Μειώνοντας την απόσταση μεταξύ των Συμβατικών Συστημάτων Συλλογής Διοδίων και των Ηλεκτρονικών Συστημάτων Ελεύθερης Ροής:

Transcript

1 3 η Διημερίδα 2018 Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις στην Ελλάδα Μειώνοντας την απόσταση μεταξύ των Συμβατικών Συστημάτων Συλλογής Διοδίων και των Ηλεκτρονικών Συστημάτων Ελεύθερης Ροής: Η Περίπτωση του Υβριδικού Συστήματος Διοδίων Κωνσταντίνος Παπανδρέου Υπό την αιγίδα: 23-24/1/2018 3η Διημερίδα ITS Hellas 2018, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών 1

2 1. Το υφιστάμενο καθεστώς διοδίων στην Ελλάδα 2. Το «ζωνικό» σύστημα - αρχές χρέωσης και ειδικά θέματα 3. Εναλλακτικές για αναλογικότερη χρέωση & βελτιωμένο LOS 4. Το «Υβριδικό» Σύστημα 5. Εξοπλισμός Πεδίου 6. Οφέλη/ Πλεονεκτήματα Υβριδικού Συστήματος 7. Από το Υβριδικό στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Ελεύθερης Ροής 8. Συμπέρασμα 23-24/1/2018 3η Διημερίδα ITS Hellas 2018, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών 2

3 1.Το υφιστάμενο καθεστώς διοδίων στην Ελλάδα Πριν το οι υπεραστικοί αυτοκινητόδρομοι λειτουργούσαν από το Δημόσιο χωρίς μια ολοκληρωμένη πολιτική διοδίων. Οι μετωπικοί Σ/Δ λειτουργούσαν σε μία κατεύθυνση κάθε χλμ, με λίγους πλευρικούς Σ/Δ οι περισσότεροι υπεραστικοί αυτοκινητόδρομοι επήλθαν στο καθεστώς των Έργων Παραχώρησης Ο προϋπάρχων σχεδιασμός με πυκνούς κόμβους καθιστούσε την υλοποίηση συμβατικού κλειστού / πλήρους αναλογικού συστήματος διοδίων μη εφικτή λόγω του μεγάλου πλήθους απαιτούμενων πλευρικών σταθμών Η εφαρμογή ενός ανοικτού/ζωνικού συστήματος ήταν και παραμένει η μόνη βιώσιμη επιλογή με αμφίδρομους μετωπικούς Σ/Δ κάθε 30-40χλμ ώστε να επιτυγχάνεται κατά το δυνατό η τμηματοποίηση των τελών και να είναι δικαιότερες οι χρεώσεις καθώς και πλευρικούς Σ/Δ σε επιλεγμένους κόμβους για την αποφυγή της παράκαμψης των μετωπικών Σ/Δ. Σήμερα 1871χλμ αυτοκινητόδρομων, γεφυρών και σηράγγων με διόδια εν λειτουργία Διαδρομή Στάσεις σε Μετωπικούς Σ/Δ πριν και μετά τις Παραχωρήσεις Αθήνα- Πάτρα 200χλμ Αθήνα- Θεσσαλονίκη 500χλμ Πριν Μετά Αθήνα- Καλαμάτα 240km Μήκος (χλμ) ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ 882,3 ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ 70,0 ΜΟΡΕΑΣ 205,0 ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ 202,3 ΝΕΑ ΟΔΟΣ 220,3 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΔΟΣ 57,0 ΓΕΦΥΡΑ 3,5 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΣ ΑΙΓΑΙΟΥ 230,6 Total 1.871,0 PATRAS KALAMATA THESSALONIKI Μετωπικοί Σ/Δ ATHENS 3

4 2. Το «ζωνικό» σύστημα - αρχές χρέωσης και ειδικά θέματα Point A Start of Charging Zone Point D End of Charging Zone Mainline Toll Plaza: Charge for A to D Direction of Travel Interchange B Ramp Plaza: Charge B to D Interchange C - Untolled Direction of Travel Περ.1: Το όχημα εισέρχεται από Μετωπικό Σ/Δ, χρεώνεται την απόσταση A ως D, διανύοντας την πλήρη απόσταση A ως D Δίκαιη Χρέωση Περ. 2: Το όχημα εισέρχεται από πλευρικό Σ/Δ, χρεώνεται την απόσταση B ως D, διανύοντας το μέρος της ζώνης χρέωσης B ως D Δίκαιη Χρέωση Περ. 3:Το όχημα εισέρχεται από Μετωπικό Σ/Δ,, χρεώνεται την απόσταση A ως D, αλλά διανύει ΜΟΝΟ το μέρος της ζώνης χρέωσης A ως B Ο χρήστης έχει πληρώσει για μεγαλύτερη απόσταση από αυτή που διήνυσε Περ. 4: Το όχημα εισέρχεται από κόμβο χωρίς διόδια C, και διανύει τη ζώνη χρέωσης ως το τέλος της D, χωρίς χρέωση Προβλήματα / Κριτική: Συχνές στάσεις κάθε χλμ για χρήστες που πληρώνουν με μετρητά Σχετικά άδικη/ μη αναλογική χρέωση σε κάποιες περιπτώσεις ειδικά για συχνούς & τοπικούς χρήστες 4

5 3. Εναλλακτικές για αναλογικότερη χρέωση & βελτιωμένο LOS Υλοποίηση ενός συμβατικού κλειστού συστήματος με πλευρικά διόδια σε όλες τις εισόδους και εξόδους Υπερβολικά κοστοβόρο σε κατασκευή και λειτουργία λόγω: Της πυκνότητας (πλήθους) των προϋπαρχόντων κόμβων Οι προϋπάρχοντες κόμβοι δεν είναι σχεδιασμένοι για την κατασκευή πλευρικών Σ/Δ Υλοποίηση ενός πλήρως κλειστού ηλεκτρονικού συστήματος ελεύθερης ροής (MLFF), δορυφορικό σύστημα διοδίων (Satellite), ή σύστημα με αυτόματη αναγνώριση πινακίδας (ANPR ), έχει μεγάλες δυσκολίες και απαιτεί σημαντικό χρόνο προετοιμασίας και σύνθετες διεργασίες σε πολλά επίπεδα : Θέματα αστυνόμευσης Λειτουργικά κόστη Το νομικό πλαίσιο δεν επιτρέπει στους Παραχωρησιούχους να επιβάλλουν/ εισπράττουν πρόστιμα. Το Δημόσιο θα πρέπει να υλοποιήσει αυστηρό και εκτεταμένο μηχανισμό αστυνόμευσης και να εγγυηθεί τα έσοδα στους Παραχωρησιούχους Η κακή ποιότητα και μη τυποποίηση των υφιστάμενων πινακίδων κυκλοφορίας καθιστά μη πρακτικά υλοποιήσιμα τα συστήματα που βασίζονται σε αυτόματη αναγνώριση πινακίδας. Έλλειψη συνολικής και επαρκώς ενημερωμένης σε πραγματικό χρόνο βάσης δεδομένων πινακίδων οχημάτων Απαξίωση πρόσφατων επενδύσεων σε συστήματα και σταθμούς διοδίων σημαντικά επιπλέον νέα κόστη Σημαντικά νομικά ζητήματα, ανακατανομή του ρίσκου μεταξύ Δημοσίου/ Παραχωρησιούχων, τροποποιήσεις ΣΠ, θέματα ιδιωτικότητας, κλπ Απαιτείται σημαντική προετοιμασία και προσαρμογή των οδηγών (αύξηση του ποσοστού ηλεκτρονικών χρηστών, σήμερα ~ 35% για το σύνολο της χώρας, εκτός Εγνατίας, (από % ανάλογα το έργο) Διατήρηση ή όχι ελάχιστου αριθμού λωρίδων με εισπράκτορα σε μία περίοδο προσαρμογής? Υπάρχει άλλη ρεαλιστική εναλλακτική άμεσης υλοποίησης, χωρίς το θέμα να πάει στις «καλένδες»? Βελτίωση του ζωνικού συστήματος με συμβατικούς Σ/Δ με την προσθήκη «Ηλεκτρονικών πυλών» σε στρατηγικά επιλεγμένες ράμπες, δημιουργώντας ένα συνδυασμένο ή «Υβριδικό» σύστημα το οποίο είναι κλειστό και αναλογικό για τους ηλεκτρονικούς χρήστες και ζωνικό για τους χρήστες με μετρητά. Η επιλογή του τρόπου πληρωμής είναι στη διακριτική ευχέρεια του χρήστη 5

6 4. Το «Υβριδικό» Σύστημα Point A Start of Charging Zone Οι επιλεγμένες ράμπες εισόδου/εξόδου χωρίς Σ/Δ εξοπλίζονται με ηλεκτρονικές πύλες Point D End of Charging Zone Mainline Toll Plaza: Charge for A to D Direction of Travel Interchange C - Untolled Direction of Travel Interchange B Ramp Plaza: Charge B to D Το όχημα εισέρχεται από Μετωπικό Σ/Δ περνώντας από την ηλεκτρονική λωρίδα και, χρεώνεται την απόσταση A ως D, αλλά διανύει ΜΟΝΟ το μέρος της ζώνης χρέωσης A ως B Όταν το όχημα εξέρχεται από τον κόμβο Β η ηλεκτρονική πύλη καταγράφει το όχημα και τον πομποδέκτη του Το σύστημα διοδίων συνδέει την συναλλαγή από τον Μετωπικό Σ/Δ με τη διέλευση από την Ηλεκτρονική Πύλη, και δημιουργεί μια πίστωση στο λογαριασμό του χρήστη ίση με την χρέωση που αντιστοιχεί στην μη διανυθείσα απόσταση B ως D. Τελική χρέωση= (A ως D) (B ως D) = A ως B δηλαδή πλήρως αναλογική χρέωση για τη διανυθείσα απόσταση 6

7 5. Εξοπλισμός Πεδίου Κριτήρια στρατηγικής τοποθέτησης ηλεκτρονικών πυλών: Η πίστωση μη διανυθείσας απόστασης να είναι αξιόλογη (δεν υπάρχει ανάγκη για ηλεκτρονικές πύλες σε μικρή εγγύτητα με το τέλος της ζώνης χρέωσης) Εξυπηρέτηση κόμβων/ περιοχών με επαρκή ζήτηση/ κυκλοφορία Εξοπλισμός Ηλεκτρονικών Πυλών: Κεραίες ETC τεχνολογίας DSRC για την ανάγνωση των πομποδεκτών, ώστε να καλύπτεται όλο το πλάτος της ράμπας, και με χρήση πολλαπλών αναγνώσεων πομποδέκτη για την καταγραφή της τροχιάς του οχήματος κατά Anc. Korinthos την I/C κίνηση Zevgolatio I/C του εντός της ζώνης ανάγνωσης Κάμερες καταγραφής πινακίδας οχήματος, για ταυτοποίηση χρήστη σε περίπτωση μη ανάγνωσης πομποδέκτη και μη παροχή πίστωσης (π.χ. λόγω μη τοποθέτησης / μη ορθής τοποθέτησης πομποδέκτη) Κάμερες βίντεο γενικού πλάνου, ως εφεδρεία σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η ταυτοποίηση κάποιου οχήματος που δεν έλαβε την πίστωση MAINLINE μέσω της PLAZA κάμερας καταγραφής πινακίδας Ελεγκτής Ηλεκτρονικής πύλης, στον οποίον διασυνδέονται όλες οι συσκευές Εξοπλισμός παροχής ισχύος και τηλεπικοινωνιών Μεταλλικός φορέας για την έδραση όλου του εξοπλισμού, ειδικά σχεδιασμένος ώστε να μην απαιτείται κλείσιμο λωρίδας για συντήρηση Δεν απαιτείται σύστημα κατηγοριοποίησης, αυτή γίνεται στο Σταθμό Διοδίων 1 Thiva Elefsina I/C 2 Attiki Odos SIC 3 Nea Peramos I/C 4 Megara SIC 5 Pachi I/C 6 Panorama SIC MAINLINE PLAZA THIVA - KINETA TOLLING ZONE (33.2km) Kiato I/C Xilokastro I/C Likoporia I/C Derveni I/C TRIPOLI XILOKASTRO TOLLING ZONE (35.7km) Akra XILOKASTRO AIGIO EAST TOLLI

8 6. Οφέλη/ Πλεονεκτήματα Υβριδικού Συστήματος Απαντά στην κοινωνική απαίτηση για αναλογικότερη χρέωση ειδικά εκεί που υπάρχει πραγματική ανάγκη Αξιοποίηση υφιστάμενης υποδομής και πρόσφατων επενδύσεων Αξιοποίηση υφιστάμενης πελατειακής βάσης > συνδρομητών με πομποδέκτες DSRC Ευελιξία για μελλοντικές επεκτάσεις όπου απαιτείται, καθώς και στην ανάπτυξη νέων εμπορικών πολιτικών Δεν επιβάλλει την πληρωμή με πομποδέκτη. Οι χρήστες που επιθυμούν να πληρώνουν σε εισπράκτορα μπορούν να εξακολουθήσουν να το κάνουν, χωρίς ωστόσο να επωφελούνται των πιστώσεων. Καθιστά τα ηλεκτρονικά διόδια πιο ελκυστικά, και αυξάνει τη διείσδυση τους Βελτιώνει το επίπεδο εξυπηρέτησης Μηδενικό ρίσκο αποφυγής διοδίων (σε σχέση με MLFF, Satellite, ANPR) Δεν απαιτείται αστυνόμευση Ο πιο οικονομικός και ταχύτερος τρόπος για αναλογική χρέωση όπου υπάρχουν ήδη συμβατικά ζωνικά συστήματα διοδίων Ανοίγει το δρόμο για μελλοντική υλοποίηση συστήματος Ηλεκτρονικού Συστήματος Ελεύθερης Ροής (MLFF) Επαναχρησιμοποίηση/ αξιοποίηση του εξοπλισμού (ηλεκτρονικές πύλες) σε περίπτωση μετάβασης σε MLFFT Tο υβριδικό είναι μία ώριμη επιλογή ως 1 ο βήμα για αναλογικά διόδια και τα ηλεκτρονικά διόδια ελεύθερης ροής 8

9 8. Από το Υβριδικό στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Ελεύθερης Ροής (επόμενο βήμα) Το Υβριδικό μπορεί να ανοίξει σταδιακά το δρόμο της ασφαλούς μετάβασης στο Ηλεκτρονικό Σύστημα Ελεύθερης ροής. Η διεθνής πείρα δείχνει ότι απαιτούνται κάποια βασικά βήματα που χρειάζονται χρόνο- ώστε να υπάρξει η απαιτούμενη ωριμότητα για τη μετάβαση, ενδεικτικά: i. Η διανομή των πομποδεκτών και η διείσδυση των ηλεκτρονικών διοδίων πρέπει να αυξηθεί σημαντικά: a) Η διείσδυση που είναι σήμερα σε επίπεδο χώρας στα επίπεδα του 35% (με μέγιστο 50-55%) πρέπει να αυξηθεί τουλάχιστον στα επίπεδα του 90% b) Τα Υβριδικά συστήματα θα βοηθήσουν προς αυτή τη κατεύθυνση c) Ωστόσο όταν ο βαθμός διείσδυσης αυξηθεί σημαντικά σε πρώτη φάση, ο πομποδέκτης θα μπορούσε σε επόμενη φάση να γίνει υποχρεωτικός για όλα τα οχήματα ii. iii. iv. Να δημιουργηθεί το απαιτούμενο νομικό/θεσμικό πλαίσιο και αποτελεσματικός μηχανισμός αστυνόμευσης και ανάκτησης των εσόδων Να τακτοποιηθούν θέματα κατανομής ρίσκου και αρμοδιοτήτων μεταξύ δημοσίου/ιδιωτών και αναγκαίες τροποποιήσεις στις ΣΠ, θέματα ιδιωτικότητας, κλπ Να ληφθεί ειδική μέριμνα για τα ξένα οχήματα π.χ. με την «ενοικίαση» πομποδεκτών v. Οι μετωπικοί Σ/Δ μέχρι την ενδεχόμενη οριστική κατάργηση τους πρέπει πρώτα να μετατραπούν σταδιακά σε πύλες ελεύθερης ροής, αυξάνοντας σταδιακά τις πύλες ελεύθερης ροής αποκλειστικά για ηλεκτρονικούς χρήστες και μειώνοντας αντίστοιχα τις λωρίδες με μετρητά. vi. Οι ηλεκτρονικές πύλες των υβριδικών συστημάτων να επεκταθούν με πύλες στην κύρια αρτηρία και σε όλες τις ράμπες στη θέση των Συμβατικών Σταθμών Διοδίων 9 vii. Και τέλος κατάργηση των Συμβατικών Σ/Δ

10 9. Συμπέρασμα Το Υβριδικό Σύστημα Διοδίων μπορεί να μετατρέψει ένα ζωνικό ανοικτό σε κλειστό Ηλεκτρονικό με πλήρη αναλογική χρέωση, Κυρίως όμως συνιστά μια ασφαλή και άμεσης υλοποίησης λύση, για την αναλογική χρέωσης, εκεί που υπάρχει πραγματική ανάγκη, αλλά και για την τελική ομαλή μετάβαση στα συστήματα ελεύθερης ροής αξιοποιώντας τις υφιστάμενες υποδομές Σε ότι αφορά τις ΣΠ, υπάρχει η πρόβλεψη και η ευελιξία να μελετηθεί και προσαρμοσθεί σε κάθε έργο χωριστά ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες και τις χρηματοοικονομικές/ συμβατικές ιδιαιτερότητες κάθε έργου 10

11 «Ευφυή Συστήματα Μεταφορών και εξελίξεις στην Ελλάδα» Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Ερωτήσεις; 2 η Ετήσια Διημερίδα Αθήνα Ιανουαρίου 2018 Κωνσταντίνος Παπανδρέου Διευθύνων Σύμβουλος Ολυμπία Οδός Λειτουργία ΑΕ 23-24/1/2018 3η Διημερίδα ITS Hellas 2018, Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών 11