ΑΛΙΔΤΣΙΚΗ ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΔΝΟ ΠΑΡΑΚΣΙΟΤ ΚΑΦΟΤ ΣΗ ΝΗΟ ΚΔΡΚΤΡΑ ΜΔ ΥΡΗΗ ΠΟΛΛΩΝ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ

Transcript

1 308 ΑΛΙΔΤΣΙΚΗ ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΔΝΟ ΠΑΡΑΚΣΙΟΤ ΚΑΦΟΤ ΣΗ ΝΗΟ ΚΔΡΚΤΡΑ ΜΔ ΥΡΗΗ ΠΟΛΛΩΝ ΔΡΓΑΛΔΙΩΝ Σπίνος Ε. 1 *, Σιμωτάς Γ. 1, Μίαρης Ν. 2, Βαβάσης Χ. 1, Λαζαρίδοσ Ε. 1 1 Πεξηθεξεηαθή Δλόηεηα Κεθαιιελίαο, Πεξηθέξεηαο Ινλίσλ Νήζσλ 2 Σερλνινγηθό Δθπαηδεπηηθό Ίδξπκα Ινλίσλ Νήζσλ, Σκήκα Βηνινγηθήο Γεσξγίαο & Σερλνινγίαο Σξνθίκσλ Πεξηιεςε Η παξνύζα κειέηε βαζίζηεθε ζηηο εκεξήζηεο θαηαγξαθέο ηεο αιηεπηηθήο παξαγσγήο ελόο παξάθηηνπ αιηεπηηθνύ ζθάθνπο, ην νπνίν αιίεπε θπξίσο κε καλσκέλα θαη απιάδηα δίρηπα, ζε δύν πεξηνρέο ηεο λόηηαο Κέξθπξαο θαηά ηε ρξνληθή πεξίνδν Απξίιηνο επηέκβξηνο Καηαγξάθεθαλ 1720 άηνκα πνπ αλήθνπλ ζε 61 είδε ηρζύσλ, θεθαινπόδσλ θαη θαξθηλνεηδώλ. Σν θπξίαξρν αιίεπκα ήηαλ ν κπαθαιηάξνο (Merluccius merluccius). Η κέζε κεληαία παξαγσγή αλά κνλάδα αιηεπηηθήο πξνζπάζεηαο, βξέζεθε ρακειόηεξε ην κήλα Απξίιην θαη πςειόηεξε ηνλ Ινύιην. Σα απνηειέζκαηα δείρλνπλ ελαζρόιεζε κε 4 αιηεπηηθά εξγαιεία, κεγαιύηεξν αιηεπηηθό δήιν θαη κεγαιύηεξε αιηεπηηθή απόδνζε ηνπο θαινθαηξηλνύο κήλεο θαηά ηνπο νπνίνπο ππάξρεη κεγαιύηεξε δήηεζε θαη κεγαιύηεξν νηθνλνκηθό όθεινο, ηα νπνία αληαλαθιώληαη ζηε ζύλζεζε ησλ αιηεπκάησλ. Λέμεηο θιεηδηά: Παράκηια αλιεία, νήζος Κέρκσρα, αλιεσηική δραζηηριόηηηα. *πγγξαθέαο επηθνηλσλίαο: πίλνο Δ. (espinos@na-kefalinia.gr) COASTAL FISHING ACTIVITY OF A VESSEL IN CORFU ISLAND USING VARIOUS FISHING METHODS Spinos E. 1 *, Simotas G. 1, Miaris N. 2, Vavasis C. 1, Lazaridou E. 1 1 Regional Unity of Kefallonia, Region of Ionian Nisia 2 Technological Educational Institution of Ionian islands, Department of Biological Agriculture and Food Technology, Momferatou I & Miniati I, 28100, Argostolo, Kefallonia, Greece Abstact This study was based on daily records of a coastal fishing production vessel, which operated mainly with trammel and gill nets in two regions of southern Corfu during the period April to September individuals in caught species were recorded, which were fish, cephalopods and crustaceans. Cod (Merluccius merluccius) was the dominant catch. The average monthly production per unit effort was lowest in April and highest in July. The results indicate involvement with 4 gears, higher fishing eagerness and higher fishing performance in the summer months, as there is greater demand and greater financial benefit, which are reflected in the composition of the catch. Keywords: Coastal fishing, Corfu. *Corresponding author: Spinos E. (espinos@na-kefalinia.gr) 1. Δηζαγσγή ε ζρέζε κε ηε κέζε θαη ηελ ππεξπόληηα αιηεία, ε κηθξή παξάθηηα αιηεία είλαη ην ηκήκα ηεο αιηείαο κε ηε κεγαιύηεξε απαζρόιεζε. Σα θπξηόηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο κηθξήο παξάθηηαο αιηείαο, είλαη ε πνηθηιία αιηεπηηθώλ εξγαιείσλ, νη ρξνληθέο θαη ηνπηθέο ηδηαηηεξόηεηεο, ν πνηθίινο βαζκόο εμάξηεζεο ησλ αιηέσλ από ηελ αιηεία θαη θαηά ζπλέπεηα ε ζπζηεκαηηθή ή κε ζπζηεκαηηθή ελαζρόιεζε κε απηήλ, ν κεγάινο δηαζθνξπηζκόο ησλ αιηέσλ ζηελ εθηεηακέλε αθηνγξακκή ηεο ρώξαο, ε δηαθίλεζε ησλ πξντόλησλ απ επζείαο ζηελ αγνξά θαη ε έιιεηςε δηαθίλεζεο αιηεπκάησλ ζε πεξηνρέο

2 309 όπνπ δελ ππάξρεη ηρζπόζθαια κε απνηέιεζκα ηελ αδπλακία ζπζηεκαηηθήο θαηαγξαθήο ηεο παξαγσγήο (Ράκθνο θαη ζπλ. 2009). ηελ παξνύζα εξγαζία παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο αιηεπηηθήο δξαζηεξηόηεηαο ελόο ζθάθνπο κέζεο παξάθηηαο αιηείαο ζηε λόηηα Κέξθπξα κε ζθνπό λα ζπκβάιιεη ζηελ θαηαγξαθή θαη ελδεηθηηθή εθηίκεζε ηεο δξαζηεξηόηεηαο ζηελ Κέξθπξα, πεξηνρή όπνπ απνπζηάδνπλ ζρεηηθά ζηνηρεία. 2. Τιηθά θαη Μέζνδνη Η κειέηε πξαγκαηνπνηήζεθε ην ρξνληθό δηάζηεκα Απξίιηνο-επηέκβξηνο Έγηλε παξαθνινύζεζε κε επηηόπηα θαηαγξαθή ηεο αιηεπηηθήο δξαζηεξηόηεηαο θαη απόδνζεο γηα 87 εκέξεο ζθάθνπο παξάθηηαο αιηείαο ζηε λόηηα Κέξθπξα, ζηηο πεξηνρέο Πεηξηηή θαη Γαξδέλνπ ΝΑ θαη ΝΓ, αληίζηνηρα ηνπ λεζηνύ. Σα θπξηόηεξα αιηεπηηθά εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ήηαλ καλσκέλν, απιάδη δίρηπ, θαζώο θαη παξαγάδη. ην πιαίζην ηεο κειέηεο θαηαγξάθνληαλ: ην κήθνο, ην βάξνο ςαξηώλ αλά είδνο θαη ν αξηζκόο αηόκσλ. Βάζεη ησλ θαηαγξαθώλ ππνινγίζζεθαλ ε ζπλνιηθή εκεξήζηα αιηεπηηθή παξαγσγή, ε ζύλζεζε ησλ εηδώλ, ην νιηθό κήθνο θαη βάξνο ησλ αηόκσλ ηνπ αιηεύκαηνο, ε κέζε κεληαία παξαγσγή αλά αιηεπηηθή πξνζπάζεηα. Η αλαγλώξηζε ησλ αιηεπζέλησλ εηδώλ βαζίζζεθε ζηνλ Καζπίξε (2000) θαη ζηε βάζε δεδνκέλσλ fishbase ( Η ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία βαζίζζεθε ζηνλ Zar (1999). 3. Απνηειέζκαηα Καηαγξάθεθαλ 61 είδε (ηρζύεο, θαξθηλνεηδή, θεθαιόπνδα) κε πιήζνο 1720 άηνκα. Σν πςειόηεξν πνζνζηό ηεο θαηά βάξνο ζπκκεηνρήο ζην ζύλνιν ησλ ελαζρνιήζεσλ παξνπζηάδεη ν κπαθαιηάξνο (Merluccius merluccius) (20%) θαη αθνινπζνύλ ην καγηάηηθν (Seriola dumerili) (11%), ε ζπλαγξίδα (Dentex dentex) (7%), ε ζθνξπίλα (Scorpaena scrofa) (7%), ε ηζηπνύξα (Sparus aurata) (5%), ε θαξαβίδα (Scyllarus arctus) (5%), ν γαιένο (Galeorhinus galeus) (4%), ε ζάιπα (Sarpa salpa) (4%) θαη ν θνιηόο (Scomber colias) (3%) (ρ. 1). ην ρήκα 2 δίλεηαη ε αιηεπηηθή πξνζπάζεηα, δειαδή ε εκεξήζηα αιηεπηηθή παξαγσγή ζε θηιά, αλά 1000 m δηρηπνύ (ην παξαγάδη έρεη εμαηξεζεί) ζε δηάξθεηα 12 σξώλ γηα όιε ηελ πεξίνδν κειέηεο, ζύκθσλα κε ην νπνίν ηνπο κήλεο Ινύιην θαη Αύγνπζην παξαηεξείηαη ε κεγαιύηεξε αιηεπηηθή δξαζηεξηόηεηα θαη παξαγσγή, ελώ νη εκέξεο ησλ ελαζρνιήζεσλ ηνπ αιηέα αλέξρνληαη ζηηο 87 κε ηηο πεξηζζόηεξεο ηνπο κήλεο Ινύιην θαη Αύγνπζην (19 θαη 18 αληίζηνηρα). Σα αιηεπηηθά εξγαιεία πνπ θπξηαξρνύλ ζηελ δηάξθεηα ηεο κειέηεο είλαη ηα δίρηπα (απιάδηα θαη καλσκέλα) ζε πνζνζηό 95% θαη αθνινπζεί ην παξαγάδη ζε πνζνζηό 3%. Πέληε είδε αιηεύνληαη κε ηε ρξήζε κόλν καλσκέλσλ δηρηπώλ (ρειηδνλόςαξν, ζειάρη, ζθαζάξη, γνθάξη, ζαξγνπαππάο), δέθα είδε κόλν κε απιάδηα (όπσο ζθπξίδα, θαγγξί, θνπηζνκνύξα, θνιηόο, πεζθαλδξίηζα, ζαθξίδη θ.ά.), δύν είδε κόλν κε παξαγάδη βπζνύ (κπαιάο, ζθνξπηόο), 26 είδε κε δύν είδε εξγαιείσλ (καλσκέλα θαη απιάδη), νθηώ είδε κε ηξία είδε (καλσκέλα, απιάδη θαη παξαγάδη βπζνύ). Δπίζεο, ρξεζηκνπνηήζεθε ε ζπξηή απνθιεηζηηθά γηα ηελ αιίεπζε ηνπ ξνθνύ ελώ ε ζπξηή ζε ζπλδπαζκό κε ηα άιια εξγαιεία γηα ηελ αιίεπζε καγηάηηθνπ, ζξάςαινπ, ζπλαγξίδαο. ηνλ Πίλαθα 1 παξνπζηάδνληαη νη παξάκεηξνη πνπ ππνινγίζζεθαλ γηα ηα θύξηα αιηεπζέληα είδε. 4. πδήηεζε Η αιηεπηηθή δξαζηεξηόηεηα ηνπ παξάθηηνπ ζθάθνπο πνπ κειεηήζεθε θαίλεηαη λα αθνινπζεί ην επνρηθό πξόηππν πνπ έρεη δηαπηζησζεί γηα ηελ παξάθηηα αιηεία (Σδαλάηνο 2006) κε κεγάιν αξηζκό εκεξώλ αιηείαο ην θαινθαίξη θαη κηθξόηεξν αξηζκό

3 310 ηελ άλνημε θαη ην θζηλόπσξν. ύκθσλα κε ηνλ ίδην ζπγγξαθέα ε Κέξθπξα εληάζζεηαη ζηελ νκάδα ησλ λνκώλ πνπ ε δξαζηεξηόηεηα εκθαλίδεη ραξαθηεξηζηηθό επνρηθό πξόηππν. Η ρξήζε ησλ αιηεπηηθώλ εξγαιείσλ αθνινπζεί ηε γεληθόηεξε ηάζε πνπ έρεη εθηηκεζεί γηα ηε κηθξή παξάθηηα αιηεία όπνπ ζύκθσλα κε ηνλ Σδαλάην (2006) ζε πνζνζηό πεξίπνπ 55% ρξεζηκνπνηνύληαη ηα δίρηπα (καλσκέλα, απιάδηα, ζύλζεηα) ζε όιεο ηηο επνρέο, θαη ην παξαγάδη βπζνύ 24-29,6%. Δηδηθόηεξα γηα ηελ Κέξθπξα εθηηκάηαη όηη ηα πςειόηεξα πνζνζηά παξνπζηάδεη ε ρξήζε ησλ δηρηπώλ θαη ηνπ παξαγαδηνύ βάζνπο (55% θαη 40% πεξίπνπ αληίζηνηρα). Η ηαθηηθή πνπ αθνινύζεζε ν αιηέαο ζε ζρέζε κε ηα είδε ζηόρνπο θαίλεηαη λα ζρεηίδεηαη κε ηε δήηεζε ζπγθεθξηκέλσλ εηδώλ ηε ζεξηλή πεξίνδν αιιά θαη κε ηελ αιίεπζε εηδώλ ρακειήο αβεβαηόηεηαο όπσο είλαη ν κπαθαιηάξνο. Όζνλ αθνξά ζηε ζύλζεζε ν αξηζκόο ησλ εηδώλ είλαη ζρεηηθά πςειόο ζπγθξίλνληαο κε αληίζηνηρε έξεπλα ηεο αιηεπηηθήο δξαζηεξηόηεηαο παξάθηηνπ ζθάθνπο ζηνλ Κνξηλζηαθό όπνπ αλαθέξνληαη 52 είδε (Ράκθνο θαη ζπλ. 2009). Η ΣΥΝΘΔΣΗ ΤΩΝ ΑΛΙΔΥΘΔΝΤΩΝ ΔΙΓΩΝ % ΚΑΤΑ ΒΑΡΟΣ Άλλα είδη 31% Merluccius merluccius 20% Diplodus sargus 3% Scomber colias 3% Sarpa salpa 4% Galeorhinus galeus 4% Scyllarus arctus 5% Seriola dumerili 11% Dentex dentex 7% Scorpaena scrofa 7% Sparus aurata 5% ρήκα 1. Πνζνζηό (%) θαηά βάξνο ησλ θπξηόηεξσλ εηδώλ αιηεπκάησλ. ρήκα 2. Αιηεπηηθή παξαγσγή (kg) αλά 1000 m δηρηπνύ θαη 12 ώξεο δηάξθεηα αιηείαο γηα ηελ πεξίνδν Απξίιηνο-επηέκβξηνο 2009.

4 311 Πίλαθαο 1. Δίδε αιηεπκάησλ, ζπλνιηθό βάξνο, αξηζκόο αηόκσλ, % θαηά βάξνο ζπκκεηνρή, κέζν βάξνο θαη ηππηθή απόθιηζε, κέγηζην ειάρηζην κήθνο, κέγηζην ειάρηζην βάξνο αλά θύξην θαηαγξαθέλ είδνο. Αιίεπκα Μέγηζην- πλνιηθό Αξηζκόο Μέγηζην- % Διάρηζην Βάξνο αηόκσλ ΜΒ ± SD g Διάρηζην βάξνο Κ.Β. κήθνο kg N (g) (cm) Merluccius merluccius 128, ,9 310,31± 288, Seriola dumerili 69, ,2 5750,33±10908, Dentex dentex 46,6 25 7,6 1863,48±2110, Scorpaena scrofa 42, ,9 262,26±278, Sparus aurata 32,9 71 5,3 463,06±563, Scyllarus arctus 31,5 52 5,1 605,96±655, Galeorhinus galeus 28,1 8 4,6 3666,5±3487, Sarpa salpa 23,8 38 3,9 220,10±54, Scomber colias 18,7 71 3,0 263,06±81, Diplodus sargus 17,6 89 2,9 197,76±218, Sarda sarda 17,4 9 2,8 1930,11±1015, Uranoscopus scaber 13,7 81 2,2 168,63±152, Diplodus voulgaris 9,6 18 1,6 532,05±160, Pomatomus saltator 9,4 4 1,5 2349,75±1157, Octopus voulgaris 8,9 8 1,4 1106,63±1788, Mullus surmuletus 7,8 84 1,3 92,63±34, Labrus viridis 6,5 44 1,1 147,73±91, Scorpaena porcus 6,1 42 1,0 145,62±68, Sciaena umbra 5,8 22 0,9 264,64±240, Palinurus vulgaris 5,6 11 0,9 510,82±278, Sphyraena sphyraena 5,4 8 0,9 679,75±216, Phycis phycis 5,3 16 0,9 331,94±240, Echichthys vipera 4,6 29 0,8 160,28±124, Eutrigla gurnardus 4,6 34 0,7 135,68±109, Epinephelus aeneus 4,5 2 0,7 2263,00±11, Citharus linguatula 4,5 60 0,7 74,67±96, Oblanda melanura 4,4 19 0,7 232,68±87, Ptodarodes Sagittatus 4,3 2 0,7 2135,00±2637, Pagellus erythrinus 3,7 38 0,6 97,00±35, Epinephelus alexandrinus 3,4 9 0,5 373,22±145, Trachinotus ovatus 3,0 8 0,5 368,88±54, Solea solea 2,8 20 0,5 141,00±81, Pagrus pagrus 2,3 6 0,4 380,83±223, Spicara maena 2,3 26 0,4 87,27±29, Trachurus trachurus 2,0 12 0,3 162,50±41, Άιια είδε 45, ,4 Βηβιηνγξαθία Διιεληθή βηβιηνγξαθία Καζπίξεο Π. (2000) Σα ςάξηα ηεο Διιάδνο (θιείδεο πξνζδηνξηζκνύ). Παλεπηζηήκην Παηξώλ. Ράκθνο Α., Μνπηόπνπινο Γ.Κ., Μνύθα Α., Καηζέιεο Γ., Κνπηζηθόπνπινο Κ. (2009) Γηεξεύλεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο κηθξήο παξάθηηαο αιηείαο ζηνλ Κνξηλζηαθό θόιπν: πξνθαηαξθηηθά απνηειέζκαηα. Πξαθηηθά 9νπ Παλειιήληνπ πκπνζίνπ Ωθεαλνγξαθίαο & Αιηείαο. Σόκνο ΙΙ, ζει

5 312 πίλνο Δ., Καηζέιεο Γ., Κνπηζηθόπνπινο Κ. (2000) Δπνρηαθή ζύλζεζε αιηεπκάησλ καλσκέλνπ δηρηπνύ ζηνλ Κππαξηζζηαθό θόιπν. Πξαθηηθά 9 νπ Παλειιήληνπ πλεδξίνπ Ιρζπνιόγσλ. ει Σδαλάηνο Δ. (2006) Γνκή, ραξαθηεξηζηηθά θαη δηαρείξηζε ηεο κηθξήο παξάθηηαο αιηείαο ζηελ Διιάδα. Γηδαθηνξηθή Γηαηξηβή, Παλεπηζηήκην Παηξώλ, ζει.160. Ξέλε βηβιηνγξαθία Zar J.H. (1999) Biostatistical Analysis. 4th Edition. Prentice Hall, Inc. New Jersey, USA. Ιζηνζειίδεο (δηαπίζησζε 9/2010).