Οι Νεφέλες του Αριστοφάνη. Γ Γυμνασίου. Σενάριο διδασκαλίας για την Α Παράβαση

Transcript

1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Οι Νεφέλες του Αριστοφάνη Γ Γυμνασίου Σενάριο διδασκαλίας για την Α Παράβαση Έλενα Πηδιά Σύμβουλος Φιλολογικών Μαθημάτων Σχολική χρονιά Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 1

2 Αριστοφάνη Νεφέλες Α Παράβαση (στ ) Διδακτική πρόταση Η παρούσα διδακτική πρόταση βασίζεται: στο Πρόγραμμα Σπουδών της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας από μετάφραση Γ Γυμνασίου, στις Οδηγίες Διδασκαλίας για τις Νεφέλες, που μπορείτε να βρείτε στην ηλεκτρονική διεύθυνση: Χρόνος διδασκαλίας: 4 διδακτικές περίοδοι Σκοπός του μαθήματος Η γνωριμία με την Παράβαση ως ιδιαίτερο γνώρισμα της Παλαιάς Κωμωδίας Διδακτικοί Στόχοι 1 Γνωστικό Αξιακό περιεχόμενο Η γνωριμία με τη δομή και το περιεχόμενο της Παράβασης. Η εξοικείωση με τους όρους: παράβαση, κυρίως παράβαση, κομμάτιον, ανάπαιστοι, πνίγος επιρρηματική συζυγία, ωδή, αντωδή, επίρρημα, αντεπίρρημα, θεατρική ψευδαίσθηση, μεταθεατρικότητα Η κατανόηση του ρόλου της παράβασης στο έργο ως διδασκάλου της πόλεως (σύνδεση με τα βασικά θέματα όλου του έργου). Η διερεύνηση της ταυτότητας των Νεφελών ως θεματοφυλάκων των παλιών καλών αξιών. Η κατανόηση της δραματικής ταυτότητας του χορού στην Παράβαση. Η κατανόηση και εμπέδωση των όρων σπουδαιογέλοιον και ὀνομαστί κωμῳδεῖν στην Παράβαση. Η συνειδητοποίηση ότι οριμένα μέρη της Παράβασης απαγγέλλονται και άλλα τραγουδιούνται. 1 Επισημαίνεται ότι ο/η εκπαιδευτικός ανάλογα με το επίπεδο της τάξης του/της προσαρμόζει τη διδασκαλία και καθορίζει τον αριθμό των στόχων του. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 2

3 Η ανάκληση και εμπέδωση θεμάτων που οι μαθητές/τριες συνάντησαν στην εισαγωγή, όπως είναι η παράσταση των κωμωδιών στο πλαίσιο των δραματικών αγώνων και η καταγωγή της κωμωδίας. Επικαιροποίηση των προβλημάτων που θίγονται στην Παράβαση. H συνειδητοποίηση της σημασίας και της θέσης της Παράβασης στο τυπικό σχήμα της Παλαιάς κωμωδίας και ο προβληματισμός για τη θέση της στο συγκεκριμένο έργο. Η διερεύνηση και αξιολόγηση σκηνοθετικών επιλογών θεατρικών παραστάσεων της Παράβασης. Δεξιότητες Οι μαθητές/τριες Να συνεξετάζουν κείμενα (ωδή, αντωδή, επίρρημα και αντεπίρρημα). Να συνεργάζονται και να προεκτείνουν θεατρικά το κείμενο. Να παρατηρούν κριτικά την εικόνα ως πηγή πληροφοριών. Να κινητοποιούνται συναισθηματικά. Διδακτική μεθοδολογία Στο σενάριο αυτό προτείνεται η διερευνητική μέθοδος διδασκαλίας. Το μοντέλο μάθησης είναι το οικοδομιστικό με έμφαση στη συνεργατική μάθηση. Η προσέγγιση είναι διαθεματική, αφού σε αυτό εμπλέκονται η Λογοτεχνία, το Θέατρο, η Μουσική και η Νεοελληνική Γλώσσα (παραγωγή γραπτού κειμένου-παράβασης και οργάνωση της δομής του κειμένου). Οργάνωση της τάξης Ενιαία, συνεταιριστική, ομαδική Ρόλος του εκπαιδευτικού Ο εκπαιδευτικός έχει ρόλο καθοδηγητή, συνεργάτη, συντονιστή και διευκολυντή στη διερεύνηση της γνώσης. Διδακτικό και μαθησιακό υλικό Σχολικό εγχειρίδιο Η.Υ. και προβολέας για την παρουσίαση σε Power Point Φύλλα εργασίας Ιστοσελίδες με βιντεοσκοπημένες παραστάσεις των Νεφελών Φάκελος επιτευγμάτων των μαθητών Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 3

4 Κατ οίκον εργασία Στην παρούσα διδακτική πρόταση οι ερωτήσεις-δραστηριότητες 1 και 3, σελ. 118 του σχολικού εγχειριδίου ανατίθενται στους/στις μαθητές/τριες ως κατ οίκον εργασία και οι υπόλοιπες, 2,4,5, σελ. 118 αξιοποιούνται στα φύλλα εργασίας που ακολουθούν. Ως κατ οίκον εργασία μπορεί να ανατεθεί και ηλεκτρονική άσκηση αυτοαξιολόγησης των μαθητών που είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα του ΥΠΠ. Αξιολόγηση Ετεροαξιολόγηση: συντρέχουσα και τελική από τον/την διδάσκοντα/ουσα Αυτοαξιολόγηση μαθητών: ηλεκτρονικό σταυρόλεξο (στην τάξη ή ως κατ οίκον εργασία) Πορεία διδασκαλίας Α Η «Κυρίως Παράβαση» (Κομμάτιον-Ανάπαιστοι) στ η -2 η διδακτική περίοδος Αφόρμηση-Προϊδεασμός Προβολή ενός σύντομου αποσπάσματος (ενός λεπτού) από βιντεοσκοπημένη παράσταση της Παράβασης των Νεφελών (παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, 1994: Η προβολή του σύντομου αποσπάσματος από παράσταση της Παράβασης των Νεφελών συμβάλλει στη δημιουργία κλίματος δεκτικότητας και στην άμεση σύνδεση του τίτλου «Α Παράβαση» με τον χορό της κωμωδίας. Ζητούμε από τους/τις μαθητές/τριες να αναφερθούν στον ρόλο και τη φύση του χορού των Νεφελών, όπως τον γνώρισαν στη μέχρι τώρα εξέλιξη του έργου (παράλληλα, μπορεί να προβάλλεται με βιντεοπροβολέα φωτογραφία του χορού των Νεφελών από παράσταση της κωμωδίας). Στη συνέχεια, προβληματίζουμε τους/τις μαθητές/τριες για τη σημασία της λέξης Παράβαση (παρά+βαίνω) και τους προτρέπουμε να κάνουν υποθέσεις για τη σημασία της. Επιβεβαίωση ή αναίρεση των υποθέσεων των μαθητών/τριών με ανάγνωση στη σελ. 101 της σημασίας του όρου στην κωμωδία. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 4

5 Προσφορά νέου περιεχομένου: Ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους/τις μαθητές/τριες να εντοπίσουν τα θέματα και τη δομή της Παράβασης από τους τίτλους στις σσ. 106, 112 και 115. Επισημαίνουμε στους/στις μαθητές/τριες ότι για σκοπούς διευκόλυνσης της διδασκαλίας θα μελετήσουμε την Παράβαση τμηματικά και στη συνέχεια συνολικά. Διατύπωση του βασικού στόχου του μαθήματος: Η παράβαση ως το χαρακτηριστικό γνώρισμα της Παλαιάς Κωμωδίας στην οποία ο χορός απερίφραστα λειτουργεί ως διδάσκαλος της πόλης. Ανάγνωση της Κυρίως Παράβασης (στ ) από τον εκπαιδευτικό και προσπάθεια «θεατρικού ήθους». Οι μαθητές/τριες διατυπώνουν τις πρώτες εντυπώσεις τους. Ο/Η διδάσκων/ουσα απαντά σε απορίες των μαθητών, γλωσσικές και νοηματικές. Αν οι απορίες των μαθητών μπορούν να λυθούν από τους/τις συμμαθητές/τριές τους, είναι καλύτερα. Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει σύντομη συζήτηση στα ακόλουθα θέματα: σημασία των όρων «κομμάτιον», «κυρίως παράβαση» και «ανάπαιστοι», περιεχόμενο, ταυτότητα του χορού στο Κομμάτιον και στην Κυρίως Παράβαση, πρόσωπα στα οποία απευθύνεται ο χορός, σκηνοθετικές οδηγίες που παίρνουμε από το κείμενο και συμπλήρωση των πληροφοριών αυτών στο φύλλο εργασίας 1. Στη συνέχεια, οι μαθητές/τριες προβληματίζονται συνεταιριστικά (5-7 λεπτά) στα θέματα που καταγράφονται στο φύλλο εργασίας 1: 1. Ποιο παράπονο διατυπώνει ο Αριστοφάνης στους στ ; βλ. και αντίστοιχα σχόλια. Σε ποια γεγονότα αναφέρεται; 2. Ποια είναι η στάση του απέναντι στους θεατές; ( στ , βλ. και αντίστοιχα σχόλια). Αξιολογήστε την κρίση του. (Προσέξετε την ποιητική λειτουργία της γλώσσας.) Η απάντηση στην ερώτηση αυτή επιτρέπει την ανάκληση πληροφοριών από την εισαγωγή για το σύστημα κρίσης των δραματικών αγώνων στην αρχαία Ελλάδα και δίνει αφορμές για να σχολιαστεί η μεταθεατρική διάσταση της Παράβασης. 3. Ποια τεχνάσματα ο Αριστοφάνης αποφεύγει στην ποίησή του; (στ , βλ. και αντίστοιχα σχόλια). Υπάρχει ειρωνεία στα λόγια του; Εξηγήστε. (Προσέξετε την ποιητική λειτουργία της γλώσσας.) Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 5

6 Και πάλι, η απάντηση στην ερώτηση αυτή δίνει αφορμές για να σχολιαστεί η μεταθεατρική διάσταση της Παράβασης. 4. Πώς συνδέεται το αρνητικό πρότυπο πολίτη που ενσαρκώνουν πολλοί Αθηναίοι στην Κυρίως Παράβαση με τα βάσανα του Στρεψιάδη, του Αριστοφάνη αλλά και της Αθήνας γενικά; Επισημαίνεται ότι λόγω της μεταφορικής λειτουργίας της γλώσσας στην Παράβαση είναι απαραίτητο να δοθεί χρόνος στους/στις μαθητές/τριες να μελετήσουν τα σχόλια των στίχων που καλούνται να διερευνήσουν σε όλες τις ερωτήσεις. Σε περίπτωση που το τμήμα μας στην πλειονότητά του παρουσιάζει αδυναμίες στην κατανόηση ενός κειμένου, για εξοικονόμηση χρόνου, μπορούμε να ορίσουμε μόνο ένα θέμα διερεύνησης σε κάθε ζεύγος μαθητών/τριών, π.χ. η πρώτη σειρά μαθητών/τριών θα διερευνήσει συνεταιριστικά την ερώτηση 1, η δεύτερη σειρά την ερώτηση 2 κ.λπ. Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει συζήτηση στα θέματα που διερεύνησαν οι μαθητές/τριες και καθοδηγεί στη συνέχιση της συμπλήρωσης του φύλλου εργασίας (ερ. 1,2,3 και 5). (Κατά τη συζήτηση ο εκπαιδευτικός καθιστά τη διδασκαλία πιο παραστατική προβάλλοντας σε Power Point σχετικές εικόνες.) Ανακεφαλαίωση: με ιδεοθύελλα γύρω από τη φράση «Κυρίως Παράβαση» Ανάθεση κατ οίκον εργασίας 1. Καταγράψετε τα προβλήματα της αθηναϊκής κοινωνίας που τίθενται στην Κυρίως Παράβαση. Είναι επίκαιρα τα προβλήματα αυτά; 2. Τεκμηριώστε με βάση το κείμενο την ακόλουθη θέση: «Η Παλαιά Κωμωδία αδιαφορεί για τη διατήρηση της θεατρικής ψευδαίσθησης». Προαιρετικά Ανατίθεται στους/στις μαθητές/τριες προαιρετικά η ερώτηση 1 σελ Η ερώτηση αυτή ζητά να καταγραφούν σε έναν πίνακα οι έπαινοι, οι ψόγοι και οι συμβουλές του χορού προς τους Αθηναίους στην Παράβαση, καθώς επίσης και η ταυτότητα του χορού σε κάθε περίπτωση. Οι μαθητές/τριες μπορούν να ετοιμάσουν έναν σχετικό πίνακα στο τετράδιό τους ή να τους δοθεί έτοιμος ο πίνακας με τα ζητούμενα και να ενταχθεί στο portfolio εργασιών τους. Η συμπλήρωση του πίνακα προτείνεται να γίνει σταδιακά και να συνεχιστεί κατά τη διδασκαλία της Β Παράβασης. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 6

7 Β Ωδή και Επίρρημα (στ ) Αντωδή και Αντεπίρρημα (στ ) Οι Νεφέλες νουθετούν τους θεατές 2 η -3 η διδακτική περίοδος Ολοκλήρωση της επίλυσης του φύλλου εργασίας 1 στην ολομέλεια σε περίπτωση που δεν έγινε κατορθωτό να ολοκληρωθεί κατά την 1 η διδακτική περίοδο. Αφόρμηση: Μπορεί να γίνει με προβληματισμό για τη σημασία των λέξεων ωδή και αντωδή, επίρρημα και αντεπίρρημα. Οι μαθητές/τριες κάνουν υποθέσεις για τη σημασία των όρων και τις νουθεσίες των Νεφελών με βάση όσα έμαθαν στην Κυρίως Παράβαση. Ο εκπαιδευτικός δημιουργεί μια ιδεοθύελλα με τις σκέψεις των μαθητών/τριών. Ανακοίνωση του βασικού στόχου του μαθήματος Οι νουθεσίες των Νεφελών προς τους θεατές και η ταυτότητα των Νεφελών Προσφορά νέου περιεχομένου -Ανάγνωση της επιρρηματικής συζυγίας από τον εκπαιδευτικό και προσπάθεια «θεατρικού ήθους». -Οι μαθητές/τριες διατυπώνουν τις πρώτες εντυπώσεις τους. -Οι μαθητές/τριες συνεταιριστικά ή σε ομάδες συνεξετάζουν την ωδή και την αντωδή (Εναλλακτικά, για εξοικονόμηση χρόνου, οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε δύο ομάδες, η μία διερευνά τα πιο κάτω ερωτήματα σε σχέση με την ωδή και το επίρρημα και η άλλη σε σχέση με την αντωδή και το αντεπίρρημα, η συνεξέταση σε αυτή την περίπτωση θα γίνει κατά τη συζήτηση των θεμάτων στην ολομέλεια): α. Ποια είναι η ταυτότητα του ποιητή στην ωδή και στην αντωδή; 1. Ποιοι θεοί υμνούνται στην ωδή και στην αντωδή; Είναι εκπρόσωποι της παλαιάς ή της νέας θρησκείας; Σε ποιες θεότητες προσεύχονταν οι Νεφέλες στην Πάροδο; 2. Ποια είναι τα παράπονα των Νεφελών και ποιος είναι ο ρόλος τους στην Αθήνα; Υπογραμμίστε στο κείμενο. 3. Ποια είναι τα παράπονα της Σελήνης; Υπογραμμίστε στο κείμενο. 4. Με βάση την Επιρρηματική Συζυγία, είναι τελικά οι Νεφέλες ιέρειες της νέας σκέψης; 5. Ποιους σύγχρονους προβληματισμούς εντοπίζετε στο κείμενο; 6. Πώς συνδέεται το αρνητικό πρότυπο πολίτη που ενσαρκώνουν πολλοί Αθηναίοι στην Επιρρηματική Συζυγία με τα βάσανα του Στρεψιάδη, του Αριστοφάνη αλλά και της Αθήνας γενικά; Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 7

8 Δίνεται στους/στις μαθητές/τριες χρόνος 10 λεπτών για να διερευνήσουν τα πιο πάνω ερωτήματα. Απαραίτητη για την κατανόηση του περιεχομένου του κειμένου είναι η μελέτη των σχολίων στους στίχους 742, 745, 746, , 771, 773,775,777. -Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει συζήτηση για τα θέματα που διερεύνησαν οι μαθητές/τριες και τους καθοδηγεί στην επίλυση του φύλλου εργασίας 2. Ανακεφαλαίωση Επιβεβαίωση ή αναίρεση των υποθέσεων που έκαναν οι μαθητές/τριες για τη σημασία των όρων ωδή και αντωδή, επίρρημα και αντεπίρρημα και για το περιεχόμενο της Επιρρηματικής Συζυγίας στο στάδιο της αφόρμησης. Ανάθεση κατ οίκον εργασίας 1. Ποιο αρνητικό πρότυπο πολίτη παρουσιάζεται στην Παράβαση; Πώς συνδέεται με τα βάσανα του Στρεψιάδη, του Αριστοφάνη και της Αθήνας; 2. Συγκρίνετε το ύφος στην Κυρίως Παράβαση και στην Επιρρηματική Συζυγία και αιτιολογήστε την απάντησή σας με χωρία από το κείμενο. Συνολική διερεύνηση της Παράβασης Θεατρικές προεκτάσεις 3 η /4 η διδακτική περίοδος Διόρθωση της κατ οίκον εργασίας. Αφόρμηση: Η αφόρμηση μπορεί να γίνει με ένα ερώτημα που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών: Μπορείτε να αναλάβετε ρόλο σκηνοθέτη και να σκηνοθετήσετε την Παράβαση των Νεφελών; Ανακοίνωση του βασικού στόχου του μαθήματος Θεατρικές προεκτάσεις της Παράβασης Προσφορά νέου περιεχομένου Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες και καταγράφουν τις απόψεις τους στα ακόλουθα θέματα (φύλλο εργασίας 3): Εναλλακτικά, οι απόψεις των μαθητών/τριών μπορούν να εκφραστούν απευθείας σε συζήτηση στην ολομέλεια. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 8

9 α. Θέση και κίνηση του χορού στη σκηνή β. Θέση των υποκριτών γ. Αριθμός και πρόσωπα του χορού δ. Τρόποι απόδοσης των διαφορετικών ταυτοτήτων του χορού ε. Ρυθμός και ύφος στ. Λέξεις και φράσεις που πρέπει να τονιστούν ζ. Το σπουδαιογέλοιον η. Κατάργηση της θεατρικής ψευδαίσθησης -Ο εκπαιδευτικός συντονίζει συζήτηση με βάση τις σκηνοθετικές επιλογές των μαθητών και θέτει προς συζήτηση το ακόλουθο θέμα : Στην Παράβαση ο χορός αφαιρεί συμβολικά μέρος από το θεατρικό κοστούμι του, αλλά όχι ολόκληρο και πλησιάζει τους θεατές. Με βάση τις γνώσεις που έχετε αποκτήσει για τον ρόλο του χορού στην Παράβαση, σκεφτείτε πώς εξηγείται αυτή η δραματική κίνησή του. - Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτικός προβάλλει με βιντεοπροβολέα τη βιντεοσκοπημένη Παράβαση από την παράσταση του ΘΟΚ ( ) και την Παράβαση από την παράσταση του Εθνικού Θεάτρου Ζητά από τους/τις μαθητές/τριες να προσέξουν τα ακόλουθα: α. Τον τρόπο με τον οποίο διαφοροποιούνται οι σκηνοθετικές οδηγίες που υπάρχουν στο βιβλίο με τις σκηνοθετικές επιλογές στις δύο παραστάσεις. β. Τις μουσικές επιλογές κάθε σκηνοθέτη. γ. Αξιολόγηση των σκηνοθετικών και μουσικών επιλογών των δύο παραστάσεων. δ. Πώς διαφοροποιούνται τα λόγια του χορού στις δύο Παραβάσεις που προβάλλονται. Ερμηνεία των διαφοροποιήσεων. Επισημαίνεται ότι τα θέματα διερεύνησης ενός αποσπάσματος από ταινία πρέπει να είναι γνωστά στους/στις μαθητές/τριες, πριν από την προβολή της ταινίας. Ανακεφαλαίωση: Δημιουργία ιδεθύελλας γύρω από τη λέξη Παράβαση Ανάθεση κατ οίκον εργασίας 1.Εξηγήστε με αναφορές στο κείμενο τη διπλή σημασία του όρου «Παράβασις» στις Νεφέλες. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 9

10 Προαιρετικά 2. Γράψετε τη δική σας Παράβαση και γίνετε διδάσκαλοι της δικής σας πόλης, της δικής σας εποχής. Προσέξετε τα λόγια της Κορυφαίας του Χορού, του χορού και την ποιητική λειτουργία της γλώσσας, το «σπάσιμο» της θεατρικής ψευδαίσθησης, τη μεταθεατρικότητα. Με ποιο τρόπο θα επιτύχετε το σπουδαιογέλοιον; Προτού αρχίσετε τη συγγραφή του κειμένου σας, σκεφτείτε και γράψετε τη δομή που θα ακολουθήσετε. Μια τέτοια δραστηριότητα μπορεί να ενταχθεί στο portfolio εργασιών των μαθητών/τριών. Σε περίπτωση που υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από τους/τις μαθητές/τριες, σε χρόνο που δίνεται από τον Προγραμματισμό του μαθήματος για παρουσίαση των εργασιών ή στο πλαίσιο των Ομίλων ενδιαφερόντων των μαθητών/τριών, οι μαθητές/τριες μπορούν να σκηνοθετήσουν και να παραστήσουν θεατρικά το κείμενό τους. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 10

11 Φύλλο εργασίας 1 Ονοματεπώνυμο μαθητή:...τμήμα:... Ημερομηνία:... Κομμάτιον (εισαγωγή στην παράβαση), στ Ποια είναι η ταυτότητα του χορού στο Κομμάτιον ; Σε ποιους απευθύνεται ο χορός στο Κομμάτιον;... Θέμα:... Κυρίως Παράβασις (ανάπαιστοι), στ Ποια είναι η ταυτότητα του χορού στην Κυρίως Παράβαση;... - Σε ποιο πρόσωπο (γραμματικό) μιλά; -Σε ποιους απευθύνεται ο χορός στην Κυρίως Παράβαση;... Διερευνήστε τα ερωτήματα που ακολουθούν: 1. Ποιο παράπονο διατυπώνει ο Αριστοφάνης στους στ Σε ποια γεγονότα αναφέρεται; 2. Ποια είναι η στάση του απέναντι στους θεατές; ( στ , βλ. και τα αντίστοιχα σχόλια). Είναι δικαιολογημένη; Αξιολογήστε την κρίση του. (Προσέξετε την ποιητική λειτουργία της γλώσσας.) 3. Ποια τεχνάσματα ο Αριστοφάνης αποφεύγει στην ποίησή του; (στ βλ. και τα αντίστοιχα σχόλια). Υπάρχει ειρωνεία στα λόγια του; Εξηγήστε. (Προσέξετε την ποιητική λειτουργία της γλώσσας.) 4. Πώς συνδέεται το αρνητικό πρότυπο πολίτη που ενσαρκώνουν πολλοί Αθηναίοι στην Κυρίως Παράβαση με τα βάσανα του Στρεψιάδη, του Αριστοφάνη αλλά και της Αθήνας γενικά; Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 11

12 1.Ο Αριστοφάνης διακρίνει τους θεατές σε δύο κατηγορίες. Ποιες είναι αυτές και ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κάθε μίας; Α. Β. Χαρακτηριστικά Χαρακτηριστικά Αξιολογήστε την κρίση του:. 2.Η σύγκριση του Αριστοφάνη με τους άλλους κωμικούς ποιητές της εποχής προβάλλει τα χαρακτηριστικά της ιδεώδους κωμωδίας. Υπάρχει ειρωνεία στα λόγια του; Ιδεώδης κωμωδία α.... β γ.... δ..... Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 12

13 Στα λόγια του ποιητή διότι 3. Πώς επιτυγχάνεται το σπουδαιογέλοιον στην Κυρίως Παράβαση; α. β.. γ. 4. Ποιες σκηνοθετικές οδηγίες υπάρχουν στο κείμενο; α.. β.. γ. 5. Ας γράψουμε τη σημασία των όρων θεατρική ψευδαίσθηση και μεταθεατρικότητα. Θεατρική ψευδαίσθηση:. Μεταθεατρικότητα:. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 13

14 Κατ οίκον εργασία 1. Καταγράψετε τα προβλήματα της αθηναϊκής κοινωνίας που τίθενται στην Κυρίως Παράβαση. Είναι επίκαιρα τα προβλήματα αυτά; 2. Τεκμηριώστε με βάση το κείμενο την ακόλουθη θέση: «Η Παλαιά Κωμωδία αδιαφορεί για τη διατήρηση της θεατρικής ψευδαίσθησης». Προαιρετικά Ερώτηση 1 σελ Καταγράψετε σε έναν πίνακα τους επαίνους, τους ψόγους και τις συμβουλές του χορού προς τους Αθηναίους στην Παράβαση, καθώς επίσης και την ταυτότητα του χορού σε κάθε περίπτωση. Ετοιμάστε έναν σχετικό πίνακα. Η συμπλήρωση του πίνακα θα γίνεται σταδιακά. Ο πίνακας, που θα ενταχθεί στο portfolio εργασιών σας, θα αξιοποιηθεί και κατά τη διδασκαλία της Β Παράβασης. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 14

15 Φύλλο εργασίας 2 Ονοματεπώνυμο μαθητή:...τμήμα:... Ημερομηνία:... Διερευνήστε τα ερωτήματα που ακολουθούν: 1. Ποιοι θεοί υμνούνται στην ωδή και στην αντωδή; Είναι θεοί που εκπροσωπούν την παλιά ή τη νέα θρησκεία; Σε ποιες θεότητες προσεύχονταν οι Νεφέλες στην Πάροδο; 2. Ποια είναι τα παράπονα των Νεφελών και ποιος είναι ο ρόλος τους στην Αθήνα; Υπογραμμίστε στο κείμενο. 3. Ποια είναι τα παράπονα της Σελήνης; Υπογραμμίστε στο κείμενο. 4. Με βάση την Επιρρηματική Συζυγία, είναι τελικά οι Νεφέλες ιέρειες της νέας σκέψης; 5. Με ποιους σύγχρονους προβληματισμούς διαλέγονται τα λόγια του χορού; 6. Πώς συνδέεται το αρνητικό πρότυπο πολίτη που ενσαρκώνουν πολλοί Αθηναίοι στην Επιρρηματική Συζυγία με τα βάσανα του Στρεψιάδη, του Αριστοφάνη αλλά και της Αθήνας γενικά; 1.Η ταυτότητα του χορού: στην ωδή..στην αντωδή. στο επίρρημα..στο αντεπίρρημα. 2.Οι θεοί που υμνούνται στην ωδή και στην αντωδή εκπροσωπούν την με εξαίρεση Οι Νεφέλες τελικά φαίνεται να εκπροσωπούν.., διότι: Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 15

16 α... β Μέσα από τους προβληματισμούς του χορού στην Επιρρηματική Συζυγία αποδεικύνεται ότι στην Παράβαση ο χορός λειτουργεί ως διδάσκαλος της πόλης. Είναι τα προβλήματα της αθηναϊκής κοινωνίας που παρουσιάζει επίκαιρα; Επιρρηματική συζυγία-προβληματισμοί Σύγχρονη εποχή Επίρρημα: Αντεπίρρημα: 5. Πώς επιτυγχάνεται το σπουδαιογέλοιον στην Επιρρηματική Συζυγία; Κατ οίκον εργασία 6. Ποιο αρνητικό πρότυπο πολίτη παρουσιάζεται στην Παράβαση; Πώς συνδέεται με τα. βάσανα του Στρεψιάδη, του Αριστοφάνη και της Αθήνας; Κατ οίκον εργασία 1. Ποιο αρνητικό πρότυπο πολίτη παρουσιάζεται στην Παράβαση; Πώς συνδέεται με τα βάσανα του Στρεψιάδη, του Αριστοφάνη και της Αθήνας; 2.Συγκρίνετε το ύφος στην Κυρίως Παράβαση και στην Επιρρηματική Συζυγία και αιτιολογή- στε την απάντησή σας με χωρία από το κείμενο. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 16

17 Φύλλο εργασίας 3 Ονοματεπώνυμο μαθητή:...τμήμα:... Ημερομηνία:... Ας σκηνοθετήσουμε Πώς θα σκηνοθετούσατε την Α Παράβαση των Νεφελών; Προσέξετε τα θέματα που ακολουθούν. Θυμηθείτε ότι σε ορισμένα από αυτά θα σας καθοδηγήσει το κείμενο. α. Θέση και κίνηση του χορού στη σκηνή β. Θέση των υποκριτών γ. Αριθμός και πρόσωπα του χορού δ. Τρόποι απόδοσης των διαφορετικών ταυτοτήτων του χορού ε. Ρυθμός και ύφος στ. Λέξεις και φράσεις που πρέπει να τονιστούν ζ. Το σπουδαιογέλοιον η. Κατάργηση της θεατρικής ψευδαίσθησης Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 17

18 1.Στην Παράβαση ο χορός αφαιρεί συμβολικά μέρος από το θεατρικό κοστούμι του, αλλά όχι ολόκληρο και πλησιάζει τους θεατές. Με βάση τις γνώσεις που έχετε αποκτήσει για τον ρόλο του χορού στην Παράβαση, σκεφτείτε πώς εξηγείται αυτή η δραματική κίνησή του; Ας αξιολογήσουμε τον τρόπο με τον οποίο σκηνοθέτησαν την Παράβαση των Νεφελών οι σκηνοθέτες Βαρνάβας Κυριαζής (παράσταση του ΘΟΚ ) και ο Κοραής Δαμάτης (παράσταση του Εθνικού Θεάτρου 1994). Προσέξετε τα ακόλουθα σημεία: α. Πώς επιλέγει να παρουσιάσει τις διαφορετικές ταυτότητες του χορού ο κάθε σκηνοθέτης;.. β. Πώς διαφοροποιείται η σκηνική παρουσία του χορού;. γ. Συγκρίνετε τις μουσικές επιλογές των σκηνοθετών.. δ. Ποια παράσταση σας αρέσει περισσότερο και γιατί; Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 18

19 Προσοχή! Τι παρατηρείτε ως προς το περιεχόμενο των Παραβάσεων που παρακολουθήσατε; Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγετε για τη σύγχρονη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών κωμωδιών;.. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 19

20 Κατ οίκον εργασία 1.Εξηγήστε με αναφορές στο κείμενο τη διπλή σημασία του όρου «Παράβασις» στις Νεφέλες. Προαιρετικά 1.Λύστε το ηλεκτρονικό σταυρόλεξο που βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση tml 2. Γράψετε τη δική σας Παράβαση και γίνετε διδάσκαλοι της δικής σας πόλης, της δικής σας εποχής. Προσέξετε τα λόγια της Κορυφαίας του Χορού, του χορού και την ποιητική λειτουργία της γλώσσας, την κατάργηση της θεατρικής ψευδαίσθησης, τη μεταθεατρικότητα. Με ποιο τρόπο θα επιτύχετε το σπουδαιογέλοιον; Προτού αρχίσετε τη συγγραφή του κειμένου σας, σκεφτείτε και γράψετε τη δομή που θα ακολουθήσετε (Καταχωρήστε στον φάκελο εργασιών σας τόσο το κείμενο που γράψατε όσο και τη δομή του). Η εργασία αυτή μπορεί να γίνει ατομικά, συνεταιριστικά ή ομαδικά. Φιλολογικών Μαθημάτων Σελίδα 20