ΜΕΡΟΣ ΙIΙ ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΕΡΟΣ ΙIΙ ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ"

Transcript

1 ΜΕΡΟΣ ΙIΙ ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ

2

3 Κεφάλαιο 13 Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ Εισαγωγή Στο τελευταίο τμήμα του βιβλίου θα εξεταστούν τα θέματα της οικονομικής μεγέθυνσης από γενικότερη σκοπιά. Μέχρι αυτό το σημείο εξετάστηκε η οικονομική μεγέθυνση στο πλαίσιο συγκεκριμένων υποδειγμάτων, καθώς και πώς οι διάφοροι παράγοντες επιδρούν στο μηχανισμό της. Στα επόμενα Κεφάλαια θα παρουσιαστούν διάφορα θέματα που ανακύπτουν έχοντας υπόψη μια ευρεία εικόνα για την πρόοδο της οικονομικής θεωρίας και πολιτικής γύρω από την οικονομική μεγέθυνση. Μια συνολική θεώρηση για τα παραπάνω ζητήματα προσφέρει η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης (growth accounting), που είναι ο κλάδος στην οικονομική μεγέθυνση που επιχειρεί να απαντήσει στα κύρια ερωτήματα χρησιμοποιώντας μόνο τις βασικές σχέσεις και τις αλγεβρικές ιδιότητες τους. Για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας τη συνάρτηση παραγωγής μπορεί κανείς να εξάγει διάφορες μορφές σχέσεων μεταξύ των συντελεστών παραγωγής, οι οποίες οδηγούν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Επίσης μπορεί να γίνουν συγκρίσεις μεταξύ των σχέσεων που προκύπτουν μετά από αλλαγή των κεντρικών υποθέσεων και να εξεταστεί κατά πόσο είναι βάσιμες αυτές οι υποθέσεις, καθώς και να επιχειρηθεί η ποσοτική μέτρησή τους. Σε αυτό το πλαίσιο, μερικά από τα ζητήματα με τα οποία ασχολείται η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης είναι:!" ποιες είναι οι κινητήριες δυνάμεις της οικονομικής μεγέθυνσης με βάση τις υποθέσεις για την οικονομία;!" ποια είναι αριθμητικά τα κύρια ποσοτικά μεγέθη της οικονομίας που αναλογούν σε αυτές τις κινητήριες δυνάμεις;!" πώς ερμηνεύονται τα εμπειρικά ευρήματα και τι συνεπάγονται για τα κύρια υποδείγματα της οικονομικής μεγέθυνσης; Ένα κύριο σημείο στη λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης είναι ότι τα συμπεράσματα ισχύουν και στις δύο βασικές τάσεις της οικονομικής μεγέθυνσης, όπως παρουσιάστηκαν στα προηγούμενα Κεφάλαια, δηλαδή

4 252 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης την εξωγενή και την ενδογενή οικονομική μεγέθυνση. Ο λόγος βρίσκεται ακριβώς στη φύση της προσέγγισης: η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης δεν επιχειρεί να εξηγήσει παρέχοντας το κατάλληλο υπόδειγμα ή επιλέγοντας τις πιο πειστικές υποθέσεις. Αντίθετα, η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης χρησιμοποιεί τις θεωρίες για να εξάγει ορισμένα κεντρικά συμπεράσματα, χωρίς να τις αντιμετωπίζει θετικά ή με κριτική στάση. Η πρώτη λογιστική προσέγγιση στη θεωρία οικονομικής μεγέθυνσης έγινε αρχικά από τον Solow (1957) και διαδόθηκε από τον Denison (1967) την επόμενη δεκαετία, σε μια προσπάθεια να ερμηνευτεί η διαδικασία της μεγέθυνσης στις Η.Π.Α., καθώς και οι παράγοντες που την απαρτίζουν. Ακολούθησαν διάφορες προσπάθειες, οι οποίες κυρίως αφιερώθηκαν σε εμπειρικές μετρήσεις με τη χρήση των βασικών σχέσεων που προέκυψαν από το υπόδειγμα Solow. Κατά τη διάρκεια των προσπαθειών αυτών χρησιμοποιήθηκαν εναλλακτικά διαθέσιμα μεγέθη και εμπειρικές μεθοδολογίες, σε μια προσπάθεια να εξαχθούν συγκεκριμένα συμπεράσματα. Η αναγέννηση της θεωρίας της οικονομικής μεγέθυνσης με την εργασία του Romer (1986) παρείχε ένα νέο πεδίο ανάπτυξης θεωρητικών υποδειγμάτων και εμπειρικών εφαρμογών και έδωσε ώθηση στη λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης, που ακολούθησε τη νέα προσέγγιση και παρουσίασε μια σειρά από σχέσεις επεκτείνοντας εκείνες, οι οποίες είχαν αναπτυχθεί από τον Solow. Η ανάλυση που θα παρουσιαστεί σε αυτό το Κεφάλαιο συνοψίζει τις βασικές εξελίξεις στη λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης. 43 Επιπλέον, θα παρουσιαστούν στοιχεία από ορισμένες εμπειρικές μελέτες, ώστε να υπάρχει μια πληρέστερη εικόνα για τα σχετικά εμπειρικά ευρήματα. Η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης στο νεοκλασικό υπόδειγμα: μια συνολική θεώρηση Όπως έχει δειχθεί στο Κεφάλαιο 4, οι κύριες υποθέσεις της οικονομικής μεγέθυνσης με βάση τη συνάρτηση παραγωγής Cobb-Douglas δίνουν ορισμένες σημαντικές σχέσεις για τα οικονομικά μεγέθη που κινούν το βασικό μηχανισμό της οικονομικής μεγέθυνσης. Στο τμήμα αυτό θα επαναληφθεί η ίδια άσκηση για μια γενική συνάρτηση παραγωγής, χωρίς δηλαδή να εξετάζεται κάποια συγκεκριμένη παραμετρική εξειδίκευση. Έστω λοιπόν ότι η συνολική συνάρτηση παραγωγής της οικονομίας δίνεται από την ακόλουθη γενική μορφή: 43 Η παρουσίαση βασίζεται στην εργασία του Barro (1999).

5 Οικονομική Μεγέθυνση: Θεωρία και Πολιτική 253 = F(,, ) (13.1) όπου Κ και είναι το κεφάλαιο και η εργασία αντίστοιχα, και Α είναι η τεχνολογία της οικονομίας. Οι δύο παραγωγικοί συντελεστές που περιλαμβάνονται στη συνάρτηση παραγωγής, δηλαδή το κεφάλαιο και η εργασία, είναι ομοειδείς και δεν είναι δυνατός ο διαχωρισμός τους με βάση το είδος, την ποιότητα ή το ρόλο τους στην παραγωγή. Η υπόθεση αυτή είναι σημαντική για τα συμπεράσματα, τα οποία θα εξαχθούν αμέσως παρακάτω. Παραγωγίζοντας την (13.1) ως προς τον χρόνο t προκύπτει ότι: + + = (13.2) Οι μερικές παράγωγοι στην (13.2) δηλώνουν το οριακό προϊόν των συντελεστών παραγωγής στην οικονομία. Διαιρώντας με το προϊόν Υ ισχύει: + + = (13.3) Ορίζοντας τώρα το τμήμα της οικονομικής μεγέθυνσης που οφείλεται στην τεχνολογική μεταβολή ως g, προκύπτει από την (13.3) ότι: g + = (13.4) Η εξίσωση (13.4) είναι σημαντική από θεωρητικής άποψης, γιατί δίνει το τμήμα της οικονομικής μεγέθυνσης, το οποίο μπορεί να αποδοθεί στην εξωγενή τεχνολογική πρόοδο. Όμως, από πρακτικής πλευράς η (13.4) δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, γιατί απαιτεί να είναι γνωστή η οριακή (ή κοινωνική) συνεισφορά του κεφαλαίου και της εργασίας στην οικονομία, που δίνεται από τους όρους και αντίστοιχα, για τον υπολογισμό της τεχνολογικής προόδου g.

6 254 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης Μια λύση στο πρόβλημα αυτό αποτελεί η υπόθεση ότι στην ανταγωνιστική οικονομία τα οριακά προϊόντα του κεφαλαίου και της εργασίας αμείβονται με το πραγματικό επιτόκιο (απόδοση κεφαλαίου) r και τον πραγματικό μισθό (αμοιβή εργασίας) w αντίστοιχα. Σε μια τέτοια περίπτωση, η (13.4) τροποποιείται ως εξής: όπου g = s s (13.5) r s και w s είναι αντίστοιχα τα μερίδια του κεφαλαίου και της εργασίας στο εισόδημα. Η μεταβλητή g αποτελεί μια εκτίμηση για τη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής (total factor productivity ή TFP) και είναι γνωστή στη βιβλιογραφία ως το κατάλοιπο Solow, όπως ήδη αναλύθηκε για την περίπτωση της συνάρτησης Cobb- Douglas στο Κεφάλαιο 4. Εάν υποτεθεί ότι το εισόδημα της οικονομίας εξαντλείται στην αμοιβή του κεφαλαίου και της εργασίας 44 και η συνάρτηση παραγωγής παρουσιάζει r + w σταθερές αποδόσεις κλίμακας, τότε = ( s + s ) = 1, δηλαδή το άθροισμα των μεριδίων ισούται με τη μονάδα. Σε αυτή την περίπτωση, ορίζοντας το κατά κεφαλήν εισόδημα (παραγωγικότητα) και το λόγο κεφαλαίου-εργασίας (κατά κεφαλήν κεφάλαιο) ως y και k αντίστοιχα, όποτε ισχύει y k = και =, η (13.5) γράφεται ως: y k y k g = s (13.6) y k 44 Η υπόθεση αυτή δεν ισχύει για την ανοιχτή οικονομία, όπου στο εισόδημα προστίθενται οι καθαρές μεταβιβάσεις από το εσωτερικό στην αλλοδαπή.

7 Οικονομική Μεγέθυνση: Θεωρία και Πολιτική 255 Σε αυτή την περίπτωση, το κατάλοιπο Solow δίνεται από τη μεταβολή στην παραγωγικότητα μείον το ρυθμό συσσώρευσης του κεφαλαίου ανά εργαζόμενο επί το μερίδιο του κεφαλαίου στο εισόδημα. Το σημαντικό στοιχείο των εξισώσεων (13.5) και (13.6) είναι ότι το κατάλοιπο Solow δεν χρειάζεται να εκτιμηθεί σύμφωνα με τις γνωστές οικονομετρικές μεθόδους, αλλά μπορεί να υπολογιστεί με λογιστικό τρόπο απευθείας από τα στοιχεία. Συγκεκριμένα, όλες οι μεταβλητές στο δεξιό μέρος των εξισώσεων είναι γνωστές ή απευθείας διαθέσιμες από τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών: η παραγωγικότητα μπορεί να υπολογιστεί από το λόγο του εισοδήματος προς τον αριθμό των εργαζομένων, ενώ ο λόγος κεφαλαίου-εργασίας μπορεί να υπολογιστεί με στοιχεία από τις επενδύσεις και εκτιμήσεις του ρυθμού απόσβεσης. Επίσης, το μερίδιο του κεφαλαίου στο εισόδημα είναι διαθέσιμο από τις σχετικές εκτιμήσεις, όπως έχει ήδη αναφερθεί στο Κεφάλαιο 4. Σαν εναλλακτική προσέγγιση για τον υπολογισμό του καταλοίπου Solow μπορεί να εκτιμηθεί η εξίσωση (13.3) με τον ρυθμό μεγέθυνσης της οικονομίας σαν εξαρτημένη μεταβλητή και τους ρυθμούς συσσώρευσης του κεφαλαίου και μεταβολής του εργατικού δυναμικού σαν ανεξάρτητες μεταβλητές. Σε αυτή την περίπτωση, η σταθερά της εξίσωσης αποτελεί την εκτίμηση για τη συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών g, ενώ οι εκτιμήσεις των συντελεστών δίνουν τους όρους και. Το πλεονέκτημα αυτής της προσέγγισης είναι ότι δεν απαιτείται η υπόθεση ότι η αμοιβές των συντελεστών r και w ισούνται με το οριακό τους προϊόν. Από την άλλη πλευρά, η οικονομετρική εκτίμηση παρουσιάζει μια σειρά από προβλήματα, τα οποία μπορούν να συνοψιστούν στα εξής: - Η υπόθεση ότι οι ρυθμοί συσσώρευσης του κεφαλαίου και μεταβολής του εργατικού δυναμικού είναι εξωγενείς ως προς την τεχνολογική πρόοδο g είναι απίθανο να αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα, μια και οι συντελεστές παραγωγής επηρεάζονται από τη μεταβολή στην τεχνολογία - Εάν υπάρχουν σφάλματα στους ρυθμούς μεταβολής των ανεξάρτητων μεταβλητών (κάτι που είναι πολύ πιθανό για το κεφάλαιο, εφόσον ο υπολογισμός του γίνεται έμμεσα από τις επενδύσεις και το ρυθμό απόσβεσής του, ενώ η χρησιμοποίησή του συχνά δεν είναι πλήρης), τότε οι συντελεστές θα υπολογίζονται με συστηματικό σφάλμα, επηρεάζοντας αντίστοιχα και τον υπολογισμό της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών.

8 256 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης Mία λύση στα παραπάνω προβλήματα μπορεί να δοθεί εάν χρησιμοποιηθεί το γεγονός ότι για τις αμοιβές των συντελεστών παραγωγής (επιτόκια, μισθοί) υπάρχουν πολύ καλύτερα στοιχεία παρά για τους ίδιους τους συντελεστές. Συγκεκριμένα, εφόσον ισχύει ότι (r+w)=υ, τότε παραγωγίζοντας ως προς το χρόνο ισχύει: r w = s + + s + (13.7) r w Σε αυτή την περίπτωση, με βάση την (13.5) η μεταβλητή g δίνεται από τη σχέση: r w g = s + s (13.8) r w Σύμφωνα με την (13.8) ο ρυθμός μεταβολής της συνολικής παραγωγικότητας ισούται με το σταθμισμένο άθροισμα των μεταβολών των αμοιβών των συντελεστών παραγωγής. Η οικονομική ερμηνεία της (13.8) είναι ότι οι αυξήσεις (μειώσεις) των πραγματικών αμοιβών μπορούν να συνυπάρχουν μόνο με ανάλογη αύξηση (μείωση) της παραγωγικότητας, δηλαδή του προϊόντος για δεδομένους συντελεστές παραγωγής. Η παραπάνω ανάλυση στη λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης ονομάζεται δυϊκή προσέγγιση (dual approach), γιατί χρησιμοποιεί τον ορισμό του εισοδήματος για τον υπολογισμό του καταλοίπου Solow, χωρίς να αναφερθεί στην εξίσωση μεταξύ οριακών προϊόντων των συντελεστών και αμοιβών. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εκτιμήσεις για το κατάλοιπο Solow από τις δύο προσεγγίσεις θα συμπίπτουν, υπό την προϋπόθεση ότι τα μερίδια του κεφαλαίου και της εργασίας ισούνται με τη μονάδα. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι, όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 4, οι εμπειρικές εκτιμήσεις σύμφωνα με την παραπάνω μεθοδολογία αποδίδουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της οικονομικής μεγέθυνσης στην συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών (βλ. Επίσης Πλαίσιο 13.1). Το ποσοστό αυτό οδηγεί στην αναζήτηση και άλλων παραγόντων, οι οποίοι πιθανόν να ερμηνεύουν πιο ικανοποιητικά τους ρυθμούς μεγέθυνσης στο πλαίσιο της λογιστικής της οικονομικής μεγέθυνσης.

9 Οικονομική Μεγέθυνση: Θεωρία και Πολιτική 257 Πολλαπλά είδη συντελεστών παραγωγής Μια βασική υπόθεση που έγινε στην παρουσίαση του προηγούμενου τμήματος είναι ότι οι συντελεστές παραγωγής (κεφάλαιο, εργασία) είναι ομοειδείς ή ομοιογενείς. Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση ο μισθός της εργασίας και η αμοιβή του κεφαλαίου δε διαχωρίζονται σε κατηγορίες ανάλογα με την ποιότητα, το είδος, τη χρησιμοποίηση κ.ο.κ. Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν ισχύει στην πράξη: το εργατικό δυναμικό χωρίζεται σε πολλές ομάδες ανάλογα με την εκπαίδευση, την εξειδίκευση, την εμπειρία κλπ., ενώ το κεφάλαιο αποτελείται από πολλά είδη με βάση τη διάρκεια ζωής, την ποιότητα, τη χρήση κλπ. Τι γίνεται όμως σύμφωνα με τη λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης, όταν αυτές οι κατηγορίες αμείβονται με σημαντικές διαφοροποιήσεις και η διάκριση δεν είναι δυνατή από τα διαθέσιμα στοιχεία; Για να ληφθούν υπόψη αυτές τις διακρίσεις θα πρέπει να διαχωριστούν οι παραπάνω κατηγορίες και να σταθμιστούν με την οριακή αμοιβή τους, η οποία συχνά διαφέρει σημαντικά μεταξύ των ειδών του ίδιου παραγωγικού συντελεστή. Για να εξεταστεί αυτή την περίπτωση, έστω μια συνάρτηση παραγωγής με δύο είδη κεφαλαίου, Κ 1 και Κ 2, και εργασίας, 1 και 2, αντίστοιχα: = F(, 1, 2, 1, 2 ) (13.9) Οι συντελεστές αυτοί αμείβονται με r 1 και r 2 (κεφάλαιο), και w 1 και w 2 (εργασία), όπου r 1 r 2 και w 1 w 2. Τα μερίδια του κεφαλαίου και της r1 1 + r2 2 w1 1 + w22 εργασίας στην παραγωγή είναι και και σύμφωνα με την (13.5) η εκτίμηση της τεχνολογικής μεταβολής γίνεται από τη σχέση: ~ r1 1 + r2 2 w1 1 + w22 g = (13.10) όπου (Κ 1 +Κ 2 )=Κ και ( )=. Όμως, η ακριβής εξειδίκευση δίνεται από τη σχέση: ^ r1 1 1 r2 2 2 w1 1 1 w22 2 g = (13.11)

10 258 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης Πλαίσιο Εμπειρικές μετρήσεις της καταλοίπου Solow Ένα σημαντικό ζήτημα στη βιβλιογραφία της οικονομικής μεγέθυνσης είναι η μέτρηση της μεταβολής της συνολικής παραγωγικότητας. Στο Κεφάλαιο 4 δείχθηκε ότι ένα μεγάλο τμήμα της οικονομικής μεγέθυνσης θα πρέπει να αποδοθεί στο κατάλοιπο Solow, για να εξηγούνται οι ρυθμοί μεγέθυνσης, που παρατηρούνται στις αναπτυγμένες οικονομίες. Ο επόμενος Πίνακας παρουσιάζει έναν υπολογισμό του καταλοίπου Solow για ορισμένες οικονομίες. Το κατάλοιπο Solow στις αναπτυγμένες οικονομίες ΑΕΠ TFP TFP ΑΕΠ TFP TFP ΑΕΠ TFP TFP Γαλλία Γερμανία Ιαπωνία Ολλανδία Μεγ.Βρετ Η.Π.Α Πηγή: Maddison (1987) και Grossman and Helpman (1991). Σημείωση: Οι αριθμοί δηλώνουν ρυθμούς μεταβολής. Η στήλη TFP αναφέρει το ρυθμό ανάπτυξης μείον τη συνεισφορά του κεφαλαίου και της εργασίας, και η στήλη ΑΤFP αναφέρει το ρυθμό ανάπτυξης μείον τη συνεισφορά του κεφαλαίου, της εργασίας και μεταβολών στην ποιότητά τους. Σύμφωνα με τον παραπάνω Πίνακα, η εξωγενής συνολική παραγωγικότητα των συντελεστών θα πρέπει να ερμηνεύει το μεγαλύτερο τμήμα της οικονομικής μεγέθυνσης, κάτι που οι περισσότεροι οικονομολόγοι θεωρούν εξαιρετικά αμφίβολο. Επίσης, το κατάλοιπο Solow δεν είναι σταθερό διαχρονικά. Ειδικότερα, όλες οι μελέτες επιβεβαιώνουν ότι μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και την πτώση των ρυθμών μεγέθυνσης που παρατηρήθηκε στις αναπτυγμένες οικονομίες, η μεταβολή της παραγωγικότητας εμφάνισε σημαντική μείωση, η οποία είναι δύσκολο να αποδοθεί αποκλειστικά σε μεταβολές στην εξωγενή τεχνολογική πρόοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό που αποδίδεται στην εξωγενή τεχνολογική πρόοδο μειώνεται σημαντικά όταν ληφθεί υπόψη η ποιότητα των συντελεστών παραγωγής (βλ. στήλες TFP του Πίνακα). Γι αυτό τα νεότερα υποδείγματα δίνουν έμφαση σε παράγοντες που θεωρείται ότι αντικατοπτρίζουν καλύτερα την οικονομική πραγματικότητα, όπως η ποιότητα και η ποικιλία των συντελεστών παραγωγής, η πλήρης ή μερική χρησιμοποίησή τους, η συνεχής εκμάθηση και εξειδίκευση του εργατικού δυναμικού, καθώς και η ανάλυση κάτω από συνθήκες ατελούς ανταγωνισμού.

11 Οικονομική Μεγέθυνση: Θεωρία και Πολιτική 259 Όπως μπορεί εύκολα να δειχθεί, το σφάλμα στον υπολογισμό, που γίνεται όταν χρησιμοποιηθεί η (13.10) αντί για την (13.11), δίνεται από την παρακάτω σχέση: ~ ^ 1 g g = 2 ( r 1 r 1 2 ) ( w 1 w 2 ) (13.12) Από την (13.12) φαίνεται ότι στην περίπτωση που οι αμοιβές ή οι ρυθμοί μεταβολής μεταξύ των κατηγοριών των συντελεστών διαφέρουν, υπάρχει εσφαλμένος υπολογισμός του καταλοίπου Solow. Έτσι, εάν η αμοιβή w 1 της εργασίας 1 τείνει να είναι υψηλότερη από την αμοιβή w 2 της εργασίας 2, ή ο ρυθμός μεταβολής 1 είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό 1 2, τότε ο υπολογισμός με βάση την (13.10) θα υπερεκτιμά τη συμβολή της 2 εξωγενούς παραγωγικότητας, γιατί δεν θα λαμβάνει υπόψη τη διαφορετική επίδραση που έχουν τα δύο είδη εργασίας στην παραγωγή. 45 Αντίστοιχα, εάν τα διαφορετικά είδη κεφαλαίου παρουσιάζουν αποκλίσεις στις αμοιβές και στους ρυθμούς συσσώρευσης, τότε το κατάλοιπο Solow θα εμφανίζεται επίσης υπερεκτιμημένο. Η μεθοδολογία αυτή προσφέρει μια πιθανή εξήγηση για τις υψηλές τιμές του καταλοίπου Solow, που εμφανίζονται στις εμπειρικές μελέτες. Επιπλέον, η παραπάνω ανάλυση δείχνει πώς η τροποποίηση μιας βασικής υπόθεσης μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά συμπεράσματα για την επίδραση των παραγόντων της οικονομικής μεγέθυνσης, χωρίς να εγκαταλειφθεί το πλαίσιο του νεοκλασσικού υποδείγματος με εξωγενή τεχνολογική ανάπτυξη. 45 Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει όταν υπάρχουν δύο τομείς, όπως η βιομηχανία και ο αγροτικός τομέας, και ο μισθός στον πρώτο είναι μεγαλύτερος ή/και η απασχόληση αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς εξαιτίας, για παράδειγμα, της εκβιομηχάνισης της οικονομίας.

12 260 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης Η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης στα νεότερα υποδείγματα: εξωτερικές επιδράσεις και αύξουσες αποδόσεις Τα υποδείγματα ενδογενούς μεγέθυνσης δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε παράγοντες όπως οι μη φθίνουσες αποδόσεις και οι εξωτερικές επιδράσεις ενσωματώνοντας τη λογική της συνολικής επίδρασης, που έχουν στην οικονομία παράγοντες όπως η υποδομή, το ανθρώπινο κεφάλαιο και η τεχνογνωσία. Οι παράγοντες αυτοί εμφανίζονται ως δημόσια αγαθά στην ατομική συνάρτηση παραγωγής και είναι διαθέσιμα σε όλους τους χρήστες, εξαλείφοντας με αυτό τον τρόπο τις φθίνουσες αποδόσεις για το σύνολο της οικονομίας και προκαλώντας ενδογενή οικονομική μεγέθυνση. Μπορεί τώρα να εξεταστεί πώς συνδέεται η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης με αυτές τις υποθέσεις. Έστω ότι η συνάρτηση παραγωγής της επιχείρησης i δίνεται από τη σχέση: i = a i 1 a i β (13.13) όπου 0<α<1 και β 0, που σημαίνει ότι η παραγωγή της επιχείρησης επηρεάζεται από το κεφάλαιο και την εργασία που έχει στη διάθεσή της, αλλά και από το συνολικό κεφάλαιο, το οποίο είναι διαθέσιμο στην οικονομία. Η εξίσωση (13.13) ακολουθεί, όπως έχει δειχθεί, τα υποδείγματα των rrow (1962), Romer (1986), ucas (1988), στα οποία παράγοντες όπως η συνολική υποδομή, το ανθρώπινο κεφάλαιο κ.α. επηρεάζουν την παραγωγή της ατομικής επιχείρησης (βλ. Κεφάλαια 7, 10 και 11). Στην ισορροπία, οι συντελεστές αμείβονται με το οριακό τους προϊόν και άρα τα μερίδια κεφαλαίου και εργασίας είναι s =α και s =1-α. Επίσης, ο λόγος κεφαλαίου-εργασίας για κάθε επιχείρηση είναι ίδιος και, σύμφωνα με την (13.13), η συνολική συνάρτηση παραγωγής της οικονομίας δίνεται από τη σχέση: = 1 a + β a (13.14) Η συνολική παραγωγικότητα δίνεται άρα από την εξίσωση: 46 g = ( α + β ) (1 α) (13.15) 46 Να σημειωθεί εδώ ότι σε αυτό το υπόδειγμα δεν γίνεται πια αναφορά σε κατάλοιπο Solow, γιατί το υπόδειγμα παρουσιάζει σημαντικές διαφορές σε σχέση με αυτό που παρουσίασε ο Solow (1957).

13 Οικονομική Μεγέθυνση: Θεωρία και Πολιτική 261 Σε σύγκριση με τη σχέση (13.5), ο συντελεστής (1-α) της μεταβολής του εργατικού δυναμικού παραμένει ίσος με το μερίδιο της εργασίας, αλλά ο συντελεστής της συσσώρευσης κεφαλαίου είναι πλέον (α+β), και δεν ισούται με το μερίδιο του κεφαλαίου α. Δηλαδή για θετικές τιμές του συντελεστή β οι σταθμίσεις των συντελεστών παραγωγής δεν αθροίζουν πλέον στη μονάδα, αλλά στο (1+β). Η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός της εξωτερικής επίδρασης από το συνολικό κεφάλαιο, η οποία τώρα λαμβάνεται υπόψη και επηρεάζει τον υπολογισμό της τεχνολογικής μεταβολής. Η τελευταία δεν μπορεί να υπολογιστεί από τα μερίδια των συντελεστών παραγωγής στο εισόδημα. Ο μόνος συγκρίσιμος υπολογισμός που μπορεί να γίνει από τα διαθέσιμα μερίδια του κεφαλαίου και της εργασίας και την (13.15) αναφέρεται στην τροποποιημένη εξίσωση: g ~ = + β = α (1 ) α (13.16) Το νέο κατάλοιπο g ~ αποτελείται από την τεχνολογική μεταβολή και την εξωτερική επίδραση του κεφαλαίου, που ισούται με το ρυθμό συσσώρευσής του επί το συντελεστή εξωτερικής επίδρασης β αποτελώντας ουσιαστικά την επίδραση της ενδογενούς οικονομικής μεγέθυνσης. Για θετικές τιμές του β, ο συντελεστής g στην (13.5) θα υπερεκτιμά τη συμβολή της τεχνολογικής μεταβολής, γιατί δε συμπεριλαμβάνει την εξωτερική επίδραση από την ύπαρξη του συνολικού κεφαλαίου. Άρα, ο υπολογισμός με βάση τα μερίδια των συντελεστών παραγωγής δεν είναι η κατάλληλη μέθοδος, όταν υπάρχουν αύξουσες αποδόσεις και εξωτερικές επιδράσεις του κεφαλαίου στην οικονομία, γιατί το κεφάλαιο δεν αμείβεται με βάση τη συνολική του συμβολή (α+β), αλλά με βάση το οριακό του προϊόν για την επιχείρηση, που ισούται με α. Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να υπολογιστούν οι συντελεστές (α+β) και (1-α) με κατάλληλη οικονομετρική εκτίμηση της (13.15), αλλά σε αυτή την περίπτωση θα προκύψουν τα ίδια προβλήματα με αυτά που αναφέρθηκαν γύρω από την οικονομετρική εκτίμηση του καταλοίπου Solow.

14 262 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης Η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης με κλίμακες ποιότητας Οι πιο πρόσφατες προσεγγίσεις στην ενδογενή θεωρία οικονομικής μεγέθυνσης δίνουν ιδιαίτερη έμφαση σε ζητήματα όπως η ποιότητα των συντελεστών παραγωγής που συνδέεται άμεσα με τη δαπάνη για Ε&Τ (βλ Κεφάλαιο 8). Στο τμήμα αυτό θα εξεταστεί πώς επηρεάζει τα συμπεράσματά στη λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης η ύπαρξη κλιμάκων ποιότητας (quality ladders) στη συνάρτηση παραγωγής και στη χρήση των ενδιάμεσων συντελεστών παραγωγής. Έστω ότι η συνάρτηση παραγωγής της οικονομίας δίνεται από τη σχέση: = N 1 a ( q κ j x jκ j j = 1 ) a (13.17) όπου q>1 είναι η απόσταση στην κλίμακα μεταξύ επιπέδων ποιότητας και Ν είναι ο αριθμός της ποικιλίας των ενδιάμεσων εισροών. Η τεχνολογική πρόοδος γίνεται κλιμακωτά μέσω της δαπάνης για Ε&Τ και κ j είναι το υψηλότερο επίπεδο στην κλίμακα ποιότητας για τον τομέα j. Τέλος, η μεταβλητή x j κ συμβολίζει την ποσότητα της ενδιάμεσης εισροής. j Με δεδομένο ότι η τιμή της ποσότητας x j κ καθορίζεται μονοπωλιακά j 1 στο επίπεδο > 1, ενώ η ποσότητά της καθορίζεται έτσι ώστε να a εξισώνεται το οριακό προϊόν της με την τιμή, η συνάρτηση παραγωγής (13.17) γράφεται ως: = 1 a X a Q 1 a (13.18) όπου Χ είναι η συνολική δαπάνη σε ενδιάμεσα αγαθά είναι ο συνολικός δείκτης ποιότητας Q N j = 1 q κ j a 1 a X N x j j j = 1 κ και Q, ο οποίος μπορεί να θεωρηθεί ότι ισούται με το απόθεμα κεφαλαίου σε Ε&Τ. Η (13.18) δίνει την συνολική παραγωγικότητα με κλίμακες ποιότητας ως:

15 Οικονομική Μεγέθυνση: Θεωρία και Πολιτική 263 Q X g = + ( 1 a) = s sx (13.19) Q X όπου s είναι το μερίδιο της εργασίας στο εισόδημα και s X =(1/α)(Χ/Υ) είναι το μερίδιο της δαπάνης για ενδιάμεσα αγαθά. Η τεχνολογική πρόοδος είναι σε αυτή την περίπτωση το άθροισμα της εξωγενούς τεχνολογικής μεταβολής Q και της σταθμισμένης μεταβολής στην ποιότητα ( 1 a). Q Σε εμπειρικές μελέτες η μεταβολή στην ποιότητα προσεγγίζεται στο επίπεδο της οικονομίας από το ρυθμό μεταβολής του αποθέματος κεφαλαίου της οικονομίας για Ε&Τ. 47 Το παραπάνω υπόδειγμα λοιπόν παρέχει μια πειστική εξήγηση για την υπερεκτίμηση του καταλοίπου Solow στις αναπτυγμένες οικονομίες. Όσο περισσότερες δαπάνες αφιερώνει μια χώρα σε Ε&Τ, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η τεχνολογική πρόοδος. Η τελευταία θα εμφανίζεται ως εξωγενής εάν δεν λαμβάνεται υπόψη η επίδραση της δαπάνης για Ε&Τ και, άρα, σε χώρες με υψηλές δαπάνες για Ε&Τ το κατάλοιπο Solow θα εμφανίζεται υψηλό με την κλασσική μεθοδολογία μέτρησης. Συμπεράσματα Η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης ξεκίνησε από το νεοκλασσικό υπόδειγμα εξωγενούς οικονομικής μεγέθυνσης και ακολούθησε την πορεία της θεωρίας και των εμπειρικών μελετών προχωρώντας στα υποδείγματα ενδογενούς μεγέθυνσης και Ε&Τ. Ασφαλώς, η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης έχει διανύσει πολύ δρόμο από την αρχική προσέγγιση, η οποία απέδιδε το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης στην εξωγενή τεχνολογική μεταβολή (βλ. Πλαίσιο 13.2). Τα υποδείγματα που αναπτύχθηκαν τις επόμενες δεκαετίες κατόρθωσαν να ρίξουν περισσότερο φως στους παράγοντες που προκαλούν την τεχνολογική μεταβολή, αλλά ακόμα δεν έχει απαντηθεί ή αποσαφηνιστεί μια σειρά από θεωρητικά και εμπειρικά ερωτήματα, που σχετίζονται με την πλήρη μέτρηση και ερμηνεία της τεχνολογικής προόδου. Συνοπτικά, μπορεί να αναφερθεί ότι η λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης είναι ένα ακόμα χρήσιμο εργαλείο για την κατανόηση του 47 Να σημειωθεί ότι στην περίπτωση των κλιμάκων ποιότητας μόνο ένα τμήμα αυτού του ρυθμού μεταβολής συμβάλλει στην τεχνολογική πρόοδο, γιατί ένα μέρος των επιχειρήσεων οδηγείται εκτός αγοράς λόγω τεχνολογικής ανεπάρκειας.

16 264 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης μηχανισμού της οικονομικής μεγέθυνσης. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα στην προσέγγιση αυτή είναι ότι δεν αφορά μόνο ένα μέρος της υπάρχουσας βιβλιογραφίας, αλλά μπορεί να συνδυάζει τις θεωρίες της εξωγενούς και ενδογενούς οικονομικής μεγέθυνσης σε ένα ενιαίο πλαίσιο με συμπληρωματική λειτουργία. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι υπάρχουν μια σειρά από παράγοντες, που μπορούν να ληφθούν υπόψη στη λογιστική της οικονομικής μεγέθυνσης και οι οποίοι δεν αναφέρθηκαν σε αυτό το κεφάλαιο. Για παράδειγμα, σε περίπτωση διαφορετικής φορολογίας των συντελεστών παραγωγής, πρέπει να υπολογιστεί η απόδοσή τους μετά τη φορολογία, ώστε να μετρηθεί κατόπιν η συμβολή της τεχνολογικής μεταβολής. Ο υπολογισμός αυτός συχνά είναι εξαιρετικά δυσχερής λόγω της πολυπλοκότητας των φορολογικών συστημάτων και της συχνής μεταβολής των φορολογικών συντελεστών. Υπάρχουν επομένως αρκετά θέματα, τα οποία παραμένουν ανοιχτά στη σχετική βιβλιογραφία και αποτελούν αντικείμενο περαιτέρω διερεύνησης.

17 Οικονομική Μεγέθυνση: Θεωρία και Πολιτική 265 Πλαίσιο Εξηγώντας την οικονομική μεγέθυνση Μετά την αρχική προσέγγιση, που αφορούσε κυρίως τον υπολογισμό της συνολικής παραγωγικότητας και άφηνε ένα μεγάλο τμήμα ανερμήνευτο, υπήρξε μια προσπάθεια επέκτασης σε άλλα πιθανά αίτια της οικονομικής μεγέθυνσης. Σε ποιο βαθμό κατορθώθηκε η επιτυχέστερη ερμηνεία της οικονομικής μεγέθυνσης; Ο επόμενος Πίνακας επιχειρεί να δώσει μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα εξετάζοντας στοιχεία για έξι αναπτυγμένες οικονομίες και συγκρίνοντας τις περιόδους και Οι παράγοντες της οικονομικής μεγέθυνσης Γαλλία Γερμανία Ιαπωνία Ολλανδία Μεγ.Βρετ. Η.Π.Α ΑΕΠ Εργασία Ανθρώπινο κεφάλαιο Φυσικό κεφάλαιο TFP Άλλοι παράγοντες Ερμηνευμένο ποσοστό 66% 73% 93% 78% 76% 68% ΑΕΠ Εργασία Ανθρώπινο κεφάλαιο Φυσικό κεφάλαιο TFP Άλλοι παράγοντες Ερμηνευμένο ποσοστό 100% 64% 94% 86% 79% 90% Πηγή: Maddison (1996). Σημείωση: Η κατηγορία άλλοι παράγοντες περιλαμβάνει το διεθνές εμπόριο, το όφελος από την επιτάχυνση προς τις πιο αναπτυγμένες οικονομίες, τις διαρθρωτικές μεταβολές και τις οικονομίες κλίμακας.

18 266 Π. Καλαϊτζιδάκης Σ. Καλυβίτης Στην αποκαλούμενη χρυσή περίοδο της ανάπτυξης ( ) το ανερμήνευτο ποσοστό, το οποίο αποδίδεται στην παραγωγικότητα, είναι πολύ μεγάλο και συχνά ξεπερνά το 50% του ρυθμού ανάπτυξης. Το ποσοστό αυτό μειώνεται σημαντικά την επόμενη περίοδο, οπότε κυριάρχησαν πολύ χαμηλότεροι ρυθμοί. Συνολικά, εάν ληφθούν υπόψη και άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με το οικονομικό περιβάλλον, το μέσο ερμηνεύσιμο ποσοστό για την εκτεταμένη μορφή του υποδείγματος υπολογίζεται σε 76% για την πρώτη περίοδο, ενώ ανεβαίνει σε 86% για τη δεύτερη περίοδο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αντίστοιχη ανάλυση για τις οικονομίες της Ανατολικής Ασίας, οι οποίες κατά τις τελευταίες δεκαετίες σημείωσαν εκπληκτικά υψηλούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Σε μια σημαντική μελέτη, ο lwyn oung (1995) επιχείρησε να εντοπίσει τη συμβολή των επιμέρους παραγόντων στους ρυθμούς μεγέθυνσης αυτών των χωρών. Ο επόμενος Πίνακας παρουσιάζει τους κατά κεφαλήν ρυθμούς μεγέθυνσης για την περίοδο , καθώς και το ρυθμό μεταβολής της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών. Οι παράγοντες της οικονομικής μεγέθυνσης στις οικονομίες της Ανατολικής Ασίας Χώρα Ρυθμός ανάπτυξης TFP Χόνγκ-Κόγκ Σιγκαπούρη Ν. Κορέα Ταϊβάν Οι ρυθμοί μεγέθυνσης είναι τόσο υψηλοί, ώστε θα ανέμενε κανείς να οφείλονται κυρίως σε μεταβολές στην τεχνολογία και όχι στους συντελεστές παραγωγής. Όμως, με μια προσεκτικότερη ματιά στα στοιχεία δείχνει, για παράδειγμα, ότι η συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό αυξήθηκε πολύ περισσότερο αναλογικά από την αύξηση του πληθυσμού λόγω της μείωσης των γεννήσεων και της συμμετοχής των γυναικών. Έτσι, εάν χρησιμοποιηθεί η ρυθμός μεταβολής της παραγωγικότητας (προϊόν ανά εργαζόμενο αντί για κατά κεφαλήν προϊόν), η εξωγενής παραγωγικότητα των συντελεστών εμφανίζεται χαμηλότερη κατά μία περίπου μονάδα. Επίσης, εάν ληφθούν υπόψη άλλοι παράγοντες, όπως η ανακατανομή των παραγωγικών συντελεστών από τον αγροτικό στο βιομηχανικό τομέα, η αύξηση των επενδύσεων και η βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου, τα νούμερα των ρυθμών μεγέθυνσης εξηγούνται πολύ καλύτερα. Σύμφωνα λοιπόν με τον oung, το μεγαλύτερο τμήμα των ρυθμών μεγέθυνσης σε αυτές τις οικονομίες εξηγείται από τους συντελεστές παραγωγής και όχι από τη εξωγενή συνολική παραγωγικότητα ( κατάλοιπο Solow ).

ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Κεφάλαιο 3 ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Εισαγωγή Ένα από τα βασικά συμπεράσματα του απλού νεοκλασικού υποδείγματος οικονομικής μεγέθυνσης, που παρουσιάστηκε στο Κεφάλαιο, είναι ότι δεν μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Υποδείγματα Ενδογενούς Οικονομικής Μεγέθυνσης. Εξωτερικότητες από τη Συσσώρευση Φυσικού Κεφαλαίου στην Αποδοτικότητα της Εργασίας

Υποδείγματα Ενδογενούς Οικονομικής Μεγέθυνσης. Εξωτερικότητες από τη Συσσώρευση Φυσικού Κεφαλαίου στην Αποδοτικότητα της Εργασίας Υποδείγματα Ενδογενούς Οικονομικής Μεγέθυνσης Εξωτερικότητες από τη Συσσώρευση Φυσικού Κεφαλαίου στην Αποδοτικότητα της Εργασίας Εκμάθηση από την Εμπειρία και Συσσώρευση Κεφαλαίου η τεχνολογική πρόοδος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Kεφάλαιο 4 ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Εισαγωγή Οι λόγοι για τους οποίους το νεοκλασικό υπόδειγμα εξωγενούς τεχνολογικής προόδου έγινε τόσο δημοφιλές στην οικονομική θεωρία είναι, πρώτον,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΣΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ

Κεφάλαιο 5 ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΣΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ Κεφάλαιο 5 ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΣΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟ ΕΙΓΜΑ Εισαγωγή Η οικονοµική µεγέθυνση, όπως µελετήθηκε µέχρι αυτό το σηµείο, αναφέρεται σε µεγέθη που εκφράζονται σε όρους µίας οικονοµίας. Έτσι, έχει εξεταστεί τι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση Οι χώρες εμφανίζουν μεγέθυνση με πολύ

Διαβάστε περισσότερα

Υποδείγματα Συσσώρευσης Ανθρωπίνου Κεφαλαίου, Ιδεών και Καινοτομιών και Ενδογενούς Μεγέθυνσης

Υποδείγματα Συσσώρευσης Ανθρωπίνου Κεφαλαίου, Ιδεών και Καινοτομιών και Ενδογενούς Μεγέθυνσης Υποδείγματα Συσσώρευσης Ανθρωπίνου Κεφαλαίου, Ιδεών και Καινοτομιών και Ενδογενούς Μεγέθυνσης Εξωτερικότητες από τη Συσσώρευση Φυσικού Κεφαλαίου, Συσσώρευση Ανθρωπίνου Κεφαλαίου, και Παραγωγή Νέων Ιδεών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ. Θεωρία και Πολιτική

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ. Θεωρία και Πολιτική ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ Θεωρία και Πολιτική Παντελής Καλαϊτζιδάκης Σαράντης Καλυβίτης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή στην οικονομική μεγέθυνση Ορισμός της οικονομικής μεγέθυνσης 15 Μια σύντομη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΣΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ

Κεφάλαιο 5 ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΣΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ Κεφάλαιο 5 ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΣΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ Εισαγωγή Η οικονομική μεγέθυνση, όπως μελετήθηκε μέχρι αυτό το σημείο, αναφέρεται σε μεγέθη που εκφράζονται σε όρους μίας οικονομίας. Έτσι, έχει εξεταστεί τι

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού

Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού Ramsey-Cass-Koopmans 1 Το Υπόδειγμα του Ramsey To υπόδειγμα αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού oφείλεται στον Ramsey (1928), ο οποίος είχε πρώτος αναλύσει τη βέλτιστη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ 9: Νεοκλασικές Θεωρίες Μεγέθυνσης

ΔΙΑΛΕΞΗ 9: Νεοκλασικές Θεωρίες Μεγέθυνσης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΛΕΞΗ 9: Νεοκλασικές Θεωρίες Μεγέθυνσης Δρ. Βασίλης Τσέλιος

Διαβάστε περισσότερα

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Οικονομικές Διακυμάνσεις Οι οικονομίες ανέκαθεν υπόκειντο σε κυκλικές διακυμάνσεις. Σε ορισμένες περιόδους η παραγωγή και η απασχόληση αυξάνονται με

Διαβάστε περισσότερα

Η Βιομηχανική Επανάσταση δεν ήταν ένα επεισόδιο με αρχή και τέλος ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η Βιομηχανική Επανάσταση δεν ήταν ένα επεισόδιο με αρχή και τέλος ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη. ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Η Βιομηχανική Επανάσταση δεν ήταν ένα επεισόδιο με αρχή και τέλος ακόμη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΕΞΩΓΕΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ-ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 2 ης Εκδοσης Εισαγωγή 1. Το Υπόδειγμα Harrod-Domar 1.1. Εισαγωγή 1.2. Οι Υποθέσεις και η Ισορροπία του Υποδείγματος 1.3. Διερεύνηση

Διαβάστε περισσότερα

Υποδείγματα Επαλλήλων Γενεών

Υποδείγματα Επαλλήλων Γενεών Υποδείγματα Επαλλήλων Γενεών Diamond και Blanchard-Weil Υπoδείγματα Επαλλήλων Γενεών Το υπόδειγμα του αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού βασίζεται στην υπόθεση ότι όλα τα νοικοκυριά είναι πανομοιότυπα. Μία

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Νεοκλασικό Υπόδειγμα Περιφερειακής Ανάπτυξης (Υπόδειγμα Solow) Περιφερειακή οικονομική 3 η ενότητα 1 η Διάλεξη

Το Βασικό Νεοκλασικό Υπόδειγμα Περιφερειακής Ανάπτυξης (Υπόδειγμα Solow) Περιφερειακή οικονομική 3 η ενότητα 1 η Διάλεξη Το Βασικό Νεοκλασικό Υπόδειγμα Περιφερειακής Ανάπτυξης (Υπόδειγμα Solow) Περιφερειακή οικονομική 3 η ενότητα 1 η Διάλεξη 1 Ένας χάρτης πλοήγησης στις θεωρίες περιφερειακής ανάπτυξης Τα νεοκλασικά υποδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Κεφάλαιο 1 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Εισαγωγή Στην αναζήτηση για τους παράγοντες της οικονομικής μεγέθυνσης στα υποδείγματα με εξωτερικές οικονομίες δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στις ατέλειες της

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου

Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου 1. Περιεχόμενα Κεφαλαίου Α. Εισαγωγικά: Οι κατευθύνσεις του Σύγχρονου Εμπορίου B. Η Παραδοσιακή Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου Οι Εμποροκράτες Adam Smith: Απόλυτο Πλεονέκτημα

Διαβάστε περισσότερα

Χρήμα και Οικονομική Μεγέθυνση. Προσφορά Χρήματος, Πληθωρισμός και Οικονομική Μεγέθυνση

Χρήμα και Οικονομική Μεγέθυνση. Προσφορά Χρήματος, Πληθωρισμός και Οικονομική Μεγέθυνση Χρήμα και Οικονομική Μεγέθυνση Προσφορά Χρήματος, Πληθωρισμός και Οικονομική Μεγέθυνση Η Ζήτηση Χρήματος Αρχικά αναλύουμε ένα υπόδειγμα αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού στο οποίο το χρήμα εισέρχεται στη συνάρτηση

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Ζήτηση εργασίας στο βραχυχρόνιο διάστημα - Ανταγωνιστικές αγορές

4.1 Ζήτηση εργασίας στο βραχυχρόνιο διάστημα - Ανταγωνιστικές αγορές 4. ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ). ΖΗΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η ζήτηση εργασίας στο σύνολο της οικονομίας ορίζεται ως ο αριθμός εργαζομένων που οι επιχειρήσεις επιθυμούν να απασχολούν

Διαβάστε περισσότερα

Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική. 2 η έκδοση. Chapter 1

Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική. 2 η έκδοση. Chapter 1 Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική 2 η έκδοση Chapter 1 Κεφάλαιο 5 Περιφερειακή εξειδίκευση, εμπόριο Modern και ανάλυση Urban and πολλαπλασιαστή Regional Economics Περιεχόμενα Εισαγωγή στις

Διαβάστε περισσότερα

Σύνολο ασκήσεων 5. Άσκηση 1. Υπολογίστε τις μερικές παραγώγους ως προς 1 ή κτλ (συμβολισμός ή κτλ) για τις παρακάτω συναρτήσεις

Σύνολο ασκήσεων 5. Άσκηση 1. Υπολογίστε τις μερικές παραγώγους ως προς 1 ή κτλ (συμβολισμός ή κτλ) για τις παρακάτω συναρτήσεις Σύνολο ασκήσεων 5. Άσκηση 1 Υπολογίστε τις μερικές παραγώγους ως προς 1 ή κτλ (συμβολισμός ή κτλ) για τις παρακάτω συναρτήσεις = 1 3 Για τη συνάρτηση CES (σταθερής ελαστικότητας υποκατάστασης) = ( ) =

Διαβάστε περισσότερα

3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HECKSCHER-OHLIN

3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HECKSCHER-OHLIN 3. ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ: ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ HESHER-OHIN Υπάρχουν δύο συντελεστές παραγωγής, το κεφάλαιο και η εργασία τους οποίους χρησιμοποιεί η επιχείρηση για να παράγει προϊόν Y μέσω μιας συνάρτησης παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση II

Απλή Γραμμική Παλινδρόμηση II . Ο Συντελεστής Προσδιορισμού Η γραμμή Παλινδρόμησης στο δείγμα, αποτελεί μία εκτίμηση της γραμμής παλινδρόμησης στον πληθυσμό. Αν και από τη μέθοδο των ελαχίστων τετραγώνων προκύπτουν εκτιμητές που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2. Τα Υποδείγματα Οικονομικής Μεγέθυνσης

Κεφάλαιο 2. Τα Υποδείγματα Οικονομικής Μεγέθυνσης Κεφάλαιο 2 Τα Υποδείγματα Οικονομικής Μεγέθυνσης Σχεδιάστηκαν για τις αναπτυγμένες χώρες Περιγράφουν την οικονομία με μαθηματικές σχέσεις (μαθηματικά υποδείγματα) Πρόκειται, κατά κανόνα, για μονο-τομεακά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2.1 Ιστορική Αναδρομή Σε ένα άρθρο με μεγάλη επιρροή, ο Nicholas Kaldor (1961) διετύπωσε τη σκέψη ότι ένας θεωρητικός οικονομολόγος θα πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5 Πόροι και διεθνές εμπόριο: Το υπόδειγμα Heckscher- Ohlin

Κεφάλαιο 5 Πόροι και διεθνές εμπόριο: Το υπόδειγμα Heckscher- Ohlin Κεφάλαιο 5 Πόροι και διεθνές εμπόριο: Το υπόδειγμα Heckscher- Ohlin Copyright 2015 Pearson Education, Inc. All rights reserved. 5-1 Περίγραμμα Παραγωγικές δυνατότητες Επιλέγοντας την αναλογία των εισροών

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου με Συναρτήσεις Παραγωγής και Χρησιμότητας Cobb Douglas. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου με Συναρτήσεις Παραγωγής και Χρησιμότητας Cobb Douglas. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου με Συναρτήσεις Παραγωγής και Χρησιμότητας Cobb Douglas Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθ. Γ. Αλογοσκούφης, Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΝΕΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΝΕΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΝΕΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σύνολο ασκήσεων 5. = = ( ) = = ( ) = p ln ( ) Για τη συνάρτηση CES (σταθερής ελαστικότητας υποκατάστασης)

Σύνολο ασκήσεων 5. = = ( ) = = ( ) = p ln ( ) Για τη συνάρτηση CES (σταθερής ελαστικότητας υποκατάστασης) Σύνολο ασκήσεων 5. Άσκηση 1 Υπολογίστε τις μερικές παραγώγους ως προς 1 ή,, (συμβολισμός ή,, ) για τις παρακάτω συναρτήσεις = 1 3 = ( 1 3 4 )= 1 1 3+5 3 +8ln( 1 )+ 4 = ( ) = +3 + +3 = ( ) = p ln ()+ +

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικά του πειράματος

Εναλλακτικά του πειράματος Θετική και δεοντολογική προσέγγιση Διάλεξη 2 Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Η θετική ανάλυση εξετάζει τι υπάρχει και ποιες οι συνέπειες μιας πολιτικής, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Πληθυσμός Δείγμα Δείγμα Δείγμα Ο ρόλος της Οικονομετρίας Οικονομική Θεωρία Διατύπωση της

Διαβάστε περισσότερα

Ποσοτικές μέθοδοι αξιολόγησης του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Νίκου Ζόνζηλου και Σαράντη Λώλου. Θέσεις και Προτάσεις Πολιτικής - Διαλέξεις «1992»

Ποσοτικές μέθοδοι αξιολόγησης του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Νίκου Ζόνζηλου και Σαράντη Λώλου. Θέσεις και Προτάσεις Πολιτικής - Διαλέξεις «1992» Το δεύτερο πακέτο Delors και η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας Ημερίδα του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 8 Απριλίου 1993 Ποσοτικές μέθοδοι αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 15 Οδηγός περιήγησης 21 Πλαίσια 24 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 28 Βιογραφικά συγγραφέων 29 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 31 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

13 Το απλό κλασικό υπόδειγμα

13 Το απλό κλασικό υπόδειγμα 13 Το απλό κλασικό υπόδειγμα Σκοπός Σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι να συνδυάσει τα δύο προηγούμενα κεάλαια και να δώσει μια συνολική εικόνα του απλού μακροοικονομικού υποδείγματος. Θα εξετάσει, επίσης,

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 2. Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7

Διάλεξη 2. Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7 Διάλεξη 2 Εργαλεία θετικής ανάλυσης Ή Γιατί είναι τόσο δύσκολο να πούμε τι συμβαίνει; 1 Ράπανος-Καπλάνογλου 2016/7 Θετική και δεοντολογική προσέγγιση Η θετική ανάλυση εξετάζει τι υπάρχει και ποιες οι συνέπειες

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού

Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού Το Υπόδειγμα του Αντιπροσωπευτικού Νοικοκυριού Ramsey- Cass- Koopmans Το Υπόδειγμα του Ramsey To υπόδειγμα αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού oφείλεται στον Ramsey (1928), ο οποίος είχε πρώτος αναλύσει τη βέλτιστη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ Κεφάλαιο 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ Ορισμός της οικονομικής μεγέθυνσης Το κύριο αντικείμενο της μακροοικονομικής είναι το συνολικό εισόδημα και ο καθορισμός του. Το εισόδημα αποτελεί το κύριο

Διαβάστε περισσότερα

3.3 Κατανομή χρόνου μεταξύ αμειβόμενης εργασίας, οικιακής εργασίας και σχόλης - Αποφάσεις προσφοράς εργασίας στο πλαίσιο της οικογένειας

3.3 Κατανομή χρόνου μεταξύ αμειβόμενης εργασίας, οικιακής εργασίας και σχόλης - Αποφάσεις προσφοράς εργασίας στο πλαίσιο της οικογένειας 3.3 Κατανομή χρόνου μεταξύ αμειβόμενης εργασίας, οικιακής εργασίας και σχόλης - Αποφάσεις προσφοράς εργασίας στο πλαίσιο της οικογένειας Στην παράγραφο αυτή αίρουμε διαδοχικά τις υποθέσεις που κάναμε μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και

Μακροοικονομική. Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική. Αναπτύχθηκε ως ξεχωριστός κλάδος: Γιατί μελετάμε ακόμη την. Μακροοικονομική Θεωρία και Μακροοικονομική Θεωρία και Πολιτική Εισαγωγή: με τι ασχολείται Ποια είναι η θέση της μακροοικονομικής σήμερα; Χρησιμότητα - γιατί μελετάμε την μακροοικονομική θεωρία; Εξέλιξη θεωρίας και σχέση με την πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομική της Διοίκησης Ι. Μια σειρά από Διαλέξεις- ενότητα -3- Γ. Ξανθός

Οικονομική της Διοίκησης Ι. Μια σειρά από Διαλέξεις- ενότητα -3- Γ. Ξανθός Οικονομική της Διοίκησης Ι Μια σειρά από Διαλέξεις- ενότητα -3- Γ. Ξανθός Έννοιες (1): Μέση και Οριακή Παραγωγικότητα ( σε συνέχεια της ενότητας -2-) Παραγωγικότητα είναι λέξη μαγική? Οι οικονομολόγοι

Διαβάστε περισσότερα

Εξειδικευμένοι Συντελεστές Παραγωγής και Διανομή του Εισοδήματος. Το Υπόδειγμα των Jones και Samuelson

Εξειδικευμένοι Συντελεστές Παραγωγής και Διανομή του Εισοδήματος. Το Υπόδειγμα των Jones και Samuelson Εξειδικευμένοι Συντελεστές Παραγωγής και Διανομή του Εισοδήματος Το Υπόδειγμα των Jones και Samuelson Διεθνές Εμπόριο και Διανομή του Εισοδήματος Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για τους οποίους το διεθνές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση

Κεφάλαιο 6. Μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση Κεφάλαιο 6 Μακροχρόνια οικονομική μεγέθυνση Περίγραμμα κεφαλαίου Τα αίτια της οικονομικής μεγέθυνσης Η δυναμική της μεγέθυνσης: Το υπόδειγμα του Solow Μέσα οικονομικής πολιτικής για την αύξηση του μακροχρόνιου

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η

Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η Ο Ι ΚΟ Ν Ο Μ Ι Κ Α / Σ ΤΑΤ Ι Σ Τ Ι Κ Η Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς ε κ τ ι μ ή σ ε ι ς - σ υ ν ο π τ ι κ ά Σεμινάριο Εκτιμήσεων Ακίνητης Περιουσίας, ΣΠΜΕ, 2018 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Ι Σ Ε Κ Τ Ι Μ

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Τσελεκούνης Μάρκος Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης mtselek@unipi.gr http://www.unipi.gr/unipi/en/mtselek.html Γραφείο 516 Ώρες Γραφείου: Τετάρτη 12:00-14:00 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά ζητήματα σχετικά με το νεοκλασικό υπόδειγμα μεγέθυνσης

Ειδικά ζητήματα σχετικά με το νεοκλασικό υπόδειγμα μεγέθυνσης Κεφάλαιο 5 Ειδικά ζητήματα σχετικά με το νεοκλασικό υπόδειγμα μεγέθυνσης 5.1 Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό επικεντρωνόμαστε στην ικανότητα του νεοκλασικού υποδείγματος να ανταποκριθεί στα πραγματικά δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Ζήτηση για εκπαιδευση

Ζήτηση για εκπαιδευση Ζήτηση για εκπαιδευση Έστω, ότι η ζωή ενός ατόμου i, i = 1,, n, χωρίζεται σε δυο περιόδους, t και t + 1. Η πρώτη περίοδος αφορά την εφηβεία και η δεύτερη περίοδος αφορά την ενηλικίωση. Το άτομο αφιερώνει

Διαβάστε περισσότερα

Υποδείγματα Επαλλήλων Γενεών. Diamond και Blanchard- Weil

Υποδείγματα Επαλλήλων Γενεών. Diamond και Blanchard- Weil Υποδείγματα Επαλλήλων Γενεών Diamond και Blanchard- Weil 1 Υπoδείγματα Επαλλήλων Γενεών Το υπόδειγμα του αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού βασίζεται στην υπόθεση ότι όλα τα νοικοκυριά είναι πανομοιότυπα. Μία

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Αστικά και περιφερειακά οικονομικά υποδείγματα και μέθοδοι... 37

Περιεχόμενα. Αστικά και περιφερειακά οικονομικά υποδείγματα και μέθοδοι... 37 Περιεχόμενα Εισαγωγικό σημείωμα του επιμελητή, Δημήτρης Σκούρας....................... 23 Εισαγωγή................................................................................ 25 Η λογική και η οργάνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑ 1: ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ?

ΕΡΩΤΗΜΑ 1: ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ? ΕΡΩΤΗΜΑ 1: ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ? ΕΠΕΙΔΗ: Η ΧΩΡΕΣ ΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ ΕΙΤΕ (Α) ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΤΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΝΑ ΠΑΡΑΓΑΓΟΥΝ ΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΓΑΘΑ, ΕΙΤΕ (Β) ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΕΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ ΓΙ

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Επενδύσεις & Διεθνές Εμπόριο

Διεθνείς Επενδύσεις & Διεθνές Εμπόριο Διεθνείς Επενδύσεις & Διεθνές Εμπόριο Ενότητα 3: Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου Θεωρητικές προσεγγίσεις Γεώργιος Μιχαλόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 23

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 23 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος...21 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγικές Έννοιες... 25 1.1 Η Οικονομική Επιστήμη και οι Σχολές Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Η απόδοση της εκπαιδευσης

Η απόδοση της εκπαιδευσης Η απόδοση της εκπαιδευσης Τι ονομάζουμε ως συνάρτηση μισθού; Οποιαδήποτε παλινδρόμηση με την οποία προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε την μεταβλητότητα του ωρομισθίου ή των αμοιβών από εργασία (ατομικά δεδομένα)

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Οικονομική Ανάπτυξη

Εφαρμοσμένη Οικονομική Ανάπτυξη Εφαρμοσμένη Οικονομική Ανάπτυξη Δρ. Φάνης Παπαγεωργίου papageorgioutheofanis@gmail.com 2016-2017 Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΝΟΠΕ H λογιστική της μεγέθυνσης αναλύει την οικονομική μεγέθυνση σε συνιστώσες

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά Ζητήματα σχετικά με το Νεοκλασικό Υπόδειγμα Μεγέθυνσης

Ειδικά Ζητήματα σχετικά με το Νεοκλασικό Υπόδειγμα Μεγέθυνσης Κεφάλαιο 5 Ειδικά Ζητήματα σχετικά με το Νεοκλασικό Υπόδειγμα Μεγέθυνσης 5. Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό, επικεντρωνόμαστε στην ικανότητα του νεοκλασικού υποδείγματος να ανταποκριθεί στα πραγματικά δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ; ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ; Οικονοµική είναι η µελέτη του τρόπου µε τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να κατανείµουν τους σπάνιους πόρους τους. Λόγω της σπανιότητας δεν είναι δυνατόν να εκπληρωθούν όλες

Διαβάστε περισσότερα

Πόροι και Διεθνές Εμπόριο. Το Υπόδειγμα των Heckscher Ohlin

Πόροι και Διεθνές Εμπόριο. Το Υπόδειγμα των Heckscher Ohlin Πόροι και Διεθνές Εμπόριο Το Υπόδειγμα των Heckscher Ohlin Το Υπόδειγμα Heckscher Ohlin Η θεωρία των Heckscher Ohlin υποθέτει ότι όλοι οι συντελεστές παραγωγής μπορούν να μετακινηθούν μεταξύ των διαφόρων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ: ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Τεχνολογία και Συναρτήσεις Παραγωγής -H πλευρά της προσφοράς στην οικονομία μελετάει τη διαδικασία παραγωγής των αγαθών και υπηρεσιών που καταναλώνονται από τα

Διαβάστε περισσότερα

Πόροι και Διεθνές Εμπόριο. Το Υπόδειγμα των Heckscher Ohlin

Πόροι και Διεθνές Εμπόριο. Το Υπόδειγμα των Heckscher Ohlin Πόροι και Διεθνές Εμπόριο Το Υπόδειγμα των Heckscher Ohlin Καθ. Γ. Αλογοσκούφης, Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία, 2014 Το Υπόδειγμα Heckscher Ohlin Η θεωρία των Heckscher Ohlin υποθέτει ότι

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 14 ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ. Εισαγωγή

Κεφάλαιο 14 ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ. Εισαγωγή Κεφάλαιο 14 ΕΜΠΕΙΡΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ Εισαγωγή Η οικονομική μεγέθυνση είναι ένας από τους κλάδους της οικονομικής επιστήμης, όπου συναντά κάποιος από αυστηρά θεωρητικές μελέτες μέχρι καθαρά εφαρμοσμένες εργασίες.

Διαβάστε περισσότερα

Ας δούµε τώρα πως το εν λόγω υπόδειγµα µεταχειρίζεται τη συσσώρευση κεφαλαίου.

Ας δούµε τώρα πως το εν λόγω υπόδειγµα µεταχειρίζεται τη συσσώρευση κεφαλαίου. Το υπόδειγµα οικονοµικής µεγέθυνσης του Solow σχεδιάστηκε προκειµένου να δείξει πως η µεγέθυνση του κεφαλαίου, του εργατικού δυναµικού αλλά και οι µεταβολές στην τεχνολογία αλληλεπιδρούν σε µια οικονοµία,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Οι κλασικές προσεγγίσεις αντιμετωπίζουν τη διαδικασία της επιλογής του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων ως αποτέλεσμα επίδρασης ορισμένων μεμονωμένων παραγόντων,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΜΕ ΑΡΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

ΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΜΕ ΑΡΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Κεφάλαιο 6 ΤΟ ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΜΕ ΑΡΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Εισαγωγή Μια σημαντική υπόθεση του απλού νεοκλασικού υποδείγματος ήταν ότι ο ρυθμός αποταμίευσης είναι σταθερός και εξωγενώς

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Παραγωγικότητα της εργασίας και συγκριτικό πλεονέκτημα: Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα

Κεφάλαιο 3. Παραγωγικότητα της εργασίας και συγκριτικό πλεονέκτημα: Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα Κεφάλαιο 3 Παραγωγικότητα της εργασίας και συγκριτικό πλεονέκτημα: Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα Συγκριτικό πλεονέκτημα και κόστος ευκαιρίας Το Ρικαρδιανό υπόδειγμα χρησιμοποιεί τις έννοιες του κόστους ευκαιρίας

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή και Οικονομική Μεγέθυνση

Παραγωγή και Οικονομική Μεγέθυνση Παραγωγή και Οικονομική Μεγέθυνση Κεφάλαιο 24 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Παραγωγή και Οικονομική Μεγέθυνση Ηευημερία(το βιοτικό επίπεδο)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ. και το Κόστος ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Κεφάλαιο 3 ο : Η Παραγωγή της Επιχείρησης και το Κόστος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. Το συνολικό προϊόν παίρνει την μέγιστη τιμή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΥΠΑΡΞΗ ΥΨΗΛΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. Αναγνώστης Κηπουρός Νίκος Δριτσάκης

Η ΥΠΑΡΞΗ ΥΨΗΛΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΚΑΙ ΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. Αναγνώστης Κηπουρός Νίκος Δριτσάκης Παρουσιάστηκε στο 3ο Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Εκπαίδευση και Οικονομική Ανάπτυξη» και δημοσιεύθηκε στα πρακτικά του ίδιου συνεδρίου, σελ. 357-361, Πρέβεζα, 2006 Η ΥΠΑΡΞΗ ΥΨΗΛΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας Ενότητα 11: Προσεγγίσεις Οικονομικής Μεγέθυνσης

Οικονομικά της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας Ενότητα 11: Προσεγγίσεις Οικονομικής Μεγέθυνσης Οικονομικά της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας Ενότητα 11: Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί ενότητας Σε αυτή την ενότητα παρουσιάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης. Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης. Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1. Επιδράσεις στη Χώρα Υποδοχής Μισθοί Σύμφωνα με τις περισσότερες εμπειρικές μελέτες oι ΠΕ προσφέρουν στην χώρα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Εισαγωγή Μέρος Πρώτο: Αστικά και Περιφερειακά Οικονομικά Υποδείγματα και Μέθοδοι ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χωροθέτηση δραστηριοτήτων: η χωροθέτηση της επιχείρησης στη θεωρία 1. 1 Εισαγωγή 1.2 Κλασικά και νεοκλασικά υποδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΘΕΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΣΥΝΘΕΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΝΘΕΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Α. Με ολοκληρωμένη λύση ΘΕΜΑ 1 ο Επιχείρηση χρησιμοποιεί την εργασία ως μοναδικό μεταβλητό παραγωγικό συντελεστή. Τα στοιχεία κόστους της επιχείρησης δίνονται στον επόμενο πίνακα:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΘΕΩΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Τι προσδιορίζει την μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη? Ποιά είναι η συμβολή των συντελεστών παραγωγής (εργασία, κεφάλαιο, τεχνολογία)? Ανάπτυξη ΑΕΠ και ΚΚΑΕΠ Σύγκλιση και απόκλιση

Διαβάστε περισσότερα

Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow

Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow Αποταμιεύσεις, Επενδύσεις και Οικονομική Μεγέθυνση Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και Ευημερία Υπάρχουν τεράστιες διαφορές στο κατά κεφαλήν εισόδημα και στην ευημερία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. σε μη γραμμικές μορφές. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. σε μη γραμμικές μορφές. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 7: Επεκτάσεις του γραμμικού υποδείγματος σε μη γραμμικές μορφές Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr Webpage: http://users.auth.gr/agpapana

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13

Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13 Περιεχόμενα Πρόλογος... 11 Εισαγωγή... 13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Οι διεθνείς συναλλαγές και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα... 17 Ι. Η αρχή των συγκριτικών πλεονεκτημάτων... 17 Α. Κόστος εργασίας και εξειδικεύσεις...

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Υπόδειγμα IS/LM Στο υπόδειγμα IS/LM εξετάζονται

Διαβάστε περισσότερα

3.2 Η εμπειρική προσέγγιση της προσφοράς εργασίας - Η επίδραση της ζήτησης επί της προσφοράς εργασίας

3.2 Η εμπειρική προσέγγιση της προσφοράς εργασίας - Η επίδραση της ζήτησης επί της προσφοράς εργασίας 3.2 Η εμπειρική προσέγγιση της προσφοράς εργασίας - Η επίδραση της ζήτησης επί της προσφοράς εργασίας Η νεοκλασική θεωρία της προσφοράς εργασίας που αναπτύξαμε προηγουμένως υποστηρίζει ότι οι επιλογές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Αρ. Απάντηση Αρ. Απάντηση Ερώτησης 1. A 6. C 2. C 7. A 3. A 8. E 4. B 9. A 5. E 10. C

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Αρ. Απάντηση Αρ. Απάντηση Ερώτησης 1. A 6. C 2. C 7. A 3. A 8. E 4. B 9. A 5. E 10. C Διάρκεια Εξέτασης: 10 Παρακαλώ να απαντήσετε σε όλα τα ερωτήματα. Απαντήστε με σαφήνεια και σε περίπτωση που χρησιμοποιήσετε διαγράμματα φροντίστε να είναι ευανάγνωστα και πλήρη. Κατανείμετε ανάλογα το

Διαβάστε περισσότερα

Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική. 2 η έκδοση. Chapter 1

Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική. 2 η έκδοση. Chapter 1 Philip McCann Αστική και περιφερειακή οικονομική 2 η έκδοση Chapter 1 Κεφάλαιο 7 Περιφερειακή μεγέθυνση, Modern κατανομή Urban and συντελεστών Regional Economics παραγωγής και ισοζύγιο πληρωμών Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρότυπο Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου 5-1

Το Πρότυπο Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου 5-1 Το Πρότυπο Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου 5-1 Επισκόπηση Μετρώντας την αξία της παραγωγής και της κατανάλωσης Ευημερία και όροι εμπορίου Επιδράσεις της οικονομικής ανάπτυξης Επιδράσεις διεθνών μεταβιβάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ευχαριστίες του εκδότη Πρόλογος [Mέρος 1] Εισαγωγή

Ευχαριστίες του εκδότη Πρόλογος [Mέρος 1] Εισαγωγή Πίνακας περιεχομένων Ευχαριστίες του εκδότη.................................................... 13 Πρόλογος............................................................... 15 [Mέρος 1] Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

1 Μερική παραγώγιση και μερική παράγωγος

1 Μερική παραγώγιση και μερική παράγωγος Περίγραμμα διάλεξης 5 Βιβλίο Chiang και Wainwright (κεφ 74,75,76) 1 Μερική παραγώγιση και μερική παράγωγος Έστω η συνάρτηση (x) όπου x R ή εναλλακτικά γράφουμε ( 1 2 ) Το διάνυσμα x περιέχει τις ανεξάρτητες

Διαβάστε περισσότερα

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων. Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων

Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων. Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων Η Νέα Κλασσική Θεώρηση των Οικονομικών Διακυμάνσεων Το Υπόδειγμα των Πραγματικών Οικονομικών Κύκλων 1 Οικονομικές Διακυμάνσεις Οι οικονομίες ανέκαθεν υπόκειντο σε κυκλικές διακυμάνσεις. Σε ορισμένες περιόδους

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία σε Αγορές Διαφοροποιημένων Προϊόντων

Ισορροπία σε Αγορές Διαφοροποιημένων Προϊόντων Ισορροπία σε Αγορές Διαφοροποιημένων Προϊόντων - Στο υπόδειγμα ertrand, οι επιχειρήσεις, παράγουν ένα ομοιογενές αγαθό, οπότε η τιμή είναι η μοναδική μεταβλητή που ενδιαφέρει τους καταναλωτές και οι καταναλωτές

Διαβάστε περισσότερα

Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow

Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow Αποταμιεύσεις, Επενδύσεις και Οικονομική Μεγέθυνση 1 Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και Ευημερία Υπάρχουν τεράστιες διαφορές στο κατά κεφαλήν εισόδημα και στην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Κάποιες έννοιες Επιστήμη : κάθε συστηματικό πεδίο μελέτης ή σύστημα γνώσης που έχει ως σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Σπανιότητα ή στενότητα των πόρων

Σπανιότητα ή στενότητα των πόρων ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΟΡΙΣΜΟΣ Οικονοµική είναι η µελέτη του τρόπου µε τον οποίο οι άνθρωποι επιλέγουν να κατανείµουν τους σπάνιους πόρους τους. Λόγω της σπανιότητας δεν είναι δυνατόν να εκπληρωθούν όλες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH»

ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH» ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΘΕΣΕΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΣΙΟΥ TOMEΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΕ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: «OIKONOMIKH»

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομετρία. Εξειδίκευση του υποδείγματος. Προσθήκη άσχετης μεταβλητής και παράλειψη σχετικής. Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης

Οικονομετρία. Εξειδίκευση του υποδείγματος. Προσθήκη άσχετης μεταβλητής και παράλειψη σχετικής. Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Οικονομετρία Εξειδίκευση του υποδείγματος Προσθήκη άσχετης μεταβλητής και παράλειψη σχετικής Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας & Ανάπτυξης Διδάσκων: Λαζαρίδης Παναγιώτης Μαθησιακοί Στόχοι Γνώση και κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Διεθνούς Ανάπτυξης

Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Διεθνούς Ανάπτυξης Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Διεθνούς Ανάπτυξης Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και Ευημερία Υπάρχουν τεράστιες διαφορές στο κατά κεφαλήν εισόδημα και στην

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2012 Μάθημα: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Παρασκευή, 8 Ιουνίου 2012

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ. Οικονομετρία ΙΙ. Διδάσκων Τσερκέζος Δικαίος.

ΒΑΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ. Οικονομετρία ΙΙ. Διδάσκων Τσερκέζος Δικαίος. :\Documens and Seings\kpig\Deskop\basikh askhsh aaaa.doc ΒΑΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ. Οικονομετρία ΙΙ. Διδάσκων Τσερκέζος Δικαίος. ΒΑΣΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ-ΕΚΤΙΜΗΣΗ-ΑΝΑΛΥΣΗ- ΠΡΟΒΛΕΨΗ- ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Β = 2W, αντίστοιχα. Βρείτε ποιος είναι ο μισθός ισορροπίας και το επίπεδο απασχόλησης στην ισορροπία σε καθέναν κλάδο της οικονομίας.

Β = 2W, αντίστοιχα. Βρείτε ποιος είναι ο μισθός ισορροπίας και το επίπεδο απασχόλησης στην ισορροπία σε καθέναν κλάδο της οικονομίας. Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Μάθημα: Οικονομική της Εργασίας Εξετάσεις Ιούνιος 2014 Διδάσκων: Νίκος Γιαννακόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής 1. (0,10 μονάδες) Εάν ο αριθμός των ανέργων ισούται

Διαβάστε περισσότερα

Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow

Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow Η Οικονομική Μεγέθυνση και το Υπόδειγμα του Solow Αποταμιεύσεις, Επενδύσεις και Οικονομική Μεγέθυνση Κατά Κεφαλήν Εισόδημα και Ευημερία Υπάρχουν τεράστιες διαφορές στο κατά κεφαλήν εισόδημα και στην ευημερία

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 10 Εισαγωγή στην Εκτίμηση

Κεφάλαιο 10 Εισαγωγή στην Εκτίμηση Κεφάλαιο 10 Εισαγωγή στην Εκτίμηση Εκεί που είμαστε Κεφάλαια 7 και 8: Οι διωνυμικές,κανονικές, εκθετικές κατανομές και κατανομές Poisson μας επιτρέπουν να κάνουμε διατυπώσεις πιθανοτήτων γύρω από το Χ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ. Οικονομετρία ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οικονομετρία 4.1 Πολλαπλό Γραμμικό Υπόδειγμα Παλινδρόμησης Γενικεύοντας τη διμεταβλητή (Y, X) συνάρτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Αποδόσεις κλίµακας, Εκτίµηση κόστους και καινοτοµίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Αποδόσεις κλίµακας, Εκτίµηση κόστους και καινοτοµίες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Αποδόσεις κλίµακας, Εκτίµηση κόστους και καινοτοµίες Αποδόσεις κλίµακας Ο βαθµός στον οποίο µεταβάλλεται η παραγωγή µετά από µια µεταβολή στην ποσότητα των εισροών που χρησιµοποιούνται στην

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 7: Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Θεωρία

Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 7: Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Θεωρία Οικονομικά για Μη Οικονομολόγους Ενότητα 7: Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί ενότητας Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται και αναλύονται

Διαβάστε περισσότερα