ΔΙΑΧΕΙΡΙΗ ΑΠΟΘΕΜΑΣΩΝ

Transcript

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΗ ΑΠΟΘΕΜΑΣΩΝ χολι Θλεκτρολόγων Μθχανικϊν και Μθχανικϊν Θ/Τ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΕΧΝΕΙΟ Διοίκθςθ Παραγωγισ & υςτθμάτων Τπθρεςιϊν ΕΡΓΑΣΘΡΙΟ ΤΣΘΜΑΣΩΝ ΑΠΟΦΑΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΘΘ

2 Περιεχόμενα 2 Ειςαγωγι Οριςμοί Σφποι Αποκεμάτων Σο Πρόβλθμα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων υςτιματα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων Μοντζλα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων υςτιματα KANBAN Just-In-Time (JIT)

3 3 Ειςαγωγι

4 Οριςμοί 4 Απόκεμα: Ποςότθτα οιουδιποτε οικονομικοφ αγακοφ ο ςκοπόσ τθσ οποίασ είναι να εξομαλφνει τισ παρουςιαηόμενεσ διαφορζσ μεταξφ τθσ προςφοράσ και ηιτθςθσ του ίδιου αγακοφ. Σφποι αποκεμάτων: α. Πρϊτων υλϊν β. Θμιεπεξεργαςμζνων προϊόντων γ. Σελικϊν προϊόντων

5 Σο Πρόβλθμα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 1/2 5 Εξιςορρόπθςθ μεταξφ του κόςτουσ ζλλειψθσ και του κόςτουσ πλεονάςματοσ αποκζματοσ ενόσ παραγωγικοφ ςυςτιματοσ Ζνασ ςωςτόσ ςχεδιαςμόσ διαχείριςθσ αποκεμάτων αποςυνδζει το παραγωγικό ςφςτθμα από τισ διακυμάνςεισ τθσ ηιτθςθσ και διατθρεί ομαλι ροι ςτθν παραγωγι, ανεξάρτθτθ λειτουργία τθσ παραγωγικισ ςτάκμθσ, αφξθςθ του ρυκμοφ παραγωγισ και ελάττωςθ του κόςτουσ

6 Σο Πρόβλθμα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 2/2 6 Ποια ποςότθτα αποκζματοσ πρζπει να παραγγελκεί / παραχκεί και πότε πρζπει να αναπλθρωκεί κάκε φορά; φνκετο πρόβλθμα προγραμματιςμοφ που ςχετίηεται με τθν ελαχιςτοποίθςθ του κόςτουσ Αποτελεςματικό ςφςτθμα διαχείριςθσ αποκεμάτων Εξοικονόμθςθ πόρων για τθν επιχείρθςθ

7 τοιχεία Κόςτουσ 7 Οι διαδικαςίεσ διαχείριςθσ και ελζγχου αποκζματοσ δθμιουργοφν οριςμζνα κόςτθ: Κόςτοσ αντικατάςταςθσ αποκζματοσ (setup cost) (κόςτοσ παραγγελίασ, κόςτοσ προετοιμαςίασ παραγωγισ) Κόςτοσ ςυντιρθςθσ αποκζματοσ (holding/storage cost) (κόςτοσ αποκθκευτικοφ χϊρου, κόςτοσ δεςμευμζνου κεφαλαίου, κόςτοσ αςφάλιςθσ αποκζματοσ, κόςτοσ απαρχαίωςθσ αποκζματοσ, κόςτοσ χειριςμοφ) Κόςτοσ ζλλειψθσ / μθ ικανοποίθςθσ τθσ ηιτθςθσ (shortage cost) (π.χ. κακυςτζρθςθ παραγωγισ, απϊλεια κζρδουσ, κόςτοσ καλισ φιμθσ)

8 υςτιματα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 8 Σα ςυςτιματα διαχείριςθσ αποκεμάτων μποροφν να κατθγοριοποιθκοφν ςε δφο μεγάλεσ κατθγορίεσ: τα ςυςτιματα ςτακερισ ποςότθτασ παραγγελίασ (ι ςυςτιματα ςυνεχοφσ παρακολοφκθςθσ αποκζματοσ) και τα ςυςτιματα ςτακερισ περιόδου παραγγελίασ (ι ςυςτιματα περιοδικισ παρακολοφκθςθσ αποκζματοσ).

9 Ανάλυςθ ΑΒC 9 H μζκοδοσ βαςίηεται ςτο γεγονόσ ότι ζνασ ςχετικά μικρόσ αρικμόσ προϊόντων, εξαρτθμάτων ι υλικϊν, αντιπροςωπεφουν το μεγαλφτερο μζροσ τθσ ςυνολικά δεςμευμζνθσ ςε αποκζματα αξίασ Σαξινόμηςη ΑΒC Kατηγορία Α: 15-20% του ςυνόλου των ειδϊν αντιςτοιχεί ςε 75-80% τθσ ςυνολικισ αξίασ των αποκεμάτων. Kατηγορία Β: 20-25% του ςυνόλου των ειδϊν αντιςτοιχεί ςε 20-25% τθσ ςυνολικισ αξίασ των αποκεμάτων Kατηγορία Γ: 60-65% του ςυνόλου των ειδϊν αντιςτοιχεί ςε 10-15% τθσ ςυνολικισ αξίασ των αποκεμάτων

10 χζςεισ Εξαρτϊμενεσ από Διαχείριςθ Αποκεμάτων 10 Αποθζματα = Ρυθμιςτήσ μεταξφ: Προμθκευτϊν Προμθκειϊν Προμθκειϊν Παραγωγισ Παραγωγισ Marketing Marketing Διανομισ Διανομισ Εμπόρων Εμπόρων - Πελατϊν

11 Αποτελζςματα Κακισ Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 11 Αφξθςθ του αρικμοφ των εκκρεμϊν παραγγελιϊν Αφξθςθ των απαιτοφμενων χρθμάτων ςε αποκζματα ενϊ οι εκκρεμείσ παραγγελίεσ παραμζνουν ςτακερζσ Περιοδικι ζλλειψθ επαρκοφσ αποκθκευτικοφ χϊρου Μεγάλθ διακφμανςθ ςτθν ταχφτθτα κυκλοφορίασ αποκεμάτων μεταξφ των κζντρων διανομισ Μεγάλεσ ποςότθτεσ απολεςκζντων αντικειμζνων Αφξθςθ των παραγγελιϊν που ακυρϊνονται Κακζσ ςχζςεισ με τουσ ενδιάμεςουσ, όπωσ προκφπτουν από ακυρϊςεισ ςυνεργαςιϊν και μείωςθ ςτισ παραγγελίεσ

12 Σρόποι Μείωςθσ Επιπζδων Αποκεμάτων 12 Πολυεπίπεδοσ ςχεδιαςμόσ αποκεμάτων (π.χ. ανάλυςθ ΑΒC) Ανάλυςθ των χαρακτθριςτικϊν ηιτθςθσ των πελατϊν Μείωςθ προϊόντων χαμθλισ κυκλοφορίασ Μείωςθ χρόνου κφκλου παραγγελίασ με βελτίωςθ του ςυςτιματοσ διαδικαςίασ παραγγελιϊν Ανάλυςθ του μεγζκουσ τθσ ςυςκευαςίασ Εξζταςθ των διαδικαςιϊν επιςτροφισ των προϊόντων

13 Λειτουργίεσ Μοντζλων υςτιματοσ Ελζγχου Αποκεμάτων 13 Πρόβλεψθ ηιτθςθσ Προςδιοριςμόσ αναγκαίου αποκζματοσ αςφαλείασ Προςδιοριςμόσ ποςοτιτων και χρόνου επαναπαραγγελίασ Μελζτθ ςυνεπειϊν μεταφορικϊν και ποςοτικϊν εκπτϊςεων Τπολογιςμόσ προςδοκϊμενων αποτελεςμάτων από το ςχεδιαςμό αποκεμάτων

14 14 Μοντέλα Διαχείρισης Αποθεμάτων

15 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ 1/ Ζννοιεσ: Α: θμείο Αναπαραγγελίασ ΟΠΠ: Οικονομικι Ποςότθτα Παραγγελίασ ΟΚΑ: Ολικό Κόςτοσ Αποκζματοσ Ετιςιο Ολικό Κόςτοσ Αποκεμάτων Ετιςιο Ετιςιο = Κόςτοσ + Κόςτοσ + Αγοράσ Διατιρθςθσ Αποκεμάτων Αποκεμάτων Ετιςιο Κόςτοσ Διαχείριςθσ Παραγγελιϊν Ολικό Κόςτοσ Αποκεμάτων Κόςτοσ Κόςτοσ Διατιρθςθσ Αποκεμάτων Κόςτοσ Αγοράσ Αποκεμάτων Οικονομικι ποςότθτα παραγγελίασ Κόςτοσ Διαχείριςθσ Παραγγελιϊν

16 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ 2/5 16 Παραδοχζσ 1. Μζςθ ηιτθςθ: γνωςτι, ςυνεχισ, ςτακερι, ανεξάρτθτθ από το χρόνο 2. Χρόνοσ εκτζλεςθσ παραγγελίασ: ςτακερόσ 3. Αναπλιρωςθ αποκζματοσ: γίνεται ςτιγμιαία 4. Μοναδιαίο κόςτοσ αγοράσ αποκζματοσ: ςτακερό 5. Μοναδιαίο κόςτοσ διατιρθςθσ αποκζματοσ: ςτακερό 6. Κόςτοσ διαχείριςθσ παραγγελίασ: ςτακερό 7. Ποςότθτα που κάκε φορά παραγγζλνεται: ςτακερι και ίςθ με ποςότθτα που παραλαμβάνεται 8. Θ αντικατάςταςθ του αποκζματοσ γίνεται κάκε φορά που το απόκεμα φκάνει ςτο επίπεδο του μθδενόσ

17 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ 3/5 17 τάκμθ Αποκζματοσ Χρόνοσ

18 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ 4/5 18 Θεωρϊντασ: p = μοναδιαίο κόςτοσ αγοράσ του είδουσ D = θ ετιςια ηιτθςθ του είδουσ Q = θ ποςότθτα που παραγγζλλεται κάκε φορά C h = το κόςτοσ διατιρθςθσ αποκζματοσ μιασ μονάδασ για ζνα ζτοσ C p =το κόςτοσ διαχείριςθσ μιασ παραγγελίασ Ετιςιο Ολικό Κόςτοσ Αποκεμάτων OKA p D Q 2 c h D Q c p Οικονομικι Ποςότθτα Παραγγελίασ O 2c p D c h Αρικμόσ Παραγγελιϊν ανά ζτοσ Διαςτιματα Παραγγελιϊν D n n O 1 T T n 2c c h p D chd 2c p Ελάχιςτο ΟΚΑ min pd 2c p c h D

19 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ 5/5 19 Παράδειγμα Βρείτε τθν Οικονομικι Ποςότθτα Παραγγελίασ (ΟΠΠ) και το ελάχιςτο Ετιςιο Ολικό Κόςτοσ Αποκεμάτων (ΟΚΑ) Ετιςια Ηιτθςθ (D): 1000 μονάδεσ Κόςτοσ διαχείριςθσ παραγγελίασ (c p ): 2000 Ευρϊ ανά παραγγελία Κόςτοσ διατιρθςθσ (c h ) : 500 Ευρϊ ανά μονάδα Κόςτοσ αγοράσ ανά μονάδα: 5000 Ευρϊ Ποια είναι θ ποςότθτα που πρζπει να παραγγελκεί; O 2c c p h D 2(2000)(1000) ά OKA min pd 2c pchd (5000)(1000) 2(2000)(500)(1000) Euro

20 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Εκπτϊςεισ 20 Θ τιμι μονάδασ αγοράσ του αποκζματοσ p δεν είναι ςτακερι αλλά μειϊνεται όταν αυξάνει πάνω από ζνα όριο θ ποςότθτα παραγγελίασ Θ τιμι μονάδασ αγοράσ του αποκζματοσ p δεν είναι ςτακερι αλλά μειϊνεται όταν αυξάνει πάνω από ζνα όριο θ ποςότθτα παραγγελίασ Σιμι μονάδασ προϊόντοσ p1 ζωσ ζνα φψοσ παραγγελίασ q r Tιμι μονάδασ προϊόντοσ p2 για μεγαλφτερο φψοσ παραγγελίασ p2<p1 => διαφορετικζσ καμπφλεσ ςυνολικοφ κόςτουσ

21 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Εκπτϊςεισ 1/2 21 Αλγόρικμοσ Τπολογιςμοφ ΟΠΠ 1. Τπολογίηεται το Ολικό Κόςτοσ Αποκζματοσ (ΟΚΑ) για τισ ποςότθτεσ Q i, i=1,2,, που ορίηουν τα διαςτιματα για τα οποία παρζχονται εκπτϊςεισ (Tο ΟΚΑ υπολογίηεται για τθν οριακι τιμι Qi και τθν αντίςτοιχθ τιμι μονάδασ που ιςχφει για αγορά ποςότθτασ μεγαλφτερθ από Qi) 2. Yπολογίηεται το Qo που είναι ίςο με τθν Οικονομικι Ποςότθτα Παραγγελίασ (ΟΠΠ) και το αντίςτοιχο ΟΚΑ για τιμι pi ίςθ με τθν τιμι που προκφπτει για αγορά ποςοτιτων Qo 3. H βζλτιςτθ ποςότθτα παραγγελίασ είναι εκείνθ από τισ ποςότθτεσ Qo και Qi, i=1,2,, που αντιςτοιχεί ςτο μικρότερο ΟΚΑ

22 Αποκζματα πολλϊν υλικϊν με περιοριςμζνουσ Πόρουσ 2/2 22 Παράδειγμα Ο διατικζμενοσ χϊροσ για αποκικευςθ 4 υλικϊν (Α,Β,Γ,Δ) είναι 293m 3 Ετιςιο κόςτοσ αποκικευςθσ ch=40 Ευρϊ/ κομμάτι Κόςτοσ αναπαραγγελίασ cp=2000 Ευρϊ/ παραγγελία Τλικό Ετήςια ανάλωςη Di Χώροσ ανά κομμάτι m 3 Δεδομζνου ότι: Μζςοσ χϊροσ (390m 3 ) > διατικζμενοσ χϊροσ (293m 3 ) Θα πρζπει να μειωκεί το μζςο απόκεμα κάκε υλικοφ ΟΠΠ Μζςοσ Χώροσ m 3 Qi, opt Μζςοσ Χώροσ Α , , ,1 Β , , ,2 Γ , , ,1 Δ , , ,6 m

23 23 Αποκζματα πολλϊν υλικϊν με περιοριςμζνουσ πόρουσ Τπολογίηω το Ολικό Κόςτοσ Αποκεμάτων (ΟΚΑ): i pidi όπου: 2 q: χρθματικι επιβάρυνςθ («ενοίκιο») ανά μονάδα χϊρου αποκικθσ Si: χϊροσ αποκικθσ που καταλαμβάνει μια μονάδα του υλικοφ I Qi βζλτιςτο = c 2c h p D i qs i Για q=0 προκφπτει θ ΟΠΠ χωρίσ περιοριςμοφσ πόρων Για q>0 προκφπτει Q i βζλτιςτο μικρότερο από τθν ΟΠΠ Q ( c qs ) h i D Q i i c p Εφαρμόηοντασ επαναλθπτικι διαδικαςία για διάφορεσ τιμζσ του q (α) Τπολογιςμόσ Q i βζλτιςτο (β) Τπολογιςμόσ μζςου φψουσ αποκζματοσ (Q i βζλτιςτο /2) (γ) Πολλαπλαςιαςμόσ μζςου φψουσ αποκζματοσ με μοναδιαίο χϊρο αποκικευςθσ Si (δ) Άκροιςμα των 4 χϊρων Τπολογίηουμε ότι για q=62 ο ςυνολικόσ μζςοσ χϊροσ αποκικευςθσ είναι 293m 3

24 φςτθμα ςτακερισ ποςότθτασ παραγγελίασ με κακυςτερθμζνθ ικανοποίθςθ τθσ ηιτθςθσ 24 Imax ΟΠΠ t 2 t 1 Για κάκε μονάδα υλικοφ που λείπει υπολογίηεται αντίςτοιχο κόςτοσ ζλλειψθσ αποκζματοσ cpd cb ch Q έ 2 c c Όπου: c b : μοναδιαίο κόςτοσ ζλλειψθσ αποκζματοσ ανά μονάδα χρόνου I max c 2 c p h h D c b b cb c h

25 φςτθμα ςτακερισ περιόδου παραγγελίασ 25 Qmax : προκακοριςμζνο μζγιςτο όριο αποκεμάτων I : τρζχουςα ποςότθτα αποκζματοσ Qmax I : ποςότθτα παραγγελίασ Πρόβλθμα: Προςδιοριςμόσ περιόδου Σ και ποςότθτασ Qmax ϊςτε ΟΚΑ ελάχιςτο OKA όπου pd DT 2 1 n T D DT 2n 2 T έ c h 1 T 2c c h p D c p pd OKA D 2n c h nc το ετιςιο πλικοσ παραγγελιϊν το μζςο απόκεμα p ά pd 2c p c h D

26 Αβεβαιότθτα ςτα υςτιματα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 1/4 26 Σα προθγοφμενα μοντζλα ςτακερισ και γνωςτισ ηιτθςθσ του αποκζματοσ και ςτακεροφ και γνωςτοφ χρόνου εκτζλεςθσ παραγγελίασ δεν ςυναντϊνται ςτθν πραγματικότθτα τθν πράξθ, τόςο θ ηιτθςθ όςο και ο χρόνοσ υςτζρθςθσ δεν είναι μεγζκθ ςτακερά και γνωςτά αλλά παρουςιάηουν διακυμάνςεισ Οι διακυμάνςεισ αντιμετωπίηονται με τα Αποκζματα Αςφαλείασ

27 Αβεβαιότθτα ςτα υςτιματα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 2/4 27 Σα Αποκζματα Αςφαλείασ εξαςφαλίηουν ότι: H ηιτθςθ κα ικανοποιθκεί ζγκαιρα Δεν κα ςταματιςει θ παραγωγι Θ φπαρξθ Αποκεμάτων Αςφαλείασ ςυνεπάγεται: Κόςτοσ αποκεματοποίθςθσ, που οφείλεται ςτθ δζςμευςθ κεφαλαίων, ςτθ δαπάνθ αποκικευςθσ και ςτον κίνδυνο φκοράσ Όφελοσ, από τθν εξουδετζρωςθ του κινδφνου ζλλειψθσ αποκζματοσ

28 Αβεβαιότθτα ςτα υςτιματα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 3/4 28 Οι παράγοντεσ που επιβάλουν τθν φπαρξθ Αποκεμάτων Αςφαλείασ είναι: H αβεβαιότθτα τθσ ηιτθςθσ (αν είναι μεγαλφτερθ από τθν προβλεπόμενθ υπάρχει πρόβλθμα) Θ κακυςτζρθςθ ςτθν παράδοςθ τθσ παραγγελκείςασ ποςότθτασ (αν αργιςει υπάρχει πρόβλθμα) Για τθν αντιμετϊπιςθ των παραπάνω φαινομζνων χρθςιμοποιείται το Απόκεμα Αςφαλείασ, το οποίο προςτικζμενο ςτθν αναμενόμενθ μζςθ ηιτθςθ κατά το χρόνο υςτζρθςθσ, κακορίηει το επίπεδο, ςτο οποίο όταν φκάςει το απόκεμα, παραγγζλλεται θ ςτακερι ποςότθτα παραγγελίασ που κακορίηει το ςφςτθμα

29 Αβεβαιότθτα ςτα υςτιματα Διαχείριςθσ Αποκεμάτων 4/4 29 Ο κακοριςμόσ του φψουσ του Αποκζματοσ Αςφαλείασ βαςίηεται ςτθν ζννοια του κόςτουσ αποκζματοσ Σο κόςτοσ αποκζματοσ εξαρτάται από: To κόςτοσ αποκεματοποίθςθσ Σθν ωφζλεια, από τθν εξουδετζρωςθ των κινδφνων ζλλειψθσ αποκζματοσ Εναλλακτικά, ο υπολογιςμόσ του φψουσ του Αποκζματοσ Αςφαλείασ μπορεί να βαςιςτεί ςτο Επίπεδο Εξυπθρζτθςθσ του Πελάτθ

30 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Αβζβαιθ ηιτθςθ (1/7) 30 Έζησ I (0) ην ύςνο ηνπ απνζέκαηνο ηε ρξνληθή ζηηγκή ηεο αλαπαξαγγειίαο. Τόηε εμ νξηζκνύ είλαη I( 0) R. Τν ύςνο ηνπ απνζέκαηνο ακέζσο όηαλ παξαιεθζεί ε παξαγγειία ζα είλαη I( L) R D(0, L) Q, όπνπ D(0, L) ε δήηεζε θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξόλνπ πζηέξεζεο L. Εάλ ε αλακελόκελε (κέζε) δήηεζε ηνπ πξντόληνο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξόλνπ πζηέξεζεο L είλαη, ζα ηζρύεη: L E I( L) R L Q Αληίζηνηρα, ην ύςνο ζην νπνίν ζα βξίζθεηαη ην απόζεκα ζην ρξόλν L θαη ιίγν πξηλ από ηε ζηηγκή ηεο παξαιαβήο ηεο παξαγγειίαο ζα είλαη I( L) R D(0, L), ελώ ε κέζε ηηκή ηνπ ζα δίλεηαη από ηε ζρέζε: E I( L) R L

31 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Αβζβαιθ ηιτθςθ (2/7) 31 Με δεδνκέλν νηη ην κέζν εηήζην απόζεκα βξίζθεηαη πάληα κέζα ζηα όξηα πνπ πξνζδηνξίδνληαη από ηηο δύν παξαπάλσ αθξαίεο ηηκέο, ην ύςνο ηνπ κπνξεί πξνζεγγηζηηθά λα πξνζδηνξηζηεί από ηε ζρέζε: R L Q 2 Μέζν εηήζην θόζηνο δηαηήξεζεο απνζέκαηνο: c R h L Θεσξνύκε όηη εάλ ε εηήζηα δήηεζε γηα ην απόζεκα αθνινπζεί θαηαλνκή κε κέζε ηηκή κ θαη ηππηθή απόθιηζε ζ, ελώ D(a, b) είλαη ε δήηεζε γηα ην απόζεκα θαηά ην ρξνληθό δηάζηεκα από t=a έσο t=b, ηόηε: Q 2 D( a, b) ( b a) E θαη V 2 D( a, b) ( b a)

32 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Αβζβαιθ ηιτθςθ (3/7) 32 Μέζν εηήζην θόζηνο αγνξάο απνζέκαηνο: πξντόληνο. p, όπνπ κ είλαη ε κέζε εηήζηα δήηεζε ηνπ Μέζν εηήζην θόζηνο ηνπνζέηεζεο θαη δηαρείξηζεο όισλ ησλ παξαγγειηώλ: c p Q Άξα ην κέζν εηήζην νιηθό θόζηνο απνζεκάησλ είλαη: OKA( Q, R) c p c Q h ( R L Q ) 2 Η παξαγώγηζε ηνπ ΟΚΑ σο πξνο Q δίλεη: Q 2 c c h p

33 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Αβζβαιθ ηιτθςθ (4/7) 33 Μέζν εηήζην θόζηνο ππναπνζέκαηνο: c u B ( R ), όπνπ (R) Q B ν κέζνο αξηζκόο ησλ παξαγγειηώλ πνπ παξακέλνπλ αλεθηέιεζηεο (backorders) ζην ηέινο θάζε θύθινπ αλεθνδηαζκνύ ηεο επηρείξεζεο κε απόζεκα. Ιζρύεη όηη: R B ( R) ( x R) f ( x) dx όπνπ x είλαη ε δήηεζε γηα ην απόζεκα θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξόλνπ πζηέξεζεο L θαη f(x) είλαη ε ζπλάξηεζε ππθλόηεηαο ηεο πηζαλόηεηαο ηνπ x Άξα ην κέζν εηήζην νιηθό θόζηνο απνζεκάησλ είλαη: OKA( Q, R) Q c p ch( R L ) cu B( R) Q 2 Q

34 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Αβζβαιθ ηιτθςθ (5/7) 34 Σα βζλτιςτα Q και R προκφπτουν από τθν επίλυςθ του ακόλουκου ςυςτιματοσ εξιςϊςεων: P D 1 c c h Q 0, L R p u όπου u και Q 2 c c B( R) c h Οξίδεηαη σο επίπεδο εξςπηπέηηζηρ SL (service level) ε πηζαλόηεηα κε εμάληιεζεο ηνπ απνζέκαηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξόλνπ πζηέξεζεο, δειαδή: SL SL( R) P D(0, L) R

35 φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Αβζβαιθ ηιτθςθ (6/7) 35 Θ επίλυςθ του προθγοφμενου ςυςτιματοσ ακολουκεί τον παρακάτω αλγόρικμο: Βιμα 0: Q 0 2c p c h και R 0 τζτοιο ϊςτε SL(R 0 ) 1 c hq 0 cu Βιμα 1: h chq Q 1 2 cp cub( Ro ) c και R 1 τζτοιο ϊςτε SL( R 1 1) 1 c u Βιμα 2: Θ παραπάνω διαδικαςία επαναλαμβάνεται μζχρι να ιςχφςει: Q k Q k 1 1 Rk Rk 1 1 k 2,3,..

36 Σο B(R) μπορεί να υπολογιςτεί από τθ ςχζςθ εφόςον θ ηιτθςθ κατά το χρόνο υςτζρθςθσ ακολουκεί κανονικι κατανομι, και από τθ ςχζςθ: εφόςον ακολουκεί κατανομι Poisson. ) ( 1 ) ( ) ( ) ( R x P R R x P R B L L ) ( 1 ) ( ) ( ) ( z z z z L R B L L φςτθμα τακερισ Ποςότθτασ Παραγγελίασ με Αβζβαιθ ηιτθςθ (7/7) 36

37 Πίνακασ Κανονικισ κατανομισ p(z < 0.156) = =

38 φςτθμα τακερισ Περιόδου Παραγγελίασ με Αβζβαιθ Ηιτθςθ (1/3) 38 Σ έλα ζύζηεκα ζηαζεξήο πεξηόδνπ παξαγγειίαο, νη παξαγγειίεο ηνπνζεηνύληαη αλά ρξνληθό δηάζηεκα ίζν κε ηελ πεξίνδν αλαζεώξεζεο (Τ). Τν απόζεκα πνπ παξαγγέιλεηαη θάζε θνξά είλαη όζν απαηηείηαη γηα λα ζπκπιεξσζεί ε πνζόηεηα S (order-up-to-level). Οη παξαγγειίεο ηνπνζεηνύληαη ηηο ρξνληθέο ζηηγκέο παξαιακβάλνληαη ζηηο ρξνληθέο ζηηγκέο t k T L. t k T (k αθέξαηνο αξηζκόο), ελώ Τε ρξνληθή ζηηγκή πνπ παξαιακβάλεηαη ε παξαγγειία, ην απόζεκα ηζνύηαη κε I k T L S Dk T, k T L, ελώ E I( k T L) S L

39 φςτθμα τακερισ Περιόδου Παραγγελίασ με Αβζβαιθ Ηιτθςθ (2/3) 39 Τε ρξνληθή ζηηγκή αθξηβώο πξηλ ηελ παξαιαβή ηεο παξαγγειίαο, ην απόζεκα ηζνύηαη κε L T k T k D S L T k I, 1) ( ελώ ) ( ) ( L k S L T k I E Με δεδνκέλν νηη ην κέζν εηήζην απόζεκα βξίζθεηαη πάληα κέζα ζηα όξηα πνπ πξνζδηνξίδνληαη από ηηο δύν παξαπάλσ αθξαίεο ηηκέο, ην ύςνο ηνπ κπνξεί πξνζεγγηζηηθά λα πξνζδηνξηζηεί από ηε ζρέζε: 2 ) ( T L S t I E

40 φςτθμα τακερισ Περιόδου Παραγγελίασ με Αβζβαιθ Ηιτθςθ (3/3) 40 Η πεξίνδνο επηζεώξεζεο απνζεκάησλ θαη αλαπαξαγγειίαο κπνξεί λα βξεζεί από ηε ζρέζε: T 2 c c h p Η κέγηζηε πνζόηεηα S ζα πξέπεη λα είλαη ηέηνηα ώζηε ε πηζαλόηεηα έιιεηςεο απνζέκαηνο θαηά ηελ πεξίνδν Τ+L λα είλαη ίζε κε α. Πξνθεηκέλνπ γηα Καλνληθή θαηαλνκή, απηό ηζνδπλακεί κε: όπνπ: S ( T L) za T L z a ε ηηκή ηεο ηππνπνηεκέλεο θαλνληθήο θαηαλνκήο, γηα ηελ νπνία ηζρύεη Φ(z)=α.

41 41 υςτήματα KANBAN / Just-In-Time (JIT)

42 υςτιματα KANBAN / Just-In-Time (JIT) 42 {Kanban (=κάρτεσ) Toyota Production System ( )} Σο ςφςτθμα Kanban είναι βαςικά ςφςτθμα προμικειασ μερϊν και υλικϊν ακριβϊσ εκείνθ τθ ςτιγμι που χρειάηονται ςτθ διαδικαςία παραγωγισ, ζτςι ϊςτε τα μζρθ και υλικά να χρθςιμοποιοφνται αμζςωσ Χρθςιμοποιοφμενεσ κάρτεσ Μεταφοράσ υλικοφ παραγωγισ Πλθροφορίεσ κάρτασ Κωδικόσ αρικμόσ κάρτασ Κωδικόσ υλικοφ Περιγραφι υλικοφ Κζντρο εργαςίασ που χρθςιμοποιείται θ κάρτα Πλικοσ υλικϊν ςτο τυποποιθμζνο κουτί μεταφοράσ

43 Βαςικοί Κανόνεσ ωςτισ Λειτουργίασ Ζνα τυποποιθμζνο κουτί πρζπει πάντα να γεμίηει με το προδιαγεγραμμζνο πλικοσ εξαρτθμάτων 2. Ζνα κουτί δεν μπορεί να μεταφερκεί ςτο επόμενο κζντρο εργαςίασ αν δεν ζχει εξουςιοδοτθκεί από τθν παραλαβι μιασ κάρτασ μεταφοράσ 3. Ζνα κουτί δεν μπορεί να παραχκεί αν δεν ζχει εξουςιοδοτθκεί από μια αποςυρμζνθ κάρτα παραγωγισ

44 Πλεονεκτιματα υςτιματοσ KANBAN 44 Απλι και κατανοθτι διαδικαςία Γριγορθ και ακριβισ πλθροφόρθςθ με μικρό κόςτοσ Γριγορθ ανταπόκριςθ ςτθν αλλαγι Μείωςθ τθσ πλεονάηουςασ δυναμικότθτασ Αποτροπι υπερπαραγωγισ Ελαχιςτοποίθςθ ςπατάλθσ Ανάκεςθ υπευκυνότθτασ ςτουσ εργάτεσ τθσ γραμμισ παραγωγισ

45 υςτιματα JIΣ 45 Kanban JIT JIT : the right part at the right place at the right time A philosophy of scheduling where the entire supply channel is syncronized to respond to the requirements of operations or customers

46 υςτιματα JIΣ 46 Μία φιλοςοφία που επικεντρϊνει ςτθν ελαχιςτοποίθςθ τθσ ςπατάλθσ ςτθν παραγωγικι διαδικαςία φςτθμα που παράγει το απαιτοφμενο κομμάτι ςτο χρόνο και τθν ποιότθτα που απαιτείται Φιλοςοφία ελζγχου αποκεμάτων με ςτόχο τθ ςυντιρθςθ εκείνων των απαραίτθτων υλικϊν ςτον κατάλλθλο τόπο και τθν κατάλλθλθ χρονικι ςτιγμι για τθν παραγωγι τθσ ςωςτισ ποςότθτασ προϊόντοσ Πρόγραμμα με ςτόχο τθν ελαχιςτοποίθςθ των non-value-added δραςτθριοτιτων από όλεσ τισ λειτουργίεσ για τθν επίτευξθ υψθλισ ποιότθτασ προϊόντων με υψθλά επίπεδα παραγωγικότθτασ και χαμθλά αποκζματα

47 JIT δεν ςθμαίνει JIC (Just-In-Case) 47 Χαρακτηριςτικά JIT Pull system τενι ςυνεργαςία όλων των επιπζδων τθσ εφοδιαςτικισ αλυςίδασ Ορκολογικι χριςθ ανκρϊπινου δυναμικοφ και εξοπλιςμοφ Πρωταρχικοί τόχοι JIT Ελαχιςτοποίθςθ αποκεμάτων Βελτίωςθ ποιότθτασ προϊόντοσ Μεγιςτοποίθςθ αποδοτικότθτασ παραγωγισ Παροχι των υψθλότερων δυνατϊν επιπζδων εξυπθρζτθςθσ πελατϊν

48 Κεντρικι Ιδζα του JIT 48 «Waste is considered anything other than the absolute minimum resources of material, machines, and manpower required to add value to the product While JIT systems should not be viewed as a panacea which will cure all the ills of industry, they do offer potential benefits to those firms whose environments are suited to them JIT: Σεχνικι μείωςθ αποκεμάτων; Όχι μόνο. Βαςικι φιλοςοφία ζχει τθ μείωςθ τθσ ςπατάλθσ. Κάκε τι που δεν προςκζτει αξία ςτο προϊόν κεωρείται άχρθςτο. Επανεκατεργαςίεσ και ςκάρτα είναι τα προφανι άχρθςτα. Λιγότερο προφανι όμωσ είναι τα αποκζματα.

49 Απαιτιςεισ εφαρμογισ JIT για τον Logistics Manager 49 Πλιρθ ενοποίθςθ των logistics δραςτθριοτιτων Μεταφορζσ = ςθμαντικι ςυνιςτϊςα Αποκικευςθ : λιγότεροσ χϊροσ αλλά λειτουργικότεροσ

50 Προχποκζςεισ Εφαρμογισ JIT 50 Δζςμευςθ διοίκθςθσ Ρυκμόσ παραγωγισ οδθγοφμενοσ από τθ ηιτθςθ Ολοκλιρωςθ και αριςτοποίθςθ παραγωγικισ διαδικαςίασ (εξάλειψθ bottlenecks, επανελζγχων) Ευελιξία παραγωγισ (μείωςθ lead time, setup time, lot size) Οργάνωςθ χϊρου εργαςίασ υντιρθςθ εξοπλιςμοφ Ολικόσ ζλεγχοσ ποιότθτασ υμμετοχι των εργαηομζνων / εκπαίδευςθ Μακροχρόνιεσ ςυνεργαςίεσ με περιοριςμζνο αρικμό προμθκευτϊν

51 JIT και Προμθκευτζσ 51 Κριτιρια επιλογισ προμθκευτϊν Αξιοπιςτία Σιμι Σόποσ εγκατάςταςθσ χζςθ Προμθκευτι Πελάτθ υμμετοχι ςτο ςχεδιαςμό του προϊόντοσ Εκπαίδευςθ ςτθν εφαρμοηόμενθ παραγωγικι διαδικαςία Βελτίωςθ επικοινωνίασ Προγραμματιςμόσ και διαχείριςθ διανομϊν με ευκφνθ του προμθκευτι και γνϊμονα τισ απαιτιςεισ του πελάτθ Μακροχρόνιεσ ςχζςεισ ςυνεργαςίασ

52 Χαρακτθριςτικά JIT 1/2 52 Προμθκευτζσ Λίγοι Κοντά Επαναλαμβανόμενεσ ςυναλλαγζσ με τουσ ίδιουσ Ενκάρρυνςθ για επζκταςθ του JIT και ςτουσ δικοφσ τουσ προμθκευτζσ Ποςότθτεσ Επικυμθτι προχπόκεςθ: ςτακερό output υχνζσ αποςτολζσ ςε μικρζσ ποςότθτεσ Μακροχρόνια ςυμβόλαια Μείωςθ παρτίδων παραγωγισ (και για τουσ προμθκευτζσ) Ποιότθτα Τποςτιριξθ ςτουσ προμθκευτζσ για επικυμθτι ποιότθτα υνεργαςία παραγωγισ προμθκευτϊν Ζλεγχοσ κατά τθ διαδικαςία και όχι με παρτίδεσ

53 Χαρακτθριςτικά JIT 2/2 53 Μεταφορζσ Μακροχρόνιοσ ςχεδιαςμόσ Κόςτοσ Τλικϊν Μείωςθ (λίγοι και κοντινοί προμθκευτζσ, μειωμζνα ςκάρτα) χεδιαςμόσ Τλικϊν και Προϊόντων Γριγορθ ανταπόκριςθ ςε αλλαγζσ υνεργαςία προμθκευτι - ςχεδιαςτι Παραγωγικότθτα Βελτίωςθ (μείωςθ ςκάρτων, επανεκατεργαςιϊν, ελζγχων) Εκπαιδευμζνο προςωπικό

54 φγκριςθ JIT (Α) Κλαςικισ Προςζγγιςθσ (Β) 1/2 54 Αποκζματα Α. Τποχρεωτικι θ μείωςι τουσ Β. Προςταςία από λάκοσ πρόβλεψθ ι αςτοχία του εξοπλιςμοφ, κ.λπ. Μζγεκοσ παρτίδων και παραγγελιϊν Α. Όςεσ είναι άμεςεσ ανάγκεσ Β. Οικονομίεσ κλίμακασ Setups Α. Γριγορεσ αλλαγζσ φζρνουν ευζλικτθ παραγωγι Β. Μεγιςτοποίθςθ του output Aποκζματα ενδιάμεςων Α. Προςπάκεια μείωςθσ, ανακάλυψθ προβλθμάτων Β. Απαραίτθτθ επζνδυςθ

55 φγκριςθ JIT (Α) Κλαςικισ Προςζγγιςθσ (Β) 2/2 55 υντιρθςθ Εξοπλιςμοφ Lead times Α. Προλθπτικι ι πλεονάηουςα δυναμικότθτα Β. φμφωνα με τα προβλεπόμενα, όχι κρίςιμθ Α. Διατιρθςθ ςε χαμθλά επίπεδα Β. Αντιςτάκμιςθ με αποκζματα Προςωπικό Α. Με ςυναίνεςθ Β. και με αποφάςεισ

56 JIT - Ζμφυτα Προβλιματα 56 χεδιαςμόσ παραγωγισ ςε ςχζςθ με τθ ηιτθςθ υντονιςμόσ προμθκευτϊν παραγωγισ Απόςταςθ προμθκευτϊν παραγωγικισ μονάδασ Οργάνωςθ, υποςτιριξθ, ςυνεργαςία

57 Παραδείγματα Εφαρμογισ JIT 1/3 57 Διαφοροποίθςθ του ποςοςτοφ των εταιρειϊν που επιτυγχάνουν τουσ ςτόχουσ του JIT τόχοσ Επίτευξη Μη Επίτευξη Αδιευκρίνιςτο Βελτίωςθ εξυπθρζτθςθσ πελατϊν Μείωςθ αποκθκευτικοφ χϊρου Βελτίωςθ χρόνου ανταπόκριςθσ Βελτίωςθ κόςτουσ διανομισ Μείωςθ κόςτουσ μεταφορϊν Βελτίωςθ ποιότθτασ ετοίμων προϊόντων Μείωςθ αρικμοφ πωλθτϊν Μείωςθ αρικμοφ μεταφορζων (F.Quinn; R. Lieb; R. Millen, 1990)

58 Παραδείγματα Εφαρμογισ JIT 2/3 58 Rank Xerox ( ) Μείωςθ προμθκευτϊν από 3000 ςε 300 Επίτευξθ παράδοςθσ των υλικϊν προσ τθν εταιρεία κατά 98% Μείωςθ αποκζματοσ από τρεισ ςε μιςό μινα Μείωςθ κόςτουσ υλικϊν πάνω από 40% Μείωςθ εςωτερικϊν ςτακμϊν ελζγχου προϊόντοσ λόγω τθσ υψθλότερθσ ποιότθτασ υλικϊν από τουσ προμθκευτζσ Βελτίωςθ τθσ ποιότθτασ των υλικϊν (από 17% ςκάρτα ςε 0,8%) Μείωςθ προςωπικοφ Μείωςθ κόςτουσ ενδο-επιχειρθςιακϊν μετακινιςεων κατά 40%

59 Παραδείγματα Εφαρμογισ JIT 3/3 59 Hewlett Packard (μζςα ςε 1,5 χρόνο ςτθ λειτουργία του κζντρου διανομισ) Μείωςθ κατά 40% των αποκεμάτων Αφξθςθ κατά 2% τθσ παραγωγικότθτασ Βελτίωςθ των αποςτολϊν κατά 44%