«Καηεσθσνηήριες Οδηγίες για ηη διατείριζη ηοσ διαβηηικού αζθενούς», 2011, Ελληνική Διαβηηολογική Εηαιρεία (ΕΔΕ)

Transcript

1 Ονζζιόξ Ο Σαθραξώδεο Δηαβήηεο (ΣΔ) είλαη έλα ζύλδξνκν κε εηεξνγελέο θαη πνιππαξαγνληηθό ππόζηξσκα. Χαξαθηεξίδεηαη από δηαηαξαρή ηνπ κεηαβνιηζκνύ ησλ πδαηαλζξάθσλ, ιηπώλ θαη πξσηετλώλ, ε νπνία νθείιεηαη ζε έιιεηςε ηλζνπιίλεο. Η έιιεηςε κπνξεί λα είλαη πιήξεο ή κεξηθή ή ζρεηηθή. Ωο ζρεηηθή ραξαθηεξίδεηαη ε έιιεηςε ηλζνπιίλεο, όηαλ, παξά ηα απμεκέλα επίπεδά ηεο ζην αίκα, δελ επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθώλ ηνπ κεηαβνιηζκνύ, ιόγσ παξεκπόδηζεο ηεο δξάζεο ηεο ζηνπο πεξηθεξηθνύο ηζηνύο (αληίζηαζε ζηελ ηλζνπιίλε). Η θύξηα έθθξαζε ηεο δηαηαξαρήο ηνπ κεηαβνιηζκνύ ζην ΣΔ είλαη ε αύμεζε ησλ επηπέδσλ γιπθόδεο ζην αίκα. «Καηεσθσνηήριες Οδηγίες για ηη διατείριζη ηοσ διαβηηικού αζθενούς», 2011, Ελληνική Διαβηηολογική Εηαιρεία (ΕΔΕ)

2 DEFINITION OF DIABETES MELLITUS Diabetes is a group of metabolic diseases characterized by hyperglycemia resulting from defects in insulin secretion, insulin action, or both. The chronic hyperglycemia of diabetes is associated with long-term damage, dysfunction, and failure of different organs, especially the eyes, kidneys, nerves, heart, and blood vessels. «AMERICAN DIABETES ASSOCIATION 2010

3 Υδαηάκεναηεξ ιμκμζαηπανίηεξ Υπάνπεζ πάκηα έκα ιζηνό πμζμζηό ακμζπηήξ αθοζίδαξ ημ μπμίμ ακηζδνά

4 Γζζαηπανίηεξ

5 Πμθοζαηπανίηεξ Γλσκογόνο πμθοζαηπανίηδξ ηςκ γώςκ (ήπαν ηαζ ιοξ) ιόνζα α-d-βθοηόγδξ α(1 4) δεζιμύξ ηαζ α(1 6) δζαηθαδώζεζξ (ηάεε 8-10 ιόνζα)

6 Ταλζκόιδζδ Σαηπανώδδξ Γζααήηδξ ηύπμο 1 (ΣΓη1): θαηαζηξνθή ησλ β-θπηηάξσλ, πνπ ζπλήζσο νδεγεί ζε πιήξε έιιεηςε ηλζνπιίλεο. Επξώπε: επηπνιαζκόο , επίπησζή ηνπ / άηνκα ειηθίαο < 15 εηώλ/θαη έηνο. Ειιάδα:επίπησζε είλαη 9.7/ /θαη έηνο. Σαηπανώδδξ Γζααήηδξ ηύπμο 2 (ΣΓη2): πξννδεπηηθή κείσζε ηεο επαξθνύο αληαπόθξηζεο ηνπ β- θπηηάξνπ γηα ηελ έθθξηζε ηεο ηλζνπιίλεο. Πεξηιακβάλεη όιν ην θάζκα ζπλδπαζκώλ από ηελ θαη εμνρήλ αληίζηαζε ζηελ ηλζνπιίλε κε ζρεηηθά κηθξή έιιεηςε ηλζνπιίλεο κέρξη ηε ζεκαληηθή κείσζε ηεο έθθξηζεο ηλζνπιίλεο κε κηθξόηεξε αληίζηαζε. Επξώπε: επηπνιαζκόο 5-10%. Ειιάδα έρεη ηξηπιαζηαζζεί ηα ηειεπηαία 35 ρξόληα θαη ζήκεξα θπκαίλεηαη πεξί ην 8%. Άθθμζ εζδζημί ηύπμζ Σαηπανώδμοξ Γζααήηδ: Οθείινληαη ζε άιια αίηηα, όπσο γελεηηθέο δηαηαξαρέο πνπ ζπλδένληαη κε ηε ιεηηνπξγηθόηεηα ησλ β-θπηηάξσλ ή ηε δξάζε ηεο ηλζνπιίλεο, λόζνπο ηεο εμσθξηλνύο κνίξαο ηνπ παγθξέαηνο, έθζεζε ζε θάξκαθα, ρεκηθέο νπζίεο, ηνμίλεο θ.ά. Σαηπανώδδξ Γζααήηδξ Κύδζδξ: Είλαη νπνηαζδήπνηε βαξύηεηαο δηαηαξαρή ηνπ κεηαβνιηζκνύ ησλ πδαηαλζξάθσλ, ε νπνία δηαγηγλώζθεηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θύεζεο. Επξώπε: ζπρλόηεηα 1-14%. Ειιάδα: ζπρλόηεηά πεξί ην 7%. «Καηεσθσνηήριες Οδηγίες για ηη διατείριζη ηοσ διαβηηικού αζθενούς», 2011, Ελληνική Διαβηηολογική Εηαιρεία (ΕΔΕ)

7 Γθοηόγδ (Glu) αίια, μύνα, ΔΝΥ ηαζ άθθεξ ζοθθμβέξ

8 ελμηζκάζδ Γθοηόγδ μλεζδάζδ ηδξ βθοηόγδξ CV 2.6% Glu: 100 mg/dl 97.4 έςξ Η ιέεμδμξ ακαθμνάξ ααζίγεηαζ ζηδκ ακηίδναζδ ηδξ ελμηζκάζδξ.

9 Γθοηόγδ, Glu Μέεμδμζ Πνμζδζμνζζιμύ 340 nm

10 Γθοηόγδ κδζηείαξ mg/dl (mmol/l) Πθάζια/Ονόξ Δκήθζηεξ Παζδζά Νεμβκά Οθζηό αίια mg/dl ( mmol/l ) mg/dl ( mmol/l) mg/dl mg/dl Πνμδζααδηζηή ηαηάζηαζδ

11 Δοκιμαζίες και Κριηήρια για ηη διάγνωζη ηοσ Σακταρώδοσς Διαβήηη 1. Σοιπηςιαημθμβία οπενβθοηαζιίαξ ηαζ ηοπαία ηζιή βθοηόγδξ πθάζιαημξ 200 mg/dl (11.1 mmol/l ) Σηε ζπκπησκαηνινγία αμηνινγνύληαη ε πνιπδηςία, ε πνιπνπξία θαη ε αλεμήγεηε απώιεηα βάξνπο. Ωο ηπραία ραξαθηεξίδεηαη ε ηηκή γιπθόδεο πνπ κεηξήζεθε ζε αίκα πνπ ειήθζε νπνηαδήπνηε ώξα ηεο εκέξαο θαη αλεμάξηεηα από ην ρξόλν ηπρόλ πξνεγεζέληνο γεύκαηνο. ή 2. Γθοηόγδ πθάζιαημξ κδζηείαξ (FPG) 126 mg/dl (7.0 mmol/l ) Ωο λεζηεία νξίδεηαη ε απνρή από γεύκα ηνπιάρηζηνλ γηα 8 ώξεο (Επηβεβαίσζε κε δεύηεξν δείγκα). ή 3. Θεηζηή Γμηζιαζία Ακμπήξ ζηδ Γθοηόγδ 200 mg/dl (11.1 mmol/l ) Γιπθόδε πιάζκαηνο 2 ώξεο κεηά ηελ από ηνπ ζηόκαηνο ρνξήγεζε 75 g γιπθόδεο. Επί αμθιβολίας περί ηε διάγνωζε ηελικό κριηήριο είναι ε Δοκιμαζία Ανοτής ζηε Γλσκόδε. «Καηεσθσνηήριες Οδηγίες για ηη διατείριζη ηοσ διαβηηικού αζθενούς», 2011, Ελληνική Διαβηηολογική Εηαιρεία (ΕΔΕ)

12 Γθοηόγδ αίιαημξ: μθζηό αίια, πθάζια ή μνόξ American Diabetes Association, 2007: πθάζια World Health Organization, 1999: πθάζια, μθζηό αίια μθζηό αίια vs πθάζια Glu ζε μθζηό αίια είκαζ πενίπμο 11% παιδθόηενδ απ όηζ ζημ πθάζια

13 Λήρδ δείβιαημξ ημ πνςί ιεηά από κδζηεία ημοθάπζζημκ 8 ςνώκ Η γιπθόδε λεζηείαο παξνπζηάδεη δηαθύκαλζε θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο εκέξαο κε ην πςειόηεξα επίπεδα λα εκθαλίδνληαη ην πξσί απ όηη ην απόγεπκα, πνπ ζεκαίλεη όηη πνιιέο πεξηπηώζεηο δηαβήηε ζα δηαθύγνπλ αλ ν έιεγρνο γίλεη ζε απνγεπκαηηλό δείγκα λεζηείαο Troisi RJ, Cowie CC, Harris MI. Diurnal variation in fasting plasma glucose: implications for diagnosis of diabetes in patients examined in the afternoon. JAMA 2000;284:

14 Γθοηόθοζδ ζημ δείβια Κύνζμξ πνμακαθοηζηόξ πανάβμκηαξ μθζηό αίια Μείςζδ ηαηά 5-7% ζε 1 ώνα ( 10 mg/dl) (Vacutainer-brand tubes: ιείςζδ ηαηά 1.9 mg/dl) Ακαζημθέαξ βθοηόθοζδξ Πνμζεήηδ θεμνζμύπμο άθαημξ ηαζ ηαηάθθδθμο ακηζπδηηζημύ θεοημηοηηάνςζδ (έσο θαη 65 mg/dl κεηά από 1 έσο 2 ώξεο επαθήο ), ααηηδνζαηή επζιόθοκζδ

15 Βζμθμβζηή δζαηύιακζδ 3-4 διένεξ 2-3 εαδμιάδεξ MΟ:17 διένεξ n εκδμαημιζηή δζαηύιακζδ % % 8.3% Widjaja A,1999 Selvin, 2007 (NHANES III) Lacher, 2005 (NHANES III)

16 Σοκηήνδζδ ημο δείβιαημξ δζαπςνζζιέκμ, ιδ αζιμθοιέκμ δείβια μνμύ ή πθάζιαημξ 8 ώνεξ ζημοξ 25 C ηαζ έςξ 72 ώνεξ ζημοξ 4 C Sacks DB. Carbohydrates. In: Burtis C, Ashwood E, eds. Tietz Textbook of Clinical Chemistry. 3rd ed. Philadelphia: Saunders, 1999:

17 Φμνδημί ιεηνδηέξ βθοηόγδξ Glucose meters Οθζηό αίια ή πθάζια Τνζπμεζδή vs θθεαζηό αίια ηαηάζηαζδ κδζηείαξ ζηα ηνζπμεζδή ηαηά 2-5 mg/dl ορδθόηενδ απ όηζ ζημ θθεαζηό αίια ιεηά από θόνηζζδ ιε βθοηόγδ ζηα ηνζπμεζδή ηαηά mg/dl (20-25%) ορδθόηενδ απ όηζ ζε θθεαζηό αίια πμο ζοθθέπεδηε ζοβπνόκςξ

18 Γθοηζςιέκεξ Πνςηεσκεξ Glycated Proteins Η βθοηίςζδ είκαζ δ ιδ εκγοιαηζηή ακηίδναζδ ιεηαλύ ακαβςβζηώκ ζαηπάνςκ, όπςξ βθοηόγδ, ηαζ πνςηεζκώκ, θζπζδίςκ ή κμοηθεσκζηώκ μλέςκ. Η βθοημγοθίςζδξ πνέπεζ κα δζαηνίκεηαζ από ηδκ βθοημγοθίςζδ, δ μπμία είκαζ ιζα εκγοιαηζηή ακηίδναζδ. Οζ ακηζδνάζεζξ Maillard (1912) είκαζ ακηζδνάζεζξ πμο βίκμκηαζ ζηα ηνόθζια ηαηά ηδκ εενιζηή ηαηενβαζία ημοξ ή ηδ ιαηνά απμεήηεοζή ημοξ ηαζ έπμοκ ςξ απμηέθεζια ηδκ ειθάκζζδ ηαζηακμύ πνώιαημξ, παναηηδνζζηζηήξ μζιήξ ηαζ βεύζδξ. Oθείθμκηαζ ηαη ανπή ζηδκ ακηίδναζδ ιεηαλύ ηαναμκοθμεκώζεςκ (αθδεΰδεξ ή ηεηόκεξ) ιε αιζκμιάδεξ ηαζ μδδβμύκ ιέζα από πμθθά ζηάδζα ζε ζημονόπνςια πνμσόκηα. Aκηίζημζπεξ εκώζεζξ οπάνπμοκ ζηα ηνόθζια: ακάβμκηα ζάηπανα (βθοηόγδ, βαθαηηόγδ, ιαθηόγδ, θαηηόγδ, θνμοηηόγδ) ηαζ πνςηεΐκεξ, πεπηίδζα αιζκμλέςκ. 50 πνόκζα ανβόηενα, δ πανμοζία ημο ζε γςκηακά ζοζηήιαηα ηαζ δ ζοιιεημπή ζε δζάθμνεξ παεμθμβζηέξ ηαηαζηάζεζξ ημο ακενώπζκμο ζώιαημξ, ζοιπενζθαιαακμιέκδξ ηδξ βήνακζδξ ηαζ ημο δζααήηδ, είκαζ ακηζηείιεκμ εκηαηζηήξ ένεοκαξ.

19 Γθοηζςιέκεξ Πνςηεσκεξ Glycated Proteins

20 Γθοηζςιέκεξ Πνςηεσκεξ Glycated Proteins

21 Γθοηόγδ (Glu) Γθοημγοθζςιέκδ (βθοηζςιέκδ) αζιμζθαζνίκδ ( HbA 1c )

22 Val of α-chain γξήγνξν αξγό βνήβμνμ Pre- HbA 1c ανβό Pre- HbA 1c

23 ζοκάνηδζδ επζπέδςκ βθοηόγδξ πνόκμο γςήξ ηςκ ενοενμηοηηάνςκ b chain διένεξ 25% 25% 50% Tahara Y, 1995

24 Hb A 97 % Hb A % Hb F 0.5 % Hb A 1a Hb A 1b Hb A 1c 80 % of Hb A 1 Αζιμζθαζνίκδ Δκδθίηςκ Hb A 1 Γθοηζςιέκεξ Hb A αζιμζθαζνίκεξ HbA 1c : % πενζεηηζηόηδηα βθοηζςιέκδξ αζιμζθαζνίκδξ ζηδκ μθζηή αζιμζθαζνίκδ Τζιέξ ακαθμνάξ: 4-6%

25 ιδ εκγοιαηζηή πνμζεήηδ βθοηόγδξ «βθοηζςιέκδ αζιμζθαζνίκδ» «βθοημαζιμζθαζνίκδ» «βθοημγοθζςιέκδ αζιμζθαζνίκδ» HbA 1 HbA 1c HbA 1c test

26 >30 ιέεμδμζ πνμζδζμνζζιμύ δζαθμνά θμνηίμο δμιζηέξ δζαθμνέξ

27 HbA 1c : % πενζεηηζηόηδηα βθοηζςιέκδξ αζιμζθαζνίκδξ ζηδκ μθζηή αζιμζθαζνίκδ Τζιέξ ακαθμνάξ: 4-6%

28 Σοθθμβή δείβιαημξ ζε ζςθδκάνζμ ημ μπμίμ πενζέπεζ EDTA ημ δείβια μθζημύ αίιαημξ είκαζ ζηαεενό βζα ημοθάπζζημκ ιία εαδμιάδα ζημοξ 4 C ημοθάπζζημκ έκα πνόκμ ζημοξ -70 C Καηάιιειν δείγκα γηα πιεζπζκό ζε απνκαθξπζκέλε πεξηνρή

29 Ψεοδώξ Μείςζδ ηδξ επζαίςζδξ ή ιέζδξ δθζηίαξ ενοενμηοηηάνςκ (π.π., απμηαηάζηαζδ από ηδκ μλεία απώθεζα αίιαημξ, αζιμθοηζηή ακαζιία) Ψεοδώξ ή Αζιμζθαζνζκμπάεεζεξ Αζιμζθαζνίκεξ S, C, Graz, Sherwood Forest, D, Padova ηαζ πδιζηά ηνμπμπμζδιέκα πανάβςβα ηςκ αζιμζθαζνζκώκ

30 Μέζα επίπεδα βθοηόγδξ MPG = 35.6 Hb A1c 77.3, r = 0.82

31 Γθοηζςιέκεξ Πνςηεσκεξ Glycated Proteins

32 Γθοηζςιέκεξ Πνςηεσκεξ Glycated Proteins Serum albumin is a readily glycated protein. Glycated albumin (GA) is a glycation product of serum albumin. Located in blood and throughout the body, albumin is a protein that bonds easily with glucose. Albumin glycates at four lysine (Lys) sites.

33

34 HbA1 C Fructosamine or Glycated Albumin 1,5-AG FBG or SMBG Weeks Prior to Measurement

35 HO O HO O OH OH HO OH HO D-glucose OH OH 1,5-anhydro-D-glucitol ((1-deoxyglucose)

36 1,5-anhydroglucitol (1,5-AG), δ ιμνθή 1-δεόλο βθοηόγδξ ιεηααμθζηά αδνακέξ πμθοόθδ πνμένπεηαζ ηονίςξ από ηα ηνόθζια ηαζ απμννμθάηαζ από ημ έκηενμ. ακηαβςκίγεηαζ ιε βθοηόγδ βζα επακαννόθδζδ ζηα κεθνά. Όηακ ηα επίπεδα βθοηόγδξ αολάκμκηαζ (> 180 mg / dl), αηόιδ ηαζ πανμδζηά ηα ηοηθμθμνμύκηα επίπεδα ημο 1,5-AG πέθημοκ. Τα επίπεδα o 1,5-AG ζοζπεηίγμκηαζ ζε ιεβάθμ ααειό ιε ηαπείεξ δζαηοιάκζεζξ ηδξ βθοηόγδξ ηαζ ακηαπόηνζζδ εκηόξ 24 ςνώκ.

37 1888 1,5AG was discovered in plant of Polygala Senega Presence in human body was reported Decrease of plasma 1,5AG concentration with uremia and diabetes mellitus was reported Blood 1,5AG was determined in Japan. After this, research on relationship between diabetes mellitus and 1,5AG has become active.

38 Normal Filtration at glomerulus Glucose active transporter Fructose, mannose active transporter Reabsorption at renal tubule Glucose 1,5AG urine

39

40 Πμζό από ηα αηόθμοεα είκαζ ζςζηό βζα ηδ ζοβηέκηνςζδξ βθοηόγδξ ημο αίιαημξ: Α ) ζημ μθζηό αίια είκαζ ηαηά 11% ορδθόηενδ απ όηζ ζημ πθάζια Β) ζημ μθζηό αίια είκαζ ηαηά 11% παιδθόηενδ απ όηζ ζημ πθάζια Γ) δεκ οπάνπεζ ζδιακηζηή δζαθμνά ιεηαλύ πθάζιαημξ ηαζ μθζημύ αίιαημξ Γ) ζημκ μνό είκαζ ηαηά 11% παιδθόηενδ απ όηζ ζημ πθάζια

41 Πμζό από ηα αηόθμοεα είκαζ δ ιέεμδμξ ακαθμνάξ βζα ημκ πνμζδζμνζζιό ηδξ βθοηόγδξ ημο αίιαημξ: Α ) ελμηζκάζδξ Β) μλεζδάζδξ ηδξ βθοηόγδξ Γ) μ-ημθμοζδίκδ Γ) αθοδνμβμκάζδ ηδξ βθοηόγδξ

42 Πμζμ από ηα αηόθμοεα δεκ είκαζ αθήεεζα βζα ηδ βθοηίςζδ ηςκ πνςηεσκώκ ημο αίιαημξ: Α) Η ακηίδναζδ ηδξ βθοηίςζδξ είκαζ ιδ εκγοιαηζηή Β) Τμ ηεθζηό πνμσόκ είκαζ ζηαεενό Γ) Ο νοειόξ ζπδιαηζζιμύ ελανηάηαζ απμ ηα επίπεδα ηδξ βθοηόγδξ Γ) Η βθοηίςζδ ηςκ πνςηεσκώκ ζημ αίια αθμνά ιόκμ ηδκ αζιμζθαζνίκδ