Greek Lipid Forum. 6ο Πανελλήνιο Επιστημονικό συνέδριο «ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΛΙΠΙΔΙΩΝ»

Transcript

1 Greek Lipid Forum 6ο Πανελλήνιο Επιστημονικό συνέδριο «ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΛΙΠΙΔΙΩΝ» Διατροφική πολιτική στην Ελλάδα: Η σημασία της εθνικής μελέτης για την υγεία και τη διατροφή του πληθυσμού Μελέτη ΥΔΡΙΑ Αντωνία Τριχοπούλου Συνεργαζόμενο Κέντρο Διατροφής και Υγείας Παγκόσμιου ΟργανισμοΥγείας Ιατρική Σχολή Αθηνών Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας Αθήνα 11 και 12 Ιουνίου 2015 Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

2

3 NUTRITION POLICY ΚΕΡΚΥΡΑ 1988

4 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Δέσμη συντονισμένων δραστηριοτήτων προγραμματισμένων σε κυβερνητικό επίπεδο οι οποίες αποσκοπούν στη διασφάλιση της υγείας ενός πληθυσμού, με τη δυνατότητα που παρέχει προς τούτο η πρόσβαση σε ασφαλή και επαρκή τρόφιμα Πηγή BENDER Dictionary of Food and Nutrition 2005, Oxford University Press 2005

5 Η διατροφική πολιτική πρέπει να έχει στόχους και συγκεκριμένη στρατηγική δράσης Η στρατηγική δράσης πρέπει να βασίζεται σε πολιτικές αποφάσεις

6 The European Food and Nutrition Action Plan 64 th WHO Regional Committee for Europe in September data/assets/pdf_file/0008/253727/64wd14e_foodnutap_ pdf

7

8 Informal Meeting of Health Ministers April 2015, Riga, Latvia Facing the challenges of nutrition policy in the European Union

9 The Health Ministers also discussed the nutrition policy and the need for a common framework to limit the number of transfatty acids and to reduce the amount of sugar in foodstuffs... The EU's nutrition and food policies should be designed to protect public health and promote healthy eating on a daily basis.

10 Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Η Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΜΕΤΡΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΙΜΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

11 Το οργανόγραμμα της διατροφικής πολιτικής έχει πολυσήμαντες προσεγγίσεις Αναφέρεται τόσο στην αγροτική και αλιευτική πολιτική όσο και στη διαμόρφωση καταναλωτικών συνηθειών με βάση αναφοράς τους κανόνες της υγιεινής διατροφής

12 Το τελικό σημείο αναφοράς της διατροφικής πολιτικής είναι οι διατροφικοί στόχοι

13 Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Η Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΜΕΤΡΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΙΜΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

14

15 High Level Conference titled Nutrition and Physical Activity from Childhood to Old Age: challenges and opportunities, Athens, February 2014, Hellenic Presidency Adopted in Luxembourg, during the 3323 rd meeting of the Council of the EU. 22. That overall dietary patterns may be more relevant than specific foods in the etiology of diet related diseases; healthy dietary patterns are characterised by high consumption of fruits and vegetables, consumption of fish and by giving preference to low-fat dairy, whole grains, lean meat and poultry and using vegetable oils as replacement of solid fats where possible, as in the Mediterranean diet or any other diets, following relevant national dietary guidelines/nutrition recommendations; 44. Promote healthy eating, emphasising health promoting diets, such as the Mediterranean diet or any other diet following relevant national dietary guidelines/nutrition recommendations;

16 1. Μείωση της παιδικής παχυσαρκίας 2. Αύξηση της κατανάλωσης οσπρίων και λαχανικών 3. Μείωση της κατανάλωσης κρέατος και αύξηση της κατανάλωσης ψαριών 4. Εφαρμογή αρχών σωστής διατροφής στην ομαδική τροφοδοσία 5. Ενημέρωση των καταναλωτών για τη διατροφική αξία και την ασφάλεια των τροφίμων 2006 Πρωταρχικοί στόχοι Εθνική Επιτροπή Διατροφικής Πολιτικής

17 Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Ι Κ Η Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Η ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΜΕΤΡΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΙΜΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΟΜΑΔΙΚΗ ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑ ΜΕΣΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

18 Pan European Food Data Bank based on Household Budget Surveys The Dafne-AnemosSoft website is fully operational only throughout Internet Explorer browser

19 ΕΠΙΚ ΕΛΛΑΣ EPIC GREECE

20 «Tο Πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ»

21 Υγεία, ΔιατΡοφή, ΙΑτρική Πρόγραμμα και στοχευόμενη δράση για την υγεία και τη διατροφή του Ελληνικού πληθυσμού: ανάπτυξη και εφαρμογή μεθοδολογίας και αποτύπωση

22 Το πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ πραγματοποιείται από το Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας (ΕΙΥ) σε συνεργασία με το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. του Υπουργείου Υγείας Επιχ. Πρόγραμμα: Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού Έναρξη- Ολοκλήρωση: 15/3/ /9/2015 Προγραμματική Περίοδος: ΕΣΠΑ Κωδικός MIS

23 Τι είναι το πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ; διατροφικές επιλογές κατάσταση υγείας συνήθειες διαβίωσης πληθυσμός Ελλάδας Δεδομένα: υψηλής ποιότητας εθνικά αντιπροσωπευτικά διεθνώς συγκρίσιμα Προστασία & προαγωγή Δημόσιας Υγείας Ενημέρωση Υγειονομικού Χάρτη

24 Συλλογή δεδομένων Συλλογή δεδομένων με προτυποποιημένες διαδικασίες σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Συντονισμού Μελετών Υγείας (EHES) μετρήσεις ερωτηματολόγια εργαστηριακές εξετάσεις δειγμάτων αίματος

25 Συμμετέχοντες Στο πρόγραμμα συμμετέχει αντιπροσωπευτικό δείγμα από το σύνολο των νομών της χώρας τουλάχιστον άνδρες & γυναίκες 18 ετών και άνω μόνιμοι κάτοικοι της χώρας (απογραφή πληθυσμού 2011)

26

27 Διαδικτυακή ενημέρωση Ιστοσελίδα: Ιστοσελίδα:

28 Συνεργάτες του ΥΔΡΙΑ

29 EFSA CHILDREN Support to National Dietary Surveys in compliance with the EU Menu methodology - Lot 1 - "The children's survey", including subjects from three months up to 9 years old EFSA SUPPORT Support to national dietary surveys in compliance with the EFSA Guidance on General principles for the collection of national food consumption data in the view of a pan-european dietary survey covering adults from 10 up to 74 years old

30 Συλλογή διατροφικών δεδομένων Δύο ανακλήσεις διατροφικής πρόσληψης 24ώρου (24h dietary recall) 1 η ανάκληση με τη μέθοδο της κατά πρόσωπο συνέντευξης 2 η ανάκληση μέσω τηλεφωνικής συνέντευξης, μέρες μετά την 1 η ανάκληση Μη-ποσοτικό ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων (food propensity questionnaire, FPQ) Ερωτηματολόγιο καταγραφής συνηθειών και τάσεων κατά την εκτός σπιτιού σίτιση

31 Συλλογή διατροφικών δεδομένων Ανάκληση διατροφικής πρόσληψης 24ώρου μέσω της εφαρμογής Η/Υ HHF Nutrition Tool. βασίζεται στη μέθοδο των αυτόματων πολλαπλών βημάτων (Automated Multiple Pass Method), η οποία αναπτύχθηκε από το USDA ανοικτή (open-ended) και λεπτομερής καταγραφή όλων των τροφίμων, ροφημάτων, ποτών και συμπληρωμάτων διατροφής τα οποία το άτομο κατανάλωσε το προηγούμενο 24ώρο ποσοτικοποίηση μέσω οικιακών μονάδων μέτρησης, φυσικών μεγεθών και άτλαντα φωτογραφιών 190 τροφίμων και Ελληνικών συνταγών αναπτύχθηκε στο ΕΙΥ, το οποίο κατέχει τα δικαιώματα χρήσης, ανανέωσης και διάθεσής του.

32 Κατηγορίες προστιθέμενων λιπών και ελαίων Ελαιόλαδο Άλλα φυτικά έλαια (σπορέλαια) Μαργαρίνη Βούτυρο Μαγειρικά λίπη (φυτικά, ζωικά, μίγματα)

33 Προσδιορισμός λιπών και ελαίων (προστιθέμενων) Μέσω αναδυόμενων παραθύρων (pop-up windows) καταγράφονται διάφορα επίπεδα επιπρόσθετης πληροφορίας (facets). Στην περίπτωση των λιπών και ελαίων, η συλλεγόμενη επιπρόσθετη πληροφορία αφορά: Μέθοδο μαγειρέματος (βραστό, μαγειρευτό, ψητό, τηγανιτό) Υλικό συσκευασίας (π.χ. αλουμίνιο, πλαστικό) Εμπορική ονομασία Περιοχή προέλευσης Τρόπος καλλιέργειας (συμβατικό, βιολογικό) Περιεκτικότητα σε αλάτι (για βούτυρο, μαργαρίνη) Περιεκτικότητα σε λίπος (για βούτυρο, μαργαρίνη ) Εμπλουτισμός (για βούτυρο, μαργαρίνη ) Πρόσθετο χαρακτηριστικό (για βούτυρο, μαργαρίνη) Προέλευση ( μόνο για το βούτυρο)

34 ΧΡΗΣΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΩΝ ΛΙΠΩΝ ΚΑΙ ΕΛΑΙΩΝ ΑΝΑ ΤΡΟΠΟ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑΤΟΣ (%) ΒΟΥΤΥΡΟ ΠΟΣΟΣΤΑ ΛΙΠΩΝ ΚΑΙ ΕΛΑΙΩΝ (%) ΒΡΑΣΤΟ ΜΑΓΕΙΡΕΥΤΟ ΨΗΤΟ ΤΗΓΑΝΙΤΟ 17.0 ΜΑΓΕΙΡΙΚΟ ΛΙΠΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΝΗ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΣΠΟΡΕΛΑΙΑ ΑΝΕΥ.ΠΡΟΣ/ΜΟΥ

35 Κύριο προστιθέμενο λιπίδιο στα φαγητά κατσαρόλας, στα ψητά και τηγανιτά είναι το ελαιόλαδο. Η κατανάλωση σπορέλαιων περιορίζεται μόνο στην παρασκευή τηγανιτών φαγητών και μάλιστα σε χαμηλό ποσοστό. Δηλώνεται σχετικά συχνά η χρήση μαργαρίνης (κυρίως σε βραστά και ψητά στο φούρνο). Το βούτυρο χρησιμοποιείται σε μικρό ποσοστό στα ψητά στο φούρνο. Οι συμμετέχοντες αδυνατούσαν να προσδιορίσουν το είδος του λιπιδίου που χρησιμοποιήθηκε κυρίως κατά την περιγραφή τηγανιτών τροφίμων Τα στοιχεία αυτά αναφέρονται στη χρήση προστιθέμενων λιπών και ελαίων κατά το μαγείρεμα και όχι στη γενική κατανάλωση του πληθυσμού της Ελλάδας.

36 2 στους 5 έχουν υπερχοληστερολαιμία Από αυτούς περίπου 1 στους 7 δεν το γνωρίζουν Από τους υπόλοιπους, ο 1 στους 5 δεν έχει ρυθμισμένα επίπεδα χοληστερόλης Έως τα 55 έτη το ποσοστό των ανδρών με υπερχοληστερολαιμία είναι μεγαλύτερο από των γυναικών, ενώ μετά τα 55 αυτό αντιστρέφεται

37 Ευχαριστώ για την προσοχή σας