Πυκνοί πλθκυςμοί κατά τθν αρχαιότθτα και τουσ βυηαντινοφσ χρόνουσ 12 οσ

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΣΟ ΠΡΟΦΤΓΙΚΟ ΗΘΣΘΜΑ ΣΘΝ ΕΛΛΑΔΑ ( ) 1. Ο ΔΙΩΓΜΟ ΣΟΤ 1914 (Ο ΠΡΩΣΟ ΔΙΩΓΜΟ) Μακραίωνθ ελλθνικι παρουςία ςτθ Μικρά Αςία: Πυκνοί πλθκυςμοί κατά τθν αρχαιότθτα και τουσ βυηαντινοφσ χρόνουσ 12 οσ αιϊνασ: αραίωςθ λόγω εξιςλαμιςμϊν 18 οσ 19 οσ αιϊνασ: - αφξθςθ πλθκυςμοφ με μεταναςτεφςεισ - οικονομικι άνοδοσ - πνευματικι άνκθςθ - αξιόλογθ κοινοτικι και εκπαιδευτικι οργάνωςθ - ίδρυςθ κοινοτιτων, ςυλλόγων, ςχολείων, ευαγϊν ιδρυμάτων Ανάπτυξθ τουρκικοφ εκνικιςμοφ, μετά τθν εδαφικι ςυρρίκνωςθ τθσ Οκωμανικισ αυτοκρατορίασ. το ςτόχαςτρο κυρίωσ οι Ζλλθνεσ και οι Αρμζνιοι, γιατί: 1. είχαν ςυγκεντρϊςει μεγάλο μζροσ του εμπορίου και τθσ βιομθχανίασ 2. εκκρεμεί το ηιτθμα τθσ κατακφρωςθσ των νθςιϊν και του Αν. Αιγαίου

2 Οριςμοί Αςκιςεισ Κλειςτοφ Σφπου 1. Ο ΔΛΩΓΜΟ ΣΟΤ 1914 (Ο ΠΡΩΣΟ ΔΛΩΓΜΟ) Οριςμοί εννοιών α. Μικτι Επιτροπι β. Σάγματα εργαςίασ Σωςτό λάθοσ και διόρθωςη 1. τθν περιοχι τθσ Μικράσ Αςίασ κατά το 18 ο και το 19 ο αιϊνα ςθμειϊκθκε οικονομικι άνοδοσ των Ελλινων, πνευματικι άνκθςθ και αξιόλογθ κοινοτικι και εκπαιδευτικι οργάνωςθ. 2. Θ εκκζνωςθ των περιοχϊν τθσ Δυτικισ Μικράσ Αςίασ μεκοδεφτθκε πρϊτα με ανκελλθνικι εκςτρατεία του Σουρκικοφ Σφπου και καταπίεςθ των Ελλινων για να εξαναγκαςτοφν ςε «εκοφςια» μετανάςτευςθ. 3. Μετά τθν κατάργθςθ τθσ δυνατότθτασ εξαγοράσ τθσ κθτείασ ςθμειϊκθκαν χιλιάδεσ λιποταξίεσ και όςοι ςυνελιφκθςαν εκτελζςτθκαν. 4. Θ εκνικι αφφπνιςθ των Σοφρκων, που είχε ξεκινιςει από τα μζςα του 19 ου αιϊνα, ενιςχφκθκε μετά τθν εδαφικι ςυρρίκνωςθ τθσ Οκωμανικισ Αυτοκρατορίασ.. 5. Θ εκκρεμότθτα ςτο ηιτθμα τθσ κατακφρωςθσ των νθςιϊν του Ανατολικοφ Αιγαίου και τθσ Κριτθσ ςτθν Ελλάδα επιδείνωςαν τισ ςχζςεισ Ελλάδασ Σουρκίασ. Επιλογήσ 1. Οι ελλθνικοί πλθκυςμοί τθσ Μικράσ Αςίασ ενιςχφκθκαν με μεταναςτεφςεισ από τον κυρίωσ ελλαδικό χϊρο κατά: α. το 14 ο και το 15 ο αιϊνα β. το 15 ο και το 16 ο αιϊνα γ. το 16 ο και το 17 ο αιϊνα δ. το 18 ο και το 19 ο αιϊνα 2. Ποιο από τα ακόλουκα ρεφματα που ιλκαν από τισ βαλκανικζσ χϊρεσ δεν εγκαταςτάκθκε ςτα ςπίτια που εγκατζλειψαν οι Ζλλθνεσ μετά τον πρϊτο διωγμό του 1914; α. οι μουςουλμάνοι από τθ ερβία β. οι μουςουλμάνοι από τθ Ρουμανία

3 γ. οι μουςουλμάνοι από τθν Αλβανία δ. οι μουςουλμάνοι από τθν Ελλάδα 3. Θ είςοδοσ τθσ Σουρκίασ ςτον Α Παγκόςμιο Πόλεμο ςε ςυνδυαςμό με τισ ακρόεσ μεταναςτεφςεισ μουςουλμάνων τθσ ερβίασ, τθσ Βουλγαρίασ και τθσ Ελλάδασ προσ τθ Μικρά Αςία είχαν ωσ αποτζλεςμα τθν εκδίωξθ πρϊτα των Ελλινων: α. τθσ Ανατολικισ Κράκθσ β. τθσ Δυτικισ Μικράσ Αςίασ γ. τθσ Βορειοδυτικισ Μικράσ Αςίασ δ. του Μαρμαρά και του Πόντου 4. το ςτόχαςτρο του τουρκικοφ εκνικιςμοφ βρζκθκαν κυρίωσ οι Ζλλθνεσ και οι Αρμζνιοι, διότι: α. ιταν πολυπλθκζςτερεσ μειονότθτεσ ςτθν Οκωμανικι Αυτοκρατορία β. ιταν κάτοικοι από αιϊνεσ ςτο χϊρο κυρίωσ τθσ Μικράσ Αςίασ γ. ηοφςαν κυρίωσ ςε περιοχζσ απζναντι από τα νθςιά του ανατολικοφ Αιγαίου και το ηιτθμα τθσ εκκρεμότθτασ τθσ κατακφρωςθσ τουσ επιδείνωνε τθ ςχζςθ τουσ με το τουρκικό ςτοιχείο δ. είχαν ςυγκεντρϊςει ςτα χζρια τουσ το μεγαλφτερο μζροσ του εμπορίου και τθσ βιομθχανίασ τθσ χϊρασ. 5. Θ Μικτι Επιτροπι, θ οποία κα αναλάμβανε τθ ρφκμιςθ των ςχετικϊν με τθν εκελοφςια ανταλλαγι Ελλινων ορκοδόξων τθσ Σουρκίασ και μουςουλμάνων τθσ Ελλάδασ, ιδρφκθκε: α. τον Λοφνιο του 1914 β. τον Αφγουςτο του 1914 γ. το επτζμβριο του 1914 δ. τον Οκτϊβριο του 1914

4 Ερωτιςεισ φντομθσ Απάντθςθσ Α. ΠΡΟΦΤΓΛΚΑ ΡΕΤΜΑΣΑ ΚΑΣΑ ΣΘΝ ΠΕΡΛΟΔΟ Ο διωγμόσ του 1914 (ο πρώτοσ διωγμόσ) 1. Να παρουςιάςετε τα βαςικά χαρακτθριςτικά τθσ ελλθνικισ παρουςίασ ςτθ Μ. Αςία και ειδικότερα τισ εξελίξεισ το 18 ο και 19 ο αιϊνα. 2. Ποιοι λόγοι οδιγθςαν ςτθν εκνικι αφφπνιςθ των Σοφρκων και ςε ποιο βακμό επθρζαςε αυτι τθν τφχθ των μειονοτιτων ςτθν Οκωμανικι Αυτοκρατορία; 3. Να παρουςιάςετε τθν πολιτικι τθσ τουρκικισ κυβζρνθςθσ απζναντι ςτο ελλθνικό ςτοιχείο λίγο πριν τθν είςοδο τθσ Σουρκίασ ςτον Α Παγκόςμιο Πόλεμο και τισ μεκόδουσ που χρθςιμοποίθςε για να υλοποιιςει αυτιν τθ πολιτικι. 4. Πϊσ αντζδραςε το Οικουμενικό Πατριαρχείο και θ Ελλάδα ςτθν πολιτικι διϊξεων των Σοφρκων; 5. Με ποια μορφι εκδθλϊκθκε θ καταπιεςτικι τακτικι τθσ Σουρκίασ απζναντι ςτο ελλθνικό ςτοιχείο; 6. Ποια αποτελζςματα είχε για τουσ Ζλλθνεσ θ πολιτικι διϊξεων που ακολοφκθςε θ Σουρκία μζχρι το τζλοσ του Α Παγκοςμίου Πολζμου; ΠΘΓΕ Α. ΠΡΟΦΤΓΛΚΑ ΡΕΤΜΑΣΑ ΚΑΣΑ ΣΘΝ ΠΕΡΛΟΔΟ Αντλώντασ ςτοιχεία από το παράκεμα και αξιοποιώντασ τισ ιςτορικζσ ςασ γνώςεισ, να αναφζρετε τι γνωρίηετε για τουσ διωγμοφσ και τισ μορφζσ καταπιζςεων που υπζςτθςαν οι Ζλλθνεσ τθσ Μικράσ Αςίασ κατά τθ διάρκεια του Α Παγκοςμίου Πολζμου. Κείμενο Προανακροφςματα των διωγμϊν κατά του μικραςιατικοφ ελλθνιςμοφ ( μυςτικι διαταγι του Σοφρκου υπουργοφ εςωτερικϊν Σαλαάτ για εκτοπιςμοφσ Ελλινων, ) Είναι επείγον για πολιτικοφσ λόγουσ οι Ζλλθνεσ κάτοικοι των ακτϊν τθσ Μικράσ Αςίασ να αναγκαςτοφν να εκκενϊςουν τα χωριά τουσ, για να εγκαταςτακοφν ςτα βιλαζτια του Ερηεροφμ και τθσ Χαλδίασ. Εάν αρνθκοφν να εγκαταςτακοφν ςτα κακοριςκζντα μζρθ, παρακαλϊ να δϊςετε προφορικζσ οδθγίεσ ςτουσ αδερφοφσ μουςουλμάνουσ, με ςκοπό ν αναγκάςουν τουσ Ζλλθνεσ, με κάκε είδουσ πράξεισ, να εκπατριςκοφν με τθ κζλθςι τουσ. Μθν ξεχάςετε, ς αυτιν τθν περίπτωςθ, να πάρετε από τουσ μετανάςτεσ πιςτοποιθτικά ότι εγκαταλείπουν τισ εςτίεσ τουσ με ειδικι πρωτοβουλία. Χάρθσ Σςιρνικίδθσ, Επιτζλουσ τουσ ξεριηϊςαμε Θ γενοκτονία των Ελλινων του Πόντου, τθσ Κράκθσ και τθσ Μ.Αςίασ, μζςα από τα γαλλικά αρχεία, Αφοί Κυριακίδθ, Κεςςαλονίκθ 1999, ςελ. 113

5 2. Αντλώντασ ςτοιχεία από τα παρακζματα και αξιοποιώντασ τισ ιςτορικζσ ςασ γνώςεισ, να αναφζρετε τα αίτια του τουρκικοφ εκνικιςμοφ κατά τισ πρώτεσ δεκαετίεσ του 20οφ αιώνα. Κείμενο Ο τουρκικόσ εκνικιςμόσ και θ απουςία τθσ τουρκικισ αςτικισ τάξθσ. Σο 1913 ο Ηιγιά Γκοκάλπ* (Ziya Gökalp), ζνασ από τουσ πιο ςθμαντικοφσ ςτοχαςτζσ ςτθν αυγι του τουρκικοφ εκνικιςμοφ, ζφκανε ςτο ςθμείο να υποςτθρίηει ότι δεν υπιρχε τουρκικι αςτικι τάξθ και να εκφράηει πικρό παράπονο γι αυτό. Ζγραψε εκείνο το ζτοσ : «Όταν θ οικονομικι και κοινωνικι εξουςία πζραςε ςτα χζρια των *μθ μουςουλμανικϊν+ κοινοτιτων, οι Σοφρκοι δεν αντιλιφκθκαν ότι ωδθγοφντο ςε απϊλεια των πάντων Ιςαν απλϊσ δθμόςιοι υπάλλθλοι και γεωργοί Θ ζλλειψθ αποτελεςματικισ διακυβερνιςεωσ τθσ χϊρασ μασ οφείλεται κυρίωσ ςτθν ανυπαρξία παραγωγικϊν *εμπορικϊν και βιομθχανικϊν+ τάξεων. Παντοφ όπου θ κυβζρνθςθ ςτθρίηεται ςτισ παραγωγικζσ τάξεισ υπάρχουν αποτελζςματα. Οι επιχειρθματίεσ, οι βιοτζχνεσ και οι ζμποροι κζλουν μια αποτελεςματικι διακυβζρνθςθ προσ όφελόσ τουσ». Νιγιαηί Μπερκζσ, εκδ. «Σουρκικόσ εκνικιςμόσ και δυτικόσ πολιτιςμόσ. Επίλεκτα δοκίμια του Ηιγιά Γκοκάλπ», Niyiazi Berkes, Turkish Nationalism and Western civilization, Selected Essays of Ziya Gökalp, London, Allen und Unwin, 1959, ςελ ςτο Δ. Κιτςίκθσ, υγκριτικι Λςτορία Ελλάδοσ και Σουρκίασ ςτον 20ό αιϊνα, εκδ. Βιβλιοπωλείον τθσ Εςτίασ, Ακινα 1998,ςελ *Μεχμζτ Ηιγιά Γκοκάλπ ( ): Σοφρκοσ διανοοφμενοσ που διαπνεόταν από τισ φιλελεφκερεσ και δθμοκρατικζσ ιδζεσ τθσ Δφςθσ. Αποτζλεςε ζναν από τουσ κφριουσ κεωρθτικοφσ κεμελιωτζσ του τουρκικοφ εκνικιςμοφ ςτισ αρχζσ του 20οφ αιϊνα. υμμετείχε ςτθν κυβζρνθςθ των Νεότουρκων ωσ πολιτικόσ ςφμβουλοσ. Κφριοσ προβλθματιςμόσ και επικυμία του ιταν ο εκςυγχρονιςμόσ τθσ Σουρκίασ και θ μετάβαςι τθσ από το παραδοςιακό μουςουλμανικό κακεςτϊσ ςτθ δθμιουργία ενόσ ευρωπαϊκοφ τφπου εκνικοφ κράτουσ.