν κρουςτϊν ενόσ drum-set

250 250 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν μια μελωδία ςε διαφορετικζσ τονικότθτεσ και να αξιολογοφν και τον χαρακτιρα που αυτζσ αποκτοφν ανάλογα με τθν τονικότθτα ςτθν οποία εκτελοφνται. Ρα χειρίηονται τθν αλλαγι τονικοφ φψουσ για δθμιουργικοφσ ςτόχουσ, τροποποιϊντασ μικρά μελωδικά ςχιματα με αντίκεςθ, μίμθςθ, επίμονθ επανάλθψθ, κ.ά. Ρα ανακαλφπτουν ςτοιχεία μελωδικά ενόσ είδουσ μουςικισ ςε ζνα άλλο. Ρα δθμιουργοφν δικζσ τουσ μελωδίεσ ςτθ φλογζρα ι ςτο γκλόκενςπιλ τισ οποίεσ να μποροφν να ερμθνεφουν με μουςικότθτα. Ρα μελοποιοφν ζνα ποίθμα ι να δθμιουργοφν δικοφσ τουσ ςτίχουσ ςε δεδομζνθ μελωδία. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ακοφν ζργα διαφορετικισ μορφισ και να μποροφν να τα διακρίνουν μεταξφ τουσ, ϊςτε να γίνονται οι ίδιοι καλοί ακροατζσ.. Ρα διακρίνουν τισ διαφορζσ μεταξφ διαφορετικϊν μερϊν ςε ζνα μουςικό ζργο. Ρα αναγνωρίηουν τθ διμερι μορφι, τθν τριμερι μορφι, τθ μορφι ρόντο και τθ μορφι κζμα και παραλλαγζσ ςε μουςικά ζργα 1.2. Τονικό φψοσ- Μελωδία -Πελωδικό μοτίβο, -Ξλίμακεσ μείηονεσ και ελάςςονεσ, Δϊριοσ τρόποσ Υεντατονικι κλίμακα -Ψόνοσ, Θμιτόνιο, Ψριθμιτόνιο, -Αρπιςμόσ Μορφι -Διμερισ και Ψριμερισ μορφι, μορφι ρόντο, κζμα και παραλλαγζσ Ερϊτθςθ Απάντθςθ, -Εκτζλεςθ Πουςικισ Εκτελοφν ςτο glockenspiel, ςτθν κικάρα ι ςε άλλα μελωδικά όργανα το riff με το οποία ξεκινά το τραγοφδι Smoke on the water (μι-ςολ-λα, μι-ςολ-ςι φφεςθ λα, μι-ςολ-λα ςολ-μι). Χτθ ςυνζχεια, δοκιμάηουν να το εκτελζςουν ζνα θμιτόνιο τονικά ψθλότερα. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Εκτελοφν ςτο πιάνο το Δϊριο τρόπο παίηοντασ μια διαδοχι των φκόγγων από το ρε ωσ το ρε ςτα άςπρα πλικτρα. Ζπειτα ακοφν το Fantasia on Greensleves του Ralph Vaughan Williams " και διακρίνουν το Δϊριο τρόπο που μόλισ εκτζλεςαν. Ακοφν ςτθ ςυνζχεια Ζπειτα ακοφν το τραγοφδι Dans Le Port d'amsterdam του Jacques Brel, το Leaving Greensleeves του Leonard Cohen's και παρατθροφν ομοιότθτεσ και διαφορζσ μεταξφ των τραγουδιϊν. -Δθμιουργία Πουςικισ Αυτοςχεδιάηουν δικζσ τουσ μελωδίεσ ςτο πλαίςιο του Δϊριου τρόπου με τθ βοικεια μουςικοφ προγράμματοσ τισ οποίεσ επαναλαμβάνουν ςε άλλεσ τονικότθτεσ δθμιουργϊντασ μια αλυςίδα. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ ακοφν διαφορετικζσ μουςικζσ ςυνκζςεισ και διακρίνουν τθ μορφι τουσ π.χ. το τραγοφδι «Πια κάλαςςα μικρι» (ΑΒΑ Ψριμερισ μορφι), κ.ά. Δθμιουργία Πουςικισ Δθμιουργοφν ομάδεσ 4-5 μελϊν και αυτοςχεδιάηουν εναλλάξ μελωδίεσ ςτθ μορφι τθσ ερϊτθςθσ απάντθςθσ. Τλα τα μζλθ τθσ ομάδασ (Tutti) εκτελοφν μαηί ςε μελωδικά όργανα το riff με το οποία ξεκινά το τραγοφδι Smoke on the water (μι-ςολ-λα, μι-ςολ-ςι φφεςθ λα, μι-ςολ-λα ςολ-μι) κι ζπειτα ζνα μζλοσ (solo) αυτοςχεδιάηει ωσ απάντθςθ μια παραλλαγι του riff ι μια - Πουςικά όργανα Orff: Φλογζρα, γκλόκενςπιλ - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου - Πουςικά όργανα Orff: Φλογζρα, γκόκενςπιλ - Υιάνο, αρμόνιο - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο

251 251 Ρα τραγουδοφν εκφραςτικά αποδίνοντασ κατάλλθλα τισ μουςικζσ φράςεισ και κάνοντασ εμφανι τα χαρακτθριςτικά τθσ πορείασ ενόσ μουςικοφ ζργου. Ρα αυτοςχεδιάηουν δικζσ τουσ μελωδίεσ ςτισ μορφζσ που ζχουν διδαχτεί. Ρα αυτοςχεδιάηουν μελωδικζσ ερωτιςεισ και απαντιςεισ, με όργανα και/ι με φωνι. Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα περιγράφουν με ακρίβεια τθ δυναμικι αγωγι ενόσ μουςικοφ ζργου με τουσ βαςικοφσ όρουσ περιγραφισ τθσ δυναμικισ αγωγισ. Ρα ςυνειδθτοποιιςουν πωσ θ δυναμικι αγωγι ςυνυφαίνεται και με άλλεσ μουςικζσ ζννοιεσ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια τθν ιταλικι ορολογία για τθ ρυκμικι αγωγι Ρα διακρίνουν πωσ θ ρυκμικι αγωγι επθρεάηει το φφοσ τθσ μουςικισ μελωδία δικισ του ζμπνευςθσ. Ακολουκεί το riff από τθν ομάδα κι ο αυτοςχεδιαςμόσ του επόμενου μζλουσ, κ.ο.κ 1.4. Δυναμικι Αγωγι -Πουςικι εκτζλεςθ Ψραγουδοφν τον Εκνικό Ϊμνο ακολουκϊντασ τισ ενδείξεισ δυναμικισ που βλζπουν ςτθν παρτιτοφρα του υκμικι Αγωγι -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν τθ ςφνκεςθ Mars από το ζργο «Σι πλανιτεσ» του G.Holst και αναπαριςτοφν τισ καταςτάςεισ και μεταβολζσ τθσ δυναμικισ ςε χαρτί με μια γραμμι που ανεβαίνει ςτο cresc και κατεβαίνει ςτο dim. Αξιολογοφν ποιο ςθμείο πρζπει να ςθμανκεί με ffff. Ξριτικι ακρόαςθ Ακοφν μουςικά ζργα με διαφορετικι ρυκμικι αγωγι και προςπακοφν να διακρίνουν τισ διαφορζσ ςτθν ζκφραςι τουσ ανάλογα με το τζμπο. Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το Can Can του J.Offenbach και ζπειτα τισ «Χελϊνεσ» από το Ξαρναβάλι των ηϊων» του C.Saint-Saens και παρατθροφν πωσ μεταβολι ςτθ ρυκμικι αγωγι του δεφτερου ζργου επθρζαςε άμςα το φφοσκαι διακρίνουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου - Πουςικά όργανα Orff: Φλογζρα, γκλόκενςπιλ - Υιάνο, αρμόνιο, άλλα μουςικά όργανα (κικάρεσ, βιολιά κλπ) - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

252 252 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν πωσ θ παλζτα των θχοχρωμάτων τθσ ςυμφωνικισ ορχιςτρασ λειτουργεί ςτυλιςτικά κι εκφραςτικά ςε ζνα μουςικό ζργο Ρα διερευνιςουν μζςα από τα μουςικά ςφνολα τθ λειτουργία τθ ανκρϊπινθσ φωνισ και των μουςικϊν οργάνων ςε ςχζςθ με το είδοσ τθσ μουςικισ όπου απαντϊνται Ρα αναγνωρίηουν μουςικά όργανα ςε ςφνολα τηαη, παραδοςιακισ και άλλων ειδϊν μουςικισ. Ρα ανακαλφπτουν διαφορετικοφ θχοχρϊματοσ μουςικά όργανα με τθ βοικεια κατάλλθλου για τθν θλικία τουσ εκπαιδευτικοφ λογιςμικοφ Ηχόχρωμα -Αναγνϊριςθ φυςικϊν και θλεκτρονικϊν ιχων. -Διάκριςθ θχοχρωμάτων διαφόρων μουςικϊν οργάνων τθσ ςυμφωνικισ ορχιςτρασ κακϊσ και παραδοςιακϊν μουςικϊν οργάνων. ανάμεςα ςτα δυο ζργα και πωσ θ Ξριτικι ακρόαςθ Ψα παιδιά τραγουδοφν ζνα γριγορο και χαροφμενο τραγοφδι ςτο αντίςτοιχο tempo του. Αμζςωσ μετά το τραγουδοφν πάρα πολφ αργά. Υροςζχουν τθν αλλαγι ςτθν ζκφραςθ του κομματιοφ και ςχολιάηουν τισ παρατθριςεισ τουσ. Ενεργθτικι ακρόαςθ Υαρακολουκοφν ςτο Διαδίκτυο βιντεοςκοπθμζνθ ηωντανι εκτζλεςθ του Imperial March (Darth Vader s Theme) του John Williams από τθ μουςικι τθσ κινθματογραφικισ ταινίασ Star Wars και παρατθροφν πωσ θ ενορχιςτρωςθ ςτο ςυμφωνικό αυτό ζργο δθμιουργεί αντίςτοιχα ςυναιςκιματα κατά τθν ακρόαςθ. Χτθ ςυνζχεια, βλζπουν τθν αντίςτοιχθ ςκθνι τθσ ταινίασ όπου ακοφγεται θ ςφνκεςθ και ςυνειδθτοποιοφν τθν επίδραςθσ τθσ μουςικισ ςτθν τζχνθ του κινθματογράφου. Ενεργθτικι Ακρόαςθ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βιντεοςκοπθμζνεσ ηωντανζσ εκτελζςεισ διαφόρων ειδϊν μουςικισ και διακρίνουν το θχόχρωμα των οργάνων που απαντϊνται ςτα αντίςτοιχα μουςικά ςφνολα. Διερευνοφν ακόμθ πωσ τθν ειςαγωγι ςε διάφορα είδθ μουςικισ διαφορετικϊν μουςικϊν οργάνων που προζρχονται από άλλα είδθ μουςικισ, π.χ. τθν ειςαγωγι του sitar ςτθ ροκ μουςικι κ.ά. Πουςικι Δθμιουργία Δθμιουργοφν με τθ βοικεια μουςικοφ προγράμματοσ διαφορετικζσ ενορχθςτρϊςεισ ενόσ μουςικοφ κζματοσ διερευνϊντασ το θχόχρωμα ωσ εκφραςτικό εργαλείο. Πουςικά όργανα Orff: Φλογζρα, γκλόκενςπιλ - Υιάνο, αρμόνιο, άλλα μουςικά όργανα (κικάρεσ, βιολιά κλπ) - CD Player -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα διακρίνουν τισ διαφορετικζσ μορφζσ ςυνιχθςθσ ςτα διάφορα μουςικά ρεφματα του 20 ου και 21 ου αιϊνα 1.7. Συνιχθςθ - Πονοφωνία, Ετεροφωνία, Υολυφωνία, Σμοφωνία -Ππορντοφν -Εκτζλεςθ δίφωνων, -Δθμιουργία Πουςικισ Χωρίηονται ςε τρεισ ομάδεσ. Θ μια ομάδα εκτελεί φωνθτικά ι ςε glockenspiel το φκόγγο ντο με γριγορεσ επαναλιψεισ δεκατων-ζκτων και θ άλλθ μπαίνει λίγο μετά κάνοντασ το ίδιο με τον φκόγγο φα. Θ τρίτθ ομάδα εκτελεί γριγορεσ επαναλιψεισ ντο-φα.* Σι δυο ομάδεσ μποροφν και να μθν ςυγχρονίηονται απόλυτα και να παίηουν πολυρυκμικά. επεκτείνοντασ ζτςι το αποτζλεςμα τθσ ςυνιχθςθσ -Ενεργθτικι Ακρόαςθ (ςυνζχεια τθσ προθγοφμενθσ δραςτθριότθτασ) Ακοφν το ζργο In C του Terry Riley από τουσ Bang on a can και διακρίνουν τθ μορφι ςυνιχθςθσ (drone music). - Πουςικά όργανα Orff: Φλογζρα, γκλόκενςπιλ - Υιάνο, αρμόνιο, άλλα μουςικά όργανα (κικάρεσ, βιολιά κλπ) - CD Player - -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου,

253 253 τρίφωνων και τετράφωνων κανόνων. -Χφμφωνεσ και διάφωνεσ ςυνθχιςεισ, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

254 254 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 2 οσ Γνωρίηω τα είδθ τθσ μουςικισ ςυγχρονικά, διαχρονικά και γεωγραφικά ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα τραγουδοφν ςφνκετα από άποψθ μουςικισ και λόγου - ελλθνικά παραδοςιακά τραγοφδια με ρυκμικι και μελωδικι ακρίβεια Ρα προςεγγίηουν τθν οργανικι ςφνδεςθ τθσ ελλθνικισ μουςικισ παράδοςθσ με το χϊρο, το χρόνο και τθν κοινωνικι ηωι των ανκρϊπων Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν απζναντι ςτο περιβάλλον μζςα από δθμοτικά ελλθνικά τραγοφδια που πθγάηουν από τθν αλλθλζνδετθ ςχζςθ του ανκρϊπου με τθ φφςθ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα ψάλλουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ και να εκτελοφν κρθςκευτικά παραδοςιακά τραγοφδια ωσ ζκφραςθ κρθςκευτικοφ βιϊματοσ ςε ςχζςθ με εορτζσ τθσ ορκόδοξθσ εκκλθςίασ Ρα εκτελοφν μελωδίεσ παραδοςιακϊν τραγουδιϊν ςε μουςικά όργανα Ρα εκτελοφν ςε κρουςτά μουςικά όργανα το μελωδικό ρυκμό παραδοςιακϊν ελλθνικϊν τραγουδιϊν που μακαίνουν Ρα βιϊςουν τθν αρχαία ελλθνικι μουςικι ωσ ζνα ςτοιχείο πολιτιςμικισ κλθρονομιάσ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα νιϊςουν τθν αιςκθτικι ςυγκίνθςθ από τθν 2.1 Ελλθνικι μουςικι παράδοςθ Δθμοτικι μουςικι Βυηαντινι εκκλθςιαςτικι μουςικι 2.2. Αςτικι λαϊκι μουςικι- Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν ελλθνικά δθμοτικά τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ (με όςο το δυνατόν τα ςχετικά φωνθτικά «γυρίςματα») και λόγου απ όλο τον ελλαδικό χϊρο. -Πακαίνουν δθμοτικά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με τον κφκλο του χρόνου: π.χ. Ξάλαντα Δωδεκαθμζρου, αποκριάτικα τραγοφδια κ.ά. -Πακαίνουν δθμοτικά τραγοφδια από όλο τον ελλαδικό χϊρο ςε ςχζςθ με ιςτορικά γεγονότα, τα οποία, ςτθ ςυνζχεια, πρζπει να ερευνιςουν και να μελετιςουν: π.χ. «Χθμαίνει ο Κιόσ ςθμαίνει θ γθ», κλπ. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν βυηαντινοφσ εκκλθςιαςτικοφσ φμνουσ και μελετοφν τθν καλλιτεχνικι και λειτουργικι αξία τουσ. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Σι μακθτζσ διαδοχικά ζνασ-ζνασ αυτοςχεδιάηουν με φλογζρα ι άλλο μελωδικό όργανο, πάνω ςε ρυκμό από τθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ, τον οποίον «κρατοφν» οι υπόλοιποι μακθτζσ με διάφορα ρυκμικά όργανα (κατά το δυνατόν όργανα που να ανικουν ςτθν Ελλθνικι Οαϊκι Υαράδοςθ - Εκτζλεςθ Πουςικισ Τραγοφδια για εκνικζσ εορτζσ κι επετείουσ Σι μακθτζσ μακαίνουν τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ -Διάφορα κρουςτά όργανα, φλογζρα και άλλα μελωδικά όργανα. - CD Player - Υιάνο / Αρμόνιο - Θχογραφιςεισ ςε CD μουςικϊν ζργων. -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν- Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ

255 255 ακρόαςθ και τθν εκτζλεςθ τραγουδιϊν μελοποιθμζνθσ Ελλθνικισ ποίθςθσ Ρα βιϊςουν τθ ςθμαςία ιςτορικϊν γεγονότων ορόςθμων για τθν πατρίδα μασ και να κατανοιςουν το ρόλο τθσ μουςικισ ςε ςχζςθ με εκείνα Ρα αποτιμοφν και να αξιολογοφν διαιςκθτικά τθν επαφι με τα αγακά τθσ τζχνθσ και το ωραίο Ρα εκφζρουν και να αρκρϊνουν με άνεςθ και ακρίβεια το λόγο με τθ μελωδία και το ρυκμό τθσ μουςικισ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν τθν ζννοια τθσ διαχρονικότθτασ τθσ μουςικισ και τον ρόλο των δθμιουργϊν τθσ Μελοποιθμζνθ ποίθςθ- ϋελλθνεσ ςυνκζτεσ- Σφγχρονοι Ζλλθνεσ τραγουδοποιοί 2.3 Λόγια Δυτικι Μουςικι οσ αιϊνασ και λόγου που ςυνδζονται με το ζποσ του 40, τθν Ξατοχι και τθν Απελευκζρωςθ π.χ. «Αςμα αςμάτων» (Λ.Ξαμπανζλθσ Π.Κεοδωράκθσ), «Ψθσ Δικαιοςφνθσ ιλιε Ροθτζ» (Σ.Ελφτθ Π.Κεοδωράκθ) κ.ά., με τθν εξζγερςθ του Υολυτεχνείου «Δϊδεκα Υαιδιά» (Δ.Χριςτοδοφλου Π.Οοϊηου), «Σ Δράκοσ» (Λ.Ξαμπανζλθ-Χτ. αρχάκου) και με τθν εκνικι εορτι ςτισ 25 Παρτίου «Χάραμα» (Δ.Χολωμοφ Γ.Παρκόπουλου), «Ωδι ςτον Ξαραϊςκάκθ» (Δ.Χαββόπουλου)) και μελοποιθμζνεσ ςτροφζσ πζρα από τισ οκτϊ πρϊτεσ- από τον «Ϊμνο εισ τθν Ελευκερίαν» του Δ.Χολωμοφ ςε μελοποίθςθ του Ρ.Χ.Πάντηαρου. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν καντάδεσ αςτικά ελαφρά και λαϊκά τραγοφδια π.χ. «Γιαλό γιαλό» (με διφωνία), «Ξαροτςζρθ τράβα» (Απ.Χατηθχριςτου), «Σ Ηζπποσ» (Γ.Υαπαϊωάννου), «κ.ά. - Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν νεότερα ελλθνικά τραγοφδια απαιτθτικά από άποψθ ρυκμοφ, μελωδίασ και λόγου π.χ. «Ψα παιδιά του Υειραιά» (Π.Χατηιδάκι), «Ξυκλάμινο» (Γ.Φίτςου Π.Κεοδωράκθ), «Άπονθ ηωι» (Ο.Υαπαδόπουλου-Χτ.αρχάκου), «Σ Πζρμθγκασ» (Γ.Ρεγρεπόντθ Π.Οοΐηου), «Άγγελοσ Αρχάγγελοσ» (Δ.Χαββόπουλου) κ.ά. -Ενεργθτικι ακρόαςθ -Πελετοφν το πολιτιςμικό περιβάλλον τθσ εποχισ που γράφτθκαν τα προσ εκμάκθςθ και ακρόαςθ τραγοφδια. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Πακαίνουν τραγοφδια με περιεχόμενο ςχετικά με το δεςμό του ανκρϊπου με τθ φφςθ, με τθν ανάγκθ προςταςίασ του περιβάλλοντοσ κακϊσ και με εναλλακτικζσ μορφζσ ενζργειασ αλλά και τθν ανάγκθ αλλαγι τρόπου ηωισ και τθν απαλλαγι από τον καταναλωτιςμό και τθν αλόγιςτθ ςπατάλθ ενζργειασ π.χ. «Χτα καμζνα» (Π.Γκανά - Ο.Παχαιρίτςα), «Οάρυμνα» (Κ.Ππακαλάκου), «Λϊδιο, καίςιο, ςτρόντιο» (Άκθ Υάνου) κ.ά. - Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το τρίτο Χυμφωνικό Χχζδιο «Διάλογοσ του ανζμου με τθ κάλαςςα» από το ζργο «Θ Κάλαςςα» του C.Debussy. Φαντάηονται τα φυςικά φαινόμενα που περιγράφει κάκε φορά θ μουςικι και παρατθροφν με ποια μουςικά μζςα αυτό επιτυγχάνεται. Χτο τζλοσ τθσ ακρόαςθσ περιγράφουν τα ςυναιςκιματα που τουσ δθμιοφργθςε το ζργο. -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν τισ «Ψελετζσ των αντίπαλων φυλϊν» και τουσ «Χοροφσ τθσ γθσ» από τθν «Λεροτελεςτία τθσ Άνοιξθσ» του I.Sttravinsky Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν- Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ

256 256 Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα προςεγγίςουν βιωματικά τθ μουςικι από άλλουσ λαοφσ και πολιτιςμοφσ με δεκτικότθτα και κετικι ςτάςθ Ρα εκτελζςουν μουςικζσ και τραγοφδια άλλων λαϊν και πολιτιςμϊν 2.4 Μουςικζσ του κόςμου Ethnic και World Music 2.5 Δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου 21 ου αιϊνα Ragtime, jazz, rock and roll, rock, pop, disco, reggae rap, hip-hop, techno, ambient, κ.ά. και περιγράφουν τθ δυναμικι αγωγι ςε ςχζςθ με τθν ποικιλία θχοχρωμάτων τθσ ορχιςτρασ που δθμιουργεί ο ςυνκζτθσ ςτο ζργο.- Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το Hungarian Rock του G.Ligeti και διακρίνουν ςτοιχεία από το μινιμαλιςμό και τθν προοδευτικι ροκ μουςικι. Ενεργθτικι μουςικι με χριςθ ΨΥΕ Aναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο με το πρϊτο μζροσ από το ζργο Metastasis: του Ianni Xenaki που ςυνδυάηει τθν προβολι τθσ αντίςτοιχθσ παρτιτοφρασ παράλλθλα με τθν ακρόαςθ. Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο τo trailer τθσ κινθματογραφικισ ταινίασ Koyaanisqatsi του Godfrey Reggio και παρατθρϊντασ τθ μουςικι του Philip Glass και τισ αντίςτοιχεσ ςκθνζσ περιγράφουν τθ ςφνδεςθ των ςυναιςκθμάτων που δθμιουργεί θ μουςικι με τα ςοβαρά προβλιματα που δθμιοφργθςε θ ανάπτυξθ των ςφγχρονων μεταβιομθχανικϊν κοινωνιϊν. Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν παραδοςιακζσ μουςικζσ και τραγοφδια απ όλο τον κόςμο ςε ςφγχρονεσ εκτελζςεισ κι ενορχθςτρϊςεισ κι ακόμθ ρεφματα μουςικισ που ζχουν προκφψει από προςμίξεισ fusion-πολλϊν διαφορετικϊν μουςικϊν ιδιωμάτων με τθν παραδοςιακι μουςικι λαϊν από όλον τον κόςμο. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το τραγοφδι Heygana του Ali Farka Toure και παρατθροφν τθν πρόςμειξθ ςτοιχείων αφρικάνικθσ μουςικισ και blues ςτοιχείων. Ξατά τθν ακρόαςθ διακρίνουν ακουςτικά το ostinato ςτθ μελωδικι γραμμι του μπάςου (ςι φφεςθ-ντο-ρε-ςολ) ςε όλθ τθ διάρκεια του τραγουδιοφ και τον αντιφωνικό τρόπο εκτζλεςθσ του. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο το μζροσ του αριςτεροφ χεριοφ των πρϊτων τεςςάρων μζτρων του "Maple Leaf Rag" του ςυνκζτθ τθσ ragtime Scott Joplin. Ψραγουδά τουσ φκόγγουσ τθσ μελωδικισ γραμμισ του αριςτεροφ χεριοφ μαηί με τουσ μακθτζσ. Υαίηει ζπειτα το μζροσ του δεξιοφ χεριοφ κακϊσ οι μακθτζσ διακρίνουν ακουςτικά και παρατθροφν ςτθν αντίςτοιχθ παρτιτοφρα το φαινόμενο τθσ ςυγκοπισ Ψραγουδά τουσ φκόγγουσ τθσ μελωδικισ γραμμισ του δεξιοφ χεριοφ μαηί με τουσ μακθτζσ Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν- Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν- Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι

257 257 Χτθ ςυνζχεια ο εκπαιδευτικόσ παίηει και τα δυο χζρια μαηί και ςε επόμενθ εκτζλεςθ παίηει αναλφοντασ παράλλθλα τθν αρμονικι ανάπτυξθ ςτο ζργο με εκτζλεςθ διακριτι τθσ διαδοχισ των αντίςτοιχων ςυγχορδιϊν. Ψετράδιο Εργαςιϊν- Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν εκτζλεςθ του "Maple Leaf Rag του ςυνκζτθ Scott Joplin.ςτο πιάνο- το όργανο τθσ ragtime- κι ζπειτα ςε μεταγραφι του ζργου για big band από τον jazz τρομπονίςτα και τρομπετίςτα Tommy Dorsey τθσ swing era (περίοδο του swing ςτθ Jazz μουςικι). Υαρατθροφν τθ ςυγγζνεια των μουςικϊν ιδιωμάτων του ragtime και τθσ jazz μουςικισ. Διακρίνουν ειδικότερα ςτθ δεφτερθ εκτζλεςθ ποια μουςικά όργανα τθσ big band πρωταγωνιςτοφν κάκε φορά. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Υροςεγγίηουν τρία αντιπροςωπευτικά μουςικά αποςπάςματα blues, gospel και country μουςικισ για να διερευνιςουν τισ ρίηεσ τθσ rock and roll μουςικισ από τα τρία αυτά μουςικά είδθ: Ακοφν το τραγοφδι Trouble of the world (gospel μουςικι) από τθ Machalia Jackson βλζποντασ ςτο Διαδίκτυο τθν αντίςτοιχθ ςκθνι από τθν αμερικάνικθ κινθματογραφικι ταινία Imitation of Life του Douglas Sirk όπου θ ίδια εμφανίηεται ωσ ςολίςτασ- χορωδόσ ςε μια εκκλθςία. Σ εκπαιδευτικόσ παίηει ςτο πιάνο τθ boogie-woogie μελωδικι γραμμι του μπάςου ενόσ τυπικοφ παραδείγματοσ 12μετρου blues, υπογραμμίηοντασ τθ διαδοχι των βακμίδων Λ IV -I-V-IV-I με τον φκόγγο τθσ βάςθσ κάκε βακμίδασ:

258 258 Ζπειτα οι μακθτζσ ακοφν το τραγοφδι What d I Say (Rhythm & Blues μουςικι) του Ray Charles και διακρίνουν ςε αυτό τθ διαδοχι ςυγχορδιϊν 12μετρου blues. -Ακοφν το τραγοφδι Blue Moon of Kentucky (country μουςικι) από τον Elvis Presley ςτο ξεκίνθμα του ωσ hillbilly τραγουδιςτισ - κι ζπειτα το τραγοφδι Rock Around the Clock (Rock and Roll-Rockabilly μουςικι) από τον Billy Haley. Διακρίνουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ μεταξφ των ενδεικτικϊν μουςικϊν παραδειγμάτων που άκουςαν -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Διακρίνουν τθν διαδοχι ςυγχορδιϊν 12μετρου blues ςε ζνα ςφγχρονο τραγοφδι π.χ ςτο τραγοφδι Mercy τθσ τραγουδοποιοφ Duffy (2008).. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν το Rhythm and blues ι ειδικότερα electric blues τραγοφδι Crawling Up a Hill" του John Mayall ςε εκτζλεςθ του 1964 από τουσ John Mayall & the Bluesbreakers και διακρίνουν τθ μορφι του (ΑΒΑ) και τθν ενορχιςτρωςθ του (φωνθτικά, φυςαρμόνικα, όργανο, μπάςο, ντραμσ). Υαρατθροφν ακόμθ ποια μουςικά όργανα κάνουν ςόλο (φυςαρμόνικα, θλεκτρικι κικάρα) και ςε ποιο ςθμείο του τραγουδιοφ. Σ εκπαιδευτικόσ ηθτά να παρατθριςουν τον τρόπο που τελειϊνει το τραγοφδι ςε ςχζςθ με τον αντίςτοιχο ςτίχο My life is just a slow train crawling up a hill (μουςικόσ χρωματιςμόσ του ςτίχου με ritardando). -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Ακοφν νεότερθ διαςκευι (2003) του blues τραγουδιοφ Crawling Up a Hill" του John Mayall από τθν τραγουδοποιό Katie Melua ι αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο με ηωντανι εκτζλεςθ του τραγουδιοφ. Διακρίνουν τισ διαφορζσ ςε ςχζςθ με τθν αυκεντικι εκτζλεςθ από τουσ John Mayall & the Bluesbreakers (περιςςότερα jazz ςτοιχεία και αντίςτοιχθ ενορχιςτρωςθ, πιο ιρεμθ διάκεςθ και αργό tempo). Ενεργθτικι Ακρόαςθ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο μαγνθτοςκοπθμζνων

259 259 ηωντανϊν εμφανίςεων μουςικϊν και μουςικϊν ςυνόλων τθσ jazz, rock and roll, rock, pop, disco, reggae, rap, hip-hop και techno μουςικισ. Υαρατθροφν ποια μουςικά όργανα παίηουν, ποια πρωταγωνιςτοφν και εάν πρόκειται για παλαιότερα ι ςφγχρονα κινθματογραφθμζνα πλάνα ςυνδζουν το ςτυλ τθσ μουςικισ με τθ γενικότερθ αιςκθτικι τθσ εποχισ. -Εκτζλεςθ Πουςικισ Χωρίηονται ςε ομάδεσ εργαςίασ με κζμα τισ μουςικζσ τουσ προτιμιςεισ όςον αφορά δθμοφιλι μουςικά ρεφματα του 20 ου 21 ου αιϊνα. Ξάκε ομάδα κα εκτελζςει ζνα αγαπθμζνο τθσ τραγοφδι και κα παρουςιάςει το μουςικό ρεφμα ςτο οποίο ανικει, τθν ιςτορία του, τον καλλιτζχνθ δθμιουργό του, το κοινωνικό και πολιτικό πλαίςιο ςτο οποίο εντάςςεται κι άλλα ςυναφι κζματα

260 260 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 3 οσ : Συνδζω τθ μουςικι με άλλεσ τζχνεσ και επιςτιμεσ ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: Ρα ςυνδυάςουν τθ Πουςικι με τα Εικαςτικά, τθ Κεατρικι Αγωγι και το Χορό με επίκεντρο τθ Πουςικι Σι μακθτζσ μποροφν: Ρα ςυνδζουν τθ Πουςικι με άλλα γνωςτικά αντικείμενα που ζχουν πολφ μεγάλθ ςχζςθ, όπωσ είναι κυρίωσ τα Πακθματικά, θ Φυςικι και θ Γλϊςςα Μουςικι και άλλεσ τζχνεσ 3.2. Μουςικι και άλλα μακιματα -Ενεργθτικι Ακρόαςθ Υροςεγγίηουν τθν ambient μουςικι ακοφγοντασ το κομμάτι Hands Cover Bruise των Trent Reznor και Atticus Ross από το soundtrack τθσ κινθματογραφικισ ταινίασ The Social Network του David Fincher. Ξατά τθ διάρκεια τθσ ακρόαςθσ ζχουν αρχικά τα μάτια τουσ κλειςτά μζχρι να φανταςτοφν ζνα όνειρο ι μια ςκθνι κινθματογραφικισ ταινίασ που μπορεί να περιγράφει θ μουςικι ξεκινοφν ζπειτα να γράφουν ι να ηωγραφίηουν ό, τι φαντάςτθκαν παράλλθλα με τθν ακρόαςθ. Χτο τζλοσ περιγράφουν λεκτικά τα ςυναιςκιματα που τουσ προκάλεςε θ μουςικι. (Πουςικι και Ξινθματογράφοσ, Πουςικι και Εικαςτικά Ξριτικι ακρόαςθ Σι μακθτζσ παρακολουκοφν ζνα κεατρικό ζργο και ςχολιάηουν το πϊσ ςυνδυάςτθκε θ μουςικι με το περιεχόμενο του ζργου. Πουςικι δθμιουργία Ρτφνουν μουςικά ζνα κεατρικό ζργο. Πουςικι ακρόαςθ Ακοφν ζνα μουςικό ζργο και ηωγραφίηουν εικόνεσ που εκφράηουν τα ςυναιςκιματά τουσ κατά τθ διάρκεια τθσ ακρόαςισ τουσ. Πουςικι εκτζλεςθ Σι μακθτζσ τραγουδοφν ι εκτελοφν μουςικά όργανα κατά τθ διάρκεια μιασ κεατρικισ παράςταςθσ. -Ενεργθτικι Ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Αναηθτοφν ςτο Διαδίκτυο βίντεο με τθν αρχι των τίτλων τθσ κινθματογραφικισ γαλλικισ μουςικισ ταινίασ Les Parapluies de Cherbourg του Jacques Demy. Υαρατθροφν τθ μουςικι του Υαρατθροφν τθ μουςικι του Michel Legrand.με τθν οποία ξεκινά θ ταινία ςε ςχζςθ με τθ ςκθνι τθσ βροχισ και των περαςτικϊν με τισ ομπρζλεσ. Ακοφν ζπειτα το ομϊνυμο τραγοφδι τθσ ταινίασ που ςυνζκεςε ο - CD Player -Θχογραφιςεισ ςε CD κατάλλθλων μουςικϊν ζργων -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν-Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου Ωλικά που κα βοθκιςουν ςτθν καταςκευι μουςικϊν οργάνων. CD για το άκουςμα μουςικϊν ζργων.

261 261 Michel Legrand για τθ Ράνα Ποφςχουρθ και διαβάηουν τουσ ςτίχουσ ςτα γαλλικά. (Πουςικι και Γαλλικά, Πουςικι και Ξινθματογράφοσ) -Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ ΨΥΕ Ακοφν και διαβάηουν ςτα αγγλικά τουσ ςτίχουσ του τραγουδιοφ Why τθσ τραγουδοποιοφ Tracy Chapman και με βάςθ το κοινωνικό περιεχόμενο του τραγουδιοφ (πόλεμοσ, φτϊχια και υποςιτιςμόσ των παιδιϊν ανά τον κόςμο - ευμάρεια των ανεπτυγμζνων κοινωνιϊν, εγκλθματικότθτα, μοναξιά) δθμιουργοφν με τθ βοικεια του προγράμματοσ Microsoft Movie Maker ι άλλου αντίςτοιχου - δουλεφοντασ ατομικά ι κατά ομάδεσ μια ταινία αντίςτοιχου περιεχομζνου που κα προβάλλεται παράλλθλα με το τραγοφδι. (Πουςικι και Αγγλικά) -Ενεργθτικι ακρόαςθ Ακοφν το Macky Messer από τθν «Τπερα τθσ Υεντάρασ» των Bertolt Brecht και Kurt Weill ςε αυκεντικι εκτζλεςθ από τθν Lotte Lenya και διαβάηουν τουσ ςτίχουσ ςτα γερμανικά. Ζπειτα ακοφν το ίδιο τραγοφδι Mack the Knife διαβάηοντασ παράλλθλα τουσ ςτίχουσ ςε αγγλικι απόδοςθ - από τον Louis Armstrong κι ζπειτα ςε νεότερθ εκτζλεςθ από τον Robbie Williams. Υαρατθροφν τισ διαφορζσ μεταξφ των τριϊν εκτελζςεων. (Πουςικι και Γερμανικά, Πουςικι και Αγγλικά) Ξαταςκευι μουςικϊν οργάνων: Πζςα από τθν καταςκευι αυτοςχζδιων μουςικϊν οργάνων αντιλαμβάνονται ςτοιχεία που ςχετίηονται με τθ Φυςικι και τα Πακθματικά. Πουςικι εκτζλεςθ Πζςα από τθν εκτζλεςθ τραγουδιϊν αντιλαμβάνονται τθν άμεςθ ςχζςθ που ζχει θ μουςικι με τα Πακθματικά και τθ Γλϊςςα. Πουςικι εκτζλεςθ και ακρόαςθ Σι μακθτζσ μζςα από το περιεχόμενο των ςτίχων των ζργων που ακοφνε από ζνα Cd ι

262 262 τραγουδοφν οι ίδιοι ςυςχετίηουν τθ Πουςικι με όλα τα υπόλοιπα γνωςτικά αντικείμενα.

263 263 ΟΓΑΝΩΤΗΣ 4 οσ : Μουςικι εντόσ κι εκτόσ ςχολείου ΣΤΟΧΟΙ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΥΛΙΚΑ-ΜΕΣΑ Σι μακθτζσ να μποροφν: -Ρα αιςκάνονται τθν αξία που ζχει το να δθμιουργεί κάποιοσ δικι του μουςικι και να γίνεται αυτι αποδεκτι από κάποιο ακροατιριο. - Ρα αιςκανκοφν τθ ςθμαςία που ζχει θ μεταφορά ςυναιςκθμάτων μζςα από μια μουςικι εκτζλεςθ μπροςτά ςε ακροατιριο. - Ρα αποκτιςουν δεξιότθτεσ χορωδοφ, ςυμμετζχοντασ ςε φωνθτικά ςφνολα ι χορωδίεσ, που κα μποροφν να εμφανίηονται ςε ποικίλεσ και διαφορετικζσ εκδθλϊςεισ εντόσ και εκτόσ ςχολείου - Ρα προςεγγίςουν αξιόλογα μουςικά ζργα ωσ ακροατζσ άμεςα ςε ςυναυλίεσ μουςικισ 4.1. Σχολικζσ κι εξωςχολικζσ εκδθλϊςεισ 4.2. Εκπαιδευτικά προγράμματα άτυπθσ εκπαίδευςθσ 4.3. Μουςειακι Αγωγι -- Υαρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα επ ευκαιρία διαφόρων εορταςμϊν, επετείων, εκδθλϊςεων/ αφιερωμάτων ςτο χϊρο του ςχολείου ι ςε άλλουσ χϊρουσ π.χ. Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 28 θσ Σκτωβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 17 θ Ροεμβρίου, Πουςικό πρόγραμμα ςχολικισ εορτισ 25 θσ Παρτίου Εκδθλϊςεισ ςχετικά με κζματα μουςικά ι ευρφτερου ιςτορικοφ, κοινωνικοφ και περιβαλλοντικοφ ενδιαφζροντοσ, π.χ. «Ψο νζο κφμα» «Ψα τραγοφδια του Πάνου» «Ξινθματογραφικά τραγοφδια» «Πίκθσ Κεοδωράκθσ Πάνοσ Χατηιδάκισ» «Ψα τραγοφδια μασ» «Πια κάλαςςα μικρι» «Πουςικι οικολογία» «Σι ιςτορίεσ των ανκρϊπων και τα τραγοφδια τουσ» Εκτζλεςθ Πουςικισ Χυμμετοχι τθσ χορωδίασ του ςχολείου ι τθσ ορχιςτρασ ςτο πλαίςιο πολιτιςτικϊν εκδθλϊςεων τθσ τοπικισ ι ευρφτερθσ κοινότθτασ, μακθτικοφ διαγωνιςμοφ ι πολιτιςτικοφ μακθτικοφ φεςτιβάλ. Εκτζλεςθ Πουςικισ με χριςθ ΨΥΕ Υαρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα ηωντανά ςτο Διαδίκτυο ςυνδεόμενοι ςε πραγματικό χρόνο (real time) με ζνα ςχολείο ςε άλλθ χϊρα οι μακθτζσ του οποίου - CD Player -Θχογραφιςεισ ςε CD κατάλλθλων μουςικϊν ζργων -Διδακτικό Υακζτο «Πουςικι Γϋ Γυμναςίου» (Π.Δθμθτρακοποφλου, Π.Ψηζνου, Υ.Ανδροφτςοσ), ΣΕΔΒ 2010 Βιβλίο Πακθτι Ψετράδιο Εργαςιϊν- Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ) -Αudio CD Διδακτικοφ Υακζτου

264 264 παρουςιάηουν κι εκείνοι με τθ ςειρά τουσ το δικό τουσ πρόγραμμα. Εκτζλεςθ Πουςικισ-Δθμιουργία Πουςικισ Υαρουςιάηουν τραγοφδια και μουςικι για πολφτεχνα δρϊμενα ι μουςικοκεατρικζσ παραςτάςεισ που περιλαμβάνουν τθ ςυνδρομι πολλϊν τεχνϊν, π.χ. - Χτο πλαίςιο τθσ παρουςίαςθσ του κεατρικοφ ζργου «Θ Γειτονιά των Αγγζλων» του Λάκωβου Ξαμπανζλθ εκτελοφν τραγοφδια και μουςικι του Πίκθ Κεοδωράκθ από το ομϊνυμο κεατρικό ζργο αλλά και τραγοφδια του Χταφρου αρχάκου από το δίςκο «Ξόςμε αγάπθ μου» -Δθμιουργοφν δικά τουσ κείμενα και ςκετσ για να επενδφςουν τα τραγοφδια από τθν «Τμορφθ Υόλθ» και τθ «Παγικι Υόλθ» ςε μουςικι του Πίκθ Κεοδωράκθ -Χτο πλαίςιο του κεατρικοφ ζργου «Θ ηωι του Γαλιλαίου» του Ππζρτολτ Ππρεχτ οι μακθτζσ μελοποιοφν τουσ ςτίχουσ που περιλαμβάνονται ςτο κείμενο και παρουςιάηουν τα αντίςτοιχα τραγοφδια ςτο πλαίςιο μιασ παράςταςθσ του ζργου που λαμβάνει χϊρα ςτο ςχολείο ι εκτόσ ςχολείου ςε δράςεισ πολιτιςμοφ τθσ τοπικισ ι ευρφτερθσ κοινότθτασ. - Ανεβάηουν παραςτάςεισ Κεάτρου Χκιϊν με φιγοφρεσ ι θκοποιοφσ χαρακτιρεσ φιγοφρων βαςιςμζνεσ ςτο ζργο του Βαςίλθ Φϊτα «Ξαραγκιοηικά» και παρουςιάηουν με τθ χορωδία και τθν ορχιςτρα του ςχολείου τα τραγοφδια που ζχουν δθμιουργιςει οι ίδιοι οι μακθτζσ μελοποιϊντασ τουσ αντίςτοιχουσ ςτίχουσ του Β.Φϊτα - Χτο πλαίςιο τθσ επίςκεψθσ ςε ζνα μουςείο παρουςιάηουν ζνα μουςικό πρόγραμμα με τίτλο «Η

265 265 μουςικι πάει μουςείο» το οποίο περιλαμβάνει γνωςτά τουσ τραγοφδια τραγοφδια ι τραγοφδια που ζχουν δθμιουργιςει οι ίδιοι οι μακθτζσ που ςχετίηονται γενικότερα με ιςτορικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά, ι πολιτιςτικά κζματα που διαπραγματεφεται το μουςείο ι ειδικότερα με τα εκκζματα του μουςείου. Μερικζσ Σθμαντικζσ Επιςθμάνςεισ Ψο μάκθμα τθσ Πουςικισ ςτθ Γενικι Εκπαίδευςθ ζχει κατεξοχιν χαρακτιρα εργαςτθριακό, λόγω τθσ ανάγκθσ ανάπτυξθσ δεξιοτιτων και πρακτικϊν δθμιουργικϊν διαδικαςιϊν και δραςτθριοτιτων για τθν προςζγγιςθ τθσ Ψζχνθσ τθσ Πουςικισ. Θ ποιότθτα των ςχολικϊν μουςικϊν εργαςτθρίων κακορίηει ςε ςθμαντικό βακμό τθν ποιότθτα του μακθςιακοφ περιβάλλοντοσ και άρα αποτελεί κλειδί για τθν επίτευξθ των μακθςιακϊν ςτόχων. Ψο μάκθμα τθσ Πουςικισ κα πρζπει να πλαιςιϊνεται από μουςικά όργανα. Ψα όργανα αυτά κα πρζπει να είναι ςυμβατά και να καλφπτουν τισ ανάγκεσ των δραςτθριοτιτων του Υρογράμματοσ Χπουδϊν. Είναι απαραίτθτθ θ ςυνεχισ επιμόρφωςθ των εκπαιδευτικϊν μουςικισ προκειμζνου να ενθμερωκοφν για το νζο Υρόγραμμα Χπουδϊν κακϊσ και για τισ νζεσ τάςεισ και εφαρμογζσ ςτο χϊρο τθσ Πουςικισ Εκπαίδευςθσ. Χφμφωνα με τισ προτάςεισ του Ρζου Χχολείου, το Υρόγραμμα Χπουδϊν Πουςικισ αποτελεί ζνα ανοιχτό και ευζλικτο πρόγραμμα ςπουδϊν το οποίο ζχει ωσ ςτόχο να βοθκιςει τον εκπαιδευτικό και να διευρφνει τισ επιλογζσ του. Ξάτι τζτοιο απαιτεί ενδυνάμωςθ του εκπαιδευτικοφ, ςυνεχι ενθμζρωςθ και επιμόρφωςθ και παροχι κινιτρων ςε ζνα πλαίςιο δια βίου μάκθςθσ.

266 ΦΕΚ Β 2666 Ρρόταςθ βϋ Χτο διακζςιμο 1 δίωρο/εβδ. ςε όλεσ τισ τάξεισ τθσ α'βάκμιασ, πραγματοποιοφνται δραςτθριότθτεσ από όλουσ τουσ χϊρουσ καλλιτεχνικισ ζκφραςθσ (Πουςικι, Εικαςτικά, Κζατρο, Σπτικοακουςτικι Ζκφραςθ και Χορόσ-Ξίνθςθ). Ψθν ευκφνθ του διϊρου ζχει ο εκπαιδευτικόσ ειδικότθτασ (όπου υπάρχει) ςυνεπικουροφμενοσ από τον δάςκαλο. Ενκαρρφνονται κεςμικά οι ςυνδιδαςκαλίεσ. Αντίςτοιχα ςτο Γυμνάςιο, ςτο διακζςιμο 1 δίωρο/εβδ. ςε όλεσ τισ τάξεισ, προςφζρονται "εξάμθνα", αυτοτελι μακιματα Ψζχνθσ από όλουσ τουσ χϊρουσ καλλιτεχνικισ ζκφραςθσ. Ψθν ευκφνθ του κάκε αντικειμζνου ζχει ο αντίςτοιχοσ εκπαιδευτικόσ ειδικότθτασ. Δραςτθριότθτεσ: Εικαςτικισ αγωγισ Ρρόγραμμα ςπουδϊν Δθμοτικοφ κοπόσ του μακιματοσ Γενικόσ ςκοπόσ του μακιματοσ είναι να γνωρίςουν και να απολαφςουν οι μακθτζσ τισ Εικαςτικζσ Ψζχνεσ μζςα από ιςόρροπεσ δραςτθριότθτεσ ζρευνασ και δθμιουργίασ ζργων. Τχι μόνο για να καλλιεργθκοφν ωσ δθμιουργοί και ωσ φιλότεχνοι κεατζσ αλλά και για να αποτελζςει θ Εικαςτικι δθμιουργία το κεμζλιο για δθμιουργικι γνϊςθ ςε όλουσ τουσ τομείσ τθσ μάκθςθσ. Θ ερευνθτικι διάςταςθ τθσ Ψζχνθσ και θ αντιμετϊπιςθ του άγνωςτου, του πικανοφ και του τυχαίου για τθν επίλυςθ εικαςτικϊν προβλθμάτων, εκπαιδεφει τουσ μακθτζσ ςτθν κριτικι ςκζψθ και τουσ προςφζρει τθ δυνατότθτα προςαρμογισ και αντιμετϊπιςθσ των ςυνεχϊν αλλαγϊν τθσ κοινωνικισ ηωισ που κα κλθκοφν να αντιμετωπίςουν ωσ ζφθβοι και ωσ ενιλικεσ. Πζςα ςτον αςφαλι αλλά ερευνθτικό και δθμιουργικό χϊρο τθσ τζχνθσ, που απαιτεί λφςεισ και λιψεισ αποφάςεων, οι μακθτζσ ξεφεφγουν από το ςφνδρομο τθσ «ςωςτισ» απάντθςθσ και αποκτοφν δεξιότθτεσ που κα τουσ βοθκιςουν αργότερα να αντιμετωπίηουν τισ καταςτάςεισ μιάσ απαιτθτικισ κοινωνίασ, που προχποκζτει ανοικτό μυαλό για τθν αξιολόγθςι τουσ και για τθν ανακατεφκυνςθ τθσ δράςθσ τουσ με ςκοπό τθ δθμιουργία καλφτερων λφςεων. Χε ζνα νζο ςχολείο που λειτουργεί ωσ πολυδφναμθ εκπαιδευτικι και πολιτιςμικι κοινότθτα ο ρόλοσ του εκπαιδευτικοφ τθσ τζχνθσ, κακϊσ διαφοροποιεί τισ παιδαγωγικζσ του μεκόδουσ ανάλογα με τισ θλικιακζσ διαφοροποιιςεισ των παιδιϊν και τισ πολιτιςμικζσ τουσ διαφορζσ, είναι κακοριςτικόσ. Χκοπόσ του είναι θ δθμιουργία μιασ τάξθσ ςτθν οποία οι μακθτζσ του μποροφν να δθμιουργιςουν και μζςα από τθ δφναμθ τθσ δθμιουργικισ διαδικαςίασ να γνωρίςουν τον εαυτό τουσ, τουσ άλλουσ και το περιβάλλον τουσ. Ειδικότερα οι μακθτζσ ςτο Δθμοτικό πρζπει: Γενικοί διδακτικοί ςτόχοι Ρα παρατθροφν, να ερευνοφν, να πειραματίηονται και να αξιοποιοφν τισ δυνατότθτζσ τουσ ςτο χειριςμό απλϊν υλικϊν και μζςων δθμιουργϊντασ εικαςτικά ζργα Ρα γνωρίςουν διάφορεσ τεχνικζσ και τρόπουσ, για να εκφράηονται με δθμιουργικό τρόπο και να μεταβιβάηουν απόψεισ, ςυναιςκιματα και βιϊματα Ρα γνωρίςουν τθν ορολογία, τα ςφμβολα, τα μορφικά ςτοιχεία και τισ μορφζσ που χρθςιμοποιοφν οι εικαςτικοί καλλιτζχνεσ και να εξοικειωκοφν με αυτά Ρα προςεγγίηουν, να κατανοοφν και να απολαμβάνουν το φαινόμενο τθσ Ψζχνθσ και να ζχουν κετικι ςτάςθ και ςυμπεριφορά απζναντι ςτα ζργα τζχνθσ Ρα προςεγγίςουν το περιβάλλον, αςτικό και φυςικό, μζςα από τθν τζχνθ Ρα παρατθροφν το φυςικό περιβάλλον και να εμπνζονται από αυτό για τισ εικαςτικζσ τουσ δθμιουργίεσ.

267 267 Ρα αντιλθφκοφν πϊσ το ζργο τζχνθσ μπορεί να μεταδϊςει μθνφματα για ηθτιματα που αφοροφν ςτθ διάςωςθ του περιβάλλοντοσ και ενεργοποιείται. Ρα εξοικειωκοφν με τα πολυμζςα και τισ εφαρμογζσ ςτα ΨΥΕ μζςα από το εικαςτικό παιχνίδι Ρα διερευνιςουν και να αξιοποιιςουν το διαδίκτυο για να δουν ζργα τζχνθσ Ρα γνωρίςουν, διερευνιςουν, ςυγκρίνουν και κατανοιςουν τθ ςθμαςία τθσ τζχνθσ ςτθν επικοινωνία ιδεϊν, αξιϊν και αντιλιψεων ανάμεςα ςτουσ Υολιτιςμοφσ Ρα γνωρίςουν τα ποικίλων μορφϊν εικαςτικά ζργα τζχνθσ, να τα κατανοιςουν, να τα αναλφςουν, να τα ερμθνεφςουν, να τα κρίνουν και να εκτιμιςουν τθν ελλθνικι και τθν παγκόςμια πολιτιςτικι κλθρονομιά Ρα αντιλθφκοφν ότι θ τζχνθ είναι ζνα εργαλείο για τθν αποδοχι του «άλλου» Ρα εμπλακοφν ςε διαδικαςίεσ κριτικοφ αναςτοχαςμοφ με ςκοπό να δουν τθν διαφορετικότθτα των μακθτϊν όχι ωσ εμπόδιο αλλά ωσ μζςο εμπλουτιςμοφ τθσ μακθςιακισ διαδικαςίασ Nα αποδεχκοφν τθ διαφορετικότθτα μζςα από τθν ειλικρινι ζκφραςθ κάκε αντίλθψθσ χωρίσ να κρφβονται πίςω από τθν ουδετερότθτα Ρα είναι ικανοί να ςυνεργάηονται για να δθμιουργοφν ζργα που μεταφζρουν μθνφματα που θ ομάδα ζχει επιλζξει Ρα εξοικειωκοφν με τθ δθμοςιοποίθςθ των ιδεϊν τουσ μζςα από τα ζργα τζχνθσ ι/και τισ εικαςτικζσ δράςεισ τουσ, είτε με τθν ζκκεςθ των ζργων τουσ ςτθν κοινότθτα είτε μζςω του διαδικτφου Ρα είναι ικανοί να αποδζχονται τθν κρτικι και να είναι ζτοιμοι να προαςπίηονται τισ ιδζεσ τουσ (ζλεγχοσ τθσ υποδοχισ του ζργου τουσ) ςεβόμενοι τισ αρχζσ του διαλόγου Α και Β Δθμοτικοφ Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να: Ανακαλφπτουν και πειραματίηονται με διαφορετικά υλικά δθμιουργϊντασ εικαςτικά ζργα. Υαρατθροφν το περιβάλλον και να το εντάςςουν ςτο ζργο τουσ Ανακαλφψουν ότι θ Ψζχνθ είναι ςθμαντικόσ τρόποσ ζκφραςθσ και μπορεί να εκφράςει ςυναιςκιματα για πράγματα που ςυμβαίνουν ςτο άμεςο περιβάλλον τουσ Υαρατθριςουν με επιςκζψεισ τον περιβάλλοντα χϊρο, αςτικό και φυςικό. Χχεδιάςουν, χρωματίςουν εικόνεσ που ανακαλοφν ςτθ μνιμθ όταν επιςτρζψουν ςτθν ςχολικι τάξθ Ζρκουν ςε επαφι με τον φυςικό κόςμο και να ςχεδιάςουν/ηωγραφίςουν με κοντινι παρατιρθςθ καρποφσ, φροφτα, φφλλα που φζρνουν ςτθν τάξθ Αναπτφςςουν τθν εικαςτικι ζκφραςθ εικόνων τθσ φανταςίασ τουσ Εκφράηουν ιδζεσ, εμπειρίεσ και ςυναιςκιματα μζςα από τα ζργα τουσ Χυνεργάηονται με τουσ ςυμμακθτζσ τουσ και μακαίνουν τουσ κανόνεσ του ςεβαςμοφ ςτο ζργο και ςτισ επιλογζσ του άλλου Εξοικειϊνονται με τθ διαφορετικότθτα του άλλου και τθν εκφράηουν ςτο χαρτί τοποκετϊντασ τον εαυτό τουσ ανάμεςα ςτουσ «άλλουσ» Αποκτοφν γνϊςεισ και απλζσ πλθροφορίεσ για τισ εικαςτικζσ τζχνεσ μζςα από επιςκζψεισ ςε Πουςεία ι γκαλερί αλλά και με επιςκζψεισ ςτο Διαδίκτυο

268 268 Χρθςιμοποιοφν ορολογία, για να εκφράςουν τισ ςκζψεισ, τισ απόψεισ και τα ςυναιςκιματά τουσ για τα ζργα Ψζχνθσ Αναπτφςςουν χαρά και ενδιαφζρον για τθν Ψζχνθ και επικυμία να ςυμμετζχουν ςε καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ Αρχίηουν να αναγνωρίηουν και να ονομάηουν ζργα τζχνθσ που ςυναντάνε ςτο κοντινό αςτικό περιβάλλον τουσ (π.χ. προτομζσ, ανδριάντεσ, κτίρια ςτθν πόλθ) Αναγνωρίηουν βαςικά εικαςτικά επαγγζλματα ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ άξονασ: "ΑΠΛΑ ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν με αυξανόμενθ ευχζρεια δφο τρία διαφορετικά υλικά, για να ςχεδιάηουν και να ηωγραφίηουν -Ξόβουν με ψαλίδι ευκείεσ και καμπφλεσ με ακρίβεια, ακολουκϊντασ ςχζδιο ςε χαρτί -Ξολλάνε χαρτιά και χαρτόνια για τθ δθμιουργία μίασ εικόνασ Χαρτί, χαρτόνια, κουτιά Δαχτυλομπογιζσ, νερομπογιζσ, κραγιόνια, κάρβουνα, μαρκαδόροι Επιλζγουν κατάλλθλα υλικά και αςφαλι εργαλεία, ϊςτε να εκτελοφν ςχζδια ηωγραφικισ, κολάη, καταςκευζσ κλπ. -Χρωματίηουν τισ καταςκευζσ ι τα κολάη τουσ με διαφορετικά υλικά Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: ndex.php?lesson_id= 20&ep=428 -Υλάκουν με ευχζρεια και μορφοποιοφν Υθλόσ, ηυμάρι, πλαςτελίνθ -Υλάκουν με προςκετικι μζκοδο ατομικά και ομαδικά ζργα -Χρθςιμοποιοφν απλά εργαλεία πλαςτικισ. Πετατρζπουν τθν πραγματικι χριςθ διάφορων αντικειμζνων π.χ. 2 πλαςτικά πϊματα μποροφν να γίνουν φϊτα, μάτια, ρόδεσ κλπ. Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ools.gr/software/di motiko/ -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χρθςιμοποιοφν με φανταςία διάφορα υλικά, για να Φυςικά υλικά ανακυκλϊςιμα υλικά -Χυλλζγουν και αποκθκεφουν διάφορα Οογιςμικό "Natural Art".

269 269 καταςκευάςουν μικροαντικείμενα άχρθςτα υλικά (χάρτινουσ κυλίνδρουσ, κουτιά, μπουκάλια κ.ά.) Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr &id=3 -Πακαίνουν απλζσ τεχνικζσ και να τισ εφαρμόηουν -Δοκιμάηουν τεχνικζσ διαφορετικζσ Απλζσ τεχνικζσ πειραματιςμοί -Υαροτρφνονται να αγγίξουν, «παίξουν» με ετερόκλιτα αντικείμενα τθσ κακθμερινότθτάσ τουσ και να πειραματιςτοφν μετακινϊντασ τα πάνω ςτο χαρτί, μζχρι να βρουν τθ κζςθ που τουσ ταιριάηει (αντικείμενα τθσ καςετίνασ τουσ ι άλλα μικροαντικείμενα όπωσ ςτισ προθγοφμενεσ αςκιςεισ) Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ools.gr/library/piναli b/pi_lib_polymesa_k atalogos_optiko_vid eo.htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx 2 οσ άξονασ: "ΑΠΛΑ ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Εκφράηουν ςυναιςκιματα και αποδίδουν με κίνθςθ ποικιλία γραμμϊν -Πελετοφν ζργα εικαςτικισ τζχνθσ και διαπιςτϊνουν τθν κυριαρχία γραμμϊν ςτθν εικαςτικι ζκφραςθ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων

270 270 -Σρίηουν περιγράμματα Γραμμι -Υαρατθροφν και ςχθματίηουν περιγράμματα από φυςικά υλικά (φφλλα, καρποφσ) με μολφβι ι παςτζλ, με περίγραμμα ι φροτάη μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 -Γεμίηουν χρωματικά κενζσ επιφάνειεσ Υοικιλία γραμμϊν -Εκφράηουν και καταγράφουν τθν ποικιλία που εμφανίηεται ςτισ γραμμζσ όπωσ ατζρμονεσ, καμπφλεσ, ευκείεσ, μονοκονδυλιζσ, περιγράμματα κλπ. Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ols.gr/software/dimo tiko/ Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" -Αναγνωρίηουν τα χρϊματα ςτο περιβάλλον και ςτα ζργα τζχνθσ Χρϊμα Υαροτρφνονται να παίξουν με τα χρϊματα και να δοκιμάςουν ποικίλουσ τρόπουσ χρωματιςμοφ Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Διακρίνουν και ονομάηουν τθν υφι οριςμζνων επιφανειϊν. Ωφι -Αναγνωρίηουν τθν υφι όπωσ χνουδωτό, απαλό, άγριο μεταξζνιο, γλιςτερό, λεπτό, τραχφ κλπ. με ειδικζσ δραςτθριότθτεσ και ζργα Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ools.gr/library/piναl ib/pi_lib_polymesa_ katalogos_optiko_vi deo.htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/

271 271 Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: 3 οσ άξονασ: "ΘΕΜΑ" Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: -Υαρατθροφν το φυςικό και το δομθμζνο περιβάλλον και να τα ερμθνεφουν με απλά ςτερεότυπα ςτα ζργα τουσ, αργότερα με αυξάνουςεσ λεπτομζρειεσ και περιγραφικι ακρίβεια -Χχεδιάηουν ι ηωγραφίηουν ποικίλα κζματα χρθςιμοποιϊντασ απλά ςτερεότυπα Κζματα από παρατιρθςθ, μνιμθ, φανταςία, ςυναιςκιματα, περιβάλλον, ηϊα, φυτά, οικογζνεια, γιορτζσ, εποχζσ, επαγγζλματα Αποδίδουν ςτερεότυπα ςχιματα όπωσ ''κφκλοσ'' για ιλιο, πρόςωπο, λουλοφδι κ. α., ''τετράγωνο'' για ςπίτι, κουτί κ.ά., «κόκκινο» για ςτζγθ, φωτιά κ.ά με ποικίλουσ τρόπουσ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Αντλοφν κζματα για τθ ηωγραφικι τουσ από άλλεσ ςχολικζσ δραςτθριότθτεσ Κζματα από άλλεσ ςχολικζσ δραςτθριότθτεσ Χυμμετζχουν ςε ςχολικζσ δραςτθριότθτεσ όπωσ περίπατοι, επιςκζψεισ ςυηθτιςεισ κλπ. Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 Visual Cd (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ols.gr/software/dimo tiko/

272 272 -Χυλλζγουν ςειρζσ εικόνων, καρτϊν, φωτογραφιϊν μικροαντικειμζνων -Χυλλζγουν εικόνεσ από ηϊα, δζντρα, δάςθ -Χυλλζγουν καρτ ποςτάλ από τόπουσ ςτουσ οποίουσ ανικουν οι ίδιοι και οι διαφορετικισ εκνικότθτασ ςυμμακθτζσ τουσ -Διακοςμοφν με χειροτεχνίεσ τουσ το περιβάλλον τουσ Χυλλογζσ -Δθμιουργοφν ςυλλογζσ όπωσ καρτ--ποςτάλ, εικόνεσ ζργων τζχνθσ, εικόνεσ ηϊων, δζντρων κ.τ.λ. Δθμιουργοφν ςυλλογζσ πάνω ςε κζματα τα οποία ηωγραφίηουν και τα οργανϊνουν ςε ομαδικι εργαςία Διακοςμιςεισ Διακοςμοφν το περιβάλλον για ςχολικζσ εορτζσ, επετείουσ, εκδθλϊςεισ κ.ά. Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ - Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr& id=3 -Επεξεργάηονται διάφορεσ εικόνεσ επεμβαίνοντασ δθμιουργικά Υαραλλαγζσ, επεξεργαςίεσ, αφθρθμζνεσ εικόνεσ Επιηωγραφίηουν εικόνεσ, κόβουν και επαναςυνδζουν φωτογραφίεσ, φφλλα περιοδικϊν κ.ά. Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pilibpolymesa katalogosoptikov ideo.htm -Χυμμετζχουν, προτείνουν ι δθμιουργοφν παιχνίδια με ζργα τζχνθσ, εικόνεσ κλπ. Υαιχνίδια -Χυμμετζχουν ςε παιχνίδια με χρϊματα και άλλα υλικά Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ -Χυμμετζχουν ςε παιχνίδια ερωτιςεων, για να δθμιουργιςουν εικόνεσ τισ οποίεσ κα ηωγραφίςουν Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα για

273 273 μακθτζσ agogh/episk.aspx 4 οσ άξονασ: "ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χχεδιάηουν ςυγκεντρωμζνοι με αυξανόμενθ χρονικι διάρκεια απαςχόλθςθσ διαφορετικά κζματα Χχζδιο Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ -Χχεδιάηουν ελεφκερα ι με περιγράμματα ανκρϊπουσ, ηϊα, φυτά, ςπίτια κ.ά. Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ -Δθμιουργοφν ςτο χαρτί το ζδαφοσ, τον ουρανό, το περιβάλλον -Χρωματίηουν επίπεδεσ επιφάνειεσ - Ηωγραφίηουν ενκαρρυνόμενοι να πειραματιςτοφν ωσ προσ τθν εκφραςτικότθτα - Ηωγραφίηουν ενκαρρυνόμενοι να πειραματιςτοφν ωσ προσ τθν αφθγθματικότθτα Ηωγραφικι -Ηωγραφίηουν κζματα που αφοροφν ςτθ φφςθ, όπωσ π.χ. «το δζντρο που φρόντιςα», «τα ηϊα που αγαπϊ», «το Δάςοσ που δακρφηει», «από ποφ ζρχεται το νερό», κλπ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: ndex.php?lesson_id =20&ep=428 -Υλάκουν απλζσ μορφζσ Υθλοπλαςτικι -Υλάκουν με προςκετικι μζκοδο και δθμιουργοφν ςχιματα (γράμματα, ηϊα, αντικείμενα) -Δθμιουργοφν ψευδοανάγλυφα πάνω ςτθν πινακίδα τουσ, ι μικρζσ τριςδιάςτατεσ μορφζσ όπωσ π.χ. δζντρο, ηϊο, ζνα μικρό τοπίο όπωσ φαίνεται αν πετοφςαμε και το βλζπαμε από ψθλά Visual Cd (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': ols.gr/software/dimo tiko/

274 274 κλπ. -Ωφαίνουν ζνα μικροφ μεγζκουσ υφαντό Ωφαντικι Ωφαίνουν χωρίσ τελάρο ι ςε μικρό τελάρο 10x15cm περίπου, με λουρίδεσ χαρτιοφ, υφάςματοσ, χόρτο, μαλλί κλπ. Οογιςμικό "Natural Art". -Χυντονίηουν τισ ενζργειζσ τουσ καταςκευάηοντασ διάφορεσ απλζσ μικροκαταςκευζσ Πικροκαταςκευζσ Ξολλάνε διαφορετικά υλικά με διακοςμθτικό αποτζλεςμα Δθμιουργοφν μικροκαταςκευζσ από χαρτόνι, κομμάτια ξφλου, άχρθςτα υλικά, πλαςτικά κλπ. Δθμιουργοφν ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό r/index.asp?lang=gr& id=3 - DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χρθςιμοποιοφν με αυξανόμενθ ευχζρεια ςτζνςιλ διάφορων ςχεδίων Χτζνςιλ Χρθςιμοποιοφν το ςτζνςιλ ωσ απλό όργανο ςχεδίαςθσ ζτοιμων ςχθμάτων Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ -Ξολλάνε διαφορετικά υλικά δθμιουργϊντασ εικόνεσ με κζματα από το περιβάλλον τουσ ι από τθ φανταςία τουσ Ξολάη Ψυπϊματα (ςτάμπεσ) -Χχεδιάηουν, κολλάνε, και ηωγραφίηουν ςε διάφορα μεγζκθ χαρτιοφ και εκτελοφν ατομικά και ομαδικά ζργα -Χυηθτοφν για τα δζντρα, το νερό, τα ηϊα, τα φυτά που χρειάηονται τθν ιδιαίτερθ φροντίδα του ανκρϊπου και με τθ μορφι Οογιςμικό "Ξαςταλία" Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562

275 275 παραμυκιοφ ςυηθτοφν και μετά εικονίηουν με μικτζσ τεχνικζσ, χαροφμενα και λυπθμζνα τοπία, χαροφμενα και λυπθμζνα ηωάκια, το δζντρο που ςυνομιλεί με τθ κάλαςςα κ.ά

276 ΦΕΚ Β Ξαταςκευάηουν απλά μόμπιλσ Πόμπιλσ -Χυμμετζχουν ςε ατομικζσ και ομαδικζσ δραςτθριότθτεσ για τθν καταςκευι μόμπιλσ -Δθμιουργοφν κρεμαςτά, κινθτά μικροαντικείμενα από ςφρμα και ςπάγκο όπωσ χάρτινα ψάρια, πουλιά, λουλοφδια κλπ. όπωσ και μάςκεσ, κάρτεσ τοπίων, φράςεισ που ςυγκεντρϊνουν ςτθν τάξθ ι ευχζσ Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ols.gr/library/piναlib/ pi_lib_polymesa_kata logos_optiko_video.h tm -Δθμιουργοφν μικρζσ δράςεισ ςτισ οποίεσ οι ίδιοι δρουν δθμιουργϊντασ εκεί και τότε το ζργο τουσ, ενϊ οι ςυμμακθτζσ τουσ παρακολουκοφν ωσ κεατζσ Xάπενινγκσ 5 οσ άξονασ: "ΕΡΓΑ ΣΕΧΝΗ" Δθμιουργοφν μία δράςθ ςτθν οποία ςυμμετζχουν ζνασ ζωσ τρεισ μακθτζσ (π.χ. ρίχνουν άμμο πάνω ςε ζνα ςχεδιαςμζνο χαρτόνι, αφινουν τα αποτυπϊματά των χεριϊν τουσ πάνω ςε χαρτί αφοφ τα ζχουν «βουτιξει» ςε χρϊμα) και οι άλλοι μακθτζσ παρατθροφν. Θ διαδικαςία επαναλαμβάνεται ϊςτε να ζχουν όλοι οι μακθτζσ αποκτιςει τθν εμπειρία του «δρϊντοσ καλλιτζχνθ» και του κεατι Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Ζργα τζχνθσ από: Σι μακθτζσ: Ελλθνικι παραδοςιακι τζχνθ -Χυνδζουν τα ζργα τζχνθσ με ευχάριςτεσ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ

277 277 -Γνωρίηουν και να ονομάηουν οριςμζνα είδθ ελλθνικισ παραδοςιακισ τζχνθσ - Γνωρίηουν και να ονομάηουν οριςμζνα είδθ τθσ τοπικισ τουσ παραδοςιακισ τζχνθσ -Γνωρίηουν τθν λαϊκι τζχνθ και άλλων λαϊν -Αναγνωρίηουν και ονομάηουν ζνα ζργο που αναπαριςτά μία τοπιογραφία -Αναγνωρίηουν ωσ μοντζρνα τζχνθ οριςμζνα χαρακτθριςτικά ζργα Ψοπικι τζχνθ Οαϊκι τζχνθ των λαϊν Κζματα τθσ τζχνθσ Ποντζρνα τζχνθ δραςτθριότθτεσ και παιγνίδια π.χ. ςτάμνεσ, τςεβρζδεσ, δαντζλεσ κλπ., ςτθ Χάμο τα πιλινα λαβομάνα, ςτο Υιλιο τα ξυλόγλυπτα κ.ά. -Υαρατθροφν τοπιογραφίεσ διαφορετικϊν εποχϊν (17 οσ να20 οσ αιϊνασ) και λζνε προφορικά μία ιςτορία που ςυμπλθρϊνεται από όλουσ -Υαρατθροφν και ςυηθτοφν για ζργα του Φ. Οεηζ, του Υαρκζνθ και του Πόραλθ. Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 Visual (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ Ψζχνθ': Cd ςτθν /dimotiko/ Οογιςμικό "Natural Art". Video art -Υαρακολουκοφν ςφντομα video art και ςχολιάηουν τθν εμπειρία τουσ απο αυτό που είδαν (μποροφν να δουν ολιγόλεπτα ζργα των Bill Viola, Bruce Nauman) Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr& id=3 Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: ols.gr/library/piναlib/ pi_lib_polymesa_kat alogos_optiko_video.

278 278 Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα 6 οσ άξονασ: "ΕΙΑΓΩΓΗ ΣΗΝ ΚΑΛΑΙΘΗΙΑ" htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Χριςθ απλών όρων τζχνθσ Σι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν ορκά ςτον προφορικό τουσ λόγο οριςμζνουσ απλοφσ όρουσ τζχνθσ -Εκφράηουν ςφντομα ςκζψεισ, προτιμιςεισ και απόψεισ -Δείχνουν ενδιαφζρον για ζργα τζχνθσ -Υεριγράφουν απλά ό,τι παρατθροφν ςε ζνα ζργο τζχνθσ Υροφορικι ζκφραςθ προτιμιςεων, ςκζψεων, απόψεων Χυναιςκθματικι προςζγγιςθ ζργων τζχνθσ Απλι περιγραφι ζργων τζχνθσ -Χρθςιμοποιοφν όρουσ όπωσ ονόματα χρωμάτων, ςχζδιο, ηωγραφιά, μοντζρνο, ςτολίδι -Υροςεγγίηουν όρουσ βιωματικά ι με απλζσ εξθγιςεισ και παραδείγματα όπωσ ιςορροπία, ςυμμετρία, βάροσ, κίνθςθ, φωσ ςκιά, μεγάλο μικρό κλπ. -Υαροτρφνονται με κατάλλθλεσ ερωτιςεισ να εκφραςτοφν προφορικά για τα ζργα τουσ και για τα ζργα τζχνθσ -Υαρακολουκοφν τθν παρουςίαςθ ζργων τζχνθσ από τουσ εκπαιδευτικοφσ με ευχάριςτουσ τρόπουσ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ: dex.php?lesson_id=2 0&ep=428 Visual Cd (CDναROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': /dimotiko/ Οογιςμικό "Natural

279 279 και παιγνίδια Art". -Υαροτρφνονται με κατάλλθλεσ ερωτιςεισ ϊςτε να μάκουν να περιγράφουν διάφορα ζργα τζχνθσ Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" -Ζρχονται ςε επαφι με τα Πουςεία και άλλουσ χϊρουσ Υολιτιςμοφ Υολιτιςμικζσ δράςεισ -Επιςκζψεισ ςε Πουςεία και ςε Πουςεία Οαϊκισ τζχνθσ - Επιςκζπτονται εικονικά (ςτο διαδίκτυο) Πουςεία τοπικά, εκνικά και Πουςεία άλλων πολιτιςμϊν DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: r/index.asp?lang=gr& id=3 Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωναγικοφ Λνςτιτοφτου: -Αντιλαμβάνονται ότι οι εκκζςεισ οργανϊνονται με ζνα ςτόχο -Θ τάξθ οργανϊνει εκκζςεισ ι ςυλλογζσ ζργων, παραμυκιϊν ι χαρακτθριςτικϊν αντικειμζνων, που ανα περιόδουσ (εβδομάδα, μινασ) αφιερϊνονται ςε κάποιο πολιτιςμό ols.gr/library/piναlib/ pi_lib_polymesa_kat alogos_optiko_video. htm Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: sfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: r/teloglion/default.as px?lang=elναgr&loc =1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για agogh/episk.aspx Απαιτοφμενοσ χρόνοσ Σ δάςκαλοσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του

280 280 μακιματοσ κα πρζπει να υπάρχει τελικϊσ μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Δραςτθριότθτεσ: Ρροτάςεισ για διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 1. Χχολικζσ γιορτζσ π.χ «Χριςτοφγεννα» (Κρθςκευτικά, Πουςικι, Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Οογοτεχνία κ.ά. Ψο κζμα μπορεί να ςυνεχιςτεί και μετά τα Χριςτοφγεννα για να ηωγραφίςουν, μετά από ςυγκζντρωςθ προφορικϊν πλθροφοριϊν από τουσ ςυμμακθτζσ άλλων εκνικοτιτων, γιορτζσ και κρθςκείεσ άλλων λαϊν). 2. «Χυμμμετρία ςτθ φφςθ και ςτθ ηωι» (Πακθματικά, Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Οογοτεχνία, Φυςικζσ Επιςτιμεσ κ. ά. Σι μακθτζσ παρατθροφν καρποφσ, φφλλα δζντρων, φροφτα και ςχεδιάηουν τθ ςυμμετρία τουσ. Επίςθσ αναηθτοφν χρθςτικά αντικείμενα όπωσ βάηα, μπουκάλια κλπ τα οποία είναι ςυμμετρικά ωσ προσ άξονα. Υροεκτείνουν τθν ζννοια τθσ ςυμμετρίασ ςτο παιχνίδι και ςτθ γλϊςςα ). 3. «Υαραμφκι από τθν ελλθνικι λαϊκι παράδοςθ» (Οογοτεχνία, Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Λςτορία, κ.ά. Ψο κζμα προςφζρεται και για διαπολιτιςμικι προςζγγιςθ κακϊσ μποροφν να εξεταςτοφν παραμφκια διαφορετικϊν πολιτιςμϊν και λαϊν και θ εικονογράφθςι τουσ). Γ και Δ Δθμοτικοφ Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να: Ερευνοφν και να χρθςιμοποιοφν υλικά, τεχνικζσ και τρόπουσ για τθ δθμιουργία ζργων και να αποκτοφν δεξιότθτεσ Αναπτφςςουν ιδζεσ και να εκφράηουν ςυναιςκιματα μζςα από τθν πορεία τθσ καλλιτεχνικισ δθμιουργίασ τουσ Αναγνωρίηουν το περιεχόμενο, τθ μορφι και τον τρόπο παρουςίαςθσ των διαφορετικϊν ζργων τθσ τζχνθσ, ηωγραφικι, γλυπτικι, χαρακτικι, φωτογραφία, video art Αναγνωρίηουν οριςμζνα μορφικά ςτοιχεία ςε ζργα τζχνθσ και αργότερα να τα ερμθνεφουν απλά Εκφράηουν ενκουςιαςμό για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ ςε ατομικό ι ςε ομαδικό επίπεδο Εξοικειϊνονται ςτο να ςυνδζουν ιδζεσ ι/και ζννοιεσ με άλλεσ ςυναφείσ, ςυγκρίνοντασ και εντοπίηοντασ ομοιότθτεσ και διαφορζσ ανάμεςα ςτο δικό τουσ ζργο και ςτο ζργο των άλλων, ςυμμακθτϊν αλλά και καλλιτεχνϊν Πακαίνουν ότι τα ζργα τζχνθσ εκφράηουν απόψεισ, αξίεσ και ιδζεσ του πολιτιςμοφ μασ και άλλων πολιτιςμϊν Χρθςιμοποιοφν πθγζσ και πλθροφορίεσ για απλζσ και φςτερα για πιο ςφνκετεσ καλλιτεχνικζσ εργαςίεσ Εξοικειϊνονται ςτθν αναηιτθςθ και αξιοποίθςθ ερευνθτικϊν εργαλείων όπωσ βιβλία τθσ βιβλιοκικθσ του ςχολείου ι το Διαδίκτυο Αξιοποιοφν τισ Εικαςτικζσ Ψζχνεσ διακεματικά και ςε ςχζςθ με τα άλλα μακιματα

281 281 Ανακαλφπτουν ότι θ Ψζχνθ μπορεί να εκφράςει ηθτιματα όπωσ τθν ειρινθ, τθν αδελφοςφνθ των ανκρϊπων, τθν προςταςία του πλανιτθ Αναδεικνφουν τισ ικανότθτζσ τουσ ςε ατομικζσ και ςε ομαδικζσ καλλιτεχνικζσ εργαςίεσ με κζματα που αντλοφν από τθν φανταςία τουσ ι από τθν παρατιρθςθ του περιβάλλοντοσ Εξοικειϊνονται ςτθν λιψθ αποφάςεων, ςτθν υπεφκυνθ αντιμετϊπιςθ και το ςεβαςμό ςτθν εργαςία τουσ και ςτθν εργαςία του άλλου Υλθροφοροφνται για τα διάφορα εικαςτικά επαγγζλματα και αργότερα για τισ δεξιότθτεσ των ανκρϊπων που αςχολοφνται με αυτά Χυνδζουν τθ δθμιουργία με τθν κακθμερινι ηωι και εξοικειϊνονται με τθν δυνατότθτα παρζμβαςισ τουσ ςτθν πόλθ με καλλιτεχνικά ζργα ι/και καλλιτεχνικζσ δράςεισ (παηάρια, εκκζςεισ, εγκαταςτάςεισ, performance, προβολι video art) ΑΞΟΝΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ άξονασ: "ΑΠΛΑ ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια νερομπογιζσ, μαρκαδόρουσ και παςτζλ -Ξόβουν μορφοποιοφν και χαρτόνια και χαρτιά -Ξόβουν και μορφοποιοφν κόντρα πλακζ ι άλλα μαλακά ξφλα -Υλάκουν απλά αντικείμενα με δφο διαφορετικζσ τεχνικζσ Ρερομπογιζσ, μαρκαδόροι Υαςτζλ Υθλόσ, πλαςτελίνεσ, ξφλο Επιλζγουν με τθ βοικεια των εκπαιδευτικϊν τα κατάλλθλα υλικά, μζςα και εργαλεία που κα χρθςιμοποιθκοφν για τισ προτεινόμενεσ ςτον τζταρτο άξονα μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν - (νερομπογιζσ, πινζλα, χαρτί ηωγραφικισ και ςχεδίου, χαρτόνι, κόντρα πλακζ, μαλακό ξφλο, πλάςτθσ, ξφλινα εργαλεία πθλοπλαςτικισ) Χρθςιμοποιοφν εφχρθςτα και κατάλλθλα για τθν θλικία τουσ, εργαλεία για τον πθλό, το κόψιμο και τθ διαμόρφωςθ του ξφλου (λίμεσ, γυαλόχαρτα, κόλλεσ κλπ.) -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋκαι ΔϋΔθμοτικοφ: php?lesson_id=20&ep= Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': motiko/ DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ

282 282 -Χρθςιμοποιοφν οριςμζνα απαραίτθτα εργαλεία και όργανα -Πακαίνουν οριςμζνεσ τεχνικζσ και τισ εφαρμόηουν επιτυχϊσ Χαρτιά, χαρτόνια Ξόντρα πλακζ Υθλόσ, πλαςτελίνθ Εργαλεία Γεωμετρικά όργανα Απλζσ τεχνικζσαντίςτοιχα εργαλεία Επιβλζπονται και βοθκοφνται από τον εκπαιδευτικό για τθ ςτοιχειϊδθ οργάνωςθ τθσ πορείασ των καταςκευϊν απλϊν εφαρμογϊν ςτθν ξυλοκοπτικι και ςτον πθλό Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 -Χυνδζουν τον Θ/Ω και το Διαδίκτυο με τθν αναηιτθςθ πλθροφοριϊν Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Ρα επιςκεφκοφν διευκφνςεισ ιςτοςελίδων οι οποίεσ παρζχουν πλθροφορίεσ για τεχνικζσ υλικϊν Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για h/episk.aspx 2οσ άξονασ: " ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό

283 283 Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν και ςυμπεριλαμβάνουν ςτα ζργα τουσ απλά μορφικά ςτοιχεία (ςθμείο, γραμμι, ςχιμα) Χθμείο -Χυνκζτουν διατάξεων πυκνότθτεσ αραιϊςεισ, κλπ. ποικιλία ςθμείων, και πινελιζσ Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: -Εκφράηουν ςυναιςκιματα και να αποδίδουν τθν κίνθςθ με ποικιλία γραμμϊν -Δθμιουργοφν διάφορεσ μορφζσ χρθςιμοποιϊντασ με ευχζρεια γραμμζσ Γραμμζσ Φυκμικζσ επαναλιψεισ -Ηωγραφίηουν γραμμζσ, ατζρμονεσ, καμπφλεσ, ευκείεσ, ''μονοκοντυλιζσ'', περιγράμματα κλπ. x.php?lesson_id=20&ep =429 Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': otiko/ -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Αποδίδουν νατουραλιςτικά χρϊματα τθ φφςθ με -Αναμειγνφουν χρϊματα Χρϊμα -Υαροτρφνονται να παίξουν με χρϊματα και να δοκιμάςουν ελεφκερα ποικίλουσ τρόπουσ χρωματιςμοφ -Δθμιουργοφν και χρθςιμοποιοφν ποικίλεσ αποχρϊςεισ με αναμίξεισ κατάλλθλων χρωμάτων (νεροχρϊματα, δαχτυλο-μπογιζσ κλπ.) Οογιςμικό "Natural Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία"

284 284 -Επαναλαμβάνουν ςχιματα με ρυκμικοφσ τρόπουσ -Χυνκζτουν ςχιματα διάφορα Χχιματα -Ηωγραφίηουν με τθ βοικεια γεωμετρικϊν οργάνων ςχιματα γεωμετρικά, αφθρθμζνα ι απλά φυςικά μοτίβα, τρίγωνα, τετράγωνα, παραλλθλόγραμμα, πυραμίδεσ κλπ.) -Δθμιουργοφν ζργα με διαφορετικά κζματα (π.χ. τοπία μόνο με καμπφλεσ ι/και μόνο με ευκείεσ κλπ.) Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ gr/askt1/ -Υεριγράφουν τθν υφι διαφορετικϊν επιφανειϊν Ωφι -Πε διάφορεσ δραςτθριότθτεσ μακαίνουν για τθν υφι: χνουδωτι, απαλι, άγρια, μεταξζνια, γλιςτερι, λεία, τραχιά, αγκακωτι, τριχωτι κλπ -Αναηθτοφν ςτο φυςικό περιβάλλον και βρίςκουν καρποφσ, φφλλα, λουλοφδια, χϊμα για να αποδϊςουν ςε κακζνα και μία διαφορετικι ονομαςία υφισ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για h/episk.aspx -Δθμιουργοφν ςε χαρτόνι ζνα είδοσ δειγματο-λογίου υφϊν και το αναρτοφν ςτον τοίχο τθσ ςχολικισ αίκουςασ 3 οσ άξονασ: "ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Θζματα από: Οι μακθτζσ:

285 285 -Υαρατθροφν το φυςικό και το δομθμζνο περιβάλλον και αποδίδουν ςτοιχεία από αυτό ςτα ζργα τουσ -Βελτιϊνουν τα ζργα τουσ μετά από παρατιρθςθ και ςυηιτθςθ Υαρατιρθςθ του φυςικοφ και του δομθμζνου περιβάλλοντοσ Αναπαριςτοφν από το οικείο τουσ περιβάλλον εικόνεσ ι τισ αναπλάκουν ςυνειρμικά -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: x.php?lesson_id=20&ep =429 -Δθμιουργοφν ζργα που ςχετίηονται με ςχολικζσ γιορτζσ και επετείουσ -Δθμιουργοφν ζργα με κζματα που ςχετίηονται με άλλα μακιματα -Ρα ζρκουν ςε επαφι με διαφορετικοφσ πολιτιςμοφσ και να βρουν κοινά ςθμείαγζφυρεσ πολιτιςμοφ Χχολικζσ εορτζσ Δραςτθριότθτεσ Άλλα μακιματα -Υροτείνουν εικαςτικά ζργα για τθν βελτίωςθδακόςμθςθ τθσ τάξθσ ι του ςχολείου τουσ -Δθμιουργοφν καλλιτεχνικά ζργα με κζμα τα Χριςτοφγεννα, τθν 25 θ Παρτίου κλπ. -Υαρουςιάηουν ποιιματα, τραγοφδια, παραμφκια του τόπου τουσ και προςδιορίηονται κοινά μθνφματα, κοινοί χαρακτιρεσ, ιρωσ κλπ., και οι μακθτζσ τα εικονογραφοφν ι δθμιουργοφν ζνα ηωγραφικό ζργο ομαδικά ι ατομικά - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': motiko/ Λςτορίεσ, παραμφκια, παροιμίεσ -Δθμιουργοφν ζργα με αφορμι μια ιςτορία, ζνα παραμφκι ι μια παροιμία -Δθμιουργοφν εικονογρα-φιςεισ αξιοποιϊντασ τθν ολιςτικι γνϊςθ τουσ -Διθγοφνται ιςτορίεσ για τθ φφςθ, ανακαλϊντασ γνϊςεισ και από άλλα μακιματα, και τισ εικονογραφοφν -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3

286 286 - Χυνεργάηονται για να δθμιουργιςουν ζνα ςυνολικό αποτζλεςμα Ξαταςκευι ςκθνικϊν -Εργάηονται ατομικά ι ομαδικά ι ςυνεργάηονται με γονείσ και διδάςκοντεσ για τθν καταςκευι ςκθνικϊν και παραςτάςεων -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγω-γικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: gr/askt1/ -Αποδίδουν κζματα που περιγράφουν ι περιζχουν αντικζςεισ Αντικζςεισ -Επιςθμαίνουν αντικζςεισ περιεχομζνου (μζρανφχτα, παιδιά - γονείσ), αντικζςεισ μορφικζσ (μεγάλο μικρό, ςκοφρο φωτεινό κλπ.) -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ gh/episk.aspx 4 οσ άξονασ: "ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ:

287 287 -Χχεδιάηουν με περιγράμματα ανκρϊπουσ, ποικίλα πράγματα και ςτοιχεία του περιβάλλοντοσ χϊρου από διαφορετικζσ οπτικζσ γωνιζσ -Χρωματίηουν τα ςχζδιά τουσ και ηωγραφίηουν με αυξανόμενθ ευχζρεια και χρωματικι ποικιλία -Ηωγραφίηουν με ζντονθ παραςτατικότθτα και αφθγθματικότθτα Χχζδιο Ηωγραφικι -Αναπαριςτοφν πραγματικζσ εικόνεσ με μαρκαδόρουσ ι κραγιόνια -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: x.php?lesson_id=20&ep =429 - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': otiko/ -Δθμιουργοφν κολάη ζργα Ξολάη -Επιδίδονται ςτο κολάη με χαρτιά και κόλα ι άλλα υλικά: Υανιά, κομμάτια εικόνων κλπ. -Οογιςμικό Art". "Natural -Επιχειροφν τθν αναπαράςταςθ απλϊν μορφϊν, όπωσ ανκρϊπων, ηϊων, αντικειμζνων κ.ά. -Υλάκουν απλζσ μορφζσ και απλά χρθςτικά αντικείμενα Υθλοπλαςτικι -Δθμιουργοφν απλά χρθςτικά αντικείμενα όπωσ μικρό δοχείο, τάςι κ.ά. με τθν τεχνικι του μακαρονιοφ -Οογιςμικό "Ξαςταλία" -Χυνδυάηουν εικόνα και γραπτό λόγο Εικονογραφιςεισ -Εικονογραφοφν με κζμα κάποιο ποίθμα ι κείμενο -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h/episk.aspx

288 288 -Αποδίδουν ζνα ςχζδιό τουσ ςε φφλλο χαλκοφ Χαλκοπλαςτικι -Πακαίνουν τθν τεχνικι τθσ χαλκογραφίασ με ελαφρά πίεςθ με κατάλλθλο εργαλείο ι ςτυλό ςε λεπτό φφλλο χαλκοφ 10x10cm περίπου -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 -Ψυπϊνουν με ςτάμπεσ Ψυπϊματα -Ξαταςκευά-ηουν ςτάμπεσ από ςφουγγάρι, πατάτα ι φφλλα δζντρου κ.ά. -Χυνκζτουν διακοςμθτικά μοτίβα -Ωφαίνουν ζνα μικρό υφαντό -Ξαταςκευάηουν μια απλι τριςδιάςτατθ μακζτα Ωφαντικι -Ωφαίνουν ςε μικρό τελάρο 20x15cm περίπου με λουρίδεσ χαρτιοφ, υφάςματοσ, χόρτο, ςπάγκουσ κλπ. Πακζτεσ -Δθμιουργοφν μακζτεσ ςπιτιϊν από χαρτόνι ι και άλλα τυχαία υλικά (κουκλόςπιτο, το δικό τουσ ςπίτι κλπ.) -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" -Εκπαιδευτικό CD-ROM για τα Εικαςτικά Δθμοτικοφ. otiko/ -Ξαταςκευάηουν διάφορεσ τριςδιάςτατεσ μικροκαταςκευζσ χειροτεχνίεσ εφχρθςτα υλικά και από Πικροκαταςκευζσ χειροτεχνίεσ -Φτιάχνουν ςτεφάνι από χάρτινα λουλοφδια -Αναηθτοφν μορφζσ λαϊκισ τζχνθσ των λαϊν, ανακαλφπτουν κοινά μορφοπλαςτικά ςτοιχεία, περιεχόμενο κλπ. όπωσ τα υφαντά, το πλζξιμο τθσ ψάκασ, ακόμα και θ ηωγραφικι ςτο ςϊμα -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m Assemblage (ςυναρμογζσ) -Χρθςιμοποιοφν για τισ μακζτεσ χαρτόνια ι άχρθςτα υλικά όπωσ κουτιά, κλαδάκια, πλαςτικά κ.ά.

289 289 -Ρα εξοικειωκοφν με μορφζσ τζχνθσ οι οποίεσ ωσ κζμα τουσ ζχουν τθ δράςθ του καλλιτζχνθ και όχι υποχρεωτικά το παραγόμενο ζργο Χάπενινγκ -Δθμιουργοφν μία δράςθ ςτθν οποία ςυμμετζχουν ζνασ ζωσ τρεισ μακθτζσ (π.χ. ρίχνουν άμμο ι χρϊμα ςε χαρτόνι δθμιουργϊντασ ςχιματα) κακϊσ οι άλλοι μακθτζσ παρατθροφν. Θ διαδικαςία επαναλαμβάνεται ϊςτε να ζχουν όλοι οι μακθτζσ αποκτιςει τθν εμπειρία του «δρϊντοσ καλλιτζχνθ» και του κεατι -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: eloglion/default.aspx?la ng=el- GR&loc=1&page=562 -Ρα προτείνουν μετά από ςυηιτθςθ τθ κεματολογία και να ςυνεργάηονται για τθ δθμιουργία video art Video Art -Δθμιουργοφν με ψθφιακά μζςα ζνα video art (με κζμα ςυλλογικισ αποδοχισ) -Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ r/askt1/ -video art, Bill Viola: VXaQ 5 οσ άξονασ: "ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ" Προςδοκώμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ:

290 290 -Αναγνωρίηουν οριςμζνα φθμιςμζνα ζργα τθσ κλαςςικισ περιόδου τθσ Αρχαίασ Ελλθνικισ Ψζχνθσ Ζργα τζχνθσ από: Αρχαία Ελλθνικι τζχνθ -Πακαίνουν με ερωτιςεισ και παιγνίδια και εικαςτικζσ απεικονίςεισ να τοποκετοφν τα ζργα τζχνθσ ςτθν περίοδο ςτθν οποία ανικουν -Αναλφονται και ςχολιάηονται ςφντομα ςε εικόνεσ, κάρτεσ ι slides ζνα ι δφο χαρακτθρι-ςτικά και φθμιςμζνα ζργα, όπωσ ο Ερμισ του Υραξιτζλθ κ.ά. -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: php?lesson_id=20&ep=4 29 -Ζρχονται ςε επαφι με τισ ιδζεσ που εμπεριζχονται ςτα ζργα του Ελλθνικοφ πολιτιςμοφ Αρχαία Ελλθνικι τζχνθ -Βρίςκουν ζργα γλυπτικισ, ηωγραφικισ ι αρχιτεκτονικισ που να εκφράηουν ιδζεσ όπωσ Δθμοκρατία (Υαρκενϊν), Ελευκερία (γλυπτά ηωοφόρου Υαρκενϊνοσ)Ρίκθ (Ακθνά Ρίκθ, Ραόσ απτζρου Ρίκθσ), Χοφία (γζννθςθ τθσ Ακθνάσ από το κεφάλι του Δία) -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο-ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: alogos_optiko_video.ht m -Θ Ηωφόροσ του Υαρκενϊνα eze.gr/#/play/introductio n -Αντιλαμβάνονται ότι θ εξζταςθ και κατανόθςθ διαφορετικϊν μορφϊν τζχνθσ που προςφζρουν οι διαφορετικοί πολιτιςμοί οδθγεί ςτον εμπλουτιςμό του οπτικοφ λεξιλογίου τουσ Ζργα τζχνθσ διαφορετικϊν πολιτιςμϊν -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο πλθροφορίεσ για ςτοιχεία και φωτογραφίεσ ζργων τζχνθσ λαϊν άλλων Θπείρων -Ψθφιακι Α.Χ.Ξ.Ψ.: Βιβλιοκικθ gr/askt1/ - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': motiko/

291 291 -Ξατθγοριοποιοφν τα ζργα ανάλογα με το ςυγκεκριμζνο ι όχι τθσ μορφισ του Βυηαντινι τζχνθ Χφγχρονθ τζχνθ Υαραςτατικι τζχνθ- Πθ παραςτατικι τζχνθ από ευρωπαϊκοφσ και εξωευρωπαϊκοφσ πολιτιςμοφσ -Ξατανοοφν αιςκθτικά το ψθφιδωτό, τθν εκκλθςία, τθ βυηαντινι εικονογραφία -Ερχονται ςε επαφι με το ζργο του Υικάςο και του Παγκρίτ μζςα από διάφορεσ αντίςτοιχεσ δραςτθριότθτεσ (εκκζςεισ ηωγραφικισ, βιβλία κτλ) -Γνωρίηουν το παραςτατικό ζργο π.χ. του Πονζ και το μθ παραςτατικό (αφθρθμζνο) ζργο π.χ. του Ξαντίνςκυ -Υεριγράφουν και διαφοροποιοφν μια γιαπωνζηικθ λικογραφία και ζνα αραβοφργθμα -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ndex.asp?lang=gr&id=3 -Οογιςμικό Art". Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" "Natural -Οογιςμικό "Ξαςταλία" Λςτοςελίδα Β. Ξαντίνςκυ dinsky.net/ Βιντεο για Ξ.Πονζ si.blogspot.com/2009/1 1/claude-monet.html -Ζργα διαφορετικϊν πολιτιςμϊν Υαραςτατικι τζχνθ- Πθ παραςτατικι τζχνθ από ευρωπαϊκοφσ και εξωευρωπαϊκοφσ πολιτιςμοφσ -Βλζπουν ζργα του 20 ου αιϊνα που ςυνδζονται με τθν Αφρικανικι και τθν Λαπωνικι τζχνθ -Ξάκε μινα ι τρίμθνο, υιοκετοφν' μια χϊρα ωσ προσ τα ποιιματα, παραμφκια, τραγοφδια ακόμα και ωσ προσ τισ διατροφικζσ ςυνικειεσ των διαφορετικϊν πολιτιςμϊν και εικονογραφοφν τισ διαφορετικζσ αυτζσ εκφάνςεισ του -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: oglion/default.aspx?lang =el-gr&loc=1&page=562 -Γνωρίηουν οριςμζνεσ επαγγελματικζσ δραςτθριότθτεσ του ηωγράφου, του γλφπτθ και του αγιογράφου Ξαλλιτεχνικά επαγγζλματα: ηωγράφοσ, γλφπτθσ, αγιογράφοσ -Διοργανϊνουν επιςκζψεισ ςε εργαςτιρια καλλιτεχνϊν -Επιςκζπτονται εικονικά (ςτο διαδίκτυο) Πουςεία τοπικά, εκνικά και Πουςεία άλλων πολιτιςμϊν -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h/episk.aspx

292 292 6 οσ άξονασ: "ΕΙΑΓΩΓΗ ΣΙ ΑΙΘΗΣΙΚΕ ΑΞΙΕ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν ςωςτά οριςμζνουσ καλλιτεχνικοφσ όρουσ ςτον προφορικό τουσ λόγο Χριςθ απλϊν όρων τζχνθσ -Χρθςιμοποιοφν όρουσ, όπωσ κολάη, γλυπτό, κεραμικό, ςκοφρο ςτο γραπτό και ςτον προφορικό λόγο τουσ -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ: pischools.gr/co ntent/index. php?lesson_i d=20&ep=42 9 -Εκφράηουν τθ γνϊμθ τουσ, τθν προτίμθςι τουσ, τισ ςκζψεισ τουσ για ζργα τζχνθσ -Εκφράηουν αυτό που νιϊκουν παρατθρϊντασ ζνα ζργο τζχνθσ -Χυηθτοφν με προκυμία και ενδιαφζρον για κζματα ςχετικά με ζργα τζχνθσ -Υεριγράφουν διάφορα ςτοιχεία ενόσ ζργου που βλζπουν ι κυμοφνται Υροφορικι ζκφραςθ προτιμιςεων, ςκζψεων, απόψεων -Χχολιάηουν και κρίνουν ζνα ζργο τζχνθσ και ενκαρρφνονται να επαναλάβουν αυτό που είπε ο /θ προθγοφμενοσ /θ ςυμμακθτισ /τρια, να το ςχολιάςει και κατόπιν να εκφράςει τθν δικι τουσ κρίςθ για το ζργο. Θ δραςτθριότθτα λειτουργεί ωσ παιχνίδι - Visual Cd (CD-ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ'.: pischools.gr/so ftware/dimot iko/

293 293 -Αναγνωρίηουν ότι ζνα ζργο τζχνθσ μπορεί να δθμιουργικθκε για διαφορετικοφσ λόγουσ (π.χ. ωσ αιςκθτικό αντικείμενο, ωσ αντικείμενο λατρείασ, ωσ τελετουργικό αντικείμενο κλπ.) Χυναιςκθματικι προςζγγιςθ ζργων τζχνθσ -Βρίςκουν ζργα τα οποία είναι ςθμαντικά ςτισ ιδιαίτερεσ πατρίδεσ τουσ ι αντικείμενα λατρείασ όπωσ προτομζσ του Βοφδα, ξόανα αφρικανικά, μάςκεσ Εςκιμϊων, Λαπωνικζσ τοπιογραφίεσ, ειδϊλια, εικόνεσ, τάματα και ςυηθτιοφνται ςτθν τάξθ οι μορφολογικζσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ -Οογιςμικό "Natural Art". bg2j8c -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" bg2j76 -Οογιςμικό "Ξαςταλία" bg2j74 -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χυηθτοφν και ςχολιάηουν, παρατθροφν και διερωτϊνται μπροςτά ςε ζργα τζχνθσ για τθ μορφι, το περιεχόμενο, τα ςφμβολα, τα μθνφματα που μεταδίδει Χυηιτθςθ για ζργα τζχνθσ Απλι περιγραφι ζργων τζχνθσ -Απαντοφν ςε ερωτιςεισ ςχετικζσ με τθν αιςκθτικι ζργων τζχνθσ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: benaki.gr/ind ex.asp?lang= gr&id=3 -Επιλζγουν για ςυηιτθςθ κατάλλθλα ζργα τζχνθσ, π.χ. τα ελάφια, μθτζρα και παιδί κλπ. -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: pischools.gr/lib rary/pilib/pi_lib_pol ymesa_katal ogos_optiko_ video.htm -Χυμμετζχουν ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τα παιδικά ζργα ι -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.:

294 294 ζργα τζχνθσ καλλιτεχνϊν ι ζργα τζχνθσ διαφορετικϊν πολιτιςμϊν ibrary.asfa.gr /askt1/ -Δθμοςιοποιοφν τα ζργα τουσ μζςω διαδικτφου -Χρθςιμοποιοφν απλοφσ όρουσ από τθν ορολογία τθσ Εικαςτικισ Ψζχνθσ Ξριτικι ζργων Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Δθμοςιεφουν και αναρτοφν ζργα τουσ ι τθσ τάξθσ τουσ ι του ςχολείου τουσ ςτισ κατάλλθλεσ ιςτοςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου -Υροτρζπονται να ςχολιάςουν και να κρίνουν γράφοντασ ςτον ανάλογο χϊρο κάτω από τα αναρτθμζνα ςτισ ιςτοςελίδεσ ζργα τουσ χρθςιμοποιϊντασ απλοφσ όρουσ από το εικαςτικό λεξιλόγιο -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: f.auth.gr/telo glion/default. aspx?lang=el- GR&loc=1&p age=562 -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ e- yliko.gr/html s/aisth_agog h/episk.aspx Απαιτοφμενοσ χρόνοσ Σ δάςκαλοσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ κα πρζπει να επιτυγχάνεται ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Ρροτάςεισ για διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ

295 Ηωγραφίηω το περιβάλλον (Αναπαράςταςθ φυςικϊν αντικειμζνων κακθμερινισ χριςθσ, αναπαράςταςθ αςτικοφ ι/και φυςικοφ τοπίου, ηϊων και φυτϊν όπωσ περιγράφονται ςε διάφορα μακιματα όπωσ Πελζτθ Υεριβάλλοντοσ, Γλϊςςα, Οογοτεχνία, Λςτορία, με καταςκευζσ και εικόνεσ). 2) Πακαίνω τθν Λςτορία (Απόπειρεσ απεικόνιςθσ ιςτορικϊν γεγονότων και προςϊπων με νατουραλιςτικό τρόπο ι με προςωπογραφίεσ. Άντλθςθ πλθροφοριϊν από τθν Λςτορία, τθ Γεωγραφία, τθ Οογοτεχνία, τθ Γλϊςςα, τισ Φυςικζσ Επιςτιμεσ, το Διαδίκτυο. Αξιοποιϊντασ τθν ψθφιακι επεξεργαςία τθσ εικόνασ (διαδοχικά ςκαναρίςματα και τυπϊματα) θ δραςτθριότθτα αυτι μπορεί να ςυνδεκεί και με το μάκθμα τθσ Υλθροφορικισ). 3) Πακαίνω τα Πακθματικά (Πακαίνουν τθ ςυμμετρία του δικοφ τουσ ςϊματοσ. Αντιλαμβάνονται τι είναι ςυμμετρία και κατόπιν τθν αποδίδουν με ςχιματα ι χρϊματα, ςφνκεςθ γραμμϊν και ςθμείων ςε ςτερεά ι γεωμετρικά ςχιματα, διπλϊματα χρωματιςμζνου χαρτιοφ. Ξαλλιτεχνικι απόδοςθ των αρικμϊν. Βοθκθτικι είναι θ προςφυγι ςτθ Γλϊςςα, ςτθν Λςτορία, ςτθ Οογοτεχνία). Ε και Σ Δθμοτικοφ Γενικοί διδακτικοί ςτόχοι Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να: Χρθςιμοποιοφν επιτυχϊσ υλικά και τεχνικζσ ςτα ζργα τουσ Χρθςιμοποιοφν και δθμιουργοφν εικόνεσ δφο και τριϊν διαςτάςεων, για να εκφράςουν ιδζεσ, ςυναιςκιματα και εμπειρίεσ Χρθςιμοποιοφν ςφμβολα ςυνκζτοντασ καινοφριεσ εικόνεσ Αναγνωρίηουν μορφζσ και μορφικά ςτοιχεία, που εκφράηουν ιδζεσ, αξίεσ, απόψεισ ςε ζργα διαφορετικϊν πολιτιςμϊν Ανακαλφπτουν ότι θ Ψζχνθ είναι ςθμαντικόσ τρόποσ ζκφραςθσ και μπορεί να μεταδϊςει μθνφματα για καίρια ηθτιματα όπωσ ειρινθ, ελευκερία, ανκρωπιςμόσ, διάςωςθ από τθν ενεργειακι κρίςθ που απειλεί τον πλανιτθ, ανακφκλωςθ, αδελφότθτα Υαρατθροφν τον οικείο περιβάλλοντα χϊρο και παίρνουν εναφςματα για τθν δθμιουργία του εικαςτικοφ τουσ ζργου Αξιολογοφν τισ νζεσ πλθροφορίεσ και να τισ μετουςιϊνουν, για να εμπλουτίηουν τα ζργα τουσ Χυηθτοφν για τισ προκζςεισ του καλλιτζχνθ, για μεκόδουσ και για ζννοιεσ τζχνθσ Εκφράηουν, ερμθνεφουν και αξιολογοφν τισ καλλιτεχνικζσ επιλογζσ ςχετικά με το περιεχόμενο, τθ δομι και τον τρόπο παρουςίαςισ τουσ Χρθςιμοποιοφν γνϊςεισ τουσ για τισ εικαςτικζσ τζχνεσ ςτα άλλα μακιματα, και το αντίςτροφο Εκφράηουν ενκουςιαςμό για ςυμμετοχι ςε ςφνκετεσ καλλιτεχνικζσ εργαςίεσ Αναπτφςςουν πρωτοβουλίεσ και διαχζουν τισ ιδζεσ τουσ ςυνεργαηόμενοι και ςεβόμενοι τισ ιδζεσ των άλλων Εξαςκοφνται ςε δθμιουργικοφσ τρόπουσ επίλυςθσ προβλθμάτων

296 296 Δραςτθριοποιοφνται ςε καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ ςε ατομικό και ςε ςυλλογικό επίπεδο, αναπτφςςοντασ τθν αίςκθςθ τθσ αλλθλοβοικειασ, του ςεβαςμοφ και τθσ ςυνεργαςίασ Ξατανοοφν διάφορα καλλιτεχνικά επαγγζλματα με βάςθ τισ μεκόδουσ, τα μζςα και τα ζργα Αναγνωρίηουν τισ ιδιαιτερότθτεσ των ικανοτιτων που απαιτοφνται για τα καλλιτεχνικά επιτεφγματα Επιπλζον ςτθν ΣΤϋ τάξθ του Δθμοτικοφ επιδιϊκεται οι μακθτζσ να: Ξατανοοφν τισ ιςτορικζσ παραμζτρουσ των τεχνϊν Αναγνωρίηουν χαρακτθριςτικζσ τεχνοτροπίεσ ςτθν ιςτορία τθσ Ψζχνθσ Αναγνωρίηουν ότι υπάρχουν διάφορεσ απόψεισ για ζνα καλλιτεχνικό κζμα και ότι μποροφν να δοκοφν διαφορετικζσ λφςεισ Εμπλουτίηουν τισ ιδζεσ και τισ εργαςίεσ τουσ με τθν ψθφιακι τεχνολογία Εφαρμόηουν ψθφιακζσ μεκόδουσ και τεχνικζσ, όπωσ ςφντομεσ λιψεισ με ψθφιακι φωτογραφικι μθχανι ι/και βίντεο τισ οποίεσ επεξεργάηονται κατόπιν με απλά προγράμματα που προςφζρονται ςτουσ ςχολικοφσ θλεκτρονικοφσ υπολογιςτζσ για τθ δθμιουργία video art Χυμμετζχουν ςε εργαςίεσ ατομικζσ ι/και ομαδικζσ μζςα από τισ οποίεσ παίρνουν πρωτοβουλίεσ για τθν αναηιτθςθ των πλθροφοριϊν (διαδίκτυο, ςχολικι βιβλιοκικθ, ζντυπα) τθν επεξεργαςία τουσ και τθν αξιοποίθςι τουσ, μζχρι και τθν ζκκεςι των ζργων τουσ ςτθν ςχολικι μονάδα ι τθ δθμοςιοποίθςι τουσ ςτο διαδίκτυο Επικοινωνοφν με καλλιτζχνεσ και μακαίνουν για τισ προκζςεισ των καλλιτεχνϊν όταν δθμιουργοφν και για το κοινωνικό περιεχόμενο των ζργων τουσ Αναγνωρίηουν τθ ςθμαςία και τθ ςπουδαιότθτα τθσ Ψζχνθσ ςε όλουσ τουσ πολιτιςμοφσ, αναηθτοφν ομοιότθτεσ και διαφορζσ μεταξφ των μορφϊν τθσ τζχνθσ των λαϊν του κόςμου, μοιράηονται τισ απόψεισ τουσ και αντιλαμβάνονται ότι θ Δυτικι Ψζχνθ δεν είναι θ μοναδικι Αναγνωρίηουν τθ ςθμαςία τθσ τζχνθσ για τθν προϊκθςθ μθνυμάτων οικολογίασ ι/και για τθ διάςωςθ των ενεργειακϊν πόρων του πλανιτθ και δθμιουργοφν δράςεισ που ανοίγουν το ςχολείο προσ τθν κοινότθτα και τθν ενεργοποιοφν Πε ςτόχο τθν προϊκθςθ ιδεϊν για τον πολιτιςμό και το περιβάλλον προτείνουν δικά τουσ καλλιτεχνικά ζργα ι δράςεισ ϊςτε να βγει το ςχολείο ςτθν κοινωνία Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: ΑΞΟΝΕ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ Άξονασ : ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Εκτελοφν ςχζδια με κίνθςθ και λεπτομζρεια Πολφβια-ξυλομπογιζσ Ρερομπογιζσ -Επιλζγουν τα κατάλλθλα υλικά, μζςα και εργαλεία που κα χρθςιμοποιθκοφ ν για τισ προτεινόμενεσ -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ nt/index.php?les

297 297 ςτον τζταρτο άξονα, μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν son_id=20&ep=4 30 -Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια μία ι δφο τεχνικζσ νεροχρωμάτων -Χρθςιμοποιοφν κατάλλθλεσ επιφάνειεσ και τα ανάλογα καλλιτεχνικά μζςα (νερομπογιζσ, γκουάσ και ςκόνεσ με κόλλα) -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: /index.php?lesson _id=20&ep=430 -Πορφοποιοφν χαρτόνια, ςφρμα και πθλό αποκτϊντασ δεξιότθτεσ Χαρτόνια, ςφρμα, πθλόσ -Εφαρμόηουν τθν τεχνικι του πθλοφ με μακαρόνι, με πλάςτθ, ι θ προςκετικι τεχνικι με φυςικό ι αυτοςκλθρθ- -Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': e/dimotiko/ νϊμενο πθλό ι ηυμάρι -Χρθςιμοποιοφν κόλλα ι ςυρραπτικό και χαρτόνια από χαρτοκοφτεσ ι χρωματιςτά χαρτόνια -Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια τα βαςικά γεωμετρικά όργανα. -Χρθςιμοποιοφν με αςφάλεια και ευχζρεια τα κατάλλθλα εργαλεία Γεωμετρικά όργανα Εργαλεία -Χχεδιάηουν με χάρακα, τρίγωνο και διαβιτθ απλά γεωμετρικά και διακοςμθτικά ςχζδια ι με άλλα εργαλεία αςφαλι για τθν θλικία τουσ -Οογιςμικό "Natural Art". 8c -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Οογιςμικό "Ξαςταλία" Εφαρμόηουν ςτον Ωπολογιςτι τεχνικζσ ςε απλά λογιςμικά εικαςτικϊν, Θ/Ωπολογιςτισ και Χχεδιάηουν και χρωματίηουν ψθφιακά με τθν -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό

298 298 που κυκλοφοροφν ελεφκερα ςτο διαδίκτυο, για τθ δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ εφαρμογι κατάλλθλων για τθ ηωγραφικι προγραμμάτων Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp? lang=gr&id=3 -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγω-γικοφ Λνςτιτοφτου: /pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Ψεχνικζσ και χειριςμοί ςτον Θλεκτρονικό Ωπολογιςτι Υειραματιςμοί -Πακαίνουν να ςκανάρουν, να τυπϊνουν και να επεξεργάηονται τα ζργα τουσ διαδοχικά από το χαρτί ςτον υπολογιςτι και ξανά ςτο χαρτί, ϊςπου να αποδϊςουν ζνα ολοκλθρωμζνο εικαςτικό ζργο Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ry.asfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: th.gr/teloglion/d efault.aspx?lang= el- GR&loc=1&page =562 Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ th_agogh/episk.a spx 2 οσ Άξονασ: "ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ:

299 299 -Αντιλαμβάνονται λειτουργία του ςθμείου τθ Χθμεία -Απεικονίηουν πυκνότθτεσ και αραιϊςεισ ςθμείων, πινελιζσ, πουαντιγιςμό -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: nt/index.php?les son_id=20&ep=4 30 -Εκφράηουν ςυναιςκιματα και αποδίδουν κίνθςθ με διαφορετικζσ ποιότθτεσ και εντάςεισ γραμμϊν -Σρίηουν περιγράμματα ςαφι -Αναγνωρίηουν ςε ζργα τζχνθσ γραμμζσ και χαράξεισ Γραμμζσ -Χχεδιάηουν με ατζρμονεσ, καμπφλεσ, ευκείεσ, μεικτζσ και άλλεσ γραμμζσ - Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ -Οογιςμικό "Natural Art". j8c Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 -Εκφράηουν ςυναιςκιματα με προςωπικζσ επιλογζσ χρωμάτων -Αποδίδουν με νατουραλιςτικά χρϊματα τθ φφςθ -Αποδίδουν μικρι ποικιλία αποχρϊςεων Χρϊμα Απλζσ ςυνκζςεισ -Ξάνουν χρωματικζσ αςκιςεισ (π.χ. αναμείξεισ) και τισ εφαρμόηουν ςτα ζργα τουσ -Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Χυνκζτουν ςχιματα ςε αρμονικά ςφνολα -Αντιγράφουν, μελετοφν και αποδίδουν ελεφκερα απλά ζργα εικαςτικϊν καλλιτεχνϊν -Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό ki.gr/index.asp?la

300 300 ng=gr&id=3 -Δθμιουργοφν τριςδιάςτατα ζργα -Αντιλαμβάνονται το εςωτερικό και το εξωτερικό, κακϊσ και το κενό και το γεμάτο -Αποςαφθνίηουν τα διαφορετικά επίπεδα μιασ μορφισ, ενόσ ςτερεοφ ςχιματοσ και ενόσ χϊρου ϋσγκοσ, τριςδιάςτατεσ ςτερεζσ μορφζσ ςτο χϊρο Ανάγλυφο -Ξαταςκευάηουν παηλ, ςυνκζτουν διακοςμθτικζσ, διςδιάςτατεσ και τριςδιάςτατεσ φρίηεσ με γεωμετρικά ι φυςικά ςχιματα -Φιλοτεχνοφν με διαφορετικζσ τεχνικζσ ζργα όπωσ είναι θ πλαςτικι ι το αςαμπλάη (ςυναρμογι αντικειμζνων) Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: pilib/pi_lib_polyme sa_katalogos_opti ko_video.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: y.asfa.gr/askt1/ -Χυνειδθτοποιοφν και αποδίδουν το χϊρο ςε ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων -Αντιλαμβάνονται το χϊρο ςτο ςπίτι τουσ, ςτθ γειτονιά τουσ, ςϋ ζνα τοπίο Επίπεδα, χϊροσ -Πεταφζρουν ζνα ηωγραφικό ζργο ςε ςκθνικό με τθν τεχνικι των επιπζδων -Ξαταςκευάηουν δυςδιάςτατεσ ι τριςδιάςτατεσ απλζσ μακζτεσ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page =562 -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ sth_agogh/episk.aspx 3 οσ Άξονασ: " ΘΕΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ" Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ:

301 301 κζςθ να: -Υαρατθροφν το φυςικό και το δομθμζνο περιβάλλον και να το αποδίδουν ςτα ζργα τουσ -Υροβλθματίηονται για τθ φφςθ, για τθν προςταςία του πλανιτθ, προτείνουν τρόπουσ παρζμβαςθσ και ευαιςκθτοποίθςθσ του κοινωνικοφ ςυνόλου Κζματα από τθ φφςθ, το χωριό και τθν πόλθ --Δθμιουργοφν δράςεισ ςτθν πόλθ που ανοίγουν το ςχολείο ςτθν κοινωνία με οικολογικό προβλθματιςμό π.χ. δθμιουργοφν ςτθν κεντρικι πλατεία τθσ πόλθσ μία εγκατάςταςθ (Installation) με κζμα τθν ανακφκλωςθ, τθν προςταςία του δάςουσ, το νερό κλπ. -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: t/index.php?lesso n_id=20&ep=430 -Δθμιουργοφν ζργα επθρεαςμζνα από τθ κεματολογία ζργων τζχνθσ Κζματα από ζργα τζχνθσ -Δανείηονται, επεξεργάηονται ι παραλλάςςουν ςτοιχεία από ζργα τζχνθσ -Εμπνζονται για τισ εφαρμογζσ τουσ από τθ διακεματικι προςζγγιςθ. Αντλοφν από τθ Πουςικι, τθ Οογοτεχνία, το Χορό, τθ Φυςικι, τθ Γεωγραφία, τα Πακθματικά κ.ά. -Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': re/dimotiko/ -Εμπλουτίηουν τα ζργα τουσ με κζματα από άλλα μακιματα Κζματα από άλλα μακιματα -Δθμιουργοφν εικαςτικά ζργα ι εικαςτικζσ εφαρμογζσ, με τθν ευκαιρία εκνικϊν, κρθςκευτικϊν ι τοπικϊν εορτϊν Οογιςμικό "Natural Art". 8c -Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" Αξιοποιοφν τθ φανταςία τουσ και τθν Κζματα από γιορτζσ, εμπειρίεσ, -Αποδίδουν κζματα τθσ

302 302 ευρθματικότθτά διευρφνοντασ κεματολογία τουσ τουσ τθ ιδζεσ, ιδανικά, κακθμερινότθτα κακθμερινότθτα σ με απλζσ ι μεικτζσ τεχνικζσ -Οογιςμικό "Ξαςταλία" DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Υεριγράφουν και ςχολιάηουν εμπειρίεσ από το περιβάλλον τουσ Κζματα από γιορτζσ, εμπειρίεσ, ιδζεσ, ιδανικά, κακθμερινότθτα -Πετά από ςυηιτθςθ επιλζγονται οι τεχνικζσ με τισ οποίεσ κα δθμιουργθκοφν ζργα με κζμα τθ βία ςτα γιπεδα, τουσ λογισ βανδαλιςμοφσ, τθ φραςτικι επικετικότθτα -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: pilib/pi_lib_polyme sa_katalogos_opti ko_video.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: y.asfa.gr/askt1/ -Διερωτϊνται αν θ Ψζχνθ και ο Υολιτιςμόσ περιορίηονται ςε αυτά που εμπεριζχονται ωσ εκκζματα ςτα Πουςεία και ςτισ Γκαλερί ι υπάρχουν και ςε άλλεσ εκδθλϊςεισ τθσ κακθμερινισ ηωισ -Αντιλαμβάνονται ότι κάκε εικόνα εμπεριζχει ζνα μινυμα Πικτζσ τεχνικζσ Φωτομοντάη Αφίςα -Υαρατθροφν και ςχολιάηουν τισ εικόνεσ που προβάλλονται από Π.Π.Ε τθ Διαφιμιςθ, τθ γιγαντοαφίςα, τθν ταμπζλα ενόσ μαγαηιοφ κλπ. και αναγνωρίηουν το μινυμα που ενδεχομζνωσ αφορά ςτερεότυπα, ςτουσ ρόλουσ των φφλων, τθ φιλία, μόδα, τον τρόπο ηωισ κλπ. Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h_agogh/episk.as px

303 303 -Εμπνζονται από ποικίλα ερεκίςματα τθσ κακθμερινισ ηωισ, ςυνεργάηονται και ςυναποφαςίηουν τα υλικά και τισ τεχνικζσ τθσ εικαςτικισ ομαδικισ εργαςίασ Ξολάη ςε χαρτόνι Χάπενινγκ -Αποδίδουν εικαςτικά ςε όποια μορφι επιλζξουν κζματα όπωσ θ φιλία, θ επικοινωνία, θ αυτοκυςία, το κακικον κ.ά. -Δθμιουργοφν μία εικαςτικι δράςθ μετά από ςυνεργαςία και ςυηιτθςθ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: h.gr/teloglion/def ault.aspx?lang=el- GR&loc=1&page= 562 -Χυνεργάηονται και ςυναποφαςίηουν το περιεχόμενο ενόσ video art κατανζμοντασ αρμοδιότθτεσ και εργαςίεσ μεταξφ τουσ Video Art -Δθμιουργοφν ζνα video art λίγων λεπτϊν με κζμα από τθν κακθμερινότθτα -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: ki.gr/index.asp?la ng=gr&id=3 4 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: -Εκφράηουν ςυναιςκιματα, ιδζεσ, εμπειρίεσ και αργότερα να χρθςιμοποιοφν ςφμβολα -Εμπλουτίηουν τα ζργα τουσ με παρατθριςεισ και πλθροφορίεσ από το περιβάλλον Χχζδιο Διαφιμιςθ-Αφίςςα -Χρθςιμοποιοφν μία ι δφο τεχνικζσ για τθ δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου -Αςκοφνται ςκίτςα ςχζδια γριγορεσ κινιςεισ ςε και με -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Δθμιουργοφν ζργα με νατουραλιςτικι προςζγγιςθ -Χυμμετζχουν ςε μια ομαδικι ηωγραφικι Ηωγραφικι Ξολάη -Χρθςιμοποιοφν διαφορετικζσ τεχνικζσ (φωτομοντάη, κολλάη, επιηωγράφιςθ) για τθ δθμιουργία ζργων Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: nt/index.php?les son_id=20&ep=4 30

304 304 -Αντιλαμβάνονται εικαςτικζσ ποιότθτεσ ςτα κακθμερινισ χριςθσ αντικείμενα τα οποία τουσ γεννοφν ιδζεσ για δθμιουργικό ζργο Πικτζσ τεχνικζσ -Χυνεργάηονται για μία ομαδικι ηωγραφικι ςε χαρτί του μζτρου -Πετατρζπουν ι/και μεταςχθματί- ηουν και δίνουν άλλο νόθμα ςε ζνα αντικείμενο κακθμερινισ χριςθσ - Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ Οογιςμικό "Natural Art". j8c -Αντιλαμβάνονται ότι τα μνθμεία είναι θ οπτικι Πνιμθ ενόσ τόπου και ότι διατθρϊντασ τα ακζραια ςεβόμαςτε τθν ιςτορία του τόπου και εκείνουσ που τα δθμιοφργθςαν -Υαίηουν τουσ ςυντθρθτζσ ζργων τζχνθσ: ςπάνε ζνα πιλινο αγγείο μζςα ςε ζνα καλά τυλιγμζνο πανί και το ξανακολλάνε, ι αναλαμβάνουν να κακαρίςουν κάποιο τοίχο ι μνθμείο τθσ πόλθσ που ζχει λερωκεί από τα πουλιά ι από ςπρζι με τθ βοικεια (και τθν εποπτεία αν χρειαςτεί) τθσ ειδικισ υπθρεςίασ ςυντιρθςθσ Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Αντιλαμβάνονται τθν καταςκευαςτικι δυνατότθτα του ξφλου υλοκοπτικι φλινεσ μικροκαταςκευζσ Ξαταςκευζσ -Ξαταςκευάηουν παηλ, ξφλινα πρωτότυπα παιχνίδια από υλικά, (κοντραπλακζ - αλλά και φφλλα φελιηόλ ι χοντρά χαρτόνια) Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp?lang=gr&id=3 -Υροςδίδουν αιςκθτικι και καταςκευαςτικι αξία ςε άχρθςτα αντικείμενα και Υλαςτικι - γλυπτικι -Ξαταςκευάηουν απλζσ τριςδιάςτατεσ Ξατάλογοσ ψθφιακοφ οπτικο- και

305 305 υλικά Αςαμπλάη μακζτεσ με χαρτόνια, με μαλακό ςφρμα φτιάχνουν ςχζδια και μορφζσ ςτο χϊρο ι/και απλζσ περίοπτεσ μορφζσ ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Υροςεγγίηουν ςτοιχειωδϊσ τθν υπό κλίμακα καταςκευι Πακζτεσ -Αναπαριςτοφν ποικιλότροπα ανκρϊπουσ, ηϊα, περιβάλλοντα, αφθρθμζνουσ όγκουσ ι διακοςμθτικά αντικείμενα Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ary.asfa.gr/askt1 / -Ξάνουν γλυπτικι μαλακό (πθλόσ, ςαποφνι, φελιηόλ) ςε υλικό -Επιχειροφν διακοςμθτικά αναπτφγματα ςτο χϊρο, (ςυνδυαςμόσ με κίνθςθ, μικροαντικείμενα, παιγνίδια) -Ξαταςκευάηουν απλά προπλάςματα και μακζτεσ ςκθνικϊν ςπιτιϊν ι χϊρων -Υαραμορφϊνουν αλλάηουν θκελθμζνα ι κλίμακεσ Γελοιογραφία -Αποδίδουν ςατυρικά ςκίτςα προςϊπων ι καταςτάςεων -Χυνδυάηουν κοντινά ι μακρινά πλάνα και αργότερα επιτυγχάνουν αλλαγι οπτικισ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page

306 306 γωνίασ =562 -Αφθγοφνται ιςτορίεσ με αλλθλουχία ςχεδίων -Χυνδυάηουν εικόνα και γραπτό λόγο με ποικίλουσ τρόπουσ Ξόμικσ Εικονογράφθςθ -Εικονογραφοφν παραμφκια, ιςτορίεσ, ποιιματα ι άλλα μακιματα Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ sth_agogh/episk.aspx -Χρθςιμοποιοφν ςφμβολα -Δθμιουργοφν ςειρζσφωτογραφιϊν με κοινό κζμα -Αναηθτοφν αιςκθτικζσ ποιότθτεσ ςτον περιβάλλοντα αςτικό χϊρο -Δθμιουργοφν και να επεξεργάηονται απλζσ εικόνεσ με χριςθ κατάλλθλου λογιςμικοφ ςτον υπολογιςτι. Φωτογραφία Ψθφιακι εικόνα -Χυγκεντρϊνουν φωτογραφίεσ που βγάηουν οι ίδιοι από κτίρια τθσ περιοχισ, και τα κατθγοριοποιοφν ωσ προσ τθν εποχι και τθ χριςθ τουσ -Χρθςιμοποιοφν τισ φωτογραφίεσ, και τισ επεξεργάηονται ςτον υπολογιςτι ϊςτε να εκκζςουν τισ ςυλλογζσ τουσ Ωποςτθρικτικό υλικό: t/index.php?lesso n_id=20&ep=421 -Οογιςμικό ηωγραφικισ: -Χειρίηονται εφχρθςτα προγράμματα (λογιςμικό ηωγραφικισ) με ψθφιοποίθςθ και επεξεργαςία εικόνασ ςχετικισ με ζργα τζχνθσ, αφίςεσ, εικονογραφιςεισ, εξϊφυλλα κλπ. g/ -Χυςχετίηουν με άλλα μακιματα 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ενότθτεσ περιεχομζνων Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό

307 307 Σι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: Σι μακθτζσ: -Ζχουν κετικι ςτάςθ απζναντι ςτθ μοντζρνα τζχνθ -Αναγνωρίηουν οριςμζνα χαρακτθριςτικά ζργα μοντζρνων τεχνοτροπιϊν Λμπρεςιονιςμόσ Εξπρεςιονιςμόσ Υοπ-αρτ -Υαρουςιάηουν ςφντομα και εςτιάηονται γφρω από ζνα δφο ζργα ςυνδυάηοντασ ςφντομεσ πλθροφορίεσ, ανζκδοτα, ενδιαφζροντα βιογραφικά ςτοιχεία, ςυηθτιςεισ, παιχνίδια, κουίη, ερωτιςεισ -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ: nt/index.php?les son_id=20&ep= Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ -Χυγκρίνουν ζργα διαφορετικϊν εποχϊν και ανακαλφπτουν απλζσ ομοιότθτεσ και διαφορζσ Ξλαςικό -Χυγκρίνουν προτομζσ πχ Ερμι, Βοφδα και κεφάλι -Οογιςμικό "Natural Art". j8c Φεαλιςτικό Αφαιρετικό Χυμβολικό Ππρανκοφηι ι ςυγκρίνουν ηωγραφικά πορτραίτα διαφορετικϊν εποχϊν -Ενκαρρφνονται να χρθςιμοποιιςουν όρουσ όπωσ «ωραίο», «ςυμμετρικό», «αναλογίεσ», «αναπαραςτατικό», «ςυμβολικό» κλπ. Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 -Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ -Εξοικειϊνονται με βιβλία Αντιςτοίχιςθ περιόδων και -Αναφζρονται -Εποπτικό

308 308 ςχετικά με ζργα τζχνθσ -Εξοικειϊνονται με τθν αναηιτθςθ πλθροφοριϊν ςτισ ανάλογεσ διευκφνςεισ ςτο Διαδίκτυο και κάνουν ςυγκρίςεισ και εργαςίεσ τεχνοτροπιϊν Ξαλλιτζχνεσ/βιογραφίεσ/ζργα ςε πλθροφορίεσ που αφοροφν τθ κεματολογία, τθν τεχνικι και τθν ιςτορία του ζργου, τον καλλιτζχνθ ι το κζμα του -Χυμμετζχουν ςε ποικίλεσ δραςτθριότθτεσ που ςυνδζονται άμεςα ι ζμμεςα με το εξεταηόμενο ζργο ι με τθν τεχνοτροπία (καταγραφι εντυπϊςεων από ζκκεςθ, ςυλλογι πλθροφοριϊν, δραματοποίθςθ, ςφνδεςθ με μουςικι) υλικό Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp?lang=gr&id=3 -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ary.asfa.gr/askt1 / -Χυγκρίνουν ζργα video art με ζργα κινθματογραφικά και αναηθτοφν/εντοπίηουν διαφορεσ Video Art -Επιςκζπτονται εικονικά (ςτο διαδίκτυο) Πουςεία τοπικά, εκνικά και Πουςεία άλλων πολιτιςμϊν (π.χ. επίςκεψθ ςτθν Capella Sistina του Βατικανό, για να δουν τισ τοιχογραφίεσ του Πιχαιλ Αγγζλου) -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page =562 -Επιςκζπτονται ιςτοςελίδεσ όπου μποροφν να δουν video art -Γνωρίηουν οριςμζνα βαςικά ςτοιχεία του επαγγελματικοφ ρόλου του φωτογράφου, του ςχεδιαςτι, του αρχιτζκτονα και του γελοιογράφου Γνωριμία με το επάγγελμα του: Γελοιογράφου Αρχιτζκτονα -Επιςκζπτονται χϊρουσ εργαςίασ και πλθροφοροφνται για τα επαγγζλματα από τουσ ίδιουσ Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ sth_agogh/episk

309 309 Χχεδιαςτι τουσ επαγγελματίεσ ι προςκαλοφνται επαγγελματίεσ ςτθ ςχολικι τάξθ.aspx -Χρθςιμοποιοφν ζντυπο και θλεκτρονικό υλικό ϊςτε να ςυγκεντρϊνουν πλθροφορίεσ για ζργα και καλλιτζχνεσ φωτογράφου ι /και άλλων επαγγελμάτων που ςυνδζονται με τθν εικαςτικι δθμιουργία -Επιςκζπτονται ζνα εργαςτιριο κεραμικισ, ζνα εργαςτιριο κοςμιματοσ, ζνα εργαςτιριο χαλκοχυτικισ, ζνα μαρμαράδικο, ζναν ξυλουργό ι ό,τι άλλο ςχετικό με εργαςτιριο τζχνθσ ι τεχνικισ υπάρχει ςτθν περιοχι -Γίνεται ςυνοπτικι παρουςίαςθ κατάλλθλου υλικοφ είτε από τον διδάςκοντα είτε από ομάδεσ παιδιϊν που ζχουν πάρει ςυνεντεφξεισ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ςε κζςθ να: 6 οσ Άξονασ: ΑΠΛΑ ΣΟΙΧΕΙΑ ΑΙΘΗΣΙΚΗ, ΚΡΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Βαςικά κζματα Δραςτθριό-τθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: -Χρθςιμοποιοφν ςτον προφορικό λόγο τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτεσ τουσ -Εκφράηουν τθν άποψι τουσ για ζργα τζχνθσ Εμπλουτιςμόσ του λεξιλογίου με νζουσ όρουσ -Αναηθτοφν με βιωματικι προςζγγιςθ, ςχετικζσ εμπειρίεσ και παραδείγματα εικαςτικοφσ όρουσ και ζννοιεσ -Χυηθτοφν γφρω από τθν Ψζχνθ με παιχνίδια (π.χ. ζνα παιδί -Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ -Ψετράδιο εργαςιϊν αςκιςεων μακθτι και -Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ Δθμοτικοφ:

310 310 περιγράφει ζνα ζργο και τα υπόλοιπα βρίςκουν για ποιο πρόκειται) schools.gr/conte nt/index.php?les son_id=20&ep=4 30 -Χυηθτοφν τισ ιδζεσ που εκφράηονται ςτα ζργα του Ελλθνικοφ πολιτιςμοφ Χυηιτθςθ για ζργα τζχνθσ -Ανατρζχουν ςτα κλαςικά ζργα που εξζφραςαν ιδζεσ όπωσ Δθμοκρατία, Ελευκερία (γλυπτά ηωοφόρου Υαρκενϊνοσ) με ευχζρεια και ανακαλφπτουν ςτον περιβάλλοντα χϊρο ςφγχρονεσ εικαςτικζσ εκφράςεισ αυτϊν των εννοιϊν Visual Cd (CD- ROM) Εικαςτικϊν 'Διαδρομζσ ςτθν Ψζχνθ': are/dimotiko/ -Χυμμετζχουν πρόκυμα ςε ςυηθτιςεισ γφρω από ζργα τζχνθσ -Υεριγράφουν προφορικά αυτό που βλζπουν ςϋ ζνα ζργο Χυηιτθςθ και κρίςεισ για τα δικά τουσ και για άλλα παιδικά ζργα -Ενκαρρφνονται ςτθν ελεφκερθ διατφπωςθ προςωπικισ γνϊμθσ και κρίςθσ για τα ζργα τζχνθσ και για τα ζργα τουσ -Οογιςμικό "Natural Art". j8c Οογιςμικό "ΛΦΛΧ" j76 -Οογιςμικό "Ξαςταλία" j74 -Υροςδιορίηουν τα υλικά, τθν τεχνικι και το είδοσ ενόσ ζργου τζχνθσ -Υεριγράφουν με απλά λόγια πϊσ νιϊκουν και τι ςκζπτονται όταν βλζπουν ζνα ζργο Υεριγραφι και περιεχόμενο ζργου -Σργανϊνουν ςυηθτιςεισ και ανταλλάςςουν απόψεισ με τθν ευκαιρία εκκζςεων ι δθμιουργίασ ζργων -Διευκολφνονται με τισ κατάλλθλεσ ερωτιςεισ, να περιγράψουν αυτό που βλζπουν και να -DVD Εικαςτικϊν Δθμοτικοφ Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: aki.gr/index.asp?lang=gr&id=3 -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.:

311 311 -Δίνουν τίτλο ςε ζνα ζργο και εντοπίηουν τθ ςθμαςία του τίτλου ςτθν πρόςλθψι του ζργου κατανοιςουν το περιεχόμενο ι το μινυμα του ζργου -Επιλζγουν από πολλαπλζσ απαντιςεισ τθν κατάλλθλθ για τισ μορφικζσ ποιότθτεσ ενόσ ζργου uth.gr/teloglion/ default.aspx?lan g=el- GR&loc=1&page =562 -Χυναποφαςίηουν για εικαςτικι παρζμβαςθ ςτον ευρφτερο χϊρο του ςχολείου ι/και ςτθν κοινότθτα Γλυπτικι, καταςκευι, ηωγραφικι Υροτείνουν ιδζεσ για εικαςτικζσ παρεμβάςεισ ςτο χϊρο του ςχολείου ι/και ςτθν κοινότθτα Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ.: ary.asfa.gr/askt1 / -Ξρίνουν οι ίδιοι τα ζργα τουσ εντοπίηοντασ κετικά ςτοιχεία και αδυναμίεσ και να τα ςυηθτοφν με τουσ άλλουσ Αυτοαξιολόγθςθ -Ενκαρρφνονται ςτθν αυτοαξιολόγθςθ και ςτθ νοθματικι και ςυναιςκθματικι προςζγγιςθ περιγραφισ και περιεχομζνου -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου: y/pilib/pi_lib_polym esa_katalogos_o ptiko_video.htm -Αποφαςίηουν ςυλλογικά τα ζργα που κα δθμοςιοποιιςουν ςτο διαδίκτυο -Εκφζρουν λόγο, προφορικό και γραπτό, με τθν ορολογία τθσ Ψζχνθσ Ηλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Δθμιουργοφν ιςτοςελίδα μζςα από τισ παρεχόμενεσ δωρεάν ιςτοςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου, και ςαν ςε εικονικι ζκκεςθ μακθτικϊν ζργων τζχνθσ δθμοςιεφουναναρτοφν ζργα του ι τθσ τάξθσ τουσ ι του ςχολείου τουσ -Δθμιουργθμζνθ ςελίδα ςτο διαδίκτυο για τθν ανάρτθςθ ζργων μακθτϊν του Δθμοτικοφ: ectdimotiko.blog spot.com -Υροτρζπονται να επιςκζπτονται τθν

312 312 ιςτοςελίδα που δθμιοφργθςαν ςτο Διαδίκτυο, να βλζπουν και να ςχολιάηουν γραπτϊσ, ςτθν προβλεπόμενθ κζςθ των ςχολίων, τα αναρτθμζνα ζργα τουσ, με κατάλλθλουσ όρουσ από το εικαςτικό λεξιλόγιο Απαιτοφμενοσ χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ κα πρζπει να επιτφχει ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Ρροτάςεισ για διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 2) Ηωγραφίηω τον κόςμο (Υαραςτατικι απεικόνιςθ των περιβαλλοντικϊν γνϊςεων τθσ Γεωγραφίασ, τθσ Οογοτεχνίασ και τθσ Γλϊςςασ. Ψο κζμα προςφζρεται και ωσ αφορμι για ςυηιτθςθ και εξζταςθ των μορφϊν τθσ τζχνθσ διαφορετικϊν λαϊν και πολιτιςμϊν για τθν κατανόθςθ του άλλου και τον εμπλουτιςμό τθσ ατομικισ εμπειρίασ) 3) Ανατρζχω ςτθν Λςτορία (Εικαςτικι απόδοςθ μθνυμάτων, προςϊπων και γεγονότων τθσ Λςτορίασ και του Υολιτιςμοφ. Χυνδρομι τθσ Γλϊςςασ, τθσ Οογοτεχνίασ και τθσ Γεωγραφίασ) 4) Πακαίνω τα Πακθματικά (Εικαςτικι αναπαράςταςθ ι εφαρμογι των γνϊςεων τθσ Αρικμθτικισ και τθσ Γεωμετρίασ. Χυνδρομι τθσ Οογοτεχνίασ, τθσ Γλϊςςασ και τθσ Λςτορίασ) 6) Εικαςτικά και Υλθροφορικι (Θλεκτρονικι απόδοςθ ι ςφνκεςθ εικόνασ: δθμιουργία βίντεο αρτ, ψθφιακι επεξεργαςία ηωγραφικοφ ζργου μζςα από διαδοχικά ςκαναρίςματα, εκτυπϊςεισ και παρεμβάςεισ, επεξεργαςία ψθφιακισ φωτογραφίασ ςε απλά προγράμματα που παρζχουν οι Θ/Ω τθσ ςχολικισ μονάδασ, δθμιουργία βίντεο αρτ μετα απο τθν επεξεργαςία βίντεο λιψεων (μοντάη, προςκικθ ιχου) ςε απλά προγράμματα που παρζχουν οι Θ/Ω τθσ ςχολικισ μονάδασ. Αξιοποίθςθ γνϊςεων από τα Πακθματικά, τθν Λςτορία κ.ά. ) 7) Ενδεικτικό παράδειγμα οργάνωςθσ ενόσ διακεματικοφ project με άξονα τθν τεχνικι του πθλοφ και τθν πθλοπλαςτικι: τίτλοσ project ϋϋυθλόσϋϋ : Διεπιςτθμονικά ςυνδυάηονται τα ''Εικαςτικά'' με τθ «Γλϊςςα», τθν «Λςτορία», τισ Υολιτιςτικζσ εκδθλϊςεισ, τισ Ψ.Υ.Ε.. Θ εναςχόλθςθ με τον πθλό ζχει προτακεί για τθν Γϋ Δθμοτικοφ. Αν υποκζςουμε ότι ςτα παιδιά τθσ Γϋ τάξθσ που τουσ ζχουμε διδάξει πθλό αποφαςίςουμε να κάνουμε ζνα διακεματικό project, τότε οι επιδιϊξεισ του κα ιταν:

313 313 α) Για τουσ εκπαιδευτικοφσ: να αποκτιςουν διδακτικι ικανότθτα ςτθν πθλοπλαςτικι και ικανότθτα ςτθ διακεματικι μεκοδολογία. β) Για τουσ μακθτζσ : να γνωρίςουν αυτό το υλικό και κατάλλθλεσ τεχνικζσ, να ςυνδζςουν τον πθλό με αρχαία ελλθνικι, βυηαντινι και ςφγχρονθ τζχνθ, να γνωρίςουν το επάγγελμα του κεραμίςτα, να εκφράςουν τισ ιδζεσ τουσ χρθςιμοποιϊντασ τον πθλό. β1) το κζμα προςφζρεται και για δια πολιτιςμικι διευρεφνθςθ κακϊσ ςτον πθλό ζχουν δθμιουργθκεί ςπουδαία ζργα τζχνθσ από αρχαίουσ πολιτιςμοφσ (Αητζκοι, ϋλνκασ, Λνδιάνοι, Ξινζηοι, Λάπωνεσ, Αφρικανοί). Διακεματικά ςυνδζεται με τα άλλα αντικείμενα ωσ εξισ : α) Από το βιβλίο μακθτι Γ ϋτάξθσ ''Θ Γλϊςςα μου'' γίνεται γλωςςικι επεξεργαςία των κειμζνων ''Ψα καφματα του πθλοφ'', ''Ψο παλιό κάςτρο'' και '' Θ υφάντρα ςτο χωριό'' β) Από το βιβλίο Λςτορίασ γίνεται ςφνδεςθ, επεξεργαςία και ταξινόμθςθ των κεραμικϊν όλων των περιόδων που εξετάηονται (Πινωικι, Πυκθναϊκι κλπ.) γ) Υραγματοποιείται οργανωμζνθ και προετοιμαςμζνθ επίςκεψθ ςε εργαςτιρι κεραμικισ, εφόςον λειτουργεί ςτθν ευρφτερθ περιοχι, ι ςε Πουςείο όπου εκτίκενται ζργα ςε terracotta δ) Χυγκεντρϊνεται υλικό από ιςτοςελίδεσ ςτο διαδίκτυο (ιςτορικζσ πλθροφορίεσ, εικόνεσ, βίντεο τεχνικϊν επεξεργαςίασ του πθλοφ) ΓΕΝΙΚΑ Μεκοδολογικζσ προςεγγίςεισ Χτο μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ οι μακθτζσ κα πρζπει να αντλοφν γνϊςεισ και εμπειρίεσ από διάφορεσ πθγζσ και με διάφορουσ τρόπουσ. Υαρατθριςεισ, πειραματιςμοί, αναηιτθςθ πλθροφοριϊν από δαςκάλουσ, γονείσ, καλλιτζχνεσ, επαγγελματίεσ αλλά και από ζργα τζχνθσ, βιβλία, μουςεία, MME, εμπλουτίηουν το μάκθμα και το μετατρζπουν ςε εμπειρία ηωισ. Ξατά τθ διάρκεια του μακιματοσ τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ πρζπει: Ρα γίνεται ςυνειδθτι προςπάκεια, όπου αυτό είναι δυνατόν, για να παρουςιάηεται θ εικόνα του κόςμου ενιαία και όχι κατακερματιςμζνθ, ανάλογα με το περιεχόμενο του μακιματοσ Ρα ςυνδζει ο εκπαιδευτικόσ το μάκθμα των εικαςτικϊν με τα άλλα μακιματα του ςχολείου χρθςιμοποιϊντασ κατάλλθλα παραδείγματα, ερεκίςματα, κίνθτρα και μεκόδουσ κακϊσ επίςθσ και με τθ γφρω πραγματικότθτα και το περιβάλλον Ρα μεκοδεφεται αναγωγι τθσ εμπειρίασ ςε γνϊςθ. Ρα αποτελοφν βάςθ για δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου, για ανάλυςθ, για αιςκθτικι προςζγγιςθ και για κατανόθςθ του φαινομζνου τθσ Ψζχνθσ οι γνϊςεισ που αποκτϊνται από επιςκζψεισ ςε καλλιτεχνικοφσ χϊρουσ, από παρουςιάςεισ ζργων τζχνθσ ι από επιςκζψεισ ςε χϊρουσ φυςικοφ κάλλουσ Ρα ςζβεται ο εκπαιδευτικόσ τθ ςταδιακι ωρίμανςθ των παιδιϊν και τθ διαφορετικότθτά τουσ. Ρα αρχίηει με δραςτθριότθτεσ από τθν κακθμερινότθτα, απλζσ και οικείεσ ςϋ αυτά και με τθν πάροδο του χρόνου να προχωρεί ςε δραςτθριότθτεσ περιςςότερο ςφνκετεσ Ρα ςτθρίηεται θ διδαςκαλία ςτθν επικοινωνία των παιδιϊν με το δάςκαλο και ςτθν ομαδικι και ςτθν εξατομικευμζνθ διδαςκαλία Ρα ζχει γνωςιολογικό και δθμιουργικό χαρακτιρα θ αιςκθτικι προςζγγιςθ των ζργων τθσ τζχνθσ. Θ κεωρία να ςυνδζεται με τθν καλλιτεχνικι δθμιουργία. Ρα ςυνδζεται δθλαδι με τθν καλλιτεχνικι δθμιουργία Ρα κατανοθκεί θ βιωματικι προςζγγιςθ τθσ Ψζχνθσ ωσ θ ςθμαντικότερθ μζκοδοσ Εικαςτικισ Αγωγισ ςτο Δθμοτικό ςχολείο Ρα οργανϊνονται εξωςχολικζσ δραςτθριότθτεσ για όλεσ τισ τάξεισ (επιςκζψεισ ςε μουςεία, γκαλερί, χϊρουσ δθμιουργίασ) Ρα διοργανϊνονται εκκζςεισ, εκδθλϊςεισ και ςυηθτιςεισ που κα ανεβάηουν το επίπεδο του μακιματοσ και κα ενιςχφουν τθν ευαιςκθτοποίθςθ των παιδιϊν για κζματα που αφοροφν ςτο περιβάλλον, ςτθν αειφορία Ρα προετοιμάηεται, να ςχεδιάηει και να οργανϊνει το μάκθμα ο εκπαιδευτικόσ

314 314 Ρα επιτρζπεται ςτο μακθτι ο αυτοςχεδιαςμόσ αυκόρμθτα ι τυχαία Ρα προτρζπονται οι μακθτζσ των μεγαλφτερων τάξεων να ςυνεργάηονται, να ςυηθτοφν και να επιλζγουν κζματα για ςυνκετικζσ εργαςίεσ (projects). Σι ςυνκετικζσ εργαςίεσ βαςίηονται ςτθν αυτενζργεια και ςτθν ενεργό ςυμμετοχι των μακθτϊν. Σι μακθτζσ αφοφ επιλζξουν το κζμα και διατυπϊςουν τισ ιδζεσ τουσ, διαμορφϊνουν ζνα γενικό ςχζδιο εργαςίασ, χωρίηονται ςε ομάδεσ, αναηθτοφν, ςυλλζγουν και αξιοποιοφν απλζσ πλθροφορίεσ και υλικό, υλοποιοφν το πρόγραμμά τουσ, ςυηθτοφν και προςαρμόηουν αναλόγωσ τθν πορεία τουσ και ολοκλθρϊνουν αξιολογϊντασ το τελικό αποτζλεςμα. Σ διδάςκων βοθκά και ςυμβουλεφει όπου είναι απαραίτθτο Γενικά, θ Ψζχνθ είναι πρόςφορο μζςο διακεματικισ, διεπιςτθμονικισ και διαπολιτιςμικισ προςζγγιςθσ τθσ εμπειρίασ και τθσ γνϊςθσ. Σι μακθτζσ οργανϊνουν τισ διακεματικζσ εργαςίεσ τουσ με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ ι και των άλλων εκπαιδευτικϊν που εμπλζκονται ςτο υπό επεξεργαςία διακεματικό αντικείμενο. Θ διακεματικότθτα μπορεί να ςυμπεριλάβει δφο ι περιςςότερα γνωςτικά αντικείμενα. Σι διδάςκοντεσ αυτά τα γνωςτικά αντικείμενα είναι καλό να ςυνεργάηονται, όταν πρόκειται για ςυνκετότερθ επεξεργαςία διακεματικϊν κεμάτων. Χε κάκε ενότθτα μακθμάτων, και όχι απαραίτθτα ςε μία διδακτικι ϊρα, ο εκπαιδευτικόσ κα πρζπει να προςεγγίηει το κζμα τθσ ενότθτασ από πολλζσ πλευρζσ, ιςτορικι, αιςκθτικι, κεωρθτικι, πρακτικι και τα λοιπά, ϊςτε να επιτυγχάνεται ςφαιρικότθτα και ιςορροπία. Επιςθμαίνεται ότι θ διδακτζα φλθ που προτείνεται είναι εκτεταμζνθ και θ ποικιλία τθσ μεγάλθ. Ακόμα και οι δυνατότθτεσ για οργάνωςθ projects είναι πολλζσ. Ξακϊσ το μάκθμα είναι μονόωρο ο εκπαιδευτικόσ ζχει μεγάλθ δυνατότθτα επιλογισ ανάμεςα ςτα κζματα που κα επιλζξει, κα επεξεργαςτεί και κα διδάξει, προςαρμοηόμενοσ/θ ςτισ δυνατότθτεσ του ςχολείου, τθσ τάξθσ, τθσ θλικίασ των μακθτϊν. Είναι χαρακτθριςτικό ότι ςτο προτεινόμενο Υρόγραμμα Χπουδϊν για το Ρζο Χχολείο δεν προτείνεται κακοριςμζνθ φλθ χωριςμζνθ ςε ωριαία ι δίωρα μακιματα. Σι άξονεσ περιεχομζνων αφινουν τον διδάςκοντα να κάνει τουσ δικοφσ του ςυνδυαςμοφσ κατά τισ ανάγκεσ τθσ τάξθσ του. Σι άξονεσ δίνουν τθν κατεφκυνςθ κακϊσ είναι ταξινομθμζνοι, ςτο μεγαλφτερο μζροσ τουσ, από το ειδικό ςτο γενικό και από το ςυγκεκριμζνο ςτο αφθρθμζνο. Είναι αυτονόθτο, όταν κανείσ δει τα περιεχόμενά τουσ, ότι οι άξονεσ δεν ςτζκονται αυτόνομοι και διακριτοί ο ζνασ από τον άλλον. Για κάκε ενότθτα μακιματοσ που κα οργανϊςει ο διδάςκων κα διαπλζξει τα περιεχόμενα των αξόνων για τθν καλφτερθ εξυπθρζτθςθ του μακιματοσ. Ρρόγραμμα ςπουδϊν Γυμναςίου Σκοπόσ διδαςκαλίασ του μακιματοσ Σ γενικόσ ςκοπόσ τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ ςτο Γυμνάςιο είναι να γνωρίςει το παιδί τισ Εικαςτικζσ τζχνεσ, να εμβακφνει ς' αυτζσ και να τισ απολαφςει μζςα από ιςόρροπεσ βιωματικζσ δραςτθριότθτεσ ζρευνασ και δθμιουργίασ ζργων αλλά και μζςα από τθ γνϊςθ και κατανόθςθ του φαινομζνου τθσ τζχνθσ, ϊςτε να καλλιεργθκεί ωσ δθμιουργόσ, ωσ φιλότεχνοσ κεατισ αλλά και ωσ ενεργόσ ςυμμζτοχοσ ςτο κοινωνικό γίγνεςκαι δια μζςου τθσ τζχνθσ. Γενικοί διδακτικοί ςτόχοι Πε τθ διδαςκαλία των Εικαςτικϊν ςτο Γυμνάςιο επιδιϊκεται να καλλιεργθκεί: Θ δθμιουργικότθτα και θ δράςθ του μακθτισ ςε εικαςτικζσ δραςτθριότθτεσ. Θ γνϊςθ και θ χριςθ των υλικϊν, των μζςων, των εργαλείων, των τεχνικϊν και των πθγϊν ςε ποικίλεσ εικαςτικζσ μορφζσ. Θ ευαιςκθτοποίθςθ, θ ανταπόκριςθ, θ κατανόθςθ, θ ερμθνευτικι προςζγγιςθ, θ κριτικι προςζγγιςθ και θ ανάλυςθ του εικαςτικοφ ζργου αλλά και του φαινομζνου τθσ Ψζχνθσ γενικότερα. Θ κατανόθςθ τθσ πολιτιςτικισ διάςταςθσ και τθσ ςυμβολισ τθσ τζχνθσ ςτθν εξζλιξθ τθσ κοινωνίασ διαχρονικά και ςυγχρονικά. Θ κατανόθςθ προβλθμάτων, που ςυνδζονται με το περιβάλλον και με τθν ζννοια τθσ αειφόρου ανάπτυξθσ για το καλό ολόκλθρου του πλανιτθ.

315 315 Θ απόκτθςθ κετικισ ςτάςθσ απζναντι ςτθν ετερότθτα μζςα από τθν επαφι τουσ με ζργα τζχνθσ άλλων πολιτιςμϊν. Ειδικότερα, με το μάκθμα τθσ Εικαςτικισ Αγωγισ οι μακθτζσ πρζπει να είναι ςε κζςθ: Ρα αντλοφν ιδζεσ από τθν άμεςθ οπτικι και απτικι εμπειρία, τθ μνιμθ και τθ φανταςία. Ρα ςυνειδθτοποιοφν τισ δυνατότθτεσ ζκφραςθσ που προκφπτουν από τον πειραματιςμό με κάκε είδουσ υλικά, τεχνικζσ και μζςα, ςε όλεσ τισ διαςτάςεισ (επίπεδο, όγκοσ, χϊροσ, χρόνοσ). Ρα πειραματίηονται και να εκφράηονται με κάκε είδουσ οπτικό και εποπτικό υλικό (βιβλία, φωτογραφίεσ, διαφάνειεσ, φωτοτυπίεσ, αφίςεσ και άλλα) από διαφορετικζσ πθγζσ, διαφορετικζσ κουλτοφρεσ (μουςεία, αρχαιολογικοφσ χϊρουσ, αίκουςεσ τζχνθσ, μζςα από τθ ςφγχρονθ τεχνολογία και άλλοφ), ϊςτε να καταλιγουν ςε ιδζεσ που να ωκοφν ςτθν παραγωγι προςωπικοφ ζργου. Ρα βελτιϊνουν μζςα από τθν παρατιρθςθ τισ δεξιότθτεσ, κακϊσ και τισ ικανότθτεσ επιλογισ, καταγραφισ και ανάλυςθσ ερεκιςμάτων πράγμα που κα βοθκιςει ςτθν οργάνωςθ και τθν παραγωγι του ζργου τουσ. Ρα κατανοοφν τθ ςθμαςία τθσ διαδικαςίασ δθμιουργίασ του ζργου τουσ - κάτω από το πρίςμα τθσ τροποποίθςθσ τθσ αρχικισ ιδζασ τουσ είτε από τουσ ίδιουσ είτε από τουσ άλλουσ - ωσ αποτζλεςμα ςυηιτθςθσ, κριτικισ και επιρροισ. Ρα μεταφζρουν και να προςαρμόηουν τθν εμπειρία και τθ γνϊςθ από τα ζργα καλλιτεχνϊν ςτθν παραγωγι προςωπικϊν ζργων. Ρα προςεγγίηουν αιςκθτικά τα ζργα τθσ ελλθνικισ, τθσ ευρωπαϊκισ και τθσ παγκόςμιασ τζχνθσ διαφορετικϊν εποχϊν, ανακαλφπτοντασ και αναγνωρίηοντασ τισ ςχζςεισ ανάμεςά τουσ. Ρα αναγνωρίηουν τισ διαφορετικζσ μεκόδουσ προςζγγιςθσ και επεξεργαςίασ μιασ ιδζασ από τουσ διάφορουσ καλλιτζχνεσ και να τισ ςυςχετίηουν με το νόθμα του ζργου, κατανοϊντασ ότι οι αντιλιψεισ που είναι διαφορετικζσ ςε κάκε εποχι επιδροφν ςτθ μορφι, ςτο περιεχόμενο και ςτον επικοινωνιακό χαρακτιρα κάκε ζργου. Ρα αναγνωρίηουν τισ αιςκθτικζσ αξίεσ του φυςικοφ και του δομθμζνου περιβάλλοντοσ, να αναπτφςςουν κριτικι ςτάςθ απζναντι ςτισ ςυνκικεσ που τα διαμορφϊνουν αλλά και να προςδιορίηουν τθ μεταξφ τουσ ςχζςθ. Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν ωσ προσ τθν επίδραςθ που ζχει το οπτικό πολιτιςτικό περιβάλλον ςτθ διαμόρφωςθ του τρόπου ηωισ μασ. Ρα επικοινωνοφν με τα ζργα των εικαςτικϊν τεχνϊν αλλά και με κάκε εικόνα, ϊςτε να αιςκανκοφν και να αξιολογιςουν τθν εντφπωςθ και τθν επίδραςθ που αυτά αςκοφν ςτθν προςωπικότθτά τουσ. Ρα εκφράηονται και να επικοινωνοφν λεκτικά χρθςιμοποιϊντασ τθν κατάλλθλθ ορολογία πάνω ςε κζματα Ψζχνθσ. Ρα αντιλαμβάνονται ότι οι τζχνεσ και οι εφαρμογζσ τουσ ςχετίηονται με πολλά επαγγζλματα. Ρα προςεγγίηουν το πολφπλοκο φαινόμενο τθσ Ψζχνθσ ςφαιρικά και να αντιλαμβάνονται τθν αμφίδρομθ ςχζςθ και αλλθλεπίδραςθ κεωρίασ και πράξθσ. Ρα εντοπίηουν τισ ςχζςεισ ανάμεςα ςτα εικαςτικά ζργα και ςτα ζργα των άλλων τεχνϊν κακϊσ και των επιςτθμϊν, τον άνκρωπο, τθν κοινωνία και τθ φφςθ.

316 316 Επιδιϊκεται ο μακθτισ: Α τάξθ Γυμναςίου Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Ρα χρθςιμοποιεί μζςα και τεχνικζσ με αυξάνουςα ικανότθτα. Ρα δείχνει ενδιαφζρον για τισ ιςτορικζσ και τισ κοινωνικζσ παραμζτρουσ τθσ τζχνθσ. Ρα αναπτφςςει οπτικζσ και αντιλθπτικζσ ικανότθτεσ για το χϊρο, τον χρόνο, τθ δομι, τθν κίνθςθ, τα χρϊματα και το φωσ ςτα ζργα τζχνθσ. Ρα χρθςιμοποιεί ςφμβολα, για να εκφράηει ιδζεσ, ςυναιςκιματα και αξίεσ. Ρα κατανοεί τθν επίδραςθ διάφορων πολιτιςτικϊν ςτοιχείων και να χρθςιμοποιεί τζτοια ςτοιχεία ςτα ζργα του. Ρα βελτιϊνει τα ζργα του επθρεαςμζνοσ από ζργα τζχνθσ, από εκκζςεισ και από καλλιτζχνεσ. Ρα χρθςιμοποιεί ςτισ επιλογζσ για τα ζργα του τισ γνϊςεισ από τθν ιςτορία τθσ Ψζχνθσ και από άλλεσ πθγζσ. Ρα αναπτφςςει εκτίμθςθ και κρίςθ για τισ τζχνεσ και για τισ αιςκθτικζσ και τισ κοινωνικζσ επιδράςεισ τουσ. Ρα κατανοεί ότι ο καλλιτζχνθσ εκφράηει απόψεισ και αξίεσ. Ρα αναλφει διαφορετικζσ τεχνοτροπίεσ ζργων τζχνθσ αλλά και παιδικϊν ζργων. Ρα ςυνδζει τθν Ψζχνθ με το περιεχόμενο των άλλων μακθμάτων. Ρα αντιλαμβάνεται το ρόλο τθσ καλαιςκθςίασ ςτα αντικείμενα και ςτο δομθμζνο περιβάλλον. Ρα επινοεί πολλζσ λφςεισ ςϋ ζνα καλλιτεχνικό πρόβλθμα. Ρα εκτιμά τθν κοινωνικι και τθν πολιτιςτικι ευκφνθ των καλλιτεχνϊν. Ρα ςυνεργάηεται με τουσ ςυμμακθτζσ του για τθν παραγωγι ομαδικϊν ζργων. Ρα χρθςιμοποιεί τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν δθμιουργία ςυνκετικϊν εργαςιϊν. 1 οσ Άξονασ: ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χχεδιάηουν νατουραλιςτικά αυξάνουςα ευχζρεια με Αποδίδουν χρωματικζσ ποιότθτεσ με δφο ι Πολφβια, κάρβουνα και χρϊματα υλομπογιζσ μαρκαδόροι -Πακαίνουν τθ χριςθ των υλικϊν, των μζςων και των τεχνικϊν για τθν επεξεργαςία των προτεινόμενων, ςτον τζταρτο άξονα μορφϊν των εικαςτικϊν τεχνϊν -Χρθςιμοποιοφν εναλλακτικά όλα τα -Βιβλίο μακθτι για τθν Α τάξθ του Γυμναςίου dex.php?lesson_id=2 0&ep=431 -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθν Α

317 317 τρία υλικά διαφορετικά Αποδίδουν ςτοιχειωδϊσ χρωματικοφσ τόνουσ και αποχρϊςεισ τζμπερεσ νεροχρϊματα, τα κάρβουνα τα μαλακά μολφβια, τουσ λεπτοφσ ι τουσ χοντροφσ μαρκαδόρουσ -Ρα πραγματοποιοφν ςυγκεκριμζνεσ αςκιςεισ γραμμισ με κυρίαρχο ςτοιχείο τθν κίνθςθ (π.χ. ζνα ηϊο που τρζχει) τάξθ του Γυμναςίου -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου mnasio/eikastika_a/k ath/1_88.pdf mnasio/eikastika_b/k ath/s_1_95.pdf mnasio/eikastika/kat h.pdf Ρα χρθςιμοποιοφν τθν τεχνικι του κολάη Ξολάη -Ρα χρθςιμοποιοφν αφαιρετικζσ αςκιςεισ γραμμισ με τον ςκοπό να τισ ςυνκζςουν και να τισ επαναςυνκζςουν αφθρθμζνα και με τθν τεχνικι του κολάη -Χειρά διαφανειϊν (30-50 διαφάνειεσ) που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία διδάςκοντοσ (4 βιβλία χ1 ςειρά = 4 ςειρζσ) -Σργανϊνουν εργαςτιριο Θλεκτρονικοί υπολογιςτζσ Ρα χρθςιμοποιοφν τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν παραγωγι εικαςτικοφ ζργου Θλεκτρονικόσ εγγραμματιςμόσ -Ρα χρθςιμοποιοφν προγράμματα ςτον θλεκτρονικό υπολογιςτι, μζςω των οποίων μποροφν να χρωματίςουν ψθφιακά ζνα μαυρόαςπρο πορτραίτο ςφμφωνα με τθν άποψθ τθσ ποπ αρτ -Ρα μάκουν να ςκανάρουν, να τυπϊνουν και να επεξεργάηονται τα ζργα τουσ μζςω του θλεκτρονικοφ υπολογιςτι -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ ndex.asp?lang=gr&id =3 -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. i-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm

318 318 Χρθςιμοποιοφν βαςικά γεωμετρικά όργανα Γεωμετρικά όργανα -Χρθςιμοποιοφν χάρακα, τρίγωνο και διαβιτθ για τθ δθμιουργία γεωμετρικϊν και διακοςμθτικϊν ςχεδίων - CD ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD ROM) Δθμιουργοφν ελαφρά ανάγλυφεσ εικόνεσ πιζηοντασ ι ςφυρθλατϊντασ φφλλο χαλκοφ Χαράςςουν απλά κατάλλθλα ςχζδια ςτο λινόλεουμ και τα τυπϊνουν Φφλλο χαλκοφ -Χρθςιμοποιοφν μαλακό φφλλο χαλκοφ μικρϊν διαςτάςεων, 2-3 βαςικά εργαλεία και ολοκλθρϊνουν με οξείδωςθ ι με επιχρωματιςμό. -Υροςτατεφουν τισ ακμζσ του χαλκοφ με επικόλλθςθ ςϋ αυτζσ μονωτικισ ταινίασ. -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. fa.gr/askt1/ Οινόλεουμ -Υροςζχουν κατά τθ χριςθ των κοπιδιϊν, για να αποφεφγονται μικροατυχιματα. (Ψο χζρι που χαράςςει είναι πάντα μπροςτά από το άλλο, το οποίο ςυγκρατεί το λινόλεουμ) Υλάκουν με τον πθλό χρθςιμοποιϊντασ μία-δφο διαφορετικζσ τεχνικζσ Υειραματίηονται με χαρά και ηωντάνια με νζα υλικά και μζςα Σργανϊνουν ςτοιχειωδϊσ τθν πορεία του ζργου του Υθλόσ -Βελτιϊνουν τθν τεχνικι του πθλοφ με μακαρόνι ι με προςκετικι τεχνικι Υειραματιςμοί Σργάνωςθ -Βελτιϊνουν επίςθσ τθν αφαιρετικι ι ςυνδυαςτικι τεχνικι με μαλακά υλικά, όπωσ πθλό, ςαποφνι -Αξιοποιοφν ποικίλα υλικά και μζςα, όπωσ διάφορα άχρθςτα αντικείμενα, κομμάτια υφαςμάτων, ξφλων ι πλαςτικϊν, φυςικά υλικά για χρϊματα, όπωσ κάρβουνο, κεραμίδι, κιμωλία κτλ. -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για gogh/episk.aspx -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ. r/teloglion/default.as px?lang=el- GR&loc=1&page=562 -Αναηιτθςθ πλθροφοριϊν από το διαδίκτυο για τθν ποπ αρτ

319 319 Βρίςκουν νζεσ τεχνικζσ από διάφορεσ πθγζσ και επιχειροφν να τισ εφαρμόςουν ςε ζργα τουσ Πζκοδοσ Υθγζσ -Ανατρζχουν ςε βιβλία Ψζχνθσ, ςτο διαδίκτυο, ςε καταλόγουσ, ςε αφίςεσ, ςε εργαςτιρια Οαϊκισ Ψζχνθσ, ςε εκκζςεισ -Ποντζρνασ Ψζχνθσ, πθγζσ πλθροφοριϊν και ενκαρρφνονται να χρθςιμοποιοφν νζα υλικά, μζςα και τεχνικζσ -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) 2 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Διακρίνουν και να ονομάηουν απλζσ κατθγορίεσ και κλίμακεσ των χρωμάτων ςτθ φφςθ και ςτθν τζχνθ Εφαρμόηουν ςτα ζργα τουσ γνϊςεισ από τισ χρωματικζσ αςκιςεισ Χρϊμα -Εκτελοφν χρωματικζσ αςκιςεισ με κερμάψυχρά, με ςυμπλθρωματικά και βαςικά χρϊματα, με τονικζσ και χρωματικζσ κλίμακεσ, πάνω ςε ζνα δοςμζνο κζμα - Πελετοφν τθν αλλθλεπίδραςθ των χρωμάτων ςε ζργα τζχνθσ -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. pi-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm -Δθμιουργοφν ζργα βαςιςμζνα ςε χρωματικζσ αςκιςεισ Διακρίνουν και διαφοροποιοφν τισ μορφζσ ςε ζνα ζργο τζχνθσ Αντιλαμβάνονται το ζργο ωσ μορφοποίθςθ Πορφι - ςχιμα -Διδάςκονται όλα τα μορφικά ςτοιχεία με παραδείγματα από ζργα τζχνθσ (π.χ. τθ χριςθ του χρϊματοσ ςτθ Χφγχρονθ Ψζχνθ)

320 320 Διακρίνουν τθ ρυκμικι επανάλθψθ ςτοιχείων ςε ζνα ζργο τζχνθ Φυκμόσ - Αςκοφνται με ςυγκεκριμζνα ι αφθρθμζνα ςχιματα --Χυηθτοφν με κζμα μορφι: άμορφο - όμορφο Αναγνωρίηουν τθν ουςιαςτικι ςυμβολι τθσ ςφνκεςθσ ςτθν οργάνωςθ και ςτο νόθμα ενόσ ζργου τζχνθσ Χρθςιμοποιοφν διάφορα είδθ ςφνκεςθσ ςτα ζργα τουσ Διακρίνουν τα κφρια ςτοιχεία τθσ ςφνκεςθσ και τουσ κφριουσ άξονεσ ςε χαρακτθριςτικά ζργα τζχνθσ -Πετζχουν ςτο παιχνίδι τάνγκραμ -Αςκοφνται με επανάλθψθ μορφικϊν ςτοιχείων -Χυνδζουν το ζργο τζχνθσ με μουςικοφσ ρυκμοφσ και με κίνθςθ Χφνκεςθ, άξονεσ, κλίςεισ -Ξαλφπτουν τθν εικόνα ενόσ ζργου τζχνθσ με ζνα διάφανο χαρτί και ςχεδιάηουν πάνω ςε αυτό, τουσ άξονεσ τθσ ςφνκεςθσ του ζργου, κατά τθν άςκθςθ Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ hagogh/episk.aspx Διακρίνουν ςτθ φφςθ οριςμζνα μεγζκθ, άξονεσ και κλίςεισ και τα αποδίδουν ςτοιχειωδϊσ ςε ζργα τουσ Αντιλαμβάνονται τθ ςχζςθ μεγζκουσ και απόςταςθσ ςτθ φφςθ Χχεδιάηουν (ζνα απλό ςχζδιο) βαςιηόμενοι ςε κανόνεσ τθσ προοπτικισ Υροοπτικι -Δθμιουργοφν ςχζδιο με παρατιρθςθ από τθ φφςθ -Υαρουςιάηουν λίγα ειςαγωγικά ςτοιχεία για είδθ ςφνκεςθσ (δυναμικι-ςτατικι, ςυμμετρικιαςφμμετρθ, ανοιχτι- κλειςτι) και για είδθ δομισ (οργανικι - γεωμετρικι) με αςκιςεισ ςφνκεςθσ -Διδάςκονται προοπτικι ενόσ ςθμείου φυγισ με ελεφκερο ι γραμμικό ςχζδιο με κζμα εςωτερικό χϊρο (δωμάτιο) ι εξωτερικό

321 321 δομθμζνο (δρόμοσ) χϊρο 3 οσ Άξονασ: ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Αποδίδουν ςε ςχζδιο ζνα απλό αντικείμενο παρατθρϊντασ το εκ του φυςικοφ Κζματα εκ του φυςικοφ -Χρθςιμοποιοφν μολφβια και αργότερα χρϊματα -Αςκοφνται με εφκολεσ ςυνκζςεισ δφο ι τριϊν γεωμετρικϊν όγκων ι απλϊν αντικειμζνων Διαμορφϊνουν ποικίλεσ εναλλακτικζσ προτάςεισ για τθν απόδοςθ ενόσ κζματοσ Δθμιουργοφν και να βελτιϊνουν τα ζργα τουσ επθρεαςμζνοι από τθ κεματολογία ζργων τζχνθσ Πορφοποιοφν τισ ιδζεσ τουσ ςε ζργα Κζματα από το περιβάλλον, τισ κακθμερινζσ αςχολίεσ, τα ιδανικά, τα αιςκιματα, διάφορα μθνφματα κ.ά. -Αντλοφν κζματα από κακθμερινζσ αςχολίεσ, τθν τοπικι τουσ ιςτορία και τον πολιτιςμό (γεφφρια, κρινεσ, λαϊκι αρχιτεκτονικι κ.α.) (λαϊκι αγορά, τςίρκο κτλ.), από το περιβάλλον, (εποχζσ, βυκόσ, περίπτερο, τοπίο, χωριό κ.ά.) Εκφράηουν αιςκιματα και να μεταδίδουν μθνφματα με τθν εικαςτικι γλϊςςα Αντιλαμβάνονται τισ εικαςτικζσ τζχνεσ ωσ οπτικι επικοινωνία Αειφόροσ ανάπτυξθ Υεριβάλλον -Υροωκοφν με τα ζργα τουσ μθνφματα για το περιβάλλον και τον πολιτιςμό όπωσ (π.χ. προφυλάξτε το δάςοσ από τθ φωτιά, όχι ςτα ναρκωτικά, «μθ ρυπαίνεται τθ κάλαςςα» «ναι ςτθν ειρθνικι επίλυςθ πάςθσ φφςεωσ προβλθμάτων χϊρασ ι χωρϊν», ναι ςτθν «ορκι διαχείριςθ των φυςικϊν πόρων ςτθ γθ», κ.ά. -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. pi-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm

322 322 Δθμιουργοφν δικά τουσ διακοςμθτικά μοτίβα Διακοςμοφν ζνα τριςδιάςτατο αντικείμενο με παραδοςιακά ι με μοντζρνα μοτίβα ϋεχουν δικι τουσ ζμπνευςθ και να επιλζγουν το δικό τουσ κζμα Υολιτιςμόσ Ψοπικι ιςτορία -Σργανϊνουν εκκζςεισ ι εβδομάδεσ αφιερωμζνεσ ςε κάποιο πολιτιςμό -Χρθςιμοποιοφν προςχζδια για τθν καταγραφι ιδεϊν, κάνναβο για μεταφορά ι για μεγζκυνςθ -Αντιγράφουν, μελετοφν, επεξεργάηονται απλά ζργα τζχνθσ -Αντλοφν κζματα ι επιμζρουσ μορφικζσ και ςυνκετικζσ λφςεισ από ζργα τζχνθσ, εκκζςεισ, καλλιτζχνεσ και διαδίκτυο -Χχεδιάηουν κεραμικά πιάτα ι μοντζρνα χαλιά, διακοςμοφν υφάςματα, ενδφματα, μικροαντικείμενα κ.ά. Κζματα από ζργα τζχνθσ Κζματα διακόςμθςθσ Ελεφκερα κζματα -Εικονογραφοφν ελεφκερα κζματα -Πποροφν επίςθσ να τροποποιοφν ι να επιλζξουν άλλο κζμα από το προτεινόμενο ςε κάκε περίπτωςθ από τον κακθγθτι -Σι μακθτζσ ανατρζχουν ςτο διαδίκτυο για τθν εφρεςθ πλθροφοριϊν ςε ςχζςθ με τθν τοπικι ιςτορία, τον πολιτιςμό, το περιβάλλον και τθν αειφόρο ανάπτυξθ 4 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Δθμιουργοφν εικόνεσ με νατουραλιςτικι προςζγγιςθ. Χχζδιο, ςκίτςο Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: -Δθμιουργοφν ζργα νατουραλιςτικά ι με άλλουσ τρόπουσ αναπαράςταςθσ -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για

323 323 Αποτυπϊνουν απλά και χωρίσ λεπτομζρειεσ διάφορεσ ςτάςεισ τθσ ανκρϊπινθσ φιγοφρασ. ανάλογα με τα ενδιαφζροντα και τισ προςωπικζσ κλίςεισ τουσ. -Υροςπακοφν ςταδιακά να εναρμονίςουν τισ ςχζςεισ μεγεκϊν ςτθ ηωγραφικι με τθ ςχζςθ μεγεκϊν ςτθ φφςθ. yliko.gr/htmls/aistha gogh/episk.aspx Φωτοςκιάηουν ςτοιχειωδϊσ Χρωματίηουν ςτοιχειϊδεισ τονικζσ χρωματικζσ αντικζςεισ με και Ηωγραφικι -Ξαταγράφουν ςτοιχειωδϊσ το φωσ και τθ ςκιά με δφο - τρεισ τόνουσ Χυνεργάηονται ςε ομαδικά ζργα ι εργαςίεσ Πλάκουν μια περίοπτθ ανκρϊπινθ φιγοφρα χωρίσ λεπτομζρειεσ αλλά με ςτοιχειϊδεισ ορκζσ αναλογίεσ -Επαναλαμβάνουν ομαδικά ι ατομικά τισ κινιςεισ ι τισ εκφράςεισ που απεικονίηουν οι άνκρωποι ςτο ζργο τουσ -Υροτείνουν ομαδικά ι ατομικά τθν τοποκζτθςθ των απλϊν γλυπτικϊν ι ηωγραφικϊν ζργων τουσ ςτο χϊρο ακολουκϊντασ ζνα τρόπο ςκζψθσ, τον οποίο επεξθγοφν και κοινοποιοφν ςτθν τάξθ Επιλζγουν ζνα ζργο τουσ για να αφθγθκοφν τθν ιςτορία του -Χυνδζουν νοθματικά ζνα ζργο τουσ με ζνα μικρό ποίθμα ι με μια πολφ ςφντομθ

324 324 Χυνδυάηουν εικόνα και λόγο με ποικίλουσ τρόπουσ αφιγθςθ -Εικονογραφοφν ποιιματα και κζματα από άλλα μακιματα με ποικίλεσ τεχνοτροπίεσ Ξατανοοφν λειτουργία κινοφμενων ςχεδίων τθ των Ξινοφμενο ςχζδιο -Δθμιουργοφν ςειρά ςχεδίων με αλλθλουχία ςτα φφλλα ενόσ μικροφ μπλοκ με κζμα: κίνθςθ ι μεταμόρφωςθ Ξαταςκευάηουν ζνα mobile με απλά υλικά Mobile -Δθμιουργοφν με χαρτί από το μπλοκ τουσ επιχρωματιςμζνα τριςδιάςτατα ι δυςδιάςτατα ςχιματα που ανικουν ς ζνα κζμα και τα κρεμοφν με ςπάγκο ι οποιοδιποτε άλλο υλικό από μία πλαςτικι κρεμάςτρα -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικοακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου. pi-lib/pilibpolymesa katalogosoptiko video.htm Χχεδιάηουν απλζσ γεωμετρικζσ καταςκευζσ με τθ χριςθ γεωμετρικϊν οργάνων Χτοιχεία γραμμικοφ ςχεδίου -Αςχολοφνται με γεωμετρικζσ καταςκευζσ (πολφγωνα, γωνίεσ, τόξα) Χρθςιμοποιοφν τθ ςφγχρονθ τεχνολογία για να παράγουν ζργο Computer art -Αποφαςίηουν, αναηθτοφν και κατεβάηουν ζνα ζργο τζχνθσ από το διαδίκτυο και χρθςιμοποιοφν μεγεκυμζνεσ λεπτομζρειεσ, ωσ αφόρμθςθ για το δικό τουσ ζργο Σι μακθτζσ ανατρζχουν ςτο διαδίκτυο για τθν εφρεςθ πλθροφοριϊν ςε ςχζςθ με το happening τθν performance, τισ εγκαταςτάςεισ, τα mobile και τθν computer art.

325 325 Εξοικειϊνονται με τισ ςφγχρονεσ μορφζσ τζχνθσ happening performance εγκαταςτάςεισ -Χυναποφαςίηουν για μορφζσ εικαςτικισ δράςθσ εντόσ ι εκτόσ ςχολείου Πλάκουν τριςδιάςτατεσ φιγοφρεσ γνωςτϊν ηϊων πλαςτικι γλυπτικι χαλκοπλαςτικι -Δθμιουργοφν μορφζσ και απλά χρθςτικά αντικείμενα Πλάκουν απλά χρθςτικά αντικείμενα -Δθμιουργοφν με μπάλεσ ςτεγνοφ χαρτιοφ και χαρτοταινίεσ για ςυνδετικό υλικό φιγοφρεσ γνωςτϊν ηϊων, τα οποία επιηωγραφίηουν -Ξόβουν ζνα προφίλ και ζνα ανφάσ μιασ απλισ μορφισ ςε ζναν κφβο από μαλακό υλικό. -Δθμιουργοφν ρθχό ανάγλυφο, με κοινό κζμα, ςε πλάκα από πθλό ι ςε λεπτό φφλλο χαλκοφ και τα αναρτοφν όλα μαηί ωσ ςφνκεςθ ςε τοίχο Χτιλιηάρουν ζνα φυςικό ςχιμα και να το χρθςιμοποιοφν ωσ ςτολίδι Διακοςμθτικι Διακοςμοφν ταινίεσ (φρίηεσ) με γεωμετρικά, φυτικά, παραδοςιακά μοτίβα και ποικίλα διακοςμθτικά κζματα ςτισ προτεινόμενεσ εικαςτικζσ μορφζσ. -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για gogh/episk.aspx Αντιλαμβάνονται τθ λειτουργικότθτα του πολλαπλοφ ζργου τζχνθσ Χαρακτικι Εικονογράφθςθ -Χαράςςουν ςε μαλακό υλικό, όπωσ το λινόλεουμ -Φτιάχνουν ευχετιριεσ κάρτεσ

326 326 -Ειςάγονται ςτθν τυπογραφία 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Υροςδοκϊμενα Πακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Υροςδιορίηουν οριςμζνα ιςτορικά και μορφολογικά ςτοιχεία ενόσ ζργου ι ομάδασ ζργων που τουσ είναι γνωςτό Αρχαίοι πολιτιςμοί -Δίνουν ζμφαςθ ςτα μορφολογικά ςτοιχεία του ζργου Ψζχνθσ -Ανατρζχουν ςτο διαδίκτυο για τθν εφρεςθ πλθροφοριϊν ςε ςχζςθ με τθν ιςτορία τθσ τζχνθσ Υροςδιορίηουν επίςθσ, τισ ςχζςεισ του ζργου με τουσ παραλιπτεσ του Ξάνουν υποκζςεισ ι τθν καλφτερθ εικαςία για τθ ςθμαςία των οπτικϊν μορφϊν του ζργου ι των ζργων Διακρίνουν ςε ζνα χαρακτθριςτικό ζργο τζχνθσ τισ εμφανείσ επιδράςεισ Ξάνουν ςυγκρίςεισ αντιπαρακζτοντασ δφο παρεμφερι ζργα διαφορετικϊν εποχϊν Ξατανοοφν τθ ςυνζχεια των εικαςτικϊν Ψεχνϊν από εποχι ςε εποχι Αναγνωρίηουν τθ ςπουδαιότθτα τθσ αρχαίασ ελλθνικισ κλαςικισ τζχνθσ και τθν αιτιολογοφν Ζχουν κετικι ςτάςθ απζναντι ςτθ -Αίγυπτοσ -Πεςοποταμία Αρχαία ελλθνικι τζχνθ -Ξρθτομυκθναϊκι -Ξλαςικι -Ελλθνιςτικι -Ανατρζχουν ςε βιβλία Λςτορίασ Ψζχνθσ, κακϊσ και ςτο διαδίκτυο -Πακαίνουν να κρατοφν γραπτζσ ςθμειϊςεισ με ιςτορικά ςτοιχεία, με παρατθριςεισ και με ςκζψεισ τουσ για περιόδουσ τθσ τζχνθσ, ζργα και καλλιτζχνεσ -Ξοινοποιοφν ςτθν τάξθ τισ υποκζςεισ και τισ ερμθνείεσ τουσ με τθν κατάλλθλθ αιτιολόγθςθ -Αναγνωρίηουν διάφορεσ επιδράςεισ (κοινωνικζσ, κρθςκευτικζσ κ.ά.) -Διδάςκονται τθ ςυνζχεια τθσ τζχνθσ (ςχζςθ Αναγζννθςθσ και Ελλθνικισ Αρχαιότθτασ: οι περιπτϊςεισ Γζννθςθ τθσ Αφροδίτθσ του Πποτιτςζλι ι τα γλυπτά του Πιχαιλ Αγγζλου) -Επιλζγουν και παρουςιάηουν διάςθμα ζργα ηωγραφικισ, γλυπτικισ και αρχιτεκτονικισ -Εμπλουτίηουν τθν -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου - lib/pilibpolymesakat alogosoptikovideo.h tm -Βιβλίο Λςτορίασ τθσ Ψζχνθσ ΓϋΕνιαίου Ουκείου ndex.php?lesson_id =20&ep=436 -ιςτοςελίδα ςτο διαδίκτυο για τθν Ψζχνθ τθσ Αναγζννθςθσ

327 327 ςφγχρονθ τζχνθ Γνωρίηουν τι ςθμαντικό ζχει γίνει ςτθν αφαιρετικι και αφθρθμζνθ τζχνθ Γνωρίηουν το όνομα ενόσ ι δφο κορυφαίων καλλιτεχνϊν κάκε εποχισ και ζνα αντιπροςωπευτικό ζργο τουσ Αναφορζσ ςτθν Αναγζννθςθ και ςτθ ςφγχρονθ τζχνθ (αφαιρετικι, αφθρθμζνθ) Λςτορία Ψζχνθσ με αςκιςεισ, ςυναρμολόγθςθ ςπαςμζνων αντιγράφων ι ςυμπλιρωςθ ςχεδίου ςε κομμάτια τοιχογραφίασ -Αςκοφνται ςτθν ζννοια του χρόνου δθμιουργϊντασ ζνα δικό τουσ ζργο με το τι ζγινε πριν ι μετά από αυτό που βλζπουν ς ζνα ζργο τζχνθσ που τουσ ζχει δοκεί Ενοποιοφν και να ςυγκρίνουν διάφορεσ περιόδουσ τθσ τζχνθσ με αφορμι ζνα ςυγκεκριμζνο κοινό κζμα Κεματικι Λςτορία Ψζχνθσ Χϊροσ Χρόνοσ προςωπογραφία -Αςκοφνται ςτθν ελεφκερθ ερμθνεία και ςτθν προβολι τθσ προςωπικότθτασ του κακενόσ, μζςω των εντυπϊςεϊν τουσ, κακϊσ και τθσ ψυχολογικισ ςυμπλιρωςθσ ςτα αφαιρετικά και αφθρθμζνα ζργα -Δίνουν χαρακτθριςμοφσ και ονόματα ςτθν μεταφορικι ςθμαςία των μορφολογικϊν ςτοιχείων, για παράδειγμα, ςτισ γραμμζσ με τισ λζξεισ «απλι», «κερμι», «ελεφκερθ», «ελικοειδισ» κ.τ.λ. -Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. gr/askt/site/sources/t_ section?sub_nav=navli nkswebsites&sparam=l nkarthistory -Γνωρίηουν τθν προςωπογραφία ςτθ ηωγραφικι, ι τθν προτομι ςτθ γλυπτικι ςε διάφορεσ ιςτορικζσ περιόδουσ τθσ τζχνθσ -Δθμιουργοφν ζνα ζργο με ςφγχρονο κζμα και με ενςωμάτωςθ χαρακτθριςτικϊν ιςτορικϊν ςτοιχείων, π.χ. από αιγυπτιακι τοιχογραφία -Πελετοφν ςφντομα

328 328 μερικά ζργα από τθν Υροϊςτορικι τζχνθ, από τθν τζχνθ τθσ Αιγφπτου και τθσ Πεςοποταμίασ -Χυγκρίνουν αγάλματα τθσ Αιγφπτου με Ξοφρουσ και Ξόρεσ -Δίνουν ζμφαςθ ςτθν Αρχαία Ελλθνικι τζχνθ και ςτουσ κλαςικοφσ χρόνουσ -Διατρζχουν ςφντομα τθν Αναγζννθςθ και τθ Χφγχρονθ τζχνθ. Ψισ ςυνδζουν με τισ υπόλοιπεσ ενότθτεσ τθσ διδακτζασ φλθσ, όπωσ τισ μορφζσ εικαςτικϊν τεχνϊν ι τα μορφικά ςτοιχεία -Γνωρίηουν ονόματα και ζργα καλλιτεχνϊν -Υροςεγγίηουν τθ διαφορετικι απόδοςθ του χϊρου ςτισ προϊςτορικζσ ςπθλαιογραφίεσ, ςτισ αιγυπτιακζσ, τισ βυηαντινζσ ι τισ αναγεννθςιακζσ τοιχογραφίεσ, και ςτθ μοντζρνα τζχνθ με ζναδφο ζργα ςε κάκε αναφορά 6 Ο Άξονασ: ΑΙΘΗΣΙΚΗ - ΚΡΙΣΙΚΗ - ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν ςτον προφορικό και ςτο γραπτό λόγο τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτζσ -Βιϊνουν και κατανοοφν τουσ ςχετικοφσ με τθν καλλιτεχνικι τουσ δραςτθριότθτα όρουσ μζςα από -Βιβλία Λςτορίασ τθσ Ψζχνθσ ndex.php?lesson_id =20&ep=436

329 329 τουσ Υεριγράφουν αυτό που βλζπουν ςϋ ζνα ζργο Υροςδιορίηουν τα κφρια και εμφανι μορφικά ςτοιχεία ενόσ ζργου Ξρίνουν εάν το ζργο είναι αναπαραςτατικό τθ ςχζςθ του με τθν ακρίβεια τθσ φφςθσ Ξρίνουν εάν το ζργο δεν είναι αναπαραςτατικό το τι απθχοφν οι μορφζσ, οι κινιςεισ και οι ςχθματιςμοί που βρίςκονται μζςα ςτθ φφςθ ι ζχουν ςχζςθ με αυτιν Υεριγράφουν πϊσ οι γραμμζσ φαίνονται να ζχουν κίνθςθ, τα χρϊματα να μεταφζρουν ςυναιςκιματα και τα μεγζκθ να υποδθλϊνουν απόςταςθ Ξατανοοφν τθν ζννοια τθσ χρθςτικότθτασ και τθσ διακόςμθςθσ Ξατανοοφν τθ ςθμαςία του περιβάλλοντοσ ςτο ζργο τζχνθσ Αντιλαμβάνονται τθν ζννοια τθσ αιςκθτικισ ςτθ φφςθ και ςτθν τζχνθ Ξατανοοφν το ηιτθμα τθσ πρωτοτυπίασ ςτθν τζχνθ Ξατανοοφν και να ςχολιάηουν εμφανείσ κοινωνικζσ επιδράςεισ ςε ζνα Σρολογία τθσ τζχνθσ Ανάλυςθ ζργου: -περιγραφικι -μορφολογικι -περιεχομζνου, νοιματοσ -κοινωνικϊν επιδράςεων και επικοινωνίασ -προτιμιςεισ, ειδικότερα κρίςεισ, για τον ςχεδιαςμό, το κζμα, τθ χριςθ των υλικϊν, τθν αναπαραςτατικι ακρίβεια, τθν εκφραςτικότθτα, τθν πρωτοτυπία, τθ χρθςιμότθτα κακϊσ και τθ γενικότερθ λειτουργία των καλλιτεχνικϊν μορφϊν Aξιολόγθςθ του ζργου τζχνθσ -Ψο ωραίο -Σι αιςκθτικζσ αξίεσ -Ψζχνθ και μίμθςθ -Ψζχνθ και ςφμβολα μελζτθ, εμπειρίεσ, παραδείγματα και ςυηθτιςεισ. -Διευκολφνονται ςτθ φαινομενολογικι ανάλυςθ του ζργου και ςτθν αξιολόγθςθ με πολλαπλζσ ερωτιςεισ από τισ οποίεσ επιλζγουν τθν ορκι (π.χ. το φωσ του ζργου είναι: φυςικό, τεχνθτό, θμζρασ, μετωπικό, πλάγιο, διάχυτο, από μια πθγι, κτλ. ). -Χυηθτοφν εάν ο καλλιτζχνθσ ζχει ενςωματϊςει τα μορφολογικά ςτοιχεία ςε μια οργανικι ολότθτα, τζτοια που να πείκει τον κεατι. -Χχολιάηουν το κζμα του ζργου και τισ επιδόςεισ του καλλιτζχνθ ςφμφωνα με τθ φφςθ εάν το ζργο είναι αναπαραςτατικό -Χυηθτοφν εάν ο καλλιτζχνθσ ζχει χρθςιμοποιιςει με πειςτικό τρόπο τα υλικά του -Χχολιάηουν τθ λειτουργικότθτα τθσ αρχιτεκτονικισ, τθσ διακόςμθςθσ και των τεχνουργθμάτων μζςα από τθν κακθμερινότθτά τουσ ςτο ςχολείο και ςτο ςπίτι -Χχολιάηουν τθ μορφι και το κζμα -Λςτοςελίδεσ διαδίκτυο ςτο -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου - lib/pilibpolymesakat alogosoptikovideo.h tm

330 330 χαρακτθριςτικό ζργο Ξατανοοφν το περιεχόμενο, το νόθμα ι το μινυμα ενόσ χαρακτθριςτικοφ ζργου Εκφράηουν και να αιτιολογοφν τθ γνϊμθ τουσ για ζργα ςυμμακθτϊν τουσ και για ζργα τζχνθσ γενικά Ξρίνουν το ζργο τουσ, προςδιορίηοντασ κετικά ςτοιχεία αλλά και πικανζσ αδυναμίεσ Χυμμετζχουν ευχαρίςτωσ ςυηθτιςεισ από τθν τζχνθ ςε γφρω ςτα ζργα τθσ περιβαλλοντικισ τζχνθσ, κάνουν εκτίμθςθ και αποτίμθςθ ςτθ δομι και τθν χωροταξικι ανάπτυξθ τθσ περιοχισ που ηοφνε -Διδάςκονται τθν αιςκθτικι και τισ αιςκθτικζσ ζννοιεσ με ελεφκερεσ ςυηθτιςεισ, με ανάλυςθ απλϊν οριςμϊν των αιςκθτικϊν αξιϊν (π.χ. τραγικόκωμικό, υπζροχοχαριτωμζνοωραίο), με τον προςδιοριςμό αιςκθτικϊν επικζτων και χαρακτθριςμϊν (π.χ. δυναμικό, ιρεμο). Υαραπζμπονται ςε παραδείγματα ζργων τζχνθσ Απαιτοφμενοσ Χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ πρζπει να επιτυγχάνεται μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Απαραίτθτο, επίςθσ, είναι να ςυνεργάηεται με εκπαιδευτικοφσ τζχνθσ και άλλων ειδικοτιτων. 1) Ευρωπαϊκι Τζχνθ Ενδεικτικζσ διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ Ξατανόθςθ και χριςθ ξενόγλωςςων κειμζνων και όρων για τθν Ψζχνθ. Γνωριμία με τον ευρωπαϊκό εικαςτικό χϊρο. Σι πλθροφορίεσ εμπλουτίηονται από τθ Γεωγραφία, τθ Οογοτεχνία, τθ Πουςικι και τισ ανάλογεσ ιςτοςελίδεσ ςτο διαδίκτυο. 2) Γεωγραφία - Οικιακι Οικονομία και Τζχνθ Εικαςτικι απόδοςθ του φυςικοφ περιβάλλοντοσ. Ξαταςκευι γεωγραφικοφ χάρτθ και μετεωρολογικοφ ςχεδίου. Αιςκθτικι των χϊρων, κζματα από τθν οικογζνεια, τισ ανκρϊπινεσ ςχζςεισ, τθν κατοικία κ.ά. (ΣΕΛ ) 4) Η λογοτεχνία ςτο μάκθμα των Εικαςτικϊν

331 331 Απόδοςθ κεμάτων από τθ Οογοτεχνία και ειδικότερα από τθ Ρεοελλθνικι Γλϊςςα και Γραμματεία. Ξατανόθςθ κεματικϊν ενοτιτων, ερμθνεία και εικαςτικι απόδοςθ, αξιοποίθςθ των ςυμβολιςμϊν. Χυνδρομι τθσ Υλθροφορικισ, τθσ Πουςικισ, τθσ Γεωγραφίασ, τθσ Φυςικισ Αγωγισ. 4) Η κρθςκευτικι παράδοςθ και τα Εικαςτικά Εικαςτικι απόδοςθ κεμάτων από τθν Υαλαιά και Ξαινι Διακικθ. Χυνδρομι τθσ Οογοτεχνίασ, τθσ Γεωγραφίασ, τθσ Υλθροφορικισ. 5) Η Αιςκθτικι τθσ κίνθςθσ Χτο μάκθμα τθσ Φυςικισ Αγωγισ μυοφνται ςτθ ςθμαςία τθσ κίνθςθσ και τθν αιςκθτικι τθσ. Βιϊνουν τθ ρυκμικι και τθ ςυναιςκθματικι ι βουλθτικι ζκφραςθ μζςα από τθ ςωματικι κίνθςθ. Επιδιϊκεται ο μακθτισ: Β τάξθ Γυμναςίου Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Ρα αντιλαμβάνεται και να χρθςιμοποιεί ςφνκετα μορφικά ςτοιχεία. Ρα χρθςιμοποιεί τισ γνϊςεισ του από τθν ιςτορία τθσ Ψζχνθσ και ςτοιχεία από ζργα τζχνθσ ςτο δικό του ζργο. Ρα κατανοεί ςε βάκοσ τθν επίδραςθ που ζχουν διάφοροι πολιτιςμοί ςτθν τζχνθ. Ρα χρθςιμοποιεί ςτα ζργα του ςτοιχεία από διάφορεσ πθγζσ, όπωσ από μουςεία, εκκζςεισ, μζςα από το διαδίκτυο κ.ά. Ρα κατανοεί ότι θ Ψζχνθ ικανοποιεί αιςκθτικζσ ανάγκεσ. Ρα αναλφει και να κρίνει διαφορετικζσ τεχνοτροπίεσ χρθςιμοποιϊντασ κοινωνικά, πολιτικά, διαπολιτιςμικά, ψυχολογικά και ιςτορικά ςτοιχεία. Ρα αναγνωρίηει τισ ικανότθτεσ που απαιτοφνται για τα διάφορα καλλιτεχνικά επαγγζλματα και τα επαγγζλματα εφαρμογϊν τθσ τζχνθσ. Ρα βρίςκει ποικίλεσ λφςεισ και προοπτικζσ ςε ζνα καλλιτεχνικό πρόβλθμα. Ρα αναγνωρίηει τθν πολφπλευρθ ςυμβολι του καλλιτζχνθ ςτθν κοινωνία. Ρα ςυνεργάηονται οι μακθτζσ μεταξφ τουσ για τθν παραγωγι ομαδικϊν ζργων. Ρα ευαιςκθτοποιθκοφν ςτον πολιτιςμό τθσ εικόνασ. ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ Άξονασ: ΤΛΙΚΑ, ΜΕΑ, ΣΕΧΝΙΚΕ Στόχοι Ενότθτεσ περιεχομζνων Ενδεικτικζσ δραςτθριότθτεσ Οι μακθτζσ να είναι Σι μακθτζσ: ικανοί να: Εκπαιδευτικό υλικό Χχεδιάηουν νατουραλιςτικά με αυξάνουςα ευαιςκθςία και ευχζρεια Χρθςιμοποιοφν με -Επιλζγουν και μακαίνουν τα υλικά, τα μζςα και τισ τεχνικζσ που κα χρθςιμοποιιςουν ςτισ προτεινόμενεσ ςτον τζταρτο άξονα -Βιβλίο μακθτι για τθ Βϋ τάξθ του Γυμναςίου ndex.php?lesson_id

332 332 ευχζρεια δυο - τρεισ διαφορετικζσ τεχνικζσ Αποδίδουν απλζσ χρωματικζσ ποιότθτεσ με τόνουσ και αποχρϊςεισ Σργανϊνουν τθν πορεία καταςκευισ ενόσ ψθφιδωτοφ και να φτιάχνουν ι να επιλζγουν κατάλλθλεσ ψθφίδεσ Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια γεωμετρικά όργανα Χρθςιμοποιοφν το ξφλο για απλζσ καταςκευζσ ι για ςκαλίςματα Χρθςιμοποιοφν το χαρτί ωσ χρωματικι επιφάνεια και ωσ καταςκευαςτικό μζςο Υειραματίηονται με νζα υλικά και μζςα Σργανϊνουν τθν πορεία των ζργων τουσ Πολφβια και χρϊματα Υαςτζλ Ψζμπερεσ Αυγοτζμπερεσ Γεωμετρικά όργανα φλο Χαρτόνια, διάφορα χαρτιά Ψθφίδεσ Ωλικά για ψθφιδωτό μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν -Σργανϊνουν εργαςτιριο. -Ενθμερϊνονται για διάφορα υλικά, (π.χ. μελάνια με πενάκι ι πινζλο, αερογράφο, ακρυλικά, πλαςτικά, ςκόνεσ - κόλεσ, παςτζλ), με παραδείγματα από ζργα τζχνθσ και καταλιγουν ςτθν προςωπικι τουσ επιλογι. -Χχεδιάηουν απλά γραμμικά ςχζδια ι μοντζρνα ζργα με γεωμετρικά ςχιματα, με χριςθ χάρακα, τριγϊνου, διαβιτθ καμπυλόγραμμου και μοιρογνωμονίου -Χρθςιμοποιοφν ψθφίδεσ από χρωματιςτά χαρτιά, από αυτοςκλθρυνϊμενο πθλό που κόβεται και χρωματίηεται, ι ζτοιμεσ ψθφίδεσ -Χρθςιμοποιοφν φυςικό ι τεχνθτό πθλό =20&ep=432 -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Β τάξθ του Γυμναςίου -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ και Γϋ Γυμναςίου. - Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου Α) mnasio/eikastika_a/ kath/1_88.pdf Β) mnasio/eikastika_b/ kath/s_1_95.pdf Γ) mnasio/eikastika/ka th.pdf Εποπτικό υλικό: -Χειρά διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία του διδάςκοντοσ (4 βιβλία x 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) -Cd διάρκειασ 1 ϊρα που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ (ςυνολικά 4 cd) Υλάκουν με τον πθλό γνωρίηοντασ και εφαρμόηοντασ δφο διαφορετικζσ τεχνικζσ Υθλόσ Εργαλεία και χρϊματα κεραμικισ -Ψινουν και διακοςμοφν τα αντικείμενα, ςε ςυνεργαςία με εργαςτιριο κεραμικισ -Επιχειροφν επίπεδεσ ι τριςδιάςτατεσ καταςκευζσ και διακοςμθτικά ςκαλίςματα -Ξόβουν, διπλϊνουν, ςυγκολλοφν, ςυρράπτουν χαρτιά ι χαρτόνια ςε -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) -CD ROM interactive για το για το Γυμνάςιο

333 333 αναπτφγματα τριςδιάςτατων καταςκευϊν Χρθςιμοποιοφν τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν παραγωγι καλλιτεχνικοφ ζργου Ερευνοφν διάφορεσ πθγζσ και να βρίςκουν νζεσ τεχνικζσ τισ οποίεσ να εφαρμόηουν ςε ζργα τουσ Θλεκτρονικόσ υπολογιςτισ Υειραματιςμοί Σργάνωςθ Πζκοδοσ Υθγζσ -Αξιοποιοφν ποικίλα υλικά, άχρθςτα ι πρωτότυπα και ποικίλα μζςα -Δθμιουργοφν ιςτοςελίδα μζςα από τισ δωρεάν ιςτοςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου ςαν ςε εικονικι ζκκεςθ μακθτικϊν ζργων τζχνθσ -Ανατρζχουν ςε πθγζσ πλθροφοριϊν για χριςθ νζων μζςων και υλικϊν (π.χ. βιβλία Ψζχνθσ, κατάλογοι, διαδίκτυο, αφίςεσ, εργαςτιρια Οαϊκισ τζχνθσ, εργαςτιρια καλλιτεχνϊν, εκκζςεισ) -Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό gr/index.asp?lang=g r&id=3 -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου - lib/pi_lib_polymesa _katalogos_optiko_v ideo.htm -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. asfa.gr/askt1/ Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ. gr//teloglion/default.aspx?lang=el- GR&loc=1&page=56 2

334 334 2 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν με αυξάνουςα ικανότθτα οριςμζνα μορφικά ςτοιχεία και αρχζσ ςφνκεςθσ ςε ζργα τουσ Διακρίνουν τθν ψευδαίςκθςθ ι τθν αίςκθςθ τθσ υφισ ςε ζνα ζργο τζχνθσ Δουλεφουν με ποικίλεσ υφζσ Διακρίνουν τισ ςχζςεισ μεγεκϊν και τισ αναλογίεσ μζςα ςϋ ζνα ζργο τζχνθσ και να επιχειροφν αρμονικζσ αναλογίεσ ςε ζργα τουσ Διακρίνουν τθ δομι και τθ ςφνκεςθ ςϋ ζνα χαρακτθριςτικό ζργο. Ρα αναγνωρίηουν από τα ζργα τζχνθσ τουλάχιςτον τζςςερισ τρόπουσ ςφνκεςθσ Υροςχεδιάηουν ποικίλεσ ςυνκετικζσ προτάςεισ για ζνα ζργο τουσ Ξλίμακεσ Αναλογίεσ- μεγζκθ Ωφι Δομι, ςφνκεςθ -Χυμπλθρϊνουν τθ γνϊςθ τουσ για τα μορφικά ςτοιχεία με αςκιςεισ κατανόθςθσ και με κατάλλθλα ζργα τζχνθσ ωσ παραδείγματα -Ωποβάλλονται ςε αςκιςεισ υφισ με πθχτό χρϊμα -Χρθςιμοποιοφν ποικίλουσ τρόπουσ για να αποδϊςουν διαφορετικζσ υφζσ ςτο ζργο τουσ. Για παράδειγμα, χρθςιμοποιοφν τυπϊματα, φυςιματα, δουλεφουν με τα δάκτυλα, με ςφουγγαράκια κ.α. -Υεριγράφουν τα υλικά με απτικι επαφι -Επιλζγουν να δθμιουργιςουν μια ςφνκεςθ ρυκμοφ, ςυμμετρίασ, ιεράρχθςθσ ι τοποκζτθςθσ ςτθ χρυςι τομι -Ρα διακρίνουν τθ δομι ςε οργανικι και γεωμετρικι -Εκπαιδευτικά προγράμματα μακθτζσ για _agogh/episk.aspx -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου - lib/pi_lib_polymesa _katalogos_optiko_v ideo.htm -Αναφζρονται ςε ζννοιεσ και ςε αρχζσ ςφνκεςθσ π.χ. ενότθτα, ποικιλία

335 335 -Εκφράηουν τθν ανκρϊπινθ κλίμακα με ςμικρφνςεισ και μεγεκφνςεισ -Χρθςιμοποιοφν τον κάνναβο Δίνουν τθν αίςκθςθ του όγκου ςε επίπεδο ζργο, αλλά και να διαμορφϊνουν τον όγκο ςε τριςδιάςτατεσ μορφζσ Αποδίδουν τθν ζννοια του χϊρου ςε δυςδιάςτατα ζργα και το χϊρο ςε τριςδιάςτατα Δθμιουργοφν τθν αίςκθςθ τθσ προοπτικισ ςε πλαςτικι μακζτα χωρίσ τθ χριςθ γεωμετρικϊν οργάνων Τγκοσ Χϊροσ Υροοπτικι δφο ςθμείων Χχεδιαςτικι Χρωματικι Ατμοςφαιρικι -Χρθςιμοποιοφν μικρά ςε μζγεκοσ παλιά αντικείμενα τα επικολλοφν ςε ζνα κόντρα πλακζ και τα επιηωγραφίηουν, επιλζγοντασ ζνα τρόπο ςφνκεςθσ -Αποδίδουν φζρουςα και πίπτουςα ςκιά ςτα αντικείμενα, τονικζσ διαβακμίςεισ (κιαροςκοφρο, ςφουμάτο) -Επικολλοφν ςε κόντρα πλακζ ι ςκλθρό χαρτόνι τρία άνιςα μεταξφ τουσ κατακόρυφα επίπεδα, τα οποία αναφζρονται ςε ζνα κζμα και αποδίδουν κάποιου είδουσ προοπτικι, για παράδειγμα, χρωματικι. Ψα επιηωγραφίηουν -Εφαρμόηουν τθν αντίλθψθ του χϊρου χϊροσ πραγματικόσ, χϊροσ εικαςτικόσ και χρθςιμοποιοφν ποικίλουσ τρόπουσ αναπαράςταςισ του -Ηωγραφίηουν με προοπτικι δφο ςθμεία φυγισ -Επικαλφπτουν, ςμικρφνουν και διαφοροποιοφν χρωματικά τθν απόδοςθ ενόσ τοπίου

336 336 χρθςιμοποιϊντασ τζμπερεσ Χυηθτοφν για τθν ζννοια του γραμμικοφ και κυκλικοφ χρόνου Χρόνοσ Αναπαριςτοφν εικαςτικά ζνα γεγονόσ του παρόντοσ, του μζλλοντοσ ι του παρελκόντοσ ι παριςτοφν με αφαιρετικό τρόπο τισ παραπάνω ζννοιεσ Χυηθτοφν τθν ζννοια του παρόντοσ του παρελκόντοσ και του μζλλοντοσ -Αναπαριςτοφν τισ ζννοιεσ γραμμικόσ και κυκλικόσ χρόνοσ και τισ επεξθγοφν με μία performance ι happening -Αςκοφνται ςτθ ςφνκεςθ και ςτα προςχζδια 3 Ο Άξονασ: ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Κζματα από: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Εμπνζονται από ιςτορικά και κοινωνικά κζματα, κακϊσ και κζματα αειφορίασ περιβάλλοντοσ, πολιτιςμοφ για να δθμιουργοφν ατομικά ι ομαδικά ζργα ιςτορία κοινωνία Αειφόρο ανάπτυξθ Υεριβάλλον -Αντλοφν υλικό από ιςτορικά κζματα (17 θ Ροεμβρίου, 25 θ Παρτίου κ.ά.), κοινωνικά κζματα (ανιςότθτεσ, ανκρϊπινεσ ςχζςεισ, διαφυλικζσ ςχζςεισ, οικολογία, περιβάλλον, ρφπανςθ κ.ά.) -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο τισ ςχετικζσ πλθροφορίεσ με τθν αειφόρο ανάπτυξθ, το περιβάλλον και τον πολιτιςμό Αντλοφν ερεκίςματα και ιδζεσ από τθν κακθμερινι τουσ Υολιτιςμό -Σργανϊνουν μια

337 337 ςυνφπαρξθ με ςυμμακθτζσ που προζρχονται από διαφορετικοφσ πολιτιςμοφσ Αντιλαμβάνονται τθν δικι τουσ ευκφνθ και τθν ευκφνθ όλων μασ για τθ μόλυνςθ του περιβάλλοντοσ και τθν απρόςκοπτθ ςυνζχιςθ τθσ ηωισ ςτον πλανιτθ Αναγνωρίηουν τισ διαφορζσ και τισ ομοιότθτεσ ςτισ κουλτοφρεσ, τισ φυλζσ και τισ κρθςκείεσ Αντλοφν ιδζεσ από τθν ελλθνικι παράδοςθ, από εξωευρωπαϊκοφσ πολιτιςμοφσ και από μοντζρνα ζργα, να επιλζγουν ςτοιχεία και να τα ενςωματϊνουν ςε ζργα τουσ Εξοικειϊνονται με τουσ χϊρουσ, τα εκκζματα και τθ λειτουργία των μουςείων Αντιλαμβάνονται ότι θ τζχνθ χρθςιμοποιεί ςφμβολα Ζχουν δικζσ τουσ ιδζεσ, ςκζψεισ, απόψεισ και εμπειρίεσ τισ οποίεσ να εκφράηουν ςτα δικά τουσ εικαςτικά ζργα Κζματα από: ελλθνικι παράδοςθ, τοπικι ιςτορία εξωευρωπαϊκοφσ πολιτιςμοφσ Κζματα από επιςκζψεισ ςε μουςεία Κζματα με ςυμβολιςμοφσ - αλλθγορίεσ εικαςτικι γιορτι με κζμα τθ διαφορετικότθτα. Πακθτζσ από όλεσ τισ εκνικότθτεσ που ανικουν ςτθν τάξθ παίρνουν μζροσ παρουςιάηοντασ λεκτικά και οπτικά το ζργο τουσ και ζνα μικρό αντικείμενο, φαγθτό, φφαςμα ι οτιδιποτε άλλο επικυμοφν από τον πολιτιςμό τουσ, που να αναφζρεται ςτισ υπόλοιπεσ αιςκιςεισ εκτόσ τθσ οπτικισ. Επίςθσ, βρίςκουν κοινά πολιτιςμικά ςτοιχεία και αναρτοφν το ςυμβάν ςτθν ιςτοςελίδα του ςχολείου -Αυτοςυςτινονται με ζνα ζργο δικισ τουσ επιλογισ από τθν ατομικι τουσ παράδοςθ, το οποίο αναλφουν και επεξθγοφν -Αντιγράφουν - μελετοφν παραδοςιακά, διαπολιτιςμικά ι ςφγχρονα κζματα και ενςωματϊνουν ςτοιχεία, μοτίβα, υλικά από αυτά ςτα ζργα τουσ -Δθμιουργοφν ζνα ομαδικό ζργο ςτθν αυλι του ςχολείου με απλά υλικά όπωσ κιμωλίεσ, ορίηοντασ τθ κζςθ τουσ ςτον κόςμο γεωγραφικά, πολιτιςτικά, ιςτορικά κ.α. -Χρθςιμοποιοφν το διαδίκτυο για να δουν ζργα τθσ land art earth art. -Αντιγράφουνμελετοφν το αγγείο,

338 338 Χυνδυάηουν τισ εικαςτικζσ τζχνεσ με τα άλλα μακιματα του ςχολείου ςε ποικίλα κζματα και εφαρμογζσ Διακεματικι Διεπιςτθμονικι προςζγγιςθ με άλλα μακιματα το μικρογλυπτό ι το κόςμθμα -Πεταφζρουν αρχαία κζματα ςτθ ςφγχρονθ εποχι -Επεξθγοφν ςφμβολα και ςυμβολιςμοφσ με κατάλλθλα παραδείγματα από κϊδικεσ (π.χ. ςιματα τροχαίασ) ι από ζργα τζχνθσ (π.χ. το περιςτζρι ωσ Άγιο Υνεφμα). Εκφράηουν το νόθμα του ςυμβολιςμοφ ςτθν τζχνθ Δθμιουργοφν κϊδικα ι χρθςιμοποιοφν ςφμβολα ςε ζργα τουσ Εφαρμόηουν τισ εικαςτικζσ γνϊςεισ τουσ ςε ςχολικζσ γιορτζσ, εικονογραφοφν κζματα από άλλα μακιματα (π.χ. από τθ Γεωγραφία τθν τομι του εδάφουσ) Επιλζγουν ευκαιριακά ελεφκερα το κζμα του ζργου τουσ Ελεφκερα κζματα 4οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΜΕΝΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ:

339 339 Δθμιουργοφν εικόνεσ νατουραλιςτικά με αφξουςα ευχζρεια Φωτοςκιάηουν απλά Ηωγραφίηουν από παρατιρθςθ και από φανταςία με λίγεσ τονικζσ και χρωματικζσ αντικζςεισ Χυνεργάηονται με τουσ άλλουσ για τθν παραγωγι ομαδικϊν ζργων Χχζδιο Ηωγραφικι -Δθμιουργοφν ζργα με ποικίλουσ τρόπουσ αναπαράςταςθσ και με ποικίλεσ τεχνικζσ (ελεφκερα ι εκ του φυςικοφ ςχζδια, προςχζδια και ςθμειϊςεισ, ομαδικι τοιχογραφία, χριςθ κάναβου, χριςθ οργάνων και εκκζςεισ ζργων) Πζςα από το διαδίκτυο πλθροφοροφνται για τισ απόψεισ τθσ ςφγχρονθσ αρχιτεκτονικισ ςε ςχζςθ με το περιβάλλον Βιβλίο μακθτι για τθν Βϋ τάξθ του Γυμναςίου Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Γϋ τάξθ του Γυμναςίου Αντιγράφουν μια απλι αγιογραφία Δθμιουργοφν μια εικόνα με τθν τεχνικι του ψθφιδωτοφ Υλάκουν περίοπτεσ φιγοφρεσ με ςωςτζσ αναλογίεσ χωρίσ λεπτομζρειεσ Χκαλίηουν ςε μαλακό ξφλο απλά ανάγλυφα και να αντιλαμβάνονται τισ ποικίλεσ δυνατότθτεσ του ξφλου ωσ πλαςτικοφ μζςου Χχεδιάηουν μια εμπορικι εικόνα χρθςιμο-ποιϊντασ μορφικά ςτοιχεία και αρχζσ τθσ Ψθφιδωτό Υλαςτικι Ξεραμικι υλογλυπτικι -Δθμιουργοφν ζνα παραμφκι ι ςενάριο για τθν μετανάςτευςθ των ηϊων και των πουλιϊν του δάςουσ ςε περίπτωςθ πυρκαγιάσ. Ξόβουν ςκλθρά χαρτόνια ςτα ςχιματα των ποδιϊν των ανωτζρω ηϊων ι πουλιϊν, και ςϋ ζνα μακρφ χαρτί του μζτρου αποτυπϊνουν με χρϊμα το ταξίδι αυτϊν των πλαςμάτων μζςα ςτο δάςοσ. Ψαυτόχρονα μιλοφν γι αυτό το ταξίδι αναπαράγοντασ τουσ αντίςτοιχουσ ιχουσ του κινδφνου και του πατιματόσ -Δθμιουργοφν ρθχά εςϊγλυφα ςε μαλακό ξφλο με διακοςμθτικό Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋκαι Γϋ του Γυμναςίου Εποπτικό υλικό: -Χειρά διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία του διδάςκοντοσ (4 βιβλία x 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) -Cd διάρκειασ 1 ϊρα που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ (ςυνολικά 4 cd)

340 340 τζχνθσ κζμα από τθν εκκλθςιαςτικι ξυλογλυπτικι Εκφράηουν τθν άποψι τουσ για αιςκθτικζσ επεμβάςεισ ςτο χϊρο ςτον οποίο ηουν Υλζκουν με διαφορετικά υλικά και αντιλαμβάνονται τθ ςθμαςία τθσ των λαϊκϊν παραδόςεων ςτον ςυγκεκριμζνο τομζα Αγιογραφία Εξϊφυλλα δίςκων Happening Performance Αγιογραφοφν εικόνεσ ςε μικρό μζγεκοσ με τθν παραδοςιακι τζχνθ Αντιγράφουν ζνα απλό διακοςμθτικό μοτίβο από παραδοςιακό βοτςαλωτό ι το πρόςωπο ενόσ αγίου από βυηαντινό ψθφιδωτό Δθμιουργοφν μορφζσ και απλά χρθςτικά αντικείμενα με πθλό Δθμιουργοφν εξϊφυλλο δίςκου μουςικισ ι CD Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) CD ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD ROM) Υλζξιμο Ξάνουν ζνα happening αναπαριςτϊντασ τουσ διαφορετικοφσ τρόπουσ πλζξθσ Αναηθτοφν ςχζςθ τθ τθσ Δθμιουργοφν ζνα ομαδικό μεγάλο πλεκτό, από ατομικζσ εργαςίεσ χρθςιμοποιϊντασ ποικίλα υλικά και βάςθ από κοτετςόςυρμα. Ψο αναρτοφν ςτον Βιβλίο μακθτι για τθν Βϋ τάξθ του Γυμναςίου Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Βϋ τάξθ του

341 341 αρχιτεκτονικισ, τθσ πολεοδομίασ, τθσ οικολογίασ κακϊσ και τθσ αειφόρου ανάπτυξθσ Αρχιτεκτονικι τοίχο τθσ τάξθσ Χχεδιάηουν μια πλαςτικι μακζτα με τθν πόλθ που ονειρεφονται και ςυνδυάηουν τθν αρχιτεκτονικι με τθν οικολογία Γυμναςίου Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋκαι Γϋ του Γυμναςίου Διακόςμθςθ εςωτερικϊν χϊρων -Επιλζγουν χρωματιςμοφσ πάνω ςε φωτοτυπία μιασ εικόνασ εςωτερικοφ χϊρου (π.χ. παιδικό δωμάτιο ι κακιςτικό) Διαμορφϊνουν τον χϊρο τθσ τάξθσ τουσ Χυςχετίηουν τισ εικαςτικζσ τζχνεσ με το κζατρο Χχεδιάηουν και διακοςμοφν βιβλιοκικεσ Χχεδιάηουν τθ μακζτα του ςκθνικοφ ενόσ κεατρικοφ ζργου ι ενόσ κοςτουμιοφ ι μιασ μάςκασ τθσ παράςταςθσ Πακζτεσ ςκθνικϊν -Δίνουν αιςκθτικζσ λφςεισ και παρεμβαίνουν με ςχζδια ι μακζτεσ -Δθμιουργοφν διςδιάςτατθ (από χαρτόκουτα) μακζτα ςκθνικοφ, αφοφ μελετιςουν τθν περιγραφι του ςτθν ειςαγωγι κεατρικοφ κειμζνου -Επιλζγουν κεατρικό ςκθνικό ςε ςχζςθ με ςχολικζσ γιορτζσ ι με άλλα μακιματα -Χχεδιάηουν ι και

342 342 καταςκευάηουν μάςκα -Χρθςιμοποιοφν μια χάρτινθ ςακοφλα οπωροπωλείου, κόβουν μάτια και ςτόμα. Ψθν επιηωγραφίηουν και κάνουν μία μικρι performance 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΣΕΧΝΟΣΡΟΠΙΕ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Υροςδιορίηουν τθν ιςτορικι περίοδο, και τον τόπο δθμιουργίασ, κακϊσ και ςτοιχεία τεχνοτροπίασ ενόσ χαρακτθριςτικοφ ζργου που τουσ είναι γνωςτό Διακρίνουν ςε ζνα χαρακτθριςτικό ζργο τζχνθσ τισ εμφανείσ επιδράςεισ που ζχει δεχτεί Χυγκρίνουν ζργα διαφορετικϊν εποχϊν ι πολιτιςμϊν Ξατανοοφν τθ ςυνζχεια των εικαςτικϊν τεχνϊν από εποχι ςε εποχι Ξατανοοφν τθν ςθμαςία των πολιτιςμικϊν, περιβαλλοντικϊν, πολιτικϊν, οικονομικϊν, κοινωνικϊν Αναφορζσ ςτθ Ποντζρνα και Χφγχρονθ τζχνθ Land art Earth art. Environmental art Κεματικι Λςτορία Ψζχνθσ Εξωευρωπαϊκι τζχνθ Υροκολομβιανι Λαπωνικι -Θ διδαςκαλία των ειςαγωγικϊν ςτοιχείων τθσ ιςτορίασ τθσ Ψζχνθσ γίνεται με ζμφαςθ ςτα μορφολογικά ςτοιχεία. -Σι μακθτζσ δανείηονται βιβλία ιςτορίασ Ψζχνθσ από τθ ςχολικι βιβλιοκικθ -Χθμειϊνουν ιςτορικά ςτοιχεία, κάνουν παρατθριςεισ - ςκζψεισ για περιόδουσ τζχνθσ, για ζργα και για καλλιτζχνεσ. Εκκζτουν τισ εντυπϊςεισ τουσ από μια επίςκεψθ ςε μουςείο, ςε αίκουςεσ τζχνθσ, ςε εργαςτιριο καλλιτζχνθ ι ςτθν πινακοκικθ -Αναγνωρίηουν τισ διάφορεσ επιδράςεισ (κοινωνικζσ, κρθςκευτικζσ, πολυπολιτιςμικζσπ -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) -CD ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD ROM) -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ ιςτορίασ τθσ τζχνθσ -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ με ζργα καλλιτεχνϊν

343 343 αλλαγϊν, και επιρροϊν ςτθ διαμόρφωςθ τθσ τζχνθσ εριβαλλοντικζσ, οικονομικζσ, πολιτικζσ κ.ά.) Αναγνωρίηουν λίγα εξωευρωπαϊκά ζργα τζχνθσ και να ςζβονται τθν τζχνθ κάκε πολιτιςμοφ -Δθμιουργοφν ζργα με ςφγχρονο κζμα ενςωματϊνοντασ ςτοιχεία από διαφορετικοφσ πολιτιςμοφσ Αναγνωρίηουν τθ ςπουδαιότθτα τθσ βυηαντινισ τζχνθσ ωσ ελλθνικισ κρθςκευτικισ τζχνθσ Βυηαντινι τζχνθ - Πελετοφν ιδιαίτερα τθ Βυηαντινι κρθςκευτικι τζχνθ ςτισ εκκλθςίεσ, ςτισ τοιχογραφίεσ, ςτισ εικόνεσ, ςτα ψθφιδωτά και ςτα ςκεφθ -Χυγκρίνουν και διακρίνουν μια ςταυρόςχθμθ και μια βαςιλικι εκκλθςία -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ με πλοφςιο υλικό ςε κζματα Βυηαντινισ αγιογραφίασ και αρχιτεκτονικισ -Πελετοφν ιδιαίτερα τθ Βυηαντινι κρθςκευτικι τζχνθ ςτισ εκκλθςίεσ, ςτισ τοιχογραφίεσ, ςτισ εικόνεσ, ςτα ψθφιδωτά και ςτα ςκεφθ. Αναγνωρίηουν λίγα ζργα και το όνομα οριςμζνων κορυφαίων καλλιτεχνϊν ιταλικισ Αναγζννθςθσ τθσ Αναγζννθςθ Ανκρϊπινο ςϊμα -Υεριγράφουν ςφντομα ζργα ηωγραφικισ, γλυπτικισ, αρχιτεκτονικισ, ζργα διάφορων πολιτιςμϊν και εποχϊν, μοντζρνα και ςφγχρονα καλλιτεχνικά ζργα και αποδίδουν ταυτόχρονα τα κφρια γνωρίςματά τουσ -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο ιςτοςελίδεσ με ζργα μεγάλων καλλιτεχνϊν τθσ Αναγζννθςθσ -Υροςεγγίηουν τθν ζκφραςθ τθσ διαφορετικότθτασ ςτθν παρουςίαςθ

344 344 και ςτθ χριςθ του ανκρϊπινου ςϊματοσ ςε διάφορεσ εποχζσ ι τεχνοτροπίεσ Ψοπίο Ρεκρζσ φφςεισ Αποδίδουν το φυςικό και το δομθμζνο τοπίο ςε διάφορεσ εποχζσ και τεχνοτροπίεσ - Υροςεγγίηουν το κζμα τθσ νεκρισ φφςθσ μζςα από διαφορετικά ζργα -Αναηθτοφν ςτο διαδίκτυο υλικό, ζργα τζχνθσ που ζχουν ωσ κζμα το τοπίο και τισ νεκρζσ φφςεισ com 6 οσ Άξονασ: ΑΙΘΗΣΙΚΗ - ΚΡΙΣΙΚΗ - ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια ςτον προφορικό και ςτο γραπτό λόγο όλουσ τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ δραςτθριότθτζσ τουσ Υεριγράφουν με λεπτομζρειεσ αυτό που βλζπουν ςε ζνα ζργο Υροςδιορίηουν και χαρακτθρίηουν με επίκετα, ριματα και ουςιαςτικά τα κφρια μορφικά ςτοιχεία του Χχολιάηουν απλά το περιεχόμενο, το νόθμα ι το μινυμα ενόσ χαρακτθριςτικοφ ζργου Σρολογία Ψζχνθσ Ανάλυςθ ζργου περιγραφικι μορφολογικι περιεχομζνου, νοιματοσ κοινωνικϊν επιδράςεων και επικοινωνίασ. -Αξιολόγθςθ αυτοαξιολόγθςθ Θ ςπουδαιότθτα τθσ τζχνθσ -Ψζχνθ και Κρθςκεία και -Χθμειϊνουν, μελετοφν και χρθςιμοποιοφν τθν εικαςτικι ορολογία, τισ απόψεισ και τισ ιδζεσ. Αναλφουν ζργα από άλλεσ γνωςτικζσ ενότθτεσ (π.χ. Λςτορία Ψζχνθσ, μορφικά ςτοιχεία κ.ά) -Αναλφουν μορφι και περιεχόμενο -Αναλφουν το ζργο τζχνθσ επιλζγοντασ τθν κατάλλθλθ από δοςμζνεσ πολλαπλζσ απαντιςεισ ι αξιολογικζσ κλίμακεσ -Πελετοφν αντιπροςωπευ-τικά, απλά, ςφντομα και κατανοθτά κείμενα, που ςχολιάηουν ζργα ι ηθτιματα τζχνθσ και προζρχονται από -Ενκαρρφνονται για τθ δθμιουργία ιςτοςελίδασ του ςχολείου ι τθσ τάξθσ τουσ και τθν ανάρτθςθ των δικϊν τουσ ζργων τζχνθσ με τθ δυνατότθτα ςχολιαςμοφ των χρθςιμοποιϊντασ τθν ορολογία τθσ τζχνθσ -Βιβλία από τθ ςχολικι βιβλιοκικθ -Βιβλίο μακθτι για τθν Βϋ τάξθ του Γυμναςίου

345 345 -Ψζχνθ και Θκικι καλλιτζχνεσ ι κεωρθτικοφσ τζχνθσ Αντιλαμβάνονται τθ διαφορετικι ςθμαςία καλλιτεχνικϊν ζργων και τεχνουργθμάτων διαφορετικϊν πολιτιςμϊν, ωσ προσ τθν κρθςκεία και τισ παραδόςεισ Εκφράηουν τθ γνϊμθ τουσ για ζργα και επιχειρθματολογοφν για τθν ορκότθτα τουσ Ξατανοοφν απλά κείμενα για τθν τζχνθ Ξρίνουν το ζργο τουσ προςδιορίηοντασ τα κετικά ςτοιχεία και τισ πικανζσ αδυναμίεσ του Αποδζχονται τθν κριτικι των άλλων για το ζργο τουσ Χυμμετζχουν ευχαρίςτωσ ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τθν τζχνθ Διακρίνουν οριςμζνα χαρακτθριςτικά που προςδιορίηουν το ζργο τζχνθσ Αναγνωρίηουν τθ ςπουδαιότθτα και τθν αναγκαιότθτα των τεχνϊν για τον άνκρωπο και τθν κοινωνία -Διδάςκονται ςτοιχειωδϊσ και ςυηθτοφν προγραμματιςμζ-να ι αυκόρμθτα αιςκθτικά κζματα, προβλιματα και χαρακτθριςτικά τθσ τζχνθσ -Διακρίνουν τθ κρθςκευτικι από τθν κοςμικι τζχνθ και τισ εκφράςεισ τουσ κατά εποχζσ μελετϊντασ αντίςτοιχα ζργα -Χυηθτοφν για τθν τζχνθ και τισ βαςικζσ αιςκθτικζσ κατθγορίεσ: ωραίο, καλό, θκικό κετικό, εξιδανικευμζνο παραμορφωμζνο -Χχολιάηουν τα τθλεοπτικά ζργα

346 346 Απαιτοφμενοσ Χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ πρζπει να επιτυγχάνεται μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Απαραίτθτο είναι, επίςθσ, να ςυνεργάηεται με εκπαιδευτικοφσ τζχνθσ και άλλων ειδικοτιτων. Ενδεικτικζσ διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 1. Οαϊκι και κρθςκευτικι παράδοςθ και τζχνθ Αναπαράςταςθ γεγονότων από τθ ηωι του Χριςτοφ, τθ ηωι μεγάλων ιςτορικϊν φυςιογνωμιϊν (φιλοςόφων, ποιθτϊν κ.ά.) και το γενικότερο κρθςκευτικό και λαϊκό βίο (κρθςκευτικζσ γιορτζσ, ικθ και ζκιμα). Θ προςπάκεια αυτι εμπλουτίηεται από τθ Οογοτεχνία, τθν Λςτορία, τα Κρθςκευτικά, τθν Αρχαία Ελλθνικι Γραμματεία. 2. Ελλθνικι Γλϊςςα και Εικαςτικά Θ ελλθνικι γλϊςςα και θ λογοτεχνία ζχουν πολλά κοινά κζματα με τα Εικαςτικά από περιόδουσ, όπωσ θ Επτανθςιακι Χχολι, θ γενιά του 30 κ.ά. Χτα κζματα αυτά μπορεί να προςφζρει και το δικό τθσ περιεχόμενο θ Σικιακι Σικονομία, ιδιαίτερα με το κεφάλαιο για τθν ελλθνικι λαϊκι τζχνθ. Επιδιϊκεται ο μακθτισ: Γ τάξθ Γυμναςίου Ειδικοί διδακτικοί ςτόχοι Ρα μεκοδεφει ζρευνεσ, για να μορφοποιιςει τισ ιδζεσ του Ρα χρθςιμοποιεί ποικιλία τεχνικϊν Ρα εκφράηει ιδζεσ και ςυναιςκιματα ςε ποικίλεσ μορφζσ εικαςτικϊν τεχνϊν Ρα ςυηθτά για τθν αιςκθτικι διάςταςθ των εικαςτικϊν τεχνϊν Ρα αναπτφςςει ςειρζσ από ζργα με κοινό κζμα Ρα ςυγκρίνει ζργα διαφορετικϊν τεχνοτροπιϊν Ρα κατανοεί το ιςτορικό, κοινωνικό και πολιτιςτικό περιεχόμενο των ζργων τζχνθσ Ρα χρθςιμοποιεί ειδικι ορολογία για ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων Ρα επιχειρθματολογεί ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τθν τζχνθ και να αναπτφςςει άποψθ Ρα εκκζτει τα ζργα του και να οργανϊνει εκκζςεισ Ρα ζρκει ςε επαφι με ζργα διαφορετικϊν πολιτιςμϊν και να διακρίνει τισ ομοιότθτεσ και τισ διαφορζσ τουσ Ρα κατανοεί τισ κοινωνικζσ και τισ πολιτιςτικζσ επιδράςεισ που ζχει δεχτεί ζνα ζργο τζχνθσ και τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ τισ απεικονίηει Ρα κατανοεί τθ διαφορά των Ξαλϊν Ψεχνϊν από τισ εφαρμοςμζνεσ τζχνεσ Ρα χρθςιμοποιεί και να αναλφει τα εμπορικά προϊόντα, το λαϊκό πολιτιςμό, τθν τεχνολογία των ΠΠΕ και τισ διάφορεσ εικόνεσ και να παίρνει ιδζεσ από όλα αυτά Ρα αναλφει, να ερμθνεφει και να αξιολογεί μορφολογικά και νοθματικά διάφορα ζργα χρθςιμοποιϊντασ τθν κατάλλθλθ ορολογία Ρα κατανοεί τθ ςφνδεςθ όλων των Ξαλϊν Ψεχνϊν με το περιεχόμενο των άλλων γνωςτικϊν αντικειμζνων Ρα καταλαβαίνει τισ τεχνικζσ και τισ μεκόδουσ ςτισ κυριότερεσ εικαςτικζσ τζχνεσ Ρα αναγνωρίηει τθν αξία τθσ Ψζχνθσ ωσ ςθμαντικισ και απαραίτθτθσ ανκρϊπινθσ εμπειρίασ

347 347 Ρα κάνει τθν τζχνθ αδιάςπαςτο μζροσ τθσ κακθμερινισ ηωισ του Ρα κατανοεί ότι θ γνϊςθ τθσ Ψζχνθσ χαρακτθρίηει τα καλλιεργθμζνα άτομα Ρα εξοικειωκεί με τα μουςεία και τισ πινακοκικεσ Ρα διερευνά τα διάφορα καλλιτεχνικά επαγγζλματα Ρα ςυνεργάηονται οι μακθτζσ μεταξφ τουσ για τθ δθμιουργία ομαδικοφ ζργου Ρα χρθςιμοποιοφν τον θλεκτρονικό υπολογιςτι για τθν παραγωγι εικαςτικοφ ζργου Ρα κατανοοφν ότι θ τζχνθ είναι γλϊςςα επικοινωνίασ μεταξφ των λαϊν ΑΞΟΝΕΣ ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 οσ Άξονασ: ΤΛΙΚΑ ΚΑΙ ΤΝΘΕΣΑ ΜΕΑ - ΣΕΧΝΙΚΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χχεδιάηουν και να ηωγραφίηουν με αυξάνουςα ικανότθτα και ευαιςκθςία Χρθςιμοποιοφν τρεισ τουλάχιςτον διαφορετικζσ τεχνικζσ και να αποδίδουν απλζσ χρωματικζσ ποιότθτεσ με τόνουσ και με αποχρϊςεισ Χρθςιμοποιοφν το χαρτί ωσ χρωματικι επιφάνεια και ωσ καταςκευαςτικό μζςο Ωλικά ςχεδίου και ηωγραφικισ -Επιλζγουν και μακαίνουν τα υλικά, τα μζςα και τισ τεχνικζσ που κα χρθςιμοποιθκοφν για τισ προτεινόμενεσ ςτον τζταρτο άξονα μορφζσ των εικαςτικϊν τεχνϊν -Βιβλίο μακθτι για τθν Γϋτάξθ του Γυμναςίου -Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τθ Γϋτάξθ του Γυμναςίου: gymnasio/eikastik a/kath.pdf

348 348 Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια όλα τα απαραίτθτα γεωμετρικά όργανα Γεωμετρικά όργανα Χαρτόνια, χαρτιά διάφορα Σργάνωςθ, μζκοδοσ Υοικίλα υλικά και εργαλεία Υθγζσ -Χρθςιμοποιοφν κατάλλθλα γεωμετρικά όργανα ανάλογα με το προτεινό-μενο κζμα, χαρτόνια και χαρτιά για ςχζδια, μακζτεσ και καταςκευζσ -Ελεφκερο ςχζδιο ΒϋΟυκείου t/index.php?lesso n_id=20&ep=435 -Γραμμικό ΒϋΟυκείου t/index.php?lesso n_id=20&ep=462 -Αρχιτεκτονικό ΓϋΟυκείου t/index.php?lesso n_id=20&ep=463 Χρθςιμοποιοφν ςφγχρονα μζςα παραγωγισ εικόνασ Υειραματίηονται με νζα υλικά και μζςα Σργανϊνουν εργαςτιριο και ενθμερϊνονται για ποικίλα υλικά ςχεδίου και ηωγραφικισ για να ζχουν τθν πρωτοβουλία τθσ τελικισ επιλογισ Σργανϊνουν τθν πορεία των ζργων τουσ Φωτογραφικι μθχανι Βίντεο -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου /gymnasio/eikast ika_a/kath/1_88. pdf /gymnasio/eikast ika_b/kath/s_1_ 95.pdf /gymnasio/eikast ika/kath.pdf

349 349 Εκπαιδεφονται ςτθ χριςθ τθσ ςφγχρονθσ τεχνολογίασ, ςτθν παραγωγι εικόνασ με διάφορουσ τρόπουσ, ςτθ χριςθ λογιςμικοφ για ςχζδιο και ηωγραφικι Ερευνοφν διάφορεσ πθγζσ και να επιλζγουν τεχνικζσ, τισ οποίεσ να δοκιμάηουν ςε ζργα τουσ. Θλεκτρονικόσ Εγγραμματιςμόσ - Θ/Ωπολογιςτισ -Εφαρμόηουν διάφορεσ τεχνικζσ. -Δθμοςιεφουν και αναρτοφν ζργα τουσ ςτισ κατάλλθλεσ ςελίδεσ του ςχολικοφ δικτφου Επιλζγουν το κατάλλθλο υλικό για τθ μορφοποίθςθ τθσ ιδζασ τουσ και χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια τα κατάλλθλα εργαλεία. Υειραματιςμοί -Χρθςιμοποιοφν και διαμορφϊνουν ποικίλα και πρωτότυπα υλικά και μζςα (π.χ. ςφρμα, ξφλο, γφψο, φφλλο χαλκοφ, φφλλο αλουμινίου, χάντρεσ, κόλλεσ, πλαςτικά, άχρθςτα υλικά)ςε ςυνδυαςμό και με τα πολυμζςα -Χειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Γυμνάςιο -CD ROM interactive για το Γυμνάςιο Εποπτικό υλικό: -Χειρά διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία του διδάςκοντοσ (4 βιβλία x 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) -Cd διάρκειασ 1 ϊρα που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ (ςυνολικά 4 cd)

350 350 2 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Επιχειροφν τον προςδιοριςμό του φωτόσ των ζργων τουσ και τθ φωτοςκίαςθ με λίγουσ τόνουσ Πορφοποιοφν τα ζργα τουσ χρθςιμοποιϊντασ ποικίλα μορφικά ςτοιχεία Υροςζχουν τθ ςφνκεςθ του ζργου τουσ Διακρίνουν τθ δομι και τθ ςφνκεςθ ςϋ ζνα ζργο τζχνθσ Διακρίνουν ςε ςχζςθ με το χρόνο τθν «εγκυμονοφςα ςτιγμι» και το ενςταντανζ ςτα ζργα τζχνθσ Φωσ Φωτοςκιάςεισ Τγκοσ Χϊροσ Χρόνοσ Βάκοσ -Δθμιουρ-γοφν ζργα με διαφορετικοφσ φωτιςμοφσ -Χρθςιμοποιοφν κερμά ψυχρά χρϊματα ςτισ ςκιζσ -Σργανϊνουν τθν εικόνα -Σργανϊνουν με τθν τεχνικι του κολλάη ζνα ζργο που να εμπεριζχει τθν ζννοια του χρόνου ςε ςχζςθ με το ενςταντανζ -Ξατάλογοσ ψθφιακοφ και οπτικο ακουςτικοφ υλικοφ Βιβλιοκικθσ Υαιδαγωγικοφ Λνςτιτοφτου talogos_optiko_video. htm Χρθςιμοποιοφν ςτα ζργα τουσ μορφικά ςτοιχεία με τζτοιο τρόπο, ϊςτε να δίνουν τθν ψευδαίςκθςθ τθσ κίνθςθσ, τθσ ζνταςθσ, τθσ δυναμικισ Υροςκζτουν το ςτοιχείο τθσ πραγματικισ κίνθςθσ ςε εικαςτικά ζργα Αποδίδουν ευκρινϊσ τον όγκο, το χϊρο και το βάκοσ με ποικίλουσ τρόπουσ -Επιχειροφν μεταφορά εννοιϊν του φυςικοφ κόςμου (δυνάμεισ, βάρθ, μεταβολζσδράςεισ, διευκφνςεισ) ςε εικαςτικό ζργο -Αποδίδουν τθν πραγματικι κίνθςθ ςε μομπίλ, ςε κατάςκευζσ ι ςε βίντεο -Διδάςκονται και εφαρμόηουν ςτοιχεία ςφνκεςθσ ( π.χ. ιςορροπία χρϊματοσ, ςχιματοσ, φωτόσ, υφισ) -Αναλαμβάνουν αςκιςεισ και ζργα με ζμφαςθ ςτον όγκο, ςτο χϊρο, ςτο βάκοσ -Εκπαιδευτικά προγράμματα για μακθτζσ h_agogh/episk.asp x -Εποπτικό Πουςείου Ππενάκθ: υλικό i.gr/index.asp?lang =gr&id=3

351 351 Ξατανοοφν οριςμζνα χαρακτθριςτικά μορφικά ςτοιχεία τθσ φωτογραφικισ και τθσ κινθματογραφικισ γλϊςςασ Αναφορά ςε λίγα μορφικά ςτοιχεία τθσ φωτογραφίασ, του βίντεο, του κινθματογράφου -Γνωρίηουν τα μορφικά ςτοιχεία τθσ κινθματογραφικισ γλϊςςασ (πλάνο, χρόνοσ, (διάρκεια) μοντάη, ιχοσ, οπτικι γωνία, κίνθςθ μθχανισ, κίνθςθ εικόνασ) -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. y.asfa.gr/askt1/ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: h.gr/teloglion/defa ult.aspx?page=448 3 οσ Άξονασ: ΘΕΜΑ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ - ΝΟΗΜΑ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Εμπνζονται από τισ εκφραςτικζσ και τισ επικοινωνιακζσ δυνατότθτεσ των ςφγχρονων μζςων Κζματα κατάλλθλα για φωτογραφίεσ, βίντεο ι Θ/Ω -Πελετοφν και αξιοποιοφν εικαςτικά επίκαιρα κζματα από ρεπορτάη, ςτιγμιότυπα, διθγιςεισ, απλά ςενάρια Αντλοφν ιδζεσ από τθ μοντζρνα τζχνθ και να δθμιουργοφν ζργα με ςυγκεκριμζνθ τεχνοτροπία -Σργανϊνουν ζνα ηωγραφικό ζργο ςτάηοντασ και χφνοντασ χρϊμα με ςκοπό τθν δθμιουργία ςυνκζςεωσ με ζντονθ εκφραςτικότθτα -Δθμιουργοφν ςειρά ζργων με το ίδιο κζμα

352 352 Αντλοφν ιδζεσ από ποικίλα ερεκίςματα Υροςδίδουν ςτο ζργο τουσ περιεχόμενο και νόθμα Πεταδίδουν ζνα μινυμα μζςα από το ζργο τουσ Κζματα από: Χυνκζςεισ αντικειμζνων, τοπία, φωτογραφίεσ, γεγονότα, ακλθτιςμό, αυτοκίνθτα -Ακολουκοφν τθ δθμιουργικι πορεία ςτο ζργο τουσ. Δθλαδι εκφράηονται ςτα εξισ εξελικτικά ςτάδια: 1. Χυλλαμβάνουν τθν ιδζα 2. Ερευνοφν το ίδιο κζμα ςε ζργα καλλιτεχνϊν 3. Επιλζγουν το μζςο και 4. Υραγματοποιοφν Από το διαδίκτυο μακαίνουν για τον Ψηάκςον Υόλοκ: on-pollock.com και τον Γιόηεφ Ππόυσ: tstory.org/artistbeuys-joseph.htm Πεταδίδουν ζνα μινυμα μζςα από το ζργο τουσ Αντιλαμβάνονται τα προβλιματα του περιβάλλοντοσ ωσ ουςιϊδθ και πρωταρχικά Ερχονται ςε επαφι με το ζργο καλλιτεχνϊν που ζδραςαν ςτθν κατεφκυνςθ τθσ ευαιςκθτοποίθςθσ για τθν κλιματολογικι απειλι του πλανιτθ Υολυμζςα Δράςεισ Ζντυπο υλικό Εικαςτικζσ παρεμβάςεισ ςχολείο Εικαςτικζσ παρεμβάςεισ ςτθν κοινότθτα -Δθμιουργοφν ςυναποφαςίηοντασ εικαςτικά ζργα εντόσ ι/και εκτόσ ςχολείου με κζματα που αφοροφν ςτθν εξοικονόμθςθ ενζργειασ, ςτθν ανακφκλωςθ, ςτθν προςταςία του πλανιτθ 25 τρόποι να ςϊςεισ τον πλανιτθ: ugger.com/files/2 006/04/25_ways_ to_save.php -Λςτοςελίδα ιςτορικισ δθμοςιογραφίασ: e.oup.com/categ ory/academic/lite rature/texts/pros e/reportage.do

353 353 Αξιολογοφν τα μθνφματα ςε ςχζςθ με τον πολιτιςμό, το περιβάλλον και τθν αειφόρο ανάπτυξθ. Αειφόρο ανάπτυξθ -Επιλζγουν μθνφματα από προβλιματα που ζχουν ανακφψει από τθ διαχείριςθ του περιβάλλοντοσ, τθν ειρθνικι επίλυςθ πάςθσ φφςεωσ προβλθμάτων χϊρασ ι χωρϊν, από τθν ανάπτυξθ νζων τεχνολογιϊν για τθν παραγωγι ενζργειασ κ.λ.π. -Λςτοςελίδα με κζματα για τθν αειφόρο ανάπτυξθ: legislation_summ aries/environmen t/sustainable_dev elopment/index_ el.htm -Χχεδιάηουν και πραγματο-ποιοφν ςε μακζτα ζνα χωριό που κινείται με αιολικι, θλιακι ι άλλθ ενζργια (ςε Χυνεργαςία με τον τεχνολόγο) Ανακαλφπτουν τθν ζννοια τθσ αφαίρεςθσ ςτθν τζχνθ Επιλζγουν από κζματα: ρομαντικά ιμπρεςιονιςτικά υπερρεαλιςτικά ανεικονικά -Πελετοφν μοντζρνα ζργα, κατανοοφν τα ιδιαίτερα ςτοιχείων που προςδιορίηουν τθν τεχνοτροπία (φφοσ) τουσ και τα μεταφζρουν ςε ζργα τουσ -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: benaki.gr/ind ex.asp?lang= gr&id=3 Επιλζγουν οι ίδιοι το κζμα τουσ ελεφκερα -Δθμιουργοφν με πρωτοβουλία τόςο ωσ προσ τθ μορφι όςο και ωσ προσ το περιεχόμενο του ζργου τουσ

354 354 Αντιλαμβάνονται ότι θ δθμιουργία ενόσ εντφπου μπορεί να ζχει αιςκθτικι διάςταςθ. Χχολιάηουν και να προτείνουν οριςμζνουσ τρόπουσ ζνδυςθσ Κζματα από γραφιςτικι Κζματα από μόδα -Αςχολοφνται με τθ γραφιςτικι (γράμματα και αρικμοφσ, ςτιςιμο ςελίδασ, εξϊφυλλα, αφίςεσ εμπορικζσ ι πολιτιςτικζσ κ.ά.) Λςτοςελίδα με κζματα γραφιςτικισ και αφίςασ: 1_posters.html -Χχεδιάηουν λετρίνα μια -Χχεδιάηουν ςκαρίφθμα πρωτότυπου ενδφματοσ υποδιματοσ το ενόσ ι 4 οσ Άξονασ: ΜΟΡΦΕ ΕΙΚΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΜΕΝΩΝ ΣΕΧΝΩΝ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Δθμιουργοφν εικόνεσ με αφξουςα ευχζρεια Χχεδιάηουν εκ του φυςικοφ μια ςφνκεςθ αντικειμζνου με πιςτότθτα Υροςχεδιάηουν, να υλοποιοφν, να βελτιϊνουν, φςτερα από ςυηθτιςεισ και να εκκζτουν ζνα ζργο τουσ Χχζδιο Ηωγραφικι -Δθμιουργοφν ζργα δφο και τριϊν διαςτάςεων και ζργα με κίνθςθ -Εκκζτουν ζργα τουσ και τα -Δθμιουργοφν ζργα ποικίλων μορφϊν και τεχνικϊν -Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Α, Β και Γ Γυμναςίου -Χρθςιμοποιοφν προςχζδια ςθμειϊςεισ 1) /gymnasio/eikast ika_a/kath/1_88. pdf 2) /gymnasio/eikast ika_b/kath/s_1_ 95.pdf 3) /gymnasio/eikast ika/kath.pdf Ηωγραφίηουν επιλζγοντασ από διάφορεσ τεχνικζσ τθν καταλλθλότερθ για τθν ιδζα τουσ

355 355 Χρθςιμοποιοφν μια εικόνα, για να προβάλουν ζνα ςυγκεκριμζνο μινυμα Αφίςεσ -Σργανϊνουν και επιμελοφνται ζντυπα -Δθμιουργοφν εικονογραφθμζνο βιβλίο με ομαδικι εργαςία -Δθμιουργοφν αφίςα με πολιτιςτικό ι με εμπορικό μινυμα. Λςτοςελίδα για τθν ιςτορία τθσ αφίςασ: gnhistory.org/po sters.html -Χυνδυάηουν εικόνα και γράμματα με αιςκθτικό αποτζλεςμα Υροτείνουν ενδυματολογικζσ ιδζεσ Χχζδιο μόδασ Ξόςμθμα -Επιχειροφν το ςκαρίφθμα ενόσ πρωτότυπου ενδφματοσ ι υποδιματοσ (π.χ. μια αποκριάτικθ ςτολι) -Δθμιουργοφν μικροςυνκζςεισ από διάφορα υλικά οι οποίεσ μποροφν να χρθςιμοποιθκοφν ωσ κόςμθμα -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. library.asfa.g r/askt1/ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: tf.auth.gr/te loglion/defa ult.aspx?pag e=448 Ξατανοοφν τισ διαφορζσ και τισ ομοιότθτεσ των Ξαλϊν και των Εφαρμοςμζνων Ψεχνϊν -Χχεδιάηουν ι καταςκευάηουν παραδοςιακό ι μοντζρνο κόςμθμα -Χχεδιάηουν προτάςεισ για τθν αιςκθτικι βελτίωςθ -Σι μακθτζσ αναηθτοφν Λςτοςελίδεσ ςτο διαδίκτυο με τεχνικζσ πάνω ςτα κζματα που διερευνοφν

356 356 Χχζδιο γραφιςτικισ Βιομθχανικό ςχζδιο (ντιηάιν) απλϊν εμπορικϊν προϊόντων (π.χ. επζμβα-ςθ ςτθ φωτοτυπία τθσ εικόνασ μιασ καρζκλασ) Δθμιουργοφν τζχνθ χρθςιμοποιϊντασ ςφγχρονα μζςα παραγωγισ εικόνασ Ψθφιακι εικόνα Φωτογραφία Βίντεο Βίντεο αρτ -Χρθςιμοποιοφν μια ψθφιακι φωτογραφικι μθχανι για να γυρίςουν ζνα βίντεο μερικϊν δευτερολζπτων -Ξάνουν μια εγκατάςταςθ χρθςιμοποιϊντ ασ ζργα τουσ και ςχολιάηουν με ζνα video wall, προςκζτοντασι χουσ Υαρεμβαίνουν αιςκθτικά ςτο χϊρο του ςχολείου ι τθσ γειτονιάσ Υαρεμβάςεισ ςτο χϊρο -Δθμιουργοφν ζνα ςφντομο ςενάριο από ζναν μφκο ελλθνικό ι ξζνο και κάνουν μία performance χρθςιμοποιϊντ ασ αντικείμενα από τθν τάξθ. Υολυμζςα -Υροςκζτουν απλοφσ ιχουσ, που προζρχονται, κυρίωσ, από τθν ανκρϊπινθ φωνι. -Χυνδυάηουν φωτογραφίεσ, φωτοτυπίεσ, ψθφιακζσ εικόνεσ, προβολζσ, κ.ά. ςε ενιαίο αιςκθτικό

357 357 αποτζλεςμα Αςαμπλάη Δθμιουργοφν αιςκθτικζσ μορφζσ ςτο χϊρο ςυνδυάηοντασ και ςυναρμολογϊντασ άχρθςτα-κακθμερινά αντικείμενα -Δθμιουργοφν τοιχογραφίεσ, ανάγλυφα, καταςκευζσ ι ςυναρμογζσ μεγάλου μεγζκουσ, διακοςμιςεισ, δεντροφυτεφςεισ 5 οσ Άξονασ: ΙΣΟΡΙΑ ΣΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΣΕΧΝΟΣΡΟΠΙΕ - ΚΑΛΛΙΣΕΧΝΕ Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Οι μακθτζσ να είναι ικανοί να: Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Οι μακθτζσ: Υροςδιορίηουν χρονικά, ιςτορικά, γεωγραφικά και από άποψθ τεχνοτροπίασ τα ζργα τζχνθσ Διακρίνουν ςε ζνα ζργο τζχνθσ κρθςκευτικζσ, κοινωνικζσ, πολιτικζσ και διαπολιτιςμικζσ επιδράςεισ και κλιματολογικζσ επιρροζσ Διακρίνουν τθ ςθμαςία τθσ γραφισ κακϊσ και τθ χριςθ του λόγου ςτο ζργο τζχνθσ Αναηθτοφν τθ λειτουργία τθσ ζννοιασ και αντιλαμβάνονται για παράδειγμα πϊσ ζνα αντικείμενο μπορεί να πάρει μια διαφορετικι ςθμαςία εάν χρθςιμοποιθκεί με διαφορετικό τρόπο από τον ςτερεότυπο Αντιλαμβάνονται τθ ςθμαςία τθσ τεχνολογίασ ςτθ δθμιουργία εικαςτικοφ ζργου. 18 οσ - 19οσ αιϊνασ Ππαρόκ Ρεοκλαςικιςμόσ Φομαντιςμόσ Λμπρεςιονιςμόσ 20όσ αιϊνασ(ζωσ το 1999) 21 οσ αιϊνασ Ξυβιςμόσ Χουρεαλιςμόσ εξπρεςιονιςμόσ -Πακαίνουν τα μορφολογικά ςτοιχεία του ζργου τζχνθσ -Χρθςιμοποιοφν ωσ πθγζσ βιβλία ιςτορίασ Ψζχνθσ, άρκρα, καταλόγουσ εκκζςεων. -Χυν-δζουν τα ζργα με μεγάλα ιςτορικά γεγονότα, τα οποία κακόριςαν τθν τεχνοτροπία ι τθ κεματολογία -Χχολιάηουν τουσ τίτλουσ των ζργων τζχνθσ κακϊσ και τθ χριςθ γραμμάτων και λόγου -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. library.asfa.g r/askt1/ -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: tf.auth.gr/te loglion/defa ult.aspx?pag e=448

358 358 Αντιλαμβάνονται, επίςθσ, ότι οι τζχνεσ μποροφν και λειτουργοφν χωρίσ ςυγκεκριμζνα όρια Ξάνουν ςυγκρίςεισ αντιπαρακζτοντασ ζργα διαφορετικϊν εποχϊν και να εντοπίηουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ Ξατανοοφν τθ ςυνζχεια των εικαςτικϊν Ψεχνϊν. Γνωρίηουν ονόματα και αντιπροςωπευτικά ζργα καλλιτεχνϊν του 19 ου,20 ου και 21 ου αιϊνα, τα βαςικά χαρακτθριςτικά τεχνοτροπιϊν και εκδθλϊςεων τθσ μοντζρνασ τζχνθσ Εμβακφνουν, να ενοποιοφν και να ςυγκρίνουν διάφορεσ περιόδουσ τθσ τζχνθσ με αφορμι ζνα ςυγκεκριμζνο κζμα Αναφορζσ ςτθ ςφγχρονθ Ψζχνθ Εννοιολογικι τζχνθ Action painting Video art Κεματικι Λςτορία Ψζχνθσ Ψο περιβάλλον Ψα ανεικονικά ζργα μζςα ςϋ αυτά. -Χχολιάηουν ζργα όπωσ τα ready mades και ςυηθτοφν για τθ μορφι αυτι τζχνθσ -Χυηθτοφν για τουσ ςφγχρονουσ καλλιτζχνεσ που παρουςιάηουν δείγματα δουλειάσ παρμζνα από διαφορετικοφσ τομείσ τθσ τζχνθσ και τθσ τεχνολογίασ για παράδειγμα μια εγκατάςταςθ μαηί με βίντεο -Αναφζρονται ςτθν τζχνθ του 20οφ και 21 ου αιϊνα και ςε ζργα οριςμζνων κορυφαίων καλλιτεχνϊν -Αναφζρονται ςφντομα ςε ζργα γλυπτικισ, ηωγραφικισ και αρχιτεκτονικισ, ςε ςφγχρονα ζργα για τθν κατανόθςθ τθσ ςυνζχειασ του μοντζρνου προβλθματιςμοφ -Εποπτικό υλικό Πουςείου Ππενάκθ: benaki.gr/in dex.asp?lan g=gr&id=3 -Βιβλίο Λςτορίασ τθσ Ψζχνθσ Γϋ Ενιαίου Ουκείου pischools.gr/c ontent/inde x.php?lesso n_id=20&ep =436

359 359 Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα Ο μακθτζσ να είναι ικανοί να: -Αναφορζσ ςτθν ελλθνικι τζχνθ τθσ αντίςτοιχθσ περιόδου (ςχολι Πονάχου κ.ά.) -Γράφουν ζνα ςφντομο άρκρο για ζνα ζργο, ζνα καλλιτζχνθ, μια τεχνοτροπία ι μια περίοδο τζχνθσ. -Αναφζρονται ςτθν ζννοια του εικαςτικοφ χϊρου (π.χ. ςτθ ηωγραφικι, ςτθ γλυπτικι, ςτθν αρχιτεκτονικι) -Πελετοφν χαρακτθριςτικά παραδειγματικά ανεικονικϊν ζργων από τα πρωτό-γονα μζχρι τον αφθρθμζνο εξπρεςιονιςμό και τισ καταςκευζσ 6 οσ Άξονασ: ΑΙΘΗΣΙΚΗ - ΚΡΙΣΙΚΗ, ΘΕΩΡΙΑ ΣΕΧΝΗ - ΑΝΑΛΤΗ ΕΡΓΟΤ Λςτοςελίδα με άρκρα για τον ιςτορικό και κριτικό τθσ τζχνθσ: arthistorysp ot.com/201 0/03/artcriticism/ Βαςικά κζματα Δραςτθριότθτεσ Εκπαιδευτικό υλικό Σι μακθτζσ: Χρθςιμοποιοφν με ευχζρεια ςτον προφορικό και ςτο γραπτό λόγο όλουσ τουσ απαραίτθτουσ όρουσ για τισ καλλιτεχνικζσ Σρολογία τζχνθσ Ανάλυςθ και ερμθνεία ζργου τζχνθσ -Ξατάγράφουν ςφντομεσ ςθμειϊςεισ -Αναλφουν ζργα που ςχετίηονται με. -Ψθφιακι Βιβλιοκικθ Α.Χ.Ξ.Ψ. library.asfa.g r/askt1/

360 360 δραςτθριότθτζσ τουσ, να γνωρίηουν τθ ςθμαςία τουσ Υεριγράφουν με λεπτομζρειεσ ζνα ζργο, να προςδιορίηουν με χαρακτθριςμοφσ και με επίκετα τα μορφικά ςτοιχεία του Ξατανοοφν και να ςχολιάηουν το περιεχόμενο, το νόθμα, το μινυμα ενόσ ζργου και να το ερμθνεφουν Ξατανοοφν και να ςχολιάηουν απλά κείμενα για τθν τζχνθ -επιδράςεισ -ςυγκρίςεισ -ςυςχετιςμοί Ξριτικι-αξιολόγθςθ Αιςκθτικζσ αξίεσ και ποιότθτεσ Σμοιότθτεσ και διαφορζσ των Ξαλϊν Ψεχνϊν Χχζςθ δθμιουργοφ, ζργου και κεατι τισ υπόλοιπεσ ενότθτεσ -Υροβαίνουν ςε ςυςτθματικι ανάλυςθ ζργου. -Υαρουςιάηουν ςφντομθ γραπτι ερμθνεία μετά από ανάλυςθ ενόσ ζργου ςτθ τάξθ. -Χυγκρίνουν ζργα του ίδιου καλλιτζχνθ ι του ιδίου φφουσ ι τθσ ιδίασ ι άλλθσ εποχισ. -Online Βιβλιοκικθ Ψελλόγλειου Λδρφματοσ Ψεχνϊν Α.Υ.Κ.: tf.auth.gr/te loglion/defa ult.aspx?pag e=448 Ξρίνουν τα ζργα τουσ, τα ζργα των ςυμμακθτϊν τουσ και ζργα τζχνθσ επιχειρθματολογϊντασ Χυμμετζχουν ευχαρίςτωσ ςε ςυηθτιςεισ γφρω από τθν τζχνθ, ζχουν απόψεισ και τισ υποςτθρίηουν Εξθγοφν πϊσ το ίδιο κζμα αποδίδεται με διαφορετικά μζςα ςτισ διάφορεσ τζχνεσ -Αξιοποιοφν κείμενα τζχνθσ, κατανοθτζσ κριτικζσ, άρκρα, παρουςιάςεισ ζργων ι εκκζςεων ςε εφθμερίδεσ, περιοδικά, καταλόγουσ -Υεριγράφουν τισ εντυπϊςεισ τουσ από τθν επίςκεψι τουσ ςε ζκκεςθ ζργων τζχνθσ ςε ςφντομο άρκρο -Διδάςκονται ςτοιχειωδϊσ τθν αιςκθτικι, τισ αιςκθτικζσ αξίεσ, τθ ςχζςθ τθσ Ξρίςεισ περί τεχνοκριτικισ: mag.gr/artarticles/provlima tismoi/809-art-

361 361 αιςκθτικισ με άλλεσ ανκρϊπινεσ δραςτθριότθτεσ criticism Χχζςθ τζχνθσ και κακθμερινισ ηωισ - Σρίηουν τισ αιςκθτικζσ αξίεσ (ωραίο, υψθλό) με παραδείγματα από το χϊρο τθσ τζχνθσ και τθ φφςθ -Επικοινωνοφν ωσ κοινό και δθμιουργόσ μζςα από το ζργο τζχνθσ και τθν αιςκθτικι εμπειρία Εξθγοφν απλά τον επικοινωνιακό χαρακτιρα του ζργου τζχνθσ Εξθγοφν απλά τθ ςχζςθ τθσ τζχνθσ με διάφορεσ εκδθλϊςεισ του ανκρϊπου, όπωσ για παράδειγμα τζχνθ και τεχνολογία ι τζχνθ και κρθςκεία Χχζςθ τζχνθσ και ιδεολογίασ -Αναδεικνφουν το ρόλο τθσ τζχνθσ ςτθ ηωι μζςα από το τραγοφδι, το χορό, τον κινθματογράφ ο και τθν ποίθςθ -Ανακαλφπτουν τθν ιδεολογία που εκφράηεται μζςα από το ζργο τζχνθσ -Λςτοςελίδα κζματα ιδεολογίασ τζχνθσ: για και ool.web.auth.gr/ 2.1/TheoryResea rch/enjeu.htm Απαιτοφμενοσ Χρόνοσ Σ εκπαιδευτικόσ ςε κάκε ωριαίο μάκθμα ι ςε κάκε ενότθτα μακθμάτων επιλζγει κατά τθν κρίςθ του και ςυνδυάηει διάφορουσ άξονεσ περιεχομζνων και ςτόχουσ. Χτθν ετιςια κατανομι του χρόνου του μακιματοσ κα πρζπει να υπάρχει τελικϊσ μια ςχετικι ιςορροπία ςτθν επιλογι των αξόνων περιεχομζνων και των ςτόχων. Απαραίτθτο είναι, επίςθσ, να ςυνεργάηεται με εκπαιδευτικοφσ τζχνθσ και άλλων ειδικοτιτων.

362 362 Ενδεικτικζσ διακεματικζσ-διεπιςτθμονικζσ δραςτθριότθτεσ 2. Οογοτεχνία, Πουςικι και Εικαςτικά Θ λογοτεχνία ελλθνικι και ευρωπαϊκι ζχει κοινά κζματα με τα Εικαςτικά και τθ Πουςικι. Θ μουςικι αξιοποίθςθ πολλϊν λογοτεχνικϊν ζργων διευρφνει για μακθτζσ και εκπαιδευτικοφσ το πλαίςιο των εικαςτικϊν αναφορϊν και ςτοχαςμϊν τουσ. (Οογοτεχνία, Ρεοελλθνικι Γλϊςςα, Πουςικι) Επαγγζλματα ςχετικά με τα εικαςτικά Αναηιτθςθ και επεξεργαςία πλθροφοριϊν που ςχετίηονται με τισ ςυνκικεσ εργαςίασ, ςπουδϊν και κατάρτιςθσ, μελζτθ τθσ πορείασ των επαγγελμάτων διαχρονικά (Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Ρεοελλθνικι Γλϊςςα, Υλθροφορικι) 3. Ψα κοινωνικά προβλιματα μζςα από τα Εικαςτικά Απόδοςθ κοινωνικϊν κεμάτων και προβλθμάτων (ναρκωτικά, αλκοόλ, αειφόροσ ανάπτυξθ, περιβάλλον και πολιτιςμόσ με ςεβαςμό ςτθν ετερότθτα) με άξονεσ το χϊρο και το χρόνο μζςα από τα εικαςτικά. (Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι, Ρεοελλθνικι Γλϊςςα, Λςτορία, Κρθςκευτικά) Μεκοδολογικζσ Ρροςεγγίςεισ (για τισ τρεισ τάξεισ του Γυμναςίου) Ψα Εικαςτικά είναι ζνα πολφπλευρο και πολυδιάςτατο μάκθμα, που απαιτεί δραςτιριο και δθμιουργικό εκπαιδευτικό, αλλά και μακθτζσ με τα ίδια χαρακτθριςτικά. Σ εκπαιδευτικόσ Ψζχνθσ οφείλει να προγραμματίηει τισ ετιςιεσ δραςτθριότθτεσ εντόσ και εκτόσ τθσ τάξθσ, να προγραμματίηει εγκαίρωσ τισ ενότθτεσ μακθμάτων με κοινό κζμα, και να προετοιμάηει κάκε μάκθμα. Επίςθσ, κα πρζπει να ζχει υπόψθ του τα Υρογράμματα Χπουδϊν των προθγοφμενων και των επόμενων τάξεων, ϊςτε να υπάρχει ςυνζχεια και οργανικι ενότθτα από χρονιά ςε χρονιά ςτθ διδαςκαλία του. Θ χριςθ βιβλίου μακθτι και ποικίλων άλλων διδακτικϊν και εποπτικϊν υλικϊν ςε καμιά περίπτωςθ δεν πρζπει να καταςτιςει το μάκθμα των Εικαςτικϊν βιβλιοκεντρικό. Θ οργάνωςθ του εργαςτθρίου, με τα απαραίτθτα ςε κάκε διδακτικι ϊρα υλικά για τον εκπαιδευτικό και για τα παιδιά, και παράλλθλα και θ οργάνωςθ παράλλθλων δραςτθριοτιτων ςυμβάλλουν ςτθν ολοκλιρωςθ του μακιματοσ. Σ εκπαιδευτικόσ πρζπει να μεριμνά για τον εξοπλιςμό του εργαςτθρίου και για τον εμπλουτιςμό τθσ βιβλιοκικθσ τζχνθσ και να ανανεϊνει το διδακτικό και το εποπτικό υλικό. Επίςθσ, πρζπει να ςυνδζει ποικιλοτρόπωσ το ςχολικό εργαςτιριο με επαγγελματικά εργαςτιρια Ξαλϊν και Εφαρμοςμζνων Ψεχνϊν, όπωσ με εργαςτιρια κεραμικισ, υφαντικισ, αργυροχοϊασ, ξυλογλυπτικισ, με βιοτεχνίεσ και με βιομθχανίεσ ροφχων, επίπλων, χρθςτικϊν αντικειμζνων και άλλα, και να οργανϊνει επιςκζψεισ, διαλζξεισ, εργαςίεσ και ζρευνεσ ςχετικά με το μάκθμά του. Ακόμα, κα πρζπει να αξιοποιεί τισ κακθμερινζσ δθμιουργίεσ ζργων από τα παιδιά με τθ διοργάνωςθ εκκζςεων και να επιβραβεφει τισ προςπάκειεσ τουσ, ανατροφοδοτϊντασ κετικά τθ δθμιουργικι διαδικαςία. Σ περιοριςμζνοσ από το ωρολόγιο πρόγραμμα χρόνοσ του μακιματοσ οδθγεί ςτθν επιλογι οριςμζνων κεμάτων από το πρόγραμμα ςπουδϊν, ςτα οποία ο κακθγθτισ κα εμβακφνει ανάλογα με τα ενδιαφζροντα των παιδιϊν και το προςωπικό πρόγραμμά του, ενϊ άλλα κα τα διδάξει χωρίσ να επεκτακεί ιδιαίτερα. Πικρό μζροσ του Υρογράμματοσ Χπουδϊν μπορεί να παραλειφκεί εντελϊσ και να αντικαταςτακεί με καλλιτεχνικά κζματα τοπικοφ ι άλλου χαρακτιρα. Θ κεωρθτικι διδαςκαλία και εναςχόλθςθ δε κα πρζπει να ζχει γνωςιολογικό χαρακτιρα, αλλά να ενιςχφει τθν κατανόθςθ κεμάτων τζχνθσ και να ολοκλθρϊνει τθ δθμιουργικι πράξθ.

363 363 Θ διακεματικι προςζγγιςθ ςτο επίπεδο Υρογράμματοσ Χπουδϊν ςθμαίνει οριηόντια ςφνδεςθ και οργάνωςθ. Ζτςι που θ επεξεργαςία κεμάτων ι εννοιϊν που ανικουν ςε διαφορετικοφσ τομείσ να γίνεται με τρόπο που να προςδιορίηονται οι ςχζςεισ και να αναδεικνφονται τα ςθμεία τομισ τουσ Χτο πλαίςιο τθσ διακεματικότθτασ κάκε μάκθμα του ςχολείου που χρειάηεται τθν Εικόνα (φωτογραφία, ςκίτςο, ςχζδια κτλ) μπορεί να ςυνεργαςτεί με το μάκθμα των Εικαςτικϊν (Ξαλλιτεχνικϊν). Θ Ψζχνθ από τθ δικι τθσ πλευρά μπορεί να ενταχκεί με πολλοφσ τρόπουσ ςτισ δραςτθριότθτεσ των άλλων μακθμάτων. Ψο μάκθμα των Ξαλλιτεχνικϊν μπορεί να αντλιςει ιδζεσ, κζματα και περιεχόμενο για δθμιουργία ζργων τζχνθσ, εργαςιϊν ι projects (ςχζδιο εργαςίασ με βιωματικιεπικοινωνιακι διδαςκαλία, ομαδοςυνεργατικό και μακθτοκεντρικό) από όλα τα μακιματα του ςχολείου. Για παράδειγμα: Πε τα Κρθςκευτικά : πρακτικι: Βυηαντινι τζχνθ, Εκκλθςιαςτικι τζχνθ, αγιογραφία, τζμπλα, ξυλογλυπτικι, Ευαγγελιοκαλφμματα, Λερι τζχνθ άλλων λαϊν κτλ. κεωρία: Θκικι, καλό, ωραίο, ιδεολογία, κρθςκευτικότθτα, Λςτορία κρθςκείασ, κρθςκευτικι τζχνθ, κοςμικι τζχνθ κτλ. Σριςμζνοι από τουσ μακθτζσ μπορεί να ενδιαφερκοφν για ςυνκετικζσ εργαςίεσ, τισ οποίεσ είτε προτείνει ο κακθγθτισ είτε προτείνουν οι ίδιοι. Αυτοί οι μακθτζσ ακολουκοφν ςε γενικζσ γραμμζσ το κοινό με τουσ άλλουσ Υρόγραμμα Χπουδϊν και εμβακφνουν περιςςότερο ςτο κζμα που τουσ ενδιαφζρει. Υροτρζπουμε τα παιδιά να ςυηθτοφν και επιλζγουν κζματα για ςυνκετικζσ εργαςίεσ (projects). Ψα παιδιά, αφοφ επιλζξουν το κζμα και διατυπϊςουν τισ ιδζεσ τουσ, διαμορφϊνουν ζνα γενικό ςχζδιο εργαςίασ, χωρίηονται ςε ομάδεσ, αναηθτοφν, ςυλλζγουν και αξιοποιοφν απλζσ πλθροφορίεσ και υλικό, υλοποιοφν το πρόγραμμά τουσ, ςυηθτοφν και προςαρμόηουν αναλόγωσ τθν πορεία τουσ και ολοκλθρϊνουν αξιολογϊντασ το τελικό αποτζλεςμα. Σ διδάςκων βοθκά και ςυμβουλεφει όπου είναι απαραίτθτο. Γενικά θ Ψζχνθ είναι πρόςφορο μζςο διακεματικισ και διαπολιτιςμικισ προςζγγιςθσ τθσ γνϊςθσ. Ειδικότερα όμωσ, θ διακεματικότθτα ωσ επεξεργαςία κοινϊν κεμάτων διδαςκαλίασ και μάκθςθσ, των Εικαςτικϊν με άλλα αντικείμενα του ςχολείου, περιλαμβάνεται οπωςδιποτε ςτον ετιςιο προγραμματιςμό του μακιματοσ των Εικαςτικϊν ςε μια ζκταςθ 10% περίπου του ετιςιου Υρογράμματοσ Χπουδϊν. Σι μακθτζσ οργανϊνουν τισ διακεματικζσ εργαςίεσ τουσ με τθ βοικεια του διδάςκοντοσ ι και των άλλων διδαςκόντων που εμπλζκονται ςτο υπό επεξεργαςία διακεματικό αντικείμενο. Θ διακεματικότθτα μπορεί να ςυμπεριλάβει δφο ι περιςςότερα γνωςτικά αντικείμενα Σι εκπαιδευτικοί που διδάςκουν αυτά τα γνωςτικά αντικείμενα είναι καλό να ςυνεργάηονται όταν πρόκειται για ςυνκετότερθ επεξεργαςία διακεματικϊν κεμάτων. Θ ζκταςθ και θ ποικιλία τθσ προςφερόμενθσ διδακτζασ φλθσ και τθσ διακεματικότθτασ ςτο παρόν Υρόγραμμα Χπουδϊν (Υ. Χ.) είναι μεγάλθ για ζνα μονόωρο μάκθμα. Σ εκπαιδευτικόσ επιλζγει, από τθν παροφςα φλθ και με κριτιριο το εφικτό, τα προσ επεξεργαςία κζματα τα οποία ςτα πλαίςια του Υ. Χ, μποροφν να ποικίλουν από τάξθ ςε τάξθ, από χρονιά ςε χρονιά και από ςχολείο ςε ςχολείο και κυρίωσ, πρζπει να ενεργεί με γνϊμονα τθ διαπολιτιςμικι εκπαίδευςθ. Χε κάκε ενότθτα μακθμάτων, και όχι απαραίτθτα ςε μία διδακτικι ϊρα, ο εκπαιδευτικόσ κα πρζπει να προςεγγίηει το κζμα τθσ ενότθτασ από πολλζσ πλευρζσ, ιςτορικι, αιςκθτικι, κεωρθτικι, πρακτικι και τα λοιπά, ϊςτε να επιτυγχάνεται ςφαιρικότθτα και ιςορροπία. Ψο παρόν Υρόγραμμα Χπουδϊν δεν προτείνει ςτενά κακοριςμζνθ φλθ χωριςμζνθ ςε ωριαία μακιματα. Υροςφζρει άξονεσ περιεχομζνων που ςυνδυάηει κατά τθν κρίςθ του ο εκπαιδευτικόσ. Σι άξονεσ είναι ταξινομθμζνοι ενδεικτικά από το γενικό ςτο ειδικό και από το ςυγκεκριμζνο ςτο αφθρθμζνο. Αυτοί όμωσ δε διδάςκονται ανεξάρτθτα ο ζνασ από τον άλλο. Χε κάκε κζμα διδαςκαλίασ διαπλζκονται πολλά ςτοιχεία από τα περιεχόμενα και τουσ ςτόχουσ άλλων αξόνων, πράγμα που επιτρζπει ςτον εκπαιδευτικό να διδάξει τουσ άξονεσ με τθ ςειρά που εκείνοσ επιλζγει.

364 364 Χε κάκε ωριαίο μάκθμα θ διδαςκαλία πρζπει να είναι τόςθ, ϊςτε να αφινει μεγάλο χρονικό περικϊριο ςτα παιδιά για δραςτθριότθτεσ, για επεμβάςεισ και για ςυηθτιςεισ επίςθσ για ςχόλια, για οδθγίεσ, για κρίςεισ ζργων και εργαςιϊν, κακϊσ και για τθν παρακολοφκθςθ τθσ πορείασ των μακθτϊν και για τον προγραμματιςμό των επόμενων μακθμάτων. Θ διδαςκαλία, που είναι ςυνικωσ ομαδικι, κα πρζπει ςυχνά να εξατομικεφεται, για να ενιςχφει τουσ αδφνατουσ, αλλά και να κακοδθγεί και να ςυμβουλεφει τουσ τυχόν ταλαντοφχουσ. Θ φπαρξθ βιβλιοκικθσ τζχνθσ και άλλων δθμιουργικϊν γωνιϊν - εργαςτθρίων μζςα ςτθν αίκουςα επιτρζπουν ςε ομάδεσ παιδιϊν να εργάηονται ταυτόχρονα με τθν υπόλοιπθ τάξθ. Θ διδαςκαλία πρζπει να βαςίηεται ςτισ προθγοφμενεσ γνϊςεισ των μακθτϊν αλλά και ςτισ πικανϊσ λακεμζνεσ αντιλιψεισ τουσ για κζματα Ψζχνθσ να παίρνει αφορμι από τθ διδαςκαλία άλλων μακθμάτων, από τα ενδιαφζροντα των παιδιϊν, από ςχζςεισ, από γεγονότα, από ςυγκροφςεισ, και γενικά από τθν Ψζχνθ και τθ ηωι εντόσ και εκτόσ ςχολείου. Σι ςχολικζσ γιορτζσ κα πρζπει να γίνουν αφορμι ομαδικισ πολφπλευρθσ καλλιτεχνικισ ςυνεργαςίασ, πρωτότυπων εκδθλϊςεων, υπεφκυνθσ προετοιμαςίασ και κυρίωσ καλαίςκθτου αποτελζςματοσ. Υαρά το γεγονόσ ότι το μάκθμα ζχει ζναν ελεφκερο χαρακτιρα, που αφινει περικϊριο ςτο τυχαίο και ςτο αυκόρμθτο, πρζπει να κτίηεται ςε μία επιςτθμονικά προγραμματιςμζνθ διδακτικι και μακθςιακι πορεία, για να ζχουμε τα καλφτερα αποτελζςματα με το μικρότερο κόπο. Ξάκε καλλιτζχνθσ εκπαιδευτικόσ, όποια εικαςτικι ειδίκευςθ και να ζχει, κα πρζπει να διδάςκει επιμορφοφμενοσ όλεσ τισ μορφζσ των Εικαςτικϊν Ψεχνϊν που προβλζπονται από το Υρόγραμμα Χπουδϊν. ΒΛΒΟΛΑ 6 Απαιτοφμενο διδακτικό υλικό για το μάκθμα των εικαςτικϊν όλων των βακμίδων ΒΙΒΛΙΑ ΜΑΘΗΤΗ ix) i)βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ x) Βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και ϋδ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ γ) xi) Βιβλίο βιβλίο μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ xii) ΨΕΨΦΑΔΛΑ 6 3 Βιβλία μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ και Γϋ του Γυμναςίου (3 βιβλία x130 ςελίδεσ περ. το κακζνα) ΤΕΤΑΔΙΑ ΕΓΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΜΑΘΗΤΗ xiii) Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ 50 xiv) Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ 50 xv) xvi) Ψετράδιο εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ 50 3 Ψετράδια εργαςιϊν και αςκιςεων μακθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ Γϋ Γυμναςίου, ςελίδεσ 100

365 365 ΒΛΒΟΛΑ 6 ΒΙΒΛΙΑ ΔΑΣΚΑΛΟΥ - ΚΑΘΗΓΗΤΗ v) Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Αϋ και Βϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ vi) Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Γϋ και Δϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ vii) Βιβλίο δαςκάλου για τισ τάξεισ Εϋ και ΧΨϋ του Δθμοτικοφ, ςελίδεσ viii) Βιβλίο κακθγθτι για τισ τάξεισ Αϋ, Βϋ και Γϋ του Γυμναςίου, (3 βιβλία x 120 ςελίδεσ περ. το κακζνα) Ζκταςθ των βιβλίων Θ ςυνολικι ζκταςθ των βιβλίων και των τετραδίων ζχει επιτρεπόμενθ απόκλιςθ 10% από τισ προαναφερκείςεσ ςελίδεσ. Ψο κακαρό κείμενο ςτο βιβλίο του μακθτι για τισ τάξεισ δθμοτικοφ καλφπτει το 25-30% κάκε ςελίδασ, και αντίςτοιχα ςτο βιβλίο μακθτι του Γυμναςίου καλφπτει το 30-35%. Χτα βιβλία δαςκάλου - κακθγθτι κυριαρχεί το κείμενο, ενϊ ςτα τετράδια των αςκιςεων θ ζκταςθ των κειμζνων είναι ςχετικι και ανάλογθ με το προτεινόμενο κάκε φορά κζμα. Ξάκε ςελίδα υπολογίηεται για το δθμοτικό ότι ζχει ςτίχουσ και κάκε ςτίχοσ διαςτιματα (γράμματα, ςθμεία ςτίξθσ, αποςτάςεισ μεταξφ λζξεων). Αντίςτοιχα για το Γυμνάςιο ζχει ςτίχουσ και κάκε ςτίχοσ διαςτιματα. Σι διαςτάςεισ τθσ ςελίδασ υπολογίηονται ςτο 21Χ29,7cm ι 148Χ210 mm. Εποπτικό υλικό Πία ςειρά διαφάνειεσ Χ διαφάνειεσ που κα ςυνοδεφουν τα τζςςερα βιβλία διδάςκοντοσ ( 4 βιβλία Χ 1 ςειρά = 4 ςειρζσ) Ζνα cd διάρκειασ 1 ϊρασ που κα ςυνοδεφει τα 4 βιβλία διδάςκοντοσ ( ςυνολικά 4 cd) Πία ςειρά από 30 αφίςεσ με ζργα τζχνθσ και φυλλάδιο οδθγιϊν για το Δθμοτικό και για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 ςειρζσ και 2 φυλλάδια) Ζνα CD - ROM interactive για το Δθμοτικό και ζνα για το Γυμνάςιο (ςφνολο 2 CD - ROM) Ξρίνεται απαραίτθτο ο εκπαιδευτικόσ του Γυμναςίου να ζχει ςτθ διάκεςι του τα βιβλία, τα τετράδια, και το εποπτικό υλικό όλων των βακμίδων

366 ΦΕΚ Β 2666 ΑΔΑ: 45Ψ69-ΓΙΛ Δραςτθριότθτεσ: Θεατρικισ παιδείασ Ρρόγραμμα ςπουδϊν Δθμοτικοφ και Γυμναςίου Α/ Α Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα (ΧΨΣΧΣΚΕΧΜΑ) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (Βαςικά κζματα) Ενδεικτικζσ Δραςτθριότθτεσ (Χυνοπτικά με παραδείγματα) ΕΡΚΡΕΔΟ 1 : Σ μακθτισ κα πρζπει να μπορεί ΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (υπάρχον ι παρακτζο) 1. Ρα μπορεί ο μακθτισ να ςυνεργάηεται ςε μικρζσ ι μεγάλεσ ομάδεσ (1 δίωρο) Χυνεργατικότθτα: -ςυνεργαςία -ςυνδθμιουργία Α δραςτθριότθτα: «Χτίηοντασ μια ιςτορία λζξθ-λζξθ» Σι μακθτζσ κάκονται ςε κφκλο και δθμιουργοφν μια ιςτορία αυτοςχεδιαςτικά, λζγοντασ ο κακζνασ μια λζξθ που ςυμπλθρϊνει τισ προθγοφμενεσ (ι όταν ολοκλθρϊνεται ζνα νόθμα προςκζτει τθν τελεία). Ζτςι οι ςυμμετζχοντεσ εξοικειϊνονται ςτο να ζχουν τθν ετοιμότθτα και να είναι ςυν-δθμιουργοί ςε μια ομαδικι ςφνκεςθ. Β δραςτθριότθτα: «θ μθχανι» Ζνασ μακθτισ παίρνει μια κζςθ ςτο χϊρο και επιλζγει μια απλι κίνθςθ που αποδίδει τθ λειτουργία ενόσ εξαρτιματοσ μιασ μθχανισ. Ζνασ-ζνασ οι μακθτζσ ςυμπλθρϊνουν με τθ δικι τουσ ςτάςθ και κίνθςθ άλλα εξαρτιματα μζχρι θ μθχανι να ολοκλθρωκεί. Θ κίνθςθ μπορεί να ςυνοδεφεται από χαρακτθριςτικοφσ μθχανικοφσ ιχουσ. Θ «μθχανι» μπορεί να δουλζψει ςε κανονικό ρυκμό, με κάποιο «ελάττωμα», εντατικά ι να «χαλάςει». Γ Δραςτθριότθτα: «ο πίνακασ» Χϊροσ για το μάκθμα, που να τθρεί προδιαγραφζσ αίκουςασ χοροφ, και μάλιςτα εξοπλιςμζνθσ με όργανα και φροντιςτθριακό υλικό (μπορεί να είναι κάποιεσ καρζκλεσ, οριςμζνα αντικείμενα, κομμάτια από φφαςμα ι χαρτί κ.ά). Βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό (CD-ROM, Video κ.ά), τα οποία μποροφν να είναι χριςιμα για τον μακθτι και τον δάςκαλο ωσ προσ τισ υποδείξεισ. Ψο ςχολικό βιβλίο (ι περιςςότερα βιβλία) κρίνεται εδϊ περιςςότερο

367 367 Ζνασ μακθτισ παίρνει μια ςτάςθ με το ςϊμα του ςτο χϊρο. Σ επόμενοσ μπαίνει και ςυμπλθρϊνει με το ςϊμα του τθν εικόνα όπωσ νομίηει. Πε τθ ςειρά προςτίκενται κι άλλοι μακθτζσ μζχρι να μπουν όλοι και να ςυνκζςουν μια εικόνα ςυνόλου ςαν πίνακα ηωγραφικισ. Χε επόμενο ςτάδιο μπορεί ο πίνακασ να «ηωντανζψει» και θ ομάδα να προχωριςει ςε ομαδικό αυτοςχεδιαςμό αναγκαίο λόγω του ςφνκετου χαρακτιρα τθσ διδαςκαλίασ (Κεωρία Κεάτρου, Χτοιχεία Κεατρολογίασ κ.ά. αλλά και Υρακτικι, Ψεχνικζσ Κεάτρου). Υίνακεσ ζργων τζχνθσ Βιβλία: - Φοντάρι, Ψηιάνι, Η Γραμματικι τθσ Φανταςίασ, Ψεκμιριο, Ακινα: Οιγνάδθσ, Ψάςοσ, Το ηϊον και το τζρασ, ΘΦΣΔΣΨΣΧ, Ακινα, Ρα διακρίνει το δραματικό από το αφθγθματικό και να ςυνειδθτοποιιςει τισ διαφορζσ τουσ ςε επικοινωνιακό επίπεδο (αμφίδρομθ vs μονόδρομθ επαφι) (2 δίωρα) Το δράμα ωσ λογοτεχνικό είδοσ Το κζατρο ωσ παραςτατικι τζχνθ Πζκοδοι ανάλυςθσ δραματικοφ κειμζνου.(ενδεικτικι προςζγγιςθ): Υροτεινόμενα δραματικά κείμενα «Ψα γουρουνάκια κουμπαράδεσ» Ε.Ψριβιηά «Ξαλθνφχτα Παργαρίτα» Γ.Χταφρου «Αντιγόνθ» Χοφοκλι «Ψρικυμία» Γ..Χαίξπθρ «Φοιτθταί», Γρ. ενόπουλου Επιλζγουμε κάποιο από αυτά τα ζργα για να εντοπίςουμε τα μορφολογικά τουσ ςτοιχεία και ςτθ ςυνζχεια επικεντρϊνουμε το ενδιαφζρον των παιδιϊν ςτθ δράςθ των προςϊπων. Χτα ίδια ζργα επικεντρϊνουμε το ενδιαφζρον των παιδιϊν ςτα κίνθτρα και ςτισ ενζργειεσ από όπου δικαιολογείται θ ςυμπεριφορά των θρϊων. 3. Ρα μπορεί ο Αυτοςχεδιαςμόσ - Α δραςτθριότθτα Συδζτερθ μάςκα

368 368 μακθτισ να εκφράηεται μζςα από τουσ κϊδικεσ του Κεάτρου προφορικά και γραπτά, ατομικά ι ςε ομάδεσ. (2 δίωρα) ςκθνικι γλϊςςα: - παρατθρθτικότ θτα - φανταςία - ενςυναίςκθςθ - ετοιμότθτα - δράςθαντίδραςθ - διάλογοσ - ςκθνικό περιβάλλον - μουςικι - ςκθνικά αντικείμενα - δραματικόσςκθνικόσ χρόνοσ - δραματικόσςκθνικόσ χϊροσ «το επάγγελμα» Ζνασ μακθτισ ενεργεί ςτθ ςκθνι υποδυόμενοσ ζναν επαγγελματία χωρίσ να χρθςιμοποιιςει αντικείμενα ι λόγο (π.χ. ζνασ τςαγκάρθσ καρφϊνει μια ςόλα). Ζνασ δεφτεροσ μακθτισ κα πρζπει να αναγνωρίςει το επάγγελμα και να μπει ςτθ ςκθνι ηθτϊντασ κάτι ανάλογο από τον επαγγελματία (π.χ. να του δϊςει το παποφτςι του για φτιάξιμο). Β δραςτθριότθτα «αυτοςχζδιοσ διάλογοσ» Δίνεται ςτουσ μακθτζσ μια ςυνκικθ (χϊροσ, περιβάλλον, ϊρα τθσ θμζρασ). Αυκόρμθτα οι μακθτζσ ςε μικρζσ ομάδεσ επιδίδονται ςε αυτοςχεδιαςμό με κίνθςθ και λόγο, μζςα ςε αυτι τθ ςυνκικθ. Υ.χ. γιπεδο ποδοςφαίρου ςε τελικό αγϊνα, θ κουηίνα ενόσ ςπιτιοφ, δάςοσ το χειμϊνα, ζνα ανοιξιάτικο πρωινό. Σι μακθτζσ μπορεί να παίξουν ανκρϊπουσ, ηϊα, αντικείμενα) Ωφάςματα Ξείμενα Αντικείμενα που βρίςκονται ςτο χϊρο 4. Ρα αντιλαμβάνεται τισ ιδιαιτερότθτεσ του Δθμιουργία αυτοςχζδιου Γ δραςτθριότθτα «γραπτόσ αυτοςχεδιαςμόσ» Πε αφορμι ζνα κείμενο, ι ζναν αυτοςχεδιαςμό, κάκε μακθτισ αναλαμβάνει το ρόλο ενόσ από τα πρόςωπα που ςυμμετζχουν και γράφει μια ςελίδα από το θμερολόγιο του ιρωα, ι ζνα γράμμα ςε ζναν άλλον ιρωα, αφινει ζνα ςθμείωμα, γράφει ςτο facebook τθν κατάςταςι του, κτλ. Υχ ζνασ φίλακλοσ που πιγε για πρϊτθ φορά ςτο γιπεδο και παρακολοφκθςε τον παραπάνω τελικό, γράφει ςτο facebook τισ εντυπϊςεισ του. Ζνα ελάφι γράφει ςτο θμερολόγιό του πϊσ γλίτωςε από τον κυνθγό. A δραςτθριότθτα «Θ μαριονζτα μου κι εγϊ» Πια βιβλιοκικθ (λογοτεχνικι, κεατρικι, ιςτορικι), όςο και μια

369 369 κεάτρου ςε ςχζςθ με άλλεσ μορφζσ Κεάματοσ και παραςτατικϊν τεχνϊν (κεατρικό εργαςτιρι, χάπενιγκ, μαριονζτεσ, κινθματογράφοσ, μπαλζτο, όπερα κ.ά) (1 δίωρο) δρϊμενου:. Θ ςυνάντθςθ του κεάτρου με τισ άλλεσ τζχνεσ - κζατρο ςκιϊν - κουκλοκζατρο - χοροκζατρο - μουςικό κζατρο - performance - happening - κζατρο δρόμου - παντομίμα - ακροβατικά - κζατρο και κινθματογράφοσ: χριςθ video ςτο κζατρο, κεατρικά κείμενα ςτο πανί Ζνασ μακθτισ διαλζγει ζνα αντικείμενο και το χρθςιμοποιεί ςαν μαριονζτα. Αυτό μπορεί να είναι ζνα κουτί από ςοκολατάκια ι ζνα άδειο πλαςτικό μπουκάλι. Σ μακθτισ του κάνει μάτια, μφτθ κ. ά.και το χρθςιμοποιεί για να αφθγθκεί μια ιςτορία,να εκφράςει ζνα ςυναίςκθμα, να «μιλιςει» αντ αυτοφ. Χε εξζλιξθ,άλλοι μακθτζσ μπορεί να ςυμμετάςχουν με το δικό τουσ αντικείμενο Β δραςτθριότθτα «Χκιζσ ςε λευκό πανί» Σι μακθτζσ χρθςιμοποιοφν ζνα προβολζα και ζνα τεντωμζνο λευκό πανί για να δοκιμάςουν τισ δυνατότθτεσ τθσ ςκιάσ διαφόρων ςχθμάτων,αντικειμζνων και ρόλων ςε φιγοφρα από κζατρο ςκιϊν.αν υπάρχει θ δυνατότθτα ςυνεργαςίασ με καραγκιοηοπαίχτθ,μπορεί να γίνει παράςταςθ. Γ δραςτθριότθτα «Χορογραφία» Σι μακθτζσ χορογραφοφν και χορεφουν ζνα γνωςτό τραγοφδι,ζνα ιντερμζδιο από κλαςικό κείμενο ι ζνα χορικό. mediatheque/αρχειοκικθ με οπτικοακουςτικό υλικό από παραςτάςεισ, ταινίεσ, κλπ. Δϋδραςτθριότθτα Επιςκζψεισ ςε διαφορετικζσ παραςτάςεισ μουςικοφ κεάτρου, χοροκεάτρου, κεάτρου κοφκλασ, κεάτρου ςκιϊν, κτλ. 5. Ρα κατανοεί και να εμβακφνει ςτισ ζννοιεσ τθσ δράςθσ Δθμιουργικι Γραφι (Εργαςτιρι Γραφισ εξοικείωςθσ με το δραματικό κείμενο) Εφαρμογι με ςφνκεςθ απλϊν δειγμάτων γραφισ: (μορφολογικά γνωρίςματα :ςκθνικζσ οδθγίεσ, πράξεισ, ςκθνζσ, δθμιουργία απλϊν χαρακτιρων, διάλογοσ δράςθ, ςυγκρουςιακζσ καταςτάςεισ, δραματικι ζνταςθ) Ξείμενα από τθν φλθ μακθμάτων του γυμναςίου (γλϊςςα, ιςτορία, λογοτεχνία κτλ)

370 370,τθσ ςφγκρουςθσ,του χαρακτιρα και να αντιλαμβάνεται τα βαςικά δομικά ςτοιχεία του δράματοσ και του κεάτρου (διάλογοσ, δράςθ, πλοκι,δραματικι κατάςταςθ, ςκθνοκεςία, υποκριτικι) Δραςτθριότθτα Α Συγγραφι Πε δεδομζνθ τθν εμπειρία τθσ δραματοποίθςθσ ςτθν τάξθ και τθν «ανάγνωςθ» τθσ δραματουργίασ, ηθτάμε από τουσ μακθτζσ να γράψουν ομαδικά και ςταδιακά, περνϊντασ από το ςτάδιο τθσ ανάλυςθσ κειμζνου και τθσ δραματοποίθςθσ, ζνα κεατρικό κείμενο. 1. Πε βάςθ το κείμενο του Θροδότου, «Θ νουβζλα του Άδραςτου»,Βιβλίο ΑϋΓυμναςίου, Θροδότου Λςτορίεσ,Σ.Ε.Δ.Β.,ςελ Πια παραλογι (δθμοτικό τραγοφδι), μπορεί να γίνει αφορμι για κεατροποίθςθ με τιρθςθ τθσ φόρμασ του Λαμβικοφ Δεκαπενταςφλλαβου, ςαν άςκθςθ γλωςςικοφ φφουσ. (3 δίωρα) 6. Ρα αντιλθφκεί τουσ κϊδικεσ του κεάτρου και να μπορεί να τουσ αξιοποιεί ωσ θκοποιόσ και κεατισ (7 δίωρα) Θεατρικι παράςταςθ Δραςτθριότθτα Β Ανατροφοδότθςθ Ψα κείμενα διαβάηονται από όλουσ τουσ μακθτζσ. Γίνεται ςυηιτθςθ ςτθν τάξθ για να διαπιςτωκεί εάν τα κείμενα ζχουν τα απαιτοφμενα μορφολογικά ςτοιχεία. Εκτιμϊνται επίςθσ ωσ κείμενα (φφοσ, διάλογοι, ενδιαφζρουςα επεξεργαςία τθσ πλοκισ, κτλ). α) Ανάλυςθ κεατρικϊν παραςτάςεων. β) Κεωρθτικι προςζγγιςθ κεάτρου: ειςαγωγι ςτθν ζννοια του ρεπερτορίου, τθσ κριτικισ του κεάτρου, τθσ κοινωνιολογίασ του κεάτρου. γ) Δθμιουργία παραςτάςεων ςτο ςχολείο (είτε με αφορμι επετείουσ είτε ωσ αποτζλεςμα τθσ ιδιαίτερθσ εργαςίασ ςτθ Κεατρικι Αγωγι). Θεατρικά ζργα: «Ψα γουρουνάκια κουμπαράδεσ» Ε.Ψριβιηά «Ξαλθνφχτα Παργαρίτα» Γ.Χταφρου «Αντιγόνθ» Χοφοκλι «Ψρικυμία» Σ.Χαίξπθρ 7. Ρα ξεχωρίηει τα Ανάλυςθ Θ γνωριμία τθσ ιςτορίασ των ιδεϊν και

371 371 κεατρικά ζργα ωσ προσ το είδοσ (τραγωδια, δράμα,κωμωδία) τθν αιςκθτικι τουσ (ρεαλιςμόσ, ρομαντιςμόσ, κλαςικιςμόσ), τθ κζςθ τουσ ςτθν ιςτορία του Υαγκόςμιου κεάτρου ( αρχαίο δράμα, ελιςαβετιανό κζατρο, Ππρεχτ, ςφγχρονο δράμα). δραματικϊν κειμζνων (Λςτορία και Κεωρία : τάςεισ και ρεφματα) ρευμάτων ςτο χϊρο τθσ Κεατρικισ Ψζχνθσ, που ςυνζβαλαν ςτθν εξζλιξθ του ευρωπαϊκοφ πολιτιςμοφ, και θ κατανόθςθ τθσ αξίασ τθσ διαπολιτιςμικισ και πολυ-πολιτιςμικισ αγωγισ α)αρχαίο Δράμα, β) Αναγεννθςιακό Κζατρο, γ)ξρθτικό Κζατρο, δ)ξωμειδφλλιο, ε)λςτορικό Δράμα, ςτ)αςτικό Δράμα η)χφγχρονο Κζατρο Ψο πζραςμα από το χορό,το μφκο και τθν τελετουργία ςτο κζατρο και το κζαμα. Ψο πζραςμα από τθν κλαςςικι δραματουργία ςτο ελλθνιςτικό κζατρο. (3 δίωρα) Δραςτθριότθτα Α Επιςκζψεισ ςτο κζατρο ςε διαφορετικά είδθ ζργων και παραςτάςεων. Δραςτθριότθτα Β Χυηιτθςθ ςτθν τάξθ για τα ίδια ι διαφορετικά ςτοιχεία κάκε παράςταςθσ και ζργου. Δραςτθριότθτα Γ Χυηιτθςθ για το πϊσ αποδίδεται θ κοινωνία που γζννθςε το κάκε ζργο μζςα ςτθν παράςταςθ. Χυηιτθςθ για τθ ςκθνοκεςία κι αν αυτι προςπάκθςε να φζρει το ζργο ςε μια ςφγχρονθ εποχι.

372 372 Δραςτθριότθτα Δ Χυηιτθςθ για τα επαγγζλματα και τισ ιδιότθτεσ που ςχετίηονται με το κζατρο ςτθ ςθμερινι ι ςε άλλεσ εποχζσ. Σχόλιο:Στισ παραπάνω ςυηθτιςεισ οι μακθτζσ αντλοφν ιδζεσ και κάνουν παραλλθλιςμοφσ με τον τρόπο που λειτοφργθςαν κατά τθ δθμιουργία μιασ δικισ τουσ παράςταςθσ (ςυηθτοφν τισ ιδιότθτεσ που μοιράςτθκαν, το πϊσ αντιμετϊπιςαν τθ ςκθνοκεςία, το πϊσ απζδωςαν τα κεντρικά κζματα και το πϊσ θ τρζχουςα πραγματικότθτα τουσ επθρζαςε). 8. Ρα κατανοεί το κζατρο, ωσ ςφςτθμα λεκτικισ και μθ λεκτικισ επικοινωνίασ, ωσ τζχνθ του λόγου και του κεάματοσ και να μπορεί να κρίνει ανάλογα. Δομζσ παιχνιδιοφ δομζσ κειμζνου Από το γραπτό λόγο ςτθν εικόνα Εφαρμογζσ δραματικισ ζκφραςθσ α)αυτοςχεδιαςμόσ με κζμα, ςε κατάςταςθ από τθν κακθμερινι ηωι κ.ά., β) Αυτοςχεδιαςμόσ με ερζκιςμα γραπτό κείμενο (κεατρικό κ.ά), κακϊσ και άλλεσ μορφζσ τζχνθσ (τραγοφδι, ηωγραφικι κλπ), γ) Εκφορά λόγου, ορκοφωνία, μθ λεκτικι ζκφραςθ. (2 δίωρα) ΕΡΙΡΕΔΟ 2 : Σ μακθτισ κα πρζπει να μπορεί 9. Ρα αντιλαμβάνεται το Από τθν Πε αφορμι ζνα δραματικό κείμενο που ενδιαφζρει τθν τάξθ, επιδιϊκουμε να δθμιουργιςουμε μια παράςταςθ: Υαραγωγι CD-ROM DVD με υλικό

373 373 κζατρο ωσ ςφνκετθ ομαδικι καλλιτεχνικι δθμιουργία και να ζχει τθ δυνατότθτα να μετάςχει ςε αυτι με ποικίλεσ ιδιότθτεσ ωσ ζνασ από τουσ ςυντελεςτζσ τθσ (ςυγγραφζασ, θκοποιόσ, ενδυματολόγοσ, μουςικόσ). (4 δίωρα) αυτοζκφραςθ ςτθν καλλιτεχνικι δθμιουργία: Χυμμετοχι ςτθ διαδικαςία και δθμιουργία κεατρικισ ςφνκεςθσ/παράςταςθσ - αρχικι ιδζα ςφνκεςθ ιδεϊν - φφοσ - χτίςιμο ρόλων - κίνθςθ - ςκθνοκεςία - εικαςτικι απόδοςθ - χριςθ/δθμιουρ γία ςκθνικϊν, αντικειμζνων - ςχεδιαςμόσ φωτιςμοφ - χριςθ/δθμιουρ γία μουςικισ - δθμιουργία/ςφν κεςθ κεατρικοφ κειμζνου δθμιουργία/ςφνκες θ του προγράμματοσ τθσ παράςταςθσ Δραματοποίθςθ Α Θ τάξθ μοιράηεται ςε ομάδεσ: Χορογραφίασ, ςκθνογραφίασ, ενδυματολογίασ κ.ο.κ. Πελετάμε μαηί με τουσ μακθτζσ τουσ ρόλουσ, τισ ιδζεσ και τα δραματικά ςτοιχεία του ζργου. Χχθματίηουμε μια εικόνα για τθν ςκθνοκεςία και οργανϊνουμε τισ πρόβεσ. Σι μακθτζσ ςυμμετζχουν δθμιουργικά ςε κάκε φάςθ τθσ ςφνκεςθσ. Χε κάκε ςτάδιο προετοιμαςίασ, κάκε ομάδα εργαςίασ παρουςιάηει κομμάτια τθσ δουλειάσ τθσ ςτθν υπόλοιπθ τάξθ. Σι μακθτζσ-κεατζσ ςχολιάηουν τα ςτοιχεία που πιςτεφουν ότι είναι λειτουργικά και ταιριαςτά, προτείνουν βελτιϊςεισ ι/και αλλαγζσ. Χχόλιο: καλό κα είναι κάκε μακθτισ να ζχει τθν ευκαιρία να λειτουργιςει ςε διαφορετικά πόςτα, προκειμζνου να ζχει μια πιο ολοκλθρωμζνθ εμπειρία από τθ διαδικαςία. Δραςτθριότθτα Β Επίςκεψθ ςτο κζατρο. Ειςαγωγι ςτισ τεχνικζσ και τθν τεχνολογία κεάτρου, (παιχνίδια, αςκιςεισ, προτάςεισ, ιδζεσ) Αξιοποίθςθ υπάρχοντοσ DVD για το κζατρο, Βιντεοςκόπθςθ ςχολικϊν παραςτάςεων και εκδθλϊςεων πολιτιςμοφ, Δθμιουργία κεατρικοφ εξοπλιςμοφ ( βεςτιάριο, υλικό ) 10. Ρα εξοικειϊνεται με Κοινωνικι Ανάλυςθ ςυμπεριφορϊν Χφνκεςθ χαρακτιρα

374 374 τουσ κϊδικεσ και τισ τεχνικζσ τθσ παράςταςθσ, να μπορεί να τουσ χρθςιμοποιεί, ςε τρόπο ϊςτε να «μπαίνει» και να «βγαίνει» αβίαςτα ςτο ρόλο. (4 δίωρα) πραγματικότθταψευδαιςκθτικι κατάςταςθ κεατρικι ςφμβαςθ Μίμθςθ ρόλοσ Υποκριτικι κεατρικόσ ρόλοσ, χαρακτιρασ: κατανόθςθ, προςζγγιςθ, ανάλυςθ, δθμιουργία. Δθμιουργία ρόλου Αρχζσ δθμιουργίασ ςκθνικϊν ςχζςεων: Α Δραςτθριότθτα: «ουδζτερθ μάςκα» Χρθςιμοποιϊντασ τθν ουδζτερθ μάςκα ο μακθτισ αντιδρά ςε δεδομζνεσ ςυνκικεσ: βρζχεται από μια ξαφνικι καταιγίδα, παρακολουκεί ποδόςφαιρο, μπαίνει ςτθ κάλαςςα, κοιμάται-ξυπνάει κτλ. Β δραςτθριότθτα: «παίηοντασ με ζνα κείμενο» Υαίρνοντασ ζνα γνωςτό ποιθματάκι (ι ζνα οποιοδιποτε κείμενο) ο μακθτισ το διαβάηει με διαφορετικοφσ τρόπουσ. Υχ: βιαςτικόσ, κυμωμζνοσ, διακωμωδϊντασ το, ςα να κάνει διάλεξθ, ςα να λζει μια άςχθμθ είδθςθ ςτα νζα, κτλ. Γ δραςτθριότθτα: «ακίνθτεσ εικόνεσ» Σ δάςκαλοσ δίνει ζνα κζμα, πχ βροχι, τάξθ, ζρωτασ, κυςία, οικογζνεια, κυμόσ. Ζνασ μακθτισ καλείται να ακινθτοποιθκεί και να αποδϊςει τθν ζννοια αυτι χρθςιμοποιϊντασ το ςϊμα του, τθν ζκφραςθ του προςϊπου του και το βλζμμα του. Σι υπόλοιποι μακθτζσ μποροφν να παρατθριςουν αυτι τθν ακίνθτθ εικόνα από διαφορετικζσ οπτικζσ γωνίεσ, και ςτθ ςυνζχεια να επζμβουν: να υποδείξουν, να διορκϊςουν, να εμπλουτίςουν, κτλ. Χταδιακά οι ακίνθτεσ εικόνεσ εμπλουτίηονται και με άλλουσ μακθτζσ. Σι μακθτζσ ςε αυτοςχζδιεσ ςκθνζσ να μποροφν να αναλφουν τα κίνθτρα, τισ

375 375 επικυμίεσ και τισ ενζργειζσ των ρόλων που υποδφονται. 11. Ρα μπορεί να δθμιουργιςει ζνα δραματικό κείμενο ωσ δραματουργόσ ι ςυγγραφζασ και να μπορεί ατομικά ι ςυλλογικά ωσ θκοποιόσ ι ςκθνοκζτθσ να «ςτιςει» ζνα μικρό ςκθνικό κζαμα με αυτοτζλεια και ςυγκροτθμζνθ δομι. (4 δίωρα) Δραματοποίθςθ Οργανωμζνθ κεατρικι παράςταςθ Αυτοςχεδιαςμόσ με ερζκιςμα κείμενο, εικόνα κ. ά. Κεατρικι παρουςίαςθ δραματοποιθμζνου κειμζνου Α δραςτθριότθτα «Εφθμερίδεεεεεεσ» Από ζνα κείμενο εφθμερίδασ παίρνουμε αφορμι με ζνα κζμα που βρίςκουμε ενδιαφζρον για τουσ μακθτζσ ι το επιλζγουν εκείνοι. Διερευνοφμε τα δραματικά ςτοιχεία και οργανϊνουμε μια κεατρικι ςκθνι ι μια ςειρά ςκθνϊν οι οποίεσ ςε ςφνδεςθ μποροφν να αφθγθκοφν τθν αρχικι υπόκεςθ. Χε ςυνζχεια αναπτφςςουμε τθ δράςθ και μποροφμε να τθν παρουςιάςουμε. Β δραςτθριότθτα «Απ τθν εικόνα ςτθ δράςθ» Σι μακθτζσ με αφορμι ζνα οπτικό ερζκιςμα π.χ. μια φωτογραφία, ζναν πίνακα, ζνα γλυπτό, διερευνοφν και δθμιουργοφν μια δραςτθριότθτα γφρω από αυτό που βλζπουν π.χ.ψα αγάλματα των παιδιϊν που φιλοξενεί το Πουςείο τθσ Αρτζμιδασ. Χτθν πορεία δραματοποιοφν δθμιουργϊντασ τθν κεματολογία, τουσ ρόλουσ, τισ ςυγκροφςεισ κ.α Γ δραςτθριότθτα «το τραγοφδι μου» Σι μακθτζσ φζρνουν ζνα αγαπθμζνο τουσ τραγοφδι ι ζνα

376 376 μουςικό κζμα. Χρθςιμοποιϊντασ περιςςότερο τθν κίνθςθ παρά το λόγο, «αφθγοφνται» τθν ιςτορία του, αποδίδοντασ τα νοιματά του. Διαφορετικζσ ομάδεσ μποροφν να παρουςιάςουν ςτθν υπόλοιπθ τάξθ τθ δράςθ τουσ. Αποτίμθςθ: Οι μακθτζσ, αφοφ παρουςιάςουν τισ δράςεισ τουσ ςυμφωνοφν με τθν ομάδα τουσ και ορίηουν ζνα ςτοιχείο από αυτά που είχαν ςχεδιάςει, το οποίο λειτοφργθςε και ζνα που δε λειτοφργθςε. 12. Ρα αποκτιςει ςυνείδθςθ κεατι και κριτικοφ που να κατανοεί, απολαμβάνει και κρίνει το ςκθνικό κζαμα, ζχοντασ τθ δυνατότθτα να εκφράςει γραπτά ι προφορικά τθν άποψθ του. (1 δίωρο) Θεατρικι Ραράςταςθ Χκθνικζσ προςεγγίςεισ: α) ωσ κεατζσ (Υρόςλθψθ κεατρικοφ είδουσ: ςκθνι και πλατεία) β) ωσ δθμιουργοί. Σε επόμενθ φάςθ το ίδιο μποροφν να κάνουν και οι μακθτζσ-κεατζσ. Ειςαγωγι ςτισ τεχνικζσ και τθν τεχνολογία κεάτρου, Ανάλυςθ παραςτάςεων Χυντελεςτζσ παράςταςθσ, το κοινό και οι κεατζσ,, Χυνφπαρξθ των τεχνϊν ςτθ διαδικαςία τθσ παραγωγισ. Δραςτθριότθτα Α Επιςκζψεισ ςε διαφορετικοφσ κεατρικοφσ χϊρουσ (αρχαίο κζατρο, κεατρικζσ ςκθνζσ: γκαράη, εξϊςτεσ, φουαγιζ κτλ). Δραςτθριότθτα Β Χυηιτθςθ ςτθν τάξθ για τθν επιλογι και τθ χριςθ του χϊρου ςε κάκε παράςταςθ. Γιατί επιλζχτθκε ο ςυγκεκριμζνοσ χϊροσ για αυτό το ζργο; Υϊσ επθρεάηει τθ δράςθ; Υϊσ επθρεάηει το κεατι; Κα ιταν διαφορετικό το ζργο αν παιηόταν ςε ζναν άλλο χϊρο; Υου κάκεται ο κεατισ και ποφ διαδραματίηεται θ δράςθ; Χυηιτθςθ για τισ παραςτάςεισ που πθγαίνουν ςε Για τθ γνωριμία με τθν τζχνθ του κεάτρου είναι ςκόπιμο το άνοιγμα του ςχολείου προσ το αντικείμενο με επιςκζψεισ ςε κεατρικζσ παραςτάςεισ, μουςεία, ταινίεσ. Θ θλικία των μακθτϊν κακϊσ και το επίπεδο διδαςκαλίασ επιτρζπουν τθ ςυχνότερθ επαφι με τα κεατρικά ζργα όλων των κατθγοριϊν και εποχϊν. Ψο ίδιο ενδιαφζρουςα είναι θ πρόςκλθςθ καλλιτεχνϊν (ςυγγραφείσ, ςκθνοκζτεσ, θκοποιοί, ςκθνογράφοι) ςτον χϊρο του ςχολείου, ϊςτε τα παιδιά να γνωρίςουν τθν τζχνθ τουσ και να ςυηθτιςουν μαηί τουσ για κάκε λεπτομζρεια και ιδιαιτερότθτα. Ζτςι

377 377 περιοδείεσ ι φεςτιβάλ, και άρα παρουςιάηονται ςε άλλουσ χϊρουσ. Δραςτθριότθτα Γ Σι μακθτζσ παρακολουκοφν οπτικοακουςτικό αρχειακό υλικό με αποςπάςματα κάποιου ζργου ςε διαφορετικζσ παραςτάςεισ, ι/και κινθματογραφικζσ ταινίεσ. Υ.χ. Άμλετ με τουσ: Innocenti Smoctounovsky, Kenneth Brannah, Laurence Olivier κτλ. Δραςτθριότθτα Δ Χυηιτθςθ για τθ διαφορά μεταξφ κεατρικοφ ζργου και κεατρικισ παράςταςθσ. Υοια ςτοιχεία, νοιματα, ιδεολογία, εμπεριζχονται ςτο ζργο; Υϊσ επιλζγει ζνασ ςκθνοκζτθσ να τα αναδείξει και γιατί; πραγματοποιείται θ απαιτοφμενθ διαςφνδεςθ του ςχολείου με τθν κοινωνία και τον πολιτιςμό. Σπτικοακουςτικό αρχειακό υλικό από παραςτάςεισ του παρελκόντοσ. Φωτογραφίεσ από παραςτάςεισ, αφίςεσ, προγράμματα Δραςτθριότθτα Ε Επίςκεψθ ςτο κεατρικό μουςείο. Σι μακθτζσ χωρίηονται ςε ομάδεσ και εντοπίηουν διαφορετικό υλικό γφρω από ζνα ζργο, μια ςκθνι, ζναν θκοποιό κτλ. Ακολουκεί ςυηιτθςθ ςτθν τάξθ γφρω από τα ευριματα. Δραςτθριότθτα ΧΨ Χυηιτθςθ για τθν αιςκθτικι κάκε εποχισ και για τισ αλλαγζσ τθσ ςτο χρόνο ι για τα ςτοιχεία που μζνουν ίδια. Αναγωγι ςτα αιςκθτικά ςτοιχεία τθσ παράςταςθσ που δθμιοφργθςαν οι μακθτζσ ςτθ δικι τουσ Δραςτθριότθτα Ηϋ Σι μακθτζσ εξοικειϊνονται με τθν κριτικι κεϊρθςθ μζςα από κείμενα που γράφουν για το κζατρο και για παραςτάςεισ με ςκοπό να τυπωκοφν ςε μια εφθμερίδα,να αναρτθκοφν ςτο διαδίκτυο, να ςυμβάλουν ςε ςυηιτθςθ με

378 378 ξζνουσ ςυνομιλικοφσ τουσ.ξαλοφν ςυγγραφείσ και ςκθνοκζτεσ ι άλλουσ παράγοντεσ για ανοιχτζσ ςυηθτιςεισ και εκδθλϊςεισ. 13. Ρα μπορεί ο μακθτισ να κατανοεί τθ ςφγχρονθ κεατρικι αντίλθψθ, που κζλει το κεατι να ςυμμετζχει ςτθ δράςθ ςτθ δθμιουργία, τθν εξζλιξθ ι τθν αλλαγι τθσ-. (2 δίωρα) Αλλθλεπιδραςτικζσ μορφζσ κεάτρου: - Σ ενεργόσ κεατισ - Σ κεατισ-δρων πρόςωπο (κατά Augusto Boal) - Σ κεατισδθμιουργόσ (TiE κεατροπαιδαγωγικά προγράμματα) Δραςτθριότθτα Α Σι μακθτζσ παρακολουκοφν μια παράςταςθ, ςτθ διάρκεια τθσ οποίασ ιρωεσ τουσ απευκφνονται ηθτϊντασ κάτι από αυτοφσ. Δραςτθριότθτα Β Σι μακθτζσ παρακολουκοφν μια παράςταςθ «κεάτρου τθσ αγοράσ», κατά τθν οποία ο πρωταγωνιςτισ φτάνει ςε αδιζξοδο. Χτθ ςυνζχεια οι θκοποιοί ηθτοφν από τουσ μακθτζσ-κεατζσ να προτείνουν λφςεισ για να αλλάξουν προσ το καλφτερο τθν εξζλιξθ τθσ δράςθσ. Σι προτάςεισ τουσ δε γίνονται λεκτικά: αντίκετα, ο μακθτισ-κεατισ προτείνει κάτι παίρνοντασ ο ίδιοσ το ρόλο του πρωταγωνιςτι. Θ δράςθ ξεκινάει από τθν αρχι και ο κεατισ-δρων προςπακεί να αλλάξει τα πράγματα αυτοςχεδιάηοντασ. Δραςτθριότθτα Γ Σι μακθτζσ ςυμμετζχουν ςε ζνα κεατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα. Ψα προγράμματα αυτά είναι ειδικά ςχεδιαςμζνα από παιδαγωγοφσ-καλλιτζχνεσ γφρω από ζνα κοινωνικό ι άλλο ςφγχρονο κζμα. Πε αφορμι ζνα δρϊμενο ι μια ςφντομθ ιςτορία, οι μακθτζσ επεξεργάηονται τθ κεματολογία μζςα ςε κεατρικά εργαςτιρια, αυτοςχεδιάηοντασ, προτείνοντασ λφςεισ, παρουςιάηοντασ τισ προτάςεισ τουσ, δθμιουργϊντασ μια δικι τουσ εκδοχι, κτλ. Ωσ εξζλιξθ, οι μακθτζσ μποροφν να εξερευνιςουν περιςςότερο το κζμα ι τθν ιςτορία, με το να γράψουν κάτι ςε ρόλο, να ςυντάξουν κάποια επιςτολι, να δθμιουργιςουν περαιτζρω ςκθνζσ που ςυνεχίηουν τθ Τςο και αν κάτι τζτοιο είναι ςυχνά προβλθματικό, προτείνουμε ςφμφωνα με καλζσ διεκνείσ και ελλθνικζσ πρακτικζσ για το κζατρο, τθν επίςκεψθ τθσ τάξθσ ςτο κζατρο(παράςταςθ) τρεισ ι τζςςερισ φορζσ ςε μια χρονιά. Σι εκπαιδευτικοί ςε ςυνεργαςία με ειδικοφσ,κα επιλζξουν το ζργο ανάλογα με τουσ ςτόχουσ τουσ. Σι μακθτζσ, ανάλογα με τα ενδιαφζροντά τουσ, κα μποροφν να ςυμβάλουν ςτθν επιλογι του ζργου ι κα αποφαςίςουν να δουν με τθν οικογζνεια ι με φίλουσ κάποιεσ παραςτάςεισ

379 Ρα μπορεί να ςυνδυάςει ςτοιχεία και κϊδικεσ από άλλεσ τζχνεσ (μουςικι, ηωγραφικι, video art, γλυπτικι, κινθματογράφοσ ) προκειμζνου να δθμιουργιςει ζνα ςφνκετο ςκθνικό αποτζλεςμα που περιλαμβάνει ςωματικι κίνθςθ και ζκφραςθ, λόγο, μουςικι, ιχουσ, εικόνεσ, χρϊματα, καταςκευζσ. (2 δίωρα) Συνφπαρξθ του κεάτρου με τισ άλλεσ τζχνεσ (Διαπολιτιςμικότθτα) δράςθ ι δίνουν το παρελκόν των χαρακτιρων, κτλ. Ψθφιακι επεξεργαςία ιχου και εικόνασ Δραςτθριότθτα Α Επίςκεψθ ςτο κζατρο Δραςτθριότθτα Β Σι μακθτζσ παρακολουκοφν οπτικοακουςτικό υλικό από ςφγχρονα κεάματα διαφορετικϊν πολιτιςμϊν (που δεν ζχουν τθν ευκαιρία να δουν ηωντανά). Υ.χ.Κζατρο Ρο,Παριονζτεσ Λάβασ, Ψελετουργίεσ άλλων πολιτιςμϊν κ.ο.κ. Δραςτθριότθτεσ: Μουςικισ παιδείασ Ρρόγραμμα ςπουδϊν Δθμοτικοφ και Γυμναςίου Α/Α ΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ ΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ

380 380 ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Στοχοκεςία) ΕΡΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (Εξειδίκευςθ ςτοχοκεςίασ) (Συνοπτικά με παραδείγματα) ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (υπάρχον ι παρακτζο) ΕΡΙΡΕΔΟ 1 (ΝΗΡΙΑΓΩΓΕΙΟ, Αϋ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ) Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΘΑ ΡΕΡΕΙ ΝΑ ΜΡΟΕΙ 1 να διακρίνει τουσ ιχουσ και να τουσ ςυςχετίηει με το περιβάλλον από το οποίο προζρχονται Εξοικείωςθ με τουσ φυςικοφσ ιχουσ. Ανάπτυξθ ακουςτικϊν δεξιοτιτων. Ψα παιδιά αντιςτοιχίηουν ιχουσ με εικόνεσ του περιβάλλοντοσ από όπου προζρχονται (π.χ. ιχοσ κελαθδίςματοσ πουλιοφ με εικόνα όπου φαίνεται ζνα πουλί). Ανταποκρίνονται κινθτικά ςε ζνα θχθτικό ερζκιςμα (π.χ. ςτον ιχο του ανζμου το ςϊμα αφινεται να παραςυρκεί από τθ δφναμθ του αζρα). Ακοφν ςφνκετουσ ιχουσ που παραπζμπουν ςε νοθτικζσ εικόνεσ. Ψουσ περιγράφουν προφορικά και αποδίδουν εικαςτικά τθν εικόνα (π.χ. ιχοσ κάλαςςασ πάνω ςε βότςαλα, ενϊ ςτο βάκοσ ακοφγονται κραυγζσ από καλαςςοποφλια και φωνζσ παιδιϊν που παίηουν). Θχογραφθμζνοι φυςικοί ιχοι Πρόγραμμα Μελίνα Εμμζλεια Ψο μουςικό χωριό EIA Ραρακτζο υλικό Χφνκετοι φυςικοί ιχοι Θχογραφθμζνοι φυςικοί ιχοι 2 να αντιλαμβάνεται ποιότθτεσ ςτον κάκε ιχο Χαρακτθριςμόσ των ιχων (π.χ. οξφσ, μουντόσ, ςκοτεινόσ, φωτεινόσ κ.ο.κ.) και ςφγκριςθ (π.χ. πιο ευχάριςτοσ, πιο ενοχλθτικόσ) Ψα παιδιά ακοφν ιχουσ και κατόπιν ςυηθτοφν και τουσ ςχολιάηουν. Ψουσ ταξινομοφν ςε πίνακα ανάλογα με τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτθριςτικά τουσ. Πρόγραμμα Μελίνα Εμμζλεια Ψο μουςικό χωριό Ραρακτζο υλικό Χυμπλθρωματικοί ιχοι (π.χ. θλεκτρονικοί)

381 να εξερευνά θχθτικά και να χρθςιμοποιεί ωσ θχογόνεσ πθγζσ αντικείμενα του περιβάλλοντοσ να καταςκευάηει απλά θχογόνα αντικείμενα και να τα χρθςιμοποιεί Θχθτικι διερεφνθςθ των αντικειμζνων τθσ τάξθσ (π.χ. κρανία, πίνακασ κ.ο.κ.) ι του φυςικοφ περιβάλλοντοσ (πζτρεσ, ξφλα κ.λπ). Υαραγωγι και χριςθ ιχων από το ςϊμα του. Ξαταςκευι οργάνων μικρισ καταςκευαςτικισ δυςκολίασ Ψα παιδιά διερευνοφν θχθτικά το περιβάλλον τουσ (π.χ. τθσ τάξθσ με μπαγκζτεσ ι ξυλάκια). Επιλζγουν δυο ι τρεισ ιχουσ από αυτοφσ που ανακάλυψαν και τουσ παρουςιάηουν ςτουσ ςυμμακθτζσ τουσ. Τμοια με πριν, διερευνϊντασ τϊρα τουσ ιχουσ που παράγονται χτυπϊντασ διαφορετικά ςθμεία του ςϊματόσ τουσ. Ψα παιδιά δθμιουργοφν απλά θχογόνα αντικείμενα μζςα ςτθν τάξθ (π.χ. καςτανιζτεσ από καρυδότςουφλα, βραχιολάκια με κουδοφνια για τα χζρια ι τα πόδια). Ραρακτζο υλικό Σδθγίεσ και ςυλλογι ζργων body percussion και μουςικι από κακθμερινά υλικά Οδθγίεσ καταςκευισ αυτοςχζδιων μουςικϊν Οργάνων Πουςικι Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (ςελ. 114) Υρόγραμμα Πελίνα 5 να γνωρίςει και να εξοικειωκεί με τα μουςικά όργανα τθσ τάξθσ Υαρατιρθςθ των υλικϊν καταςκευισ, των διαφορετικϊν ιχων που παράγονται, τθσ μορφισ, των τρόπων που μποροφν να παίηονται Ψα παιδιά διερευνοφν το κάκε όργανο με ςτόχο να ανακαλφψουν και να παρουςιάςουν τουσ διαφορετικοφσ ιχουσ που μπορεί να παράγει. Ζνα παιδί με τα μάτια κλειςμζνα προςπακεί να αναγνωρίςει από τον ιχο τουσ ζνα και ςτθ ςυνζχεια δυο, τρία ι και τζςςερα όργανα παιγμζνα διαδοχικά. Ζνα παιδί με τα μάτια κλειςμζνα προςπακεί να αναγνωρίςει από τον ιχο τουσ δυο ι περιςςότερα όργανα παιγμζνα ταυτόχρονα. Επιπλζον δραςτθριότθτεσ Πρόγραμμα Μελίνα 6 να ανταποκρίνεται ςε εκτελεςτικζσ οδθγίεσ εκίνθμα και ςταμάτθμα μαηί με τθν υπόλοιπθ ομάδα, παίξιμο ςιγά - δυνατά, χαμθλά - ψθλά, αργά - γριγορα κ.λπ. Σ εκπαιδευτικόσ κρατά ζνα μαντιλι που το πετά ψθλά. Τςο το μαντιλι βρίςκεται ςτον αζρα τα παιδιά παίηουν τα όργανα που κρατοφν. Τταν το μαντιλι πζςει ςτο πάτωμα ι το πιάςει ο εκπαιδευτικόσ ςτον αζρα, ςταματοφν. Θ ομάδα επιλζγει ζναν «κθςαυρό» (π.χ. μια γόμα) και τον κρφβει μζςα ςτθν τάξθ. Χτθ ςυνζχεια κακοδθγεί τον κυνθγό του κθςαυροφ παίηοντασ ςιγά όταν Επιπλζον δραςτθριότθτεσ Πρόγραμμα Μελίνα Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κατάλλθλων κομματιϊν για εκτελεςτικι απόδοςθ.

382 382 εκείνοσ είναι μακριά και δυνατά όταν είναι κοντά. O εκπαιδευτικόσ επιλζγοντασ ςυγκεκριμζνα τραγοφδια, κακοδθγεί τουσ μακθτζσ να ανταποκρικοφν ςτο νοθματικό περιεχόμενο των ςτίχων, ακολουκϊντασ εκτελεςτικζσ οδθγίεσ. Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, ςελ. 9 Ηχογραφθμζνοι φυςικοί ιχοι Πρόγραμμα Μελίνα 7 να χρθςιμοποιεί τθ φωνι του με διάφορουσ τρόπουσ Σμιλία ι τραγοφδι ςιγά, φωναχτά, με αλλαγι θχοχρϊματοσ κ.ο.κ. κατά μόνασ ι ςε ομάδα. Ψα παιδιά μιμοφνται φωνθτικά ηϊα, μθχανζσ, άνεμο κ.ο.κ. Αποδίδουν ιρωεσ του κεάτρου ςκιϊν (π.χ. Ξαραγκιόηθ και Χατηιαβάτθ). Αποδίδουν μιμθτικά διάφορα είδθ τραγουδιϊν π.χ. ρεμπζτικο, όπερα, παραδοςιακά κ.λπ. Εμμζλεια Ψο μουςικό χωριό Θζατρο Σκιϊν Τπουργείο Πολιτιςμοφ Διεφκυνςθ Ρεότερθσ Υολιτιςτικισ Ξλθρονομιάσ Πουςειοςκευι «Σι Πουςικζσ τθσ Ελλάδασ μζςα από το Κζατρο Χκιϊν» 8 να ςυςχετίηει τουσ ιχουσ με απλά ςφμβολα Δθμιουργία αυκαίρετων γραφικϊν ςυμβόλων και αντιςτοίχθςθ και καταγραφι Ψα παιδιά αντιςτοιχίηουν ιχουσ με δοςμζνα ςφμβολα Δθμιουργοφν νζα ςφμβολα πάνω ςε δοςμζνουσ Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κατάλλθλων κομματιϊν με βάροσ ςτθν φωνθτικι απόδοςθ.

383 383 των ιχων με αυτά. ιχουσ, τα καταγράφουν ςε μορφι γραφικισ παρτιτοφρασ και τα εκτελοφν. 9 να κατανοεί τθν ζννοια των ιςόχρονων κτυπθμάτων, να αντιλαμβάνεται και να αναπαράγει μικρά ρυκμικά και μελωδικά ςχιματα Ακουςτικι αντίλθψθ μελωδικϊν και ρυκμικϊν μοτίβων. Ψα παιδιά ανταποκρίνονται κινθτικά ςε ιςόχρονα χτυπιματα παιγμζνα ςε δυο ι τρεισ διαφορετικζσ ταχφτθτεσ και ςε απλά ρυκμικά ςχιματα (π.χ. γκαλόπ). Ανταποκρίνονται κινθτικά ςε επαναλαμβανόμενο μοτίβο που περιζχεται ςε ςυγκεκριμζνο μουςικό ζργο (π.χ. ο «κοφκοσ» από το ζργο «Ψο καρναβάλι των ηϊων» του Camille Sains Saens). Ραρακτζο υλικό Χυλλογι με ςφντομα μουςικά ζργα ι αποςπάςματα που περιζχουν ςαφι επαναλαμβανόμενα μελωδικά ι ρυκμικά μοτίβα 10 να αναγνωρίηει εμφανείσ αλλαγζσ ςε ςφντομα μουςικά παραδείγματα Υαρατιρθςθ εμφανϊν αλλαγϊν (π.χ. ζνταςθσ, θχοχρωμάτων, οργάνων, ρυκμϊν, μελωδίασ κ.ο.κ.). Χε δοςμζνο μουςικό παράδειγμα, όταν ακουςτεί (π.χ. θ αλλαγι κζματοσ), τα παιδιά αλλάηουν τφπο κίνθςθσ, δθλαδι αν πριν περπατοφςαν αργά και ςκυφτά, τϊρα περπατοφν χοροπθδϊντασ. Ραρακτζο υλικό Χυλλογι με ςφντομα μουςικά ζργα ι αποςπάςματα κατάλλθλα για ακουςτικι παρατιρθςθ 11 να ςυνδζει μουςικά ακοφςματα με εξωμουςικά ερεκίςματα Χφνδεςθ τθσ μουςικισ με ςυναιςκιματα, εξιςτοριςεισ, πίνακεσ ηωγραφικισ, φωτογραφίεσ κ.ο.κ. Χρθςιμοποιϊντασ ζνα αρχικό ερζκιςμα (π.χ. ζναν πίνακα ηωγραφικισ) τα παιδιά δθμιουργοφν μια μικρι ιςτορία, τθν οποία ςτθ ςυνζχεια με τθν προςκικθ ιχων μετατρζπουν ςε μουςικό ζργο (θχοϊςτορία) να διακρίνει βαςικζσ διαφορζσ ςε μουςικά είδθ να τραγουδά τραγοφδια κατάλλθλα για τθν θλικία του Ακουςτικι παρατιρθςθ και διάκριςθ ςε οργανικό - φωνθτικό, ομαδικό ςολιςτικό κ.ο.κ. Εκτζλεςθ ποιοτικϊν τραγουδιϊν με ςχετικά απλι μελωδικι γραμμι και ρυκμό, κατανοθτό ποιθτικό κείμενο και ει δυνατόν με εναλλαγζσ τζτοιεσ που να Πετά από ακρόαςθ δυο διαφορετικϊν μουςικϊν παραδειγμάτων τα παιδιά καλοφνται να διακρίνουν τισ βαςικζσ διαφορζσ τουσ (π.χ. να αποφαςίςουν ποιο από τα δυο ιταν οργανικό και ποιο φωνθτικό). Ψραγουδοφν ζνα αντιφωνικό τραγοφδι, κατανοϊντασ το ρόλο του ςολίςτα και το ρόλο τθσ χορωδίασ. Εναλλάςςονται ςτο ρόλο του ςολίςτα. Ψα παιδιά τραγουδοφν το κάκε τραγοφδι ςυνοδεφοντάσ το με δραςτθριότθτεσ όπωσ: Φυκμικι ςυνοδεία Χφνδεςθ με τον εκιμικό κφκλο (κάλαντα, εορτζσ κ.λπ.) Ραρακτζο υλικό Χυλλογι με ςφντομα μουςικά ζργα ι αποςπάςματα κατάλλθλα για ακουςτικι παρατιρθςθ και διάκριςθ βαςικϊν διαφορϊν Πουςικι Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (ςελ ) Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- Χτϋ Δθμοτικοφ

384 384 επιτρζπουν παράλλθλεσ κινθτικζσ ι άλλεσ δραςτθριότθτεσ. όπου είναι εφικτό Δθμιουργία κινθτικοφ ςεναρίου Εικαςτικι απόδοςθ των ςτίχων

385 385 Α/Α ΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Στοχοκεςία) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (Εξειδίκευςθ ςτοχοκεςίασ) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ (Συνοπτικά με παραδείγματα) ΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (υπάρχον ι παρακτζο) ΕΡΙΡΕΔΟ 2 (Βϋ ΚΑΙ Γϋ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ) 1 Σ μακθτισ κα πρζπει να μπορεί να κατανοεί τον τρόπο που παράγεται ζνασ ιχοσ Ειςαγωγι και ερμθνεία τθσ ζννοιασ τθσ θχθτικισ ταλάντωςθσ. Σι μακθτζσ παράγουν ιχουσ είτε από μουςικά όργανα είτε μετατρζποντασ τα αντικείμενα τθσ τάξθσ ςε θχογόνεσ πθγζσ παρατθρϊντασ τον τρόπο που δονείται θ κάκε θχογόνα πθγι. 2 να παρατθρεί και καταγράφει τουσ ιχουσ του περιβάλλοντόσ του Χριςθ θχογραφικϊν ςυςκευϊν και θχογράφθςθ ιχων του περιβάλλοντόσ τουσ (φωνζσ, το κουδοφνι του ςχολείου κ.λ.π.). Σι μακθτζσ δθμιουργοφν ζνα θχθτικό ςενάριο. Ξάποια μζλθ τθσ ομάδασ το εκτελοφν ενϊ κάποια άλλα το θχογραφοφν. Ραρακτζο υλικό Χυλλογι παραδειγμάτων «ςυγκεκριμζνθσ μουςικισ» (musique concrete) με εμφανι τα ςτοιχεία του θχθτικοφ ςεναρίου. 3 να επιλζγει ι/και να δθμιουργεί ιχουσ με αφορμι ςυγκεκριμζνα ερεκίςματα και να τουσ οργανϊνει ςε ςχζςθ με αυτά Υαραγωγι και οργάνωςθ θχθτικϊν (π.χ. ζνα κόρυβο) και μουςικϊν (π.χ. μια ςφντομθ μελωδία) ςυμβάντων με ςτόχο τθ δθμιουργία υποτυπωδϊν ι και πιο ςφνκετων θχθτικϊν δομϊν ςυνκζςεων. Πε αφορμι ζνα παραμφκι οι μακθτζσ προςκζτουν ιχουσ από τθ φωνι τουσ ι από τα όργανα τθσ τάξθσ (αυτοςχζδια και μθ) και δθμιουργοφν μια θχοϊςτορία. Σι ιχοι μποροφν να εκφράηουν ρεαλιςτικά (π.χ. ο καλπαςμόσ του αλόγου) ι φανταςτικά γεγονότα (π.χ. ανατολι του ιλιου). Δθμιουργοφν θχθτικζσ δομζσ ςυνκζςεισ από κάποιο εικαςτικό ζργο. Ψα χρϊματα μποροφν να

386 386 αντιςτοιχιςτοφν με θχοχρϊματα, τα μεγζκθ με διάρκειεσ κ.ο.κ. (π.χ. το ζργο Blue II του Joan Miro.) 4 5 να καταγράφει τισ θχθτικζσ δομζσ ςυνκζςεισ που ζχει δθμιουργιςει με απλά τυποποιθμζνα ςφμβολα να διακρίνει τθν ζννοια του ιςόχρονου κτυπιματοσ από εκείνθ του ρυκμοφ, να αντιλαμβάνεται και να αναπαράγει απλά, αλλά και πιο ςφνκετα ρυκμικά και μελωδικά ςχιματα και μικρζσ μουςικζσ φράςεισ Επιλογι / δθμιουργία ςυμβόλων με ςκοπό τθν απεικόνιςθ ιχων ι τθν ερμθνεία δοςμζνων θχθτικϊν ςυμβόλων. Ειςαγωγι ςτον μθχανιςμό τθσ γραφικισ παρτιτοφρασ. Εκτζλεςθ ςυμμετρικϊν και αςφμμετρων μζτρων ςε διαφορετικζσ ταχφτθτεσ. Γνωριμία με κάποιουσ βαςικοφσ ρυκμοφσ τθσ ελλθνικισ και διεκνοφσ μουςικισ Ψα παιδιά αφοφ δθμιουργιςουν τθ μουςικι τουσ ςφνκεςθ επιλζγουν / καταςκευάηουν τα απαραίτθτα ςφμβολα για να τθν απεικονίςουν δθμιουργϊντασ μια γραφικι παρτιτοφρα. Αντίςτροφα ο εκπαιδευτικόσ προτείνει μια δοςμζνθ γραφικι παρτιτοφρα που τα παιδιά καλοφνται να ερμθνεφςουν αντιςτοιχίηοντασ ςτα ςφμβολα όποιουσ ιχουσ κρίνουν καταλλθλότερουσ. Σ εκπαιδευτικόσ εκτελϊντασ ιςόχρονα χτυπιματα και ρυκμικά ςχιματα καλεί τα παιδιά να κινθκοφν ανάλογα ςτο χϊρο. Σ εκπαιδευτικόσ αναπαριςτά γραφικά ςτον πίνακα διάφορα ρυκμικά ςχιματα. Χρθςιμοποιϊντασ το μουςικό παιχνίδι τθσ θχοφσ καλλιεργεί ςτα παιδιά τθν εκτζλεςθ ςφνκετων ρυκμικϊν και μελωδικϊν ςχθμάτων. Υαίηει τραγοφδια ι άλλου είδουσ μουςικά ζργα με αναγνωρίςιμουσ ρυκμοφσ και καλεί τα παιδιά να τουσ αναγνωρίςουν και να ανταποκρικοφν εκτελεςτικά ι κινθτικά. Ραρακτζο υλικό Υαραδείγματα μουςικϊν ζργων με τισ γραφικζσ παρτιτοφρεσ τουσ Ραρακτζο υλικό Χυλλογι με τραγοφδια και μουςικά ζργα κατάλλθλα για εξοικείωςθ με τουσ ρυκμοφσ. 6 να γνωρίηει τισ ιδιότθτεσ του ιχου (φψοσ, διάρκεια, ζνταςθ, θχόχρωμα) Ξαλλιζργεια τθσ ικανότθτασ απομόνωςθσ κα αντίλθψθσ, για κάκε ιχο, τθσ κάκε μιασ ιδιότθτασ ξεχωριςτά (π.χ. ιχοσ μακρφσ ςφντομοσ, ψθλόσ χαμθλόσ κ.λπ.) Σ εκπαιδευτικόσ παίηει διάφορουσ ιχουσ και καλεί τα παιδιά να προςδιορίςουν για τον κάκε ζνα τισ τζςςερισ ιδιότθτεσ του ξεχωριςτά (π.χ. ιχοσ ψθλόσ, μακρφσ, ςιγανόσ με φωτεινό θχόχρωμα ι ιχοσ χαμθλόσ, ςφντομοσ, δυνατόσ με ςκοτεινό θχόχρωμα κ.ο.κ.) Θχογραφθμζνοι φυςικοί ιχοι Πρόγραμμα Μελίνα Εμμζλεια Σο μουςικό χωριό

387 να αυτοςχεδιάηει πάνω ςε απλά ρυκμικά και μελωδικά μοτίβα να κατανοεί τθ βαςικι δομι ςφντομων μουςικϊν παραδειγμάτων να τραγουδά τραγοφδια με περιςςότερθ ακρίβεια τόςο ςτο ρυκμό όςο και ςτο τονικό φψοσ Χριςθ των βαςικϊν αρχϊν του ίδιου, του διαφορετικοφ και του παρόμοιου (παραλλαγισ). Ενεργθτικι ακρόαςθ με χριςθ διαφόρων εργαλείων. Υοιοτικι εκτζλεςθ τραγουδιϊν από τθν ελλθνικι και διεκνι μουςικι παράδοςθ. Σ εκπαιδευτικόσ προτείνει ζνα απλό ρυκμικό μοτίβο καλϊντασ το μακθτι να το επαναλάβει αυτοφςιο, μετά να το παραλλάξει ελαφρϊσ και τζλοσ να απαντιςει με ζνα μοτίβο εντελϊσ διαφορετικό. Ζνασ μακθτισ ι μια ομάδα μακθτϊν παίηει ζνα ρυκμικό ςχιμα ενϊ οι υπόλοιποι μακθτζσ αυτοςχεδιάηουν διαδοχικά. Πετά τθν προςεκτικι ακρόαςθ ενόσ ςφντομου μουςικοφ παραδείγματοσ και αφοφ εντοπιςτοφν όλα τα χαρακτθριςτικά ςθμεία όπου το κομμάτι ζχει ζντονεσ αλλαγζσ, ο εκπαιδευτικόσ οδθγεί τα παιδιά να καταςκευάςουν μια ιςτορία που θ δομι τθσ ανταποκρίνεται ςε εκείνθ του κομματιοφ. Θ ιςτορία, μόλισ ολοκλθρωκεί, μπορεί να αναπαραςτακεί από τα παιδιά με παράλλθλθ ακρόαςθ τθσ μουςικισ. Εναλλακτικά τα παιδιά μποροφν να προτείνουν διαφορετικοφσ τφπουσ κινιςεων για κάκε μζροσ του μουςικοφ κομματιοφ. Επιλζγοντασ τθν εικαςτικι ζκφραςθ, να ηωγραφίςουν μια διαφορετικι εικόνα για κάκε μζροσ. Ψραγουδοφν με αντιφωνία δθλαδι ζνα παιδί θ ο εκπαιδευτικόσ λζει μια ςτροφι και τθν επαναλαμβάνει όλθ θ τάξθ. Τταν ολοκλθρϊνεται θ διδαςκαλία ενόσ τραγουδιοφ μπορεί να ακολουκείται από κινθτικζσ δραςτθριότθτεσ όπωσ μια απλι Ραρακτζο υλικό Χυμπλθρωματικοί ιχοι (π.χ. θλεκτρονικοί) Ραρακτζο υλικό Αυτοςχεδιαηόμενθ μουςικι από διαφορετικοφσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ. Ραρακτζο υλικό Πια ςυλλογι με ςφντομα μουςικά ζργα ι αποςπάςματα κατάλλθλα για ακουςτικι παρατιρθςθ και ενεργθτικι ακρόαςθ Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- Χτϋ Δθμοτικοφ Πουςικι Αϋ και Βϋ Δθμοτικοφ Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ (ςελ )

388 388 χορογραφία ι μια απλι ενορχιςτρωςθ. Ραρακτζο υλικό Χυμπλθρωματικά κομμάτια με αντιφωνίεσ κ.ο.κ. Μουςικι Α και Β Δθμοτικοφ Βιβλίο Εκπαιδευτικοφ 10 να καταςκευάηει αυτοςχζδια μουςικά όργανα και να τα χρθςιμοποιεί Ξαταςκευι οργάνων μζτριασ καταςκευαςτικισ δυςκολίασ Σι μακθτζσ δθμιουργοφν αυτοςχζδια μουςικά όργανα μζςα ςτθν τάξθ (π.χ. ντζφι, ςείςτρα, μαράκεσ). Υαρατθροφν τθν επίδραςθ ςτο θχθτικό αποτζλεςμα χρθςιμοποιϊντασ διαφορετικά υλικά ςτο κάκε ζνα από αυτά. Πουςικι Γϋ και Δϋ Δθμοτικοφ ςελ Πρόγραμμα Μελίνα Ραρακτζο υλικό Χυμπλθρωματικζσ οδθγίεσ καταςκευισ αυτοςχζδιων μουςικϊν οργάνων Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- Χτϋ Δθμοτικοφ 11 να ταυτοποιεί τα διάφορα μουςικά ρεφματα και είδθ Ξαλλιζργεια τθσ ικανότθτασ να διακρίνει τισ διαφορζσ των ρευμάτων (π.χ. το ροκ από το χιπ-χοπ, τθν ποπ από τθν τηαη, τθ δυτικι λόγια μουςικι από τθν παραδοςιακι κ.ο.κ.) Σ εκπαιδευτικόσ παρακζτει δυο μουςικά παραδείγματα (π.χ. ροκ και χιπ-χοπ) και καλεί τα παιδιά να αναγνωρίςουν το κάκε μουςικό ρεφμα και να τα ςυγκρίνουν εντοπίηοντασ βαςικζσ διαφορζσ. Ανκολόγιο Μουςικϊν Κειμζνων Αϋ Βϋ Γϋ Γυμναςίου Μουςικι Αϋ-Βϋ Δθμοτικοφ Ηχθτικά Παραδείγματα Μουςικι Γ -Δϋ Δθμοτικοφ Ηχθτικά Παραδείγματα Παρακτζο υλικό Πια ςυλλογι με ςφντομα μουςικά ζργα ι αποςπάςματα κατάλλθλα επιλεγμζνα για τθ ςυγκεκριμζνθ δραςτθριότθτα

389 389 ενεργθτικισ ακρόαςθσ. 12 να αναγνωρίηει οπτικά και ακουςτικά κάποια από τα βαςικά μουςικά όργανα των διάφορων μουςικϊν πολιτιςμϊν Ειςαγωγι ςτθν κατθγοριοποίθςθ των οργάνων (χορδόφωνα, αερόφωνα, μεμβρανόφωνα, ιδιόφωνα και θλεκτρόφωνα.) Γνωριμία με όργανα τθσ δυτικισ λόγιασ μουςικισ, τθσ ελλθνικισ παραδοςιακισ μουςικισ κ.ο.κ. Σ εκπαιδευτικόσ, αφοφ επιλζξει ποιόν μουςικό πολιτιςμό κζλει να διδάξει, κάνει τθ διάκριςθ των οργάνων ςε κατθγορίεσ και επιλζγει ζνα - δυο από κάκε μια. Εξαςκεί τα παιδιά να αναγνωρίηουν τα όργανα χρθςιμοποιϊντασ ευκρινείσ φωτογραφίεσ και μουςικά παραδείγματα όπου τα ςυγκεκριμζνα όργανα ακοφγονται ςόλο αλλά και ανάμεςα ςε άλλα. Μουςικι Γ & Δ Δθμοτικοφ ςελ και 60-61, Παρακτζο υλικό Χυλλογι με ςφντομα μουςικά ζργα ι αποςπάςματα όπου να είναι εμφανισ ο ιχοσ του κακενόσ οργάνου. 13 να ανταποκρίνεται ςε εκτελεςτικζσ οδθγίεσ μζτριασ δυςκολίασ Εξοικείωςθ με ζννοιεσ όπωσ αφξθςθ-μείωςθ τθσ ζνταςθσ του ιχου και τθσ ταχφτθτασ, τονικά γλιςτριματα τθσ φωνισ κ.λπ. Σ εκπαιδευτικόσ λειτουργϊντασ ωσ μαζςτροσ εξαςκεί τα παιδιά ςτθν περαιτζρω καλλιζργεια των εκτελεςτικϊν δεξιοτιτων τουσ επιμζνοντασ ςτθν μεγαλφτερθ ακρίβεια εκτζλεςθσ των νζων παραμζτρων. Επιπλζον δραςτθριότθτεσ Πρόγραμμα Μελίνα 14 να παρουςιάηει τθ δουλειά του ςε ακροατιριο Ξατανόθςθ τθσ ζννοιασ τθσ προετοιμαςίασ (πρόβασ) πριν τθν παρουςίαςθ και τθσ μουςικισ παράςταςθσ. Σ εκπαιδευτικόσ, κάκε φορά που ολοκλθρϊνεται μια ενότθτα, αφοφ κάνει τθν απαραίτθτθ μικρι προετοιμαςία (πρόβα), επιδιϊκει τα παιδιά να ζχουν τθν ευκαιρία να τθν παρουςιάςουν ςε ακροατιριο (άλλεσ τάξεισ του ςχολείου, γονείσ κ.λπ).

390 390 A/A ΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Στοχοκεςία) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (Εξειδίκευςθ ςτοχοκεςίασ) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ (Συνοπτικά με παραδείγματα) ΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (υπάρχον ι παρακτζο) Επίπεδο 3 (Δ', Ε', ΣΤ' Δθμοτικοφ) Ο μακθτισ κα πρζπει να μπορεί Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ. 5, 14 Πουςικι ΧΨ Δθμοτικοφ, κεφ να παρακολουκεί μια απλι μουςικι παρτιτοφρα να τραγουδά (ςολιςτικά και ομαδικά) αναπτφςςοντασ φωνθτικζσ και εκφραςτικζσ τεχνικζσ, μονόφωνα ι δίφωνα τραγοφδια Γνωριμία με τα φκογγόςθμα και τισ βαςικζσ αρχζσ τθσ ευρωπαϊκισ ςθμειογραφίασ. Γνωριμία με τουσ βαςικοφσ φκόγγουσ και τισ βαςικζσ αρχζσ τθσ Βυηαντινισ Υαραςθμαντικισ Γνωριμία με τθ ςυςτθματικι γραφικι παρτιτοφρα. Γνωριμία με τθ μουςικι εκφραςτικότθτα (δυναμικζσ, leggato-staccato, επιτάχυνςθ-επιβράδυνςθ, φραηάριςμα). Εξοικείωςθ με τθ διφωνία (ιςοκράτθσ, πρίμο-ςεκόντο). Εκτζλεςθ solo-tutti. Σι μακθτζσ ςυνδζουν τισ διάρκειεσ των φκόγγων με τα κλάςματα (π.χ. ιμιςυ με 1/2 κ.ο.κ.) και τισ χρθςιμοποιοφν για να δθμιουργιςουν ρυκμικζσ φράςεισ. Πε θ βοικεια του εκπαιδευτικοφ παρακολουκοφν τθν παρτιτοφρα ενόσ τραγουδιοφ που ζχουν μάκει ιδθ με το αυτί. Χε μια καταγραφι ενόσ τραγουδιοφ (κείμενο ι παρτιτοφρα), οι μακθτζσ με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ ςθμειϊνουν τισ μουςικζσ φράςεισ που αναγνωρίηουν, ορίηουν τα ςθμεία αναπνοισ και προτείνουν εκφραςτικζσ αποδόςεισ των φράςεων. Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- Χτϋ Δθμοτικοφ Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κομματιϊν με απλι ευρωπαϊκι και βυηαντινι ςθμειογραφία. Θλεκτρονικζσ παρτιτοφρεσ, με κινοφμενο ςθματοδότθ που παρακολουκεί αυτόματα τθν εξζλιξθ τθσ μουςικισ. Χυλλογι με ςυςτθματικζσ παρτιτοφρεσ γραφικισ ςθμειογραφίασ. Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ. 13 και ςελ Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- Χτϋ Δθμοτικοφ Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, Βιβλίο Δαςκάλου ςελ Πουςικι Χτ Δθμοτικοφ, Θχθτικά παραδείγματα

391 391 Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κομματιϊν με απλζσ διφωνίεσ από όλο τον κόςμο να παίηει με απλά όργανα, μόνοσ του ι ςε ομάδα, με το αυτί ι με παρτιτοφρα, χρθςιμοποιϊντασ εκφραςτικζσ τεχνικζσ να εκτελεί βαςικοφσ ρυκμοφσ από τθν παραδοςιακι και δθμοφιλι μουςικι να αυτοςχεδιάηει μουςικά πάνω ςε κάποιο προαποφαςιςμζνο πλαίςιο ι ιδζα (concept) να προετοιμάηει και εκτελεί μικρζσ μουςικο-κεατρικζσ παραςτάςεισ Εξοικείωςθ με τθν ζννοια των ρόλων ςε ζνα μουςικό ςφνολο. Εκτελεςτικι εκφραςτικότθτα (δυναμικζσ, leggato-staccato, επιτάχυνςθεπιβράδυνςθ, φραηάριςμα). Εκτζλεςθ solo-tutti. Γνωριμία με διαδεδομζνουσ ρυκμοφσ. Ζννοια του οργανωμζνου αυτοςχεδιαςμοφ Ζννοια του μουςικοφ κεάτρου. Ζννοια τθσ πολφτεχνθσ ζκφραςθσ. Σι μακθτζσ ακοφν μια εκτζλεςθ ενόσ απλοφ κομματιοφ και προςπακοφν να το ςυνοδεφςουν με τα διακζςιμα όργανα ςτθν τάξθ, μοιράηοντασ ρόλουσ και ορίηοντασ τισ εκφραςτικζσ παραμζτρουσ που κρίνουν ςκόπιμο να προςκζςουν. Σι μακθτζσ ταξινομοφν τραγοφδια ςφμφωνα με τουσ ρυκμοφσ τουσ και τα χρθςιμοποιοφν ωσ εργαλεία απομνθμόνευςθσ του εκάςτοτε ρυκμοφ. Χυνοδεφουν ρυκμικά τα τραγοφδια που ταξινόμθςαν, με τα διακζςιμα όργανα ι με το ςϊμα τουσ. Σι μακθτζσ αποφαςίηουν μια κεντρικι ιδζα κζτοντασ μουςικοφσ περιοριςμοφσ, και δθμιουργοφν μικρζσ μουςικζσ φράςεισ. Ακολοφκωσ με ςυνεννόθςθ φτιάχνουν ζνα μικρό μουςικό "ςενάριο" και αυτοςχεδιάηουν πάνω ςε αυτό. Σι μακθτζσ επιλζγουν ι γράφουν μια ιςτορία. Ψθν διαμορφϊνουν ςε ςενάριο. Επιλζγουν ι δθμιουργοφν μουςικζσ. Φτιάχνουν ςκθνικά και κοςτοφμια με απλά υλικά. Ξάνουν τισ απαραίτθτεσ πρόβεσ και Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κομματιϊν με κατάλλθλα μουςικά παραδείγματα από διαφορετικά ςτυλ και είδθ. Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ. 19 Πουςικό Ανκολόγιο Αϋ- Χτϋ Δθμοτικοφ Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κομματιϊν πάνω ςε βαςικοφσ ρυκμοφσ Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κομματιϊν με αυτοςχεδιαηόμενθ μουςικι. Ραρακτζο υλικό Βίντεο με δείγματα από διαφορετικζσ μορφζσ μουςικοφ κεάτρου.

392 392 παρουςιάηουν τθν παράςταςι τουσ να θχογραφεί ιχουσ, να τουσ επεξεργάηεται και να φτιάχνει θχθτικζσ ιςτορίεσ να αναγνωρίηει βαςικζσ μουςικζσ δομζσ κομματιϊν να αναγνωρίηει και διακρίνει βαςικά μουςικά είδθ ζργων να γνωρίηει τθν μουςικι παράδοςθ τθσ περιοχισ του και τθσ πατρίδασ του Θχθτικό περιβάλλον. Ξαταγραφι και επεξεργαςία ιχου. Υαράμετροι του ιχου. Πουςικι τεχνολογία και θλεκτροακουςτικι μουςικι. Ζννοια τθσ μουςικισ δόμθςθσ Απλζσ μουςικζσ μορφζσ Γνωριμία με τα βαςικά μουςικά είδθ κομματιϊν ςε όλα τα είδθ μουςικισ. Εξοικείωςθ με τισ ντόπιεσ μουςικζσ. Εξοικείωςθ με τον μουςικό πολιτιςμό τθσ Ελλάδασ ανά περιοχι. Σι μακθτζσ φτιάχνουν ζνα θχθτικό ςενάριο, θχογραφοφν τουσ ιχουσ ςφμφωνα με αυτό, και τουσ ςυνδζουν μεταξφ τουσ με τθ βοικεια Θ/Ω. Θχογραφοφν ιχουσ ςτον Θ/Ω, παρατθροφν τθν κυματομορφι τουσ και τουσ επεξεργάηονται δθμιουργϊντασ ποικίλα αποτελζςματα. Επιςκζπτονται ζνα ςτοφντιο θχογράφθςθσ, θχογραφοφν αν είναι δυνατό ζνα ςφντομο ζργο, ςυηθτοφν με τουσ θχολιπτεσ. Σι μακθτζσ ακοφν επιλεγμζνα μουςικά ζργα και προςπακοφν να αναγνωρίςουν ίδια, παρόμοια ι διαφορετικά μζρθ και καταγράφουν τθν διαδοχι τουσ. Ακρόαςθ ζργων και ταξινόμθςθ ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά του κάκε ζργου. Σι μακθτζσ ςυλλζγουν τισ μουςικζσ τθσ περιοχισ τουσ ι ιδιαίτερθσ πατρίδασ τουσ ρωτϊντασ και θχογραφϊντασ γθραιότερουσ, ερευνϊντασ ςτο διαδίκτυο ι ςε βιβλιοκικεσ και αρχεία. Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ. 17 Πουςικι ΧΨ Δθμοτικοφ, κεφ. 2, 24 Ραρακτζο υλικό Χυλλογι ζργων θλεκτροακουςτικισ μουςικισ με φυςικοφσ ιχουσ. Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ. 18 Ραρακτζο υλικό Χυλλογι ζργων με εφκολα αναγνωρίςιμεσ δομζσ Ραρακτζο υλικό Χυλλογι κατάλλθλων δειγματικϊν ζργων. Πουςικι ΧΨ Δθμοτικοφ, κεφ Ραρακτζο υλικό Πουςικι γεωγραφία ανά περιοχι

393 393 Πε ςτόχο τθ δθμιουργία μιασ «μουςικισ γεωγραφίασ» ςτθν τάξθ ςυλλζγουν χαρακτθριςτικζσ μουςικζσ από κάκε περιοχι τισ μελετοφν κα τισ ςυγκρίνουν. Μουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ να αντιλαμβάνεται τουσ διάφορουσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ να αναγνωρίηει και να διακρίνει διαφορετικά ςτυλ, τεχνοτροπίεσ και ρεφματα Εξοικείωςθ με τθν ζννοια «μουςικόσ πολιτιςμόσ» και τισ ιδιαιτερότθτεσ των διαφορετικϊν μουςικϊν παραδόςεων. Γνωριμία με τισ διάφορεσ διεκνοποιθμζνεσ δθμοφιλείσ μουςικζσ (π.χ. Rock, Jazz, Hip-hop, latin, pop). Σι μακθτζσ ακοφν μουςικά κομμάτια με κοινό κεματικό άξονα (π.χ νανουρίςματα) προερχόμενο από διαφορετικοφσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ και παραδόςεισ και παρατθροφν τισ διαφορζσ. Χε ςυνδυαςμό με το μάκθμα τθσ Γεωγραφίασ ςυνδζουν τα διάφορα μουςικά ακοφςματα με τισ περιοχζσ του πλανιτθ. Σι μακθτζσ ακοφν μια ςειρά από μουςικά παραδείγματα προερχόμενα από διαφορετικά μουςικά ςτιλ, τεχνοτροπίεσ και ρεφματα, τα παρατθροφν και τα κατατάςςουν. Ξατανοοφν τα ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά του κάκε ενόσ ςυγκρίνοντάσ τα μεταξφ τουσ. Πουςικι ΧΨ Δθμοτικοφ, κεφ. 12 Πρόγραμμα ΜΕΛΙΝΑ "Πουςικζσ για τθ βροχι" "Πουςικζσ για τον ιλιο" Πουςικά Ανκολόγια Δθμοτικοφ - Γυμναςίου. Ραρακτζο υλικό Χυλλογι ενδεικτικϊν παραδειγμάτων από τον παγκόςμιο μουςικό πολιτιςμό. Πουςικι Γ Γυμναςίου κεφ. 3 Πουςικά Ανκολόγια Δθμοτικοφ - Γυμναςίου.

394 να δθμιουργεί μικρά ρυκμικά και μελωδικά ςχιματα και να τα δομεί ςε ςφντομεσ μουςικζσ ςυνκζςεισ Πουςικι δθμιουργία Πε κάποια αφόρμθςθ (π.χ. φωτογραφίεσ, εικαςτικά δθμιουργιματα, ποιιματα, ιςτορίεσ) οι μακθτζσ δθμιουργοφν μικρζσ ςυνκζςεισ που ςχετίηονται με αυτά. 14 να ςθμειϊνει τισ μουςικζσ του ςυνκζςεισ ςε παρτιτοφρα Πουςικι καταγραφι Από τα ςυςτιματα μουςικισ ςθμειογραφίασ που ζχει μάκει επιλζγει αυτό που τον βολεφει και ςθμειϊνει τισ μουςικζσ του φράςεισ. 15 να προςαρμόηει ρυκμοφσ και μελωδίεσ ςε ποιθτικά κείμενα Πελοποίθςθ ποιθμάτων Επιλζγουν ζνα ρυκμό που ταιριάηει ςτο ποιθτικό μζτρο του ποιιματοσ, δθμιουργοφν μελωδικζσ φράςεισ πάνω ςτο ρυκμό και τουσ ςτίχουσ. Δομοφν τισ ςτροφζσ με διαφορετικζσ μελωδικζσ φράςεισ. 16 να αναγνωρίηει, αναλφει και αξιολογεί διαφορετικζσ εκτελζςεισ Αιςκθτικι προςζγγιςθ εκτζλεςθσ μουςικοφ ζργου. Ζννοια τθσ διαςκευισ, μεταγραφισ και επανεκτζλεςθσ. Αναηθτοφν και ακοφν διαφορετικζσ εκτελζςεισ του ίδιου μουςικοφ ζργου και εντοπίηουν αν πρόκειται για επανεκτζλεςθ ι διαςκευι είτε εντοπίηουν τθ διαφορετικι ερμθνεία αξιολογϊντασ τθν. Υαρακτζο υλικό Ενδεικτικι ςυλλογι διαςκευϊν, μεταγραφϊν και επανεκτελζςεων. 17 να χρθςιμοποιεί, ςυνδζει και προςαρμόηει υπάρχουςεσ μουςικζσ ςε κάποιο εξωμουςικό υλικό Ζννοια τθσ «Πουςικισ Επιμζλειασ» Χε μια κεατρικι παράςταςθ θ ςε μια ςφντομθ ταινία, μια ομάδα μακθτϊν αναλαμβάνει να βρει κατάλλθλεσ μουςικζσ που με τθ βοικεια Θ/Ω τισ μοντάρει ωσ μουςικι ςυνοδεία. Πουςικι ΧΨ Δθμοτικοφ, ςελ να κακοδθγεί μουςικά μια ομάδα εκτελεςτϊν δίνοντασ βαρφτθτα ςτα ερμθνευτικά ςτοιχεία Ζννοια τθσ μουςικισ διεφκυνςθσ Πετά το πζρασ μιασ δθμιουργικισ ι εκτελεςτικισ δραςτθριότθτασ, ζνασ μακθτισ αναλαμβάνει να μελετιςει και να διευκφνει το τελικό αποτζλεςμα προςζχοντασ ιδιαίτερα τισ ερμθνευτικζσ παραμζτρουσ. Ραρακτζο Υλικό Χυλλογι με παραδείγματα βίντεο διαφορετικοφ τφπου διεφκυνςθ

395 να γνωρίηει τα μουςικά όργανα που χρθςιμοποιοφνται ςτα διάφορα είδθ και ςτυλ να κατανοεί τθν ζννοια του μουςικοφ ςυνόλου και να γνωρίηει βαςικζσ τυποποιθμζνεσ μορφζσ μουςικϊν ςυνόλων να είναι εξοικειωμζνοσ ςτθν αναηιτθςθ μουςικισ και πλθροφοριϊν από το διαδίκτυο Γνωριμία με τα μουςικά όργανα Ξατθγοριοποίθςθ των μουςικϊν οργάνων Εξοικείωςθ με τα διάφορα μουςικά ςφνολα, (π.χ. ορχιςτρεσ, χορωδίεσ, κομπανίεσ, ηυγιζσ, λαϊκζσ ορχιςτρεσ κ.ο.κ.). Ζρευνα πθγϊν και υλικοφ Σι μακθτζσ προςκαλοφν ζνα εκτελεςτι μουςικοφ οργάνου (επαγγελματία ι εραςιτζχνθ) που τουσ δείχνει το όργανό του και πωσ παίηεται. Ακολοφκωσ επιχειροφν και αυτοί να το δοκιμάςουν. Σι μακθτζσ καταςκευάηουν απλζσ μορφζσ μουςικϊν οργάνων και παίηουν με αυτά Σι μακθτζσ δθμιουργοφν μικρά αυτοςχζδια μουςικά ςφνολα με τα διακζςιμα μουςικά όργανα και τισ φωνζσ τουσ. Σι μακθτζσ επιςκζπτονται ζνα μουςικό ςφνολο τθσ περιοχισ τουσ (φιλαρμονικι, ορχιςτρα, παραδοςιακό ι λαϊκό ςφνολο) και ςυνομιλοφν με τουσ μουςικοφσ. Σ εκπαιδευτικόσ ορίηει ζνα κζμα ςχετικό με τθ μουςικι και ανακζτει ςτουσ μακθτζσ ι ςε ομάδα μακθτϊν τθ ςχετικι ζρευνα ςτο διαδίκτυο. Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ. 24 Πουςικι ΧΨ Δθμοτικοφ, κεφ. 4 Ραρακτζο υλικό Αφίςεσ με μουςικά όργανα, βίντεο και θχογραφιςεισ με μουςικά όργανα. Πουςικι Ε Δθμοτικοφ, κεφ. 10 Πουςικι ΧΨ Δθμοτικοφ, κεφ. 5, 11 Ραρακτζο υλικό Βίντεο με διάφορα μουςικά ςφνολα Ραρακτζο υλικό Ξατάλογοσ διευκφνςεων διαδικτυακϊν μουςικϊν πθγϊν.

396 396 A/A ΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Στοχοκεςία) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (Εξειδίκευςθ ςτοχοκεςίασ) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ (Συνοπτικά με παραδείγματα) ΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (υπάρχον ι παρακτζο) Επίπεδο 4.I (Γυμνάςιο) Ο μακθτισ κα πρζπει να μπορεί να ερευνά με ςυςτθματικό τρόπο τα διεκνοποιθμζνα μουςικά ρεφματα Για κάποιο ςυγκεκριμζνο μουςικό ρεφμα να ερευνά τουσ άξονεσ που το κακορίηουν, όπωσ: τον τρόπο που δθμιουργικθκε, τα ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά του, τα μουςικά όργανα που το χαρακτθρίηουν, τισ διαφορετικζσ τάςεισ που δθμιουργικθκαν ςτουσ κόλπουσ του, τουσ κυριότερουσ εκπρόςωπουσ του κ.ο.κ Σι μακθτζσ κατά ομάδεσ επιλζγουν ζνα ςυγκεκριμζνο ςτυλ και το ερευνοφν ςυλλζγοντασ φωτογραφίεσ, κείμενα, ςυνεντεφξεισ, video και αντιπροςωπευτικά μουςικά κομμάτια. Υαρουςιάηουν ςτθν τάξθ το αποτζλεςμα τθσ ζρευνάσ τουσ ςυνκζτοντασ το προφίλ του μουςικοφ ρεφματοσ που επζλεξαν. Σ εκπαιδευτικόσ, με εργαλείο τθν ενεργθτικι ακρόαςθ, παρουςιάηει ςτα παιδιά τθ δομι και το χαρακτιρα αντιπροςωπευτικϊν κομματιϊν από το ςυγκεκριμζνο ςτιλ. Πουςικι Γ Γυμναςίου κεφ. 1 Ραρακτζο υλικό Χυλλογι αντιπροςωπευτικϊν κομματιϊν από γνωςτά διεκνοποιθμζνα μουςικά ρεφματα επιλεγμζνα ζτςι ϊςτε να είναι κατάλλθλα για τθν εξοικείωςθ με τα ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά τουσ. 2 να κατανοεί τθν ζννοια του μουςικοφ ςυςτιματοσ Εξοικείωςθ με τισ ζννοιεσ τθσ τροπικότθτασ, τθσ τονικότθτασ, ατονικότθτασ, τθσ κλίμακασ, του τρόπου, του φφουσ κ.ο.κ. Σι μακθτζσ ακοφν τροπικά ζργα και προςπακοφν να ανακαλφψουν και να παρακολουκιςουν τον τρόπο ςτον οποίο βρίςκονται. Σι μακθτζσ ακοφν ζργα από διαφορετικά ςυςτιματα και προςπακοφν να εντοπίςουν τισ διαφορζσ τουσ. Σι μακθτζσ αυτοςχεδιάηουν πάνω ςε Συνοδευτικό θχθτικό υλικό Βιβλίου Πουςικισ Β Γυμναςίου Ραρακτζο υλικό Χυλλογι από ζργα (θχογραφθςθ και διαδραςτικι παρτιτοφρα) προερχόμενα από διάφορα μουςικά ςυςτιματα.

397 397 ςυγκεκριμζνουσ τρόπουσ και κλίμακεσ. 3 να γνωρίηει τθν ιςτορικι διαδρομι του ελλθνικοφ μουςικοφ πολιτιςμοφ Γνωριμία με τον: αρχαίο βυηαντινό εκκλθςιαςτικό, παραδοςιακό, νεότερο λόγιο και δθμοφιλι μουςικό πολιτιςμό. Σμοιότθτεσ και διαφορζσ των μουςικϊν παραδόςεων. Ακοφν και παρατθροφν ζργα από όλεσ τισ ιςτορικζσ περιόδουσ του ελλθνικοφ μουςικοφ πολιτιςμοφ. Ξαταςκευάηουν μουςικά όργανα που ζχουν ςχζςθ με τισ περιόδουσ του ελλθνικοφ μουςικοφ πολιτιςμοφ όπωσ ςείςτρα, κρόταλα, ρζντελεσ, μαςιζσ, τουμπελζκια, μονόχορδα (Υυκαγόρασ), άρπα (τρίγωνον) κ.ο.κ. Πε βάςθ ζνα ρυκμό και ζναν τρόπο από τθν ιςτορία τθσ Ελλθνικισ μουςικισ, δθμιουργοφν ςφντομουσ δομθμζνουσ αυτοςχεδιαςμοφσ Εντοπίηουν το ςυςχετιςμό τθσ μουςικισ με τθν κοινωνία τθσ εποχισ. Ακοφν και εξοικειϊνονται με τουσ διάφορουσ ρυκμοφσ, τουσ παίηουν και τουσ ςθμειϊνουν. Εντοπίηουν τισ τα ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά κάκε τοπικισ μουςικισ. Πουςικι Β Γυμναςίου κεφ. 6 Πουςικι Γ Γυμναςίου κεφ. 1 Ρρόγραμμα Μελίνα Ξαταςκευζσ απλϊν μουςικϊν οργάνων Ελλθνικι Πουςικι Υφλθ Πεγάλθ Πουςικι Βιβλιοκικθ Οίλιαν Βουδοφρθ Ραρακτζο υλικό Χαρακτθριςτικά μουςικά παραδείγματα από όλεσ τισ περιόδουσ τθσ ελλθνικισ μουςικισ.

398 398 4 να δθμιουργεί ι/και να επιμελείται μουςικι για παραςτατικζσ τζχνεσ Πουςικι δθμιουργία ι/και επιμζλεια για κεατρικζσ παραςτάςεισ, ταινίεσ, παραςτάςεισ χοροφ κ.λπ. Σι μακθτζσ δθμιουργοφν μουςικι ι επιμελοφνται μουςικά, ςχολικζσ κεατρικζσ παραςτάςεισ, ταινίεσ (προϊόν μοντάη ι κάποια ταινία που δθμιουργικθκε από τουσ ςυμμακθτζσ τουσ), παραςτάςεισ χοροφ κ.ά. Ραρακτζο υλικό Χυλλογι μουςικισ τραγουδιϊν και βίντεο από κεατρικζσ και χορευτικζσ παραςτάςεισ, κινθματογραφικζσ ταινίεσ κ.λπ. Πουςικι Β Γυμναςίου κεφ. 5 5 να αναγνωρίηει και να είναι εξοικειωμζνοσ με τισ ιςτορικζσ περιόδουσ τθσ δυτικισ μουςικισ. Γνωριμία με τισ περιόδουσ: Πεςαίωνασ, Αναγζννθςθ, Ππαρόκ, Ξλαςικιςμόσ, Φομαντιςμόσ, 20οσ αιϊνασ Σ εκπαιδευτικόσ μζςω τθσ ενεργθτικισ ακρόαςθσ εξοικειϊνει τουσ μακθτζσ με τα ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά τθσ κάκε ιςτορικισ περιόδου τθσ δυτικισ μουςικισ. Σι μακθτζσ ακοφν παραδείγματα από όλεσ τισ περιόδουσ και αναγνωρίηουν τθν περίοδο ςτθν οποία ςυντζκθκαν. Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ Βϋ Γϋ Γυμναςίου Πεγάλθ Πουςικι Βιβλιοκικθ Οίλιαν Βουδοφρθ Ραρακτζο υλικό Επιλεγμζνα κομμάτια από όλεσ τισ ιςτορικζσ περιόδουσ τθσ δυτικισ μουςικισ κατάλλθλα για ακουςτικι παρατιρθςθ. 6 να αναγνωρίηει τθ δομι ςε γνωςτζσ μουςικζσ φόρμεσ Χονάτα, ςυμφωνία, ςουίτα τραγοφδι, μπαλάντα κ.λπ., Σι μακθτζσ ακοφν μια τυποποιθμζνθ μουςικι φόρμα (π.χ. μια ςονάτα) και, αφοφ αναγνωρίςουν τα μζρθ τθσ, προςπακοφν με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ να ακοφςουν και να διακρίνουν τα βαςικά τθσ δομικά υλικά π.χ τα κζματα. Πουςικι Γ & Δ Δθμοτικοφ ςελ Ραρακτζο υλικό Διαδραςτικζσ παρτιτοφρεσ ςτισ οποίεσ με φωτεινι ςιμανςθ κα μπορεί κανείσ να παρακολουκιςει τθν εξζλιξθ τθσ δομισ (τα διαφορετικά κζματα, τθν ζκκεςθ, τθν ανάπτυξθ κ.ο.κ.) 7 να τραγουδά τραγοφδια με ζμφαςθ ςτα δθμοφιλι διεκνοποιθμζνα μουςικά Ψραγοφδια μονόφωνα δίφωνα και τρίφωνα, μζτριασ ι και αυξθμζνθσ Σι μακθτζσ με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ επιλζγουν και Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ Βϋ Γϋ Γυμναςίου

399 ρεφματα και ςτουσ διαφορετικοφσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ να χειρίηεται ςτοιχειωδϊσ προγράμματα επεξεργαςίασ ιχου ςτον Θ/Ω να ςυςχετίηει μουςικι και λόγο δθμιουργικά 10 να γνωρίηει τθ φυςιολογία του ιχου εκτελεςτικισ δυςκολίασ Ξόψιμο και μετάκεςθ αποςπάςματοσ (μοντάη), fade in, fade out κ.λπ. Πελοποίθςθ λόγου, προςαρμογι λόγου ςε προχπάρχουςα μελωδία Γνωριμία με τισ βαςικζσ παραμζτρουσ του ιχου όπωσ ταλάντωςθ, κυματομορφι, φάςμα-χροιά, ςυχνότθτα-φψοσ, ταχφτθτα, περίοδοσ, μικοσ και πλάτοσ κφματοσ, μετάδοςθ του ιχου εκτελοφν μονόφωνα, δίφωνα και τρίφωνα τραγοφδια από διαφορετικοφσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ (π.χ. ιςοκράτθμα, πρίμο ςεκόντο), δίνοντασ ζμφαςθ ςτθ ςωςτι απόδοςθ τθσ γλϊςςασ και ςυγκρίνοντασ το πωσ λειτουργεί ο ίδιοσ τφποσ διφωνίασ ςτο κάκε ζνα από αυτά. Σι μακθτζσ αναλαμβάνουν να μοντάρουν ςτον Θ/Ω τθν θχογράφθςθ μιασ μουςικισ παράςταςθσ που δόκθκε ςτο ςχολείο χρθςιμοποιϊντασ κάποιο πρόγραμμα επεξεργαςίασ ιχου. Δθμιουργοφν μια μικρι θχθτικι ςφνκεςθ. Σι μακθτζσ μελοποιοφν ποιιματα για τισ ανάγκεσ κάποιασ παράςταςθσ χρθςιμοποιϊντασ και δομικά ςτοιχεία. Σι μακθτζσ επιλζγουν ζνα ρυκμικό ςχιμα, δθμιουργοφν δικά τουσ λόγια πάνω ς αυτό και επιλζγουν μελωδίεσ που αποδίδουν το κείμενο. Σι μακθτζσ ακοφν ιχουσ και μουςικά ζργα μζςα από κάποιο πρόγραμμα επεξεργαςίασ ιχου (π.χ. Audacity) παρατθρϊντασ τθν κυματομορφι, το πλάτοσ, το φάςμα κ.ο.κ.. Χτο ίδιο πρόγραμμα οι μακθτζσ Πεγάλθ Πουςικι Βιβλιοκικθ Οίλιαν Βουδοφρθ Πουςικι Υφλθ Ραρακτζο υλικό Χυμπλθρωματικι ςυλλογι τραγουδιϊν με ζμφαςθ ςτα τραγοφδια από όλο τον κόςμο και ςτα δθμοφιλι διεκνοποιθμζνα μουςικά ρεφματα Ραρακτζο υλικό Χχολιαςμζνοσ κατάλογοσ δωρεάν λογιςμικοφ επεξεργαςίασ ιχου. Εμμζλεια Το μουςικό χωριό

400 να γνωρίηει ςτοιχεία μουςικισ ακουςτικισ να ερευνά και να αντιλαμβάνεται τισ ςυναιςκθματικζσ επιδράςεισ τθσ μουςικισ Ακουςτικι οργάνων, ακουςτικι χϊρου, χϊροι ςυναυλιϊν Ψυχοακουςτικι Ψυχολογία τθσ μουςικισ επεξεργάηονται κάποιον ιχο αλλάηοντάσ του παραμζτρουσ π.χ. επεμβαίνοντασ ςτθ ςυχνότθτα, και παρατθροφν το αποτζλεςμα. Σι μακθτζσ ςυςχετίηουν τισ γνϊςεισ ακουςτικισ από τθ φυςικι με τθ μουςικι εντοπίηοντασ τισ επιδράςεισ ςτθν ποιότθτα του αποτελζςματοσ. Σι μακθτζσ με τθ βοικεια του παρακτζου λογιςμικοφ αλλάηουν παραμζτρουσ ςε μια φανταςτικι (virtual) αίκουςα ςυναυλιϊν (διαςτάςεισ, αποςτάςεισ, υλικά με τα οποία είναι επενδυμζνοι οι τοίχοι κ.λπ.) και ακοφν πωσ διαμορφϊνεται ο ιχοσ. Σι μακθτζσ παρατθροφν τθν ακουςτικι τθσ τάξθσ τουσ απλϊνοντασ διαφορετικά υλικά ςτουσ τοίχουσ, αλλάηοντασ κζςεισ ςτον χϊρο για να ακοφςουν μια ςτακερι θχθτικι πθγι, κ.ο.κ. Σ εκπαιδευτικόσ παρουςιάηει παραδείγματα μουςικϊν ζργων και οι μακθτζσ προςπακοφν να τα κατατάξουν με βάςθ κάποια προκακοριςμζνα ςυναιςκιματα. Επιλζγεται ζνα ςυναίςκθμα (π.χ. φόβοσ) και οι μακθτζσ αναηθτοφν μουςικά ζργα που να τουσ το εμπνζουν. Σι μακθτζσ τα παρουςιάηουν ςτθν τάξθ και Ραρακτζο υλικό Διαδραςτικι εφαρμογι για πειραματιςμό και κατανόθςθ των παραμζτρων του ιχου. Ραρακτζο υλικό Διαδραςτικό εργαλείο με το οποίο οι μακθτζσ κα μποροφν, αλλάηοντασ παραμζτρουσ ςε μια φανταςτικι αίκουςα να ακοφν τον αντίκτυπο που ζχει αυτό ςτον ιχο. Ραρακτζο υλικό Χυλλογι ιχων κατάλλθλων για παρατιρθςθ ψυχοακουςτικϊν φαινομζνων Χυλλογι ζργων μίνιμαλ μουςικισ, ςτα οποία οι ςυνκζτεσ εκμεταλλεφτθκαν ψυχοακουςτικά φαινόμενα.

401 401 ερευνοφν αν ανταποκρίνονται αντίςτοιχα και οι ςυμμακθτζσ τουσ. Ακοφν ζργα μίνιμαλ μουςικισ και εντοπίηουν τα ψυχοακουςτικά φαινόμενα. Πεγάλθ Πουςικι Βιβλιοκικθ Οίλιαν Βουδοφρθ να αναηθτά μουςικζσ πθγζσ ςτο διαδίκτυο να ερευνά τθ ςχζςθ που αναπτφςςεται μεταξφ μουςικισ και κοινωνίασ Υθγζσ πλθροφοριϊν, διαδραςτικζσ εφαρμογζσ, παρτιτοφρεσ και μουςικι (MIDI-ιχοσ) ςτο διαδίκτυο, κζματα πνευματικϊν δικαιωμάτων, νόμιμεσ και παράνομεσ ενζργειεσ. Θ λειτουργία τθσ μουςικισ ςε κάκε πολιτιςμό, θ μουςικι ωσ προϊόν, θ μουςικι ωσ απαραίτθτο ςυςτατικό τθσ κοινότθτασ, ςυμμετοχικι μουςικι δθμιουργία ςτα πλαίςια τθσ κοινότθτασ, μουςικζσ τελετουργίεσ, θ μουςικι για μεγάλο κοινό (μεγάλεσ αίκουςεσ - γιπεδα πανθγφρια), θ μουςικι ωσ ςυςτατικό ταυτότθτασ, θ διαμόρφωςθ των μουςικϊν προτιμιςεων θλικιακϊν και κοινωνικϊν ομάδων, ο ρόλοσ των ΠΠΕ ςτθν διαμόρφωςθ του μουςικοφ αιςκθτθρίου μιασ κοινωνίασ Σι μακθτζσ αναλαμβάνουν ανά ομάδεσ να αναηθτιςουν πθγζσ για εξειδικευμζνα μουςικά κζματα. Ξαταρτίηεται μια μουςικι ψθφιακι βιβλιοκικθ ςτθν τάξθ. Σι μακθτζσ παίρνουν ςυνεντεφξεισ από μζλθ τθσ οικογζνειάσ τουσ, γείτονεσ φίλουσ και ςυγγενείσ προςπακϊντασ να εντοπίςουν τισ μουςικζσ τουσ προτιμιςεισ. με ερωτιςεισ όπωσ: «Υοια μουςικι προτιμάτε; Υωσ ιρκατε ςε επαφι με αυτι;». Ψζλοσ ςυγκεντρϊνουν και ςυςτθματοποιοφν τα αποτελζςματα, παρατθρϊντασ ποιοι κοινωνικοί παράγοντεσ επθρεάηουν περιςςότερο τισ μουςικζσ προτιμιςεισ του δείγματοσ πλθκυςμοφ ςτο οποίο απευκφνκθκαν. Σι μακθτζσ εντοπίηουν μουςικά είδθ τα οποία αποτελοφν ςτοιχείο Ελλθνικι Πουςικι Υφλθ Ραρακτζο υλικό Ξατάλογοσ καταλόγων μουςικϊν πθγϊν. Ξατάλογοσ βαςικϊν διαδικτυακϊν πθγϊν ανά τφπο υλικοφ και κεματικζσ ενότθτεσ.

402 402 ταυτότθτασ κάποιασ κοινωνικισ ομάδασ. Χτθ ςυνζχεια καταγράφουν για το κάκε ζνα από αυτά διάφορα χαρακτθριςτικά, όπωσ τρόπο ντυςίματοσ, κϊδικα ςυμπεριφοράσ, φιλοςοφία ηωισ κ.ο.κ. A/A ΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΡΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (Στοχοκεςία) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (Εξειδίκευςθ ςτοχοκεςίασ) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΑΣΤΗΙΟΤΗΤΕΣ (Συνοπτικά με παραδείγματα) ΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ (υπάρχον ι παρακτζο) Επίπεδο 4.IΙ (Γυμνάςιο) Ο μακθτισ κα πρζπει να μπορεί να γνωρίηει τα πρωτοποριακά μουςικά ρεφματα του 20 ου αιϊνα να γνωρίηει τθν ιςτορικι διαδρομι του ελλθνικοφ αςτικοφ τραγουδιοφ Γνωριμία με τα βαςικά τουσ χαρακτθριςτικά π.χ. κατανόθςθ τθσ ζννοιασ τθσ ζλλειψθσ τονικοφ κζντρου ςτθν ατονικι μουςικι, τθσ ςειράσ ςτο ςειραϊςμό, τθσ ζννοιασ τθσ επανάλθψθσ ςτον μινιμαλιςμό, τθσ θχθτικισ επιφάνειασ κ.ο.κ. Γνωριμία με τα είδθ: Ακθναϊκό τραγοφδι, Ξαντάδα, Ξωμειδφλλιο, Σπερζτα, Ελαφρό τραγοφδι, Φεμπζτικο, Οαϊκό, Ζντεχνο, διεκνοποιθμζνα δθμοφιλι μουςικά ρεφματα ςτθν ελλθνικι τουσ εκδοχι (Υοπ, Φοκ, τηαη κ.λπ.) Σι μακθτζσ κατανοοφν τα βαςικά χαρακτθριςτικά ενόσ μουςικοφ ρεφματοσ μζςα από τθν ενεργθτικι ακρόαςθ και τθν παρατιρθςθ τθσ παρτιτοφρασ. Δθμιουργοφν ςφντομεσ μουςικζσ ςυνκζςεισ κατά τα πρότυπα τθσ ατονικισ, τθσ μίνιμαλ κ.λπ. Σι μακθτζσ ακοφν και παρατθροφν ςυγκριτικά, τραγοφδια από όλεσ τισ περιόδουσ του ελλθνικοφ αςτικοφ τραγουδιοφ. Σι μακθτζσ κατά ομάδεσ επιλζγουν ζνα είδοσ (π.χ. το ρεμπζτικο Πουςικι Γ Γυμναςίου κεφ. 1 Ραρακτζο υλικό Πουςικά παραδείγματα κατάλλθλα για ακουςτικι παρατιρθςθ, ςυνοδευόμενα από τισ παρτιτοφρεσ τουσ, από όλα τα πρωτοποριακά μουςικά ρεφματα του 20 ου αιϊνα. Πουςικι Γ Γυμναςίου κεφ. 4-5 Ανκολόγιο Πουςικϊν Ξειμζνων Αϋ Βϋ Γϋ Γυμναςίου

403 403 3 να είναι εξοικειωμζνοσ με τουσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ του πλανιτθ Ζννοια του μουςικοφ πολιτιςμοφ. Υροςζγγιςθ τθσ μουςικισ ταυτότθτασ κάκε μουςικοφ πολιτιςμοφ (ρόλοσ τθσ μουςικισ ςτθν κακθμερινι ηωι, θ διάκριςθ ανάμεςα ςτισ λαϊκζσ και λόγιεσ εκφάνςεισ, ρυκμοί, ςφςτθμα, κλίμακεσ, ςυνθχιςεισ, μουςικά όργανα, μορφζσ ζργων) τραγοφδι) και ερευνοφν ςυλλζγοντασ φωτογραφίεσ, κείμενα, ςυνεντεφξεισ, video και αντιπροςωπευτικά μουςικά κομμάτια. Ψα παρουςιάηουν ςτθν τάξθ και ςυηθτοφν. Γνωρίηοντασ τα χαρακτθριςτικά γνωρίςματα ενόσ είδουσ (π.χ. τθσ καντάδασ) δθμιουργοφν δικά τουσ λόγια και τα μελοποιοφν προςπακϊντασ να φτιάξουν μια δικι τουσ καντάδα. Εντοπίηουν ομοιότθτεσ και επιρροζσ μεταξφ των ειδϊν. Για κάκε είδοσ, εξετάηουν τουσ ςυςχετιςμοφσ του, με το κοινωνικό περιβάλλον μζςα ςτο οποίο αναπτφχκθκε. Σι μακθτζσ επιλζγουν κάποια κλίμακα ι τρόπο και κάποιον ρυκμό και αυτοςχεδιάηουν οργανωμζνα πάνω ςε αυτά. Υάνω ςτθν ίδια κλίμακα δθμιουργοφν μελωδίεσ με όργανα ι με τθ φωνι και τισ καταγράφουν. Υαίηουν ρυκμοφσ από τουσ διάφορουσ πολιτιςμοφσ και επιχειροφν να τουσ καταγράφουν ςε ςθμειογραφία. Ακοφν και παρατθροφν ςυγκριτικά, τφπουσ ςυνθχιςεων από διαφορετικοφσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ (π.χ. ιςοκρατιματα, παράλλθλεσ τρίτεσ από τθ δυτικι Ραρακτζο υλικό Χυλλογι με αντιπροςωπευτικά τραγοφδια από ολόκλθρθ τθν ιςτορικι διαδρομι του ελλθνικοφ αςτικοφ τραγουδιοφ Πουςικι Β Γυμναςίου κεφ. 1-4 Ραρακτζο υλικό Χυλλογι με μουςικά παραδείγματα, οπτικό υλικό (φωτογραφίεσ και βίντεο), θχογραφθμζνουσ τρόπουσ, κλίμακεσ και ρυκμοφσ από τουσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ του πλανιτθ.

404 να αναγνωρίηει τουσ διαφορετικοφσ τφπουσ φωνθτικισ εκτζλεςθσ να κατανοεί τθν ζννοια τθσ ενορχιςτρωςθσ Γνωριμία με τα διαφορετικά είδθ φωνϊν (π.χ. οπερατικζσ, λαϊκζσ, παραδοςιακζσ, ροκ, jazz) Σ μθχανιςμόσ τθσ ενορχιςτρωςθσ (οι ρόλοι των μουςικϊν οργάνων), υφολογικι και αιςκθτικι παρζμβαςθ ςε ζνα μουςικό ζργο μζςω τθσ ενορχιςτρωςθσ Αφρικι) κ.ο.κ. Ακοφν παραδείγματα από τθ λαϊκι και λόγια ζκφανςθ ενόσ πολιτιςμοφ (π.χ. Αραβικοφ, Λνδικοφ) και τα ςυγκρίνουν. Επιςθμαίνουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ ςτουσ διάφορουσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ. Επιςθμαίνουν ςυςχετιςμοφσ τθσ μουςικισ με τθν ιςτορία, τθ μορφι και τθν κοινωνικι δομι του πολιτιςμοφ από τον οποίο προζρχεται. Εντοπίηουν τισ διαφορζσ μεταξφ των παραδοςιακϊν μουςικϊν (επιτόπιεσ θχογραφιςεισ) και τθσ εμπορικισ ζκνικ μουςικισ. Σι μακθτζσ ακοφν διαφορετικζσ φωνθτικζσ εκτελζςεισ, παρατθροφν και εντοπίηουν τισ χαρακτθριςτικζσ τουσ ιδιαιτερότθτεσ και προςπακοφν να τισ αποδϊςουν. Υροςπακοφν να εντοπίςουν τθν ζννοια τθσ «ωραίασ φωνισ» ςε υποκειμενικό και αντικειμενικό επίπεδο. Σι μακθτζσ πειραματίηονται με μια δοςμζνθ μελωδία τθν οποία, χρθςιμοποιϊντασ τα όργανα τθσ τάξθσ, ενορχθςτρϊνουν με διαφορετικοφσ τρόπουσ, εξετάηοντασ παράλλθλα και το αιςκθτικό αποτζλεςμα. Υαρακτζο υλικό Συλλογι παραδειγμάτων με διαφορετικά είδθ φωνϊν Υαρακτζο υλικό Διαδραςτικό εργαλείο που κα περιλαμβάνει τθν παραγωγι ενόσ ι περιςςότερων μουςικϊν κομματιϊν με διαφορετικζσ ενορχθςτρωτικζσ πικανότθτεσ, δθλαδι διαφορετικοί

405 να γνωρίηει τα διάφορα μουςικά επαγγζλματα να αντιλαμβάνεται τθ εμπορικικαταναλωτικι διάςταςθ των μουςικϊν προϊόντων Γνωριμία με τισ κατθγορίεσ επαγγελματικισ μουςικισ εναςχόλθςθσ (καλλιτεχνικά, τεχνικά, ερευνθτικάγνωςτικά). Υοπ κουλτοφρα, μουςικισ διαςκζδαςθσ, εμπορευματοποιθμζνθ μουςικι, μουςικι επιχειρθματικότθτα Πε τθ βοικεια του κατάλλθλου λογιςμικοφ οι μακθτζσ πειραματίηονται ςε ενορχθςτρϊςεισ με διαφορετικά θχοχρϊματα. Σι μακθτζσ επεμβαίνουν ενορχθςτρωτικά ςε μια μελωδία αλλάηοντάσ τθσ το φφοσ (π.χ. προςδίδουν ςε μια μελωδία δυτικοφ τφπου λάτιν φφοσ ενορχθςτρϊνοντάσ τθν με τα κατάλλθλα θχοχρϊματα και ρυκμοφσ). Σμάδα μακθτϊν αναλαμβάνει να παρουςιάςει φςτερα από ζρευνα το πλαίςιο ςπουδϊν και το πεδίο δραςτθριοτιτων ενόσ επαγγζλματοσ. Υροςκαλείται ζνασ μουςικόσ επαγγελματίασ ςτθν τάξθ όπου παρουςιάηει το επάγγελμά του και ςυηθτά με τουσ μακθτζσ. Σμάδεσ μακθτϊν ερευνοφν και παρουςιάηουν τα τρζχοντα top tens από τα ελλθνικά και διεκνι «music charts τα παρουςιάηουν ςτθν τάξθ και ςυηθτοφν για αυτά. Σμάδεσ μακθτϊν παρουςιάηουν παλιότερεσ μουςικζσ εμπορικζσ επιτυχίεσ ςυηθτϊντασ τουσ λόγουσ που ζγιναν επιτυχίεσ. Σμάδεσ μακθτϊν παρουςιάηουν τισ δυνατότθτεσ εμπορικισ εκμετάλλευςθσ τθσ μουςικισ. Ερευνάται ςτθν τάξθ θ διαφορά τθσ λειτουργίασ τθσ μουςικισ ωσ ρυκμοί πάνω ςτο μζτρο του, θ μελωδία παιγμζνθ από διαφορετικά μουςικά όργανα κ.ο.κ. ϊςτε να υπάρχει δυνατότθτα για διαφορετικζσ ενορχθςτρωτικζσ εκδοχζσ. Διαδραςτικζσ παρτιτοφρεσ ςτισ οποίεσ, με φωτεινι ςιμανςθ, μπορεί κανείσ να παρακολουκιςει τθ γραμμι του μπάςου, τθσ μελωδίασ κ.ο.κ. Υαρακτζο υλικό Ψθφιακόσ κατάλογοσ με είδθ μουςικϊν επαγγελμάτων και επαγγελματικϊν μουςικϊν ςπουδϊν.

406 406 διαςκζδαςθ και ωσ ψυχαγωγία ςε όλα τα είδθ τθσ μουςικισ. 8 να ςχθματίηει μικρά μουςικά ςφνολα που κα κακορίηονται από τισ επιμζρουσ δυνατότθτεσ των μακθτϊν. Σμαδικι εκτζλεςθ, πρόβα, ςυναυλία Ανάλογα με τισ δεξιότθτζσ τουσ, οι μακθτζσ δθμιουργοφν μικρά μουςικά οργανικά ι φωνθτικά ςφνολα (χορωδία). Υροετοιμάηουν μουςικά ζργα τθσ επιλογισ τουσ και τα εκτελοφν με κοινό τουσ ςυμμακθτζσ τουσ ι ςε ςχολικζσ εκδθλϊςεισ. Πουςικό Ανκολόγιο Δθμοτικοφ Γυμναςίου Ραρακτζο υλικό Απλά χορωδιακά ζργα, δειγματολθπτικζσ απλζσ οργανικζσ ενορχθςτρϊςεισ από διάφορα είδθ 9 10 να δθμιουργεί μουςικι με χριςθ των ιδιαίτερων χαρακτθριςτικϊν μουςικϊν ρευμάτων και ςτιλ να οργανϊνει, να ςυμμετζχει και να παρουςιάηει πολφτεχνεσ παραςτάςεισ Χτιλιςτικι μουςικι δθμιουργία Υολφτεχνθ παράςταςθ, ςυνζργεια με άλλεσ τζχνεσ Επιλζγουν ζνα μουςικό ςτιλ, χρθςιμοποιϊντασ κάποια ερεκίςματα (π.χ. φωτογραφίεσ, κάποιο ςυμβάν τθσ επικαιρότθτασ, κ.λπ.) δθμιουργοφν λόγια, και ακολουκϊντασ τισ ςτιλιςτικζσ παραμζτρουσ δθμιουργοφν μικρζσ ςυνκζςεισ τραγοφδια. Σι μακθτζσ επιλζγουν ζνα κζμα και ςε ςυνεργαςία με τα άλλα μακιματα αιςκθτικισ αγωγισ διαμορφϊνουν μια πολφτεχνθ μουςικι παράςταςθ που τθν παρουςιάηουν ςε άλλουσ μακθτζσ ι ςτο κοινό. Πουςικι Γ Γυμναςίου κεφ. 6 Ραρακτζο υλικό Υαραδείγματα πολφτεχνων παραςτάςεων από τθν ιςτορία τθσ μουςικισ και τουσ διάφορουσ μουςικοφσ πολιτιςμοφσ.

407 να παράγει με τθ βοικεια τθσ μουςικισ τεχνολογίασ μικρζσ μουςικζσ δθμιουργίεσ Δθμιουργικι χριςθ τθσ μουςικισ τεχνολογίασ. Σι μακθτζσ δθμιουργοφν μια ραδιοφωνικι διαφιμιςθ για ζνα φανταςτικό προϊόν που πλαιςιϊνεται με ςλόγκαν κειμζνου και μουςικισ. Χε υπάρχον βίντεο οι μακθτζσ προςπακοφν φτιάξουν μουςικι πάνω ςε αυτό. Σι μακθτζσ φτιάχνουν θχθτικζσ ςυνκζςεισ πάνω ςε ζνα ςυγκεκριμζνο κζμα βαςιςμζνεσ ςε προθχογραφθμζνουσ και επεξεργαςμζνουσ ιχουσ. Πουςικι Γ Γυμναςίου κεφ να παρουςιάηει, να αιτιολογεί και να υποςτθρίηει τισ μουςικζσ του προτιμιςεισ. Αιςκθτικζσ αναηθτιςεισ των μακθτϊν. Επικοινωνία Ζνασ μακθτισ ι μια ομάδα μακθτϊν παρουςιάηουν τισ ειδικζσ αιςκθτικζσ τουσ επιλογζσ ςτθ μουςικι τεκμθριϊνοντασ τισ προτιμιςεισ τουσ. 13 να παρακολουκεί ενεργθτικά πρόβεσ ι ςυναυλίεσ μουςικϊν ςυνόλων Σι μακθτζσ ςυναντοφν τθν τζχνθ. Επίςκεψθ μουςικοφ ςυνόλου. Ενεργθτικι παρακολοφκθςθ ςυναυλίασ ι πρόβασ. Σι μακθτζσ με τθ βοικεια του εκπαιδευτικοφ διοργανϊνουν μια επίςκεψθ ςε ζνα μουςικό ςφνολο πραγματοποιϊντασ προετοιμαςία όςον αφορά τα όργανα του ςυνόλου, το ςφνθκεσ ρεπερτόριό του και το πρόγραμμα που κα παρακολουκιςουν. Ξατά τθν επίςκεψθ, αν υπάρχει δυνατότθτα, επικοινωνοφν με τουσ μουςικοφσ. Ραρακτζο υλικό Είδθ, ρεπερτόριο και ιςτορία μουςικϊν ςυνόλων

408 408 Δραςτθριότθτεσ: Οπτικοακουςτικισ ζκφραςθσ Ρρόγραμμα ςπουδϊν Δθμοτικοφ και Γυμναςίου

409 409 Ψο προτεινόμενο Υρόγραμμα Χπουδϊν ςτθρίηεται ςε ςειρά δραςτθριοτιτων, με αρκετοφσ βακμοφσ ελευκερίασ και δυνατότθτεσ παραλλαγϊν, που μποροφν να πραγματοποιθκοφν από ενδιαφερόμενουσ εκπαιδευτικοφσ κάκε ειδικότθτασ, χωρίσ να απαιτοφνται εξειδικευμζνεσ γνϊςεισ. Σι δραςτθριότθτεσ δεν ζχουν αυςτθρι εξελικτικι πορεία. Ειςάγουν, αναπτφςςουν και επαναφζρουν με διάφορουσ τρόπουσ τισ κεμελιϊδεισ δεξιότθτεσ παραγωγισ και κριτικισ ανάλυςθσ οπτικοακουςτικϊν ζργων, εμβακφνοντασ ςταδιακά ςτισ κομβικζσ ζννοιεσ όπωσ εκτίκενται ςτο χωριςτό ειςαγωγικό ςκεπτικό για τθν Οπτικοακουςτικι Ζκφραςθ ( και του αντίςτοιχου Χάρτθ Υλοιγθςθσ). Ψαυτόχρονα γίνεται προςπάκεια ϊςτε οι ίδιεσ κεμελιϊδεισ οπτικοακουςτικζσ δεξιότθτεσ να ςυνδζονται με ποικίλα γνωςτικά αντικείμενα και πτυχζσ τθσ ςχολικισ ηωισ και τθσ κακθμερινότθτασ των μακθτϊν. Ρροςδοκϊμενα Μακθςιακά Αποτελζςματα 1. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί να ορίςει τα όρια φωτογράφιςθσ ενόσ γενικοφ και ενόσ κοντινοφ κάδρου ςε ςυνάρτθςθ με Βαςικά κζματα και μεκοδολογικζσ επιςθμάνςεισ ( ) Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Εξοικείωςθ με τθ φωτογραφικι κάμερα και ανάπτυξθ δεξιοτιτων χειριςμοφ κάμερασ: Ξρατά τθν κάμερα ςτραμμζνθ προσ το Ενδεικτικζσ δραςτθριότθτεσ "Φωτογραφίηουμε όλουσ τουσ ςυμμακθτζσ μασ με δυο τρόπουσ, ζναν από κοντά και ζναν από λίγο μακρφτερα" ( ςε μεςαίο και ςε Ρροτάςεισ για εκπαιδευτικό υλικό Χχετικζσ οδθγίεσ

410 410 ζναν όρκιο άνκρωπο Μακαίνει να ςυνεργάηεται προκειμζνου να τραβθχτοφν ςειρζσ φωτογραφιϊν, περιμζνει να φωτογραφίςει μόλισ φτάςει θ ςειρά του. κατανοεί τθ δθλωτικι ςθμαςία τθσ φωτογραφίασ ενόσ προςϊπου αντί του ονόματόσ του. κζμα Εντοπίηει το κεντρικό κουμπί φωτογραφικισ λιψθσ, το διακρίνει από τον γενικό διακόπτθ λειτουργίασ και το πιζηει επαρκϊσ Ξαδράρει το κζμα ςε αποδεκτό βακμό κοντινό κάδρο) και παίηουμε παιχνίδια αντιςτοίχιςθσ παιδιϊν και φωτογραφιϊν τουσ, μζςα ςτο χϊρο. Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο Εξοικείωςθ με τα όρια κάκε κλίμακασ κάδρου 2. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί να θχογραφεί χαμθλόφωνα τθ φωνι του απευκυνόμενθ προσ ζνα μικρόφωνο (να διακρίνει το ενςωματωμζνο μικρόφωνο ςε ζνα θχολθπτικό μζςον) και να εξοικειωκεί με τισ ςτοιχειϊδεισ τεχνικζσ παραμζτρουσ (απόςταςθ από το μικρόφωνο, ζνταςθ φωνισ, θχθτικό περιβάλλον κ.λπ.) Περιμζνει να θχογραφιςει μόλισ φτάςει θ ςειρά του και κατανοεί τθν ανάγκθ τθσ ςιωπθλισ παρουςίασ ςε χϊρο θχογράφθςθσ. Μακαίνει να ςυνεργάηεται. Εξοικείωςθ με τα απλά μζςα θχολθψίασ (μικρόφωνο, υπολογιςτισ, ψθφιακό "καςετόφωνο", βιντεοκάμερα με κλειςτό φακό κ.λπ.) Ανάπτυξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Υροοδευτικά χριςθ όρων και φράςεων όπωσ: ξεκίνθμα εγγραφισ, ςταμάτθμα εγγραφισ, ςτοπ, ακρόαςθ, αναπαραγωγι, κουμπί εγγραφισ, κουμπί αναπαραγωγισ, ζνταςθ "Εκμυςτιρευςθ μικρϊν μυςτικϊν" ςτο μικρόφωνο. Ακολουκεί ομαδικι ακρόαςθ. Υχ "το αγαπθμζνο μου φαγθτό" Χχετικζσ οδθγίεσ Να αναγνωρίηει και να αξιολογεί το αποτζλεςμα. Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 3. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Οργάνωςθ του προφορικοφ λόγου. "Είμαι ο Ρίκοσ και ςασ Χχετικζσ οδθγίεσ

411 411 Να μπορεί να διατυπϊνει 3-4 ζςτω τυποποιθμζνεσ φράςεισ που περιγράφουν ζνα άλλο παιδί (ι ζνα αντικείμενο ι ζνα τοίχο τθσ τάξθσ) που βρίςκεται μπροςτά του Να αναγνωρίηει και να αξιολογεί το αποτζλεςμα. Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο Υπερνικά τθν "προ του μικροφϊνου αμθχανία" Αναπτφςςει και ςυςτθματοποιεί τισ δεξιότθτεσ παρατιρθςθσ Εξοικειϊνεται με τθ ςυνκικθ κατά τθν οποία απευκφνεται ςε κοινό Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων θχολθψίασ περιγράφω το Γιϊργο ") -Χε ςχζςθ με τουσ ςυμμακθτζσ τθσ τάξθσ μασ, ο Γιϊργοσ είναι (ψθλόσ-μεςαίοσ-κοντόσ) -Ψα μαλλιά του είναι (ξανκά-καςτανάμαφρα-κοκκινωπά) και (ίςια-κατςαρά) -Ψα μάτια του είναι (γαλανά-καςτανάμαφρα-πράςινα) κ.λπ. 4. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Ολοκλθρϊνει ωσ "ανταποκριτισ" μιασ ομάδασ ςφντομεσ θχθτικζσ περιγραφζσ ςε απλό θχολθπτικό μζςον (καςετόφωνο). Ρα μπορεί (ωσ εκπρόςωποσ τθσ ομάδασ) να απαρικμιςει ςε θχολθπτικό μζςον τα αντικείμενα ενόσ διακριτοφ μικροφ ςυνόλου Αλλάηοντασ ρόλουσ να προςπακεί να ςχθματίςει "νοερι εικόνα" με βάςθ τισ πλθροφορίεσ άλλου εκπροςϊπου και να τθν αποδϊςει ηωγραφικά Εξοικείωςθ όλων των παιδιϊν με τισ εκατζρωκεν λειτουργίεσ του ανταποκριτι - διαμεςολαβθτι και του δζκτθ Εξοικείωςθ με τα απλά μζςα θχολθψίασ (μικρόφωνο, υπολογιςτισ, ψθφιακό "καςετόφωνο", βιντεοκάμερα με κλειςτό φακό κ.λπ.) Ανάπτυξθ δεξιοτιτων επικοινωνίασ και εμπιςτοςφνθσ ςτο πλαίςιο τθσ μικρισ ομάδασ Υεριγραφι ςτο μικρόφωνο, μικροφ χϊρου (ραφιοφ, ντουλαπιοφ) και αντικειμζνων που περιλαμβάνονται, από δφο διαδοχικοφσ "ανταποκριτζσ" και μετά, ομαδικι ακρόαςθ και ςφγκριςθ με τθν "άμεςθ" εμπειρία. Χχετικζσ οδθγίεσ Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 5. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί να παράγει μια απλι οπτικοακουςτικι αφιγθςθ (κακθμερινισ διαδικαςίασ) με διαδοχικζσ Εξοικείωςθ με τθ φωτογραφικι κάμερα και ανάπτυξθ δεξιοτιτων χειριςμοφ κάμερασ: Ξρατά τθν κάμερα ςτραμμζνθ προσ το Ραραγωγι οπτικοακουςτικισ αφιγθςθσ με 4-5 φωτογραφίεσ ενδεικτικι κεματολογία: φορϊ το

412 412 εικόνεσ*. Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα * (ςυνζχεια) (πολφ απλι αφιγθςθ) Οι επεξηγημαηικέρ θωηογπαθίερ -όπος κπίθηκαν απαπαίηηηερ- ενηάσθηκαν κονηά ζηα ζημεία ζηα οποία αναθέπονηαι αλλά ανεξαπηήηωρ ηων ηεζζάπων ζηηλών πος διέποςν ηο ΠΣ. Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα κζμα Εντοπίηει το κεντρικό κουμπί φωτογραφικισ λιψθσ, το διακρίνει από τον γενικό διακόπτθ λειτουργίασ και το πιζηει επαρκϊσ Ξαδράρει το κζμα ςε αποδεκτό βακμό Υραγματοποιεί 2-3 εναλλακτικζσ φωτογραφικζσ λιψεισ για κάκε προβλεπόμενο φωτογραφικό ςτιγμιότυπο Εξοικείωςθ με τον μθχανιςμό τθσ οπτικοακουςτικισ αφιγθςθσ και διατφπωςθ ανάλογου κριτικοφ λόγου: Χυνειδθτοποιεί τθ ςειρά φωτογραφιϊν ωσ ενιαίο αφθγθματικό ςφνολο Ξατανζμει τθν εξελικτικι πορεία τθσ αφιγθςθσ ςε 4-5 ςτιγμιότυπα κλειδιά Επιλζγει τθν οπτικι γωνία φωτογράφιςθσ κάκε ςτιγμιότυπου ϊςτε να εξυπθρετοφνται (κατά τθν κρίςθ του) οι αφθγθματικζσ του προκζςεισ Από τισ 2-3 φωτογραφικζσ λιψεισ που παλτό μου, ποτίηω μια γλάςτρα, πλζνω τα χζρια μου Υροοδευτικά κάνει χριςθ όρων και φράςεων όπωσ: τραβϊ φωτογραφία, διαγράφω φωτογραφία, ςκοπεφω, καδράρω πιο ψθλά-χαμθλά κ.λπ., πλθςιάηω, απομακρφνομαι κ.λπ. Ξατά τθν επιλογι των ςτιγμιότυπων, διατυπϊνει παρατθριςεισ και επιχειρθματολογεί με κριτιριο το επιδιωκόμενο τελικό αποτζλεςμα Διατυπϊνει παρατθριςεισ για το βακμό επιτυχίασ των λιψεων χρθςιμοποιϊντασ απλζσ φράςεισ όπωσ: δεν φαίνεται καλά, να το δείξουμε από πιο κοντά κ.λπ. Διατυπϊνονται εντυπϊςεισ και κρίςεισ για τισ αντίςτοιχεσ εργαςίεσ ομάδων από άλλα τμιματα. Σι κρίςεισ αυτζσ προοδευτικά ςυγκροτοφν προτιμιςεισ του τφπου: από τισ

413 413 τραβιχτθκαν για κάκε προβλεπόμενο φωτογραφικό ςτιγμιότυπο, επιλζγει τθν -κατά τθ γνϊμθ του καλφτερθ- και εκκζτει το ςκεπτικό του** εργαςίεσ των άλλων ομάδων, οι φωτο-ιςτορίεσ που μασ άρεςαν περιςςότερο ** τελική επιλογή τωμ παιδιώμ Εξοικείωςθ με τθ διαδικαςία παρουςίαςθσ των εργαςιϊν προσ το ςχολικό κοινό και διατφπωςθ ανάλογου κριτικοφ λόγου: Υροτείνει τρόπουσ ζκκεςθσ ι προβολισ των επιλεγμζνων φωτογραφιϊν ςε διαδοχικι ςειρά, ϊςτε θ αφιγθςθ να λειτουργεί και το ζργο όλων των ομάδων να παρουςιαςτεί ςτθ ςχολικι κοινότθτα. Ανταλλάςςει το προϊόν των αςκιςεων τθσ ομάδασ του με αυτά των άλλων ομάδων και διαπιςτϊνει τθν ερμθνευτικι απόκλιςθ των δεκτϊν, προτείνει βελτιϊςεισ. Υροοδευτικά κάνει χριςθ όρων και φράςεων όπωσ: διαγράφω φωτογραφία, κάδοσ ανακφκλωςθσ κ.λπ. Ανάπτυξθ δεξιοτιτων λιψθσ ςυλλογικϊν αποφάςεων ςτο πλαίςιο τθσ μικρισ ομάδασ: Διαπραγματεφεται τθν επιλογι των 4-5 ςτιγμιότυπων και ςυμβάλλει με προτάςεισ Διαπραγματεφεται τθν τυχόν ανάγκθ για πικανζσ επαναφωτογραφιςεισ και

414 414 τισ ανάλογεσ διορκϊςεισ του τφπου: πιο κοντά ςτο παράκυρο να μθν κοιτάηει τθν κάμερα κ.λπ. Διαπραγματεφεται τθν τελικι επιλογι τθσ επιτυχζςτερθσ λιψθσ από τισ λιψεισ που πραγματοποιικθκαν για κάκε ςτιγμιότυπο Υροτείνει και διαπραγματεφεται τουσ τρόπουσ παρουςίαςθσ Ανάπτυξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ: Εντοπίηει τον μθχανιςμό ανάκλθςθσ των λιψεων και διατρζχει το τρζχον αρχείο Εντοπίηει τον μθχανιςμό διαγραφισ των λιψεων και με τθ βοικεια κάποιου ενιλικου, διαγράφει τισ μθ χριςιμεσ λιψεισ 6. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Να ςυνειδθτοποιεί τα όρια του κάδρου, επιςθμαίνοντασ τα "εντόσ κάδρου" ςτοιχεία και αναφερόμενοσ ςτα "εκτόσ κάδρου" ςτοιχεία *. Να ςυνειδθτοποιεί το κάδρο ωσ τμιμα που επζλεξε από τον περιβάλλοντα χϊρο Ξαδράρει το κζμα ςε αποδεκτό βακμό Συνειδθτοποίθςθ των ορίων του κάδρου (εντόσ και εκτόσ κάδρου χϊροσ) και ότι κάκε φωτογράφθςθ αποτελεί μια επιλογι (άλλοτε ςυνειδθτι και άλλοτε υποςυνείδθτθ) "Φωτογραφίηουμε το ςχολείο μασ" και, ςτθ ςυνζχεια, ηωγραφίηουμε τον εκτόσ κάδρου χϊρο. Χχετικζσ οδθγίεσ

415 415 μακαίνει να ςυνεργάηεται προκειμζνου να τραβθχτοφν ςειρζσ φωτογραφιϊν, περιμζνει να φωτογραφίςει μόλισ φτάςει θ ςειρά του. Ενδεικτικι διάρκεια: 2 δίωρα από τον πραγματικό χϊρο γφρω μασ. Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων * Ππαγμαηοποίηζη ηηρ δπαζηηπιόηηηαρ από παιδιά ηηρ 2αρ Δημοηικού με ηον Σηέλιο Βγαγκέ * 7. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία (πολφ απλό οπτικοακουςτικό απόςπαςμα) Να μπορεί να εντοπίηει-απαρικμεί τουσ βαςικοφσ ιχουσ κατά είδθ ςε ζνα δίλεπτο οπτικοακουςτικό απόςπαςμα Στθ ςυνζχεια να μπορεί να παράγει ιχουσ με το ςτόμα - αντί των αρχικϊν- ςυνοδεφοντασ τθν εικόνα ςτο ίδιο δίλεπτο (βωβό) οπτικοακουςτικό απόςπαςμα Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 8. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί να εντοπίηει τισ ιδιαιτερότθτεσ μεταξφ δφο ςυγκρίςιμων ςτοιχείων (πχ αςπρόμαυρθ ι ζγχρωμθ αναπαράςταςθ, αντικείμενο που αναπαρίςταται *, παρουςία- απουςία ιχου, ςκθνικόσ χϊροσ κ.λπ.) που προζρχονται από εντελϊσ διαφορετικά είδθ οπτικοακουςτικϊν κειμζνων Να μπορεί να εντοπίηει τισ βαςικζσ καταςκευαςτικζσ παρεμβάςεισ ςε μικρά αποςπάςματα οπτικοακουςτικϊν κειμζνων Ρα μπορεί να ομαδοποιεί τα αποςπάςματα που παρακολοφκθςε κατά βαςικά είδθ. Εξοικείωςθ με τθ ςυμπλθρωματικι λειτουργία του ιχου (κόρυβοι, ομιλίεσ, μουςικι) ςε ζνα οπτικοακουςτικό ζργο Εξοικείωςθ με τθ χριςθ εναλλακτικοφ ιχου -με διαφορετικό τελικό αποτζλεςμα- και διατφπωςθ ανάλογου κριτικοφ λόγου Συνειδθτοποίθςθ τθσ καταςκευαςτικισ διάςταςθσ κάκε οπτικοακουςτικοφ κειμζνου Εξοικείωςθ με τα είδθ αναπαράςταςθσ του ανκρϊπου (και περίπτωςθ ανκρωπομορφιςμοφ) Εξοικείωςθ με τα είδθ οπτικοακουςτικϊν κειμζνων και τα κεμελιϊδθ εκφραςτικά μζςα (αςπρόμαυρθ-ζγχρωμθ, βωβι-θχθτικι ταινία). Χυγκρίνοντασ μαγνθτοςκοπθμζνα αποςπάςματα εκπομπϊν ο μακθτισ διακρίνει: Ππορεί να πραγματοποιθκεί με απόςπαςμα από ντοκιμαντζρ, απόςπαςμα από ελλθνικι ταινία ι με απλό διαφθμιςτικό ςποτ (με λίγα λόγια) Χυηιτθςθ με ερωτιματα του τφπου: Υϊσ μοιάηουν και πϊσ διαφζρουν οι ιρωεσ των αποςπαςμάτων που παρακολουκιςαμε; Υόςοι ιρωεσ εμφανίςτθκαν ςε κάκε απόςπαςμα; Ψι ζλεγαν και τι ζκαναν; Υϊσ φτιάχτθκε αυτι θ ταινία; (με κάμερα και με θκοποιοφσ ι με κοφκλεσ ι με ηωγραφικι κ.λπ.) Υοιοσ μιλάει; Θ μουςικι που ακοφγεται υπιρχε 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 δίλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα) 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 δίλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα)

416 416 Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο (θ δραςτθριότθτα είναι ςκόπιμο να επαναλαμβάνεται κατά καιροφσ -αλλά και ςε διάφορεσ τάξεισ- με διαφορετικά, κάκε φορά, αποςπάςματα) κινθματογράφθςθ φυςικισ κίνθςθσ κοφκλασ (μαριονζτα, γαντόκουκλα, δαχτυλόκουκλα κ.λπ.) από ανάλογθ κίνθςθ κοφκλασ με animation (π.χ. πλαςτελίνθ) και από ανάλογθ εκεί; Υοιοσ τθν ζβαλε; κίνθςθ με κινοφμενο ςχζδιο Εξοικείωςθ με τα είδθ των ιχων * 9. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί να διακρίνει ηωγραφικοφσ πίνακεσ από καλλιτεχνικζσ φωτογραφίεσ ανάλογθσ κεματογραφίασ (ενότθτεσ πορτραίτων-τοπίων). Να μπορεί να απαρικμεί καταςκευαςτικζσ διαφορζσ μεταξφ των δφο τρόπων απεικόνιςθσ (ηωγραφικι - φωτογραφία) Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 10. Επίπεδο: Ρροςχολικι και πρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί να αναγνωρίηει βαςικζσ πλθροφορίεσ από μικρά αποςπάςματα ταινιϊν που παρακολουκεί Να μπορεί να διατυπϊνει προφορικά τισ πλθροφορίεσ αυτζσ και να τισ ςυηθτά Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο Συνειδθτοποίθςθ τθσ καταςκευαςτικισ διάςταςθσ κάκε τρόπου απεικόνιςθσ Κατανοεί, ςε κάποιο βακμό, το περιεχόμενο οπτικοακουςτικϊν ζργων και ταυτόχρονα επιχειρεί ςτοιχειϊδεισ προςωπικζσ αναγνϊςεισ. Χυηθτά, διατυπϊνει και ςτοιχειωδϊσ επιχειρθματολογεί ςτο πλαίςιο τθσ μικρισ ομάδασ "Δυο τοπία (ι δυο πορτραίτα) τόςο ίδια μα και τόςο διαφορετικά" Υϊσ φτιάχτθκαν; Πε τι εργαλεία; Χε κάκε μικρό απόςπαςμα που παρακολουκοφμε, αναηθτοφμε απαντιςεισ ςε ερωτιματα όπωσ: Υοφ ςυμβαίνει θ ςκθνι αυτι; Χε τι διαφζρει από τθν περιοχι που μζνουμε εμείσ; Γνωρίηετε τθ χϊρα; Πποροφμε να περιγράψουμε το χϊρο; Υότε ςυμβαίνουν αυτά; Χε ποια εποχι; Χε ποια εποχι του χρόνου; Χε ποια ϊρα τθσ θμζρασ; Υόςα άτομα εμφανίηονται ςτθ Χυλλογι 5-6 φωτογραφιϊν τοπίων, 5-6 φωτογραφιϊν πορτραίτων, 5-6 φωτογραφικϊν αντιγράφων από πίνακεσ τοπίων και 5-6 φωτογραφικϊν αντιγράφων από πίνακεσ πορτραίτων 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 δίλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα)

417 Επίπεδο: Ρρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί- καδράροντασ- να απομονϊνει τμιματα ενόσ ανκρϊπινου ςϊματοσ Να ςυμπλθρϊνει ζνα πίνακα 2 ειςόδων Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 12. Επίπεδο: Ρρϊτθ ςχολικι θλικία Να μπορεί να προτείνει διαφορετικοφσ τίτλουσλεηάντεσ ςε φωτογραφίεσ του ίδιου κζματοσ όταν εικονίηεται ςε διαφορετικά κάδρα. Να ςυνειδθτοποιιςει ότι κάκε επιλογι κάδρου ςε ςυνάρτθςθ με ζνα κζμα, ςυνεπάγεται και διαφορετικι απόδοςθ του κζματοσ Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα Εξοικείωςθ με τα όρια του κοντινοφ κάδρου με ςφςτθμα αναφοράσ το ανκρϊπινο ςϊμα Χυνειδθτοποίθςθ των ομοιοτιτων και διαφορϊν που μποροφν να χαρακτθρίηουν διαφορετικζσ φωτογραφικζσ αναπαραςτάςεισ με το ίδιο κζμα και των ςθμαςιϊν που αντίςτοιχα προκφπτουν. Ξατανόθςθ τθσ ςθμειολογίασ του κάδρου Υποςυνείδθτθ εξοικείωςθ με τον υποκειμενιςμό που διζπει κάκε επιλογι κάδρου Υποςυνείδθτθ εξοικείωςθ με τον υποκειμενιςμό που διζπει κάκε "ανάγνωςθ" από τθν πλευρά του δζκτθ Υραγματοποιεί 2-3 εναλλακτικζσ φωτογραφικζσ λιψεισ για κάκε προβλεπόμενο φωτογραφικό ςτιγμιότυπο Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ ( ) Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ ςκθνι; Υόςοι άντρεσ και πόςεσ γυναίκεσ; Ψι κάνουν; Υοιοσ από μασ ζχει βρεκεί ςε παρόμοιο χϊρο ι ςε παρόμοια κατάςταςθ; Φωτογραφίηουμε 4-5 πολφ κοντινά κάδρα 4-5 ςυμμακθτϊν μασ (μόνον κεφάλι, μόνον παλάμθ, μόνον πόδι - παποφτςι κ.λπ.) και ςτθ ςυνζχεια τα κολλάμε ςε ζναν πίνακα δφο ειςόδων Φωτογραφίηουμε μικρά (ςάντουιτσ, πορτοφόλι, κουκλάκι) και πολφ μεγάλα αντικείμενα (που δεν μποροφν να μετακινθκοφν, π.χ. δζντρο, ςιντριβάνι, παγκάκι, μπαςκζτα κ.λπ.) ςε διάφορα κάδρα και ςτθ ςυνζχεια προτείνουμε διαφορετικοφσ, ταιριαςτοφσ τίτλουσ - λεηάντεσ για κάκε φωτογραφία Χχετικζσ οδθγίεσ Χχετικζσ οδθγίεσ ι/και κάρτεσ με ανάλογεσ φωτογραφίεσ

418 Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί, ςε κάκε φωτογραφία, να υποκζτει τθ βαςικι ιδιότθτα του φωτογράφου (διαφθμιςτισ, πολεμικόσ ανταποκριτισ, τουρίςτασ κ.λπ.), να αναηθτά και να προςκομίηει άλλεσ ομοειδείσ φωτογραφίεσ Να μπορεί να ςχολιάηει τα ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά κάκε ομάδασ φωτογράφων Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 14. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να διακρίνει τισ κεμελιϊδεισ οπτικζσ γωνίεσ "από ψθλά"(«πλονηζ»), "φψοσ ματιϊν ανκρϊπου", "από χαμθλά"(«κοντρ-πλονηζ»), το "υποκειμενικό" κάδρο και να παράγει ομαδικά αντίςτοιχεσ φωτογραφίεσ Κατά τθν προετοιμαςία των λιψεων μακαίνει να χρθςιμοποιεί το "χάρτινο κάδρο" Να μπορεί να προτείνει και να επεξεργάηεται ςυνοδευτικό κείμενο (λεηάντεσ) Να μπορεί να επεξεργάηεται τρόπουσ παρουςίαςθσ και να αξιολογεί το αποτζλεςμα ςε ςφγκριςθ με αντίςτοιχα ζργα άλλων ομάδων Ενδεικτικι διάρκεια: 2 δίωρα Εξοικείωςθ με τθν ζννοια του "παραγωγοφ κάκε οπτικοακουςτικοφ ζργου" και των ιδιαίτερων ςτόχων που τον χαρακτθρίηουν Εξοικειϊνεται με τισ ζννοιεσ τθσ οπτικισ γωνίασ και του υποκειμενικοφ κάδρου Επιλζγει τθν οπτικι γωνία φωτογράφιςθσ κάκε ςτιγμιότυπου ϊςτε να εξυπθρετοφνται (κατά τθν κρίςθ του) οι αφθγθματικζσ του προκζςεισ Από τισ 2-3 φωτογραφικζσ λιψεισ που τραβιχτθκαν για κάκε προβλεπόμενο φωτογραφικό ςτιγμιότυπο, επιλζγει τθν -κατά τθ γνϊμθ του καλφτερθ- και εκκζτει το ςκεπτικό του. Ψαυτόχρονα ςυνειδθτοποιεί το βακμό του τυχαίου και του θκελθμζνου ςε κάκε οπτικοακουςτικό προϊόν Εξοικειϊνεται με τθ ςχζςθ εικόνασ - γραπτοφ λόγου Χτο πλαίςιο τθσ μικρισ ομάδασ επιχειρθματολογεί, διαπραγματεφεται και ςυμβάλλει ςτθ λιψθ αποφάςεων, "Υοιοσ τράβθξε αυτιν τθ φωτογραφία; Ψι ικελε να δείξει;" "Σ περίπατοσ του γάτου" Φωτογραφίηουμε ςτον περίβολο του ςχολείου, ςειρά υποκειμενικϊν κάδρων από τθν οπτικι γωνία ενόσ γάτου που τριγυρίηει και, κάποια ςτιγμι ςκαρφαλϊνει ςε ζνα δζντρο Επιλζγουμε τισ 5-7 πιο χαρακτθριςτικζσ φωτογραφίεσ και προςκζτουμε λεηάντεσ. Ξατόπιν εκκζτουμε τθ ςειρά φωτογραφιϊν κάκε ομάδασ ςε πινακίδεσ Χυλλογι φωτογραφιϊν πολφ διαφορετικϊν ειδϊν, διαφορετικισ προζλευςθσ και διαφορετικοφ τεχνολογικοφ χαρακτιρα (αςπρόμαυρεσ - ζγχρωμεσ, παλαιζσ - ςφγχρονεσ) Χχετικζσ οδθγίεσ

419 419 ςε όλεσ τισ φάςεισ πραγματοποίθςθσ του ζργου Υροτείνει τρόπουσ ζκκεςθσ ι προβολισ των επιλεγμζνων φωτογραφιϊν ςε διαδοχικι ςειρά, ϊςτε θ αφιγθςθ να λειτουργεί και το ζργο όλων των ομάδων να παρουςιαςτεί ςτθ ςχολικι κοινότθτα. 15. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να καταςκευάηει ςτοιχειϊδθ παιχνίδια φωτογραφικοφ κολλάη αξιοποιϊντασ τισ οπτικζσ ψευδαιςκιςεισ τθσ προοπτικισ και του μεγζκουσ ενόσ ιρωα. Συγκρίνει το αποτζλεςμα με παραδείγματα παρόμοιων ςκθνϊν από ζργα Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο Συνειδθτοποιεί τθν ευκολία με τθν οποία καταςκευάηονται φανταςτικζσ εικόνεσ Χυμμετζχει ςε ανάλογθ ςυηιτθςθ και διατυπϊνει απόψεισ "κολλάμε τθ φωτογραφία μασ πάνω ςε φωτογραφίεσ χϊρων, τοπίων ι αντικειμζνων " Χχετικζσ οδθγίεσ 16. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να παράγει ομαδικά, ςειρά φωτογραφιϊν ενόσ ιρωα (ςυμμακθτι) όπου επιχειροφνται μικρζσ ςκθνοκετικζσ παρεμβάςεισ (υποκριτικι, αυτοςχζδια κοςτοφμια, ςκθνογραφικά ςτοιχεία, φωτιςμόσ) με ςθμειολογικό ςτόχο να εμφανιςτεί ςε διαφορετικά είδθ αναπαραςτάςεων. Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα Συνειδθτοποιεί τθν ζννοια τθσ ςκθνοκετικισ καταςκευισ ςε διάφορα επίπεδα: Ρτοκιμαντζρ Ξαταςκευι "παραλόγου" Δφο παραλλαγζσ μυκοπλαςίασ Διαφιμιςθ Από τισ 2-3 φωτογραφικζσ λιψεισ που τραβιχτθκαν για κάκε προβλεπόμενο φωτογραφικό ςτιγμιότυπο, επιλζγει τθν -κατά τθ γνϊμθ του καλφτερθ- και Φωτογραφίηουμε κάποιο ςυμμακθτι μασ: "όπωσ ζχουμε ςυνθκίςει να τον βλζπουμε " "όπωσ δεν κα τον βλζπαμε ποτζ " "ωσ ατρόμθτο παλικάρι ενόσ παραμυκιοφ" "ωσ κακό μάγο ενόσ παραμυκιοφ" "ωσ θκοποιό που διαφθμίηει ζνα αναψυκτικό" και ανταλλάςςουμε τισ φωτογραφίεσ τθσ ομάδασ μασ με Χχετικζσ οδθγίεσ

420 420 εκκζτει το ςκεπτικό του. Ψαυτόχρονα ςυνειδθτοποιεί το βακμό του τυχαίου και του θκελθμζνου ςε κάκε οπτικοακουςτικό προϊόν Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Διαπραγματεφεται τθν τυχόν ανάγκθ για πικανζσ επαναφωτογραφιςεισ και τισ ανάλογεσ διορκϊςεισ του τφπου: πιο κοντά ςτο παράκυρο να μθν κοιτάηει τθν κάμερα κ.λπ. Ανταλλάςςει το προϊόν των αςκιςεων τθσ ομάδασ του με αυτά των άλλων ομάδων και διαπιςτϊνει τθν ερμθνευτικι απόκλιςθ των δεκτϊν, προτείνει βελτιϊςεισ. Διαπραγματεφεται τθν τυχόν ανάγκθ για πικανζσ επαναφωτογραφιςεισ και τισ ανάλογεσ διορκϊςεισ αυτζσ άλλθσ παρόμοιασ ομάδασ που κα πρζπει να "αναγνωρίςει ποια είναι ποια" 17. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να εμπλζκεται ςε βιωματικζσ δραςτθριότθτεσ που αξιοποιοφν το μυκοπλαςτικό πλαίςιο οπτικοακουςτικϊν ζργων Να μπορεί να αναπαριςτά τθ δράςθ είτε παίηοντασ ρόλουσ (κεατρικό παιχνίδι) είτε παίηοντασ με ςυμβολικοφσ ιρωεσ -υποκατάςτατα (κουκλάκια, πλαςτελίνεσ, αντικείμενα) επιχειρεί (αυτοςχεδιάηοντασ με άλλα παιδιά) υποκετικι ςυνομιλία με ιρωεσ των ζργων Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Η βιωματικι επεξεργαςία των οπτικοακουςτικϊν ερεκιςμάτων που προςλαμβάνονται, αποφορτίηει τυχόν εντάςεισ του ζργου και ενιςχφει τθν κριτικι αντιμετϊπιςθ του ζργου Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ "αναςτινουμε τισ ςκθνζσ που μασ άρεςαν ι μασ φόβιςαν" (λζμε "ακριβϊσ" τα ίδια λόγια που λζνε και οι ιρωεσ και κάνουμε "ακριβϊσ" τισ ίδιεσ κινιςεισ) (μπορεί να αξιοποιθκοφν και μικρά αποςπάςματα "αγαπθμζνων εκπομπϊν" που φζρνουν τα παιδιά ςτθν τάξθ) Χχετικζσ οδθγίεσ

421 421 Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 18. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Σε μικρά αποςπάςματα οπτικοακουςτικϊν ζργων, να μπορεί να διακρίνει τουσ ιχουσ που θ πθγι τουσ εικονίηεται εντόσ του κάδρου (ΟΝ), από τουσ ιχουσ που θ πθγι τουσ βρίςκεται εκτόσ κάδρου (ΟΦ) Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 19. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να κατευκφνει ςωςτά το μικρόφωνο προσ τθν θχθτικι πθγι ϊςτε να καταγράφει τον ιχο που τον ενδιαφζρει Να μπορεί να καταγράφει ζναν πραγματικό θχθτικό περίπατο 1'-2' ςυνεχοφσ θχογράφθςθσ με κορφβουσ και φωνζσ περαςτικϊν Να μπορεί, κατά τθν ακρόαςθ ςτθν τάξθ, να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να διατυπϊνει παρατθριςεισ. Συνειδθτοποιεί τισ παρεμβάςεισ του δθμιουργοφ ςτθν αφθγθματικι καταςκευι Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ Συνειδθτοποιεί το πλικοσ των ιχων που υπάρχουν γφρω μασ και τισ αφθγθματικζσ επιλογζσ που προκφπτουν όταν ο διαμεςολαβθτισ αποφαςίηει να πλθςιάςει ι να απομακρυνκεί από κάποιον ιχο Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων θχολθψίασ. Χε κάκε απόςπαςμα ταινίασ ι εκπομπισ, αναγνωρίηουμε τουσ ιχουσ που θ πθγι τουσ βρίςκεται μζςα ςτθν εικόνα μασ (ΣΡ), από αυτοφσ που -ενϊ ακοφγονται- θ πθγι τουσ δεν φαίνεται επειδι βρίςκεται ζξω από τθν εικόνα (ΣΦ). Θχογραφοφμε διάφορουσ ιχουσ γφρω μασ: κορφβουσ τθσ πόλθσ κορφβουσ τθσ εξοχισ κορφβουσ του λιμανιοφ κορφβουσ και φωνζσ πλικουσ ςε διάφορεσ ςυνκικεσ 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 δίλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα) Χχετικζσ οδθγίεσ Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 20. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Μετά τθν παρακολοφκθςθ κατάλλθλα επιλεγμζνων αποςπαςμάτων από οπτικοακουςτικά ζργα, να μπορεί να ςυγκρίνει τον τρόπο απόδοςθσ ενόσ κζματοσ (π.χ. "ο μυκικόσ ιρωασ Ηρακλισ") να επιχειρθματολογεί ςχετικά και να καταςτρϊνει ςυγκριτικοφσ πίνακεσ οργανϊνοντασ τισ παρατθριςεισ του και τα ςυμπεράςματά του Συνειδθτοποιεί ότι ςε κάκε κζμα εμφανίηονται πολφ διαφορετικζσ οπτικζσ και πολφ διαφορετικοί τρόποι παρουςίαςθσ και ότι οι οπτικζσ αυτζσ αντανακλοφν τθν εποχι και το κοινωνικό πλαίςιο παραγωγισ κάκε ζργου Χυςτθματοποιεί τισ παρατθριςεισ του και αςκείται ςε ταξινομιςεισ Χτο κάκε ζνα από τα αποςπάςματα που παρακολουκιςαμε (π.χ.): Υϊσ παρουςιάηονται τα ςωματικά χαρακτθριςτικά του Θρακλι; (πϊσ είναι τα μαλλιά του; πϊσ είναι το ςϊμα του;) Πε τι είδουσ ροφχα εμφανίηεται; Ψι είδουσ όπλα χρθςιμοποιεί; πϊσ παλεφει; ποιοι είναι οι εχκροί του; Χυλλογι με αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα κατά κεματικζσ ενότθτεσ (π.χ. Θρακλισ, υπερ-ιρωεσ, ιςτορικζσ μάχεσ, διαπλανθτικζσ

422 422 ποιοι του ςυμπαραςτζκονται; αλλά και: Υότε γυρίςτθκε θ ταινία; Χε ποια χϊρα; μάχεσ, παιδιά ςτον πόλεμο, κ.λπ.) Χχετικζσ οδθγίεσ Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 21. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί, ωσ "ανταποκριτισ", να καταγράψει φωτογραφικά μια προςωπικι του γωνιά ςτο ςπίτι του ενϊ ταυτόχρονα τθν παρουςιάηει με θχογραφθμζνο λόγο Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο και προεργαςία ςτο ςπίτι 22. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Παρακολουκϊντασ ζνα απόςπαςμα, να μπορεί: να αναγνωρίςει τισ αλλαγζσ πλάνων χτυπϊντασ τα χζρια ςε κάκε αλλαγι να αναγνωρίςει τισ διαφορετικζσ διάρκειεσ των πλάνων Παρακολουκϊντασ ζνα κατάλλθλα επιλεγμζνο απόςπαςμα, να μπορεί: να αναγνωρίςει το (ςυνεχζσ) μονοπλάνο Συνειδθτοποιεί τθν απόκλιςθ μεταξφ πρόκεςθσ (ςε κάκε καταγραφι) και τελικοφ αποτελζςματοσ όπου ςυχνά παρεμβάλλονται τυχαίοι, υποςυνείδθτοι και μθ ελεγχόμενοι παράγοντεσ Ωποςυνείδθτθ εξοικείωςθ με τον υποκειμενιςμό που διζπει κάκε επιλογι κάδρου Ωποςυνείδθτθ εξοικείωςθ με τον υποκειμενιςμό που διζπει κάκε "ανάγνωςθ" από τθν πλευρά του δζκτθ Υραγματοποιεί 2-3 εναλλακτικζσ φωτογραφικζσ λιψεισ για κάκε προβλεπόμενο φωτογραφικό ςτιγμιότυπο Ρρϊτθ εξοικείωςθ με τθν ζννοια του ρυκμοφ που παράγει θ διαδοχι πλάνων διαφορετικισ διάρκειασ Ξάκε παιδί τραβάει ςτο ςπίτι του ζνα μεςαίο και ζνα κοντινό κάδρο μιασ αγαπθμζνθσ του γωνιάσ. Ξατόπιν θχογραφεί τον εαυτό του να εξθγεί ςε μία φράςθ αυτό που τράβθξε. Σι φωτογραφίεσ και οι θχογραφιςεισ όλων των παιδιϊν, παρουςιάηονται ςτθν τάξθ και ςυηθτιοφνται. Επίςθσ για κάκε παιδί, ςυγκρίνουμε τισ φωτογραφίεσ που τράβθξε, με τθν θχογραφθμζνθ του φράςθ. Χτο απόςπαςμα ταινίασ που παρακολουκοφμε, κάκε φορά που διαπιςτϊνουμε αλλαγι πλάνου, χτυποφμε τα χζρια μασ μια φορά. Πετράμε τα πλάνα κάκε αποςπάςματοσ Χχετικζσ οδθγίεσ 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 δίλεπτα αποςπάςματα από πολφ διαφορετικοφ φφουσ κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα

423 423 τθν ποικιλία διαφορετικϊν κάδρων που ενδζχεται να περιζχονται ςε ζνα μονοπλάνο Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 23. Επίπεδο: Μεςαίεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μποροφν να παράγουν ομαδικά μια πολφ απλι οπτικοακουςτικι καταγραφι χϊρου με 5-6 διαδοχικζσ εικόνεσ και ςυνοδευτικζσ λεηάντεσ Να μποροφν να ςχολιάηουν το αποτζλεςμα Να μποροφν να οργανϊνουν ςτοιχειωδϊσ τρόπουσ παρουςίαςθσ ςε κοινό Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα 24. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να παράγει μια απλι οπτικοακουςτικι καταγραφι χϊρου με διαδοχικζσ εικόνεσ και ςυνοδευτικζσ λεηάντεσ Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Να μπορεί να οργανϊνει τρόπουσ παρουςίαςθσ ςε κοινό Ενδεικτικι διάρκεια: 2-3 δίωρα Αξιοποίθςθ τθσ ςθμειολογίασ που εκφράηει θ κλίμακα των κάδρων (κοντινό - μεςαίο - γενικό) Διαπίςτωςθ του υποκειμενιςμοφ που ςυνεπάγεται κάκε φωτογραφικι καταγραφι Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων παρουςίαςθσ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ ( ) Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Αξιοποίθςθ τθσ ςθμειολογίασ που εκφράηει θ κλίμακα των κάδρων (κοντινό - μεςαίο - γενικό) Διαπίςτωςθ του υποκειμενιςμοφ που ςυνεπάγεται κάκε φωτογραφικι καταγραφι Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων παρουςίαςθσ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ Ρα τραβιξουμε 5-6 διαδοχικζσ φωτογραφίεσ για να καταγράψουμε ζναν χϊρο αξιοποιϊντασ όλα τα είδθ κάδρων που ζχουμε μάκει. Ενδεικτικι κεματολογία: καντίνα του ςχολείου διάλειμμα ςτο προαφλιο πρωινι άφιξθ Σπτικοακουςτικι καταγραφι χϊρου με διαδοχικζσ φωτογραφίεσ αξιοποιϊντασ τθν κλίμακα των κάδρων ενδεικτικι κεματολογία: λαϊκι αγορά, ςιδθροδρομικόσ ςτακμόσ, αρχαιολογικόσ χϊροσ - μνθμείο, καντίνα του ςχολείου οπτικοακουςτικά προϊόντα) Χχετικζσ οδθγίεσ Χχετικζσ οδθγίεσ Χχετικζσ οδθγίεσ 25. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να προτείνει εναλλακτικοφσ τρόπουσ θχθτικισ επζνδυςθσ (ιχουσ-κορφβουσ, αφιγθςθ, μουςικά αποςπάςματα διαφόρων ειδϊν, αυτοςχζδια Διαπίςτωςθ του διαφορετικοφ φφουσ που προκφπτει με κάκε είδοσ ιχου και εξοικείωςθ με τθ ςθμειολογία των Ενδεικτικι κεματολογία: λαϊκι αγορά, ςιδθροδρομικόσ ςτακμόσ, αρχαιολογικόσ χϊροσ - μνθμείο, Χχετικζσ οδθγίεσ

424 424 μουςικι εκτζλεςθ κ.λπ.) ςε μια προβαλλόμενθ διαδοχι εικόνων που ζχει ιδθ ολοκλθρωκεί (άςκθςθ οπτικοακουςτικισ καταγραφισ χϊρου με ακίνθτεσ εικόνεσ όπωσ θ προθγοφμενθ) πραγματοποιϊντασ πολφ διαφορετικζσ "αναγνϊςεισ" του χϊρου Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα 26. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να καταγράφει ομαδικά ζναν πραγματικό θχθτικό περίπατο 1'-2' ςυνεχοφσ θχογράφθςθσ με κορφβουσ και ενδεχομζνωσ μικρά ςχόλια από περαςτικοφσ που κα απαντοφν ςε πολφ απλζσ, προςχεδιαςμζνεσ ερωτιςεισ Να μπορεί να μεταγράφει τθν θχογράφθςθ ςτον υπολογιςτι, να τθν επεξεργάηεται και ενδεχομζνωσ να προςκζτει ςυμπλθρωματικοφσ ιχουσ και μουςικι Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να διατυπϊνει παρατθριςεισ ςχετικά με τθν ταξινόμθςθ των απαντιςεων Ενδεικτικι διάρκεια: 2-3 δίωρα 27. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να παράγει ομαδικά, ςειρά φωτογραφιϊν ενόσ μικροφ αντικειμζνου επιχειρϊντασ μικρζσ ςκθνοκετικζσ παρεμβάςεισ (ςφνκεςθ κάδρου, οπτικι ιχων αλλά και ειδικότερα με τθ ςθμειολογία του θχογραφθμζνου λόγου (αφιγθςθ, παρουςίαςθ, ςυνζντευξθ, ερμθνεία-υποκριτικι) Διαπίςτωςθ του υποκειμενιςμοφ που ςυνεπάγεται κάκε διαφορετικι επιλογι θχθτικισ ςυνοδείασ Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ Εξοικείωςθ με τθν ςυνεχι επιτόπια θχογράφθςθ χϊρου Εξοικείωςθ με τθ ςφνταξθ απλϊν ερωτιςεων και τθ "φιλόξενθ" διατφπωςι τουσ προσ τρίτουσ Εξοικείωςθ με τθν θχογράφθςθ ςυνζντευξθσ Εξοικείωςθ με τθν επεξεργαςία υλικοφ από ςυνεντεφξεισ Ρα πειραματιςτεί με το αποτζλεςμα που προκφπτει από διαφορετικζσ μίξεισ των ίδιων ιχων Συνειδθτοποιεί τθν ζννοια τθσ ςκθνοκετικισ καταςκευισ ςε διάφορα επίπεδα και είδθ: καντίνα του ςχολείου κ.λπ. Θ ιδθ ζτοιμθ οπτικοακουςτικι καταγραφι κάποιου από τουσ παραπάνω χϊρουσ με διαδοχικζσ φωτογραφίεσ, κα πρζπει να διαμορφωκεί ωσ προβολι διαδοχικϊν εικόνων με ςυνοδεία ιχου και να ΔΟΚΙΜΑΣΤΟΥΝ 2-3 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΡΟΒΟΛΕΣ ΜΕ ΔΙΑΦΟΕΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΗΧΩΝ. Υροοδευτικά χριςθ όρων και φράςεων όπωσ: διάρκεια ιχου ςε δευτερόλεπτα, αντιγραφι και επικόλλθςθ ιχου, κανάλι εγγραφισ κ.λπ. Κεματολογία όπωσ και ςτθν άςκθςθ καταγραφισ χϊρου: λαϊκι αγορά, ςιδθροδρομικόσ ςτακμόσ, αρχαιολογικόσ χϊροσ - μνθμείο, καντίνα του ςχολείου, ψιλικατηίδικο, φοφρνοσ τθσ γειτονιάσ κ.λπ. Φωτογραφίηουμε ζνα μικρό αντικείμενο: "όπωσ ςυνικωσ το βλζπουμε " Χχετικζσ οδθγίεσ Χχετικζσ οδθγίεσ

425 425 γωνία, υποκριτικι, ςκθνογραφικά ςτοιχεία, φωτιςμόσ). Στόχοσ το αντικείμενο αυτό να εμφανιςτεί ςε διαφορετικά είδθ αναπαραςτάςεων. Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα Ρτοκιμαντζρ Ξαταςκευι "παραλόγου" Δφο παραλλαγζσ μυκοπλαςίασ Διαφιμιςθ Από τισ 2-3 φωτογραφικζσ λιψεισ που τραβιχτθκαν για κάκε προβλεπόμενο φωτογραφικό ςτιγμιότυπο, επιλζγει τθν -κατά τθ γνϊμθ του καλφτερθ- και εκκζτει το ςκεπτικό του. Ψαυτόχρονα ςυνειδθτοποιεί το βακμό του τυχαίου και του θκελθμζνου ςε κάκε οπτικοακουςτικό προϊόν Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Διαπραγματεφεται τθν τυχόν ανάγκθ για πικανζσ επαναφωτογραφιςεισ και τισ ανάλογεσ διορκϊςεισ του τφπου: πιο κοντά ςτο παράκυρο να μθν κοιτάηει τθν κάμερα κ.λπ. Ανταλλάςςει το προϊόν των αςκιςεων τθσ ομάδασ του με αυτά των άλλων ομάδων και διαπιςτϊνει τθν ερμθνευτικι απόκλιςθ των δεκτϊν, προτείνει βελτιϊςεισ. "όπωσ δεν κα το βλζπαμε ποτζ " "ωσ κυρίαρχο ςτοιχείο ενόσ κοινωνικοφ ςτιγμιότυπου" "ωσ διαφθμιηόμενο προϊόν" ωσ ιρωα ενόσ παιδικοφ παραμυκιοφ" και ανταλλάςςουμε τισ φωτογραφίεσ τθσ ομάδασ μασ με αυτζσ άλλθσ παρόμοιασ ομάδασ που κα πρζπει να "αναγνωρίςει ποιο είναι ποιο" 28. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί, ωσ μζλοσ ομάδασ ανταποκριτϊν, να καταγράψει φωτογραφικά μια απλι δράςθ ςυμμακθτϊν του ςε ποικιλία κάδρων και να Εξζλιξθ δεξιοτιτων ομαδικισ καταγραφισ Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Φωτογραφίηουμε ωσ "ανταποκριτζσ" τισ δραςτθριότθτεσ άλλων ςυμμακθτϊν μασ: Χχετικζσ οδθγίεσ

426 426 καταγράψει -για κάκε φωτογραφία- λεηάντεσ προτεινόμενεσ από τουσ ςυμμακθτζσ του Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα 29. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να εντοπίηει-απαρικμεί-καταγράφειταξινομεί κατά είδθ τουσ ιχουσ από ζνα τρίλεπτο οπτικοακουςτικό απόςπαςμα Στο ίδιο απόςπαςμα, να μπορεί να επιςθμαίνει τθ ςχζςθ κάκε ιχου με τθν αντίςτοιχθ εικόνα Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 30. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ αφοφ επιλζξει ζνα απόςπαςμα ζργου, να μπορεί ομαδικά να αναπαράγει το περιεχόμενο των πλάνων του επιχειρεί να αναπαραςτιςει φωτογραφικά τθ ςκθνικι δομι ενόσ αποςπάςματοσ (τρόποσ καδραρίςματοσ των θρϊων, ςτάςεισ θρϊων, αναπαράςταςθ ςκθνικϊν όγκων) αναπαριςτά τθ δράςθ μιασ ςκθνισ είτε παίηοντασ ρόλουσ (κεατρικό παιχνίδι) είτε παίηοντασ με Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ Εξοικείωςθ με τθ ςθμειολογία των ιχων αλλά και ειδικότερα με τθ ςθμειολογία του θχογραφθμζνου λόγου (αφιγθςθ, παρουςίαςθ, ςυνζντευξθ, ερμθνεία-υποκριτικι) Ρα διακρίνει, ςε οπτικοακουςτικά προϊόντα, ιχουσ εντόσ κάδρου (ON) και ιχουσ εκτόσ κάδρου (OΦ). Ρα διακρίνει, ςε οπτικοακουςτικά προϊόντα, διαφορετικά είδθ ιχων που ςυνυπάρχουν ςε μίξθ Θ βιωματικι επεξεργαςία των οπτικοακουςτικϊν ερεκιςμάτων που προςλαμβάνονται, αποφορτίηει τυχόν εντάςεισ του ζργου και ενιςχφει τθν κριτικι αντιμετϊπιςθ του ζργου Συνειδθτοποιεί το ςκθνικό χϊρο ςε ςυνάρτθςθ με τθν κάμερα Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Υροπόνθςθ ακλθτϊν Υροετοιμαςία ςχολικισ παράςταςθσ Υρόβεσ χορωδίασ κ.λπ. Υαρακολουκοφμε αποςπάςματα αλλά κυρίωσ ακοφμε και ςθμειϊνουμε! *Καλό είναι θ δραςτθριότθτα να βαςιςτεί ςε ποικιλία αποςπαςμάτων από ντοκιμαντζρ, ειδθςεογραφικά ρεπορτάη, ταινίεσ μυκοπλαςίασ, τθλεοπτικά ςιριαλ, τθλεοπτικζσ ςυηθτιςεισ και διαφθμιςτικά+. Υροοδευτικά χριςθ όρων και φράςεων όπωσ: ςπθκάη (αφιγθςθ), ντουμπλάη (εκ των υςτζρων ζνκεςθ λόγου ι ιχου πάνω ςτθν εικόνα), μίξθ ιχων, ατάκα (φράςθ ρόλου) "αναςτινουμε τισ ςκθνζσ που μασ άρεςαν ι μασ φόβιςαν" (λζμε "ακριβϊσ" τα ίδια λόγια που λζνε και οι ιρωεσ και κάνουμε "ακριβϊσ" τισ ίδιεσ κινιςεισ) κυρίωσ όμωσ αναςυνκζτουμε φωτογραφικά τθ ςφνκεςθ κάκε κάδρου από τα πλάνα που διαλζξαμε) (μποροφν να αξιοποιθκοφν και 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 δίλεπτα - τρίλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα) 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 δίλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα) Χχετικζσ οδθγίεσ

427 427 ςυμβολικοφσ ιρωεσ -υποκατάςτατα (κουκλάκια, πλαςτελίνεσ, αντικείμενα), αναπαράγοντασ τισ ςυνκζςεισ κάδρου του κάκε πλάνου όπωσ εμφανίηονται ςτο επιλεγμζνο απόςπαςμα Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα μικρά αποςπάςματα "αγαπθμζνων εκπομπϊν" που φζρνουν τα παιδιά ςτθν τάξθ) 31. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να ςυγκρίνει ςτοιχεία από ζργα παιδικισ και νεανικισ λογοτεχνίασ με τισ αντίςτοιχεσ μεταφορζσ τουσ ςτον κινθματογράφο Να διατυπϊνει ςχετικό κριτικό λόγο και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 2-3 δίωρα με ενδιάμεςα διαςτιματα θμερϊν Υποςυνείδθτθ εξοικείωςθ με τον υποκειμενιςμό που διζπει κάκε αφθγθματικι - ςκθνοκετικι επιλογι Ωποςυνείδθτθ εξοικείωςθ με τον υποκειμενιςμό που διζπει κάκε "ανάγνωςθ" από τθν πλευρά του δζκτθ Εξοικείωςθ με τα προβλιματα τθσ μετάφραςθσ και τθσ μεταφοράσ ςε διαφορετικό εκφραςτικό κϊδικα Χυγκρίνουμε: ςκθνζσ με παραγράφουσ, περιγραφζσ με εικόνεσ, φράςεισ με πλάνα! Επίςθσ ςυγκρίνουμε τον τρόπο που διαφορετικοί ςκθνοκζτεσ αποδίδουν το ίδιο λογοτεχνικό απόςπαςμα ςε διαφορετικζσ ταινίεσ Χχετικζσ οδθγίεσ Αποςπάςματα ςκθνϊν από ταινίεσ που ζγιναν ωσ μεταφορζσ γνωςτϊν λογοτεχνικϊν ζργων. 32. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να παράγει μια οπτικοακουςτικι αφιγθςθ μυκοπλαςίασ με διαδοχικζσ εικόνεσ και ςυνοδευτικοφσ "εικονικοφσ ιχουσ"(γραπτόσ λόγοσ ςε "μπαλονάκια"). Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα Να μπορεί να οργανϊνει τρόπουσ παρουςίαςθσ ςε κοινό Ανάπτυξθ δεξιοτιτων οπτικοακουςτικισ αφιγθςθσ Αξιοποίθςθ τθσ ςθμειολογίασ που εκφράηει θ κλίμακα των κάδρων (κοντινό - μεςαίο - γενικό) Εξοικείωςθ με τθ ςυμπλθρωματικι παρουςία εικόνασ λόγου και ιχου Ραραγωγι οπτικοακουςτικισ μυκοπλαςίασ με διαδοχικζσ φωτογραφίεσ και ςυνοδευτικοφσ διαλόγουσ (φωτο -αφιγθςθ) μικρζσ ιςτορίεσ από τθ ςχολικι κακθμερινότθτα με αφορμι φράςεισ όπωσ : Χχετικζσ οδθγίεσ

428 428 μπλα μπλα μπλα μπ λα Ενδεικτικι διάρκεια: 2-3 δίωρα 33. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να προετοιμάηει θχθτικι ςυνζντευξθ ακολουκϊντασ ςυςτθματικι μεκοδολογία δθμοςκόπθςθσ (γκάλοπ): Ζρευνα κζματοσ Επιλογι δείγματοσ-ςτόχου Κατάςτρωςθ ςτοχευμζνων ερωτθμάτων Διατφπωςθ τελικϊν ερωτιςεων Πραγματοποίθςθ ςυνεντεφξεων Ποςοτικι επεξεργαςία απαντιςεων βάςει 2-3 επιλεγμζνων κριτθρίων Διατφπωςθ ςυμπεραςμάτων Ενδεικτικι διάρκεια: 3-4 δίωρα ςε ςυνδυαςμό και με άλλθ δραςτθριότθτα οπτικοακουςτικισ καταγραφισ (ςτο πλαίςιο διαφόρων γνωςτικϊν αντικειμζνων-μακθμάτων) 34. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ (οπτικοακουςτικι πολυτροπικότθτα) Διαπίςτωςθ του υποκειμενιςμοφ που ςυνεπάγεται κάκε φωτογραφικι καταγραφι Αξιοποίθςθ του διαλόγου και του "εικονικοφ ιχου" ωσ αφθγθματικϊν ςτοιχείων που ευρίςκονται ςε διάλογο με τθν εικόνα Χτοιχεία δραματουργίασ Χτοιχεία ςκθνογραφίασ Χτοιχεία ςκθνοκετοφμενθσ υποκριτικισ Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων Εξζλιξθ δεξιοτιτων παρουςίαςθσ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ψθφιακισ ςυνείδθςθσ Εξοικείωςθ με τθ ςυςτθματικι μεκοδολογία ςε όλα τα ςτάδια μιασ ποςοτικισ διερεφνθςθσ Εξοικείωςθ με τθν προετοιμαςία και εξάςκθςθ ςτθ "φιλόξενθ" και αυςτθρά ςτακερι διατφπωςθ των ερωτιςεων Εξοικείωςθ με τθν ανάγκθ δθμιουργικισ ερμθνείασ των απαντιςεων και διατφπωςθσ ςυμπεραςμάτων το κινθτό που δεν ζπρεπε όταν χάκθκαν οι τυρόπιτεσ τόςο μακριά αλλά και τόςο κοντά - κάκελεσ νάςουν ςτθ κζςθ μου; - δε με αφορά! Συνεντεφξεισ κακθμερινότθτασ (π.χ. "ποιο είναι το πιο ςθμαντικό πρόβλθμα που αντιμετωπίηετε ςτισ ςυγκοινωνίεσ τθσ περιοχισ μασ;" και ποςοτικι ταξινόμθςθ των απαντιςεων με κριτιρια όπωσ: ςυχνότθτα δρομολογίων επάρκεια προοριςμϊν κατάςταςθ οχθμάτων ςυνκικεσ εξυπθρζτθςθσ κόςτοσ - ναφλα κ.λπ.) Χχετικζσ οδθγίεσ

429 429 Να προετοιμάηει θχθτικι ςυνζντευξθ ακολουκϊντασ ςυςτθματικι μεκοδολογία για ςυνζντευξθ ενόσ προςϊπου: Ζρευνα κζματοσ ςε ςυνάρτθςθ με το πρόςωποςτόχο Κατάςτρωςθ ςτοχευμζνων ερωτθμάτων Διατφπωςθ τελικϊν ερωτιςεων Πραγματοποίθςθ ςυνεντεφξεων Ποιοτικι επεξεργαςία απαντιςεων Διατφπωςθ ςυμπεραςμάτων Ενδεικτικι διάρκεια: 3 δίωρα ςε ςυνδυαςμό και με άλλθ δραςτθριότθτα οπτικοακουςτικισ καταγραφισ (ςτο πλαίςιο διαφόρων γνωςτικϊν αντικειμζνων-μακθμάτων) 35. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί να ςχολιάςει και να ομαδοποιιςει αναμνθςτικζσ φωτογραφίεσ κατά εποχι παραγωγισ τουσ και να διακρίνει ιςτορικά, κοινωνιολογικά και τεχνολογικά χαρακτθριςτικά Να διατυπϊνει ςχετικό κριτικό λόγο και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο Εξοικείωςθ με τθ ςυςτθματικι μεκοδολογία ςε όλα τα ςτάδια μιασ ποιοτικισ διερεφνθςθσ Εξοικείωςθ με τθν προετοιμαςία - εξάςκθςθ ςτθ "φιλόξενθ" και αυςτθρά ςτακερι διατφπωςθ των ερωτιςεων Εξοικείωςθ με τθν ανάγκθ δθμιουργικισ ερμθνείασ των απαντιςεων και διατφπωςθσ ςυμπεραςμάτων Εξοικείωςθ με τθ μεκοδολογία τθσ ιςτορικισ ζρευνασ για οπτικά κατάλοιπα Ανάπτυξθ δεξιοτιτων ςυλλογικισ ζρευνασ Συνεντεφξεισ εκμυςτιρευςθσ (π.χ. "αφθγθκείτε μασ ζνα ςτιγμιότυπο από τθν παιδικι ςασ θλικία κατά τθν Κατοχι") Επίςθσ καταγραφι λαϊκϊν αφθγιςεων και παραμυκιϊν "Φζρνουμε παλιζσ και νεϊτερεσ αναμνθςτικζσ φωτογραφίεσ από το ςπίτι και αναηθτοφμε (για κάκε φωτογραφία): Ψι κζλουν "να κυμοφνται" οι εικονιηόμενοι; Υοιοσ τράβθξε τθ φωτογραφία; Χε τι χϊρο ζχουν ςτακεί; Υϊσ ςτζκονται; Ψι φοροφν και τι κρατοφν; Άραγε θ φωτογραφία τραβιχτθκε πριν ι αφοφ γεννθκικαμε; Θ φωτογραφία είναι αςπρόμαυρθ ι ζγχρωμθ; Υωσ είναι το χαρτί τθσ; Άραγε τι μθχανι χρθςιμοποιικθκε; Χχετικζσ οδθγίεσ Χχετικζσ οδθγίεσ

430 430 Θ φωτογραφία τραβιχτθκε με φωσ θμζρασ ι με τεχνθτό φωτιςμό; Πιπωσ χρθςιμοποιικθκε φλασ; 36. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Μετά τθν παρακολοφκθςθ επιλεγμζνων αποςπαςμάτων από οπτικοακουςτικά ζργα διαφόρων ειδϊν, να μπορεί να απαντιςει ςε ερωτιματα περιεχομζνου, να ςχολιάςει και να ομαδοποιιςει τα αποςπάςματα κατά είδθ και να διακρίνει αιςκθτικά, ιςτορικά, κοινωνιολογικά και τεχνολογικά χαρακτθριςτικά Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα Εξοικείωςθ με τα κινθματογραφικά είδθ και ιδιαίτερα με είδθ κινθματογραφικισ γραφισ πζρα από αυτά τθσ κυρίαρχθσ κινθματογραφικισ βιομθχανίασ Εξοικείωςθ με τθ μεκοδολογία τθσ ιςτορικισ ζρευνασ για οπτικοακουςτικά κατάλοιπα Ανάπτυξθ δεξιοτιτων ςυλλογικισ ζρευνασ Για κάκε απόςπαςμα ςυηθτάμε, ςυμπλθρϊνουμε ςτοιχεία ταξινόμθςθσ και -βάςει οδθγοφεπιχειροφμε να απαντιςουμε: Ερωτιματα περιεχομζνου Ερωτιματα προςωπικισ ανάγνωςθσ (δϊςε ζναν τίτλο ςτο απόςπαςμα, οργάνωςε όςουσ εμφανίηονται κατά ςφνολα) Ερωτιματα ομαδοποιιςεων κατά είδοσ, τεχνολογία, εποχι, φφοσ γραφισ κ.λπ. Χυλλογι με αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα κατά κεματικζσ ενότθτεσ (ςκθνζσ φαγθτοφ, ςκθνζσ λιμανιοφ, ςκθνζσ ταξιδιοφ με τρζνο, ςκθνζσ καταδίωξθσ κ.λπ.) Χχετικζσ οδθγίεσ 37. Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί, ςτο πλαίςιο τθσ μικρισ ομάδασ, να καταςτρϊςει μια "διαφθμιςτικι εκςτρατεία" μζςα από τθν καταςκευι μιασ απλισ διαφθμιςτικισ αφίςασ με φωτογραφία, γραπτό λόγο και πικανζσ εικαςτικζσ παρεμβάςεισ Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 2 δίωρα Μελζτθ προϊόντοσ και επιλογι ιδιαίτερων χαρακτθριςτικϊν Επιλογι κοινοφ-ςτόχου και επιςιμανςθ των ιδιαίτερων χαρακτθριςτικϊν τουσ Ρροτάςεισ αξιοποίθςθσ διαφόρων μζςων Σχεδιαςμόσ "κόνςεπτ" Σφνταξθ-διατφπωςθ "ςλόγκαν" Ρροςχζδιο αφίςασ και προςχζδιο φωτογραφίασ Φωτογράφιςθ Εικαςτικι επεξεργαςία αφίςασ Ρροτάςεισ τρόπων προβολισ με ενδείξεισ αντίςτοιχθσ κοςτολόγθςθσ Επιλζγουμε ζνα απλό, κακθμερινό προϊόν και ςχεδιάηουμε τθ διαφιμιςι του (προςοχι: όχι ςατιρικι αντιδιαφιμιςθ ι παρωδία) Χχετικζσ οδθγίεσ

431 Επίπεδο: Μεγάλεσ τάξεισ του Δθμοτικοφ Να μπορεί, ςτο πλαίςιο τθσ μικρισ ομάδασ, να καταςτρϊςει και να πραγματοποιιςει με απλά θχολθπτικά μζςα θχθτικό κείμενο (υποκετικι εκπομπι λόγου) που περιλαμβάνει: εκφερόμενο κείμενο παρουςίαςθσ που απευκφνεται ςε προκακοριςμζνο κοινό- ςτόχο, επιλογζσ μουςικϊν ζργων ι αποςπαςμάτων και ενδεχομζνωσ εκφερόμενα ι ερμθνευμζνα αποςπάςματα λογοτεχνικϊν ζργων Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί Σχεδιαςμόσ εκπομπισ λόγου που απευκφνεται ςε κακοριςμζνο κοινόςτόχο Εξοικείωςθ με τθ δθμιουργικι, "ηωντανι" μίξθ προφορικοφ λόγου και μουςικισ για τθν παραγωγι ενόσ περιςςότερο ςφνκετου κειμζνου Εξζλιξθ τεχνικϊν δεξιοτιτων θχολθψίασ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικισ δράςθσ Θχογραφοφμε μια -υποκετικιραδιοφωνικι εκπομπι με επιλογζσ λόγου και μουςικισ που μασ αρζςουν και με δικά μασ ςχόλια για όςα επιλζξαμε Αντλοφμε βοικεια από ραδιοφωνικζσ εκπομπζσ που μασ αρζςουν, τισ καταγράφουμε, επιλζγουμε χαρακτθριςτικά αποςπάςματα και τα φζρνουμε ςτθν τάξθ για ςυηιτθςθ. Χχετικζσ οδθγίεσ Ενδεικτικι διάρκεια: 1-2 δίωρα 39. Επίπεδο: Γυμνάςιο Παρακολουκϊντασ επιλεγμζνα αποςπάςματα οπτικοακουςτικϊν ζργων, να μπορεί να διακρίνει τισ βαςικζσ κλίμακεσ κάδρων (κοντινό-μεςαίο-γενικό), να καταμετρά τον αρικμό πλάνων ανά ςκθνι και να υπολογίηει τισ διάρκειεσ των αντίςτοιχων πλάνων Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο (επαναλθπτικι δραςτθριότθτα για επιβεβαίωςθ κοινισ βάςθσ) Δραςτθριότθτεσ Σπτικοακουςτικισ Υαιδείασ ςτο Γυμνάςιο (κατά τθν πιλοτικι εφαρμογι, οι παρακάτω δραςτθριότθτεσ κα κατανεμθκοφν ςε δφο ιςοδφναμα και αυτοτελι μακιματα επιλογισ) Το κάδρο και το πλάνο αποτελοφν κεμελιϊδεισ εκφραςτικζσ παραμζτρουσ του κινθματογράφου και θ πρακτικι εξοικείωςθ με τισ ζννοιεσ αυτζσ, αποτελεί προχπόκεςθ για τθ μελζτθ οποιουδιποτε κινθματογραφικοφ ζργου και ιδιαίτερα για τθν εξοικείωςθ με ςθμαντικά κινθματογραφικά ζργα (θ πρόςβαςθ ςε κατάλλθλα αποςπάςματαπαραδείγματα, κρίνεται απόλυτα απαραίτθτθ) Χτα αποςπάςματα που κα παρακολουκιςουμε, μετριςτε τα διαφορετικά πλάνα και αποφαςίςτε το κυρίαρχο κάδρο που επικρατεί ςε κακζνα από αυτά Χχετικζσ οδθγίεσ 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 πεντάλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα, ειδικά για τθ β'βάκμια) 40. Επίπεδο: Γυμνάςιο Παρακολουκϊντασ επιλεγμζνα αποςπάςματα Η εξοικείωςθ με τισ βαςικζσ οπτικζσ Χτα αποςπάςματα που κα Χχετικζσ οδθγίεσ

432 432 οπτικοακουςτικϊν ζργων, να μπορεί να διακρίνει τισ βαςικζσ οπτικζσ γωνίεσ λιψθσ ("από ψθλά - πλονηζ", "από χαμθλά - κοντρ πλονηζ", "φψοσ ματιϊν") και τα βαςικι διάκριςθ ιχων (ΟΝ και ΟΦ) Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο 41. Επίπεδο: Γυμνάςιο Παρακολουκϊντασ επιλεγμζνα αποςπάςματα οπτικοακουςτικϊν ζργων, να μπορεί να αναγνωρίηει τισ βαςικζσ κινιςεισ τθσ κινθματογραφικισ κάμερασ (πανοραμικό, βερτικάλ, τράβελινγκ εμπρόσ-πίςω, τράβελινγκ λατεράλ, ηοφμ εμπρόσ-πίςω, ςτζντικαμ) Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο γωνίεσ λιψθσ και τα είδθ ιχων ςε ςυνάρτθςθ με τθν αντίςτοιχθ εικόνα, αποτελεί προχπόκεςθ για τθ μελζτθ οποιουδιποτε κινθματογραφικοφ ζργου και ιδιαίτερα για τθν εξοικείωςθ με ςθμαντικά κινθματογραφικά ζργα (θ πρόςβαςθ ςε κατάλλθλα αποςπάςματαπαραδείγματα, κρίνεται απόλυτα απαραίτθτθ) Οι κινιςεισ τθσ κάμερασ αποτελοφν κεμελιϊδεισ εκφραςτικζσ παραμζτρουσ του κινθματογράφου και θ πρακτικι εξοικείωςθ με τισ ζννοιεσ αυτζσ, αποτελεί προχπόκεςθ για τθ μελζτθ οποιαςδιποτε ταινίασ και ιδιαίτερα για τθν εξοικείωςθ με ςθμαντικά κινθματογραφικά ζργα (θ πρόςβαςθ ςε κατάλλθλα αποςπάςματαπαραδείγματα, κρίνεται απόλυτα απαραίτθτθ) παρακολουκιςουμε, παρατθροφμε τα διαφορετικά πλάνα, περιγράφουμε τθν οπτικι γωνία λιψθσ και εντοπίηουμε το είδοσ των ιχων που ακοφγονται ςε κάκε πλάνο. Χε κάκε παράδειγμα κίνθςθσ κάμερασ, αναγνωρίηουμε το είδοσ τθσ κίνθςθσ και ςυηθτάμε με ποιο ςυνοπτικό τρόπο μποροφμε να περιγράψουμε τθν αίςκθςθ που μασ δίνεται 2-3 ςυλλογζσ (όπου κακεμιά κα περιλαμβάνει 5-6 πεντάλεπτα αποςπάςματα από κινθματογραφικζσ ταινίεσ και άλλα οπτικοακουςτικά προϊόντα, ειδικά για τθ β'βάκμια) Χχετικζσ οδθγίεσ Αποςπάςματα από κινθματογραφικά ζργα με παραδείγματα κίνθςθσ κάμερασ και παραδείγματα ιχων ΣΡ και ιχων ΣΦ 42. Επίπεδο: Γυμνάςιο (ςτο πλαίςιο και άλλων γνωςτικϊν αντικειμζνων) Να προετοιμάηει θχθτικι ςυνζντευξθ ακολουκϊντασ ςυςτθματικι μεκοδολογία προςωπικισ ςυνζντευξθσ: Ζρευνα κζματοσ ςε ςυνάρτθςθ με το πρόςωποςτόχο Κατάςτρωςθ ςτοχευμζνων ερωτθμάτων Διατφπωςθ τελικϊν ερωτιςεων Πραγματοποίθςθ ςυνεντεφξεων Ποιοτικι επεξεργαςία απαντιςεων Εξοικείωςθ με τθ ςυςτθματικι μεκοδολογία ςε όλα τα ςτάδια Εξοικείωςθ με τθν προετοιμαςία - εξάςκθςθ ςτθ "φιλόξενθ" και αυςτθρά ςτακερι διατφπωςθ των ερωτιςεων Εξοικείωςθ με τθν ανάγκθ δθμιουργικισ ερμθνείασ των αποτελεςμάτων και διατφπωςθσ ςυμπεραςμάτων εκινοφμε μελετϊντασ επιλεγμζνα αποςπάςματα προςωπικϊν ςυνεντεφξεων από ντοκιμαντζρ εντοπίηοντασ ενδιαφζρουςεσ ςκθνοκετικζσ ι τεχνικζσ ιδιαιτερότθτεσ. Χτθ ςυνζχεια επιχειροφμε: Συνεντεφξεισ εκμυςτιρευςθσ (π.χ. "αφθγθκείτε μασ ζνα Χχετικζσ οδθγίεσ Αποςπάςματα από διαφορετικοφ τφπου ςυνεντεφξεισ ςε επιλεγμζνα ντοκιμαντζρ και τθλεοπτικζσ εκπομπζσ.

433 433 Διατφπωςθ ςυμπεραςμάτων Ενδεικτικι διάρκεια: 3 δίωρα 43. Επίπεδο: Γυμνάςιο (ςτο πλαίςιο και άλλων γνωςτικϊν αντικειμζνων π.χ. Χχολικό Επαγγελματικό Υροςανατολιςμό, Ξοινωνικι και Υολιτικι Αγωγι) Να προετοιμάηει θχογράφθςθ διαλογικισ ςυηιτθςθσ (ςτρογγυλό τραπζηι): Ζρευνα κζματοσ Επιλογι ςυηθτθτϊν Κατάςτρωςθ ςτοχευμζνων ερωτθμάτων Διατφπωςθ τελικϊν ερωτιςεων Πραγματοποίθςθ θχογράφθςθσ Ανάλυςθ απαντιςεων Διατφπωςθ ςυμπεραςμάτων Ενδεικτικι διάρκεια: 3 δίωρα Σφνκετθ θχολθψία/ τεχνικι του Debate Εξοικείωςθ με: τθν οργάνωςθ μιασ ςφνκετθσ θχογράφθςθσ (απόςταςθ από το μικρόφωνο, πολλαπλζσ πθγζσ, είδθ και τοποκζτθςθ μικροφϊνων κλπ) το ςυντονιςμό των ομιλθτϊν αξιοποίθςθ του περιεχομζνου του διαλόγου που κα προκφψει. ςτιγμιότυπο από τθν παιδικι ςασ θλικία κατά τθν Κατοχι") Καταγραφι λαϊκϊν αφθγιςεων και παραμυκιϊν Διαλογικι ςυηιτθςθ (διάφορα κζματα όπωσ: "οι εκφράςεισ τθσ ιςότθτασ και τθσ κοινωνικισ δικαιοςφνθσ ςτθ ςχολικι ηωι") Χχετικζσ οδθγίεσ Είδθ μικροφϊνων 44. Επίπεδο: Γυμνάςιο (ςτο πλαίςιο και άλλων γνωςτικϊν αντικειμζνων π.χ. Γλϊςςα Να επιχειρεί να αποδϊςει μια μικρι ενότθτα λογοτεχνικοφ κειμζνου με οπτικοακουςτικό τρόπο. Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 3 δίωρα 45. Επίπεδο: Γυμνάςιο (ςτο πλαίςιο και άλλων Διάκριςθ και αναςφςταςθ τθσ δραματουργίασ μιασ δοςμζνθσ ςκθνισ, των πρωταγωνιςτικϊν τθσ ςτοιχείων και χαρακτιρων. Εξοικείωςθ με τα προβλιματα τθσ διακειμενικισ μεταφοράσ. Ζμφαςθ ςτουσ διαλόγουσ, τθν περιγραφι τθσ δράςθσ και τθσ ατμόςφαιρασ με εικόνεσ. Εξοικείωςθ με τισ διάρκειεσ των πλάνων και τισ κεμελιϊδεισ τεχνικζσ του μοντάη Επιλζγουμε μια μικρι ςκθνι από το ςυγκεκριμζνο λογοτεχνικό κείμενο και προςπακοφμε να τθν αποδϊςουμε ςε "κινθματογραφικό λόγο" χρθςιμοποιϊντασ τουσ διακζςιμουσ χϊρουσ του ςχολείου. Χχετικζσ οδθγίεσ

434 434 γνωςτικϊν αντικειμζνων π.χ. Λςτορία, Γεωγραφία κ.λπ.) Να μπορεί να εντοπίςει το ςθμείο και τον τρόπο λιψθσ μιασ δοςμζνθσ παλαιάσ φωτογραφίασ που καταγράφει ζναν χϊρο από προθγοφμενθ εποχι και να επιχειρεί τθν φωτογραφικι αναςφνκεςθ του ίδιου -υπαρκτοφχϊρου ςιμερα. Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο Μελζτθ τθσ προοπτικισ και των πικανϊν κζςεων μιασ κάμερασ (οπτικι γωνία) ςτο χϊρο. Χυνειδθτοποίθςθ των πολεοδομικϊν μεταβολϊν που προκφπτουν με το πζραςμα του χρόνου Βρείτε μια παλιά φωτογραφία τθσ πόλθσ / τθσ κοινότθτάσ ςασ, εντοπίςτε το ακριβζσ ςθμείο που τραβιχτθκε τότε και τραβιξτε ςιμερα μια νζα φωτογραφία από το ίδιο ακριβϊσ ςθμείο. Χχετικζσ οδθγίεσ Ππαγμαηοποίηζη ηηρ δπαζηηπιόηηηαρ από μαθηηέρ ηος 11ος Δημοηικού Σσολείος Καβάλαρ με ηον Μισάλη Εςαγγελίδη ζηην Καβάλα 46. Επίπεδο: Γυμνάςιο Να μπορεί να ςυμμετζχει ςε μία από τρεισ μακθτικζσ ομάδεσ ςφνταξθσ και παραγωγισ ςφντομου (αυςτθρά 3'), βιντεοςκοπθμζνου δελτίου ειδιςεων για μθνιαία νεανικι «εκπομπι» πολιτιςμοφ. Να μπορεί να ςχολιάηει ςυγκριτικά το τελικό προϊόν των τριϊν ομάδων Ενδεικτικι διάρκεια: 2 δίωρα 47. Επίπεδο: Γυμνάςιο Να μπορεί να διακρίνει τισ διαφορζσ ςτον τρόπο απόδοςθσ και ςχολιαςμοφ ενόσ γεγονότοσ από Κατανόθςθ των μθχανιςμϊν ιεράρχθςθσ και επιλογισ ειδιςεων που απευκφνονται ςε ειδικό κοινό αλλά και ςυνειδθτοποίθςθ των διαφορετικϊν ιεραρχιςεων-επιλογϊν που προκφπτουν από διαφορετικζσ ομάδεσ ςφνταξθσ Συνειδθτοποίθςθ του υποκειμενικοφ χαρακτιρα που αναπόφευκτα χαρακτθρίηει κάκε διαμεςολαβθτι "Επιλζγουμε για ςασ αυτά που κζλετε να ξζρετε!" Επιλζγουμε μια είδθςθ που κεωροφμε ενδιαφζρουςα για ςυηιτθςθ και φζρνουμε ςτθν τάξθ Χχετικζσ οδθγίεσ Χχετικζσ οδθγίεσ.

435 435 διαφορετικά είδθ και διαφορετικισ πολιτικισ τοποκζτθςθσ ΜΜΕ. Ενδεικτικι διάρκεια: 1 δίωρο και προετοιμαςία ςτο ςπίτι 48. Επίπεδο: Γυμνάςιο Να μπορεί να αναςυνκζςει τθ ςκθνοκετικι "γραμμι" ενόσ ςυγκεκριμζνου αποςπάςματοσ κινθματογραφικισ ταινίασ αφοφ εντοπίςει τθν κίνθςθ των χαρακτιρων, τθσ κάμερασ, τα κάδρα που επιλζχτθκαν, τθ διάρκεια των πλάνων, τουσ διαλόγουσ κ.λπ. Να μπορεί να καταςτρϊνει το "ςτόρυμπορντ" ςκθνϊν, όπωσ προκφπτει από το μονταριςμζνο, τελικό ζργο και ςτθ ςυνζχεια να επιχειρεί -ςε ομάδα εργαςίασ- τθν ανακαταςκευι τθσ ςκθνισ με βιντεοκάμερα (παραγωγι οπτικοακουςτικοφ προϊόντοσ). Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί Ενδεικτικι διάρκεια: 4 δίωρα 49. Επίπεδο: Γυμνάςιο Να μπορεί να παράγει θχογραφθμζνθ ερμθνεία λογοτεχνικϊν κειμζνων (ποιθμάτων ι αποςπαςμάτων από πεηά ζργα) όπου να επιλζγει το κείμενο, να διερευνά τθν ερμθνευτικι τουσ εκφορά και να επιλζγει τθ χριςθ ςυμπλθρωματικοφ ιχου ι μουςικισ ενθμζρωςθσ. Συνειδθτοποίθςθ των διαφορετικϊν χαρακτθριςτικϊν του κάκε είδουσ Μζςου Μαηικισ Επικοινωνίασ και ειδικά του εντφπου ςε ςχζςθ με τθν τθλεόραςθ. Εξοικείωςθ με τθν ανάλυςθ περιεχομζνου ενόσ κειμζνου και τθ διατφπωςθ κριτθρίων ςφγκριςθσ Εξζλιξθ δεξιοτιτων παρουςίαςθσ Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Εξοικείωςθ με τον υποκειμενιςμό που διζπει κάκε ςκθνοκετικι επιλογι. Εξοικείωςθ με τα προβλιματα τθσ μεταφοράσ ςε διαφορετικό χϊρο και χρόνο μιασ δοςμζνθσ αφιγθςθσ. Εξοικείωςθ με τθν κατάςτρωςθ "εκ των υςτζρων ςτόρυμπορντ" Θ βιωματικι επεξεργαςία των οπτικοακουςτικϊν ερεκιςμάτων που προςλαμβάνονται, επαναπροςδιορίηει τθ δραματουργία του ζργου και ενιςχφει τθν κριτικι αντιμετϊπιςι του. Εξζλιξθ δεξιοτιτων ςυλλογικότθτασ Δεξιότθτεσ οργάνωςθσ/επιλογισ ενόσ υλικοφ και παρουςίαςισ του με χριςθ ανάγνωςθσ, ερμθνείασυποκριτικισ, αφιγθςθσ, παρουςίαςθσ (θχοςκθνοκεςία). Διαπίςτωςθ του υποκειμενιςμοφ που τθν ίδια είδθςθ (ωσ απόςπαςμα Δελτίου Ειδιςεων) από δφο διαφορετικά κανάλια τθλεόραςθσ και από δφο διαφορετικισ τοποκζτθςθσ εφθμερίδεσ. (ομαδικι εργαςία) αναςτινουμε τθ ςκθνι που μασ άρεςε. Πελετάμε πρϊτα κάκε πλάνο, τι περιζχει, τι ςυμβαίνει, πϊσ θ κάμερα περιγράφει ςυναιςκιματα και δράςεισ. Ποιράηουμε ρόλουσ μπροσ και πίςω από τθν κάμερα. Διαλζγουμε ζνα απόςπαςμα από λογοτεχνικό κείμενο (πεηό ι ποίθμα) και αποφαςίηουμε πϊσ κα το "διαβάςουμε" για το κοινό. Επιλζγουμε ςε ποιά ςθμεία κα το επενδφςουμε μουςικά και πϊσ. Χχετικζσ οδθγίεσ. Αποςπάςματα ςεναρίων και "ςτόρυμπορντ" από κινθματογραφικά ζργα. Χχετικζσ οδθγίεσ. Αποςπάςματα αναγνϊςεων από θκοποιοφσ που αναδεικνφουν τρόπουσ εκφοράσ και θχθτικισ

436 436 Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί 50. Επίπεδο: Γυμνάςιο Ενδεικτικι διάρκεια: 2 δίωρα Να μπορεί να ςυνκζςει μια πρωτότυπθ, μθ λεκτικι αφιγθςθ με βάςθ μια ακολουκία ιχων. Να μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα και να επιχειρθματολογεί ςυνεπάγεται κάκε διαφορετικι επιλογι θχθτικισ ςυνοδείασ Εξοικείωςθ με τθ λογικι και τισ διαδικαςίεσ ενόσ θχθτικοφ βιβλίου (audiobook) Συνειδθτοποίθςθ τθσ αυτόνομθσ αξίασ του ιχου και των δυνατοτιτων που προςφζρει για αφιγθςθ. Εμβάκυνςθ ςτθν ποικιλία και τισ αποχρϊςεισ των ιχων. Ξαλλιζργεια δεξιοτιτων ψθφιακισ επεξεργαςίασ ιχου ςε υπολογιςτι. Συνδυάηουμε ιχουσ που διατίκενται για να καταςκευάςουμε ζνα φανταςτικό θχθτικό περίπατο. Σε άλλθ δραςτθριότθτα, τον βελτιϊνουμε/ εμπλουτίηουμε με πρόςκετουσ ιχουσ που κα θχογραφιςουμε και -ςτθ ςυνζχειαεπενδφουμε με εικόνεσ. επζνδυςθσ. Χχετικζσ οδθγίεσ. Ενδεικτικι διάρκεια: 2 δίωρα Ι. Ρροςχολικι θλικία και δθμοτικό ςχολείο τάξθ Α+Β Πε προςαρμογζσ ςτισ αναπτυξιακζσ δυνατότθτεσ και ανάγκεσ των νθπίων το ακόλουκο πρόγραμμα μπορεί να εφαρμοςτεί ςτο Ρθπιαγωγείο Δραςτθριότθτεσ: Ραιδείασ χοροφ - κίνθςθσ Ρρόγραμμα ςπουδϊν Δθμοτικοφ και Γυμναςίου

437 437 Υροςδοκϊμενα Πακθςιακά Αποτελζςματα 1 Σ μακθτισ να μπορεί: να γνωρίηει τα μζλθ του ςϊματόσ του και τθν κινθτικι δυνατότθτα των μελϊν και αρκρϊςεϊν του να κινείται και να αλλάηει το ςχιμα του ςϊματόσ του ςτο χϊρο με ευκολία και ακρίβεια Διάρκεια: ζνα δίωρο 2 Σ μακθτισ να μπορεί: Βαςικά κζματα και μεκοδολογικζσ επιςθμάνςεισ Αντίλθψθ του ςϊματοσ και τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο - Χωματικά Χχιματα Εξοικείωςθ με τθν δυνατότθτα να δθμιουργεί ςωματικά ςχιματα με ολόκλθρο το ςϊμα. Ανάπτυξθ των κινθτικϊν δεξιοτιτων και ικανοτιτων. Ανάπτυξθ τθσ δθμιουργικότθτασ Κίγεται θ ζννοια τθσ προςωρινισ παφςθσ και ζναρξθσ τθσ κίνθςθσ. Αντίλθψθ του ςϊματοσ και τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο Επίπεδα Ενδεικτικζσ δραςτθριότθτεσ Χρθςιμοποιεί το ςϊμα του για να δείξει: - τθν κίνθςθ των κυμάτων τθσ κάλαςςασ - ζνα ςφννεφο που κινείται ςτον ουρανό και μεγαλϊνει - πουλιά που απλϊνουν τα φτερά τουσ και πετοφν - το δυνατό αζρα - μια φλογίτςα που γίνεται φωτιά μεγάλθ. Δθμιουργεί με κίνθςθ αςφμμετρα και ςυμμετρικά ςωματικά ςχιματα και εξοικειϊνεται με τθν δυνατότθτα να προςανατολιςτεί ςτθν πλευρικι κίνθςθ. Ξινεί και τισ δυο πλευρζσ του ςϊματοσ ταυτόχρονα ι μόνο τθ μία. Ενκαρρφνεται να παίξει με τθν κίνθςθ, με διαφορετικζσ αναφορζσ (μικρό μεγάλο ςχιμα, ςτρογγυλό αιχμθρό κλπ) ςτο χϊρο και με ςυνοδεία μουςικισ. Ανταποκρίνεται με ετοιμότθτα ςε θχθτικό ςινιάλο για ακινθςία κίνθςθ, εξερευνϊντασ τθ φυςικι ικανότθτα του ςϊματοσ να τεντϊνεται, να μαηεφεται, να λυγίηει, να ςτρίβει. Εξερευνά τα επίπεδα και εξοικειϊνεται με τθν δυνατότθτα να προςανατολιςτεί ςτο ψθλά κα χαμθλά, να ςυνειδθτοποιεί τα μζλθ Υροτάςεισ για εκπαιδευτικό υλικό Σδθγίεσ Ψαμπουρίνο για θχθτικό ςινιάλο Χριςθ κακρζφτθ, όπου είναι δυνατόν, για τα ςωματικά ςχιματα. CD PLAYER Υροτεινόμενθ μουςικι: Arvo Pärt - Symphony No. 3, I CD PLAYER ΥΦΣΨΕΛΡΣΠΕΡΘ

438 438 να ςυνειδθτοποιεί το ςϊμα του ςτο χϊρο κατά τθν αλλαγι επιπζδων να αντιλαμβάνεται τθ διαφορά ανάμεςα ςτο πάνω και κάτω, ψθλά και χαμθλά. να ςυνυπάρχει ςτθν ομάδα Διάρκεια: ζνα δίωρο Υροςανατολιςμόσ ςε ςχζςθ με τισ οδθγίεσ επιπζδων και εξοικείωςθ με τα διαφορετικά επίπεδα (ψθλό μεςαίο χαμθλό). Πετακίνθςθ αντικειμζνου από ψθλά - χαμθλά και αντίκετα για ανάπτυξθ τθσ ικανότθτασ για ςυντονιςμό. Ξινθτικι ζκφραςθ και ανάπτυξθ φανταςίασ. του ςϊματοσ, χρθςιμοποιϊντασ τζντωμα και μάηεμα χεριϊν, λφγιςμα και τζντωμα των γονάτων. Ξρατοφν ςτα χζρια τουσ από μια μπάλα και τθν μετακινοφν από ψθλά χαμθλά και αντίκετα. Υιάνουν ομαδικά ςτθν άκρθ μαλακό φφαςμα και παροτρφνονται, ςυνοδεία μουςικισ, να κινθκοφν ςε διαφορετικά επίπεδα ςτο χϊρο, ανεβοκατεβάηοντασ ςυγχρονιςμζνα το πανί. Πιμοφνται μια ςειρά από κινιςεισ νάνου και γίγαντα. ΠΣΩΧΛΞΘ: SHOSTAKOVICH - PIANO CONCERTO NO. 2: II. ANDANTE ΩΦΑΧΠΑΨΑ ΠΥΑΟΕΧ 3 Σ μακθτισ να μπορεί: να ςυνειδθτοποιεί το ςϊμα του ςτο χϊρο ςε κζςθ - μετακίνθςθ να αντιλαμβάνεται τθ διαφορά ανάμεςα ςτο εδϊ και εκεί, ςτον κοντινό και μακρινό ςθμείο του χϊρου. Διάρκεια: ζνα δίωρο 4. Σ μακθτισ να μπορεί: να ςυνδζει τθν ζννοια του ρυκμοφ με τουσ τρόπουσ μετακίνθςθσ του ςϊματοσ ςτο χϊρο Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο Κζςεισ και Πετακίνθςθ Εξοικείωςθ με τθ μετακίνθςθ και τθν κατεφκυνςθ τθσ κίνθςθσ. Αντίλθψθ τθσ διαφοράσ ανάμεςα ςτθν ακινθςία, ςτο «κινοφμαι» και «μετακινοφμαι». Υροςανατολιςμόσ του ςϊματοσ ςτο χϊρο. Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο περπάτθμα τρζξιμο, ςτροφι Βελτίωςθ τθσ ποιότθτασ των βαςικϊν Από το «εδϊ ςτο εκεί». εκινϊντασ από ζνα ςθμείο να φτάςει ςε άλλο μακρινό ι κοντινό του με διάφορουσ τρόπουσ. Σι διάφοροι τρόποι μετακίνθςθσ ςτο χϊρο εκτελοφνται ωσ μίμθςθ τθσ κίνθςθσ κάποιου τφπου ανκρϊπου, ηϊου ι πλάςματοσ φυςικοφ ι φανταςτικοφ ςϊματοσ ςτο χϊρο. Ρα βρουν ζνα βάδιςμα κλόουν ι μίμου και να μετακινθκοφν από οριςμζνθ κζςθ ςε άλλθ. Ξυνθγθτό: «Κα ςου αρπάξω τθν ουρά». Τλα τα παιδιά ζχουν χάρτινεσ ουρζσ κολλθμζνεσ με χαρτοταινία. ςτθ Εικόνεσ που ςτθρίηουν τισ ζννοιεσ «κοντά μακριά». Ξαρτζλεσ με ανκρϊπουσ ςε διάφορεσ αναπτυξιακζσ φάςεισ ι διάφορα ηϊα. Video με τον Marcel Marceau ςε μετακίνθςθ. Πουςικά όργανα Orff ι αυτοςχζδια κρουςτά όςα τα

439 439 να μπορεί να μετακινείται (βαδίηοντασ ι τρζχοντασ) να μπορεί να υπακοφει ςε ρυκμό να λειτουργεί ςε ομάδα μορφϊν μετακίνθςθσ: περπάτθμα τρζξιμο. Ξατά τθ βάδιςθ ειςάγεται θ ζννοια τθσ ορκοςωματικότθτασ. Εξοικείωςθ με τθ διαδοχι και εναλλαγι ςτο τρζξιμο, ςτροφι και τθ χειρονομία, χωρίσ παφςθ ανάμεςά τουσ. μζςθ τουσ, προςπακοφν να πάρουν όςο γίνεται περιςςότερεσ ουρζσ και να διαφυλάξουν τθν δικι τουσ, κακϊσ κυνθγοφν το ζνα το άλλο ελεφκερα ςτο χϊρο. Ανταποκρίνονται ςε ρυκμό 4/4 βιματοσ, 8/8 τρεξίματοσ που «χτυπά» ο εμψυχωτισ Υερπατοφν με τον τρόπο ενόσ τφπου ανκρϊπου (μίμθςθ) παιδιά. Χαρτιά γκοφρζ για ουρζσ + χαρτοταινία Διάρκεια: ζνα δίωρο «Χτυποφν» τα τζταρτα (τα) με παλαμάκια (body precaution) ι με μικρά κρουςτά και τα περπατοφν, «χτυποφν» τα 5. Σ μακθτισ να μπορεί να εκτελεί απλό άλμα να εκτελεί απλι ςτροφι Διάρκεια: ζνα δίωρο 6. Σ μακθτισ να μπορεί: να διακρίνει από τισ κακθμερινζσ κινιςεισ του φυςικοφ ι τεχνθτοφ περιβάλλοντοσ αυτζσ που εκτελοφνται γριγορα κι αυτζσ που εκτελοφνται αργά Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο. Άλμα ςτροφι Χτα άλματα και τισ ςτροφζσ δεν επιδιϊκεται τεχνικι εκτζλεςθ και βελτίωςθ, αλλά μόνο εξερεφνθςθ του τρόπου. Ρα αςκθκεί ςτθν ιςορροπία και να ςυντονίςει τθν κίνθςθ κατά το άλμα και τθ ςτροφι. Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ςτο χρόνο: αργά - κανονικά -γριγορα Εξοικείωςθ με τισ ζννοιεσ: κανονικά - γριγορα αργά. Ζλεγχοσ τθσ κίνθςθσ ςε αργοφσ και όγδοα (τι) και τα τρζχουν. Υθδοφν ωσ βάτραχοσ, λαγόσ, άλογο, καγκουρό, γάτα, ςκφλοσ κ.α. (μίμθςθ) Άλματα με οδθγία από τον εμψυχωτι με διαφόρουσ τρόπουσ : από ζνα πόδι ςτο άλλο/ από τα δφο πόδια ςτα δφο κλπ Αντιδροφν με άλμα ςε ζναν προςυμφωνθμζνο ιχο και με ςτροφι ςε ιχο διαφορετικό. Αςκοφνται ςε βιμα κανονικό, γριγορο, αργό. Σι μακθτζσ περπατοφν ςτο χϊρο με ζνα ςακοφλι ςτον ϊμο ι ςτο κεφάλι και τραγουδοφν «το ςακοφλι μου ςτον ϊμο Εικόνεσ με διάφορα ηϊα ι μικρό απόςπαςμα video με διάφορα ηϊα, τα οποία πθδοφν μετακινοφμενα ι παίηοντασ. Εικόνεσ από το φυςικό και τεχνθτό περιβάλλον ςτισ οποίεσ κα αντιςτοιχίςει τισ αργζσ και γριγορεσ κινιςεισ με τθν πθγι

440 440 να εκτελεί αργζσ και γριγορεσ κινιςεισ να αλλάηει το ρυκμό ςτθν κίνθςι του Διάρκεια: ζνα δίωρο 7. Σ μακθτισ να μπορεί: να ξεχωρίηει κινιςεισ που διαφζρουν ωσ προσ τθν ζνταςθ ςτθν κακθμερινι ηωι γριγορουσ ρυκμοφσ. Ρα εκφραςτοφν με το τραγοφδι και τθν κίνθςθ. Ρα ςυντονίςουν τθν κίνθςι τουσ με άλλουσ. Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ τθ δυναμικι τθσ: Απαλι κίνθςθ και Δυνατι κίνθςθ, κίνθςθ μεγάλθ -μικρι (ι ςτο κεφάλι) περπατϊ προςεχτικά μθ με ςπρϊξεισ, μθ μ' αγγίξεισ και μου πζςει ξαφνικά» «Ψο τρζνο»: Σ ζνασ πίςω από τον άλλον πιάνονται γερά απ' τθ μζςθ ςχθματίηοντασ ζνα τρζνο. Αρχίηουν να μετακινοφνται ςτο χϊρο αργά ςτθν αρχι, πιο γριγορα αργότερα, με εναλλαγζσ τθσ ταχφτθτασ. Ξάκε που πρόκειται να αλλάξει κατεφκυνςθ το τρζνο, ο πρϊτοσ ςτθ ςειρά, ο «οδθγόσ» ςφυρίηει. Θ ομάδα τρζχει ι περπατάει ςτο χϊρο. Τταν δοκεί ςινιάλο, ςταματοφν και κινοφν επιτόπου, άλλοτε αργά και άλλοτε γριγορα, για παράδειγμα, τα χζρια (κφματα, φτερά, φλόγεσ). Ψο ίδιο,αλλά να κινθκεί αργά και γριγορα με ολόκλθρο το ςϊμα. Υαλαμάκια (body precaution): αυτοςχεδιάηουν, ζνασ ζνασ αργά ι γριγορα με τθν επίδειξθ από τον εμψυχωτι ενόσ προςυμφωνθμζνου ςχιματοσ για το «αργά» και άλλου για το «γριγορα». Βλζπει εικόνεσ με ηϊα ι αντικείμενα (αεροπλάνο, χελϊνα, ςαλιγκάρι, ποδιλατο, κλπ) και αποδίδει με το ςϊμα, αργά ι γριγορα αντίςτοιχα με τθν πθγι. Απαντοφν ςε ιχουσ με κινιςεισ μαλακζσ ι δυνατζσ ανάλογα με τθ δυναμικι του ιχου, τθσ μουςικισ ι των εικόνων (επίδειξθ και εναλλαγι εικόνων με ζντονα και απαλά τουσ. Θχθτικό υλικό ι μουςικό κομμάτι με μεγάλεσ αλλαγζσ ςτθν ζνταςθ/ piano forte

441 441 να ανταποκρίνεται κινθτικά ςε ερεκίςματα οπτικά να αναγνωρίςει τθ δυναμικι ςτισ πράξεισ που ζχουν ςχζςθ με τθ ηωι, ςτουσ ιχουσ, ςτα χρϊματα Διάρκεια: ζνα δίωρο 8. Σ μακθτισ να μπορεί να αναγνωρίηει τισ κινθτικζσ δυνατότθτεσ των αρκρϊςεων του χεριοφ Εκτζλεςθ μικρϊν χορογραφιϊν Ζλεγχοσ τθσ ζνταςθσ κατά τθν κίνθςθ. Κίγεται θ ζννοια τθσ ζκφραςθσ μζςα από τθν ποιότθτα τθσ κίνθςθσ, θ οποία ςτθρίηεται ςτθ δυναμικι τθσ. Ειςαγωγι ςτον τρόπο δουλειάσ με δφο εναλλαςςόμενεσ ομάδεσ. Λκανότθτα εκτζλεςθσ μικρϊν χορευτικϊν ροϊν. Αντίλθψθ εκφραςτικϊν ικανοτιτων του ςϊματοσ Ξινθτικζσ, εκφραςτικζσ ικανότθτεσ των χεριϊν χρϊματα ι μουςικό κομμάτι με μεγάλεσ εναλλαγζσ ςτθν ζνταςθ). Σ εμψυχωτισ δίνει ρυκμό βιματοσ «piano» ςτο ταμπουρίνο και όλοι οι μετζχοντεσ βαδίηουν ςτα δάχτυλα των ποδιϊν μαλακά, δίνει βιμα «forte» και οι μετζχοντεσ βαδίηουν πατϊντασ δυνατά ςε όλο το πζλμα. Πιμοφνται ατομικά με το ςϊμα τουσ κινιςεισ δυνατζσ ι μαλακζσ και οι υπόλοιποι πρζπει να μαντζψουν για ποιου τθν κίνθςθ πρόκειται. Ξινοφνται άλλοτε με μζλθ του ςϊματοσ κι άλλοτε με ολόκλθρο το ςϊμα και ςυνειδθτοποιοφν τισ μεγάλεσ και μικρζσ κινιςεισ. Αςκοφνται ςε βιμα: - βαρφ, ανάλαφρο - ςτα δάχτυλα των ποδιϊν, ςε όλθ τθν πατοφςα - με μεγάλουσ διαςκελιςμοφσ, κανονικοφσ Εκτελοφν μετά από επίδειξθ μια μικρι χορευτικι ροι, ςτθν οποία περιζχονται δυνατζσ και απαλζσ κινιςεισ, μεγάλεσ και μικρζσ, πχ. «κφκλοσ ηωισ από ςποράκι ςε δεντρί» με μουςικι. «Πάγοσ με ραβδάκι» ακουμπά μια άρκρωςθ κι αυτι αρχίηει τθν κίνθςθ. Εκτελοφν ςε ηευγάρι (άςκθςθ κατάλλθλθ για τθ Β τάξθ και πάνω, δεν προτείνεται για Διαφορετικζσ εικόνεσ με ηωγραφικοφσ πίνακεσ ι φωτογραφίεσ με εναλλαγι ζντονου και απαλοφ χρωματιςμοφ Υροτεινόμενεσ μουςικζσ : WOLFGANG AMADEUS MOZART - PIANO CONCERTO NO. 21 ANDANTE BEETHOVEN - FUR ELISE Φαβδάκια όςα το ιμιςυ των μακθτϊν.

442 442 να διαχωρίηει τισ κινιςεισ ςε μικρζσ και μεγάλεσ, ανάλογα με το μζροσ του χεριοφ που κινείται (καρπόσ, πιχθσ, βραχίονασ) να ςυνεργάηεται ςε ηευγάρια Διάρκεια: ζνα δίωρο 9. Σ μακθτισ να μπορεί να αναγνωρίηει τισ κινθτικζσ δυνατότθτεσ των αρκρϊςεων του ποδιοφ και τθσ ςπονδυλικισ ςτιλθσ να διαχωρίηει τισ κινιςεισ ανάλογα με τθν άρκρωςθ που τισ προκαλεί να αντιδρά ςωματικά ςε διαφορετικά ερεκίςματα να επινοεί αυκόρμθτα μια ιςτορία Υροςανατολιςμόσ ςτο δεξιά, αριςτερά Βελτίωςθ τθσ ακρίβειασ των κινιςεων και τθσ ευλυγιςίασ των αρκρϊςεων των χεριϊν (ϊμου, αγκϊνα, καρποφ, δάχτυλα) Πιμθτικζσ κινιςεισ των χεριϊν Ξατανόθςθ τθσ ωμικισ άρκρωςθσ και χρθςιμοποίθςθ τθσ πλάτθσ ι του κϊρακα για τθν κίνθςθ των χεριϊν Ανάπτυξθ φανταςίασ Υροςανατολιςμόσ δεξί/αριςτερό Αντίλθψθ εκφραςτικϊν ικανοτιτων του ςϊματοσ Ξινθτικζσ, εκφραςτικζσ ικανότθτεσ των ποδιϊν και ολόκλθρου του ςϊματοσ- Εφροσ τθσ κίνθςθσ Βελτίωςθ τθσ ακρίβειασ των κινιςεων και τθσ ευλυγιςίασ των ποδιϊν. Βελτίωςθ τθσ ιςορροπίασ και ςωςτι ςτιριξθ ςτα πζλματα. Ανάπτυξθ τθσ γριγορθσ αντανακλαςτικισ αντίδραςθ ςε θχθτικό ερζκιςμα. Ανάπτυξθ τθσ ικανότθτασ να μεταφράηει ςχιματα και ςφμβολα ςε κινιςεισ. μικρότερεσ θλικίεσ). Ξινοφν τα χζρια ςε κλείςιμο - άνοιγμα, πάνω - κάτω (ανοίγουν και κλείνουν ςε αγκαλιά), γίνονται φτερά και δθμιουργοφν ςε ζνα πρϊτο επίπεδο μια αφθγθματικι ςφντομθ ιςτορία πουλιοφ ι ανκρϊπου. Ψα χζρια γίνονται κακϊσ κινοφνται με ςυνοδεία μουςικισ : - Ξφματα - Φτερά αεροπλάνου - Φλόγεσ - Οουλοφδι που ανκίηει Χτο δεξί χζρι δζνεται μια κόκκινθ καρτελίτςα και ηθτείται από το μακθτι να μιμθκεί κινιςεισ με τα χζρια του. Τςεσ προζρχονται από καλάςςια ηϊα και πτθνά γίνονται με το δεξί χζρι, οι υπόλοιπεσ από το αριςτερό. Διερεφνθςθ των αρκρϊςεων του ςϊματοσ και ςφγκριςθ με αυτζσ του «ξυλάνκρωπου». Χε κακιςτι κζςθ εκτελοφν μιμθτικζσ κινιςεισ με τα πζλματα, για να δθμιουργιςουν ςε ζνα πρϊτο επίπεδο μια αφθγθματικι ςφντομθ ιςτορία (π.χ. το μεγάλο δάχτυλο του δεξιοφ ποδιοφ ςυναντά αγαπθμζνο ςυγγενι του μεγάλο δάχτυλο αριςτεροφ ποδιοφ και, αφοφ αγκαλιαςκοφν και φιλθκοφν, ςυνεχίηουν να περπατοφν μαηί δίπλα -δίπλα ) Λςορροποφν χρθςιμοποιϊντασ για ςτιριξθ διαφορετικά μζλθ του ςϊματόσ τουσ κάκε φορά (ςτα δάχτυλα των Υροτεινόμενθ μουςικι: Maurice Ravel «Daphnis et Chloë - Suite No. 2». Ξόκκινεσ κορδζλεσ όςεσ οι μακθτζσ. «υλάνκρωποσ» είναι θ ξφλινθ κοφκλα προςομοίωςθσ του ανκρϊπινου ςϊματοσ, θ οποία χρθςιμοποιείται ςτισ εικαςτικζσ τζχνεσ. Σ υλάνκρωποσ: Ξίνθςθ και χορόσ, Ψετράδιο Δαςκάλου. Υρόγραμμα ΠΕΟΛΡΑ Εκπαίδευςθ και Υολιτιςμόσ, Ακινα

443 443 ποδιϊν, το ζνα πόδι, τα γόνατα και το ζνα χζρι, τα δυο χζρια ζνα πόδι κλπ). Ψρζχουν ςτο χϊρο με ςινιάλο θχθτικό, ςταματοφν και- ανάλογα με το ηθτοφμενομζνουν ακίνθτοι,π.χ. μαηεμζνοι με το ςϊμα ςαν μια μπαλίτςα πολλι μικρι, ι απλωμζνοι ςτο χϊρο όςο πιο «μεγάλοι» μποροφν. Επίςθσ, με κάμψεισ και υπερεκτάςεισ μποροφν να δθμιουργοφν «μικρό μεγάλο» ςωματικό ςχιμα, κλείςιμο και άνοιγμα ςτο χϊρο (οι κινιςεισ αποτελοφν απάντθςθ ςτισ εναλλαγζσ θχθτικοφ ςινιάλου). Χυνοδεία μουςικισ οι μακθτζσ προτρζπονται να φανταςτοφν διάφορα μζλθ του ςϊματόσ τουσ ωσ μολφβι (δάχτυλο, καρπόσ, αγκϊνασ, ϊμοσ, κεφάλι, γόνατο, πζλματα κλπ) που ηωγραφίηει διάφορα ςχιματα ςτο χϊρο 2002 Υροτεινόμενθ μουςικι: Zbigniew Preisner - Les Marionettes Διάρκεια: ζνα δίωρο 10. Σ μακθτισ να μπορεί: να ανταποκρίνεται ςε διαφορετικά ερεκίςματα οπτικά, ακουςτικά,κλπ να εκφραςτεί δθμιουργικά να αφθγείται μια ιςτορία με αλλθλουχία κινιςεων να προςεγγίςει τθν ζννοια τθσ ομάδασ να αλλθλεπιδρά να επικοινωνεί Αυτοςχεδιαςμόσ (ατομικόσ και ομαδικόσ ) Βελτίωςθ τθσ ετοιμότθτασ να απαντά κινθτικά ςε ερζκιςμα οπτικό, θχθτικό κ.α. Πε αρχικι υποςτιριξθ τθ ςυνεχι παρουςία του ερεκίςματοσ. Εξάςκθςθ και απελευκζρωςθ τθσ φανταςίασ και τθσ τόλμθσ κατά τον κινθτικό ελεφκερο αυτοςχεδιαςμό. Ρα κινθκεί με ζνα θχθτικό ερζκιςμα. Ρα εκφράηει με το ςϊμα και τθν κίνθςθ να υπάρξει κινθτικι αντίδραςθ ωσ απάντθςθ ςε θχθτικό ερζκιςμα (μουςικι, ιχοι τθσ φφςθσ ι τθσ πόλθσ κλπ) να αυτοςχεδιάςει ατομικά - πάνω ςτα ςυναιςκιματα - ςε μια ςφντομθ ιςτορία από ςτίχουσ τραγουδιοφ να υπάρξει κινθτικι απάντθςθ ςε οπτικό ερζκιςμα, μεταφράηοντασ κινθτικά τα ςχιματα τα οποία περιζχουν κφκλο και ευκεία. Πε αρχικι υποςτιριξθ τθ ςυνεχι Ξαρτζλεσ με γεωμετρικά ςχιματα, ςφμβολα ι είδθ γραφισ. Θχογραφθμζνοι ιχοι πόλθσ ι φφςθσ.

444 444 Διάρκεια: ζνα δίωρο 11. Σ μακθτισ να μπορεί: να ακολουκεί με το ςϊμα του δεδομζνο αργό και γριγορο ρυκμό να αυτοςχεδιάηει ατομικά ςε ρυκμό, κίνθςθ και φωνι να ακολουκεί μια δεδομζνθ ρυκμικι - κινθτικι ςυνζχεια ςυναιςκιματα. Ρα γνωρίςει τθν ζννοια του ατόμου και του ηευγαριοφ και να εξοικειωκεί με τθ ςυνεργαςία ςε ηευγάρι. Ρα ακολουκιςει τθν κίνθςθ άλλου ωσ κακρζφτθσ. Υρωτόγονθ ζκφραςθ Εξάςκθςθ ςτον προςανατολιςμό ςτο χϊρο. Εξάςκθςθ ςτισ κατευκφνςεισ ςτο χϊρο. Βελτίωςθ τθσ ικανότθτασ να ακολουκεί με το ςϊμα δεδομζνο ρυκμό. Βελτίωςθ τθσ ικανότθτασ να εκτελεί επίδειξθ και εναλλαγι καρτελϊν κφκλου - ευκείασ ωσ να αναδυκεί αυκόρμθτοσ, ελεφκεροσ αυτοςχεδιαςμόσ με κυκλικζσ και ευκφγραμμεσ κινιςεισ. Σι μακθτζσ ςε ηευγάρια. Απζναντι ο ζνασ ςτον άλλον ο ζνασ οδθγεί και ο άλλοσ ακολουκεί,-ωσ κακρζφτθσ του- τθν κίνθςθ, αποδίδοντασ μια οριςμζνθ ςυνκικθ που ζχει ορίςει ο δάςκαλοσ. Σι μακθτζσ ςε ηευγάρια κινοφνται ςε διάφορα επίπεδα, αλλάηοντασ ςχιμα ςτο χϊρο πλάι ο ζνασ ςτον άλλο. Σι μακθτζσ ςε ηευγάρια κινοφνται, κρατϊντασ ςωματικι επαφι με κάποιο ςθμείο του ςϊματόσ τουσ (παλάμεσ, ϊμοι, κεφάλι κλπ). Ψοποκετοφν ανάμεςα ςτα ςθμεία επαφισ των ςωμάτων τουσ ζνα μπαλόνι και προςπακοφν το μπαλόνι να παραμζνει ανάμεςα ςτα ςϊματά τουσ, κακϊσ κινοφνται. Ανάπτυξθ του ρυκμοφ μζςα από ρυκμικά παιχνίδια. Ανάπτυξθ κινθτικϊν και ρυκμικϊν δεξιοτιτων μζςα από τθν επανάλθψθ δεδομζνων και εφκολων κινιςεων (αδρζσ, δυνατζσ,δυναμικζσ και μαλακζσ κινιςεισ), κακϊσ και ςφντομων κινθτικϊν ςυνεχειϊν: - χαιρετιςμόσ ςτθν κοινότθτα, - χαιρετιςμόσ ςτα τζςςερα ςθμεία του Υαιδικό θ άλλο κατάλλθλο τραγοφδι, οι ςτίχοι του οποίου αφθγοφνται μια ιςτορία. Ππαλόνια όςα ο μιςόσ αρικμόσ των παιδιϊν τθσ τάξθσ. Πουςικι 2/4 και 4/4/ από αφρικάνικα κρουςτά (djembe) Υροτεινόμενεσ μουςικζσ: GUEM - LE SERPENT GUEM RYTHMES

445 445 Διάρκεια: ζνα δίωρο ομαδικά μικρζσ κινθτικζσ ςυνζχειεσ. Ξαλλιζργεια του ρυκμοφ και του ςυντονιςμοφ ςτθν κίνθςθ.. ορίηοντα, - επίκλθςθ. Αυτοςχεδιαςμόσ με ερζκιςμα δραςτθριότθτεσ από τθν πρωτόγονθ ηωι AFRICAINS, AFRO ² Σδθγίεσ για Υρωτόγονθ ζκφραςθ ςτο «Χοροκεραπεία με τθν πρωτόγονθ ζκφραςθ Frannce Schott Billmann», Εκδ. Ψρόποσ ηωισ, Ακινα, Σ μακθτισ να μπορεί: να γνωρίηει και να τραγουδά το τραγοφδι του χοροφ να γνωρίηει και να ονομάηει οριςμζνουσ παραδοςιακοφσ χοροφσ να γνωρίηει βαςικά ςτοιχεία τθσ λαϊκισ παράδοςθσ που ςχετίηονται με ζναν απλό χορό να αντλιςει χαρά να αναπτφξει ςεβαςμό προσ τθν Υαράδοςθ Διάρκεια: ζνα δίωρο Υαραδοςιακόσ χορόσ Εκμάκθςθ του τραγουδιοφ. Εξοικείωςθ με το ρυκμό του χοροφ μζςα από δραςτθριότθτεσ μουςικοκινθτικισ αγωγισ και ρυκμικά παιχνίδια. Εξοικείωςθ με το χορό μζςω δραςτθριοτιτων του κεατρικοφ παιχνιδιοφ. Εκμάκθςθ των βθμάτων απλϊν χορϊν, χωρίσ πολφπλοκεσ φιγοφρεσ και χωρίσ ςφνκετεσ λαβζσ των χεριϊν. Ρα παίξουν με τισ διαφορετικζσ χορευτικζσ λαβζσ. Κεατρικι αναπαράςταςθ τθσ ιςτορίασ που αφθγείται το παραδοςιακό τραγοφδι (πχ «Ζλα, βρε Χαραλάμπθ, να ςε παντρζψουμε» ) Υροτεινόμενοι χοροί για το επίπεδο των μακθτϊν: - ςυρτόσ ςτα τρία - γριγορο χαςάπικο - ποδαράκι κ.α. Φωτογραφικό υλικό ι βίντεο όπου απεικονίηονται: -φορεςιζσ του τόπου -τοπία τθσ περιοχισ -παραδοςιακά όργανα που ακοφγονται ςτο τραγοφδι -παραδοςιακά ςκεφθ και αντικείμενα Ψφμπανα, ντζφια, μαράκεσ, κουδουνάκια κ.α.

446 446 ΙI. Δθμοτικό ςχολείο τάξθ Γ+Δ Υροςδοκϊμενα Πακθςιακά Αποτελζςματα 1. Σ μακθτισ να μπορεί: να κινείται ςτο χϊρο να κατανοεί τθ ςχζςθ του ςϊματοσ μζςα ςτο χϊρο Διάρκεια: ζνα δίωρο. Σ μακθτισ να μπορεί: να μετακινείται με διαφορετικοφσ τρόπουσ Βαςικά κζματα και μεκοδολογικζσ επιςθμάνςεισ Αντίλθψθ τθσ ςχζςθσ τθσ ςπονδυλικισ ςτιλθσ ςτον κάκετο, οριηόντιο, διαγϊνιο άξονα. Εξοικείωςθ με τθ βαρφτθτα- χριςθ του βάρουσ του ςϊματοσ. Αιϊρθςθ, ταλάντωςθ, άλμα. Βάδιςμα, τρζξιμο, άλμα, επίπεδα. Ενδεικτικζσ δραςτθριότθτεσ Ξινείται ςε ςυνεχι ροι,αλλάηοντασ ταυτόχρονα τθν κατεφκυνςθ του άξονα του ςϊματοσ. Εξερευνά τθν ταλάντωςθ του ςϊματοσ από τον άξονα και ςε διαφορετικά μζλθ του ςϊματοσ, αφοφ παρατθριςει τθν ταλάντωςθ ςε μια μπάλα δεμζνθ ςε ζνα ςχοινί. Υαρατθρεί τουσ διαφορετικοφσ ρυκμοφσ μζςα από τθν αιϊρθςθ του ςϊματοσ και τθν πτϊςθ του ςε ςχζςθ με τθ βαρφτθτα. Εξερευνά το άλμα. Υαρατθρεί και αναλφει τθ μετακίνθςθ ςτο ανκρϊπινο ςϊμα:1. ςε διαφορετικά ςτάδια ανάπτυξθσ (βρζφοσ-ενιλικασ) 2. ςε ςχζςθ με τθν εξζλιξθ του είδουσ από τον πίκθκο ςτον homo sapiens. Υαρατθρεί και αναλφει τθ μετακίνθςθ ςε άλλα ηϊα Υροτάςεισ για εκπαιδευτικό υλικό Ππάλα δεμζνθ ςε ςχοινί. Ππάλεσ του ηογκλζρ ειςαγωγι ςε βαςικζσ αρχζσ φυςικισ χρθςιμοποιϊντασ τα αντικείμενα. Εικόνεσ από τθν εξζλιξθ του ανκρϊπου. Εικόνεσ από ηϊα με διαφορετικά ςυςτιματα μετακίνθςθσ.

447 447 Διάρκεια: ζνα δίωρο Εξερευνά τρόπουσ μετακίνθςθσ ςτα διαφορετικά επίπεδα (χαμθλό, μεςαίο, ψθλό) και παρατθρεί τισ προςαρμογζσ του ςϊματοσ ςε ςχζςθ με τθν ταχφτθτα. 3. Σ μακθτισ να μπορεί: νδθμιουργεί ςχιματα με το ςϊμα ςε ροι. Διάρκεια: ζνα δίωρο Διαρκισ μεταμόρφωςθ από το ζνα ςχιμα ςτο άλλο, ιςορροπία, ζλεγχοσ του ςϊματοσ ςε ςχζςθ με το χϊρο, τθν κατεφκυνςθ και τθ ςτιριξθ. Πε αφορμι ζνα ποίθμα, δθμιουργεί ςχιματα ςε ςχζςθ με τισ εικόνεσ που εναλλάςςονται. Υαρατθρεί τισ ςχζςεισ ςτιριξθσ από τα διαφορετικά μζρθ του ςϊματοσ. Εξερευνά διαφορετικοφσ τρόπουσ μετάβαςθσ από το ζνα ςχιμα ςτο άλλο. Υοιιματα Prévert Jacques 4. Σ μακθτισ να μπορεί: να αναγνωρίηει διαφορετικζσ φόρμεσ κίνθςθσ. Διάρκεια: ζνα δίωρο 5. Σ μακθτισ να μπορεί: Ρα κινείται με διαφορετικζσ ποιότθτεσ. Διάρκεια: ζνα δίωρο 6. Σ μακθτισ να μπορεί: να δθμιουργεί χορογραφίεσ (ςφντομεσ κινθτικζσ φράςεισ) με αφορμι ςυγκεκριμζνα ερεκίςματα. Υαρατιρθςθ διαφορετικϊν χορϊν και ανάπτυξθ τθσ ικανότθτασ αναγνϊριςθσ διαφορετικϊν τεχνικϊν κίνθςθσ. Εξερεφνθςθ και αναγνϊριςθ των διαφορετικϊν ποιοτιτων κίνθςθσ και αντίλθψθ των χαρακτθριςτικϊν τθσ κίνθςθσ. Διάλογοσ με άλλεσ μορφζσ τζχνθσ: ηωγραφικι, γλυπτικι, φωτογραφία, αρχιτεκτονικι. Υαρακολουκεί βίντεο αποςπάςματα, παρατθρεί διαφορζσ. Διαλζγει δφο τεχνικζσ κίνθςθσ και κινείται εςτιάηοντασ ςτισ ομοιότθτεσ και τισ διαφορζσ τουσ. Εξερευνά τθν κίνθςθ: ςε ςχζςθ με το χϊρο με άμεςο/ ζμμεςο τρόπο, ςε ςχζςθ με το βάροσ με ελαφρφ/δυνατό τρόπο, ςε ςχζςθ με το χρόνο με απότομο/ςυνεχόμενο τρόπο, ςε ςχζςθ με τθ ροι με κρατθμζνο /ελεφκερο τρόπο. Επιλζγει ζνα ζργο από μια μορφι τζχνθσ από τισ προτεινόμενεσ και το μεταφράηει ςε μια ςφντομθ χορογραφία Σι μακθτζσ,που ζχουν επιλζξει το ίδιο ζργο Βίντεο με παραδείγματα από κφρια ρεφματα από τθν ιςτορία του χοροφ. Φωτογραφίεσ από ζργα από τθ ηωγραφικι, γλυπτικι, αρχιτεκτονικι.

448 448 ωσ ζμπνευςθ, παρουςιάηουν όλοι μαηί τισ ςφντομεσ χορογραφίεσ και οι άλλοι μακθτζσ παρατθροφν ομοιότθτεσ και διαφορζσ ςτισ χορογραφίεσ αυτζσ. Henri Rousseau-the dream Miro- bleu Anish kappor-cloud gate Oskar Schlemmer-Das Triadische Ballett

449 449 Gaudi- Casa Batllo Διάρκεια: ζνα δίωρο 7. Σ μακθτισ να μπορεί: Ρα αυτοςχεδιάηει πάνω ςε διαφορετικά κζματα και να βρίςκει παραλλαγζσ ςτο ίδιο κζμα. Διάρκεια: ζνα δίωρο Αντίλθψθ του κζματοσ, αλλά και αναγνϊριςθ των διαφορετικϊν τρόπων δθμιουργίασ μιασ παραλλαγισ. Αυτοςχεδιάηει με διαφορετικά κζματα για ςυγκεκριμζνθ χρονικι διάρκεια. Δθμιουργεί και αναγνωρίηει πωσ λειτουργεί θ επανάλθψθ, θ εξζλιξθ και θ παραλλαγι. Zaha Hadid 8. Σ μακθτισ να μπορεί: να εκτελεί με ακρίβεια, χορογραφίεσ ςτο ρυκμό μουςικισ. Διάρκεια: ζνα δίωρο Εξζλιξθ ρυκμοφ, ελζγχου ςϊματοσ. Εκτελεί απλζσ χορογραφίεσ ςυντονιςμζνα με τθν ομάδα. Δθμιουργεί παραλλαγζσ ςτθ χορογραφία. Ξινείται ςυντονιςμζνα με τθν ομάδα, ςε παραλλαγι και ξανά ςυντονίηεται με τθν ομάδα ςε ςυνεχι ροι.

450 Σ μακθτισ να μπορεί: να χρθςιμοποιεί αντικείμενα ςτθ χορογραφικι του ςφνκεςθ. Διάρκεια: ζνα δίωρο 10. Σ μακθτισ να μπορεί: να δθμιουργεί κινθτικά μοτίβα και περιγράφει και τθ δομι τουσ. Διάρκεια: ζνα δίωρο 11. Σ μακθτισ να μπορεί: να αναγνωρίηει τα όρια τθσ κίνθςθσ. Διάρκεια: ζνα δίωρο 12. Σ μακθτισ να μπορεί: να δθμιουργεί κινθτικζσ φράςεισ με ρυκμό. Διάρκεια: ζνα δίωρο Ειςαγωγι ςτθ δραματουργία. Επικοινωνία τθσ κίνθςθσ και τθσ δομισ μιασ μικρισ κινθτικισ φράςθσ. Δυνατότθτεσ και περιοριςμοί τθσ κίνθςθσ του ςϊματοσ, αντίλθψθ τθσ αςφάλειασ ςτθν εκτζλεςθ. Ζμφαςθ ςτθ μουςικότθτα τθσ κίνθςθσ, τθσ αναπνοισ και του ιχου, ειςαγωγι ςτθν αναπνοι. Επιλζγει και χρθςιμοποιεί αντικείμενα μαηί με τθν κίνθςθ για τθ δθμιουργία μιασ ιςτορίασ. Υαρουςιάηουν τισ χορογραφίεσ. Δίνουν τίτλουσ ςτισ χορογραφίεσ που βλζπουν. Δθμιουργεί μια κινθτικι φράςθ. ςτθ ςυνζχεια διδάςκουν τθ φράςθ, ο ζνασ ςτον άλλο, ςαν το παιχνίδι «χαλαςμζνο τθλζφωνο». Χε ντουζτα ο ζνασ μακθτισ περιγράφει με λζξεισ τθν κινθτικι του φράςθ και ο άλλοσ μακθτισ εκτελεί τθν περιγραφι. Υϊσ περιγράφoυμε το χορό; Χφγκριςθ τθσ κίνθςθσ ενόσ ανδρείκελου με τθν κίνθςθ που μου επιτρζπει ο ςκελετόσ μου. Υαρατιρθςθ των κινιςεων που ςυναντοφν περιοριςμοφσ. Πεταφράηει ρυκμικά μοτίβα ςε κίνθςθ. Πεταφράηει ρυκμικά μοτίβα ςε αναπνοι και ςτθ ςυνζχεια ςε ιχο (φωνι). Πεταφράηει ρυκμικά μοτίβα ςε κινιςεισ που παράγουν ιχο ςτο ςϊμα (χρθςιμοποιϊντασ το ςϊμα ωσ μουςικό όργανο). Αντικείμενα: π.χ πανιά, εφθμερίδεσ, δίςκοι, μπάλεσ, κφβοι, εφθμερίδεσ, ελατιρια. Εικονογραφιςεισ του ςκελετικοφ και μυϊκοφ ςυςτιματοσ. Εικονογραφιςεισ του αναπνευςτικοφ ςυςτιματοσ και των φωνθτικϊν χορδϊν. 13 Σ μακθτισ να μπορεί: να αναγνωρίηει τθ ςυνεργαςία μελϊν του ςϊματοσ ωσ προσ τθν εκτζλεςθ κινιςεων. Διάρκεια: ζνα δίωρο Αναπτφςςει τθν ικανότθτα ιςορροπίασ, εργονομίασ. Εκτελεί κινθτικζσ φράςεισ εξερευνϊντασ διαφορετικζσ μεκόδουσ εργονομίασ ςτθν κίνθςθ. Εκτελεί κινθτικζσ φράςεισ με ζμφαςθ ςτθν ιςορροπία και τθν εργονομία τθσ ιςορροπίασ.

451 451 ΙIΙ. Δθμοτικό Τάξθ Ε + ΣΤ Υροςδοκϊμενα Πακθςιακά Αποτελζςματα Βαςικά κζματα και μεκοδολογικζσ επιςθμάνςεισ Ενδεικτικζσ δραςτθριότθτεσ Υροτάςεισ για εκπαιδευτικό υλικό 1. Σ μακθτισ να μπορεί: να αλλάηει γριγορα το ςχιμα του ςϊματόσ του ςτο χϊρο να αντιδρά γριγορα και με ακρίβεια να αναγνωρίηει τισ δυνατότθτεσ και τα όρια ςτο ςϊμα του Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο ςωματικά ςχιματα Ανάπτυξθ ικανότθτασ να κινείται παίηοντασ. Ανάπτυξθ τθσ γριγορθσ και ςωςτισ αντίδραςθσ ςε θχθτικό ςινιάλο. Εμπεδϊνεται θ ζννοια τθσ παφςθσ. Ανάπτυξθ του ελζγχου ςτθν κίνθςθ. Δθμιουργεί με κίνθςθ αςφμμετρα και ςυμμετρικά ςωματικά ςχιματα ωσ απάντθςθ ςε ερζκιςμα θχθτικό, εναλλάςςοντασ κίνθςθ και ακινθςία. Εξελίςςει τθ δράςθ του αυτοςχεδιάηοντασ πάνω ςε μουςικι με τθν κινθτικι οδθγία «αλλαγι ςωματικϊν ςχθμάτων». Θ άςκθςθ επαναλαμβάνεται με τον οριςμό από το δάςκαλο μιασ ςυγκεκριμζνθσ κατάςταςθσ, μιασ ειδικισ ςυναιςκθματικισ ςυνκικθσ ι ατμόςφαιρασ. Ψαμπουρίνο Υροτεινόμενθ μουςικι: Debussy: La Mer - First Movement Debussy: Clair de lune Stravinsky: Petrushka Διάρκεια: ζνα δίωρο

452 Σ μακθτισ να μπορεί: Ρα παρακολουκεί τθ δράςθ άλλων. Ρα προτείνει για τθν κοινι δθμιουργία. Ρα δζχεται τισ προτάςεισ των άλλων. Ρα δουλεφει με ενκουςιαςμό τόςο πάνω ςτισ δικζσ του προτεινόμενεσ κινιςεισ όςο και των υπολοίπων μελϊν τθσ ομάδα του για τθν ολοκλιρωςθ κοινισ ροισ. Ρα μπορεί να ςχολιάηει το αποτζλεςμα. Διάρκεια: ζνα δίωρο 3. Σ μακθτισ να μπορεί: να ςυνειδθτοποιεί το ςϊμα του ςτο χϊρο, κατά τθν αλλαγι επιπζδων να μπορεί να παραμζνει ακίνθτοσ χωρίσ ζνταςθ και να περνά από ακινθςία ςτθν κίνθςθ με ροι να μπορεί να κινθκεί Δθμιουργία κινθτικισ ροισ με εναλλαςςόμενα ςωματικά ςχιματα Ανάπτυξθ τθσ ικανότθτασ να ςυνδυάηονται περιςςότερα μζλθ του ςϊματοσ για τον πειραματιςμό τθσ κίνθςθσ ςε ςυνάρτθςθ με το χϊρο. Ανάπτυξθ ςφνκετων κινθτικϊν δεξιοτιτων. Ειςαγωγι ςτον τρόπο δουλειάσ με δφο εναλλαςςόμενεσ ομάδεσ. Εξοικείωςθ με τθ ροι ςτθν κίνθςθ. Ανάπτυξθ ιςορροπίασ. Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο: ςωματικά ςχιματα + επίπεδα (χαμθλό,μεςαίο, ψθλό). Βελτίωςθ τθσ ικανότθτασ αλλαγισ επιπζδων. Ζλεγχοσ τθσ πλευρικότθτασ ςε ςχζςθ με το ςυντονιςμό. Εξοικείωςθ με τα διαφορετικά επίπεδα (ψθλό, μεςαίο, χαμθλό). Δθμιουργία κινθτικισ ροισ με εναλλαςςόμενα ςυμμετρικά και αςφμμετρα ςχιματα ατομικά. Χφνκεςθ ςε ομάδεσ «ςυμμετρικά και αςφμμετρα ςχιματα ατομικά» με κίνθςθ που οδθγεί μζροσ του ςϊματοσ (χζρι, κεφάλι κλπ) και παρουςίαςθ ςε εναλλαςςόμενεσ ομάδεσ (κεατζσ - δράςτεσ ). Δίνεται τίτλοσ ςτθ ςφνκεςθ μετά τθν παρουςίαςθ από τουσ μακθτζσ κεατζσ ι αποφαςίηεται ο τίτλοσ από τουσ ίδιουσ τουσ μακθτζσ-ερμθνευτζσ. εκινϊντασ από τθν όρκια μετακινείται ςτθν ξαπλωτι και το αντίκετο, με ςπιράλ με θχθτικό ςινιάλο ςταματά, υποςτθρίηει ενεργειακά τθν παφςθ, ςυνειδθτοποιεί το επίπεδο ςτο οποίο βρίςκεται κα ςυνεχίηει. Ενκαρρφνεται να κινθκεί με ροι, ςυνοδεία μουςικισ, για τθ Υροτεινόμενθ μουςικι: Manos Hadjidakis: New York Rock & Roll Ensemble Dedication Stravinsky: The Rite of Spring Οάςτιχο μαλακό 5-6 μζτρα Υροτεινόμενθ μουςικι: Bach: Prelude BWV 998 Bach: Allegro BWV 998 Bach: Fugue BWV 998

453 453 αλλάηοντασ ςχιμα ςτα διάφορα επίπεδα και να μετακινείται, με το ίδιο ςωματικό ςχιμα, από ψθλά- χαμθλά,κλπ να εργάηεται ατομικά και να υποβάλει τθν προςωπικι ιδζα και ανακάλυψθ ςτθν ομάδα για κοινι δθμιουργία να διδάςκει μια αλλθλουχία κινιςεων ςε ςυμμακθτι του Διάρκεια: ζνα δίωρο 4. Σ μακθτισ να μπορεί: να περνά ιρεμα με ροι από τθν ακινθςία ςε κίνθςθ και αντίκετα να ελζγχει το ςϊμα κατά τθ Λκανότθτα εναλλαγισ διαφορετικϊν τρόπων μετάβαςθσ από το ζδαφοσ ςτθν όρκια ςτάςθ κι αντίκετα. Εμπζδωςθ τθσ ζννοιασ τθσ ακινθςίασ. Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο: κζςεισ - μετακίνθςθ ευκείεσ - καμπφλεσ ςτο χϊρο Ξατά τθ μετακίνθςι του μζςα ςτο χϊρο επιδιϊκεται θ ςυγκζντρωςθ, δθμιουργία μια ατομικισ, ςφντομθσ χορευτικισ ροισ αλλάηοντασ διαδοχικά επίπεδα κίνθςθσ και ςχιματα. Χε μικρι ομάδα κινοφνται αυτοςχζδια κρατϊντασ ο κακζνασ ζνα μζροσ από μακρφ λάςτιχο, μετακινοφμενοι ωσ προσ τα επίπεδα. Υερνϊντασ από πάνω κι από κάτω του, δουλεφουν ςυμβολικά τον ανκρϊπινο κοινωνικό ιςτό, ςυντονιςμζνα, ϊςτε να μθν μπερδευτεί το λάςτιχο. Ερευνά τθν κίνθςθ ατομικά, με οδθγία να εναλλάςςει το ψθλότερο ςθμείο του ςϊματοσ ςτο χϊρο (κεφάλι, παλάμθ, πλάτθ, πατοφςα, αυτί,κλπ) και κατόπιν υποβάλλει τθν ατομικι ανακάλυψθ ςτθν ομάδα για κοινι δθμιουργία χορευτικισ ςφνκεςθσ (διδάςκουν τισ κινιςεισ που ανακάλυψαν ο ζνασ ςτον άλλον). Ψα μζλθ ςε ομάδεσ μικρζσ ςχεδιάηουν ςε φφλλο χαρτί ευκείεσ, καμπφλεσ κ.λ.π. Ζπειτα κινοφνται καμπυλόγραμμα ι ευκφγραμμα ςτο χϊρο (μπροσ, πίςω, πλάι) ςφμφωνα με αυτζσ τισ γραμμζσ. Ψαμπουρίνο Χαρτιά και μαρκαδόροι Υίνακασ

454 454 μετακίνθςθ να μπορεί να αναπτφςςει τθν κίνθςθ μζςα από τθ μουςικι και θ ρευςτότθτα ςτθν αργι μετακίνθςθ. Εξάςκθςθ ςε μετακινιςεισ που αρχίηουν από ςυγκεκριμζνο μζροσ του ςϊματοσ: ϊμο, ςτζρνο, χζρι, λεκάνθ. Κίγονται οι ζννοιεσ ζναρξθ, διαδοχι και ζμφαςθ τθσ κίνθςθσ. Ζλεγχο και ςυντονιςμό, ϊςτε το βλζμμα να οδθγεί τθ μετακίνθςθ. Ξινοφνται ςτο χϊρο αποδίδοντασ με το ςϊμα τουσ τα ςχιματα ενόσ πίνακα γνωςτοφ ηωγράφου πχ Kandinsky Kandinsky Composition VIII Υροτεινόμενεσ μουςικζσ: - Amelie: La valse - Vivaldi: four Seasons, autumn Διάρκεια: ζνα δίωρο 5. Σ μακθτισ να μπορεί: να αποδίδει με κίνθςθ άλλεσ μορφζσ καλλιτεχνικισ ζκφραςθσ να εκφράηεται δθμιουργικά να μπορεί να ςυνεργάηεται Διάλογοσ με τθν εικαςτικι τζχνθ Ξαμπφλεσ και ευκείεσ Χρωματικζσ αποχρϊςεισ Αναπτφςςεται θ εκφραςτικι δφναμθ του χοροφ να μεταφράςει κινθτικά ζνα γραμμικό πίνακα ι μια ηωγραφικι ςφνκεςθ. Φευςτότθτα ςτθν κίνθςθ. Εκφραςτικότθτα. Ακρίβεια και ιςορροπία. Ρα ςχεδιάςει γραμμζσ και καμπφλεσ ςε ζνα χαρτί (ςαν μια κινθτικι παρτιτοφρα) και να αποδϊςει κινθτικά τα διάφορα ευκφγραμμα και καμπυλόγραμμα ςχιματα με τθν αλλαγι κζςεων και τθ μετακίνθςθ του ςϊματοσ ςτο χϊρο. Ρα ςυνκζςει ομαδικι κινθτικι ροι ςε ςχζςθ με τον γραμμικό πίνακα που δθμιοφργθςε με τθν ομάδα του. Ρα ςυνκζςει ομαδικι κινθτικι ροι ςε ςχζςθ με ζνα πίνακα ηωγραφικισ γνωςτοφ ηωγράφου, αποδίδοντασ τισ μορφζσ και τισ χρωματικζσ - RYUICHI SAKAMOTO: ENERGY FLOW ΥΦΣΨΕΛΡΣΠΕΡΣΛ ΥΛΡΑΞΕΧ ΥΛΞΑΧΣ: «ΨΦΕΛΧ ΠΣΩΧΛΞΣΛ» ΞΣΦΩΦΑΛΣ ΕΦΓΣ ΨΣΩ ΞΩΒΛΧΠΣΩ ΠΛΦΣ «Σ ΞΘΥΣΧ»

455 455 αποχρϊςεισ με κίνθςθ. Διάρκεια: ζνα δίωρο 6. Σ μακθτισ να μπορεί: να διακρίνει ςτισ κακθμερινζσ κινιςεισ ρυκμοφσ να μπορεί να ςυνεργάηεται με άλλουσ να παρακολουκεί τθ δράςθ άλλων να μπορεί να διακρίνει επιτάχυνςθ και επιβράδυνςθ ςτθ ηωι, ςτθ φφςθ, ςτο λόγο να μπορεί να εκτελεί ο ίδιοσ επιτάχυνςθ και επιβράδυνςθ με τθν κίνθςι του Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ςτο χρόνο αργά - κανονικά γριγορα επιτάχυνςθ επιβράδυνςθ Εμπζδωςθ ρυκμοφ, κρατϊντασ ςτακερό τζμπο αργό - γριγορα ςε αλλθλουχίεσ κινιςεων. Εξοικείωςθ με τισ ζννοιεσ επιτάχυνςθ επιβράδυνςθ, να μπορεί να περνά από πολλι αργι εκτζλεςθ ςε κίνθςθ γριγορθ, πολλι γριγορθ και το αντίκετο ωσ τθν ακινθςία. Ζλεγχοσ επιτάχυνςθσ επιβράδυνςθσ τθσ κίνθςθσ ςταδιακά ομαλά, με ζνα μζλοσ του ςϊματοσ και κατόπιν με ολόκλθρο το ςϊμα. Εμπζδωςθ του τρόπου δουλειάσ ςε δφο εναλλαςςόμενεσ ομάδεσ εργαςίασ: Ψρζξιμο μόνο ςε ευκεία γραμμι. Εάν κανείσ ςυναντιςει κάποιον ςυναςκοφμενο λίγο πριν, επιβραδφνει για να περάςει αυτόσ. Ρα κάνει επιτάχυνςθ και επιβράδυνςθ κινιςεων - μζλουσ του ςϊματοσ, - ςυνδυαςμοφ μελϊν - με ολόκλθρο το ςϊμα Σι μακθτζσ χωριςμζνοι ςε δφο εναλλαςςόμενεσ ομάδεσ: θ μια με παλαμάκια (body precaution) αυτοςχεδιάηει προκακοριςμζνα αργά ι γριγορα και θ άλλθ ομάδα «οι χορευτζσ» αντιδροφν κινθτικά ςτθ ρυκμικι αυτοςχζδια ςφνκεςθ. Ξινοφνται ςε κατάλλθλθ μουςικι γριγορα και αργά, μαλακά και κοφτά. Υαρακολουκοφν το stop motion video «Her Morning Elegance» και το χρθςιμοποιοφν ωσ αφόρμιςθ για Υροτεινόμενο stop motion video: "Her Morning Elegance" from the album The Opposite Side of the Sea written and produced by Oren Lavie

456 456 Διάρκεια: ζνα δίωρο Σ μακθτισ να μπορεί: να ςυνδζει τθν ζννοια του ρυκμοφ με τουσ τρόπουσ μετακίνθςθσ του ςϊματοσ ςτο χϊρο να μπορεί να μετακινείται (βαδίηοντασ ι τρζχοντασ) ρυκμικά και με ακρίβεια ςε περιοριςμζνο χϊρο. να κατανοεί τισ δυνατότθτεσ του ςϊματοσ και να ςυνειδθτοποιεί τα όρια του να εκτελεί άλματα με ποικίλεσ δυναμικζσ να ςυνδζει τθ ςχζςθ άξονα του ςϊματοσ και ζλξθ βαρφτθτασ ςτα άλματα τισ ςτροφζσ και γενικά ςτθν κίνθςθ Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ το χϊρο περπάτθμα τρζξιμο άλμα ςτροφι. Πζςα από τθν παρατιρθςθ τθσ εξζλιξθσ τθσ ανκρϊπινθσ βάδιςθσ από τον πρωτόγονο ωσ το ςθμερινό άνκρωπο επιμζνουμε ςτθν ζννοια τθσ ορκοςωματικότθτασ, κατά το περπάτθμα. Ειςαγωγι ςτθν ανατομικι περιγραφι των μετακινιςεων για κατανόθςθ τθ μθχανικισ τθσ βάδιςθσ και του τρεξίματοσ. (Ενςυν)αίςκθςθ κυρτωμάτων τθσ πλάτθσ κατά το περπάτθμα και το τρζξιμο Εξερεφνθςθ των αλμάτων Βελτίωςθ τθσ ποιότθτασ των αλμάτων αναπθδιςεισ επιτόπου. Ζμφαςθ να δοκεί ςτθν ϊκθςθ κατά δθμιουργία. Επιλζγουν μια δραςτθριότθτα τθσ κακθμερινισ ηωισ, και τθν αποδίδουν κινθτικά, αργά, γριγορα και με επιτάχυνςθ - επιβράδυνςθ, χωριςμζνοι ςε δφο εναλλαςςόμενεσ ομάδεσ (κεατζσ - χορευτζσ). Τλοι τρζχουν ςτθν αίκουςα και προςπακοφν να ζχουν όμοια απόςταςθ απ' όλουσ τουσ υπόλοιπουσ. Ερευνοφν τθ μθχανικι τθσ βάδιςθσ Σι μετζχοντεσ περπατοφν με ζνα από τα βαςικά ςυναιςκιματα -ευχαριςτθμζνοι -πονεμζνοι -κυμωμζνοι -φοβιςμζνοι των ότι περπατοφν ςτθν άμμο μζςα ςτθ κάλαςςα ςε βράχουσ «χτυποφν» τα τζταρτα με παλαμάκια Σργανάκια κρουςτά αυτοςχζδια Orff και Slides με εικόνεσ που απεικονίηεται θ εξζλιξθ τθσ ανκρϊπινθσ βάδιςθσ

457 457 να ςυνδζει γνϊςεισ τθσ φυςικισ με το ανκρϊπινο ςϊμα και τθν κίνθςθ να ςυςτθματοποιεί τισ ενζργειεσ για τθν ορκι απόδοςθ άλματοσ και ςτροφισ να λειτουργεί ςε ομάδα Διάρκεια: δφο δίωρα 9 Σ μακθτισ να μπορεί να αναγνωρίςει τθ δυναμικι ςτθν κίνθςθ, ςτουσ τθν απογείωςθ και ςτθν προςγείωςθ τα γόνατα να είναι λυγιςμζνα. Πε τθν εξερεφνθςθ των ςτροφϊν, επιδιϊκεται ςε ζνα βακμό θ τεχνικι εκτζλεςθ (αφξθςθ τθσ αποτελεςματικότθτασ του ποδιοφ ςτιριξθσ και του ρόλου τθσ κζςθσ του ςθκωμζνου ποδιοφ, των χεριϊν, του κεφαλιοφ, του βλζμματοσ, ζλεγχοσ του κάκετου άξονα, ιςορροπία. Διαδοχικότθτα ςτθν εκτζλεςθ από ςτροφι ¼ ςε ½, ςε ολόκλθρθ Αντίλθψθ τθσ κίνθςθσ ωσ προσ τθ δυναμικι τθσ Εμπεδϊνεται θ ζννοια τθσ ζκφραςθσ ( τα) και τα περπατοφν, «χτυποφν» τα όγδοα ( τι) και τα τρζχουν, «χτυποφν. τζταρτο παραςτθμζνο όγδοο και πθδοφν Χοπλα Ζνασ - ζνασ οι αςκοφμενοι ςτθ διαγϊνιο. Ακοφγεται μουςικι 4/4, ξεκινοφν περπατάνε 4 βιματα, ςταματοφν 4 χρόνουσ και χτυποφν ςτα χζρια (παλαμάκια) το ρυκμό. Εξερευνοφν άλματα: Α. ωσ προσ τθ ςτιριξθ κατά τθν ϊκθςθ Β. ωσ προσ τθν προςγείωςθ: από ζνα πόδι ςτο άλλο, από δφο πόδια ςτα δφο κλπ Σμοίωσ εξερευνοφν τισ ςτροφζσ: ςτο ζνα πόδι, ςτα δυο, αργά, γριγορα, ¼ ςε ½, ολόκλθρθ Χυνκζτουν ρυκμικι παρτιτοφρα με αξίεσ (ολόκλθρα, μιςά, τζταρτα, ωσ και όγδοα) Δοκιμάηουν να κινθκοφν ςτισ οδθγίεσ του εκπαιδευτικοφ, με εναλλαγζσ, άλλοτε αφινοντασ το βάροσ του ςϊματοσ και άλλοτε Υροτεινόμενοσ πίνακασ Πιρό:κόκκινοσιλιοσ

458 458 ιχουσ και ςτα χρϊματα να εκφράηει αυτό που νιϊκει παρατθρϊντασ ζνα ζργο τζχνθσ να μπορεί να απαντιςει κινθτικά ςε οπτικά ι θχθτικά ερεκίςματα ανάλογα με τθ δυναμικι να μπορεί να ςυνδθμιουργεί και να εκφράηει τθ γνϊμθ του, τθν προτίμθςι του, τισ ςκζψεισ του για τθ δθμιουργία μζςα από τθν ποιότθτα τθσ κίνθςθσ θ οποία ςτθρίηεται ςτθ δυναμικι τθσ (κίνθςθ ρευςτι, ζνταςθ, χαλάρωςθ, τραντάγματα κλπ) ελζγχοντάσ το, με ζνταςθ και χαλαρά, με τραντάγματα και ροι, κακϊσ αυτοςχεδιάηουν πάνω ςε μουςικι κατάλλθλθ να δουλευτεί θ δυναμικι Δθμιουργοφν κινθτικι ροι με ςειρά, εναλλαγισ μαλακϊν και δυνατϊν κινιςεων, με ερζκιςμα μουςικι με μεγάλεσ διαφορζσ ςτθ δυναμικι, Δθμιουργοφν κινθτικι ροι με ςειρά κινιςεων εναλλαγισ μαλακϊν και δυνατϊν με ερζκιςμα πίνακεσ ηωγραφικισ (γαλάηια κόκκινθ κίνθςθ/ απαλι δυνατι κίνθςθ) Υροτεινόμενθ μουςικι: τουσ ταυρομάχουσ από τθ ςουίτα Ξάρμεν του Bizet Διάρκεια: ζνα δίωρο 10 Σ μακθτισ να μπορεί Χτο κζμα «ςϊμα πόλθ» να εντοπίηει ομοιότθτεσ και διαφορζσ ωσ προσ τθ δυναμικι και το ρυκμό ςκεπτόμενοσ με το ενορατικό μζροσ του εγκεφάλου, «μθ κανονιςτικά» «ςϊμα πόλθ» Λκανότθτα να ςκζπτεται μθ κανονιςτικά (πόλθ αναπνζει, κινείται, γριγορα, αργά, δυνατά, απαλά, θςυχάηει, ςυγκαλείται ςε ςϊμα (κυκλοφοριακι, πολεοδομικι ςυγκρότθςθ) όπωσ και το ανκρϊπινο ςϊμα αναπνζει, κινείται, γριγορα, αργά, δυναμικά, θςυχάηει.) Ανάπτυξθ του ενδιαφζροντοσ για τα κοινά, για τα τοπία τθσ πόλθσ Χυηθτοφν ςτο κζμα «πόλθ - ςϊμα» και ανακαλφπτουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ αφοφ δθμιουργιςουν θχθτικό τοπίο τθσ πόλθσ, ςυνκζτουν χορευτικι ροι πάνω ςε αυτό, με κζμα το ςϊμα τθσ πόλθσ. video με εικόνεσ από το κυκλοφοριακό του κζντρου τθσ πόλθσ ςε ϊρεσ αιχμισ και τθ νφχτα μαγνθτοφωνθμζνουσ ιχουσ τθσ πόλθσ

459 459 Διάρκεια: ζνα δίωρο 11. Σ μακθτισ να μπορεί: να εξερευνά, να τολμά και να εφευρίςκει κινιςεισ να αντιλαμβάνεται με προςωπικό τρόπο τθ ςχζςθ του ιχου ι τθσ εικόνασ με αυτιν τθσ κινθτικισ ςωματικισ απάντθςθσ να εκφραςτεί δθμιουργικά να αφθγείται μια ιςτορία με αλλθλουχία κινιςεων να εξοικειωκεί με τθν ζννοια τθσ ομάδασ Διάρκεια: ζνα δίωρο (τόπουσ, αντικείμενα, πρόςωπα, ςχζςεισ) Αυτοςχεδιαςμόσ, και ςτοιχεία contact improvisation Άςκθςθ ςτθν ζκφραςθ με ελεφκερο αυτοςχεδιαςμό Αςκθςθ ςτθν ζκφραςθ κατευκυνόμενου αυτοςχεδιαςμοφ με επιλεγμζνουσ περιοριςμοφσ που αφοροφν: - τα κεμελιϊδθ ςτοιχεία του χοροφ (χϊροσ, χρόνοσ, μορφι, ενζργεια) - ουςικι - είμενο - ντικείμενο επζραςμα του φόβου του αγγίγματοσ και δθμιουργία χοροφ ςε επαφι με άλλο ςϊμα Ρα υπάρξει κινθτικι αντίδραςθ ωσ απάντθςθ ςε μουςικι Ρα αυτοςχεδιάςουν με ερζκιςμα από ζνα ςφντομο ποιθτικό κείμενο Ρα κινθκοφν ςε ςχζςθ και επαφι με ζνα αντικείμενο να κινθκοφν ςε ηευγάρια, με επαφι ενόσ μζλουσ του ςϊματόσ τουσ (των αγκϊνων τουσ των παλαμϊν, τθσ πλάτθσ, του κεφαλιοφ τουσ κλπ το ίδιο αλλά ανάμεςα ςτα μζλθ τουσ υπάρχει ζνα μπαλόνι το οποίο προςπακοφν κινοφμενοι να το διατθριςουν ανάμεςά τουσ Ρα κινθκοφν, ςυνοδεία μουςικισ, ςε ςχζςθ και επαφι με άλλο ςϊμα, ελεφκερα Υροτεινόμενα μουςικά κομμάτια για τον αυτοςχεδιαςμό : Vivaldi: four Seasons, Spring RYUICHI SAKAMOTO: ENERGY FLOW ΕΡΔΕΛΞΨΛΞΑ ΥΦΣΨΕΛΡΣΡΨΑΛ ΨΑ ΧΑΛΞΣΩ ΨΣΩ Γ. ΧΕΦΕΦΘ Α. ΣΑΞΕ ΣΗ ΛΙΜΝΗ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΣΑΛΑ ΚΡΑΙ ΚΑΙ ΒΗΝΕΙ Ο ΗΛΙΟ Β. ΣΟΝ ΚΑΜΠΟ ΟΤΣ ΕΝΑ ΣΕΣΡΑΦΤΛΛΟ ΣΡΙΦΤΛΛΙ ΠΟΙΟ ΦΣΑΙΕΙ ΑΠ ΣΟΤ ΣΡΕΙ Αντικείμενα που ερεκίηουν τθ φανταςία για παραγωγι κίνθςθσ με τθν κανονικι ι εναλλακτικι τουσ χριςθ (εφθμερίδεσ, πανιά, κορδζλεσ, βαλίτςα, κ.α)

460 Σ μακθτισ να μπορεί: να αναγνωρίςει τθν αξία του χοροφ να αναγνωρίηει τα κφρια ρεφματα ςτο χορό να αναπαράγει με το ςϊμα του ςειρά χορευτικϊν κινιςεων να αναγνωρίηει ςυγκεκριμζνα μεγάλα χορευτικά ζργα να αναγνωρίςει τθν κοινωνικι ςθμαςία του χοροφ Διάρκεια: δυο δίωρα 13. Σ μακθτισ να μπορεί: να ςυνεργάηεται ςε ομάδα να διαλζγει τα πιο κατάλλθλα και ενδιαφζροντα ςτοιχεία για να δθμιουργιςει να εκφράηει με άνεςθ τθν άποψι του για τισ ςυνιςτϊςεσ τθσ παράςταςθσ (κοςτοφμια, ςκθνικά, Λςτορία του χοροφ - κφρια ρεφματα Εξοικείωςθ με τθν δυνατότθτα να ενκυμείτε ςφντομεσ κινθτικζσ φράςεισ και να τισ αναπαράγει με το δικό του ςϊμα προοδευτικά από μια μικρι ςειρά απλϊν κινιςεων περνά ςε μεγαλφτερθ φράςθ, ςειρά με πολυπλοκότερεσ κινιςεισ. Από τισ αργζσ κινθτζσ ςυνζχειεσ ςτισ πιο γριγορεσ με κλιμάκωςθ του ρυκμοφ. Δθμιουργία- παράςταςθ Λκανότθτα να ερευνά, να ανακαλφπτει κινιςεισ, να δείχνει το χορό του ςε άλλουσ, να ςυνκζτει Κίγεται θ ζννοια τθσ δραματουργίασ Εξοικείωςθ με τθ ςυνκικθ τθσ πρόβασ και ανάπτυξθ τθσ ςυγκζντρωςθσ και αντοχισ Υαρακολοφκθςθ βίντεο αρχείων και δθμιουργία κινθτικισ ςφνκεςθσ χρθςιμοποιϊντασ τθν παράςταςθ ωσ παρτιτοφρα Υαρακολοφκθςθ βίντεο αρχείων και δθμιουργία κινθτικισ ςφνκεςθσ χρθςιμοποιϊντασ τθν παράςταςθ ωσ ζνα βαςικό ερζκιςμα για αναδθμιουργία Επινοοφν χορευτικζσ ροζσ από αυτοςχεδιαςμοφσ και αποφαςίηουν δράςεισ ςε ςχζςθ με το κζμα Δουλεφουν δραματουργικά Υαρουςιάηουν τισ ςκζψεισ του για τα κοςτοφμια, τα ςκθνικά, τθ μουςικι, και τισ υποςτθρίηουν με επιχειριματα Δουλεφουν για μια χορογραφία με Ππαλόνια όςα οι μιςοί μακθτζσ Ενδεικτικά προτείνονται: Fonteyn, Rudolf Nurejev ch?v=yks1waeurbw Lamentation - Martha Graham ch?v=xgf3xgbkyko&feature=rel ated Alwin Nikolais- Modern Dance Pioneer ch?v=bodsloppiq8&feature=r elated Fensterputzer laveur de vitre pina bausch ch?v=mgq- VD5hU3k&feature=related Ωλικό και οδθγίεσ για εμψφχωςθ από τον εκπαιδευτικό, ςφμφωνα με τισ αρχζσ τθσ Υαρεμβαίνουςασ μθ Ξατευκυντικισ εμψφχωςθσ (NDI/ Πichel. Lobrot)

461 461 τθ μουςικι) Ξατανόθςθ τθσ ζννοιασ τθσ πρόβασ, 14 μακθτισ να μπορεί να ςυνδυάηει τθ φωνι του και τθν κίνθςθ του πάνω ςε δεδομζνθ ρυκμικι βάςθ. να μπορεί να ακολουκεί τον αργό και τον γριγορο παλμό να αυτοςχεδιάςει ατομικά ςε ρυκμό, κίνθςθ και φωνι πάνω ςτον δεδομζνο ρυκμό τυμπάνου να αυτοςχεδιάηει ομαδικά ςτθν κίνθςθ ρυκμό με κρουςτά ι body precaution φωνι να βελτιϊςει τθν αυτοεικόνα Υρωτόγονθ ζκφραςθ Υροςανατολιςμό ςτο χϊρο κα το χρόνο κατά τθν εκτζλεςθ ςυνζχειασ χαιρετιςμοφ ςτα τζςςερα ςθμεία του ορίηοντα,,κατευκφνςεισ ςτο χϊρο- Eξοικείωςθ με τθν τεχνικι - αργοφ γριγορου βιματοσ, - ςωματικά ςχιματα, - κινιςεισ ιεροτελεςτίασ, Eξοικείωςθ με το τυπικό τθσ πρωτόγονθσ ζκφραςθ. Bελτίωςθ τθσ αυτοεικόνασ μζςα από το stop τθσ πρωτόγονθσ ζκφραςθσ και τθ δουλεία ςτθν εικόνα του ςϊματόσ αρχι, μζςθ και τζλοσ Σργανϊνουν τθ μζρα Υαράςταςθσ Ξαταςκευάηουν αφίςα και πρόγραμμα - Ανάπτυξθ του ρυκμοφ μζςα από ρυκμικά παιχνίδια - Ανάπτυξθ κινθτικϊν και ρυκμικϊν δεξιοτιτων μζςα από τθν επανάλθψθ χορευτικϊν ςυνεχειϊν όπωσ: χαιρετιςμόσ ςτθν κοινότθτα, ςτα τζςςερα ςθμεία του ορίηοντα, επίκλθςθ, μικρόσ χορόσ, μικρόσ χορόσ τθσ προςευχισ Aυτοςχεδιαςμόσ με ερζκιςμα δραςτθριότθτεσ από τθν πρωτόγονθ ηωι ΨΦΑΓΣΩΔΛ: AYUB OGADA KOTHIBORΣ ΞΦΣΩΧΨΑ : GUEM «SOLO DE DERBOUKA» GUEM - LE SERPENT ΩΟΛΞΣ ΞΑΛ ΣΔΘΓΛΕΧ ΓΛΑ ΨΘΡ ΥΦΩΨΣΓΣΡΘ ΕΞΦΦΑΧΘ «ΧΣΦΣΚΕΦΑΥΕΛΑ ΠΕ ΨΘΡ ΥΦΩΨΣΓΣΡΘ ΕΞΦΦΑΧΘ», ΧΕΟ , FRANCE SCHOOTT BILLMANN, ΕΞΔ ΨΦΣΥΣΧ ΗΩΘΧ, 1995 Διάρκεια: ζνα δίωρο 15 Σ μακθτισ να μπορεί: να αποδίδει με κίνθςθ άλλεσ μορφζσ καλλιτεχνικισ ζκφραςθσ να εκφράηεται δθμιουργικά ςε Διάλογοσ με τθν εικαςτικι τζχνθ ι διάλογοσ με άλλο γνωςτικό αντικείμενο ι κζμα π.χ κατανόθςθ και ςτθ ςυνζχεια αφόρμιςθ για δθμιουργία του φαινομζνου τθσ ζκλειψθσ τθσ ςελινθσ Ρα αςκθκεί ςε καμπυλόγραμμθ και ευκφγραμμθ κίνθςθ ςτο χϊρο, με κινιςεισ και μετακινιςεισ και με ςτόχο να ενϊνει φανταςτικά ςθμεία ςτο χϊρο άλλοτε με τρόπο καμπυλόγραμμο και άλλοτε ΥΦΣΨΕΛΡΣΠΕΡΑ ΨΑ ΧΧΕΔΛΑ ΨΣΩ ΖΟΟΘΡΑ, ΕΛΞΑΧΨΛΞΣΩ ΠΑΦΞΛΔΘ ΧΦΘΧΨΣΩ

462 462 κζματα γνωςτικοφ αντικειμζνου κετικισ κατεφκυνςθσ να μπορεί να ςυνεργάηεται Λκανότθτα ςτθν ζκφραςθ ςυναιςκθμάτων με προςωπικζσ επιλογζσ κινιςεων για τθν κινθτικι απόδοςθ τθσ αίςκθςθσ που δίνει ζνα ζργο ηωγραφικό Ανάπτυξθ τθσ εκφραςτικισ δφναμθσ του χοροφ να μπορεί να μεταφράςει κινθτικά ζναν πίνακα ι μια φωτογραφία (φόρμα, ςχιμα, μορφι και χρϊμα) ευκφγραμμο με τθ ςυνοδεία μουςικισ Ρα ςυνκζςει ομαδικι κινθτικι ροι εφευρίςκοντασ κινιςεισ (αξιοποιϊντασ τα κεμελιϊδθ ςτοιχεία χρόνοσ, χϊροσ, δυναμικι) για να αποδϊςει μζςω τθσ κινθτικισ μετάφραςθσ των χρωμάτων ενόσ πίνακα μια αίςκθςθ ι τα ςυναιςκιματα που απορρζουν από τθν εικαςτικι δθμιουργία Πελζτθ τθσ κίνθςθσ του ςϊματοσ ςτο χϊρο με ερζκιςμα ςχζδια ηωγραφικισ που εςτιάηουν ςτα κεμελιϊδθ ςτοιχεία τθσ εικαςτικισ γλϊςςασ: ςθμείο, γραμμι, ςχιμα. Σργάνωςθ και ςφνκεςθ με αφετθρία τθ ςτάςθ τθσ ανκρϊπινθσ φιγοφρασ του ςχεδίου, ωσ εναρκτιρια κζςθ για μια ςυνζχεια κινιςεων και δράςεων του ανκρϊπινου ςϊματοσ ςτο χϊρο, όπωσ ο κάκε μακθτισ φαντάηεται το ηωντάνεμα του ςχεδίου. ΦΩΨΣΓΦΑΦΛΞΣ ΩΟΛΞΣ ΓΛΑ ΨΘΡ ΕΞΟΕΛΨΘ ΨΘΧ ΧΕΟΘΡΘΧ Διάρκεια: δυο δίωρα

Σχετικά έγγραφα

Όταν ςτο Μουςείο τα κουροφπια γίνανε αμφορείσ, υδρίεσ και κφλικεσ

Όταν ςτο Μουςείο τα κουροφπια γίνανε αμφορείσ, υδρίεσ και κφλικεσ Δημοτικό Σχολείο Επιςκοπήσ-Γωνιάσ Θήρασ Αρχαιολογικό Μουςείο Θήρασ Όταν ςτο Μουςείο τα κουροφπια γίνανε αμφορείσ, υδρίεσ και κφλικεσ 1 Υποδράζη: Εκπαιδεσηικές Επιζκέψεις Μαθηηών Συμμετζχοντεσ Σχολείο:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΞΗ: Το ςενάριο απευκφνεται ςε παιδιά προςχολικισ θλικίασ. ΤΜΒΑΣΟΣΗΣΑ ΜΕ ΣΟ ΔΕΠΠ ΚΑΙ ΑΠ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΩΝ

ΣΑΞΗ: Το ςενάριο απευκφνεται ςε παιδιά προςχολικισ θλικίασ. ΤΜΒΑΣΟΣΗΣΑ ΜΕ ΣΟ ΔΕΠΠ ΚΑΙ ΑΠ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΩΝ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΙΣΛΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟΤ ΕΝΑΡΙΟΤ «Τα ςχιματα» ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕ ΓΝΩΣΙΚΕ ΠΕΡΙΟΧΕ Μακθματικά, Γλϊςςα, Πλθροφορικι ΣΑΞΗ: Το ςενάριο απευκφνεται ςε παιδιά προςχολικισ θλικίασ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΠΕ και Εκπαίδευςθ ΕΠΙΜΟΡΦΩΗ ΣΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΟΤ ΔΙΔΑΚΟΤΝ ΣΑ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΣΙΚΑ ΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΕΑΕΠ

ΤΠΕ και Εκπαίδευςθ ΕΠΙΜΟΡΦΩΗ ΣΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΟΤ ΔΙΔΑΚΟΤΝ ΣΑ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΣΙΚΑ ΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΕΑΕΠ ΕΠΙΜΟΡΦΩΗ ΣΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΟΤ ΔΙΔΑΚΟΤΝ ΣΑ 800 ΟΛΟΗΜΕΡΑ ΔΗΜΟΣΙΚΑ ΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΕΑΕΠ ΤΠΕ και Εκπαίδευςθ Τάςοσ Παπάσ Δάςκαλοσ, Επιμορφωτισ Βϋ Επιπζδου Οκτϊβριοσ 2010 Σο πλαίςιο ειςαγωγισ των ΣΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

Adventure Summer Cαmp 2017 Εκπαιδευτιρια Σακκά

Adventure Summer Cαmp 2017 Εκπαιδευτιρια Σακκά Adventure Summer Cαmp 2017 Εκπαιδευτιρια Σακκά Το ςχολείο ςταματά αλλά θ δθμιουργικότθτα των παιδιϊν ςυνεχίηει να αναπτφςςεται! Έλα κι εςφ ςτθν παρζα μασ!γινόμαςτε μικροί εξερευνθτζσ! Μια διαςκεδαςτικι,

Διαβάστε περισσότερα

Σπίτι μου, ςπιτάκι μου!

Σπίτι μου, ςπιτάκι μου! 4ο Δημοτικό Σχολείο Νζασ Ευκαρπίασ Αρχαιολογικό Μουςείο Θεςςαλονίκησ Σπίτι μου, ςπιτάκι μου! 1 Συμμετζχοντεσ Σχολείο: 4 ο Δημοτικό Σχολείο Ν. Ευκαρπίασ Τάξη / Τμήμα: Β1 Αριθμόσ μαθητών: 19 Αριθμόσ παλιννοςτοφντων

Διαβάστε περισσότερα

Το ςχολείο ςταματά αλλά θ δθμιουργικότθτα των παιδιϊν ςυνεχίηει να αναπτφςςεται! Ζλα κι εςφ ςτθν παρζα μασ!

Το ςχολείο ςταματά αλλά θ δθμιουργικότθτα των παιδιϊν ςυνεχίηει να αναπτφςςεται! Ζλα κι εςφ ςτθν παρζα μασ! Summer Cαmp 2016 ςτα Εκπαιδευτιρια Σακκά (νζο) Το ςχολείο ςταματά αλλά θ δθμιουργικότθτα των παιδιϊν ςυνεχίηει να αναπτφςςεται! Ζλα κι εςφ ςτθν παρζα μασ! Το κερινό πρόγραμμα δθμιουργικισ απαςχόλθςθσ και

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ Αϋ τάξθσ Γενικοφ Λυκείου 10/10/2011

Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ Αϋ τάξθσ Γενικοφ Λυκείου 10/10/2011 Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ Αϋ τάξθσ Γενικοφ Λυκείου 10/10/2011 12 ερωτιςεισ και 12 απαντιςεισ 1. Σι είναι οι Ερευνθτικζσ Εργαςίεσ; Είναι Ομαδικι διδαςκαλία, ςτθν οποία ςυμμετζχουν όλοι αποφαςιςτικά Η διδαςκαλία

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτική Οργάνωςη Ενοτήτων. Α Σάξη. Διδ. 1 ΕΝΟΣΗΣΑ 1. 6 Ομαδοποίθςθ, Μοτίβα,

Ενδεικτική Οργάνωςη Ενοτήτων. Α Σάξη. Διδ. 1 ΕΝΟΣΗΣΑ 1. 6 Ομαδοποίθςθ, Μοτίβα, Ενδεικτική Οργάνωςη Ενοτήτων Α Σάξη Α/ Μαθηματικό περιεχόμενο Δείκτεσ Επιτυχίασ Ώρεσ Α Διδ. 1 ΕΝΟΣΗΣΑ 1 Αλ1.1 υγκρίνουν και ταξινομοφν αντικείμενα ςφμφωνα με κάποιο χαρακτθριςτικό/κριτιριο/ιδιότθτά Ομαδοποίθςθ,

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.1: Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίεσ, υποςτηρικτικζσ και αντιςταθμιςτικζσ παρεμβάςεισ

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.1: Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίεσ, υποςτηρικτικζσ και αντιςταθμιςτικζσ παρεμβάςεισ Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.1: Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίεσ, υποςτηρικτικζσ και αντιςταθμιςτικζσ παρεμβάςεισ ΣΟΜΕΑ 5: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΕΙ ΚΑΙ ΔΡΑΕΙ ΒΕΛΣΙΩΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΕ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 1.1: χολικόσ χώροσ, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 1.1: χολικόσ χώροσ, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι Δείκτησ Αξιολόγηςησ 1.1: χολικόσ χώροσ, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι ΣΟΜΕΑ 1: ΜΕΑ ΚΑΙ ΠΟΡΟΙ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ αναφζρεται ςτον βακμό που οι υπάρχοντεσ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΤΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Γνωριμία με το λογιςμικό του υπολογιςτι Λογιςμικό (Software), Πρόγραμμα (Programme ι Program), Προγραμματιςτισ (Programmer), Λειτουργικό Σφςτθμα (Operating

Διαβάστε περισσότερα

Η Μπάμα Τα παιδιά ανακαλφπτουν τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηει μια φτωχι κοινότθτα τθσ Κζνυασ

Η Μπάμα Τα παιδιά ανακαλφπτουν τισ δυςκολίεσ που αντιμετωπίηει μια φτωχι κοινότθτα τθσ Κζνυασ Το ςχζδιο εργαςίασ «Στθν Κζνυα με τθν Έβελιν» αποτελείται από πζντε αυτοτελείσ ενότθτεσ και μια δραςτθριότθτα αξιολόγθςθσ τθσ εργαςίασ. Κεντρικόσ άξονασ είναι θ ηωι των κατοίκων τθσ κοινότθτασ Μπάμα, που

Διαβάστε περισσότερα

Λογιςμικό: Ταξίδι ςτθ Φφςθ με Νόθμα Κατηγορία αναπηρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάιημα: Φυςικι Τάξη/εισ: Εϋ και Στϋ Δθμοτικοφ

Λογιςμικό: Ταξίδι ςτθ Φφςθ με Νόθμα Κατηγορία αναπηρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάιημα: Φυςικι Τάξη/εισ: Εϋ και Στϋ Δθμοτικοφ Λογιςμικό: Ταξίδι ςτθ Φφςθ με Νόθμα Κατηγορία αναπηρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάιημα: Φυςικι Τάξη/εισ: Εϋ και Στϋ Δθμοτικοφ Παρουςίαςη Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατζοποφλου Προμθκευτισ: Hyper Systems Προςβαςιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟ ΧΕΣΙΚΑ ΜΕ ΣΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΩΝ ΓΝΩΣΙΚΩΝ ΑΝΣΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΟΤ ΔΗΜΟΣΙΚΟΤ 1. ΟΝΟΜΑΣΕΠΩΝΤΜΟ.. 2. ΧΟΛΙΚΟ ΤΜΒΟΤΛΟ Π.Ε

ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟ ΧΕΣΙΚΑ ΜΕ ΣΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΩΝ ΓΝΩΣΙΚΩΝ ΑΝΣΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΟΤ ΔΗΜΟΣΙΚΟΤ 1. ΟΝΟΜΑΣΕΠΩΝΤΜΟ.. 2. ΧΟΛΙΚΟ ΤΜΒΟΤΛΟ Π.Ε ΕΡΩΣΗΜΑΣΟΛΟΓΙΟ ΧΕΣΙΚΑ ΜΕ ΣΟ ΔΙΔΑΚΣΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΩΝ ΓΝΩΣΙΚΩΝ ΑΝΣΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΣΟΤ ΔΗΜΟΣΙΚΟΤ 1. ΟΝΟΜΑΣΕΠΩΝΤΜΟ.. 2. ΧΟΛΙΚΟ ΤΜΒΟΤΛΟ Π.Ε 3. ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ.. 4. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ 5. ΔΙΑΡΚΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Συνεκπαίδευςη ςτο 1 ο Δ.Σ. Παλαιοκάςτρου

Συνεκπαίδευςη ςτο 1 ο Δ.Σ. Παλαιοκάςτρου Συνεκπαίδευςη ςτο 1 ο Δ.Σ. Παλαιοκάςτρου «Unus pro omnibus, omnes pro uno» Όπωσ υποςτιριξε ο Knight (1983) το ςφγχρονο ςχολείο οφείλει να είναι μια ςπουδή ςτην δημοκρατία. Με αυτιν τθν ιδζα ςαν οδθγό,

Διαβάστε περισσότερα

Ένασ κφκλοσ μια φορά.

Ένασ κφκλοσ μια φορά. Ένασ κφκλοσ μια φορά. Μια μζρα ςαν όλεσ τισ άλλεσ, ςτθν τάξθ μασ, ζνασ κφκλοσ ξεκίνθςε να γράφει τθν δικι του ιςτορία. Στθν αρχι μασ γεννικθκαν μερικζσ απορίεσ: «Τι μποροφμε να κάνουμε με ζναν κφκλο»;

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ ΣΜΗΜΑ ΠΛΑΣΚΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ & ΕΠΚΣΗΜΩΝ ΣΗ ΣΕΧΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ 2008-2009 ΠΡΟΣΑΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΗ/ΣΡΟΠΟΠΟΚΗΗ Π ΚΟΡΜΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ Ιεωρία Εργαςτήριο ΕCTS 1 Ιςτορία τθσ Αρχαίασ Ελλθνικισ Σζχνθσ Ι 2 τοιχεία οπτικισ- κεωρία

Διαβάστε περισσότερα

Παρουςίαςθ Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατηοποφλου. Προμθκευτισ: HYPER SYSTEMS.

Παρουςίαςθ Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατηοποφλου. Προμθκευτισ: HYPER SYSTEMS. Λογιςμικό: Η γλϊςςα με τα μάτια μου Κατθγορία αναπθρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάκθμα:Γλϊςςα και Λογοτεχνία για Κωφοφσ και Βαρικοουσ μακθτζσ Τάξθ/εισ: Αϋ, Βϋ, Γϋ Δθμοτικοφ Παρουςίαςθ Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατηοποφλου

Διαβάστε περισσότερα

Το διδακτικά άρρυκμο μάκθμα. Μια μορφι διδακτικισ αςκζνειασ

Το διδακτικά άρρυκμο μάκθμα. Μια μορφι διδακτικισ αςκζνειασ Το διδακτικά άρρυκμο μάκθμα Μια μορφι διδακτικισ αςκζνειασ Νοζμβριοσ 2011 Νικιτασ Παρίςθσ Προλογικό ςθμείωμα Δεν είναι ςπάνιο ζνα μάκθμα, για ποικίλουσ λόγουσ, να καταςτεί άρρυκμο και να παρουςιάςει ςυμπτϊματα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΜΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΗΜΕΡΑ ΑΦΑΛΟΤ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟΤ

ΔΙΑΓΩΝΙΜΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΗΜΕΡΑ ΑΦΑΛΟΤ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΗΜΕΡΑ ΑΦΑΛΟΤ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟΤ Θζμα: Δυνατότθτεσ και προοπτικζσ του επαγγζλματοσ που κζλω να ακολουκιςω ι των επαγγελμάτων των γονιών μου μζςα από το διαδίκτυο ΧΟΛΕΙΟ: ΓΤΜΝΑΙΟ ΕΤΗΝΟΧΩΡΙΟΤ ΜΑΘΗΣΡΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Συηιτθςθ με κζμα «Τι πρζπει να κάνουμε για να προετοιμαςτοφμε ςε περίπτωςθ ςειςμοφ», παρακολοφκθςθ ςχετικϊν video, ανάγνωςθ βιβλίων.

Συηιτθςθ με κζμα «Τι πρζπει να κάνουμε για να προετοιμαςτοφμε ςε περίπτωςθ ςειςμοφ», παρακολοφκθςθ ςχετικϊν video, ανάγνωςθ βιβλίων. Συηιτθςθ με κζμα «Τι πρζπει να κάνουμε για να προετοιμαςτοφμε ςε περίπτωςθ ςειςμοφ», παρακολοφκθςθ ςχετικϊν video, ανάγνωςθ βιβλίων. Καταγραφι των ιδεϊν. (Γλϊςςα- Παραγωγι Προφορικϊν Κειμζνων) Τα παιδιά

Διαβάστε περισσότερα

Παραδείγματα Διδακτικών Πλάνων. Χαρίκλεια Τςαλαπάτα 25/11/2011

Παραδείγματα Διδακτικών Πλάνων. Χαρίκλεια Τςαλαπάτα 25/11/2011 Παραδείγματα Διδακτικών Πλάνων Χαρίκλεια Τςαλαπάτα 25/11/2011 Σχεδιαςμόσ Ξανά Αντικείμενο Ομάδα - ςτόχοσ Εκπαιδευτικζσ ανάγκεσ Ελλιπείσ γνϊςεισ, προςδοκίεσ, ενδιαφζροντα Γνωςτικό υπόβακρο Σι γνωρίηουν

Διαβάστε περισσότερα

Workshop Ιστορίας της Τέχνης

Workshop Ιστορίας της Τέχνης Το Workshop Ιςτορίασ τθσ Τζχνθσ διεξιχκθ τον Οκτϊβριο από το Τμιμα Καλλιτεχνικισ Παιδείασ & Επιμόρφωςθσ του Διμου Πειραιά. Σκοπόσ του εργαςτθρίου ιταν να εμβακφνει ςτθ μελζτθ τριϊν περιόδων τθσ τζχνθσ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΗΝ ΠΡΟΩΘΗΗ ΣΗ ΜΑΘΗΗ: ΠΟΡΙΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ

Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΗΝ ΠΡΟΩΘΗΗ ΣΗ ΜΑΘΗΗ: ΠΟΡΙΜΑΣΑ ΣΗ ΕΡΕΤΝΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ «Προωθώντασ την Ποιότητα και την Ιςότητα ςτην Εκπαίδευςη: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηςη Παρεμβατικοφ Προγράμματοσ για Παροχή Ίςων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ςε όλουσ τουσ Μαθητζσ» Η ΤΜΒΟΛΗ ΣΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΜΑΘΕ ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΜΕΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΠΙΝΑΚΑ"

ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΕ ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΜΕΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΠΙΝΑΚΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΜΑΘΕ ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΜΕΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΠΙΝΑΚΑ" "ΜΑΘΕ ΣΗΝ ΙΣΟΡΙΑ ΜΕΑ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΠΙΝΑΚΑ" ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΕΡΙΥΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗ ΩΝ ΔΗΜΟ ΚΕΡΚΤΡΑ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΔΗΜΟΤ ΚΕΡΚΤΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Οι ΤΠΕ ωσ μζςο δημοκρατικήσ και διαπολιτιςμικήσ επικοινωνίασ

Οι ΤΠΕ ωσ μζςο δημοκρατικήσ και διαπολιτιςμικήσ επικοινωνίασ Οι ΤΠΕ ωσ μζςο δημοκρατικήσ και διαπολιτιςμικήσ επικοινωνίασ Τ. Α. Μικρόπουλοσ Εργαςτιριο Εφαρμογϊν Εικονικισ Πραγματικότθτασ ςτθν Εκπαίδευςθ Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων Διαπολιτιςμική εκπαίδευςη ιςότητα και

Διαβάστε περισσότερα

η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο

η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο η τζχνη τησ εκπαίδευςησ ο καθηγητήσ ςτο ςπίτι, 24 ώρεσ το 24ωρο 210-9519043, info@odsk.gr Ειςαγωγή ιμερα, με τθν αλματϊδθ πρόοδο τθσ τεχνολογίασ και ειδικότερα ςτον τομζα των τθλεπικοινωνιϊν, ανοίγονται

Διαβάστε περισσότερα

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ:

Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ. Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ: Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ Η ΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Στθ ΓϋΛυκείου οι Ομάδεσ Προςανατολιςμοφ είναι τρεισ: 1. Ομάδα Ανκρωπιςτικών Σπουδών 2. Ομάδα Οικονομικών, Πολιτικών, Κοινωνικών & Παιδαγωγικών Σπουδών 3. Ομάδα Θετικών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ Ενότθτα 1: Οργάνωςθ μακιματοσ Χατηόπουλοσ Δθμιτρθσ Σχολι Επιςτιμθσ Φυςικισ Αγωγισ και Ακλθτιςμοφ

Διαβάστε περισσότερα

Νικολζτα Παπαϊωάννου

Νικολζτα Παπαϊωάννου Νικολζτα Παπαϊωάννου Λεωφόροσ Μαρακϊνοσ 18, ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ, ΝΕΑ ΜΑΚΡΗ Σαχυδρομικόσ κϊδικασ: 19005 PAPAIOANNOUNICOLE@GMAIL.COM Κινθτό Σθλζφωνο: 6986812280 Ημ. Γζννθςθσ: 22/08/1989 Ατομο με φροντίδα, κατανόθςθ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ εκπαιδευτικών μαθητών και μεταξφ των μαθητών

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ εκπαιδευτικών μαθητών και μεταξφ των μαθητών Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ εκπαιδευτικών μαθητών και μεταξφ των μαθητών ΤΟΜΕΑΣ 4: ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ αναφζρεται ςτισ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 2.1: Οργάνωςθ και ςυντονιςμόσ τθσ ςχολικισ ηωισ

Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 2.1: Οργάνωςθ και ςυντονιςμόσ τθσ ςχολικισ ηωισ Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 2.1: Οργάνωςθ και ςυντονιςμόσ τθσ ςχολικισ ηωισ ΤΟΜΕΑΣ 2: ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφι: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ εξετάηει τισ πρακτικζσ του ςχολείου

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.2: Σχζςεισ του ςχολείου με γονείσ και ςυνεργαςίεσ με εκπαιδευτικοφσ-κοινωνικοφσ φορείσ

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.2: Σχζςεισ του ςχολείου με γονείσ και ςυνεργαςίεσ με εκπαιδευτικοφσ-κοινωνικοφσ φορείσ Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.2: Σχζςεισ του ςχολείου με γονείσ και ςυνεργαςίεσ με εκπαιδευτικοφσ-κοινωνικοφσ φορείσ ΤΟΜΕΑΣ 4: ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ μελών του Προςωπικοφ του Σχολείου μαθητών και μεταξφ των μαθητών

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ μελών του Προςωπικοφ του Σχολείου μαθητών και μεταξφ των μαθητών Δείκτησ Αξιολόγηςησ 4.1: Σχζςεισ μεταξφ μελών του Προςωπικοφ του Σχολείου μαθητών και μεταξφ των μαθητών ΤΟΜΕΑΣ 4: ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Ο ςυγκεκριμζνοσ δείκτθσ

Διαβάστε περισσότερα

1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΤΚΕΙΟ ΜΕΓΑΡΩΝ

1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΤΚΕΙΟ ΜΕΓΑΡΩΝ 1 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΤΚΕΙΟ ΜΕΓΑΡΩΝ ΧΟΛ. ΕΣΟ 2014-15 «Σο ηλεκτρονικό περιοδικό του χολείου μασ ϋϋσα παιδία γράφειϋϋ, Άρθρα και υμβουλζσ για την ψυχική υγεία των Εφήβων» Τπεφθυνη Καθηγήτρια: Καρτςάκθ οφία κλ. ΠΕ19

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ vs ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ «Προτείνω να αναπτφξουμε πρώτα αυτό που κα μποροφςε να ζχει τον τίτλο: «ιδζεσ ενόσ απλοϊκοφ φυςικοφ για τουσ οργανιςμοφσ». Κοντολογίσ, τισ ιδζεσ που κα μποροφςαν

Διαβάστε περισσότερα

Facebook Μία ειςαγωγι

Facebook Μία ειςαγωγι Facebook Μία ειςαγωγι Κοινωνικά δίκτυα Κοινωνικι δικτφωςθ ονομάηεται θ δθμιουργία ομάδων από ανκρϊπουσ με κοινά χαρακτθριςτικά (πχ γείτονεσ, ςυμμακθτζσ). Ενϊ τα κοινωνικά δίκτυα αναπτφςςονται μεταξφ προςϊπων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΡΤΙΚΟΣ ΡΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΡΟΤΑΣΗΣ

ΣΥΝΟΡΤΙΚΟΣ ΡΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΡΟΤΑΣΗΣ Αφόρμθςθ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΟΓΑΝΙΣΜΟΙ/ΦΥΤΑ ΣΥΝΟΡΤΙΚΟΣ ΡΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΤΑ ΧΑΑΚΤΗΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΡΟΤΑΣΗΣ Δείκτθσ Επιτυχίασ: Να διατυπϊνουν παρατθριςεισ για διάφορεσ εμφανείσ ιδιότθτεσ των ηωντανϊν

Διαβάστε περισσότερα

Νζεσ Τάςεισ ςτην εκπαιδευτική διαδικαςία: Gamification

Νζεσ Τάςεισ ςτην εκπαιδευτική διαδικαςία: Gamification Νζεσ Τάςεισ ςτην εκπαιδευτική διαδικαςία: Gamification Δρ. Παναγιϊτθσ Ζαχαριάσ Οικονομικό Πανεπιςτιμιο Ακθνϊν - 15/5/2014 Ημερίδα με κζμα: «Οικονομία τθσ Γνϊςθσ: Αξιοποίθςθ τθσ καινοτομίασ ςτθ Β Βάκμια

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ. Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017

Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ. Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017 Παιδαγωγικζσ προςεγγίςεισ και διδακτικζσ πρακτικζσ - η ςχζςη τουσ με τισ θεωρίεσ μάθηςησ Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017 Παρατηρώντασ τη μαθηςιακή διαδικαςία Σι είδουσ δραςτθριότθτεσ παρατθριςατε να αναπτφςςονται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΜΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΗΜΕΡΑ ΑΦΑΛΟΤ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟΤ

ΔΙΑΓΩΝΙΜΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΗΜΕΡΑ ΑΦΑΛΟΤ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟΤ ΔΙΑΓΩΝΙΜΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΗΜΕΡΑ ΑΦΑΛΟΤ ΔΙΑΔΙΚΣΤΟΤ Θζμα: Δυνατότητεσ και προοπτικζσ του επαγγζλματοσ που θζλω να ακολουθήςω ή των επαγγελμάτων των γονιϊν μου μζςα από το διαδίκτυο ΧΟΛΕΙΟ: ΓΤΜΝΑΙΟ ΕΤΗΝΟΧΩΡΙΟΤ ΜΑΘΗΣΡΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικζσ μορφζσ αξιολόγηςησ ςτο πλαίςιο εφαρμογήσ του νζου Προγράμματοσ Σπουδών

Εναλλακτικζσ μορφζσ αξιολόγηςησ ςτο πλαίςιο εφαρμογήσ του νζου Προγράμματοσ Σπουδών Εναλλακτικζσ μορφζσ αξιολόγηςησ ςτο πλαίςιο εφαρμογήσ του νζου Προγράμματοσ Σπουδών Τερζηα Φωτιάδου Σχολικι Σφμβουλοσ Δ.Ε. ΠΕΚ Γ/ςιο Φιλοκζθσ 23-03-2017 Η παιδαγωγικι αξία τθσ περιγραφικισ αξιολόγθςθσ

Διαβάστε περισσότερα

Πωσ δημιουργώ μάθημα ςτο e-class του ΠΣΔ [επίπεδο 1]

Πωσ δημιουργώ μάθημα ςτο e-class του ΠΣΔ [επίπεδο 1] Το e-class του Πανελλινιου Σχολικοφ Δίκτυου [ΠΣΔ/sch.gr] είναι μια πολφ αξιόλογθ και δοκιμαςμζνθ πλατφόρμα για αςφγχρονο e-learning. Ανικει ςτθν κατθγορία του ελεφκερου λογιςμικοφ. Αρχίηουμε από τθ διεφκυνςθ

Διαβάστε περισσότερα

Είμαι ζτοιμοσ εγϊ, δε φοβάμαι το ςειςμό

Είμαι ζτοιμοσ εγϊ, δε φοβάμαι το ςειςμό Είμαι ζτοιμοσ εγϊ, δε φοβάμαι το ςειςμό 13 o Νηπιαγωγείο Ρεθύμμοσ τολικό έτος 2013-14 σμεργάστηκαμ οι μηπιαγωγοί : Αμτωμακοπούλοσ τσλιαμή, Παγωμέμοσ Μαρία, Ξσλούρη Ειρήμη, Φαμοσργιάκη Άμμα Κριτιρια επιλογισ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Ειςαγωγή μαθητών και ςχετικζσ ρυθμίςεισ ςτα Πρότυπα Πειραματικά χολεία (Π.Π..) για το ςχολικό ζτοσ 2013-2014»

ΘΕΜΑ: «Ειςαγωγή μαθητών και ςχετικζσ ρυθμίςεισ ςτα Πρότυπα Πειραματικά χολεία (Π.Π..) για το ςχολικό ζτοσ 2013-2014» Μαροφςι, 12/03/2013 ΘΕΜΑ: «Ειςαγωγή μαθητών και ςχετικζσ ρυθμίςεισ ςτα Πρότυπα Πειραματικά χολεία (Π.Π..) για το ςχολικό ζτοσ 2013-2014» Η ΔΙΟΙΚΟΤΑ ΕΠΙΣΡΟΠΗ ΠΡΟΣΤΠΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΣΙΚΩΝ ΧΟΛΕΙΩΝ (Δ.Ε.Π.Π..) Ανακοινώνει

Διαβάστε περισσότερα

Φάςεισ Ομαδοςυνεργατικισ Ζρευνασ

Φάςεισ Ομαδοςυνεργατικισ Ζρευνασ Φάςεισ Ομαδοςυνεργατικισ Ζρευνασ Ρόλοι Εκπαιδευτικοφ & Ομάδασ Κώςτασ τυλιάδθσ Πρϊτθ Φάςθ: Γενικόσ Προγραμματιςμόσ ςε Ολομζλεια Σμιματοσ Ζκτθ Φάςθ: Προκαταρτικι Παρουςίαςθ Εργαςιϊν ςε Ολομζλεια Σμιματοσ

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint

Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint Τεχνικι Παρουςιάςεων με PowerPoint Δρ. Παφλοσ Θεοδϊρου Ανϊτατθ Εκκλθςιαςτικι Ακαδθμία Ηρακλείου Κριτθσ Περιεχόμενα Ειςαγωγι Γιατί πρζπει να γίνει παρουςίαςθ τθσ εργαςίασ μου Βαςικι προετοιμαςία Δομι παρουςίαςθσ

Διαβάστε περισσότερα

YΠΟΔΕΙΓΜΑ ΙΙΙ ΣΟΙΧΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ/-ΩΝ

YΠΟΔΕΙΓΜΑ ΙΙΙ ΣΟΙΧΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ/-ΩΝ YΠΟΔΕΙΓΜΑ ΙΙΙ - ΕΡΕΤΝΗΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΣΗΝ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΣΑΗ ΣΟΙΧΕΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ/-ΩΝ ΟΝΟΜΑΣΕΠΩΝΤΜΟ ΧΑΣΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ ΒΑΙΛΙΚΗ ΧΡΟΤΗ ΣΑΜΑΣΙΑ ΕΙΔΙΚΟΣΗΣΑ ΠΕ 18.01 ΠΕ 18.27 ΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΕΧΝΩΝ ΔΙΑΚΟΜΗΣΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικά Μακιματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο

Ηλεκτρονικά Μακιματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο Ηλεκτρονικά Μακιματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο Ζργο χρθματοδοτοφμενο από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, με τίτλο: Using New Media to prevent and combat against Media Violence (Αρ. Συμβολαίου: JUST/2010/DAP3/AG/1350)

Διαβάστε περισσότερα

Λογιςμικό: Σαξίδι ςτο Χρόνο με Νόθμα Κατθγορία αναπθρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάκθμα: Ιςτορία Τάξθ/εισ: Γϋ, Δϋ, Εϋ και τϋ Δθμοτικοφ

Λογιςμικό: Σαξίδι ςτο Χρόνο με Νόθμα Κατθγορία αναπθρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάκθμα: Ιςτορία Τάξθ/εισ: Γϋ, Δϋ, Εϋ και τϋ Δθμοτικοφ Λογιςμικό: Σαξίδι ςτο Χρόνο με Νόθμα Κατθγορία αναπθρίασ: Κϊφωςθ-Βαρθκοΐα Μάκθμα: Ιςτορία Τάξθ/εισ: Γϋ, Δϋ, Εϋ και τϋ Δθμοτικοφ Παρουςίαςθ Λογιςμικοφ Μαριάννα Χατηοποφλου Προμθκευτισ: Hyper Systems Προςβαςιμότθτα

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΧΕΣ ΟΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΙΧΕΙΗΣΕΩΝ & ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΡΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΧΕΣ ΟΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΙΧΕΙΗΣΕΩΝ & ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΡΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΧΕΣ ΟΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΡΙΧΕΙΗΣΕΩΝ & ΥΡΗΕΣΙΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Α1. Να χαρακτηρίςετε τισ προτάςεισ που ακολουθοφν, γράφοντασ ςτο τετράδιό ςασ, δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

Η Τζχνθ τθσ Αποτελεςματικισ Επικοινωνίασ. Εκπαιδεύηρια: Κα. Χριζηοθή Βαζιλική Conicon Ltd

Η Τζχνθ τθσ Αποτελεςματικισ Επικοινωνίασ. Εκπαιδεύηρια: Κα. Χριζηοθή Βαζιλική Conicon Ltd Η Τζχνθ τθσ Αποτελεςματικισ Επικοινωνίασ Εκπαιδεύηρια: Κα. Χριζηοθή Βαζιλική Conicon Ltd 25 Φεβρουαρίου 2015 Εκπαιδεφτρια: Βαςιλικι Χριςτοφι Η κ. Χριςτοφι Βαςιλικι ζχει ςπουδάςει Εφαρμοςμζνθ Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Διαγωνιςμόσ "Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012"

Διαγωνιςμόσ Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012 Διαγωνιςμόσ "Μακθτζσ ςτθν Ζρευνα (ΜΕΡΑ) 2011-2012" Ο Διαγωνιςμόσ «ΜΕΡΑ» προκθρφςςεται από το 2001 ςε ετιςια βάςθ, ωσ αποτζλεςμα τθσ διαπίςτωςθσ ότι θ καλλιζργεια πνεφματοσ δθμιουργικότθτασ και πρωτοβουλίασ

Διαβάστε περισσότερα

Εγχειρίδιο Χριςθσ τθσ διαδικτυακισ εφαρμογισ «Υποβολι και παρακολοφκθςθ τθσ ζγκριςθσ Εκπαιδευτικών Πακζτων»

Εγχειρίδιο Χριςθσ τθσ διαδικτυακισ εφαρμογισ «Υποβολι και παρακολοφκθςθ τθσ ζγκριςθσ Εκπαιδευτικών Πακζτων» Εγχειρίδιο Χριςθσ τθσ διαδικτυακισ εφαρμογισ «Υποβολι και παρακολοφκθςθ τθσ ζγκριςθσ Εκπαιδευτικών Πακζτων» Το Πλθροφοριακό Σφςτθμα τθσ δράςθσ «e-κπαιδευτείτε» ζχει ςτόχο να αυτοματοποιιςει τισ ακόλουκεσ

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικά Μαθήματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο

Ηλεκτρονικά Μαθήματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο Ηλεκτρονικά Μαθήματα: Αςφάλεια ςτο Διαδίκτυο Ζργο χρηματοδοτοφμενο από την Ευρωπαϊκή Ζνωςη, με τίτλο: Using New Media to prevent and combat against Media Violence (Αρ. Συμβολαίου: JUST/2010/DAP3/AG/1350)

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ: ΘΕΟΚΛΗΣΩ-ΑΝΣΡΕΑ-ΝΕΦΕΛΗ

ΟΜΑΔΑ: ΘΕΟΚΛΗΣΩ-ΑΝΣΡΕΑ-ΝΕΦΕΛΗ 29/9/2014 το μάκθμα τθσ ευζλικτθσ ηϊνθσ,τα παιδιά χωρίςτθκαν ςε ομάδεσ και ζφτιαξαν τθν δικι τουσ ηωγραφιά χρθςιμοποιϊντασ γεωμετρικά ςχιματα. ΟΜΑΔΑ: ΘΕΟΚΛΗΣΩ-ΑΝΣΡΕΑ-ΝΕΦΕΛΗ ΤΜΜΕΣΡΙΑ: 10 ΚΑΙ 13 ΟΚΣΩΒΡΙΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

MySchool Πρακτικζσ οδθγίεσ χριςθσ

MySchool Πρακτικζσ οδθγίεσ χριςθσ MySchool Πρακτικζσ οδθγίεσ χριςθσ 1) Δθμιουργία τμθμάτων (ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ, Διαχείριςθ, Διαχείριςθ τμθμάτων) Το πρώτο που πρζπει να κάνουμε ςτο MySchool είναι να δθμιουργιςουμε τα τμιματα που υπάρχουν ςτο

Διαβάστε περισσότερα

Δθμοκρατία και ςυμμετοχι ςτα ςχολεία μασ: ο ρόλοσ των μακθτικϊν κοινοτιτων

Δθμοκρατία και ςυμμετοχι ςτα ςχολεία μασ: ο ρόλοσ των μακθτικϊν κοινοτιτων Δθμοκρατία και ςυμμετοχι ςτα ςχολεία μασ: ο ρόλοσ των μακθτικϊν κοινοτιτων Προτάςεισ μακθτϊν μακθτριϊν που ςυμμετείχαμε ςτθ ςυνάντθςθ τθσ 6.5.2017, ςτθ Θεςςαλονίκθ Φτιάξτε μια παρουςίαςθ ι ζνα μικρό βίντεο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ

Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΣΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ «Προωθώντασ την Ποιότητα και την Ιςότητα ςτην Εκπαίδευςη: Ανάπτυξη, Εφαρμογή και Αξιολόγηςη Παρεμβατικοφ Προγράμματοσ για Παροχή Ίςων Εκπαιδευτικών Ευκαιριών ςε όλουσ τουσ Μαθητζσ» Η ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΔΙΔΑΚΑΛΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ. Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8

Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ. Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8 Δείκτεσ Διαχείριςθ Μνιμθσ Βαγγζλθσ Οικονόμου Διάλεξθ 8 Δείκτεσ Κάκε μεταβλθτι ςχετίηεται με μία κζςθ ςτθν κφρια μνιμθ του υπολογιςτι. Κάκε κζςθ ςτθ μνιμθ ζχει τθ δικι τθσ ξεχωριςτι διεφκυνςθ. Με άμεςθ

Διαβάστε περισσότερα

Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ;

Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ; Πωσ δθμιουργώ φακζλουσ; Για να μπορζςετε να δθμιουργιςετε φακζλουσ ςτο χαρτοφυλάκιό ςασ ςτο Mahara κα πρζπει να μπείτε ςτο ςφςτθμα αφοφ πατιςετε πάνω ςτο ςφνδεςμο Mahara profiles από οποιοδιποτε ςελίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Αρχεία - Φάκελοι

ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Αρχεία - Φάκελοι ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ Αρχείο (File) Φάκελοσ (Folder) Διαχειριςτισ Αρχείων (File Manager) Τφποι Αρχείων Σε τι εξυπθρετεί θ οργάνωςθ των εργαςιϊν μασ ςτουσ υπολογιςτζσ; Πϊσ κα οργανϊςουμε

Διαβάστε περισσότερα

χολικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα ςτο πλαίςιο των περιοδικϊν εκκζςεων του Ιδρφματοσ Β. & Μ. Θεοχαράκθ

χολικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα ςτο πλαίςιο των περιοδικϊν εκκζςεων του Ιδρφματοσ Β. & Μ. Θεοχαράκθ χολικά Εκπαιδευτικά Προγράμματα ςτο πλαίςιο των περιοδικϊν εκκζςεων του Ιδρφματοσ Β. & Μ. Θεοχαράκθ Το Κδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκθ οργανϊνει ςχολικά εκπαιδευτικά προγράμματα για όλεσ τισ βακμίδεσ με κεματικό

Διαβάστε περισσότερα

----- Σατ. Γ/νζη: Ανδρέα Παπανδρέοσ 37 Σ.Κ. Πόλη: 15180 Μαρούζι Ιζηοζελίδα: www.minedu.gov.gr Πληροθορίες: Αν. Παζταλίδοσ Σηλέθωνο: 210-3443422

----- Σατ. Γ/νζη: Ανδρέα Παπανδρέοσ 37 Σ.Κ. Πόλη: 15180 Μαρούζι Ιζηοζελίδα: www.minedu.gov.gr Πληροθορίες: Αν. Παζταλίδοσ Σηλέθωνο: 210-3443422 ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ, ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΙ ΘΡΗΚΔΤΜΑΣΩΝ ----- ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΠΟΤΓΩΝ Π/ΘΜΙΑ ΚΑΙ Γ/ΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΓΙΔΤΘΤΝΗ ΠΟΤΓΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΗ Γ/ΘΜΙΑ ΔΚΠ/Η ΣΜΗΜΑ Α ----- Σατ. Γ/νζη: Ανδρέα

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. χολι Χοροφ Αντιγόνθ Βοφτου - Πολιτικι Διαχείριςθσ Cookie 1

Περιεχόμενα. χολι Χοροφ Αντιγόνθ Βοφτου - Πολιτικι Διαχείριςθσ Cookie 1 Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 1 1. Ειςαγωγή... 2 1.1 Σχετικά... 2 2. Γενικέσ Πληροφορίεσ για τα Cookies... 2 2.1 Οριςμόσ... 2 2.2 Χρήςη... 3 2.3 Τφποι... 3 2.4 Έλεγχοσ... 3 3. Cookies Σχολήσ... 4 3.1 Ειςαγωγή...

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ. Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ

Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ. Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ Συγγραφι επιςτθμονικισ εργαςίασ Η κορφφωςθ τθσ προςπάκειάσ μασ Περίγραμμα Ειςήγηςησ Στάδια υλοποίθςθσ τθσ επιςτθμονικισ εργαςίασ Δομι επιςτθμονικισ / πτυχιακισ εργαςίασ Ζθτιματα ερευνθτικισ και ακαδθμαϊκισ

Διαβάστε περισσότερα

Ηράκλειο, 14-9-2015 Αρικ. Εγκ.: Φ. 34.1/3/7596 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠ. ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΠΑΙΔΕΙΑ & ΘΡΗΚ/ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ Π. & Δ.

Ηράκλειο, 14-9-2015 Αρικ. Εγκ.: Φ. 34.1/3/7596 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΠ. ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΠΑΙΔΕΙΑ & ΘΡΗΚ/ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ Π. & Δ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Ηράκλειο, 14-9-2015 Αρικ. Εγκ.: Φ. 34.1/3/7596 ΤΠ. ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ, ΠΑΙΔΕΙΑ & ΘΡΗΚ/ΣΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΤΘΤΝΗ Π. & Δ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ ΑΣΣΙΚΗ Δ/ΝΗ Α/ΘΜΙΑ ΕΚΠ/Η Βϋ ΑΘΗΝΑ ΠΡΟ: χολικζσ Μονάδεσ Π.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

TA EΠΑΓΓΕΛΜΑΣΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΟΤ ΜΕΛΛΟΝΣΟ. Γυμνάςιο Αμυνταίου Β1

TA EΠΑΓΓΕΛΜΑΣΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΟΤ ΜΕΛΛΟΝΣΟ. Γυμνάςιο Αμυνταίου Β1 TA EΠΑΓΓΕΛΜΑΣΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΟΤ ΜΕΛΛΟΝΣΟ Γυμνάςιο Αμυνταίου Β1 Ποια είναι τα ιδανικά επαγγζλματα για να μπορζςω να είμαι ευτυχιςμζνοσ και επιτυχθμζνοσ ςτο μζλλον; Σι ζχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια ςτο

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτιςεισ & απαντιςεισ για τα ξφλινα πνευςτά

Ερωτιςεισ & απαντιςεισ για τα ξφλινα πνευςτά Τα νύλιμα! ΧΟΡΗΓΟΣ Ερωτιςεισ & απαντιςεισ για τα ξφλινα πνευςτά τα ξφλινα! 1. Γιατί τα λζμε ξφλινα πνευςτά; Πνευςτά ονομάηονται τα όργανα ςτα οποία ο ιχοσ παράγεται μζςα ςε ζνα ςωλινα απ όπου περνάει ο

Διαβάστε περισσότερα

Το γλωςςικό μάθημα. διδαςκαλία τησ γλώςςασ με τη βοήθεια του υπολογιςτή. 1. Ειςαγωγικά ςτοιχεία

Το γλωςςικό μάθημα. διδαςκαλία τησ γλώςςασ με τη βοήθεια του υπολογιςτή. 1. Ειςαγωγικά ςτοιχεία Το γλωςςικό μάθημα διδαςκαλία τησ γλώςςασ με τη βοήθεια του υπολογιςτή 1. Ειςαγωγικά ςτοιχεία Στα όςα ακολουκοφν δίνονται οριςμζνεσ ενδεικτικζσ περιπτϊςεισ γλωςςικισ διδαςκαλίασ (ςυγκεκριμζνα: διδαςκαλία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΟΩΠΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΗ

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΟΩΠΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΗ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΠΡΟΩΠΙΚΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΕ ΟΡΓΑΝΩΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΗ Ενότητα: Χ6. Οργάνωςη και υλοποίηςη εκπαιδευτικήσ δραςτηριότητασ Παράρτημα Χ6.2 Κατά την Εκπαιδευτική Δραςτηριότητα Εφορεία Εκπαίδευςησ Γενικήσ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ

ΤΙΤΛΟΣ: SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath. Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ ΤΙΤΛΟΣ: "SWITCH-ΠΩ ΝΑ ΚΑΣΑΦΕΡΕΙ ΣΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΟΣΑΝ Η ΑΛΛΑΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΤΚΟΛΗ" Σσγγραφείς: Chip Heath & Dan Heath Εκδόζεις: Κσριάκος Παπαδόποσλος/ΕΕΔΕ www.dimitrazervaki.com Περιεχόμενα ΣΡΕΙ ΑΝΑΠΑΝΣΕΧΕ ΔΙΑΠΙΣΩΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά.

Κάκε δικαίωμα ςυνδζεται με τα άλλα και είναι όλα το ίδιο ςθμαντκά. Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΙΑ ΤΑ ΔΙΙΚΑΙΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΙΔΙΙΟΥ Σε εύκολη γλώσσα «Δικαιϊματα» είναι κάτι που όλοι ζχουμε και πρζπει να μποροφμε να τα εφαρμόηουμε. Όλοι ζχουμε τα ίδια δικαιϊματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΟΙΚΙΜΟ ΑΤΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΕΙ 2013

ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΟΙΚΙΜΟ ΑΤΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΕΙ 2013 ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΟΙΚΙΜΟ ΑΤΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΕΙ 2013 Δ Ε Λ Σ Ι Ο Σ Τ Π Ο Τ H ΚΘϋ Εφορεία Προϊςτορικϊν & Κλαςικϊν Αρχαιοτιτων και θ Επιςτθμονικι Ομάδα των Αναςκαφϊν Αυγισ ςε ςυνεργαςία με το Διμο Καςτοριάσ οργανϊνουν

Διαβάστε περισσότερα

Πολυτεχνική Σχολή. Οδθγόσ Σπουδϊν

Πολυτεχνική Σχολή. Οδθγόσ Σπουδϊν Πολυτεχνική Σχολή Οδθγόσ Σπουδϊν Μεταπτυχιακό Πρό γραμμα Δόμόςτατική σ Μήχανική σ ΚΟΠΟ Το MSc in Structural Engineering παρζχει ςε Πολιτικοφσ Μθχανικοφσ και άλλουσ ςχετικοφσ πτυχιοφχουσ μία ςυγκεντρωμζνθ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή ςχεδίων δράςησ για τη βελτίωςη του εκπαιδευτικοφ ζργου

Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή ςχεδίων δράςησ για τη βελτίωςη του εκπαιδευτικοφ ζργου Δείκτησ Αξιολόγηςησ 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή ςχεδίων δράςησ για τη βελτίωςη του εκπαιδευτικοφ ζργου ΣΟΜΕΑ 5: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΕΙ ΚΑΙ ΔΡΑΕΙ ΒΕΛΣΙΩΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΕ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ Περιγραφή: Ο δείκτθσ αυτόσ

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιςτήμιο Θεςςαλίασ. Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τομζασ: Συγκοινωνιακόσ

Πανεπιςτήμιο Θεςςαλίασ. Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τομζασ: Συγκοινωνιακόσ Πανεπιςτήμιο Θεςςαλίασ Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τομζασ: Συγκοινωνιακόσ Μάκθμα: Σχεδιαςμόσ και Λειτουργία Αεροπορικϊν Συςτθμάτων Ζτοσ 5 ο Οδθγόσ μακιματοσ 2013 2014 ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΓΑΜΜΑ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΡΟΓΑΜΜΑΤΩΝ, ΣΕΜΙΝΑΙΩΝ & ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΓΑΣΤΘΙΟΥ ΗΩΓΑΦΙΚΘΣ ΤΘΣ Ε ΔΘΜΟΤΙΚΘΣ ΚΟΙΝΟΤΘΤΑΣ ΔΘΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΘΣ ΑΚΑΔΘΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2011 2012

ΡΟΓΑΜΜΑ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΡΟΓΑΜΜΑΤΩΝ, ΣΕΜΙΝΑΙΩΝ & ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΓΑΣΤΘΙΟΥ ΗΩΓΑΦΙΚΘΣ ΤΘΣ Ε ΔΘΜΟΤΙΚΘΣ ΚΟΙΝΟΤΘΤΑΣ ΔΘΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΘΣ ΑΚΑΔΘΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2011 2012 ΡΟΓΑΜΜΑ ΕΚΡΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΡΟΓΑΜΜΑΤΩΝ, ΣΕΜΙΝΑΙΩΝ & ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΓΑΣΤΘΙΟΥ ΗΩΓΑΦΙΚΘΣ ΤΘΣ Ε ΔΘΜΟΤΙΚΘΣ ΚΟΙΝΟΤΘΤΑΣ ΔΘΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΘΣ ΑΚΑΔΘΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2011 2012 Υπεφθυνη Εργαςτηρίου Εικαςτικών & Εφαρμοςμζνων Τεχνών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΤΠΗΡΕΙΑ ΑΠΟΚΣΗΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ

ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΤΠΗΡΕΙΑ ΑΠΟΚΣΗΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ ΗΛΕΚΣΡΟΝΙΚΗ ΤΠΗΡΕΙΑ ΑΠΟΚΣΗΗ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΣΑΤΣΟΣΗΣΑ Οδηγός Χρήσης Εφαρμογής Ελέγχου Προσφορών Αφοφ πιςτοποιθκεί ο λογαριαςμόσ που δθμιουργιςατε ςτο πρόγραμμα ωσ Πάροχοσ Προςφορϊν, κα λάβετε ζνα e-mail με

Διαβάστε περισσότερα

«Δε φοβάμαι τον κακό λφκο»

«Δε φοβάμαι τον κακό λφκο» Πρόγραμμα Αγωγισ Υγείασ «Δε φοβάμαι τον κακό λφκο» 12 ο Δθμοτικό Σχολείο Ηωγράφου http://12zografou.wordpress.com/ Τάξθ Βϋ Σχολικό Ζτοσ 2010-11 Δαςκάλα : Διευκφντρια: Γκίνθ Σταματίνα Κριτήρια Επιλογήσ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 3.2: Ανάπτυξθ και εφαρμογι παιδαγωγικών πρακτικών και πρακτικών αξιολόγθςθσ των μακθτών

Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 3.2: Ανάπτυξθ και εφαρμογι παιδαγωγικών πρακτικών και πρακτικών αξιολόγθςθσ των μακθτών Δείκτθσ Αξιολόγθςθσ 3.2: Ανάπτυξθ και εφαρμογι παιδαγωγικών πρακτικών και πρακτικών αξιολόγθςθσ των μακθτών ΤΟΜΕΑΣ 3: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφι: Ο δείκτθσ εξετάηει τισ παιδαγωγικζσ

Διαβάστε περισσότερα

Προπτυχιακό Πρόγραμμα ςτην Πληροφορική. Οδθγόσ Σπουδϊν

Προπτυχιακό Πρόγραμμα ςτην Πληροφορική. Οδθγόσ Σπουδϊν Προπτυχιακό Πρόγραμμα ςτην Πληροφορική Οδθγόσ Σπουδϊν ΕΙΑΓΩΓΗ Αμερικανικζσ πανεπιςτημιακζσ ςπουδζσ ςτην Πληροφορική Κατά τθ διάρκεια των προπτυχιακϊν ςπουδϊν ςτθν Πλθροφορικι (BSIT), οι φοιτθτζσ αποκτοφν

Διαβάστε περισσότερα

ΨΤΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΨΤΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΟ ΧΩΡΟ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ - ΨΧ92

ΨΤΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΨΤΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΟ ΧΩΡΟ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ - ΨΧ92 ΨΤΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΨΤΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΟ ΧΩΡΟ ΣΟΤ ΧΟΛΕΙΟΤ - ΨΧ92 Aργυροποφλου, Μαρία Ιωάννα, Kλινικόσ Ψυχολόγοσ, MSc, Ph.D. -Ψυχοκεραπεφτρια Γνωςιακισ / υμπεριφοριςτικισ κατεφκυνςθσ gmargirop@gmail.com,

Διαβάστε περισσότερα

Τα τζρατα πάνε μουςείο

Τα τζρατα πάνε μουςείο 150ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών Νομιςματικό Μουςείο Αθηνών Τα τζρατα πάνε μουςείο 1 Συμμετζχοντεσ Σχολείο: 150 ο δημοτικό ςχολείο Αθηνών Τάξη / Τμήμα: Δ1, Δ2 Αριθμόσ μαθητών: 30 Αριθμόσ παλιννοςτοφντων /

Διαβάστε περισσότερα

Internet a jeho role v našem životě Το Διαδίκτυο και ο ρόλοσ του ςτθ ηωι μασ

Internet a jeho role v našem životě Το Διαδίκτυο και ο ρόλοσ του ςτθ ηωι μασ Internet a jeho role v našem životě Το Διαδίκτυο και ο ρόλοσ του ςτθ ηωι μασ Διαδίκτυο: μια πόρτα ςτον κόςμο Πϊσ μπορεί κανείσ ςε λίγα λεπτά να μάκει ποιεσ ταινίεσ παίηονται ςτουσ κινθματογράφουσ, να ςτείλει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ Ενότητα 10: Ψυχοκινθτικι Αγωγι Χατηόπουλοσ Δθμιτρθσ Σχολι Επιςτιμθσ Φυςικισ Αγωγισ και Ακλθτιςμοφ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΘΤΑ 2: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΘ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Θ «Βοικεια» ςτον Υπολογιςτι

ΕΝΟΤΘΤΑ 2: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΘ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Θ «Βοικεια» ςτον Υπολογιςτι ΕΝΟΤΘΤΑ 2: ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Θ «Βοικεια» ςτον Υπολογιςτι Βοικεια (Help), Ευρετιριο, Κόμβοσ, Λζξθ κλειδί, Σφνδεςμόσ, Υπερκείμενο Τι είναι θ «Βοικεια» ςτουσ υπολογιςτζσ; Πώσ ενεργοποιοφμε

Διαβάστε περισσότερα

Μόδα είναι και αλλάηει

Μόδα είναι και αλλάηει Μόδα είναι και αλλάηει Οριςμόσ μόδασ Παροδικι ςυνικεια που για οριςμζνο χρονικό διάςτθμα γενικεφεται ςε μεγάλο φάςμα τθσ κοινωνίασ, ςε ότι αφορά τθν ενδυμαςία, τθν κόμμωςθ, τθ μουςικι. Κακρεφτίηει τισ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγθςθ των μακθτών ςτο Γυμνάςιο

Αξιολόγθςθ των μακθτών ςτο Γυμνάςιο Αξιολόγθςθ των μακθτών ςτο Γυμνάςιο Διδακτικό & ςχολικό Ζτοσ ΠΔ 126, ΦΕΚ 211/11-11-2016 Επιμζλεια: Νικόλαοσ Κοκκινάκθσ Διευθυντήσ 5 ου Γυμναςίου Νζασ Ιωνίασ Αξιολόγθςθ των μακθτών ςτο Γυμνάςιο Διδακτικό

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλεία δραστηριοτήτων LAMS Σφντομθ Αναφορά

Εργαλεία δραστηριοτήτων LAMS Σφντομθ Αναφορά Εργαλεία δραστηριοτήτων LAMS Σφντομθ Αναφορά Σφντομθ αναφορά ςτα εργαλεία δραςτθριοτιτων και ροισ για τθ δθμιουργία ακολουκιϊν μακθςιακϊν δραςτθριοτιτων (ενοτιτων / μακθμάτων) και προτάςεισ για τθν χριςθ

Διαβάστε περισσότερα

Ευέλικτη Ζώνη τρίτης τάξης «Τα δώρα της ελληνικής γης: Ιστορία- Λαογραφία-Παράδοση» Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Θεσσαλονίκης Γ' τάξη

Ευέλικτη Ζώνη τρίτης τάξης «Τα δώρα της ελληνικής γης: Ιστορία- Λαογραφία-Παράδοση» Πρότυπα Εκπαιδευτήρια Θεσσαλονίκης Γ' τάξη Ευέλικτη Ζώνη τρίτης τάξης «Τα δώρα της ελληνικής γης: Ιστορία- Λαογραφία-Παράδοση» Μζςα από τα μακιματα τθσ Γλϊςςασ, τθσ Μελζτθσ, τθσ Ιςτορίασ, τθσ Μουςικισ, των Εικαςτικϊν, τθσ Γυμναςτικισ, τθσ πλθροφορικισ

Διαβάστε περισσότερα

Νηπιαγωγείο Παμφίλων

Νηπιαγωγείο Παμφίλων Νηπιαγωγείο Παμφίλων Εκπαιδευτικοί που ςυμμετείχαν: Χριςτοδοφλου Χρυςοφλα Τςάτςου Αναςταςία Σεντελίδου Αλεξάνδρα Αρικμόσ μακθτϊν: 26 (προνιπια-νιπια) Διαςτάςεισ- όψεισ του θζματοσ που προςεγγίςαμε Διαδικαςία

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ. Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ

Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ. Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ Δίκτυο Natura 2000 Συνεργαςία για τθν Προςταςία τθσ Φφςθσ Δζςπω Ζαβροφ Λειτουργόσ Περιβάλλοντοσ Τμιμα Περιβάλλοντοσ Στόχοσ Δικτφου Natura 2000 Διατιρθςθ, προςταςία και βελτίωςθ φυςικϊν οικοτόπων και άγριων

Διαβάστε περισσότερα

ΘΥ101: Ειςαγωγι ςτθν Πλθροφορικι

ΘΥ101: Ειςαγωγι ςτθν Πλθροφορικι Παράςταςη κινητήσ υποδιαςτολήσ ςφμφωνα με το πρότυπο ΙΕΕΕ Δρ. Χρήστος Ηλιούδης το πρότυπο ΙΕΕΕ 754 ζχει χρθςιμοποιθκεί ευρζωσ ςε πραγματικοφσ υπολογιςτζσ. Το πρότυπο αυτό κακορίηει δφο βαςικζσ μορφζσ κινθτισ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗN ΙΣΤΟΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗN ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗN ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ Στ Μάθημα: Ιςτορία Κεφάλαια: 18 Η Επανάςταςθ αρχίηει από τθ Μολδοβλαχία 19 Η Επανάςταςθ εξαπλϊνεται Άμεςοσ ςτόχοσ: Nα παρατθριςουν και να εξερευνιςουν ιςτορικό χάρτθ, να

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Ειςαγωγή Τπάρχουν τρία επίπεδα ςτα οποία καλείςτε να αξιολογιςετε το εργαςτιριο D-ID: Νζα κζματα Σεχνολογία Διδακτικι Νέα θέματα Σο εργαςτιριο κα ειςαγάγουν τουσ ςυμμετζχοντεσ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΙΙ Ενότθτα 3: Κοινωνικζσ ικανότθτεσ και «ευ αγωνίηεςκαι» Χατηόπουλοσ Δθμιτρθσ Σχολι Επιςτιμθσ Φυςικισ

Διαβάστε περισσότερα

Το έργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο τησ δημιουργίασ βίντεο για τα MOOC του υποέργου 4 με τίτλο «Μονάδα Εςωτερικήσ Αξιολόγηςησ και Επιμόρφωςησ» τησ Πράξησ

Το έργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο τησ δημιουργίασ βίντεο για τα MOOC του υποέργου 4 με τίτλο «Μονάδα Εςωτερικήσ Αξιολόγηςησ και Επιμόρφωςησ» τησ Πράξησ Το έργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο τησ δημιουργίασ βίντεο για τα MOOC του υποέργου 4 με τίτλο «Μονάδα Εςωτερικήσ Αξιολόγηςησ και Επιμόρφωςησ» τησ Πράξησ «Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιςτήμιο», η οποία έχει ενταχθεί

Διαβάστε περισσότερα

67 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων και 18 Μαϊου 2012 Λιοςίων 195. Ακινα Τθλ:

67 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων και 18 Μαϊου 2012 Λιοςίων 195. Ακινα Τθλ: 67 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων 15-16 και 18 Μαϊου 2012 Λιοςίων 195. Ακινα 104 45 Τθλ: 210 83 10 330 Τριιμερο Εκπαιδευτικών Πολιτιςτικών Ακλθτικών Δρώμενων 15-16

Διαβάστε περισσότερα

«Χάρβεϊ» *Art therapy* Αριάδνθ Λεγάκθ

«Χάρβεϊ» *Art therapy* Αριάδνθ Λεγάκθ «Χάρβεϊ» *Art therapy* Αριάδνθ Λεγάκθ *Art therapy* H Art therapy, ι αλλιϊσ θεραπεία τέχνησ, είναι μια μορφι κεραπείασ που χρθςιμοποιεί τθ δθμιουργικι διαδικαςία μζςω τθσ τζχνθσ, για να βελτιϊςει τθ φυςικι

Διαβάστε περισσότερα
2024 © DocPlayer.gr Πολιτική Απορρήτου | Όροι Χρήσης | Σχόλια