Παράγωγα αίματος: και συντήρησης - Έλεγχος ποιότητας. Λίλιαν Καβαλλιέρου - Σιώνη Υπηρεσία Αιμοδοσίας

Transcript

1 Παράγωγα αίματος: Μορφές παραγώγων - Διαδικασίες παρασκευής και συντήρησης - Έλεγχος ποιότητας Λίλιαν Καβαλλιέρου - Σιώνη Υπηρεσία Αιμοδοσίας Γεν. Νοσοκομείο Μελισσίων Αμαλία Φλέμιγκ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΓΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΟΥΣ «Η Αιμοδοσία το 2010» 31/05/ /06/ /09/2010

2 Η μετάγγιση αίματος ή παραγώγων του είναι βασικό όπλο της σύγχρονης θεραπευτικής / αιμοθεραπείας Η μετάγγιση αίματος είναι σωτήρια αλλά δεν είναι απαλλαγμένη κινδύνων Η πιστή εφαρμογή των νομοθετικών κανόνων της Αιμοδοσίας και συστημάτων ποιότητας περιορίζει σημαντικά τα σφάλματα / παρενέργειες / ανεπιθύμητες αντιδράσεις κατά την αιμοληψία και τη μετάγγιση Μετάγγιση Χορήγηση του σωστού προϊόντος αίματος στο σωστό ασθενή κατά την ενδεδειγμένη χρονική στιγμή. Η μετάγγιση χρησιμοποιείται α) για διατήρηση της δυνατότητας μεταφοράς οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα και β) για αποκατάσταση των αιμορραγικών διαταραχών και των διαταραχών της πήξης του αίματος

3 Παράγωγο αίματος (blood product): Οποιοδήποτε παράγωγο αίματος ή πλάσματος του ανθρώπου που προορίζεται για θεραπευτική χρήση Προϊόν αίματος (blood component): Συστατικό του αίματος που παρασκευάζεται με χρήση συμβατικής μεθοδολογίας ( φυγοκέντρηση, διήθηση, κατάψυξη ) των Υπηρεσιών Αιμοδοσίας για θεραπευτική χρήση Directive 2002/98/EC, edqm η έκδοση

4 Ασταθή (labile) προϊόντα ανθρώπινου αίματος Ολικό αίμα Συμπυκνωμένα Ερυθρά Συμπυκνωμένα αιμοπετάλια Πρόσφατα κατεψυγμένο πλάσμα Νωπό πλάσμα Προγονικά αιμοποιητικά κύτταρα Ευρωπαϊκή Επιτροπή Αιμοδοσίας

5 Σταθερά (medicinal) βιομηχανοποιημένα προϊόντα/παράγωγα παράγωγα ανθρώπινου αίματος Λευκωματίνη Συμπυκνωμένοι παράγοντες πήξεως και αντιπρωτεάσες Ανοσοσφαιρίνες ενδομυϊκές και ενδοφλέβιες Προθρομβινικό σύμπλεγμα Συμπύκνωμα αντιθρομβίνης ΙΙΙ Αντιαναστολείς πήξεως Συμπύκνωμα ινωδογόνου Ευρωπαϊκή Επιτροπή Αιμοδοσίας

6 Διαδικασίες παρασκευής προϊόντων αίματος Επιλογή συστήματος ασκού και αντιπηκτικού Αρχές φυγοκέντρησης Αρχές διαχωρισμού Κατάψυξη και απόψυξη Λευκαφαίρεση Κρυοκαθίζηση Ακτινοβόληση Μείωση παθογόνων / Αδρανοποίηση Κλασματοποίηση Σύστημα ποιότητας

7 Επιλογή συστήματος ασκού Γενικές προδιαγραφές συστημάτων ασκού: Οι ασκοί που χρησιμοποιούνται πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Φαρμακοποιίας και των άλλων προτύπων ποιότητας ( ISO 9001, 9002, 3826/93, GMP, CE mark, FDA, SPM/OQW ) ως προς την αιμοσυμβατότητα, βιοσυμβατότητα και άλλες παραμέτρους ( συνοπτική περιγραφή, σχεδιασμός, κατασκευή, δορυφορικοί ασκοί, ετικέτες, φάκελοι συσκευασίας, κιβώτιο μεταφοράς, διανομή, εξυπηρέτηση, κ.α ) Διάταξη πολλαπλών ασκών- κλειστό σύστημα 11 τύποι συστημάτων ασκών (3 τύποι διπλών ασκών 35 ή 42 ημερών για ΣΕ - πλάσμα, ΣΕ - αιμοπετάλια / 3 τύποι τριπλών ασκών 35 ή 42 ημερών για ΣΕ - πλάσμα, ΣΕ πλάσμα - αιμοπετάλια και 5 τύποι τετραπλών ασκών 35 ή κυρίως 42 ημερών για ΣΕ πλάσμα αιμοπετάλια, ΛΣΕ πλάσμα αιμοπετάλια, ΛΣΕ πλάσμα και ΛΣΠΕ - πλάσμα)

8 Ιστορία των ασκών / αντιπηκτικών Η πρώτη μετάγγιση γίνεται το 1492 στον Πάπα Ιννοκέντιο τον 8 ο. Η πρώτη λεπτομερειακή περιγραφή της τεχνικής της μετάγγισης βρίσκεται σε πραγματεία του A. Libanius το Το 1914 χρησιμοποιούνται τα κιτρικά άλατα σαν αντιπηκτικό διάλυμα συντήρησης από το Βέλγο ιατρό Albert Hustin Επινοείται ο πλαστικός ασκός συλλογής αίματος από τον C.Walter CPD 1979 CPDA-1, 35 ημέρες ημέρες

9 Επιλογή αντιπηκτικού Γενικές προδιαγραφές αντιπηκτικού: Αντιπηκτικό διάλυμα ασκού: κιτρικά ιόντα και θρεπτικές ουσίες για τα κύτταρα ( γλυκόζη, αδενίνη CPD citrate, phosphate, dextrose 35 ημέρες CP2D citrate, phosphate, double dextrose and additive solution 3 42 ημέρες CPDA, CPDA1 citrate, phosphate, dextrose, adenine 35 ημέρες SAG-M sodium chloride, adenine, glucose, mannitol 42 ημέρες Κιτρικό Νάτριο Αποτρέπει την πήξη του αίματος, δεσμεύοντας το Ca Κιτρικό οξύ Ρυθμίζει το ph, επιτυγχάνοντας υψηλή συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου Χλωριούχο Νάτριο Παρέχει ισοτονικότητα και κατάλληλη ωσμωτική ισχύ Όξινο Φωσφορικό Νάτριο Παρέχει ισοτονικότητα και κατάλληλη ωσμωτική ισχύ Μαννιτόλη Προστατεύει από αιμόλυση και υποστηρίζει την ακεραιότητα της μεμβράνης των ερυθρών Αδενίνη Απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των ερυθρών και υποστηρίζει την παραγωγή του ΑΤP που είναι απαραίτητο για την παροχή ενέργειας Δεξτρόζη Πηγή διατροφής για τα ερυθροκύτταρα Μονοφωσφορικό Νάτριο υποστηρίζει την παραγωγή του ΑΤP που είναι απαραίτητο για την παροχή ενέργειας, ενισχύει τη γλυκόλυση Γλυκόζη Απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των ερυθρών, ενεργειακή υποστήριξη λειτουργιών ερυθροκυττάρων μέσω ATP

10 Βλάβες διατήρησης / συντήρησης Μορφολογικές αλλοιώσεις ΑΤΡ με αποτέλεσμα μεταβολή του σχήματος και της ευκαμψίας των ερυθρών και λιπιδίων της μεμβράνης (ανάπτυξη σφαιροκυττάρων) Λειτουργικές διαταραχές μεταβολίζουν τη γλυκόζη του συντηρητικού διαλύματος, παράγεται γαλακτικό, αρχίζει ph, μείωση της γλυκόλυσης, καλίου, απελευθερώνεται από τα αιμολυμένα ερυθρά σίδηρος, ελεύθερη Hb και λιπίδια των μεμβρανών το 2,3-DPG, το οργανικό φωσφορικό που δεσμεύεται με την deoxyhb και διευκολύνει την απελευθέρωση Ο 2 γίνεται μη προσδιορίσιμο μετά 1 εβδομάδα συντήρησης ωστόσο αναγεννάται in vivo και αποκαθίσταται εντός 24 ωρών από τη μετάγγιση Οι βλάβες συντήρησης πιθανόν ευθύνονται για την μετά μετάγγιση ανοσοκαταστολή και ανεπάρκεια οργάνων, την αγγειοσυστολή και την πνευμονική βλάβη, όμως δεν αποδείχθηκε ότι τα πρόσφατα RBCs (<7 ημερών) είναι καλύτερα των συντηρημένων

11 Αρχές φυγοκέντρησης Οι παράμετροι της φυγοκέντρησης ( δύναμη G, επιτάχυνση, χρόνος, επιβράδυνση ) θα καθορίσουν τη σύνθεση του επιθυμητού προϊόντος. Η συμπεριφορά καθίζησης των κυττάρων του αίματος καθορίζεται από το μέγεθός τους, από τη διαφορά ανάμεσα στην πυκνότητά τους και στην πυκνότητα του περιβάλλοντος υγρού, από το ιξώδες του μέσου και από την πλαστικότητα του σχήματος των κυττάρων σε συνάρτηση με την θερμοκρασία ( 20º C ) Πρώτη φάση φυγοκέντρησης περιβάλλον υγρό είναι ένα μείγμα από πλάσμα και αντιπηκτικό. Τα λευκά και τα ερυθρά λόγω μεγαλύτερου όγκου καθιζάνουν ταχύτερα από τα αιμοπετάλια Μετέπειτα φάση φυγοκέντρησης τα ερυθρά και τα λευκά καθιζάνουν στο κατώτερο τμήμα του ασκού ενώ το ανώτερο τμήμα περιέχει πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια ( PRP ) PRP g/ 10 min, PPP από PRP 800g/15 min ή PPP από ολικό 2000g/20 min Παράταση φάσης φυγοκέντρησης καθίζηση αιμοπεταλίων στην επιφάνεια της στιβάδας των ερυθρών, η πλειονότητα των λευκών κάτω από τα αιμοπετάλια και στον πυθμένα τα ερυθρά Ταχεία φυγοκέντρηση Πλάσμα χωρίς κύτταρα ( PPP )

12 Αρχές διαχωρισμού Διαχωρισμός μετά την αρχική φυγοκέντρηση Διαχωρισμός μετά από αρχική διήθηση, με φίλτρο Το σύστημα ασκού απομακρύνεται από τη φυγόκεντρο, τοποθετείται σε σύστημα αφαίρεσης και τα προϊόντα μεταφέρονται σε δορυφόρους ασκούς Η τεχνική παρασκευής προϊόντων διαθέτει 4 επιλογές μετά την αρχική φυγοκέντρηση και 1 επιλογή μετά την αρχική διήθηση με φίλτρο Η εκτίμηση των αποτελεσμάτων φαίνεται στον πίνακα

13 Αρχές διαχωρισμού Διαχωρισμός μετά την αρχική φυγοκέντρηση Διαχωρισμός μετά από αρχική διήθηση, με φίλτρο Άλλες αρχές διαχωρισμού Φυγοκέντρηση ζώνης Φυγοκέντρηση αντίθετου ρεύματος ή έκλουση Διήθηση διασταυρούμενης ροής Διήθηση βάθους και επιφάνειας, με 4 μηχανισμούς παγίδευσης σε φίλτρο ( λευκαφαίρεση ) Πλύση κυτταρικών στοιχείων

14 Διαχωρισμός ολικού αίματος

15 Ολικό αίμα: Διαχωρισμός

16

17 Γενικά χαρακτηριστικά των ΣΕ Ο όγκος, ο Ht και ο χρόνος συντήρησης των ΣΕ θα βασιστεί στο αντιπηκτικό και συντηρητικό διάλυμα που χρησιμοποιείται κατά την παραγώγιση / επεξεργασία Η μετάγγιση των ΣΕ ενδείκνυται στη θεραπεία της συμπτωματικής αναιμίας - hemoglobin <7-8 8 g/dl, στην αρχή της οξείας απώλειας αίματος (απώλεια όγκου αίματος >15% ), και σε ασθενείς με χρόνια αναιμία, η οποία είναι δευτεροπαθής μετά από καταστολή μυελού των οστών. Μία μονάδα ΣΕ αναμένεται να αυξήσει τα επίπεδα της Hb κατά 1 g/dl ή τον Ht περίπου 3%, σε ένα μέσου βάρους ενήλικα. Η συνιστώμενη δόση για τον παιδιατρικό πληθυσμό είναι ml/ kg. Ileana Lopez Plaza, Centralized Transfusion Service

18 ΣΕ Anticoagulant / Preservative CDP Ad sol CPDA-1 Volume ( ml) Hematocrit (%) Storage Time at 1-6 C (days)

19 Συμπυκνωμένα ερυθρά Ιδιότητες Λαμβάνεται με αφαίρεση του πλάσματος με ενσωματωμένες συσκευασίες μεταφοράς, μέσω φυγοκέντρησης ήπιας / υψηλής ταχύτητος. Έχουν όγκο ml και Ht 55%-80% Mία μονάδα αυξάνει την Hb σε ενήλικα κατά 1 g/dl σε 2-24h μετά τη μετάγγιση (πρακτικά ποικίλλει με το ύψος και βάρος του ασθενούς, την παρουσία ή μη σπληνομεγαλίας ή νεφρικής ανεπάρκειας, τη συγκέντρωση Hb της μεταγγιζόμενης μονάδας RBCs, την ηλικία των RBCs) Ο χρόνος επιβίωσης των ερυθροκυττάρων στο αίμα είναι ημέρες, με αναλογία μείωσης καθημερινά λιγότερο από 1%. O μέσος χρόνος επιβίωσης των μεταγγιζομένων πρόσφατων ερυθρών είναι περίπου 58 ημέρες Συνιστώμενος μέγιστος χρόνος μετάγγισης 4h

20 Παραγώγιση ΣΕ Μία πρότυπη μονάδα ολικού αίματος αποτελείται από περίπου 450 ml αίματος που έχει ληφθεί σε ασκό με 63 ml αντιπηκτικό (citrate, phosphate, double dextrose - CP2D ). Τα ΣΕ παράγονται μέσω φυγοκέντρησης με απομάκρυνση του υπερκείμενου πλάσματος και των αιμοπεταλίων. Στην συνέχεια προστίθενται 100 ml AS-3 σαν συντηρητικό. Η μονάδα αυτή των ΣΕ έχει έναν μέσο Ht περίπου 55% και χρόνο ζωής 42 ημέρες. Όλες οι μονάδες που παρασκευάζονται στις Canadian/ American Blood Services υφίστανται λευκαφαίρεση προ αποθήκευσης. Jacquelyn Fredrick, American Red Cross Biomedical Services, 2001

21 Παράμετροι συντήρησης ΣΕ Filtered Χαμηλή κατανάλωση γλυκόζης Χαμηλή παραγωγή γαλακτικού οξέος Χαμηλή LDH απελευθέρωση Χαμηλή αναλογία αιμόλυσης Υψηλότερο ph Χαμηλός σχηματισμός μικροσυσσωρεύσεων Non Filtered Υψηλή κατανάλωση γλυκόζης Υψηλή παραγωγή γαλακτικού οξέος Υψηλή LDH απελευθέρωση Υψηλή αναλογία αιμόλυσης Χαμηλότερο ph Υψηλότερη αναλογία σχηματισμού μικροσυσσωρεύσεων

22 Ερυθροκύτταρα μετά από αφαίρεση της στιβάδας των λευκοκυττάρων Ερυθροκύτταρα buffy coat removed, BCR Προϊόν που παρασκευάζεται με διαχωρισμό ενός μέρους του πλάσματος και της στιβάδας των λευκοκυττάρων από τα ερυθροκύτταρα Γίνεται φυγοκέντρηση και στη συνέχεια το πλάσμα και ml της στιβάδας των λευκοκυττάρων διαχωρίζονται. Προστίθεται στην μονάδα των ερυθροκυττάρων ποσότητα πλάσματος ώστε να προκύψει Ht Αποθήκευση :Ολικό αίμα έως 24 ώρεςσεθερμοκρασίαδωματίου+20 º C έως +24 º C επεξεργασία θερμοκρασία+2 º C έως +6 º C Χαρακτηριστικά Όγκος επεξεργασμένης μονάδας 250±50 ml, ποσότητα ερυθρών μειωμένη κατά ml, περιεκτικότητα σε λευκοκύτταρα <1.2 x10 9, περιεκτικότητα σε αιμοπετάλια < 20 x 10 9

23 Ερυθροκύτταρα σε θρεπτικό διάλυμα με πρόσθετες ουσίες Ερυθροκύτταρα με additive solution, AS Προϊόν που παρασκευάζεται με απομάκρυνση του πλάσματος και προσθήκη κατάλληλου θρεπτικού διαλύματος, όγκου ml Βασικό συντηρητικό CPD. Θρεπτικά διαλύματα: Χλωριούχο Νάτριο, αδενίνη, γλυκόζη και μαννιτόλη διαλυμένα σε νερό ή κιτρικά ιόντα, μαννιτόλη, φωσφορικά ιόντα και γουανοσίνη Αποθήκευση μετά την επεξεργασία θερμοκρασία +2 º C έως +6 º C με χρονική διάρκεια σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονικό όριο του συγκεκριμένου συστήματος Χαρακτηριστικά Όγκος επεξεργασμένης μονάδας καθορίζεται ανάλογα με το σύστημα παρασκευής, ποσότητα ερυθροκυττάρων όπως της αρχικής μονάδας, περιεκτικότητα σε λευκοκύτταρα x 10 9, περιεκτικότητα σε αιμοπετάλια ανάλογα με τη μέθοδο φυγοκέντρησης, Ht

24 Ερυθροκύτταρα με αφαίρεση της στιβάδας των λευκοκυττάρων σε θρεπτικό διάλυμα Ερυθροκύτταρα buffy coat removed με additive solution, AS BCR Προϊόν που παρασκευάζεται με απομάκρυνση του πλάσματος και της στιβάδας των λευκοκυττάρων από τα ερυθροκύτταρα με επακόλουθη προσθήκη κατάλληλου θρεπτικού διαλύματος, όγκου ml Γίνεται φυγοκέντρηση και στη συνέχεια το πλάσμα και ml της στιβάδας των λευκοκυττάρων διαχωρίζονται. Βασικό συντηρητικό CPD. Θρεπτικά διαλύματα: Χλωριούχο Νάτριο, αδενίνη, γλυκόζη και μαννιτόλη διαλυμένα σε νερό ή κιτρικά ιόντα, μαννιτόλη, φωσφορικά ιόντα και γουανοσίνη Αποθήκευση μετά την επεξεργασία θερμοκρασία +2 º C έως +6 º C με χρονική διάρκεια σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονικό όριο του συγκεκριμένου συστήματος Χαρακτηριστικά Όγκος επεξεργασμένης μονάδας καθορίζεται ανάλογα με το σύστημα παρασκευής, ποσότητα ερυθροκυττάρων όπως της αρχικής μονάδας, περιεκτικότητα σε λευκοκύτταρα <1.2 x10 9, περιεκτικότητα σε αιμοπετάλια < 20 x 10 9, Ht

25 Κρυοσυντηρημένα Ερυθροκύτταρα Ερυθροκύτταρα με προσθήκη κρυοπροστατευτικού διαλύματος Προϊόν που παρασκευάζεται από ολικό αίμα, κατά προτίμηση μέσα σε 7 ημέρες από τη συλλογή, καταψύχεται με προσθήκη κρυοπροστατευτικού διαλύματος. Πριν τη χορήγηση τα κύτταρα αποψύχονται, πλένονται και προστίθενται σε ισότονο διάλυμα χλωριούχου νατρίου ή σε θρεπτικό άλλο διάλυμα Μέθοδος παρασκευής : Δύο μέθοδοι ( υψηλή συγκέντρωση γλυκερόλης - χαμηλή συγκέντρωση γλυκερόλης ) Αποθήκευση μετά την επεξεργασία θερμοκρασία από 60 ο έως 80 ο C ήκαι χαμηλότερη ( 140 ο έως 150 ο C σε υγρό άζωτο ) για διάστημα μέχρι 10 έτη. Μετά την απόψυξη αποθήκευση σε θερμοκρασία +2 º C έως +6 º C. Οχρόνος αποθήκευσης μετά την πλύση πρέπει να είναι ο βραχύτερος δυνατός και οπωσδήποτε όχι μεγαλύτερος των 24 ωρών από την παρασκευή τους Ενδείξεις ειδικές : σπάνια ομάδα αίματος / πολλαπλά αλλοαντισώματα, ειδική περίπτωση αυτόλογης

26 Ερυθροκύτταρα αφαίρεσης Προϊόν που παρασκευάζεται από μονό δότη με χρήση αυτοματοποιημένης διάταξης διαχωρισμού κυττάρων. Η τυπική διαδικασία αφαίρεσης ερυθροκυττάρων αποδίδει μία ή δύο μονάδες ερυθρών που έχουν συλλεχθεί από τον ίδιο δότη. Ανάλογα με τη μέθοδο παρασκευής και το μηχάνημα διαχωρισμού, παρέχεται η δυνατότητα παρασκευής μονάδων με προβλέψιμο, αναπαραγώγιμο και τυποποιημένο περιεχόμενο ερυθροκυττάρων. Αποθήκευση θερμοκρασία +2 º C έως +6 º C με χρονική διάρκεια σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονικό όριο του συγκεκριμένου συστήματος ( αντιπηκτικού / προσθετικού διαλύματος ). Αν έχει χρησιμοποιηθεί φίλτρο λευκαφαίρεσης, ο χρόνος αποθήκευσης περιορίζεται σε 24 ώρες σε θερμοκρασία +2 º C έως +6 º C

27 Πλυμένα ερυθρά Προϊόν αίματος μετά την αφαίρεση του πλάσματος, των λευκοκυττάρων και των αιμοπεταλίων, μέσω φυγοκέντρησης. Τα ερυθροκύτταρα υποβάλλονται σε επεξεργασία - πλύση των ερυθρών σε ισότονο διάλυμα φυσιολογικού ορού και φυγοκέντρηση ( κατά προτίμηση υπό ψύξη ) Ιδιότητες: Όγκος ποικίλλει, Hct κυμαίνεται μεταξύ 0,65-0,75 0,75, κάθε μονάδα περιέχει 40g Hb, λευκοκύτταρα <1.2x10 9 και πρωτεΐνες <30 mg. Αποθήκευση μετά την επεξεργασία θερμοκρασία +2 º C έως +6 º C. Οχρόνος αποθήκευσης πρέπει να είναι ο βραχύτερος δυνατός και οπωσδήποτε όχι μεγαλύτερος των 24 ωρών από την παρασκευή τους Ενδείξεις: σε ασθενείς με αντισώματα anti-iga σε ασθενείς με προηγούμενες σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. σε ειδικές περιπτώσεις θετικής αμέσου Coombs

28 Παραγώγιση αιμοπεταλίων Τα συμπυκνωμένα αιμοπετάλια προέρχονται από αιμοληψία ολικού αίματος ή από αφαίρεση. Τα συμπυκνωμένα-ανακτηθέντα αιμοπετάλια από αιμοληψία ολικού αίματος περιέχουν τουλάχιστον 55 x 10 9 αιμοπετάλια, που αιωρούνται σε 50 ml πλάσματος. Η συνήθης θεραπευτική δόση ενηλίκου είναι 5 μονάδες ανακτηθέντων αιμοπεταλίων. Αιμοπετάλια αφαίρεσης μονού δότη ( λαμβάνονται με χρήση αυτοματοποιημένης διάταξης διαχωρισμού κυττάρων ) αντιστοιχούν σε 4 έως 8 μονάδες ανακτηθέντων και περιέχουν τουλάχιστον 300 x 10 9 αιμοπετάλια. Και τα δύο προϊόντα έχουν μέγιστο χρόνο ζωής 5 ημέρες σε 20 C. Μία μονάδα αιμοπεταλίων αφαίρεσης περιέχει το ισοδύναμο 6 μονάδων pooled αιμοπεταλίων και αυτό θεωρείται μία επαρκής δόση για ενήλικα μέσου μεγέθους. Τα ανακτηθέντα αιμοπετάλια παράγονται μέσω λευκαφαίρεσης προ αποθήκευσης αλλά μπορεί να περιέχουν μικρό αριθμό ερυθροκυττάρων, που δυνητικά οδηγούν σε αλλοανοσοποίηση. Τα αιμοπετάλια αφαίρεσης είναι λευκαφαιρεμένα εξ αρχής. Σε ένα μέσο ενήλικα, 5 μονάδες ανακτηθέντων αιμοπεταλίων ή μία μονάδα αιμοπεταλίων αφαίρεσης αναμένεται να αυξήσει τον αριθμό των αιμοπεταλίων σε 25 έως 50 x 10 9 /L Jacquelyn Fredrick, American Red Cross Biomedical Services, 2001,2007

29

30 Μέθοδοι παραγώγισης ανακτηθέντων αιμοπεταλίων Παρασκευή πλάσματος πλούσιου σε αιμοπετάλια ( platelet rich plasma ) Παρασκευή αιμοπεταλίων από πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια Παρασκευή αιμοπεταλίων από τη στιβάδα των λευκοκυττάρων Ο όγκος, o αριθμός και η δόση των αιμοπεταλίων εξαρτώνται από τη μέθοδο της συλλογής. Ο χρόνος αποθήκευσης είναι 5 ημέρες. Μόλις δεξαμενοποιηθούν ( pooled ), ο χρόνος αποθήκευσης γίνεται 4 ώρες.

31 Αιμοπετάλια Harvesting Method Whole Apheresis single pooled Volume (ml) x units Platelet Yield (x ) x units 4 Storage time at C under mild agitation 5 days 4 hrs from pooling 5 days Dose Recommendation 1 unit/ 10 kg 1 unit/10kg 1 pack

32 Παραγώγιση πλάσματος Το πλάσμα προς μετάγγιση παρασκευάζεται με φυγοκέντρηση ολικού αίματος από μονό δότη και στη συνέχεια αποθηκεύεται σε < -30 C. Μεγαλύτεροι όγκοι πλάσματος είναι δυνατόν να συλλεγούν με χρήση αυτοματοποιημένης αφαίρεσης. Μία πρότυπη μονάδα πλάσματος έχει όγκο ml όταν συλλέγεται από ολικό αίμα ή ml όταν λαμβάνεται από αφαίρεση (FFPA). Το πλάσμα που καταψύχεται μέσα σε 8 ώρες από την προσφορά αιμοληψία θεωρείται / καλείται FFP, με χρόνο ζωής 1 έτος Jacquelyn Fredrick, American Red Cross Biomedical Services, 2001

33 Παραγώγιση FFP πλάσματος Το πρόσφατα κατεψυγμένο πλάσμα (FFP) είναι το πλάσμα που έχει ληφθεί από μία μονάδα αίματος και έχει καταψυχθεί σε ή μικρότερη θερμοκρασία των -18 C μέσα σε 8 ώρες από τη συλλογή. Το FFP περιέχει παράγοντες πήξης σε φυσιολογική ποσότητα και είναι ελεύθερο ερυθρών, λευκών και αιμοπεταλίων. Δεν είναι ένα συμπύκνωμα παραγόντων πήξεως. Μία μονάδα FFP είναι περίπου 225 ml και πρέπει να είναι ABO συμβατή με τα ερυθρά του λήπτου. Δεν απαιτείται συμβατότητα Rh ή δοκιμασία διασταύρωσης. Συντηρείται κατεψυγμένο στους -18 και πλέον βαθμούς C για τη διαφύλαξη όλων των αιμοστατικών παραγόντων συμπεριλαμβανομένων των ασταθών factors V και VIII. Το FFP αποψύχεται στους 37 C ( υδατόλουτρο ) μετά τη ζήτηση (20-30 minutes) και μπορεί να συντηρηθεί μετά την απόψυξη μέχρι 24 ώρες σε 1-6 C. Το FFP αναμένεται να αυξήσει τη δραστικότητα του παράγοντα πήξης κατά 20%.

34 FFP Fresh Frozen Thawed Volume ( ml) Harvesting Made from whole blood 24 hrs after Availability (min.) for transfusion 30 min. to thaw ready for transfusion Storage time at 1-6 C 24 hours post thawing 5 days after Contents Normal levels of all All normal factor levels except F VIII Dose ml/kg ml/ kg

35 Το τέλειο και ιδανικό FFP % διόρθωση των διαταραχών της πήξης Καμία μετάδοση ιών ή vcjd Καμία παρενέργεια Κανένα αντιπηκτικό ή προσθετικό Μη αναγκαία διασταύρωση για ABO ή RhD Εύκολη αποθήκευση, άμεσα διαθέσιμο, με μεγάλη διάρκεια ζωής Φθηνό προϊόν δεν υπάρχει

36 Διαδικασίες συντήρησης / αποθήκευσης προϊόντων αίματος (Ι) Ολικό αίμα: Διατήρηση σε περιβάλλον με ελεγχόμενη θερμοκρασία μεταξύ +2ºC και + 6ºC. Για τη μεταφορά του αίματος πρέπει να χρησιμοποιούνται επικυρωμένα συστήματα μεταφοράς που διασφαλίζουν ότι στο τέλος του μέγιστου χρόνου μεταφοράς των 24 ωρών, η θερμοκρασία δεν θα έχει υπερβεί τους + 10 ºC. Εναλλακτικά, το ολικό αίμα μπορεί να συντηρηθεί για διάστημα έως και 24 ωρών σε χώρο με θερμοκρασία +20ºC και +24ºC, συνθήκη για παρασκευή αιμοπεταλίων ΣΕ : Ίδιες ( κατά τη διάρκεια αποθήκευσης σχηματίζονται μικροσυσσωρεύσεις ) ΛΕ : Ίδιες ( η λευκαφαίρεση πριν την αποθήκευση μειώνει το σχηματισμό μικροσυσσωρεύσεων και την απελευθέρωση κυτοκινών. Σε περίπτωση λευκαφαίρεσης με χρήση ανοικτού συστήματος, ο χρόνος συντήρησης περιορίζεται σε 24 ώρες σε θερμοκρασία +2ºC έως+ 6ºC ) ΠΕ : Χρόνος αποθήκευσης όχι μεγαλύτερος των 24 ωρών. Σε περίπτωση χρήσης ανοικτού συστήματος, ο χρόνος συντήρησης περιορίζεται σε 24 ώρες σε θερμοκρασία +2ºC έως+ 6ºC ) edqm 2008, 14η έκδοση

37 Διαδικασίες συντήρησης / αποθήκευσης προϊόντων αίματος (ΙΙ) Ανακτηθέντα αιμοπετάλια και αιμοπετάλια αφαίρεσης: Μπορούν να συντηρηθούν για διάστημα 5-7 ημερών σε χώρο με θερμοκρασία +20ºC και +24ºC, υπό διαρκή ήπια ανακίνηση για διασφάλιση επαρκούς διαθεσιμότητας οξυγόνου. Αποδεκτές Συνθήκες Συντήρησης / Αποθήκευσης : Συγκέντρωση αιμοπεταλίων <1.5χ /ml, ph > 6.4 Πρόσφατα κατεψυγμένο πλάσμα : Βέλτιστη θερμοκρασία συντήρησης ίση ή < -25 ºC. Όρια χρόνου-αποθήκευσης 36 μήνες < -25 ºC 3 μήνες -18 ºC έως -25 ºC edqm 2008, 14η έκδοση

38 Διαδικασίες ελέγχου προϊόντων αίματος και διασφάλιση ποιότητας ΣΕ Παράμετρος Απαιτήσεις ποιότητας (προδιαγραφές) Συχνότητα ελέγχου Ο έλεγχος γίνεται από Όγκος 280 ± 50 ml 1% όλων των μονάδων Αιματοκρίτης μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο Επεξεργασίας Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Αιμοσφαιρίνη τουλάχιστον 45g / μονάδα 4 μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Αιμόλυση <0.8% της μάζας των ερυθροκυττάρων 4 μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας

39 Διαδικασίες ελέγχου προϊόντων αίματος και διασφάλιση ποιότητας ΠΕ Παράμετρος Απαιτήσεις ποιότητας (προδιαγραφές) Συχνότητα ελέγχου Ο έλεγχος γίνεται από Όγκος Καθορίζεται σύμφωνα με σύστημα παρασκευής 1% όλων των μονάδων Εργαστήριο Επεξεργασίας Αιματοκρίτης μονάδες κάθε μήνα Αιμοσφαιρίνη τουλάχιστον 40g /μονάδα τουλάχιστον 4 μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Αιμόλυση <0.8% της μάζας των ερυθροκυττάρων 4 μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας

40 Διαδικασίες ελέγχου προϊόντων αίματος και διασφάλιση ποιότητας Ανακτηθέντα Αιμοπετάλια Παράμετρος Απαιτήσεις ποιότητας (προδιαγραφές) Συχνότητα ελέγχου Όγκος > 40 ml ανά 60χ10 9 Όλες οι μονάδες Ο έλεγχος γίνεται από Εργαστήριο Επεξεργασίας Αριθμός αιμοπεταλίων > 60χ μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Υπολειπόμενα λευκοκύτταρα ( πριν ) < 0.2χ10 9 ( PRP) < 0.05χ10 9 ( στοιβάδα λευκοκυττάρων) 10 μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Υπολειπόμενα λευκοκύτταρα ( μετά ) < 0.2χ μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Μετρούμενο ph μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας

41 Διαδικασίες ελέγχου προϊόντων αίματος και διασφάλιση ποιότητας Αιμοπετάλια Αφαίρεσης Παράμετρος Απαιτήσεις ποιότητας (προδιαγραφές) Συχνότητα ελέγχου Όγκος > 40 ml ανά 60χ10 9 Όλες οι μονάδες Ο έλεγχος γίνεται από Εργαστήριο Επεξεργασίας Αριθμός αιμοπεταλίων > 200χ μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας HLA ή HPA Προσδιορισμός τύπου Ανάλογα με τις σχετικές απαιτήσεις Εργαστήριο ελέγχου HLA Υπολειπόμενα λευκοκύτταρα ( μετά ) < 1.0χ μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Μετρούμενο ph μονάδες κάθε μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας

42 Ποιοτικός έλεγχος αιμοπεταλίων

43 FFP Διαδικασίες ελέγχου προϊόντων αίματος και διασφάλιση ποιότητας Παράμετρος Απαιτήσεις ποιότητας (προδιαγραφές) Συχνότητα ελέγχου Όγκος 250 ± 10 Όλες οι μονάδες Παράγοντας VIII 70% της αρχικής ποσότητας 10 μονάδες/ / 3 μήνες Ο έλεγχος γίνεται από Εργαστήριο Επεξεργασίας Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Υπολειπόμενα κύτταρα Ερυθρά <6.0x10 9 /L Λευκά <0.1x /L Αιμοπετάλια <50x10 9 /L 4 μονάδες/ μήνα Εργαστήριο ελέγχου Ποιότητας Διαρροή Απουσία διαρροής Οπτικός έλεγχος Όλες οι μονάδες Εργαστήριο επεξεργασίας και παραλαβής Ορατές αλλοιώσεις Απουσία αλλοιώσεων Οπτικός έλεγχος Όλες οι μονάδες Εργαστήριο επεξεργασίας και παραλαβής

44 Το μήνυμα που θα πάρετε μαζί σας Η εφαρμογή του οδηγού αναφοράς για τον οπτικό έλεγχο των ΣΕ ή των προϊόντων αίματος μετά την παραγώγιση, πριν την συμβατότητα και πριν την παράδοση στο νοσηλευτή της Κλινικής για μετάγγιση είναι ένα πολύτιμο, κρίσιμο και εξαιρετικά σημαντικό εργαλείο ασφάλειας VIP

45 VIP άτομα Νοσηλευτές της Αιμοδοσίας

46 Οπτικός έλεγχος αίματος

47 Οπτικός έλεγχος ΑΜΠ

48 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή και υπομονή σας