ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

2 Ειζαγωγή Ο Πξνυπνινγηζκφο θαηαγξάθεη ηα έζνδα θαη ηα έμνδα ηνπ θξάηνπο ζε εηήζηα βάζε. Ο Πξνυπνινγηζκφο κπνξεί λα είλαη ειιεηκκαηηθφο, ηζνζθειηζκέλνο ή πιενλεζκαηηθφο. Oη δαπάλεο ηνπ θξάηνπο, ε θνξνινγία πνπ επηβάιιεη θαη ε παξνρή κεηαβηβαζηηθψλ πιεξσκψλ απνηεινχλ ηε δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή. Οη θξαηηθέο δαπάλεο G είλαη νη θαηαλαισηηθέο θαη επελδπηηθέο δαπάλεο ηνπ θξάηνπο γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο, φπσο νη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, ε θαηαζθεπή ζρνιείσλ, δξφκσλ θαη λνζνθνκείσλ. Οη κεηαβηβαζηηθέο πιεξσκέο, φπσο επηρνξεγήζεηο, ζπληάμεηο, επηδφκαηα αλεξγίαο, απνηεινχλ πιεξσκέο ζε ηδηψηεο, νη νπνίνη δελ παξάγνπλ θαλέλα πξντφλ.

3 Κπαηικέρ Δαπάνερ & Σςνολική Ζήηηζη Οη θξαηηθέο δαπάλεο είλαη κέξνο ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο ζε κηα θιεηζηή νηθνλνκία. AD= C+Iα+Gα Σηελ ηζνξξνπία ε ζπλνιηθή πξνζθνξά ή παξαγσγή πξέπεη λα είλαη ίζε κε ηε ζπλνιηθή δήηεζε AD. Y=C+Iα+Gα (1)

4 Eπίδπαζη ηων Κπαηικών δαπανών Πώο ε κεηαβνιή ηωλ θξαηηθώλ δαπαλώλ επεξεάδεη ην πξνϊόλ ; Απάληεζε: Δαλ μεθηλήζνπκε απφ κηα ηζνξξνπία εζληθνχ πξντφληνο Y=C+Iα+Gα (1) C=cY (2) Απφ (1),(2) πξνθχπηεη Υ= 1/(1-c)*(Iα+Gα) (3) Η εμίζσζε (3) καο δίλεη ηελ ηηκή ηζνξξνπίαο ηνπ εηζνδήκαηνο ε νπνία πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ απηφλνκε επέλδπζε, ηηο απηφλνκεο θξαηηθέο δαπάλεο θαη ηελ νξηαθή ξνπή γηα θαηαλάισζε.

5 Πολλαπλαζιαζηήρ Γλσξίδνπκε ΓΥ= 1/(1-c )*ΓGα Όπνπ 1/1-c είλαη ν πνιιαπιαζηαζηήο θξαηηθψλ δαπαλψλ Παίξλνληαο παξάγσγν πξνο Gα πξνθχπηεη dy/dgα= 1/1-c Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνλίζνπκε φηη επεηδή ε αχμεζε ησλ θξαηηθψλ δαπαλψλ απμάλεη πνιιαπιαζηαζηηθά ην εηζφδεκα, ην θξάηνο ζε πεξηφδνπο χθεζεο κπνξεί λα απμάλεη ην πξντφλ, θαζψο ε ζπλνιηθή δήηεζε δελ είλαη επαξθήο.με απηφ ηνλ ηξφπν ην θξάηνο κπνξεί λα κεηψζεη ηελ αλεξγία ή λα ειέγρεη ηηο πιεζσξηζηηθέο πηέζεηο ζε πεξηφδνπο πςειήο δήηεζεο.

6 Αύμεζε ηων θξαηηθώλ δαπαλώλ Σεκείν ηζνξξνπίαο Δ ζπλνιηθή δήηεζε=ζπλνιηθφ πξντφλ Αλ απμεζνχλ νη θξαηηθέο δαπάλεο θαηά ΓG ηφηε έρσ κεηαηφπηζε ηεο AD ζε AD πξνο ηα πάλσ θαη αξηζηεξά. Οπφηε πξνθχπηεη λέα ηζνξξνπία Δ κε λέν Υ πνπ είλαη κεγαιχηεξν ιφγσ ηεο αχμεζεο ηεο δήηεζεο. ΓΥ > Γ G ιφγσ πνιιαπιαζηή θαζψο είλαη κεγαιχηεξνο ηεο κνλάδαο φπνηε κηα αχμεζε ησλ θξαηηθψλ δαπαλψλ θαηα 1 επξψ ζα απμήζεη ην εηζφδεκα θαηά πεξηζζφηεξν απφ 1 επξψ.

7 Αύμεζε ηων θξαηηθώλ δαπαλώλ

8 Επίδπαζη Φνξνινγίαο Τν θξάηνο επηβάιιεη θφξνπο γηα λα έρεη έζνδα κε ηα νπνία ρξεκαηνδνηεί ηηο δαπάλεο πνπ πξαγκαηνπνηεί. Δπηβνιή θφξνπ κείσζε Υd κείσζε C. Δζησ νη θφξνη απηφλνκνη ηφηε : Δηαζέζηκν εηζόδεκα : Yd=Y-Tα Εξώηεζε : Τη ζπκβαίλεη όκωο ζηελ πεξίπηωζε πνπ απμάλνληαη νη απηόλνκνη θόξνη; -c/1-c πνιιαπιαζηαζηήο ησλ απηφλνκσλ θφξσλ dy/dtα= -c/1-c πνιιαπιαζηαζηήο ησλ απηφλνκσλ θφξσλ dy/dfα= c/1-c > 0

9 Επίδπαζη Φνξνινγίαο

10 Πνιιαπιαζηαζηήο Ιζνζθειηζκέλνπ Πξνϋπνινγηζκόο Εξώηεζε : Τη ζα ζπκβεί ζην εηζόδεκα αλ κεηαβιεζνύλ ηαπηόρξνλα νη θξαηηθέο δαπάλεο θαη νη απηόλνκνη θόξνη θαηά ίδην πνζό; Θα κεηαβαιιόηαλ ην εηζόδεκα; Απάληεζε: Θα πεξηκέλακε ην εηζφδεκα λα κε κεηαβιεζεί φκσο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, φρη κφλν κεηαβάιιεηαη αιιά απμάλεηαη θηφιαο.ο ιφγνο είλαη φηη ε αχμεζε ησλ θξαηηθψλ δαπαλψλ επηδξά άκεζα ζηε ζπλνιηθή δήηεζε ελψ ε αχμεζε ησλ απηφλνκσλ θφξσλ επηδξά έκκεζα δηα κέζνπ ηεο κείσζεο ηεο θαηαλάισζεο.

11 Πολλαπλαζιαζηήρ Θζοζκελιζμένος Πποϋπολογιζμού Παξάδεηγκα: C=0.8Yd, I α =30, G α =10, T α =10 θαη Y=160 θαη ΓG=+10 Nα γίλεη ην δηάγξακκα θαη λα βξεζνχλ ηα λέα κεγέζε κεηά ηελ αχμεζε ησλ θξαηηθψλ δαπαλψλ, θαζψο θαη ν πνιιαπιαζηαζηήο ηνπ Ιζνζθειηζκέλνπ Πξνυπνινγηζκνχ.

12 Πολλαπλαζιαζηήρ Θζοζκελιζμένος Πποϋπολογιζμού

13 Aναλογική Φοπολόγηζη Οζν απμάλεη ην εηζφδεκα ελφο αηφκνπ, απμάλεηαη θαη ν θφξνο πνπ ζα πιεξψζεη. Ο θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο t παίξλεη ηηκέο 0<t<1 Εξώηεζε: Πώο κεηαβάιιεηαη ην εηζόδεκα ηζνξξνπίαο όηαλ απμεζεί ν θνξνινγηθόο ζπληειεζηήο; Πνιιαπιαζηαζηήο θξαηηθψλ δαπαλψλ: dy/dg α =1/1-c(1-t) δηφηη: Υ = c(1-t)y+i α + G α θαη ιχλσ σο πξνο Y, νπφηε πξνθχπηεη Y=1 /1-c(1-t)*(I α +G α )

14 Aναλογική Φοπολόγηζη

15 Kπαηικόρ Πποϋπολογιζμόρ & Εθνικό Ειζόδημα Ο θξαηηθφο Πξνυπνινγηζκφο ζε κηα νξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν πεξηιακβάλεη ηηο δαπάλεο ηνπ θξάηνπο γηα αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ηηο κεηαβηβαζηηθέο πιεξσκέο πνπ ζα πξαγκαηνπνηήζεη θαη ηα έζνδα ηνπ θξάηνπο πνπ απνξξένπλ απφ ηνπο θφξνπο πνπ επηβάιεη. Έιιεηκα=δαπάλεο-έζνδα Β = G α + F α - ty Eξώηεζε: Τειηθά, κηα αύμεζε ηωλ θξαηηθώλ δαπαλώλ απμάλεη ή κεηώλεη ην έιιεηκκα; db/dg α = 1 t (dy/dg α ) άξα db/dg α = (1-c)(1-t)/1-c(1-t) >0 (αληηθαζηζηψληαο dy = 1/1-c(1-t)dG α ) Δπνκέλσο, κία αχμεζε ηνπ Gα απμάλεη ην έιιεηκκα αιιά ην έιιεηκκα δελ απμάλεηαη ηφζν φζν νη θξαηηθέο δαπάλεο

16 Δημοζιονομική Πολιηική και Ελλειμμα ηος Πποϋπολογιζμού

17 Δημοζιονομική Πολιηική και Ελλειμμα ηος Πποϋπολογιζμού Το έλλειμμα πιθανόν να μην οθείλεηαι ζε μεγάλερ αςξήζειρ ηυν κπαηικών δαπανών αλλά ζεηο πολύ μικπό ύτορ ηος ειζοδήμαηορ Υτηλό δημοζιονομικό έλλειμμα δε ζημαίνει απαπαίηηηα όηι η δημοζιονομική πολιηική είναι επεκηαηική. Η ύθεζη μειώνει ηο ειζόδημα και ηοςρ αναλογικούρ θόποςρ, με αποηέλεζμα να αςξάνεηαι ηο δημοζιονομικό έλλειμμα. Το έλλειμμα ζηην πλήπη απαζσόληζη δείσνει αν η δημοζιονομική πολιηική είναι επεκηαηική.

18 Ο πποϋπολογιζμόρ ζηην πλήπη απαζσόληζη

19 Αςηόμαηοι ζηαθεποποιηηέρ Απηφκαηνη ζηαζεξνπνηεηέο είλαη νη παξάγνληεο εθείλνη πνπ κεηξηάδνπλ ηηο αληηδξάζεηο ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο ζην εζληθφ εηζφδεκα, επηδξψληαο ζηελ ηηκή ηνπ πνιιαπιαζηαζηή. Οη απηφκαηνη ζηαζεξνπνηεηέο έρνπλ ην ραξαθηεξηζηηθφ φηη ζηαζεξνπνηνχλ απηφκαηα ην εηζφδεκα. Οη θπξηφηεξνη απηφκαηνη ζηαζεξνπνηεηέο είλαη νη αλαινγηθνί θφξνη εηζνδήκαηνο θαη ηα επηδφκαηα αλεξγίαο.

20 Δεκόζην Χξένο θαη Ειιεηκκα Οηαλ ν Πξνυπνινγηζκφο εκθαλίδεη ειιείκαηα, ην θξάηνο πξέπεη λα δαλεηζηεί γηα λα ρξεκαηνδνηήζεη ηηο δαπάλεο ηνπ εηδηθά φηαλ νη θφξνη δελ επαξθνχλ. Αιιά, ζπλερήο δαλεηζκφο ζε ζπλδπαζκφ κε ζπλερφκελα ειιείκκαηα, ζπζζσξεχεη ρξένο. Τν βάξνο δελ είλαη παξά ηφθνη πνπ ζα θιεξνλνκήζνπλ νη επφκελεο γεληέο θαη κε απνπιεξσκή ηνπ ρξένπο νδεγεί ζηα εμήο πξνβιήκαηα: 1)ζηελφηεηα θεθαιαίσλ - πηψζε βηνηηθνχ επηπέδνπ θαη 2) ην θξάηνο αδπλαηεί λα θαιχςεη ην ρξένο κε έζνδα απφ θφξνπο. Η δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή ζα πξέπεη λα εθαξκφδεηαη κε ζχλεζε ψζηε λα απνθεχγνληαη ηα παξαηεηακέλα δεκνζηνλνκηθά ειιείκκαηα ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη φηη ν πξνυπνινγηζκφο πξέπεη λα είλαη ηζνζθειηζκέλνο δηαρξνληθά

21 Πποζδιοπιζμόρ Ειζοδήμαηορ ζε Ανοιηή Οικονομία Σε κηα αλνηθηή νηθνλνκία νη εμαγσγέο απμάλνπλ ηε ζπλνιηθή δήηεζε ελψ εηζαγσγέο ηε κεηψλνπλ, κε Μ = my, m = νξηαθή ξνπή γηα εηζαγσγέο Δμαγσγέο Δηζαγσγέο = Δκπνξηθφ Ιζνδχγην Μηα αχμεζε ηνπ εηζνδήκαηνο πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ αχμεζε ησλ θξαηηθψλ δαπαλψλ, κεηξηάδεηαη απφ ηελ αχμεζε ησλ εηζαγσγψλ. Ο πνιιαπιαζηαζηήο ησλ θξαηηθψλ δαπαλψλ ζε αλνηθηή νηθνλνκία είλαη κηθξφηεξνο απφ ηνλ αληίζηνηρν ζε κηα θιεηζηή νηθνλνκία.

22 Η επίδπαζη ηων εξαγωγών

23 Η επίδπαζη ηων εξαγωγών Υ = C + Ι α + G α + X α M C = c(y ty), M = my Ανηικαθιζηώ και λύνυ υρ ππορ Υ: Υ = (1/1-c (1-t) + m) (Ι α + G α + X α ) dy/dx α = 1/1-c(1-t) + m > 0 πολλαπλαζιαζηήρ ηυν εξαγυγών Αλλά ηο ίδιο κλάζμα πποκύπηει αν θέλοςμε να βπούμε ηην επίδπαζη ηυν κπαηικών δαπανών ζηο ειζόδημα.