Ενιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Παράρτημα 5-Προσέγγιση και Μεθοδολογία της ΜΠΚΕ - Κριτήρια Εκτίμησης & Αξιολόγησης

Transcript

1 Παράρτημα 5-Προσέγγιση και Μεθοδολογία της ΜΠΚΕ - Κριτήρια Εκτίμησης & Αξιολόγησης

2 Σελίδα 2 από 60 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 5 ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Εισαγωγή Φυσικό Περιβάλλον Εδάφη Μέθοδος Καθορισμού Σημαντικότητας Επίπτωσης για το Έδαφος Ρόλος του Εδάφους στα Οικοσυστήματα και στους Πόρους / Σημασία Πιθανές Επιπτώσεις Σημαντικότητα και Ευαισθησία Μέγεθος των Επιπτώσεων Εφαρμογή της Σημασίας των επιπτώσεων Υδάτινοι Πόροι Γενικά Θέματα Τα Χαρακτηριστικά και ο Ρόλος των Επιφανειακών και Υπόγειων Υδάτινων Πόρων στα Οικοσυστήματα και στους Πόρους /Σημασία Πιθανές Επιπτώσεις Ποιότητα και Σημασία Μέγεθος Επίπτωσης Ποιότητα Ατμόσφαιρας και Εκπομπή Αερίων του Θερμοκηπίου Γενικά Θέματα Πιθανές Επιπτώσεις Ποιότητα και Σημασία Μέγεθος της Επίπτωσης Θόρυβος Γενικά Θέματα Ποιότητα / Σημασία Ακουστικού Περιβάλλοντος Πιθανές Επιπτώσεις Ποιότητα και Σημαντικότητα Μέγεθος της Επίπτωσης Τοπίο και Οπτική Αισθητική Γενικά Θέματα Ρόλος του Τοπίου και της Οπτικής Αισθητικής στο Φυσικό και Κοινωνικό Περιβάλλον και Ποιότητα του Πόρου και Σημασία Πιθανές Επιπτώσεις Ποιότητα και Σημασία Μέγεθος της Επίπτωσης Βιολογικό Περιβάλλον Οικολογία - Οικότοποι και Είδη Εισαγωγή και Πιθανές Επιπτώσεις Ποιότητα και Σημασία Μέγεθος της Επίπτωσης Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον Γενικά Θέματα Ιστορικό του κοινωνικοοικονομικού πλαισίου Πιθανές Επιπτώσεις 45

3 Σελίδα 3 από Ευαισθησία Πόρων/ Αποδέκτη/ Ευπάθεια Μέγεθος των Επιπτώσεων Σημασία της Επίπτωσης Πολιτιστική Κληρονομιά Επισκόπηση Βασική Μεθοδολογία Μελέτης Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μελέτη Γραφείου Μεθοδολογία Έρευνας Πεδίου Κριτήρια Αξιολόγησης Σημασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κριτήρια Μελέτης Επιπτώσεων Πολιτιστικής Κληρονομιάς Πιθανές Επιπτώσεις Καθορίζοντας τη Σημαντικότητα των Χώρων Πολιτιστικής Κληρονομιάς Μέγεθος των Επιπτώσεων Σημασία των Επιπτώσεων 59 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 5-1 Ορισμός των Παραγόντων Καθορισμού του Μέγεθος της Επίπτωσης / του Κινδύνου 5 Πίνακας 5-2 Κριτήρια Αξιολόγησης για τη Σημασία και την Ευαισθησία του Εδάφους 10 Πίνακας 5-3 Κριτήρια Κινδύνου για το Έδαφος 12 Πίνακας 5-4 Κριτήρια Αξιολόγησης Ποιότητας Νερού 17 Πίνακας 5-5 Κριτήρια Αξιολόγησης της Ποιότητας της Ατμόσφαιρας (βραχυπρόθεσμα) 20 Πίνακας 5-6 Κριτήρια Ευαισθησίας για την Αξιολόγηση των Επιπτώσεων από τη Σκόνη κατά την Κατασκευή 23 Πίνακας 5-7 Κριτήρια Αξιολόγησης για την Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Ανθρώπινη Υγεία 25 Πίνακας 5-8 Πίνακας 5-9 Κριτήρια Αξιολόγησης για την Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Βλάστηση / Οικολογία25 Κριτήρια Σημασίας για την Εκτίμηση των Βραχυπρόθεσμων Επιπτώσεων στην Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 26 Πίνακας 5-10 Κριτήρια Σημασίας για την Αξιολόγηση των Μακροπρόθεσμων Επιπτώσεων στην Ποιότητα της Ατμόσφαιρας 27 Πίνακας 5-11 Κριτήρια Σημασίας για τη Εκτίμηση των Εκπομπών Αερίων Θερμοκηπίου 28 Πίνακας 5-12 Όρια Εκπομπών Θορύβου της ΕΕ για τον εξοπλισμό των Εργοταξίων 30 Πίνακας 5-13 Όρια Εκπομπών Θορύβου κατά τη Λειτουργία 32 Πίνακας 5-14 Κριτήρια Αξιολόγησης Επιπτώσεων του Θορύβου Λειτουργίας 33 Πίνακας 5-15 Κριτήρια Αξίας / Σημαντικότητας που χρησιμοποιήθηκαν στην Αξιολόγηση των Οικότοπων και των Ειδών 40 Πίνακας 5-16 Χαρακτηριστικά τεκμηρίωσης της Ευπάθειας 48 Πίνακας 5-17 Χαρακτηριστικά των Χώρων Πολιτιστικής Κληρονομιάς 55 Πίνακας 5-18 Κριτήρια Σημαντικότητας Χώρων Πολιτιστικής Κληρονομιάς 58 Πίνακας 5-19 Σημασία των Επιπτώσεων στην Πολιτιστική Κληρονομιά 60 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 5-1 Πλαίσιο Μέσων Διαβίωσης 46 Σχήμα 5-2 Αξιολόγηση του Μεγέθους των Κοινωνικοοικονομικών Επιπτώσεων και των Επιπτώσεων στην Υγεία 50 Σχήμα 5-3 Πίνακας Σημασίας Επιπτώσεων 51

4 Σελίδα 4 από 60 5 ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 5.1 Εισαγωγή Οι γενικές αρχές στις οποίες στηρίζεται η προσέγγιση για την εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων παρουσιάζονται στο κύριο σώμα της ΜΠΚΕ στο Κεφάλαιο 5 Προσέγγιση και Μεθοδολογία της ΜΠΚΕ. Στο παρόν Παράρτημα περιγράφεται λεπτομερώς η μεθοδολογία ανά θεματική ενότητα που χρησιμοποιείται για κάθε ένα από τα περιβαλλοντικά, κοινωνικο-οικονομικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά που αξιολογούνται στο Κεφάλαιο 8 Εκτίμηση και Αξιολόγηση Επιπτώσεων και Μέτρα Αντιμετώπισης στο κύριο σώμα της ΜΠΚΕ, καθώς και τα κριτήρια αξιολόγησης της υφιστάμενης ποιότητας, της σημασίας και της ευαισθησίας των χαρακτηριστικών. Οι αξιολογήσεις πρέπει να διαβαστούν σε συνδυασμό με το Παράρτημα 8 Στοιχεία Εκτίμησης και Αξιολόγησης Επιπτώσεων το οποίο περιέχει επιπλέον τεχνικές πληροφορίες σχετικές αναφορές γίνονται στο κείμενο όπου απαιτείται. Δίδεται λεπτομερής περιγραφή της μεθοδολογίας εκτίμησης και αξιολόγησης για τις ακόλουθες θεματικές ενότητες και τα κριτήρια σημασίας των επιπτώσεων (ή κινδύνων) : Φυσικό Περιβάλλον o Εδάφη (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.2.1) o Υδατικοί Πόροι (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.2.2) o Θόρυβος (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.2.4) o Ποιότητα Ατμόσφαιρας (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.2.3) o Τοπίο (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.2.5) Βιολογικό Περιβάλλον o Οικολογία Οικότοποι και Είδη (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.3.1) Κοινωνικοοικονομικό Περιβάλλον (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.4) Πολιτιστική Κληρονομιά (Παράρτημα 5, Ενότητα 5.5) Σε περίπτωση έλλειψης προτύπων ή επαρκών πληροφοριών για την βαθμολόγηση της σημασίας των επιπτώσεων, η σημασία έχει εκτιμηθεί λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της

5 Σελίδα 5 από 60 επίπτωσης και την αξία ή ευαισθησία του επηρεαζόμενου πόρου ή αποδέκτη. Το μέγεθος της επίπτωσης καθορίζεται με βάση ένα συνδυασμό χαρακτηριστικών όπως η φύση, η κλίμακα, η διάρκεια, η συχνότητα και η πιθανότητα (για έκτακτα περιστατικά). Δεδομένων των εγγενών διαφορών μεταξύ των πόρων/αποδεκτών (και σε πολλές περιπτώσεις μεταξύ διαφορετικών τύπων επιπτώσεων σε ένα δεδομένο πόρο/αποδέκτη), ο ορισμός του μεγέθους (δηλαδή η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για το συνδυασμό των ποικίλων χαρακτηριστικών των επιπτώσεων και την εξαγωγή ενός προσδιορισμού μεγέθους) καθορίζεται διαφορετικά ανάλογα με τον πόρο/αποδέκτη ή τον τύπο της επίπτωσης που διερευνάται. Αυτό, όπου απαιτείται, βασίζεται στην επαγγελματική κρίση και στην εμπειρία ειδικού. Στην περίπτωση που το μέγεθος της επίδρασης δεν προσδιορίζεται επακριβώς στο Κεφάλαιο 8, χρησιμοποιούνται οι ορισμοί που αναφέρονται στον Πίνακας 5-1. Πίνακας 5-1 Ορισμός των Παραγόντων Καθορισμού του Μέγεθος της Επίπτωσης / του Κινδύνου Παράγοντας που Γενικός Ορισμός σχετίζεται με τον καθορισμό του μεγέθους Φύση / Τύπος Αρνητική μία επίπτωση που αποτελεί μια δυσμενή αλλαγή της αρχικής κατάστασης, ή εισάγει ένα μη επιθυμητό στοιχείο στην αρχική κατάσταση, Θετική μία επίπτωση που θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει μία βελτίωση στην αρχική κατάσταση ή εισάγει έναν νέο επιθυμητό παράγοντα, Άμεση επιπτώσεις που απορρέουν από μια άμεση αλληλεπίδραση ανάμεσα σε μια δραστηριότητα του Έργου και έναν πόρο/αποδέκτη και Έμμεση επιπτώσεις που απορρέουν από δραστηριότητες εκτός του Έργου, που συμβαίνουν ως συνέπεια του Έργου Κλίμακα Τοπικές επιπτώσεις που επηρεάζουν τοπικούς πόρους ή που περιορίζονται στην περιοχή ενδιαφέροντος, Περιφερειακές επιπτώσεις που επηρεάζουν περιφερειακά σημαντικούς πόρους ή που γίνονται αισθητές σε περιφερειακό επίπεδο, Εθνικές επιπτώσεις που επηρεάζουν εθνικά σημαντικούς πόρους ή που γίνονται αισθητές σε εθνικό επίπεδο και Διεθνείς επιπτώσεις που επηρεάζουν διεθνώς σημαντικούς πόρους ή που γίνονται αισθητές σε διεθνές επίπεδο (π.χ. περιοχές προστατευμένες από Διεθνείς Συνθήκες) συμπεριλαμβανομένων διασυνοριακών επιπτώσεων σε κοινωνία και υγεία. Διάρκεια Προσωρινές επιπτώσεις που προβλέπεται να είναι συντομότερες από τη διάρκεια της κατασκευής ή/και είναι διακοπτόμενης/περιστασιακής φύσης, Βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις που προβλέπεται να διαρκέσουν μόνο κατά την κατασκευή Μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις που προβλέπεται να διαρκέσουν για μια ενδιάμεση περίοδο που εκτείνεται μετά το πέρας της κατασκευής, Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που προβλέπεται να συνεχίσουν για μια εκτεταμένη περίοδο πέραν του τέλους της κατασκευής και

6 Σελίδα 6 από 60 Παράγοντας που σχετίζεται με τον καθορισμό του μεγέθους Πηγή: ERM (2011) Γενικός Ορισμός Μόνιμες επιπτώσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του Έργου και προκαλούν μια μόνιμη αλλαγή στην αρχική κατάσταση. Επιπλέον όπου είναι εφαρμόσιμο, η αξιολόγηση των επιπτώσεων λαμβάνει υπόψη την αναστρεψιμότητα μιας επίπτωσης. Αυτό εφαρμόζεται κυρίως στην απομάκρυνση της βλάστησης, όπου για παράδειγμα η απώλεια της χορτολιβαδικής βλάστησης στη ζώνη κατασκευής είναι σε μεγάλο βαθμό αναστρέψιμη μέσω κατάλληλης αποκατάστασης της βλάστησης, μετά την τοποθέτηση του αγωγού, ενώ η απώλεια των ώριμων δασικών ενδιαιτημάτων δεν είναι αναστρέψιμη, καθώς εντός της ζώνης δουλείας 8 m του αγωγού (ΖΔ) δεν επιτρέπει επαναφύτευση δέντρων, και όπου δέντρα μπορούν να ξαναφυτευτούν εκτός της ΖΔ, θα χρειαστούν δεκαετίες για να αναπτυχθούν. Εκτός των αναμενόμενων επιπτώσεων η ΜΠΚΕ σε ευθυγράμμιση με την ΕΤΑΑ (EBRD) και τις διεθνείς απαιτήσεις, αναφέρεται επίσης σε κινδύνους, δηλαδή γεγονότα, τα οποία εάν συμβούν μπορεί να έχουν επίδραση σε περιβαλλοντικούς, κοινωνικοοικονομικούς αποδέκτες και στην πολιτιστική κληρονομιά. Κίνδυνοι κατά τη διάρκεια της κατασκευής (π.χ. ρύπανση του εδάφους και του νερού από τυχαίες διαρροές ή κοινωνικές εντάσεις ανάμεσα στον τοπικό πληθυσμό και τους εργάτες της κατασκευής) αντιμετωπίζονται ποιοτικά μέσω της εκπόνησης κατάλληλων σχεδίων πρόληψης και αντιμετώπισης. Σε ότι αφορά την αξιολόγηση κινδύνων από έκτακτα περιστατικά κατά τη λειτουργία, στη ΜΠΚΕ αναφέρονται πληροφορίες από σχετικές εξειδικευμένες μελέτες εκτίμησης κινδύνου. Αυτές περιέχουν και αναλύουν την αναγνώριση κινδύνου και τα αντίστοιχα σενάρια, πιθανότητες και εκτίμηση κινδύνου η Ενότητα 8.18 παρέχει μία σύνοψη των σχετικών πτυχών (ποιοτικά και όπου είναι διαθέσιμο ποσοτικά). Η αξία ή ευαισθησία ενός πόρου ή αποδέκτη έχει εκτιμηθεί παίρνοντας υπ όψιν, για παράδειγμα, τον τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή διεθνή καθορισμό, τη σημασία του για την τοπική ή ευρύτερη κοινότητα, τη λειτουργία του στο οικοσύστημα ή την οικονομική του αξία, όπως περιγράφονται στο Κεφάλαιο 6 Περιγραφή Υφιστάμενης Κατάστασης Φυσικού, Κοινωνικού και Πολιτιστικού Περιβάλλοντος.

7 Σελίδα 7 από Φυσικό Περιβάλλον Εδάφη Μέθοδος Καθορισμού Σημαντικότητας Επίπτωσης για το Έδαφος Η σημασία της επίπτωσης καθορίζεται ως συνάρτηση των παρακάτω κύριων παραγόντων: η ποιότητα/σημασία του εδάφους σαν πόρος/λειτουργία που επηρεάζεται, η ευαισθησία του εδάφους σχετικά με τις δραστηριότητες του έργου, και το μέγεθος της αλλαγής στο έδαφος σε ότι αφορά τις ιδιότητες αυτού και τις λειτουργίες του ως μέσο. Η αξιολόγηση των επιπτώσεων στα εδάφη βασίζεται στα συγκεκριμένα, για κάθε θέση, χαρακτηριστικά των προφίλ εδάφους, που έχουν ληφθεί ως αντιπροσωπευτικά δείγματα εδαφών κατά μήκος της χάραξης και σε επαγγελματική κρίση και εμπειρία αναφορικά με τις δραστηριότητες του έργου Ρόλος του Εδάφους στα Οικοσυστήματα και στους Πόρους / Σημασία Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει το έδαφος ως μη ανανεώσιμο πόρο που υποστηρίζει πολλές ζωτικές λειτουργίες: παραγωγή τροφής και λοιπής βιομάζας, αποθήκευση, διήθηση και μετασχηματισμό πολλών ουσιών συμπεριλαμβανομένου του νερού, του άνθρακα και του αζώτου. Το έδαφος διαδραματίζει ρόλο ενδιαιτήματος και γονιδιακής δεξαμενής και χρησιμεύει ως βάση για ανθρώπινες δραστηριότητες, το τοπίο και την πολιτιστική κληρονομιά ενώ παρέχει πρώτες ύλες. Αυτές οι λειτουργίες χρήζουν προστασίας εξαιτίας της περιβαλλοντικής καθώς επίσης και κοινωνικοοικονομικής σημασίας τους

8 Σελίδα 8 από Πιθανές Επιπτώσεις Τέσσερεις κύριοι μηχανισμοί αναγνωρίστηκαν δυνητικά να επιδρούν σημαντικά στην ποιότητα των εδαφών στην περιοχή του Έργου: Άμεση φυσική όχληση και υποβάθμιση κατά την κατασκευή, Ρύπανση των εδαφών κατά την κατασκευή, Δευτερεύουσες επιπτώσεις εξαιτίας φυσικής όχλησης λόγω τροποποίησης των υδρολογικών συνθηκών, και Επανακυκλοφορία των ρύπων στο προφίλ του εδάφους (όπου ο αγωγός περνά κοντά σε μολυσμένη έκταση ή ρυπασμένα εδάφη από άλλες αιτίες) Φυσική Όχληση και Υποβάθμιση κατά την Κατασκευή Στην περίπτωση των Σταθμών Συμπίεσης η προετοιμασία του εργοταξίου και η κατασκευή θα έχουν ως αποτέλεσμα, τη διαπλάτυνση του οικοπέδου, και την προσωρινή απογύμνωση και εκσκαφή του εδάφους στη ζώνη κατασκευής συμπεριλαμβανομένων και των πρανών. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται την αφαίρεση ή ταφή ολόκληρων τομών εδάφους, την εκσκαφή του μητρικού πετρώματος και την κάλυψη μεγάλων επιφανειών από σωρούς εδάφους/ βράχου και τελικά την σφράγιση των επιφανειών (απώλεια εδάφους) στις υπέργειες εγκαταστάσεις. Επιπλέον, θα διαπλατυνθούν υφιστάμενοι δρόμοι (λίγοι νέοι οδοί πρόσβασης πρόκειται να διανοιχθούν) για την πρόσβαση στην ζώνη κατασκευής του αγωγού, τη σύνδεση των χώρων αποθήκευσης σωληναγωγών με τα εργοτάξια και την πρόσβαση των υπέργειων εγκαταστάσεων (σταθμοί συμπίεσης, βαλβιδοστάσια). Πιθανόν, σε κάποιες περιπτώσεις θα πρέπει να διασταυρωθούν αγωγοί απορροών γύρω από τις νέες διαμορφωμένες επιφάνειες των Σταθμών Συμπίεσης και των βαλβιδοστασίων, των δρόμων πρόσβασης, των χώρων αποθήκευσης σωληναγωγών και των εργοταξίων. Οι εργασίες πιθανόν να προκαλέσουν ζώνες προσβεβλημένου εδάφους λόγω συμπύκνωσης ή διάβρωσης από τα κατασκευαστικά οχήματα γύρω από τις διαμορφωμένες επιφάνειες, τους αγωγούς, τους δρόμους πρόσβασης, τις γέφυρες και τα αποστραγγιστικά κανάλια. Επίσης, υποβάθμιση του εδάφους μπορεί να υπάρξει σε διάφορες περιοχές λόγω διάβρωσης και μη αναστρέψιμης συμπύκνωσης του εδάφους.

9 Σελίδα 9 από Ρύπανση του Εδάφους Το έδαφος μπορεί να ρυπανθεί τοπικά λόγω ατυχηματικών διαρροών από τα οχήματα, τις δεξαμενές αποθήκευσης και την αποθήκευση χημικών, τον καθαρισμό του αγωγού ή από σχετικές διαρροές, τα υπολείμματα εκρηκτικών και την απόθεση σκόνης λόγω την ισοπέδωσης του εδάφους, τα κατάλοιπα επεξεργασίας μετάλλων και συγκολλήσεων, τα απόβλητα και τα λύματα από τις εργασίες, την απορροή αποβλήτων από σωρούς εδάφους ή βράχων, και από την εισροή των εκπλυμάτων (π.χ. από μολυσμένες τοποθεσίες, χώρους υγειονομικής ταφής) από την επιφάνεια προς τα υπόγεια ύδατα. Οι προαναφερόμενοι κίνδυνοι ελλοχεύουν ιδιαίτερα κατά τη φάση κατασκευής, αλλά ως ένα βαθμό ενδέχεται να υπάρξουν και κατά τη διάρκεια των εργασιών συντήρησης ή επισκευής Όχληση από Τροποποίηση Υδρολογικών Συνθηκών Κατά τη διάρκεια της φάσης κατασκευής υπάρχει πιθανότητα για επιπτώσεις στις φυσικές συνθήκες του υδροφόρου ορίζοντα, λόγω απορροής, αποστράγγισης, ανακατεύθυνσης των υδάτινων ρευμάτων ή νέας αποστράγγισης που θα «προκύψει» εκτός του εργοταξίου και πέρα της περιοχής ανάπτυξης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πλημμύρα, σε υψηλά επίπεδα διάβρωσης ή αποξήρανσης των εδαφών Επανακυκλοφορία των Ρύπων Στην περίπτωση που τμήματα του εδάφους κατά μήκος της χάραξης του αγωγού έχουν προηγουμένως μολυνθεί και υπάρχουν υπολειμματικοί ρύποι στο προφίλ του εδάφους, υπάρχει πιθανότητα επανακυκλοφορίας των ρύπων λόγω της προετοιμασίας του εργοταξίου και των εργασιών κατασκευής Σημαντικότητα και Ευαισθησία Χρησιμοποιήθηκαν οι παρακάτω οδηγοί για την αξιολόγηση της ποιότητας του εδάφους, περιλαμβανομένου της σημασίας και της ευαισθησίας:

10 Σελίδα 10 από 60 Οδηγίες για την Αξιολόγηση της Ποιότητας Εδάφους στο Σχεδιασμό Διατήρησης. Ηνωμένες Πολιτείες, Υπουργείο Γεωργίας, Υπηρεσία Διατήρησης Φυσικών Πόρων, Ινστιτούτο Ποιότητας Εδάφους, 2001 (Guidelines for Soil Quality Assessment in Conservation Planning. United States, Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service, Soil Quality Institute, 2001). Χάρτης Εδαφολογικών Ενώσεων Ελλάδας. Εθνική Επιτροπή κατά της Ερημοποίησης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Οι παρακάτω οδηγοί χρησιμοποιούνται για την εξέταση της αγροτικής χρήσης γης: Μελέτη επιπτώσεων της θεματικής στρατηγικής για την προστασία του εδάφους. Επιτροπή των Ευρωπαϊκών κοινοτήτων, 2006 (Impact assessment of the thematic strategy on soil protection). Κριτήρια διαβάθμισης σε ποιότητες της Αγροτικής Γης (ΚΥΑ /2/2010 ΦΕΚ 1528/B/2010, τροποποίηση με ΚΥΑ 72528/12). Τα κριτήρια αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της σημασίας και ευαισθησίας του εδάφους παρουσιάζονται στον Πίνακας 5-2. Πίνακας 5-2 Κριτήρια Αξιολόγησης για τη Σημασία και την Ευαισθησία του Εδάφους Κριτήρια / Μέτρο Χαμηλή Μέση Υψηλή Δομή του εδάφους και ευαισθησία Ευαισθησία: Ανθεκτικό στη φυσική όχληση ή/και αδιαπέραστο στη μόλυνση. Ευαισθησία: Ευάλωτο στη φυσική όχληση αλλά ικανό να επανέλθει με μέτρα αντιμετώπισης εντός 1 ή 2 ετών. Μέτρια διηθητικότητα. Ευαισθησία: Πολύ ευάλωτο στη φυσική όχληση, δομικά επιρρεπές στη συμπίεση ή διάβρωση και απαιτούμενο χρόνια έως δεκαετίες για να επανέλθει. Έντονη διηθητικότητα και ευάλωτο σε μόλυνση.

11 Σελίδα 11 από 60 Κριτήρια / Μέτρο Χαμηλή Μέση Υψηλή Λειτουργία των οικοσυστημάτων Υποστηρικτικές υπηρεσίες χλωρίδα και πανίδα Σημασία πόρου σε ότι αφορά την αγροτική παραγωγικότητα ή εναλλακτική «προβλεπόμενη» χρήση* Λειτουργία οικοσυστημάτων υπηρεσία ρύθμισης υδατικές συνθήκες ** Λειτουργία οικοσυστημάτων υπηρεσία ρύθμισης δέσμευση του άνθρακα Σημασία: Το έδαφος δεν αποτελεί ευνοϊκό υπόστρωμα για την ανάπτυξη χλωρίδας, ασπόνδυλων και λοιπής πανίδας. Σημασία: Το έδαφος έχει χαμηλή ή καθόλου σημασία για την αγροτική παραγωγή ή ως πόρος από μόνο του. Το έδαφος παίζει μικρό ή κανένα ρόλο στον υδρολογικό κύκλο ή στην κυκλοφορία του νερού. Το έδαφος παίζει μικρό ή κανένα ρόλο στη δέσμευση του άνθρακα. Σημασία: Το έδαφος παρέχει ένα υπόστρωμα που έχει τις φυσικές ιδιότητες και το βαθμό παραγωγικότητας για να υποστηρίξει την ανάπτυξη ειδών χλωρίδας και πανίδας σε κάποιο βαθμό αφθονίας και ποικιλότητας. Σημασία: Το έδαφος παρέχει ένα υπόστρωμα που έχει τις φυσικές ιδιότητες ή/και το βαθμό παραγωγικότητας για να την ανάπτυξη σημαντικών (όσον αφορά στην προστασία της φύσης ή τη διατήρηση της βιομάζας) ή ιδιαίτερων ειδών χλωρίδας και πανίδας. Πρέπει να σημειωθεί ότι ένας αριθμός προστατευόμενων οικοτόπων Natura εξαρτώνται από εδάφη οριακής απόδοσης είτε φτωχού εδαφικού υποστρώματος είτε επηρεαζόμενα από υπόγεια ύδατα. Σημασία: Σημασία: Το έδαφος έχει μέτρια Το έδαφος είναι πολύ σημασία ή σημασία πιθανής υψηλής σημασίας πόρος με χρήσης ή μεγάλη σημασία υψηλή αγροτική αξία και από μόνο του αλλά για μεγάλο αριθμό πιθανών κάποιους λόγους θα εναλλακτικών ωφέλιμων υπήρχαν δυσκολίες στην χρήσεων. πραγματοποίηση αυτής της σημασίας. Το έδαφος έχει μερική ικανότητα για κατακράτηση νερού και κυκλοφορία και παίζει κάποιο ρόλο στον υδρολογικό κύκλο σε ότι αφορά τη ρύθμιση των υδατικών συνθηκών και ως υπόστρωμα για τη διοχέτευση της απορροής. Το έδαφος παίζει αξιοσημείωτο ρόλο στη δέσμευση του άνθρακα. Το έδαφος είναι άρρηκτα συνδεδεμένο στον υδρολογικό κύκλο, το νερό είναι ουσιώδες στην δομή του, και το έδαφος παίζει βασικό οικολογικό ρόλο στη ρύθμιση των υδατικών συνθηκών. Το έδαφος παίζει σημαντικό ρόλο στην δέσμευση του άνθρακα. Σημειώσεις: *Η ποιότητα ή η σημασία μπορεί να αξιολογηθούν υψηλότερα όπου εμπλέκονται είδη σημαντικά από άποψη τροφική ή πολιτιστική. **Η ποιότητα ή η σημασία μπορούν επίσης να αξιολογηθούν υψηλότερα όπου παρουσιάζονται σύνδεσμοι με υδάτινες μάζες με αξία για τον άνθρωπο ή εφόσον είναι σημαντικές για είδη χλωρίδας και πανίδας. Πηγή: ERM (2011) Ειδικότερα, για κάθε τύπο εδάφους αναγνωρίζονται, οι παρακάτω κίνδυνοι :

12 Σελίδα 12 από 60 Πίνακας 5-3 Κριτήρια Κινδύνου για το Έδαφος Κύρια Κριτήριο 2 Τυπολογική Αριθμός Μονάδα Ποιότητα Κίνδυνος Κίνδυνος Κίνδυνος Κίνδυνος DSTU Εδάφους εδάφους και διάβρωσης συμπίεσης ρύπανσης ρύπανσης ( DSTU ) παραγωγικότητα του εδάφους του εδάφους του εδάφους των υδάτων Fluvisols 1 Πολύ υψηλή Χαμηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Fluvisols 2 Πολύ υψηλή Χαμηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Fluvisols 3 Πολύ υψηλή Χαμηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Cambisols 4 Μέτρια Μέτριος Μέτριος Υψηλός Μέτριος Leptosols 5 Πολύ χαμηλή Πολύ υψηλός Πολύ Πολύ Πολύ χαμηλός χαμηλός χαμηλός Rock 6 Πολύ χαμηλή Πολύ υψηλός Πολύ Πολύ Πολύ outcrops χαμηλός χαμηλός χαμηλός Leptosols 7 Χαμηλή Μέτριος Πολύ Πολύ Πολύ χαμηλός χαμηλός χαμηλός Βράχοι 8 Πολύ χαμηλή Πολύ υψηλός Πολύ Πολύ Πολύ χαμηλός χαμηλός χαμηλός Fluvisols 9 Πολύ υψηλή Χαμηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Luvisols 10 Μέτρια Μέτριος Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Leptosols 11 Χαμηλή Πολύ υψηλός Πολύ Πολύ Πολύ χαμηλός χαμηλός χαμηλός Fluvisols 12 Πολύ υψηλή Χαμηλός Υψηλός Υψηλός Μέτριος Vertisols 13 Υψηλή Μέτριος Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Fluvisols 14 Πολύ υψηλή Χαμηλός Υψηλός Πολύ υψηλός Πολύ υψηλός Regosols 15 Χαμηλή (RGdy) Regosols (RGdy) 16 Χαμηλή Πηγή: ERM (2011), ASPROFOS (2012) Δεν υπάρχουν Εθνικά Πρότυπα σε ότι αφορά τη ρύπανση του εδάφους και την κινητοποίηση του νομικού ελέγχου για τη ρύπανση του εδάφους. Επομένως, χρησιμοποιήθηκαν διεθνείς οδηγίες. Οι αποκαλούμενες Ολλανδικές Αξίες Παρέμβασης ή Νέος Ολλανδικός Κατάλογος (Dutch Intervention Values) είναι ευρέως αποδεκτές στην Ευρώπη ως σημείο αναφοράς για την μόλυνση του εδάφους και την αποκατάσταση ( Παράρτημα Α από την Εγκύκλιο Εξυγίανσης του Εδάφους: Ιδανικές Τιμές, Αξίες Παρέμβασης Εξυγίανσης του Εδάφους και Ενδεικτικά Επίπεδα για Σοβαρή Ρύπανση - Annex A of the 2009 Soil Remediation Circular: Target Values, Soil Remediation Intervention Values and Indicative Levels for Serious Contamination). Επιπλέον, τα πρότυπα του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Οργανισμού (IFC) αναφέρονται σε μια μεθοδολογία βάσει 2 Σύμφωνα με: 1. Οδηγίες για τη Εκτίμηση της Ποιότητας του εδάφους στο Σχεδιασμό Διατήρησης. Υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών, Υπηρεσία Διατήρησης Φυσικών Πόρων, Ινστιτούτο Ποιότητας Εδάφους, 2001 (Guidelines for Soil Quality Assessment in Conservation Planning. United States Department of Agriculture, Natural Resources Conservation Service, Soil Quality Institute, 2001). 2. Εθνική Επιτροπή κατά της Ερημοποίησης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μελέτη επιπτώσεων της θεματικής στρατηγικής στην προστασία του εδάφους. Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 2006 (Impact assessment of the thematic strategy on soil protection. Commission of European Communities). 4. Καθορισμός κριτηρίων κατηγοριοποίησης αγροτικής γης σε βαθμούς και κατηγορίες παραγωγικότητας. ΚΥΑ /2/ ΦΕΚ1528/B/2010,όπως τροποποιήθηκε με ΚΥΑ 72528/12.

13 Σελίδα 13 από 60 κινδύνου για μια ποικιλία αποδεκτών, όπως αναφέρεται στα Κριτήρια της US EPA Region 3 Criteria Μέγεθος των Επιπτώσεων Το μέγεθος των επιπτώσεων καθορίζεται από την ένταση, την χωρική έκταση και τη χρονική διάρκεια της επίπτωσης και κατατάσσεται ως μικρό, μεσαίο ή μεγάλο. Μία επίπτωση μικρού μεγέθους θα είναι τυπικά μια επίπτωση που επηρεάζει μια μικρή περιοχή για σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ μια επίδραση μεγάλου μεγέθους μπορεί να έχει επιδράσεις σε ευρείες περιοχές ή σε όλους τους τύπους εδαφών ή να εκτείνεται σε μια μεγάλη χρονική περίοδο. Ωστόσο, η ένταση, η χρονική και η χωρική έκταση δεν είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Το ειδικό βάρος που σταθμίζεται καθορίζεται με την εφαρμογή θεσμοθετημένων και μη θεσμοθετημένων προτύπων και επαγγελματικής κρίσης Εφαρμογή της Σημασίας των επιπτώσεων Τα παραπάνω κριτήρια συνδυάζονται για τα εδάφη που επηρεάζονται από τις δραστηριότητες του Έργου για να καθορίσουν τη σημασία της επίπτωσης αυτό λαμβάνει υπ όψιν τη δυνατότητα μετριασμού των επιπτώσεων. Σαν παράδειγμα, επιπτώσεις μεγάλης σημασίας δίνονται για: την απώλεια εδάφους από επιφάνειες στεγανοποίησης σε μεγάλες περιοχές καθώς η κυκλοφορία του νερού και οι λειτουργίες διήθησης θα χαθούν, ή τη μόνιμη και μη αναστρέψιμη διάβρωση και συμπύκνωση εδαφών που έχουν μεγάλη γεωργική σημασία ή προσφέρουν σημαντικές λειτουργίες για τους οικότοπους. Επίπτωση μικρής σημασίας δίνεται όταν, για παράδειγμα, ένα πολύ παραγωγικό γεωργικό έδαφος (ετήσιες σοδειές), που επί του παρόντος χρησιμοποιείται για εντατική γεωργία, μπορεί να αποκατασταθεί στην αρχική του γονιμότητα μετά την τοποθέτηση του αγωγού. 3 [Πρόσβαση Φεβρουάριος 2012] [Πρόσβαση Φεβρουάριος 2012]

14 Σελίδα 14 από Υδάτινοι Πόροι Γενικά Θέματα Η σημασία προκύπτει ως συνάρτηση δύο κύριων παραγόντων: του μεγέθους της αλλαγής και της ποιότητας ή σημαντικότητας του υδάτινου πόρου που επηρεάζεται. Η εκτίμηση των επιπτώσεων στους υδάτινους πόρους βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην επαγγελματική κρίση, στην εμπειρία και στα υδρολογικά και υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά κάθε τοποθεσίας. Επίσης, η σημασία των επιπτώσεων στους υδάτινους πόρους παρέχει στοιχεία για την αξιολόγηση των δευτερευουσών επιπτώσεων στους χρήστες νερού στα εξαρτημένα είδη και στους οικότοπους Τα Χαρακτηριστικά και ο Ρόλος των Επιφανειακών και Υπόγειων Υδάτινων Πόρων στα Οικοσυστήματα και στους Πόρους /Σημασία Η θεώρηση της ποιότητας και της σημασίας του επιφανειακού και υπόγειου νερού λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο των δεδομένων της αρχικής κατάστασης, τα οποία καταδεικνύουν μικρή ή καμία ανθρωπογενή επίδραση από ρύπους και μια γενικά πολύ καλή ποιότητα. Τόσο τα επιφανειακά όσο και τα υπόγεια ύδατα αποτελούν ζωτικούς συνδέσμους στον υδρολογικό κύκλο, ρυθμίζοντας την εποχιακή μεταφορά του νερού και υποστηρίζοντας τις γαίες σε ότι αφορά την παροχή ύδατος στο ριζικό σύστημα των φυτών. Σε αυτό το περιβάλλον, τα υπόγεια και τα επιφανειακά ύδατα είναι επίσης κρίσιμα για τα εδάφη, τη βλάστηση και τους οικότοπους χλωρίδας. Τα επιφανειακά ύδατα σχηματίζουν φυσικούς υδάτινους οικότοπους για την παρόχθια βλάστηση (π.χ. φύκη) και πανίδα (π.χ. ψάρια και ασπόνδυλα), και τα υπόγεια ύδατα μπορεί να αποτελούν σημαντικό οικότοπο βακτηριοπλαγκτού. Επιπρόσθετα, το υπόγειο νερό έχει αξία πόσιμου νερού για τους ανθρώπους και τα οικόσιτα ζώα Πιθανές Επιπτώσεις Δύο κύριοι μηχανισμοί έχουν αναγνωριστεί ότι έχουν σημαντική επίπτωση στην ποιότητα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων:

15 Σελίδα 15 από 60 Υποβάθμιση της ποιότητας του νερού, και Παρεμβατικές φυσικές διεργασίες Ποιότητα Ύδατος Οι κύριες επιπτώσεις στην ποιότητα του επιφανειακού νερού αναμένεται να προέλθουν από διασταυρώσεις ποταμών, επηρεάζοντας τη μορφολογία της κοίτης του ποταμού, τη θολότητα του νερού και τα χημικά χαρακτηριστικά. Επιπτώσεις αναμένονται επίσης και από την απόρριψη του νερού της υδραυλικής δοκιμής. Ανάλυση των επιδράσεων στις βιοτικές παραμέτρους παρέχεται στην Ενότητα Με εξαίρεση της διασταυρώσεις των μεγάλων ποταμών (παραπόταμοι του Έβρου, Απόκρημνο, Φιλιούρης, Βόσβος, Ασπροπόταμος, Ξηροπόταμος, Ξάνθης, Νέστος, Αγγίτης, Κρουσοβίτης, Στρυμόνας, Γαλλικός, Αξιός, Αλιάκμονας) και το Κανάλι των Φιλίππων, όπου το υπόγειο νερό αναμένεται κοντά στην επιφάνεια, αναμένεται ότι δεν θα προκληθούν μεγάλες αλλαγές στην ποιότητα του υπόγειου νερού από την κατασκευή του αγωγού. Υπάρχει πιθανότητα υψηλού υδροφόρου ορίζοντα στις τοποθεσίες των σταθμών GCS00 (Κήποι) και GCS01 (Σέρρες), όπου αναμένεται να απαιτηθεί αποστράγγιση κατά τη κατασκευή. Πιθανόν να υπάρχουν ζητήματα ποιότητας νερού στις ευάλωτες περιοχές ως προς τον υπόγειο νερό όπως περιγράφεται στην μελέτη βάσης, αν και η κατασκευή δεν αναμένεται να αγγίξει τον υπόγειο υδροφορέα. Αυτά τα ζητήματα σχετίζονται κυρίως με ατυχήματα και άλλα απρόβλεπτα περιστατικά που μπορεί να συμβούν κατά τη φάση της κατασκευής Φυσικές Επιδράσεις στα Υδάτινα Σώματα Η προτεινόμενη χάραξη του αγωγού στην παρούσα φάση περνά από επιφανειακά υδάτινα σώματα κατά μήκος της χάραξης. Αυτά τα υδάτινα σώματα υπόκεινται σε επιπτώσεις που σχετίζονται κυρίως με την φάση κατασκευής του Έργου, σε ότι αφορά την εκσκαφή, εργασίες εκτροπής ή αποστράγγισης που μπορεί, κάτω από ορισμένες περιστάσεις, να έχουν πιθανές επιδράσεις σε τοπικές υπο-λεκάνες απορροής ή στις συνολικές λεκάνες απορροής.

16 Σελίδα 16 από Ποιότητα και Σημασία Στα πλαίσια των υδάτινων πόρων της περιοχής του Έργου, τα παρακάτω κριτήρια θεωρείται ότι συνεισφέρουν στην ποιότητα ή τη σημασία του υδρολογικού περιβάλλοντος για την εκτίμηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων. Αυτά τα κριτήρια παρουσιάζονται στον Πίνακας Υδρο-Μορφολογία και Ποιότητα Νερού Η ακόλουθη σειρά κριτηρίων αξιολόγησης (Πίνακας 5-4) έχει δημιουργηθεί για να παρέχει ένα τυποποιημένο τρόπο χαρακτηρισμού της κατάστασης και της ποιότητας των ποικίλων χαρακτηριστικών των επιφανειακών υδάτων στην περιοχή μελέτης, ιδιαίτερα αυτών με τα οποία θα διασταυρωθεί η χάραξη του αγωγού. Αυτά τα κριτήρια θα πρέπει να διερευνηθούν σε συνδυασμό με αυτά που αφορούν τα οικολογικά είδη και τους οικότοπους που σχετίζονται με τα επιφανειακά νερά. Τα παρακάτω κριτήρια συμμορφώνονται με τις κατευθυντήριες γραμμές της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα (2000/60/ΕΚ) και της Οδηγίας (2006/118/ΕΚ) εξαιτίας του γεγονότος ότι οι Οδηγίες επικεντρώνονται (1) στη διαχείριση πόρων με βάση τη λεκάνη απορροής (2) στην εκτίμηση και στην μακροπρόθεσμη βελτίωση / αποκατάσταση της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης του υπογείου νερού.

17 Σελίδα 17 από 60 Πίνακας 5-4 Κριτήρια Αξιολόγησης Ποιότητας Νερού Μέτρο Χαμηλή Μέση Υψηλή Η έκταση στην οποία ο υδάτινος πόρος παίζει υποστηρικτικό ρόλο στη διατήρηση των χαρακτηριστικών και της ποιότητας του εδάφους. Η έκταση στην οποία ο υδάτινος πόρος παίζει ρόλο στο οικοσύστημα αναφορικά με την υποστήριξη της χλωρίδας και της πανίδας. Αυτό περιλαμβάνει το ρόλο του ως μεταναστευτική οδό και στην υποστήριξη ενός σταδίου του κύκλου ζωής. Η έκταση στην οποία ο υδάτινος πόρος προσφέρει υπηρεσίες (π.χ.παροχή πόσιμου νερού, νερού πλύσης και άλλων οικιακών και βιομηχανικών χρήσεων) στις τοπικές κοινότητες και επιχειρήσεις, ή είναι σημαντικό σε ότι αφορά τους εθνικούς σκοπούς και στόχους προστασίας φυσικών πόρων. Η έκταση στην οποία ο υδάτινος πόρος παρέχει μια φυσική ρυθμιστική υπηρεσία στον υδρολογικό κύκλο. Αυτό περιλαμβάνει την πλημμυρική περιοχή του. Η έκταση στην οποία ο υδάτινος πόρος παρέχει πολιτιστικές υπηρεσίες, π.χ. σε ότι αφορά την ψυχαγωγία και αναψυχή. Ο υδάτινος πόρος παίζει μικρό ή καθόλου ρόλο στη διατήρηση της ποιότητας του εδάφους ή είναι αποτελεσματικά απομονωμένος από περιβάλλοντα εδάφη. Ο υδάτινος πόρος, για οποιοδήποτε λόγο, είναι φτωχός από άποψη χλωρίδας και πανίδας. Ο υδάτινος πόρος έχει μικρό ή καθόλου ρόλο σε ότι αφορά την παροχή υπηρεσιών στην τοπική κοινότητα. Ο υδάτινος πόρος παίζει μικρό ή καθόλου ρόλο ή το πολύ ιδιαίτερα τοπικό ρόλο, στη ρύθμιση του υδρολογικού κύκλου. Ο υδάτινος πόρος παίζει μικρό ή καθόλου ρόλο σε ότι αφορά την αναψυχή και την ψυχαγωγική χρήση. Ο υδάτινος πόρος παίζει κάποιο ρόλο στη διατήρηση της ποιότητας του τοπικού εδάφους, π.χ. μέσω περιοδικών πλημμυρών. Ο υδάτινος πόρος υποστηρίζει πληθυσμούς χλωρίδας και πανίδας. Ο υδάτινος πόρος έχει τοπική σημασία σε ότι αφορά την παροχή υπηρεσιών αλλά υπάρχει άφθονη και επαρκής δυνατότητα για εναλλακτικούς πόρους. Ο υδάτινος πόρος παίζει ένα τοπικό ρυθμιστικό ρόλο στον υδρολογικό κύκλο σε ότι αφορά την αποθήκευση, τη ροή και την αποφυγή των πλημμυρών. Ο υδάτινος πόρος παίζει μικρό ή περιστασιακό ρόλο σε ζητήματα όπως η αναψυχή και η ψυχαγωγική χρήση. Ο υδάτινος πόρος είναι σημαντικός για τη διατήρηση της δομής και ποιότητας των περιβαλλόντων εδαφών. Ο υδάτινος πόρος υποστηρίζει σημαντικά είδη (για παράδειγμα προστατευόμενα, μεγάλης σημασίας ή πληθυσμού, κλπ) χλωρίδας και πανίδας. Ο υδάτινος πόρος στηρίζεται εξ ολοκλήρου σε τοπικό επίπεδο, χωρίς επαρκείς εναλλακτικές δυνατότητες, ή είναι σημαντικός σε περιφερειακό ή διασυνοριακό επίπεδο για την παροχή υπηρεσιών. Οι υδάτινοι πόροι παίζουν ένα περιφερειακό ρυθμιστικό ρόλο στον υδρολογικό κύκλο σε ότι αφορά την αποθήκευση, τη ροή και την αποφυγή των πλημμυρών, και ο οποίος μπορεί αν έχει διασυνοριακές (διεθνείς) επιδράσεις. Ο υδάτινος πόρος είναι επίσημα αναγνωρισμένος ότι είναι σημαντικός για χρήση αναψυχής ή στα πλαίσια ψυχαγωγίας. Η έκταση στην οποία ο υδάτινος πόρος προστατεύεται φυσικά από ανθρωπογενείς ρυπογόνες δραστηριότητες. Ο υδάτινος πόρος είναι χαμηλής τρωτότητας σε ρυπογόνες δραστηριότητες. Ο υδάτινος πόρος είναι μέσης τρωτότητας σε ρυπογόνες δραστηριότητες. Ο υδάτινος πόρος είναι υψηλής τρωτότητας σε ρυπογόνες δραστηριότητες. Πηγή: ERM (2011)

18 Σελίδα 18 από Μέγεθος Επίπτωσης Το μέγεθος καθορίζεται από την ένταση, τη χωρική έκταση και διάρκεια ζωής μιας επίδρασης, και κατατάσσεται σε μικρό, μεσαίο ή μεγάλο. Μία επίπτωση μικρού μεγέθους θα είναι συνήθως μια επίπτωση που επηρεάζει μια μικρή περιοχή για μικρή χρονική περίοδο, ενώ μια επίπτωση μεγάλου μεγέθους μπορεί να έχει επιδράσεις στην κλίμακα και έκταση ενός τμήματος ενός ποταμού, ή ακόμα μιας λεκάνης απορροής, για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Το ειδικό βάρος που σταθμίζεται, καθορίζεται μέσω της εφαρμογής θεσμικών και μη θεσμικών προτύπων και από επαγγελματική κρίση. Σε ότι αφορά στις επιπτώσεις στην ποιότητα του νερού, οι οδηγίες της ΕΤΑΑ (EBRD) συστήνουν ότι η αξιολόγηση των επιπτώσεων πρέπει να κρίνεται σε πρώτη φάση σύμφωνα με τα Εθνικά πρότυπα ποιότητας για τα επιφανειακά και τα υπόγεια ύδατα. Όπου το υδάτινο σώμα έχει επιπλέον αποδέκτες, π.χ. αποτελεί αλιευτικό πεδίο ή ευαίσθητο ενδιαίτημα, ή επιφανειακά ή υπόγεια ύδατα χρησιμοποιούνται για οικιακή χρήση, τα ειδικά τοπικά πρότυπα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη στον καθορισμό της σημασίας. Σε περίπτωση που κάποια χημική ουσία δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των προτύπων, επιπρόσθετα διεθνή πρότυπα πρέπει επίσης να θεωρηθούν π.χ. πρότυπα IFC που αναφέρονται στα Κριτήρια της US EPA 4 και υδάτινα πρότυπα 5 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Όπου δεν υπάρχουν δημοσιευμένα πρότυπα για συγκεκριμένη ρυπαντική ουσία, η αρχή της χρησιμοποίησης της βέλτιστης διαθέσιμης πρακτικής και της βέλτιστης διαθέσιμης τεχνολογίας πρέπει να εφαρμοστούν ώστε να περιοριστεί η μόλυνση Ποιότητα Ατμόσφαιρας και Εκπομπή Αερίων του Θερμοκηπίου Γενικά Θέματα Οι κύριοι ατμοσφαιρικοί ρύποι οι οποίοι θα εκλυθούν κατά τη διάρκεια της φάσης προετοιμασίας του εργοταξίου, φάση κατασκευής και φάση λειτουργίας, είναι σκόνη, διοξείδιο του αζώτου (NO 2 ), διοξείδιο του θείου (SO 2 ), αιωρούμενα σωματίδια (PM 10 ), μονοξείδιο του άνθρακα (CO), διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ) και μεθάνιο (CH 4 ). Αυτές οι εκπομπές εξετάζονται αναφορικά με την ανθρώπινη υγεία και τη βλάστηση

19 Σελίδα 19 από 60 Ο βασικός Ελληνικός Κανονισμός για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα είναι η ΚΥΑ 14122/549/E.103/2011 (ΦΕΚ 488/B/ ). Αυτή η ΚΥΑ εναρμονίζει την Ελληνική περιβαλλοντική νομοθεσία με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2008/50/EΚ αναφορικά με την ποιότητα της ατμόσφαιρας, και θέτει όρια για την ποιότητα του αέρα για τα NO X, SO 2, PM 10, PM 2.5, Βενζόλιο, O 3 και CO. Επιπρόσθετα, θα υπάρξει εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου (GHG) όπως το διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ), και το μεθάνιο (CH 4 ). Αυτές οι εκπομπές εξετάζονται αναφορικά με τη συνεισφορά τους στην κλιματική αλλαγή καθώς και στη δημόσια υγεία. Πρότυπα για την προστασία της ποιότητας του αέρα έχουν προέλθει από τις ακόλουθες πηγές: Οδηγίες Παγκόσμιας Τράπεζας / IFC, Οδηγίες ΠΟΥ, και Πρότυπα ΕΕ Πιθανές Επιπτώσεις Αέριες εκπομπές θα προκληθούν από έναν αριθμό πηγών κατά τη διάρκεια των φάσεων του Έργου. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής, οι κύριες πηγές αερίων εκπομπών προέρχονται από τις εργασίες εκσκαφής και μετακινήσεις σε χωματόδρομους. Επιπλέον, εκπομπές καύσης θα παραχθούν από μηχανές που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της κατασκευής, που περιλαμβάνουν μηχανές κατευθυνόμενης διάτρησης, εκσκαφείς οπίσθιου βραχίονα (τύπου JCB), οχήματα μεταφοράς, εργοταξιακές γεννήτριες κλπ. Οι εκπομπές κατά τη διάρκεια της λειτουργίας θα προκληθούν μόνο από τους σταθμούς συμπίεσης. Ιδιαίτερα για την αρχική δυναμικότητα του αγωγού ΤΑΡ των 10 bcm προβλέπεται ένας σταθμός συμπίεσης στην ευρύτερη περιοχή των Κήπων (GCS00). Η απαιτούμενη διαμόρφωση του συστήματος για την φάση των 20 bcm στη Ελλάδα βασίζεται σε έναν πρόσθετο σταθμό συμπίεση παρόμοιας δυναμικότητας με τον GCS00 ο οποίος θα τοποθετηθεί στην ευρύτερη περιοχή των Σερρών (GCS01).

20 Σελίδα 20 από 60 Εξετάζονται μόνο οι εκπομπές NO X και CO, καθώς η χρήση φυσικού αερίου δεν παράγει σημαντικά ποσά SO 2 ή αιωρούμενων σωματιδίων. Η εκπομπή αερίων (CH 4 ) είναι σημαντική μόνο για διαρροές του Σταθμού Συμπίεσης κατά τη διάρκεια της φάσης Εκτάκτων Αναγκών και Συντήρησης. Δεν μπορεί να προβλεφθεί, στην παρούσα φάση, πώς το σύστημα του αγωγού θα παροπλιστεί σε 50 χρόνια από τώρα. Παρόλα αυτά, εάν απομακρυνθεί ο αγωγός, θα προκληθούν παρόμοιες επιπτώσεις στον αέρα από τις χωματουργικές εργασίες όπως και στην κατασκευή. Οι εκπομπές σκόνης θα προκληθούν επίσης από τη αποξήλωση των υπέργειων εγκαταστάσεων Ποιότητα και Σημασία Το παρακάτω σύνολο κριτηρίων αξιολόγησης έχει δημιουργηθεί ώστε να παρέχουν ένα τυποποιημένο τρόπο χαρακτηρισμού της κατάστασης και της ποιότητας των χαρακτηριστικών ποιότητας του αέρα στην περιοχή μελέτης, ειδικά για αυτές από τις οποίες θα διέλθει η όδευση του αγωγού. Τα κριτήρια αξιολόγησης έχουν εξαχθεί από τις Οδηγίες της ΕΕ 1999/30/ΕΚ και 2000/69/ΕΚ (οι οποίες τώρα έχουν ενσωματωθεί σε μία Οδηγία, την 2008/50/EΚ) και παρουσιάζονται στον Πίνακας 5-5: Πίνακας 5-5 Κριτήρια Αξιολόγησης της Ποιότητας της Ατμόσφαιρας (βραχυπρόθεσμα) Ρύπος Παράμετρος Όριο 2008/50/ΕΚ [µg/m³] NO x Μέγιστη Ετήσια Μέση Συγκέντρωση 40 (1) 99.8 Εκατοστημόριο της Ωριαίας Μέσης Συγκέντρωσης (1) (1) (2) 200 CO Μέγιστη Ημερήσια Συγκέντρωση Μέσου 8 Ωρών (3) (1) Όρια για το NO 2 (2) Αντιστοιχεί στην ωριαία οριακή τιμή για την προστασία της ανθρώπινης υγείας η οποία δεν πρέπει να ξεπεραστεί περισσότερες από 18 φορές σε ένα ημερολογιακό έτος. (δηλ. η οριακή τιμή πρέπει να παρατηρείται για το 99,8% όλων των ωρών του έτους.) (3) Η μέγιστη ημερήσια μέση συγκέντρωση οκτώ ωρών θα επιλεχθεί εξετάζοντας μέσους όρους οκτώ ωρών, που έχουν υπολογιστεί από ωριαία δεδομένα και ενημερωθεί ανά ώρα. Ο κάθε μέσος όρος οκτώ ωρών που θα έχει υπολογιστεί με αυτό τον τρόπο θα πρέπει να αποδοθεί στην ημέρα που καταλήγει δηλ. η πρώτη περίοδος υπολογισμού για κάθε μέρα θα είναι η περίοδος από της προηγούμενης μέρας έως τις εκείνη τη μέρα ενώ, η τελευταία περίοδος υπολογισμού για κάθε μέρα θα είναι η περίοδος από έως εκείνη τη μέρα.

21 Σελίδα 21 από Μέγεθος της Επίπτωσης Φάση Κατασκευής Οι κύριες πηγές εκπομπών κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του εργοταξίου και της κατασκευής περιλαμβάνουν τις δραστηριότητες που παράγουν σκόνη, τις εκπομπές καυσαερίων των οχημάτων και τις εκπομπές από πηγές όπως γεννήτριες σε εργοτάξια. Για τις τελευταίες πηγές (δηλαδή εκτός σκόνης), η βασική ανησυχία είναι η ανθρώπινη υγεία λόγω της έκθεσης σε ΝΟ 2, SO 2, CO και PM 10 και υδρογονάνθρακες. Ωστόσο, οι εκπομπές αυτές δεν θεωρούνται ότι έχουν σημαντικό μέγεθος αλλά θα έχουν μόνο μία τοπική επίδραση. Ως εκ τούτου, οι εκπομπές από αυτές τις πηγές εκτός σκόνης δεν θα υπόκεινται σε λεπτομερή μελέτη. Οι εκπομπές σκόνης που προκαλούνται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του εργοταξίου και της κατασκευής των εγκαταστάσεων, καθώς και οι εκπομπές της κυκλοφορίας, θα πρέπει να αξιολογούνται ημι-ποσοτικά. Η απόσταση και οι θέσεις των ευαίσθητων αποδεκτών θα λαμβάνονται υπ όψιν καθώς οι εκπομπές σκόνης έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τους ανθρώπους και την τοπική χλωρίδα σε απόσταση 200 m από τα όρια του εργοταξίου και των διαδρομών μετακίνησης. Η ποσότητα σκόνης που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας του χώρου και των εργασιών κατασκευής εξαρτάται από έναν αριθμό παραγόντων, που περιλαμβάνουν: τον τύπο των εργασιών κατασκευής που θα λάβουν χώρα (π.χ. θραύση και συμπίεση), τον όγκο του υλικού που θα μετακινηθεί, την υγρασία και περιεχόμενο ιλύος των υλικών, την απόσταση που θα διανυθεί σε χωματόδρομους, τα μέτρα αντιμετώπισης που θα εφαρμοστούν, το τοπικό προφίλ εδάφους, και την έκτασης της επιφάνειας των εκτιθέμενων υλικών. Η πιθανότητα εκπομπής σκόνης από οποιαδήποτε εργοτάξιο επηρεάζεται επίσης σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες. Οι ισχυροί άνεμοι θα αυξήσουν την εκπομπή σκόνης από τις περιοχές που δεν έχουν εξυγιανθεί, ενώ οι ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις μειώνουν τις εκπομπές σκόνης εξαιτίας τόσο της διαβροχής των επιφανειών όσο και της αύξησης του ρυθμού αφαίρεσης

22 Σελίδα 22 από 60 της σκόνης από τον αέρα. Τα ακόλουθα καιρικά φαινόμενα, επομένως, χρήζουν εξέτασης για την πιθανή συμπεριφορά της σκόνης στον τόπο του εργοταξίου: τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα (συνήθως εκφράζεται ως ο αριθμός των ημερών στις οποίες παρατηρούνται περισσότερα από 0,2 mm βροχόπτωσης, τα οποία θεωρούνται επαρκή για να καθιζάνουν αποτελεσματικά τις εκπομπές σκόνης που παρασύρονται από τον άνεμο), η ταχύτητα του ανέμου (γενικά, 3 m/s είναι το όριο ταχύτητας του ανέμου κάτω του οποίου δεν είναι δυνατός ο συμπαρασυρμός της σκόνης), και η κατεύθυνση του ανέμου. Σε αντίθεση με την ποιότητα της ατμόσφαιρας, δεν υπάρχουν καθιερωμένα αριθμητικά κριτήρια για την μελέτη επιπτώσεων από την απόθεση σκόνης. Για τον καθορισμό της πιθανότητας κάποιος αποδέκτης να υποστεί όχληση λόγω σκόνης κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας εργοταξίου και των εργασιών κατασκευής, προτείνεται μία προσέγγιση βασισμένη στους κινδύνους (risk-based), όπως παρουσιάζεται στον Πίνακας 5-6,. Οι ευαίσθητοι στη σκόνη αποδέκτες προσδιορίζονται παρακάτω: χρήσεις γης ευαίσθητες στη σκόνη: νοσοκομεία/ κλινικές, γηροκομεία, σχολεία, περιοχές κατοικίας, ευαίσθητη οικολογία, γραφεία/ εμπορικές περιοχές, εμπόριο/ επεξεργασία τροφίμων, θερμοκήπια και φυτώρια, εκτάσεις οπωροκηπευτικών. χρήσεις γης με μικρή ευαισθησία στη σκόνη: αυτές που δεν εντάσσονται στις κατηγορίες ευαίσθητων χρήσεων γης όπως τα αγροκτήματα, ελαφριά και βαριά βιομηχανία, υπαίθρια αποθήκευση.

23 Σελίδα 23 από 60 Πίνακας 5-6 Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα > 0.2 mm/ημέρα, ταχύτητα ανέμου <3 m/s Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα < 0.2 mm/ημέρα, ταχύτητα ανέμου >3 m/s με διεύθυνση προς τον αποδέκτη Πηγή: ERM (2011) Κριτήρια Ευαισθησίας για την Αξιολόγηση των Επιπτώσεων από τη Σκόνη κατά την Κατασκευή Χρήσεις γης με μικρή ευαισθησία, αποδέκτες >200 m από την πλησιέστερη πηγή εκπομπής σκόνης Ευαίσθητες χρήσης γης, αποδέκτες <200 m αλλά >100 m από την πλησιέστερη πηγή εκπομπής σκόνης Ευαίσθητες χρήσεις γης, αποδέκτες <100 m από την πλησιέστερη πηγή εκπομπής σκόνης Μικρή Μικρή Μέτρια Μικρή Μέτρια Μεγάλη Φάση Λειτουργίας Οι κύριες πηγές εκπομπής κατά τη φάση λειτουργίας θα είναι οι Σταθμοί Συμπίεσης. Θα χρησιμοποιηθεί αναλυτικό μοντέλο διασποράς για να προβλέψει τις δυσμενέστερες επιφανειακές συγκεντρώσεις (GLCs) που προκύπτουν από τις εκπομπές των σταθμών συμπίεσης. Εκτός από τα χαρακτηριστικά των πηγών εκπομπής, το μοντέλο της διασποράς θα λάβει υπ όψιν παράγοντες όπως οι καιρικές συνθήκες, η χρήση γης, το έδαφος και κατώρευμα των κτιρίων (buildings downwash). Η προσδιοριζόμενη δυσμενέστερη περίπτωση οριακής GLCs, στη συνέχεια, θα συγκριθεί με τα κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα. Για το Ανατολικό Ελληνικό Τμήμα το μοντέλο που θα χρησιμοποιηθεί είναι το HYSPLIT (Υβριδικό Ολοκληρωμένο Μοντέλο Πορείας Σωματιδίων του Λαγκράνζ - Hybrid Single Particle Lagrangian Integrated Trajectory Model). Το μοντέλο αυτό είναι προϊόν συνδυασμένης προσπάθειας του NOAA και του Αυστραλιανού Γραφείου Μετεωρολογίας. Το μοντέλο HYSPLIT είναι ένα πλήρες σύστημα για τον υπολογισμό τόσο απλών τροχιών αέριων στοιχείων όσο και για περίπλοκες προσομοιώσεις διασποράς και απόθεσης. Η μέθοδος υπολογισμού του μοντέλου αποτελεί υβρίδιο μεταξύ της προσέγγισης του Λαγκράνζ, που χρησιμοποιεί ένα κινούμενο μοντέλο προσέγγισης καθώς τα αέρια στοιχεία κινούνται από τη αρχική τοποθεσία, και την θεώρηση Euler, η οποία καθορίζει ένα σταθερό τρισδιάστατο πλέγμα, ως πλαίσιο αναφοράς. Στο μοντέλο, οι υπολογισμοί οριζόντιας μεταφοράς και διάχυσης γίνονται στο πλαίσιο Λαγκράνζ ακολουθώντας την πορεία ενός αιωρούμενου σωματιδίου ενώ οι συγκεντρώσεις των ρύπων

24 Σελίδα 24 από 60 υπολογίζονται σε ένα σταθερό πλέγμα. Το μοντέλο σχεδιάστηκε για να υποστηρίξει ένα μεγάλο εύρος προσομοιώσεων που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική μεταφορά και διάχυση ρύπων και επικίνδυνων υλικών, καθώς και την απόθεση αυτών των υλικών στην επιφάνεια της γης. Για το παραπάνω μοντέλο, τα μετεωρολογικά δεδομένα (κατακόρυφη κατανομή της ταχύτητας και διεύθυνσης του ανέμου, η θερμοκρασία, το ύψος του στρώματος ανάμιξης, η υγρασία, τα κατακρημνίσματα, η νεφοκάλυψη κλπ) λήφθηκαν από το Εθνικό Κέντρο Πρόβλεψης (NCEP / ΗΠΑ) Παγκόσμιου Συστήματος Προβλέψεων (GFS). Τα δεδομένα του είναι διαθέσιμα ανά εξάωρο από ένα πλανητικό μοντέλο οριζόντιας ανάλυσης. Το προγνωστικό μετεωρολογικό μοντέλο ΜΜ5 (Mesoscale Model 5 / Πανεπιστήμιο της Πολιτείας της Πενσυλβάνια, Εθνικό Κέντρο για την Ατμοσφαιρική Έρευνα, ΗΠΑ) χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό των τρισδιάστατων μετεωρολογικών πεδίων. Η προέλευση των κριτηρίων αξιολόγησης περιλαμβάνει διεθνή κριτήρια που προέρχονται από τις οδηγίες/ πρότυπα ατμοσφαιρικού αέρα στις Γενικές Οδηγίες Περιβάλλοντος, Υγιεινής και Ασφάλειας (EHS) του IFC για τις Αέριες Εκπομπές και την Ποιότητα Ατμοσφαιρικού Αέρα, τις Οδηγίες Ποιότητας Αέρα του ΠΟΥ του 2005, τις Οδηγίες της ΕΕ 2008/50/EΚ για την Ποιότητα του Ατμοσφαιρικού Αέρα και για Καθαρότερο Αέρα για την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία. Οι οδηγίες του IFC αναφέρονται στις οδηγίες του ΠΟΥ. Στο σύνολο, οι οδηγίες του IFC και του ΠΟΥ είναι πιο αυστηρές από τα πρότυπα της ΕΕ, καθώς οι πρώτες δεν επιτρέπουν υπερβάσεις. Κάποιες τιμές είναι επίσης πιο αυστηρές στις οδηγίες των IFC / ΠΟΥ. Επομένως, επιλέγοντας μια συντηρητική προσέγγιση, οι οδηγίες IFC / ΠΟΥ χρησιμοποιούνται ως κριτήρια αξιολόγησης. Σημειώνεται ότι το CO 2 και το CH 4 είναι Αέρια Θερμοκηπίου και δεν υπάρχουν καθορισμένα όρια για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Ο Πίνακας 5-7 δίδει τα κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας ατμοσφαιρικού αέρα για την ανθρώπινη υγεία ενώ ο Πίνακας 5-8 για τη βλάστηση / οικολογία. Η πηγή των κριτηρίων αξιολόγησης είναι οι οδηγίες του ΠΟΥ.

25 Σελίδα 25 από 60 Πίνακας 5-7 Κριτήρια Αξιολόγησης για την Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Ανθρώπινη Υγεία Ρύπος Περίοδος Αναφοράς Διεθνές Κριτήριο Αξιολόγησης NO 2 1 ώρα Ετήσια SO 2 10 λεπτά 1 ώρα 24 ώρες PM ώρες Ετήσια CO 15 λεπτά 30 λεπτά 1 ώρα 8 ώρες 24 ώρες Συντάχθηκε από ERM & ASPROFOS (2013) 200 μg/m 3 40 μg/m μg/m μg/m μg/m 3 50 μg/m 3 40 μg/m μg/m μg/m μg/m μg/m 3 10 mg/ m 3 Πίνακας 5-8 Κριτήρια Αξιολόγησης για την Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Βλάστηση / Οικολογία Ρύπος Περίοδος Αναφοράς Κριτήριο Παγκόσμιας Αξιολόγησης NO X Ημερολογιακό Έτος 30 μg/m 3 SO 2 Ημερολογιακό έτος και χειμώνας 20 μg/m 3 Συντάχθηκε από ERM & ASPROFOS (2013) Η σημασία των πιθανών επιπτώσεων στον ατμοσφαιρικό αέρα που συνδέονται με τα προβλεπόμενα βραχυπρόθεσμα (1, 8 και 24 ώρες) και μακροπρόθεσμα (ετήσια) GLCs έχει εκτιμηθεί με αναφορά στα διεθνή κριτήρια αξιολόγησης. Ο Πίνακας 5-9 δίδει τα κριτήρια σημασίας για τις βραχυπρόθεσμες ενώ ο Πίνακας 5-10 για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Κατά γενικό κανόνα, οι εκπομπές του έργου δεν θα πρέπει να επιβαρύνουν σημαντικά την προσπάθεια επίτευξης των σχετικών οδηγιών και προτύπων ποιότητας του αέρα. Οι Γενικές Οδηγίες EHS του IFC για τις Εκπομπές Αερίων και την Ποιότητα της Ατμόσφαιρας προτείνουν το 25% των εφαρμοστέων προτύπων ποιότητας του αέρα ώστε να επιτραπεί επιπλέον, μελλοντική βιώσιμη ανάπτυξης στην ίδια ατμοσφαιρική λεκάνη (airshed). Επομένως, το 25% των κριτηρίων έχουν χρησιμοποιηθεί σαν το κατώτατο όριο κάτω από το οποίο οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις έχουν προσδιοριστεί ως μη σημαντικές. Για βραχυπρόθεσμες εκπομπές, διαφορές στη χωρική και χρονική διακύμανση συνήθως σημαίνουν ότι τα οριακά GLCs κυριαρχούν στο σημείο της μεγαλύτερης επίπτωσης ανά ώρα, παρά η συγκέντρωση του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος. Τα βραχυπρόθεσμα κριτήρια είναι ακατάλληλα για την εκτίμηση των μακροπρόθεσμων εκτιμήσεων για τα GLCs, ιδιαίτερα εάν οι αποδέκτες εκτίθενται σε περισσότερες από μία πηγές

26 Σελίδα 26 από 60 μόλυνσης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες, υιοθετείται ευρύτερα μία προσέγγιση που βασίζεται στην προϋπόθεση ότι καμία δραστηριότητα από μόνη της δεν πρέπει να κυριαρχήσει στο σύνολο ή μεγάλο μέρος των «δικαιωμάτων ρύπων» σε οποιοδήποτε ατμοσφαιρική λεκάνη. Για το σκοπό αυτό, η Περιβαλλοντική Υπηρεσία για την Αγγλία και τη Ουαλία έχει προτείνει ένα κατώτατο όριο 1% του κριτηρίου, κάτω από το οποίο οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις χαρακτηρίζονται ως ασήμαντες, (δηλαδή δε χρειάζεται να θεωρηθεί περαιτέρω ανάλυση στη διαδικασία αξιολόγησης). Αυτή η προσέγγιση έχει χρησιμοποιηθεί για την παρούσα αξιολόγηση. Για τις μακροπρόθεσμες εκπομπές, συνήθως η προϋπάρχουσα συγκέντρωση μιας ουσίας κυριαρχεί, παρά οι μακροπρόθεσμες οριακές GLCs. Επομένως, οποιοσδήποτε ορισμός σημαντικών επιπτώσεων θα ενσωμάτωνε τα οριακά μακροπρόθεσμα GLCs σε συνδυασμό με τις προϋπάρχουσες συγκεντρώσεις. Μία μικρή επίπτωση γενικώς δεν απαιτεί αντιμετώπιση. Μία μέτρια επίπτωση πρέπει να διερευνηθεί, καθώς κάποια πρόσθετα μέτρα αντιμετώπισης μπορεί να κριθούν απαραίτητα. Μία Μεγάλη επίπτωση θεωρείται μη-αποδεκτή με την παραδοχή ότι τα παρόντα μέτρα αντιμετώπισης δεν είναι επαρκή, και επιπρόσθετα μέτρα αντιμετώπισης θα απαιτούνταν για να μειωθεί το επίπεδο της επίπτωσης. Πίνακας 5-9 Μη Σημαντική Οι προβλεπόμενες βραχυπρόθεσμες οριακές GLCs είναι 25% του κριτηρίου αξιολόγησης Κριτήρια Σημασίας για την Εκτίμηση των Βραχυπρόθεσμων Επιπτώσεων στην Ποιότητα της Ατμόσφαιρας Σημαντικές Μικρή Σημαντικές Μέτρια Σημαντικές Μεγάλη Επίπτωση Επίπτωση Επίπτωση Οι προβλεπόμενες βραχυπρόθεσμες οριακές GLCs είναι > 25% αλλά 50% του κριτηρίου αξιολόγησης Οι προβλεπόμενες βραχυπρόθεσμες οριακές GLCs είναι > 50% αλλά 75% του κριτηρίου αξιολόγησης 1. Οι προβλεπόμενες βραχυπρόθεσμες οριακές GLCs είναι > 75% του κριτηρίου αξιολόγησης Ή Συντάχθηκε από ERM (2011) 2. Όταν προστίθεται στις υπάρχουσες συγκεντρώσεις της αρχικής κατάστασης η ολική συγκέντρωση υπερβαίνει το κριτήριο αξιολόγησης