Α Ρ Μ Ο Ν Ι Α Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο

Transcript

1 Α Ρ Μ Ο Ν Α Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 12ο Η η µιας συγχορδίας έρχεται: 1ο: Το διάστηµα της ης να έρχεται µε πλάγια κίνηση (µία από τις δύο φωνές να είναι προετοιµασµένη ). 2 2ο: Tο διάστηµα της ης να έρχεται µε αντίθετη βηµατική κίνηση. 3ο: Tο διάστηµα της ης σε αναστροφή της ίδιας συγχορδίας: α) η 8η πηγαίνει στην η 2 2

2 2 β) η η πηγαίνει στην η γ) η 3η που πηγαίνει στην η ΠΕΡΛΗΨΗ 12ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο: Το διάστηµα της ης να έρχεται µε πλάγια κίνηση (µία από τις δύο φωνές να είναι προετοιµασµένη.) 2ο: Tο διάστηµα της ης να έρχεται µε αντίθετη βηµατική κίνηση. 3ο: Tο διάστηµα της ης σε αναστροφή της ίδιας συγχορδίας: α) η 8η πηγαίνει στην η β) η η πηγαίνει στην η γ) η 3η που πηγαίνει στην η

3 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 13ο 3 Οι υπόλοιπες βαθµίδες µε η α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ! Λύνεται προς τα πάνω ΚΑ προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! (προς τα πάνω λειτουργεί σαν προσαγωγέας, δηλ. ανεβαίνει ηµιτόνιο) 2 β) Στην ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ και ΜΚΡΗ! Λύνεται Η ΜΕΓΑΛΗ προς τα πάνω µε βηµατική κίνηση! # # # - 8 γ) Λύνεται Η ΜΚΡΗ προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! α) Στη µείζονα κλίµακα και ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! - 2

4 α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! β) Στη ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ! Λύνεται προς τα πάνω µε βηµατική κίνηση! (λειτουργεί σαν προσαγωγέας δηλ. ανεβαίνει ηµιτόνιο) # # # α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ! Λύνεται προς τα πάνω ΚΑ προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! (προς τα πάνω λειτουργεί σαν προσαγωγέας, δηλ. ανεβαίνει ηµιτόνιο) - - β) Στην ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! # - # 2 -

5 α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! β) Στη ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ! Λύνεται προς τα πάνω ΚΑ προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! # α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! Σχηµατίζει κατά την λύση της ες παράλληλες, καλό θα είναι να σχηµατισθούν στις εσωτερικές φωνές, που µπορούµε να τις αποφύγουµε αν κατά την λύση διπλασιάσουµε την 3η της ης βαθµίδας, ή, αν αντιστρέψουµε το διάστηµα και δηµιουργήσουµε ες παράλληλες. ες παράλληλες 3Χ2? ες παράλληλες - 2 β) Στην ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! Σχηµατίζει κατά την λύση της ες παράλληλες που ΕΝ µπορούµε να τις αποφύγουµε γιατί σχηµατίζονται σε όλες τις λύσεις λόγω των υποχρεωτικών λύσεων των διάφωνων διαστηµάτων. Μόνο κατά τον διπλασιασµό της 3ης στην βαθµίδα µπορούµε να τις αποφύγουµε!! Στην / ΕΝ σχηµατίζει ες παράλληλες στη λύση. Περιέχει δύο ες ελαττωµένες. (µεταξύ: βάσης και 3ης και ης και ης) Oνοµάζονται ''ες ''ΣΚΑΡΛΑΤ'' ες ες 3Χ2 # # εν σχηµατίζει ες παράλληλες # 2# ες

6 γ) Η χρησιµοποιείται για την εναρµόνιση του διαστήµατος της 2ας αυξηµένης στον ελάσσονα τρόπο! # - # # # # << Υπενθυµίζουµε οτι σε όλες τις βαθµίδες µε η ισχύουν οι κανόνες του 12ου κεφαλαίου >> 1ο: Με πλάγια κίνηση (κοινή νότα µία από τις δύο) 2 2ο: Tο διάστηµα της ης να έρχεται µε αντίθετη βηµατική κίνηση. 2

7 3ο: Tο διάστηµα της ης σε αναστροφή της ίδιας συγχορδίας: α) η 8η πηγαίνει στην η ? β) η η πηγαίνει στην η γ) η 3η πηγαίνει στην η? (ΜΕ ΠΡΟΣΟΧΗ) !! ΣΗΜΕΩΣΗ!! Η χρησιµοποίηση όλων των βαθµίδων µε είναι ειδικά εύχρηστες και εύηχες στις αρµονικές αλυσίδες

8 ΠΕΡΛΗΨΗ 13ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ! Λύνεται προς τα πάνω ΚΑ προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! (προς τα πάνω λειτουργεί σαν προσαγωγέας, δηλ. ανεβαίνει ηµιτόνιο) β) Στην ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ και ΜΚΡΗ! Η ΜΕΓΑΛΗ λύνεται προς τα πάνω µε βηµατική κίνηση! γ) Η ΜΚΡΗ λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! α) Στη µείζονα κλίµακα και ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! β) Στη ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ! Λύνεται προς τα πάνω µε βηµατική κίνηση!(λειτουργεί σαν προσαγωγέας δηλ. ανεβαίνει ηµιτόνιο) α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΕΓΑΛΗ! Λύνεται προς τα πάνω και προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! (προς τα πάνω λειτουργεί σαν προσαγωγέας, δηλ. ανεβαίνει ηµιτόνιο) β) Στην ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! β) Στην ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! α) Στη µείζονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΜΚΡΗ! Λύνεται προς τα κάτω µε βηµατική κίνηση! Σχηµατίζει κατά την λύση της ες παράλληλες που µπορούµε να τις αποφύγουµε αν κατά την λύση διπλασιάσουµε την 3η της ης βαθµίδας, ή, αν αντιστρέψουµε το διάστηµα και δηµιουργήσουµε ες παράλληλες. β) Στην ελάσσονα κλίµακα η η που σχηµατίζεται είναι ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΗ! Σχηµατίζει κατά την λύση της τις ''ες''σκαρλατ''

9 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 1ο 9 ΑΦΩΝΕΣ ΣΥΓΧΟΡ ΕΣ Η βαθµίδα µε 9: 1ο: µε 9η (9) σχηµατίζεται µε την προσθήκη της 9ης (είναι η πρώτη η που καθορίζει το είδος της κλίµακας που βρίσκεται. Η είναι κοινή και στην µείζονα και στην ελάσσονα κλίµακα) Στον µείζονα τρόπο σχηµατίζεται µε: Βάση + 3η + η + ηµ. + 9ηΜ Στον ελάσσονα τρόπο σχηµατίζεται µε: Βάση + 3η + η + ηµ. + 9ηµ. 3Μ Κ µ 9Μ 3Μ Κ µ 9µ Λόγω των πέντε φωνών που έχει παραλείπουµε την κορυφή της συγχορδίας και έτσι γίνεται τετράφωνη! (δηλ. την η της) 9 9 ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ και αρίθµηση Ο φθόγγος της ΕΝΑΤΗΣ Ποτέ δεν µπαίνει κάτω από τον θεµέλιο φθόγγο της συγχορδίας. OX OX OX 10 2 OX 10 2

10 10 Επειδή η 9η δεν µπαίνει Ποτέ στον µπάσο και δεν υπάρχει η η της συγχορδίας, έχουµε ΜΟΝΟ δύο αναστροφές της 9, την 1η και την 3η! Ο φθόγγος της ΕΝΑΤΗΣ Μεγάλης Ποτέ δεν µπαίνει σε απόσταση 2ας από τον προσαγωγέα και ούτε Κάτω από αυτόν. Μπαίνει Πάντα σε απόσταση ης από πάνω. ΝΑ 9 ΟΧ 9 ΟΧ 10 2 ΟΧ 10 2

11 11 ΕΠΤΡΕΠΕΤΑ ΤΟ ΧΑΣΜΑ όταν αυτό δηµιουργείται µε τον φθόγγο της 9ης χάσµα 9ης 9 χάσµα 9ης χάσµα 10ης 9 Ο φθόγγος της ενάτης έρχεται: α) Σαν κοινή νότα. (µε προετοιµασία) β) Με αντίθετη κίνηση γ) Με βηµατική ευθεία κίνηση. 9 # 9

12 12 ΛΥΣΗ του φθόγγου της 9ης ΠΑΝΤΑ κατεβαίνει διάστηµα 2ας α) Ευθεία θέση 9 9 β) 1η αναστροφή γ) 3η αναστροφή γ) κοινή νότα! (δεν λύνεται)

13 Μπορούµε στην συγχορδία της 9 να παραλείψουµε τον προσαγωγέα τότε η 9η ''λύνεται'' σε αυτόν! δ) Ο φθόγγος της 9ης ''λύνεται'' στον προσαγωγέα ε) Όταν η 9η είναι µικρή για για να µη σχηµατίσει 2α αυξηµένη έρχεται µε πήδηµα ης ελαττωµένης. (η 9η που λύνεται στην 3η, που συµβολίζεται µε τον αριθµό 10 αντί για 3 για να δείξει την ανοδική της πορεία!) 9-10

14 ΠΕΡΛΗΨΗ της 9 1o Η 9 σχηµατίζεται µε την προσθήκη της 9ης (είναι η πρώτη η που καθορίζει το είδος της κλίµακας που βρίσκεται. Η είναι κοινή και στην µείζονα και στην ελάσσονα κλίµακα) 2ο: Λόγω των πέντε φωνών που έχει παραλείπουµε την κορυφή της συγχορδίας και έτσι γίνεται τετράφωνη! (δηλ. την η της) 3ο: Ο φθόγγος της ενάτης Ποτέ δεν µπαίνει κάτω από τον θεµέλιο φθόγγο της συγχορδίας. ο: Επειδή η 9η δεν µπαίνει Ποτέ στον µπάσο και δεν υπάρχει η η της συγχορδίας, έχουµε µόνο δύο αναστροφές της 9, την 1η και την 3η! ο: Ο φθόγγος της ενάτης Μεγάλης Ποτέ δεν µπαίνει σε απόσταση 2ας από τον προσαγωγέα και ούτε Κάτω από αυτόν. Μπαίνει Πάντα σε απόσταση ης από πάνω. ο: Επιτρέπεται το χάσµα όταν αυτό δηµιουργείται µε τον φθόγγο της 9ης ο: Μπορούµε στην συγχορδία της 9 να παραλείψουµε τον προσαγωγέα. Τότε η 9η ''λύνεται'' σε αυτόν! Όταν η 9η είναι µικρή για να µη σχηµατίσει 2α αυξηµένη έρχεται µε πήδηµα ης ελαττωµένης προς τα κάτω. (η 9η όταν λύνεται στην 3η, συµβολίζεται µε τον αριθµό 10 (9-10) αντί για 9-3 για να δείξει την ανοδική της πορεία!

15 Η βαθµίδα µε 11: 1 2ο: µε 11η (11) σχηµατίζεται µε την προσθήκη της 11ης Έχουµε λοιπόν την η, 9η και 11η δεν χρησιµοποιείται πολύ αυτή συγχορδία. Στον Μείζονα τρόπο 11 Στον Ελάσσονα τρόπο 11 Παραλείπεται η 3η! Στον Μείζονα τρόπο 11 Στον Ελάσσονα τρόπο 11 Για να γίνει φωνη, καλό θα είναι να παραλείψουµε την η Στον Μείζονα τρόπο 11 Στον Ελάσσονα τρόπο 11 Συνήθως η 11η λύνεται στην 3η (η σύνθετη 10η) 11η > 10η (σύνθετη 3η) η > 10η (σύνθετη 3η) 11 9 Έχουµε επίσης :

16 1 εν λύνεται η 9η! Παραµένει κοινός φθόγγος Μπορεί να εµφανιστεί και στην εκκλησιαστική πτώση - 11-!!! 11 ΠΕΡΛΗΨΗ της 11ης 1ο: Η 11 σχηµατίζεται µε την προσθήκη της 11ης. 2ο: Έχουµε την η, 9η και 11η 3ο: Παραλείπεται η 3η! ο: Για να γίνει φωνη, καλό θα είναι να παραλείψουµε και την η ο: Συνήθως η 11η λύνεται στην 3η o: Μπορεί να εµφανιστεί και στην εκκλησιαστική πτώση - 11-!!!

17 Η βαθµίδα µε 13: 1 3ο: µε 13η (13) σχηµατίζεται µε την προσθήκη της 13ης Έχουµε λοιπόν την η, 9η, 11η και 13η Στον Μείζονα τρόπο Στον Ελάσσονα τρόπο Για να γίνει φωνη παραλείπουµε την η, 9η και 11η Έτσι έχουµε την 3η, την η και την η της ης που είναι η 13η Βρίσκεται ΠΑΝΤΑ στην φωνή της Σοπράνο! Είναι η µοναδική διαφωνία που λύνεται ΠΑΝΤΑ µε πήδηµα 3ης προς τα κάτω στον φθόγγο της τονικής! Πριν λυθεί στην τονική η 13η µπορεί να περάσει και από την η της (την γράφουµε σαν 12η, η σύνθετη της 3ης)

18 18 Ή το αντίθετο Ο προσαγωγέας πριν λυθεί µπορεί να περάσει από την 13η και µετά να λυθεί Ή το αντίθετο ιάφορες άλλες συνδέσεις:

19 19 ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ της 13ης ΠΕΡΛΗΨΗ της 13ης 1ο: Η 13 σχηµατίζεται µε την προσθήκη της 13ης Έχουµε λοιπόν την η, 9η, 11η και 13η 2ο: Για να γίνει φωνη παραλείπουµε την η, 9η και 11η Έτσι έχουµε την 3η, την η και την η της ης που είναι η 13η 3ο: Βρίσκεται πάντα στην φωνή της Σοπράνο! ο: Είναι η µοναδική διαφωνία που λύνεται πάντα µε πήδηµα 3ης προς τα κάτω στον φθόγγο της τονικής! ο: Πριν λυθεί η 13η στην τονική µπορεί να περάσει και από την η της (την γράφουµε σαν 12η, η σύνθετη της 3ης ή το αντίθετο.) ο: Ο προσαγωγέας πριν λυθεί µπορεί να περάσει από την 13η και µετά να λυθεί ή το αντίθετο.

20 20 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 1ο '' ΑΝΕΚΕΣ'' ή ΑΛΛΟΩΜΕΝΕΣ ΣΥΓΧΟΡ ΕΣ DD ( εσπόζουσα της δεσποζούσης ή της ης ή ιπλή εσπόζουσα ή Doble Dominante) Λέγεται η συγχορδία της ης βαθµίδας που περιέχει την βαθµίδα αυξηµένη (ανεβασµένη) κατά ένα ηµιτόνιο στον µείζονα και ελάσσονα τρόπο! Είναι µία συγχορδία που την δανειζόµαστε από την της ης. Είναι κοινή συγχορδία στον µείζονα και ελάσσονα τρόπο! Όταν η βαθµίδα οξυνθεί κατά ένα ηµιτόνιο επηρεάζει όλες της συγχορδίες που την περιέχουν. Στην ΜΕΖΟΝΑ κλίµακα χρησιµοποιείται σαν της ης DD χρησιµοποιείται σαν της ης Στην ΕΛΑΣΣΟΝΑ κλίµακα χρησιµοποιείται σαν της ης χρησιµοποιείται σαν της ης Λύνεται ΠΑΝΤΑ στην # # # Χρησιµοποιείται και διάφωνη! (σαν µία οποιαδήποτε που γνωρίσαµε µέχρι τώρα) # 8 # - # 9

21 ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ της DD 21 # 2 # 2 # 3 2 # # Χρησιµοποιείται και η! (σαν µία οποιαδήποτε που γνωρίσαµε µέχρι τώρα) # # # b ιάφορες συνδέσεις! DD (3#) DD (3#) 2 2 2

22 22 # # # ΣΗΜΕΩΣΗ! Μπορούµε να χρησιµοποιήσουµε και για ΟΛΕΣ τις βαθµίδες µιας κλίµακας την τους! της b - 2 της Την σαν της ης της 2 της της της Την σαν της ης της?δεν συνηθίζεται της Την της της σαν της ης της?δεν συνηθίζεται της

23 # σαν της Την σαν της ης # b # 23 εν χρησιµοποιείται η της ης γιατί θεωρείται πολύ απόµακρη! Επίσης µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε και την κάθε βαθµίδας σαν ''δανεική'' b της Την σαν της ης της Την της σαν της ης της Την της σαν της ης?δεν συνηθίζεται της

24 2 της Την σαν της ης της ΠΕΡΛΗΨΗ 1ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο: DD Λέγεται η συγχορδία της ης βαθµίδας που περιέχει την βαθµίδα αυξηµένη (ανεβασµένη) κατά ένα ηµιτόνιο στον µείζονα και ελάσσονα τρόπο! 2ο: Είναι µία συγχορδία που την δανειζόµαστε από την της ης. 3ο: Είναι κοινή συγχορδία στον µείζονα και ελάσσονα τρόπο! ο: Όταν η βαθµίδα ανεβεί κατά ένα ηµιτόνιο επηρεάζει όλες της συγχορδίες που την περιέχουν. ο: Λύνεται ΠΑΝΤΑ στην και δηµιουργεί την 3µερή ή και την µερή πτώση. ο: Ο φθόγγος ανεβασµένος κατά ένα ηµιτόνιο επηρεάζει την και βαθµίδα. ο: Οποιαδήποτε βαθµίδα µιας κλίµακας µπορεί να λειτουργήσει και σαν ''ένθετη'' δεσπόζουσα µιας άλλης χωρίς να θεωρηθεί ότι γίνεται αλλαγή τονικότητας, λ.χ. Η η γίνεται της ης Η η γίνεται της ης Η η γίνεται της ης Η η γίνεται της ης 8ο: εν χρησιµοποιείται η σαν της ης 9ο: εν χρησιµοποιείται η σαν της ης (στον ελάσσονα τρόπο) 10o: Επίσης χρησιµοποιούνται και οι κάθε βαθµίδας

25 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 1ο Υπόλοιπες δανεικές βαθµίδες o ( µηδενική ή υποδεσπόζουσα ελάσσονα ή δανεική) 2 α) Παρατηρούµε ότι αν το 2ο (Β) τετράχορδο της µείζονας κλίµακας το αντικαταστήσουµε µε το 2ο ( ) τετράχορδο της ελάσσονας κλίµακας τότε έχουµε µια κλίµακα που το πρώτο τετράχορδό της είναι µείζονα και το 2ο τετράχορδό της είναι ελάσσονα. Τότε ο φθόγγος της ης βαθµίδας είναι κατεβασµένος κατά ένα ηµιτόνιο. Αυτός ο φθόγγος επηρεάζει όλες τις συγχορδίες της µείζονας κλίµακας που περιέχουν αυτόν τον φθόγγο. (θα λέγαµε ότι ''δανειζόµαστε το 2ο τετράχορδο της ελάσσονας κλίµακας.'') ή β) Αν κατεβάσουµε την βαθµίδα κατά ένα ηµιτόνιο τότε η αλλαγή της νότας αυτής επηρεάζει όλες τις συγχορδίες της µείζονας κλίµακας που την περιέχουν. Μείζονα κλίµακα Α Β Ελάσσονα κλίµακα Γ Οι βαθµίδες λοιπόν αλλάζουν ως εξής: ελάσσονα γίνεται µείζονα γίνεται ελάσσονα γίνεται γίνεται ελαττωµένη ελάσσονα αυξηµένη ελαττωµένη η (diminuita) Χρησιµοποιείται σαν µια οποιαδήποτε ή ή βαθµίδα της µείζονας κλίµακας! b δανεική 3b δανεική b δανεική b b δανεική 3b 3b

26 2 b b b dim. b Επίσης χρησιµοποιείται ευρύτατα και στην πλάγια πτώση, µετά από την τέλεια στην πτώση! b b ΩΡΚΗ α) Παρατηρούµε ότι αν το 2ο (Β) τετράχορδο της ελάσσονας κλίµακας το αντικαταστήσουµε µε το 2ο ( ) τετράχορδο της µείζονας κλίµακας τότε έχουµε µια κλίµακα που το πρώτο τετράχορδό της είναι ελάσσονα και το 2ο τετράχορδο της είναι µείζονα. Τότε ο φθόγγος της ης βαθµίδας είναι κατεβασµένος κατά ένα ηµιτόνιο. Αυτός ο φθόγγος επηρεάζει όλες τις συγχορδίες της µείζονας κλίµακας που περιέχουν αυτόν τον φθόγγο. (θα λέγαµε ότι ''δανειζόµαστε το 2ο τετράχορδο της ελάσσονας κλίµακας.'') ή β) Αν σηκώσουµε στην ελάσσονα κλίµακα την η βαθµίδα κατά ένα ηµιτόνιο τότε έχουµε την δωρική! Ελάσσονα κλίµακα Α Β Μείζονα κλίµακα Γ Οι βαθµίδες λοιπόν αλλάζουν ως εξής: ελαττωµένη γίνεται ελάσσονα γίνεται µείζονα γίνεται (dim) γίνεται ελάσσονα µείζονα ελαττωµένη

27 ή β) Σύµφωνα µε την αρχαία ΩΡΚΗ κλίµακα ΡΕ > ΡΕ (χωρίς οπλισµό) τότε εµφανίζεται η η βαθµίδα µεγάλη! Αυτή λέγεται και ωρική η ης µεγάλο ωρική έκτη Χρησιµοποιείται σαν οποιαδήποτε βαθµίδα, χωρίς ιδιαίτερους κανόνες! # δανεική # δανεική Χρησιµοποιείται σαν οποιαδήποτε βαθµίδα, χωρίς ιδιαίτερους κανόνες! # µείζονα αντί για ελάσσονα # δανεική 2 Χρησιµοποιείται σαν οποιαδήποτε βαθµίδα, χωρίς ιδιαίτερους κανόνες! # δανεική # 2 # δανεική # # # δανεική # δανεική # 3 δανεική Χρησιµοποιείται στην εναρµόνιση της ανιούσας µελωδικής κλίµακας. # δανεική # 2 # δανεική # 2 δανεική

28 28 # # δωρική # δωρική # δωρική - # δωρική # # δωρική # δωρική δωρική # 2 δωρική # δωρική Ν Ν(Ε)ΑΠΟΛΤΑΝΚΗ Είναι η η βαθµίδα κατεβασµένη κατά ένα ηµιτόνιο στον µείζονα και ελάσσονα τρόπο ΕΝΑ ΚΟΝΗ ΣΥΓΧΟΡ Α ΣΕ ΜΕΖΟΝΑ ΚΑ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΚΛΜΑΚΑ α) Αν στον ελάσσονα τρόπο κατεβάσουµε την βαθµίδα κατά ένα ηµιτόνιο και σχηµατίζουµε πάνω της µείζονα συγχορδία τότε έχουµε την Ν.

29 β) Αν στον µείζονα τρόπο κατεβάσουµε την και την βαθµίδα κατά ένα ηµιτόνιο και σχηµατίζουµε πάνω στην βαθµίδα µείζονα συγχορδία τότε έχουµε την Ν. (κατεβαίνει έτσι και η βαθµίδα) 29 γ) Επίσης µπορούµε να θεωρήσουµε ότι και προέρχεται από την Φρύγια κλίµακα των αρχαίων Ελλήνων. (έχει την βαθµίδα κατεβασµένη κατά ένα ηµιτόνιο) Αν λοιπόν κρατήσουµε την βαθµίδα αλλοιωµένη και για τις άλλες βαθµίδες, οι συγχορδίες αλλάζουν ως εξής: Ελάσσονα κλίµακα ελαττωµένη γίνεται µείζονα γίνεται ελαττωµένη γίνεται µείζονα b µείζονα ελαττωµένη b ελαττωµένη µε 3η ελαττωµένη Μείζονα κλίµακα ελάσσονα γίνεται µείζονα γίνεται ελαττωµένη γίνεται µείζονα b µείζονα ελαττωµένη b ελαττωµένη µε 3η ελαττωµένη Μπαίνει σε 1η αναστροφή!!! Κατά την λύση της σχηµατίζει τα εξής λάθη τα οποία επιτρέπονται λόγω της καλής µελωδίας και αρµονίας που δηµιουργεί αυτή η σύνδεση! α) Η σοπράνο, µε πήδηµα, σχηµατίζει το διάστηµα της 3ης ελαττωµένης! 3ης ελαττωµένης N

30 30 β) Η σοπράνο µε τον τενόρο σχηµατίζει κακή χρωµατική κίνηση! N Την κακή χρωµατική κίνηση µπορούµε να την αποφύγουµε αν την βαθµίδα την κάνουµε µε η N ''ΚΛΑΣΣΚΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗ'' N N ΟΧ ΣΤΗΝ ''ΚΛΑΣΣΚΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗ'' N N σε ελάσσονα κλίµακα N N

31 N N 31 N 2 N Επέκταση των ΜΕΖΟΝΩΝ και ΕΛΑΣΣΟΝΩΝ κλιµάκων Με τις ''δανεικές'' (αλλοιωµένες) συγχορδίες και νότες των κλιµάκων είναι φανερό πλέον ότι η κλίµακα (µείζονα & ελάσσονα) επεκτάθηκε ΜΕΖΟΝΑ ΕΛΑΣΣΟΝΑ Στους αλλοιωµένους φθόγγους µπορούµε να ''βάλουµε'' τις συγχορδίες: ΜΕΖΟΝΑ µε την βαθµίδα χαµηλωµένη Ν 3b b ΜΕΖΟΝΑ µε την βαθµίδα ανεβασµένη DD (3#) # δεν χρησιµοποιείται

32 32 ΜΕΖΟΝΑ µε την βαθµίδα χαµηλωµένη δεν χρησιµοποιείται ΕΛΑΣΣΟΝΑ µε την βαθµίδα χαµηλωµένη N o (µηδενική) ή Υποδεσπόζουσα ελάσσονα 3b o (µηδενική) b (dim) ΕΛΑΣΣΟΝΑ µε την βαθµίδα ανεβασµένη ελαττωµένη o δωρική χρησιµοποιείται σαν DD ΕΛΑΣΣΟΝΑ µε την βαθµίδα χαµηλωµένη δεν συνηθίζεται αιολική αιολική Παρακάτω έχουµε µελωδικές κινήσεις µε τις ''πιθανές'' τους λύσεις α) Κατεβασµένη η 2η βαθµίδα σε µείζονα κλίµακα! N N Ν Ν 2 b b 3 2

33 α) Κατεβασµένη η 2η βαθµίδα σε ελάσσονα κλίµακα! N # b # # b N # # 3 N N 2 # 3b # - 2 β) Ανεβασµένη η η βαθµίδα σε µείζονα κλίµακα! DD# DD DD# DD2 # # # 3 DD 3 #

34 3 β) Ανεβασµένη η η βαθµίδα σε ελάσσονα κλίµακα! DD# # DD # DD# # DD 2 # DD 3 # # # # # # 3 γ) Κατεβασµένη η η βαθµίδα στην µείζονα κλίµακα! o υποδεσπόζουσα ελάσσονα o υποδεσπόζουσα ελάσσονα ελαττωµένη b ελαττωµένη o υποδεσπόζουσα ελάσσονα b ελαττωµένη o υποδεσπόζουσα ελάσσονα 2 3b ελαττωµένη 9b b 10b

35 N N Ν Ν 2 3 δ) Ανεβασµένη η η βαθµίδα σε ελάσσονα κλίµακα! (Ελάσσονα µελωδική) # # # 2 # # ε) Κατεβασµένη η η βαθµίδα σε ελάσσονα κλίµακα! (Ελάσσονα αιολική) αιολική # # αιολική # ΠΕΡΛΗΨΗ 1ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο: o Υποδεσπόζουσα ελάσσονα ή µηδενική λέγεται η συγχορδία που σχηµατίζεται αν κατεβάσουµε την βαθµίδα κατά ένα ηµιτόνιο. 2ο: Ανήκει σε Μείζονα κλίµακα. 3ο: δωρική έχουµε όταν ανεβάζουµε τον φθόγγο κατά ένα ηµιτόνιο. ο: Επηρεάζει την (DD) την την και την βαθµίδα. ο: Χρησιµοποιείται και στην εναρµόνιση της ανιούσας µελωδικής. ο: N (Ν(ε)απολιτάνικη) Αν την η βαθµίδα την κατεβάσουµε κατά ένα ηµιτόνιο σχηµατίζεται µείζονα συγχορδία (αν ανεβάσουµε και την βαθµίδα στον ελάσσονα τρόπο) ο: Επίσης µπορούµε να θεωρήσουµε ότι και προέρχεται από την Φρύγια κλίµακα των αρχαίων Ελλήνων (έχει την βαθµίδα κατεβασµένη κατά ένα ηµιτόνιο)

36 3 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ 1ο Κάθε κλίµακα περιέχει συγχορδίες που είναι ίδιες ως προς το είδος (µείζονες, ελάσσονες, ελαττωµένες και αυξηµένες) µόνο που βρίσκονται σε διαφορετική θέση (βαθµίδα) Αυτές χρησιµοποιούµε σαν ''κοινές'' και έτσι αλλάζοντας θέση η συγχορδία δηµιουργεί και διαφορετικό κύκλο πτώσης. Έτσι καθορίζουµε η καινούργια τονικότητα. µείζονα ελάσσονα ελάσσονα µείζονα µείζονα ελάσσονα ελαττωµένη ελάσσονα ελαττωµένη αυξηµένη ελάσσονα µείζονα µείζονα ελαττωµένη Παρατηρούµε ότι στην µείζονα και στην ελάσσονα κλίµακα υπάρχουν συγχορδίες ίδιες ως προς το γένος αλλά σε διαφορετικές βαθµίδες. Καταλήγουµε στον εξής πίνακα: Μία µείζονα κλίµακα έχει ΜΕΖΟΝΕΣ συγχορδίες στην - - βαθµίδα ΕΛΑΣΣΟΝΕΣ συγχορδίες στην - - βαθµίδα ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΕΣ συγχορδίες στην βαθµίδα Μία ελάσσονα κλίµακα έχει ΜΕΖΟΝΕΣ συγχορδίες στην - βαθµίδα ΕΛΑΣΣΟΝΕΣ συγχορδίες στην - βαθµίδα ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΕΣ συγχορδίες στην - βαθµίδα ΑΥΞΗΜΕΝΗ συγχορδία στην βαθµίδα Κ Λ Μ Α Κ Ε Σ ΣΥΓΧΟΡ ΕΣ ΜΕΖΟΝΕΣ ΕΛΑΣΣΟΝΕΣ ΜΕΖΟΝΕΣ ΕΛΑΣΣΟΝΕΣ ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΕΣ - ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ δεν υπάρχει

37 Α Τ Ο Ν Κ Η Μετατροπία λέγεται όταν µεταβαίνουµε από µία τονικότητα σε µία άλλη χρησιµοποιώντας µία κοινή συγχορδία 3 Με την Μείζονα συγχορδία ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Ο οπλισµός της καινούργιας κλίµακας ΠΡΕΠΕ να φαίνεται!!! Π Α Ρ Α Ε Γ Μ Α Τ Α 1ο: Την ΝΤΟΜ. (σαν στην ΝΤΟΜ.) την κάνουµε στην ΣΟΛΜ. και µεταφερόµαστε στην ΣΟΛΜ. ΝΤΟΜ. βαθµίδα γέφυρας κοινή συγχορδία # ΣΟΛΜ. 2ο: Την ΝΤΟΜ. (σαν στην ΝΤΟΜ.) την κάνουµε στην ΦΑΜ.και µεταφερόµαστε στην ΦΑΜ. ΝΤΟΜ. βαθµίδα γέφυρας κοινή συγχορδία ΦΑΜ. 3ο: Την ΝΤΟΜ. (σαν στην ΝΤΟΜ.) την κάνουµε στην ΦαΕλ. και µεταφερόµαστε στην ΦαΕλ. ΝΤΟΜ. βαθµίδα γέφυρας κοινή συγχορδία 3b ΦαΕλ. # b b b

38 38 ο: Την ΝΤΟΜ. (σαν στην ΝΤΟΜ.) την κάνουµε στην MιΕλ. και µεταφερόµαστε στην ΜιΕλ. βαθµίδα ΝΤΟΜ. γέφυρας ΜιΕλ. Με την Ελάσσονα συγχορδία κοινή συγχορδία 1ο: Την ΝτοΕλ. (σαν στην ΝτοΕλ.) την κάνουµε στην ΣbΜ. και µεταφερόµαστε στην ΣbΜ. ΝΤΟΜ. βαθµίδα γέφυρας κοινή συγχορδία 2ο: Την ΝτοΕλ. (σαν στην ΝτοΕλ.) την κάνουµε στην ΛΑbΜ. και µεταφερόµαστε στην ΛΑbΜ. βαθµίδα ΝΤΟΜ. γέφυρας b κοινή συγχορδία b ΣbΜ. ΛΑbM. # # b b 3ο: Την ΝτοΕλ. (σαν στην ΝτοΕλ.) την κάνουµε στην ΜbΜ. και µεταφερόµαστε στην ΜbΜ. βαθµίδα ΝΤΟΜ. γέφυρας ΜbM. κοινή συγχορδία b b

39 ο: Την ΝτοΕλ. (σαν στην ΝτοΕλ.) την κάνουµε στην ΣολΕλ. και µεταφερόµαστε στην ΣολΕλ. βαθµίδα ΝΤΟΜ. γέφυρας ΣολΕλ. κοινή συγχορδία Χρησιµοποιώντας την, της µείζονας ς επειδή είναι ίδια b # b 39 1ο: Την της ΝΤΟΜ. την κάνουµε στην ΛαΕλ. και µεταφερόµαστε στην ΛαΕλ. ΝΤΟΜ. βαθµίδα γέφυρας κοινή συγχορδία b ΛαΕλ. # b 2ο: Την της ΝτοΕλ. την κάνουµε στην ΛαΕλ. και µεταφερόµαστε στην ΛαΕλ. ΝΤΟΜ. βαθµίδα γέφυρας κοινή συγχορδία ΛαΕλ. 3ο: Την της ΝΤΟΜ. την κάνουµε στην ΝτοΕλ. και µεταφερόµαστε στην ΝτοΕλ. ΝΤΟΜ. βαθµίδα γέφυρας κοινή συγχορδία b ΝτοΕλ. # b b

40 0 ο: Την της ΝτοΕλ. την κάνουµε στην ΝΤΟΜ. και µεταφερόµαστε στην ΝΤΟΜ. ΝτοΕλ. βαθµίδα γέφυρας ΝΤΟΜ. κοινή συγχορδία b ΑΤΟΝΚΗ µετατροπία χρησιµοποιώντας τις '' ΑΝΕΚΕΣ'' συγχορδίες 1ο: Με την DD γέφυρας βαθµίδα DD κοινήσυγχορδία b # b βαθµίδα γέφυρας #DD κοινήσυγχορδία b # b Με την DD της ΝΤΟΜ. πάµε στις: Μ Ε Ζ Ο Ν Ε Σ Ε Λ Α Σ Σ Ο Ν Ε Σ DD > στην ΝΤΟΜ. Ν στην Ντο#Ελ. στην ΛΑΜ. στην ΣολΕλ. στην ΣΟΛΜ. στην Φα#εΕλ. Ν στην ΝΤΟ#Μ. Αιολική στην ΣιΕλ. ωρική στην ΛαΕλ

41 2ο: Με την Ν N Με την N της ΝΤΟΜ. πάµε στις: Μ Ε Ζ Ο Ν Ε Σ βαθµίδα γέφυρας ΦαΕλ. #DD κοινήσυγχορδία Ε Λ Α Σ Σ Ο Ν Ε Σ b 1 3ο: Με την Αιολική Ν > στην ΡΕbΜ. DD στην ΝτοbΕλ. DD στην ΝΤΟbΜ. Αιολική στην ΣιbΕλ. στην ΛΑbΜ. στην ΣολbΕλ. στην ΣΟΛbΜ. στην ΦαΕλ. ωρική στην ΛαbΕλ βαθµίδα γέφυρας αιολική κοινήσυγχορδία Με την Αιολική της ΛαΕλ. πάµε στις: Μ Ε Ζ Ο Ν Ε Σ Ε Λ Α Σ Σ Ο Ν Ε Σ αιολική > στην ΝΤΟΜ. DD στην ΣιbΕλ. Ν στην ΣΜ. Ν στην ΣιΕλ. DD στην ΣbΜ. ωρική στην ΣολΕλ στην ΣΟΛΜ.. στην ΦαΕλ. στην ΦΑΜ. στην ΜιΕλ. ο: Με την o (υποδεσπόζουσα ελάσσονα) βαθµίδα γέφυρας o κοινήσυγχορδία Με την ο (υποδεσπόζουσα ελάσσονα) της ΝΤΟΜ. πάµε στις: Μ Ε Ζ Ο Ν Ε Σ Ε Λ Α Σ Σ Ο Ν Ε Σ b b ο > στην ΜbΜ. στην ΦαΕλ. στην PEbΜ. στην ΝτοΕλ. στην ΛAbΜ.. αιολική στην ΣιbΕλ.

42 2 ο: Με την Αιολική βαθµίδα γέφυρας αιολική κοινήσυγχορδία ο: Με την ωρική Με την Αιολική της ΛαΕλ. πάµε στις: Μ Ε Ζ Ο Ν Ε Σ - 8 Ε Λ Α Σ Σ Ο Ν Ε Σ αιολική > στην PEΜ. στην ΜιΕλ. στην NTOΜ. στην ΣιΕλ. στην ΣΟΛΜ. o στην ΣιΜ. βαθµίδα γέφυρας δωρική/ κοινή συγχορδία # # Με την δωρική της ΛαΕλ. πάµε στις: Μ Ε Ζ Ο Ν Ε Σ # # Ε Λ Α Σ Σ Ο Ν Ε Σ δωρική > στην PEΜ. Ν στην Ντο#Ελ. Ν στην NTO#Μ. DD στην ΝτοΕλ. DD στην NTOΜ. αιολική στην ΣιΕλ. στην ΛΑΜ. δωρική στην ΛαΕλ. στην ΣΟΛΜ. στην ΣολΕλ. στην Φα#Ελ. ΠΕΡΛΗΨΗ 1ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο: Κάθε κλίµακα περιέχει συγχορδίες που είναι ίδιες ως προς το είδος (µείζονες, ελάσσονες, ελαττωµένες και αυξηµένες) µόνο που βρίσκονται σε διαφορετική θέση (βαθµίδα.) Αυτές χρησιµοποιούµε σαν ''κοινές'' και έτσι αλλάζοντας θέση η συγχορδία δηµιουργεί και διαφορετικό κύκλο πτώσης. Έτσι καθορίζουµε την καινούργια τονικότητα. 2ο: ΑΤΟΝΚΗ Μετατροπία λέγεται η µετάβαση από µία τονικότητα σε µία άλλη χρησιµοποιώντας µία κοινή συγχορδία. 3ο: ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Ο οπλισµός της καινούργιας κλίµακας ΠΡΕΠΕ να φαίνεται!!! ο: ΑΤΟΝΚΗ µετατροπία γίνεται αν χρησιµοποιήσουµε και τις ΑΝΕΚΕΣ'' συγχορδίες

43 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 18ο 3 Χ Ρ Ω Μ Α Τ Κ Η ΜΕΤΑΤΡΟΠΑ λέγεται όταν ένας φθόγγος ''χρωµατίζεται'' προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Αυτός ο φθόγγος, κατά την χρωµατική του αλλαγή ΕΝ διπλασιάζεται, δηλ. δεν χρωµατίζεται διπλά διότι σχηµατίζονται 1ες ή 8ες παράλληλες. Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι για να γίνει µια χρωµατική µετατροπία. 1ος: Όταν µία νότα ΑΝΕΒΑΝΕ χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται ο ΠΡΟΣΑΓΩΓΕΑΣ µιας καινούργιας τονικότητας και την εναρµονίζουµε µε ή (και τα παράγωγά τους, δηλ. αναστροφές ή και µε η - 9η... ) ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Η τονικότητα που ανήκε η συγχορδία πριν γίνει η χρωµατική µετατροπία είναι αδιάφορη µε την τονικότητα που µας οδηγεί η χρωµατική κίνηση. Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα # Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα 9 Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα

44 2ος: Όταν µία νότα ΚΑΤΕΒΑΝΕ χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται η η µιας ή η κορυφή (η) µιας και την εναρµονίζουµε µε ή και τα παράγωγά τους (αναστροφές ή ) Στην ΦΑ µείζονα Στην ΦΑ µείζονα Στην ΦΑ µείζονα 9 2 Στην ΦΑ µείζονα Στην NTO µείζονα Στην NTO µείζονα Στην NTO µείζονα 3 Στην ΦΑ µείζονα 3 Στην Mb µείζονα Στην ΦΑ µείζονα Στην ΦΑ µείζονα 9 Στην ΝΤΟ µείζονα

45 Στην ΦΑ µείζονα / Στην ΦΑ µείζονα Στην ΣΟΛ µείζονα /3 3ος: Όταν µία νότα ΑΝΕΒΑΝΕ χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται από µείζονα συγχορδία ελαττωµένη (ανεβαίνει η βάση της µείζονας συγχορδίας.) Την εναρµονίζουµε µε και βαθµίδα (και τα παράγωγά τους) Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα Στην Σ µείζονα Στην Σ µείζονα

46 ος: Όταν µία νότα KΑTΕΒΑΝΕ χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται από ελάσσονα συγχορδία ελαττωµένη (κατεβαίνει η κορυφή της ελάσσονας συγχορδίας.) Την εναρµονίζουµε µε και βαθµίδα (και τα παράγωγά τους) Στην Σb µείζονα Στην Σb µείζονα Στην ΣΟΛ µείζονα # Στην ΣΟΛ µείζονα 3 # 2 Στην ΦΑ µείζονα Στην ΡΕ µείζονα Στην ΦΑ µείζονα ος: Όταν µία νότα KΑTΕΒΑΝΕ χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται από µείζονα συγχορδία ελάσσονα (κατεβαίνει η µέση της µείζονας συγχορδίας.) Την εναρµονίζουµε σαν ελάσσονα συγχορδία σε διατονική µετατροπία. (εφαρµόζουµε τους κανόνες της διατονικής µετατροπίας) Στην Σb µείζονα Στην ΛΑb µείζονα

47 Στην Mb µείζονα Στην ΣΟΛ µείζονα o υποδεσπόζουσα ελάσσονα # Στην ΝΤΟ ελάσσονα Στην ΣΟΛ ελάσσονα - # ος: Όταν µία νότα ΑΝΕΒΑΝΕ χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται µετατροπία χρησιµοποιώντας την συγχορδία που βρίσκεται σε παράλληλη τρίτη πάνω ή κάτω από την αρχική. Ανεβαίνει: α) η βάση β) η µέση και γ) η κορυφή της αρχικής συγχορδίας. Εφαρµόζουµε µετά ή τους κανόνες της διατονικής µετατροπίας ή τους κανόνες της χρωµατικής! α) Μετατροπία µε ανέβασµα της βάσης Στην ΡΕ µείζονα Στην ΣΟΛ µείζονα Στην ΦΑ# ελάσσονα αιολική DD Στην Μ µείζονα δωρική

48 8 β) Μετατροπία µε ανέβασµα της µέσης Στην ΡΕ µείζονα Στην ΛΑ µείζονα γ) Μετατροπία µε ανέβασµα της κορυφής 3 Στην ΡΕ µείζονα Στην Σ µείζονα DD Στην ΛΑ µείζονα 2 Στην Σ µείζονα - 2 ος: Όταν µία νότα ΚΑΤΕΒΑΝΕ χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται µετατροπία χρησιµοποιώντας την συγχορδία που βρίσκεται σε παράλληλη τρίτη πάνω ή κάτω από την αρχική. Ανεβαίνει: α) η βάση β) η µέση και γ) η κορυφή της αρχικής συγχορδίας. Εφαρµόζουµε µετά ή τους κανόνες της διατονικής µετατροπίας ή τους κανόνες της χρωµατικής! α) Μετατροπία µε κατέβασµα της βάσης Στην ΣΟΛ ελάσσονα Στην Σb µείζονα Στην ΡΕb µείζονα 2 β) Μετατροπία µε κατέβασµα της µέσης Στην M µείζονα DD Στην ΣOΛ µείζονα

49 γ) Μετατροπία µε κατέβασµα της κορυφής 9 Στην Σb µείζονα Στην ΣOΛb µείζονα 8ος: Κακή εγκάρσια µετατροπία έχουµε όταν η χρωµατική κίνηση γίνεται σε διαφορετικές φωνές το οποίο απαγορεύεται. Για να επιτραπεί κάτι τέτοιο πρέπει η δεύτερη συγχορδία να είναι διάφωνη. ηλ. (ελαττωµένη ή αυξηµένη και µε η, 9η,...) Στην Σb µείζονα Στην PE µείζονα Στην PE µείζονα 2 Στην PE µείζονα Στην Σ µείζονα Στην PE µείζονα 9 2

50 0 9ος: Και όταν έχουµε ταυτόχρονες πολλαπλές χρωµατικές αλλοιώσεις (χρωµατικές αλλοιώσεις πολλών φθόγγων ταυτόχρονα) N 3 Υπό µορφή περίληψης! Χρωµατική αλλοίωση προς τα πάνω - 1o - Γίνεται προσαγωγέας - 2o - Γίνεται προσαγωγέας ή βαθµίδα Χρωµατική µετατροπία σε παράλληλες τρίτες Χρωµατική αλλοίωση της ΒΑΣΗΣ - 3α -

51 Χρωµατική αλλοίωση της ΜΕΣΗΣ - 3β - 1 Χρωµατική αλλοίωση της ΚΟΡΥΦΗΣ - 3γ - Χρωµατική αλλοίωση προς τα κάτω - 1o - Γίνεται η η µιας ή η κορυφή µιας - 2o - Γίνεται ή βαθµίδα Χρωµατική µετατροπία σε παράλληλες τρίτες Χρωµατική αλλοίωση της ΒΑΣΗΣ - 3α - Χρωµατική αλλοίωση της ΜΕΣΗΣ - 3β - Χρωµατική αλλοίωση της ΚΟΡΥΦΗΣ - 3γ - - o - Από Μείζονα συγχορδία σε Ελάσσονα συγχορδία

52 2 ΠΕΡΛΗΨΗ 18ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο: Χρωµατική µετατροπία έχουµε όταν ένας φθόγγος ''χρωµατίζεται'' προς τα άνω ή προς τα κάτω. Αυτός ο φθόγγος, κατά την χρωµατική του αλλά δεν διπλασιάζεται, δηλ. δεν χρωµατίζεται διπλά. 2ο:Όταν µία νότα ανεβαίνει χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται ο προσαγωγέας µιας καινούργιας τονικότητας και την εναρµονίζουµεµε ή 3ο:Όταν µία νότα κατεβαίνει χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται η η µιας ή η κορυφή (η) µιας και την εναρµονίζουµε µε ή ο:όταν µία νότα κατεβαίνει χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται η η µιας ή η κορυφή (η) µιας και την εναρµονίζουµε µε ο:όταν µία νότα ανεβαίνει χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται από µείζονα συγχορδία ελαττωµένη (ανεβαίνει η βάση της µείζονας συγχορδίας.) ο:όταν µία νότα κατεβαίνει χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται από ελάσσονα συγχορδία ελαττωµένη (κατεβαίνει η κορυφή της ελάσσονας συγχορδίας.) ο:όταν µία νότα κατεβαίνει χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται από µείζονα συγχορδία ελάσσονα (κατεβαίνει η µέση της µείζονας συγχορδίας.) 8ο:Όταν µία νότα ανεβαίνει ή κατεβαίνει χρωµατικό ηµιτόνιο γίνεται µετατροπία χρησιµοποιώντας την συγχορδία που βρίσκεται σε παράλληλη τρίτη πάνω ή κάτω από την αρχική. Ανεβαίνει α) η βάση β) η µέση και γ) η κορυφή της αρχικής συγχορδίας. 9ο:Κακή εγκάρσια µετατροπία έχουµε όταν η χρωµατική κίνηση γίνεται σε διαφορετικές φωνές το οποίο απαγορεύεται. Για να επιτραπεί κάτι τέτοιο πρέπει η δεύτερη συγχορδία να είναι διάφωνη. ηλ. (ελαττωµένη ή αυξηµένη και µε η, 9η,...) 10ο:Και όταν έχουµε ταυτόχρονες πολλαπλές χρωµατικές αλλοιώσεις (χρωµατικές αλλοιώσεις πολλών φθόγγων ταυτόχρονα)

53 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 19ο 3 Ξ Ε Ν Ο Φ Θ Ο Γ Γ Ο - Ν Ο Τ Ε Σ (χωρίς αρµονική εξήγηση) Ξένοι φθόγγοι, χωρίς αρµονική εξήγηση, είναι οι φθόγγοι που εµφανίζονται για να στολίσουν µία µελωδία, χωρίς να ανήκουν σε µία συγκεκριµένη συγχορδία ή στην αρµονία της τονικότητας που εξελίσσεται στην δεδοµένη στιγµή. Η διάρκειά τους είναι µικρότερη από την κανονική, εκτός από την περίπτωση του τριµερούς µέτρου που µπορεί να καταλάβει και τα 2/3 του χρόνου ή του µέτρου. Οι ξένοι φθόγγοι χωρίζονται σε: α) ΑΒΑΤΚΟΣ φθόγγος είναι αυτός που ενώνει δύο άλλες νότες µε κίνηση 2ας. Χρησιµοποιούµε όσους χρειαζόµαστε την δεδοµένη στιγµή. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. Έχουµε δύο ειδών: 1) ΑΤΟΝΚΟ φθόγγοι είναι αυτοί που κινούνται µε τις νότες της κλίµακας. Μπορούν να εµφανισθούν ταυτόχρονα σε πολλές φωνές! 2) ΧΡΩΜΑΤΚΟ φθόγγοι είναι αυτοί που κινούνται µε χρωµατική κίνηση.

54 Μπορούν να εµφανισθούν ταυτόχρονα σε πολλές φωνές β) ΠΟΚΛΜΑΤΚΟΣ φθόγγος είναι αυτός που στολίζει µια νότα σε διάστηµα 2ας και επιστρέφει ξανά στην ίδια. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. Μπορεί να εµφανισθεί ταυτόχρονα σε πολλές φωνές Υπάρχει και η περίπτωση του διπλού ποικιλµατικού φθόγγου! ( παραλείπεται ο µεσαίος φθόγγος)

55 γ) ΠΡΟΗΧΗΣΗ Είναι ο φθόγγος που εµφανίζεται πριν εµφανισθεί η συγχορδία που ανήκει. Κινείται µε βήµα. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. Μπορεί να εµφανισθεί ταυτόχρονα σε πολλές φωνές δ) ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ Είναι ο φθόγγος που παρατείνει την αξία του στον χρόνο του πραγµατικού φθόγγου. Επειδή οι καθυστερήσεις πρέπει να δηµιουργούν διαφωνίες ως προς τις πραγµατικές νότες της συγχορδίας, αλλά αµέσως µετά να έρχεται η λύση n\ υποχρεωτική ''λύση''. Όταν η καθυστέρηση γίνεται σε σχέση µε την κάτω φωνή ης > 3ης, >, 9 > 8, 9η > 10η Όταν η καθυστέρηση γίνεται στη φωνή του µπάσου. 2ας > 3ης, 9ης > 10ης Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. ης >> 3ης ης >> ης

56 9ης >> 8ης 9ης >> 10ης? 2ης >> 3ης στον µπάσο 9ης >> 10ης στον µπάσο Μπορεί να εµφανισθεί ταυτόχρονα σε πολλές φωνές

57 ε) ΕΚΦΥΓΗ Είναι ο φθόγγος που φεύγει µε βήµα και συνεχίζει µε πήδηµα 3ης προς την αντίθετη κατεύθυνση ή φεύγει µε πήδηµα και συνεχίζει µε βήµα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. Μπορεί να εµφανισθεί ταυτόχρονα σε πολλές φωνές Υπάρχει και η περίπτωση της ''ελεύθερης'' εκφυγής. ζ) ΑΠΟΤΖΑΤΟΥΡΑ Είναι ο φθόγγος που εµφανίζεται από το ''πουθενά'' και λύνεται προς τα πάνω ή προς τα κάτω µε βήµα 2ας. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο δυνατό µέρος του χρόνου ή του µέτρου. Μπορεί να εµφανισθεί ταυτόχρονα σε πολλές φωνές

58 8 Π Ρ Ο Σ Ο Χ Η!!! α) Σε καµία περίπτωση οι ξένοι φθόγγοι δεν ''ανακουφίζουν'' υπάρχοντα λάθη. Με ξένους φθόγγους Χωρίς ξένους φθόγγους Με ξένους φθόγγους Χωρίς ξένους φθόγγους β) Μπορούν να δηµιουργήσουν λάθη εκεί που δεν θα υπήρχαν Με ξένους φθόγγους ες παράλληλες φθόγγους Χωρίς ξένους Με ξένους φθόγγους Χωρίς ξένους φθόγγους γ) ΕΝ πρέπει να ακούγεται σε πάνω φωνή ο φθόγγος που αντικαθίσταται από την ξένη γιατί ''χάνεται'' η δύναµή της. δ) Όλες οι ξένες νότες είναι µικρότερης αξίας ή ίσες µε τις πραγµατικές. ε) ΜΟΝΟ σε τριµερή µέτρα οι ξένοι φθόγγοι έχουν µεγαλύτερη αξία από τις πραγµατικές.

59 9 ΠΕΡΛΗΨΗ 19ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο: Ξένοι φθόγγοι, είναι οι φθόγγοι που εµφανίζονται για να στολίσουν µία µελωδία, χωρίς να ανήκουν σε µία συγκεκριµένη συγχορδία ή στην αρµονία της τονικότητας που εξελίσσεται στην δεδοµένη στιγµή. 2ο: ΑΒΑΤΚΟΣ φθόγγος είναι αυτός που ενώνει δύο άλλες νότες µε κίνηση 2ας. Χρησιµοποιούµε όσους χρειαζόµαστε την δεδοµένη στιγµή. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στον αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. Έχουµε δύο ειδών: 1) ΑΤΟΝΚΟ φθόγγοι που είναι αυτοί που κινούνται µε τις νότες της κλίµακας, και χρωµατικοί φθόγγοι, αυτοί που κινούνται αλλοιώνοντας τους φθόγγους 3ο: ΠΟΚΛΜΑΤΚΟΣ φθόγγος είναι αυτός που στολίζει µια νότα σε διάστηµα 2ας και επιστρέφει ξανά στην ίδια. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. ο: ΠΡΟΗΧΗΣΗ Είναι ο φθόγγος που εµφανίζεται πριν εµφανισθεί η συγχορδία που ανήκει. Κινείται µε βήµα Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. ο: ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ Είναι ο φθόγγος που παρατείνει την αξία του στον χρόνο του πραγµατικού φθόγγου. Επειδή οι καθυστερήσεις πρέπει να δηµιουργούν διαφωνίες ως προς τις πραγµατικές νότες της συγχορδίας, αλλά αµέσως µετά να έρχεται η λύση τους, τότε σχηµατίζονται τα εξής διαστήµατα και λύσεις. διαστήµατα µε υποχρεωτική ''λύση'' ης > 3ης, >, 9 > 8, 9η > 10η όταν η καθυστέρηση γίνεται σε σχέση µε την κάτω φωνή 2ας > 3ης, 9ης > 10ης όταν η καθυστέρηση γίνεται στη φωνή του µπάσου. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. ο: ΕΚΦΥΓΗ Είναι ο φθόγγος που φεύγει µε βήµα και συνεχίζει µε πήδηµα 3ης προς την αντίθετη κατεύθυνση ή φεύγει µε πήδηµα και συνεχίζει µε βήµα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο αδύνατο µέρος του χρόνου ή του µέτρου. 8ο: ΑΠΟΤΖΑΤΟΥΡΑ Είναι ο φθόγγος που εµφανίζεται από το ''πουθενά'' και λύνεται προς τα πάνω ή προς τα κάτω µε βήµα 2ας. Εµφανίζεται ΠΑΝΤΑ στο δυνατό µέρος του χρόνου ή του µέτρου.

60 0 Κ Ε Φ Α Λ Α Ο 20ο Μ Μ Η Σ Η Λέγεται η επανάληψη ενός ρυθµικού ή µελωδικού µοτίβου ή και των δύο ταυτοχρόνως Η επανάληψη γίνεται µε διάφορους τρόπους: 1ο: Με µίµηση των διαστηµάτων ΘΕΜΑ 1ο 2ο 1ο 2ο 1ο 2ο 3ο 2ο: Με µίµηση του καθρέπτη. ΘΕΜΑ Καθρέπτης του θέµατος 1ο 2ο 2ο 1ο

61 3ο: Σε µεγέθυνση του θέµατος ΘΕΜΑ Μεγέθυνση 1 1ο ο: Σε σµίκρυνση του θέµατος ΘΕΜΑ Σµίκρυνση 1ο ο: Σε ρυθµική µίµηση του θέµατος ΘΕΜΑ Ρυθµική µίµηση

62 2 1ο 2ο 3ο ΠΕΡΛΗΨΗ 20ου ΚΕΦΑΛΑΟΥ 1ο: Μ Μ Η Σ Η Λέγεται η επανάληψη ενός ρυθµικού ή µελωδικού µοτίβου ή και των δύο ταυτοχρόνως Η επανάληψη γίνεται µε διάφορους τρόπους: 2ο: 1ο: Με µίµηση των διαστηµάτων 3ο: 1ο: Με µίµηση του καθρέπτη. ο: 1ο: Σε µεγέθυνση του θέµατος ο: 1ο: Σε σµίκρυνση του θέµατος ο: 1ο: Σε ρυθµική µίµηση του θέµατος