Luigi Pirandello. Ζξι Πρόςωπα Ηθτοφν υγγραφζα ΑΡΧΙΣΕΚΣΟΝΙΚΘ ΘΕΑΣΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΚΘΝΟΓΡΑΦΙΑ Α ΡΧΙΣΕΚΣΟΝΙΚΘ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ 7 ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜ

Transcript

1 Ζξι Πρόςωπα Ηθτοφν υγγραφζα Luigi Pirandello ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜ Α ΡΧΙΣΕΚΣΟΝΙΚΘ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ 7 ΑΡΧΙΣΕΚΣΟΝΙΚΘ ΘΕΑΣΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΚΘΝΟΓΡΑΦΙΑ ΔΙΔΑΚΩΝ :. ΓΤΦΣΟΠΟΤΛΟ ΠΟΤΔΑΣΡΙΕ : ΑΞΑΟΠΟΤΛΟΤ ΑΝΝΑ, ΠΕΡΣΙΓΚΙΟΗΟΓΛΟΤ ΕΛΙΗΑ

2 Περίλθψθ: A. Ανάλυςθ του κεατρικοφ ζργου Ενϊ o κίαςοσ ετοιμάηεται να αρχίςει τθν πρόβα, ςτο χϊρο του κεάτρου ειςβάλλουν ζξι πρόςωπα, τα όποια αναηθτοφν κάποιον ςυγγραφζα για να γράψει το τζλοσ τθσ ιςτορίασ τουσ. Αρχικά, τα πρόςωπα αντιμετωπίηονται με δυςπιςτία από τουσ θκοποιοφσ και το κιαςάρχθ. τθν προςπάκειά τουσ να πείςουν τον κίαςο να αςχολθκεί μαηί τουσ, αρχίηουν να αφθγοφνται τθν ιςτορία τουσ. Μζςα από τθν περιγραφι γεγονότων, ςυναιςκθμάτων και κινιτρων, αποκαλφπτονται και ξεδιαλφνονται οι ςχζςεισ που τα ςυνδζουν. Εμφανίηεται, ζτςι, μια πραγματικότθτα αμφίςθμθ, που δε γνωρίηει απόλυτεσ αλικειεσ, μιασ και κάκε πρόςωπο περιγράφει με τθ δικι του οπτικι τα πράγματα. Όταν τελικά ο κίαςοσ επιχειρεί να παίξει το ζργο των προςϊπων, αυτά μζνουν ανικανοποίθτα κακϊσ κεωροφν ότι το αποτζλεςμα δεν τα αντιπροςωπεφει και αποτελεί μια γελοιογραφία του εαυτοφ τουσ. Σα ζξι πρόςωπα αποχωροφν από το χϊρο του κεάτρου, χωρίσ να ζχει δοκεί τζλοσ ςτθν ιςτορία τουσ. τοιχεία του ζργου: Σο ζργο ανικει ςτο λεγόμενο μετα-κζατρο ι αλλιϊσ κζατρο μζςα ςτο κζατρο. Σο κζατρο αυτοαναλφεται, περιγράφει τουσ μθχανιςμοφσ του και αυτοπαρουςιάηεται. Διακρίνουμε δφο ομάδεσ «θρϊων»: -τουσ πραγματικοφσ, που είναι οι θκοποιοί και ο κιαςάρχθσ -και τα 6 πρόςωπα, που αν και δεν είναι πραγματικά, είναι ωςτόςο περιςςότερο αλθκινά, ωσ οντότθτεσ τζλειεσ και ςτακερζσ, που ανικουν ςτθν ςφαίρα τθσ δθμιουργίασ-σζχνθσ. Πρόςωπα: Πατζρασ: φορζασ φιλοςοφικϊν ιδεϊν του ςυγγραφζα, επιμζνει ςτθν επεξιγθςθ των γεγονότων Κόρθ: φορζασ τθσ δράςθσ, δρα παρορμθτικά και με το ςυναίςκθμα Μθτζρα: ςυνδετικόσ κρίκοσ όλων των προςϊπων Γιοσ: ςχεδόν βουβό πρόςωπο, αρνείται να ςυμμετζχει ςτο δράμα Αγοράκι, Κοριτςάκι: Βουβά πρόςωπα Βαςικοί Άξονεσ: Αντίκεςθ μεταξφ τζχνθσ και ηωισ, ψευδαίςκθςθσ και αλικειασ. Αδυναμία ουςιαςτικισ επικοινωνίασ μεταξφ των προςϊπων, κάκε πρόςωπο βιϊνει το δικό του δράμα. χετικιςτικι λογικι, δεν υπάρχει αντικειμενικι αλικεια, παρά μόνο πολλαπλζσ οπτικζσ για το ίδιο γεγονόσ.

3 Β. Επιλογι κεατρικοφ χϊρου Θζατρο Σζχνθσ Κάρολοσ Κουν «Ο χώροσ κρφβει μζςα του όλθ τθ φιλοςοφία μιασ αυλισ παλαιοφ ακθναϊκοφ λαϊκοφ ςπιτιοφ [ ] Μια ςκθνι που παρακολουκοφν άνκρωποι-κεατζσ από τουσ εξώςτεσ-μπαλκόνια. Άνκρωποι που είναι θκοποιοί και κεατζσ μαηί, πάνω ςε ζνα μπαλκόνι ι ςε μια αυλι-ςκθνι.» Αρχιτεκτονικά Θζματα 22/1988 {*} Οι κεατζσ παρακολουκοφν τθν παράςταςθ «κρυφά» τθν ώρα τθσ πρόβασ του κιάςου. Ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά του κεάτρου....που ςυμβάλλουν ςτθν ςκθνογραφία. Θζατρο προςκθνίου. Μετωπικι ςχζςθ κοινοφ και ςκθνισ, βάκοσ. Δυνατότθτα επζκταςθσ του χϊρου τθσ ςκθνισ ςτο foyer. Είςοδοσ ζξι προςϊπων από το foyer, χριςθ δφο κλιμάκων ωσ ςκθνικοφ υποβάκρου. Οριςμόσ ενόσ νοθτοφ χϊρου μζςα ςτο υπαρκτό κζλυφοσ, από τον περιμετρικό εξϊςτθ τθσ ςκθνισ, με τα εν ςειρά υποςτυλϊματα. Σκίτςα από το foyer του θεάτρου Θζατρο εν κεάτρω. Άποψη τησ ςκηνήσ από τον εξώςτη

4 το ζργο επικρατεί θ αφιγθςθ ζναντι τθσ δράςθσ και θ ζλλειψθ επικοινωνίασ μεταξφ των προςϊπων, κακϊσ οι πολλαπλζσ πραγματικότθτεσ των προςϊπων, που εμπλζκονται ςτθν ιςτορία, ςυγκροφονται, κακιςτϊντασ αναπόφευκτα το δράμα του Pirandello αδφνατο να λάβει ζνα τζλοσ, παραμζνοντασ ανολοκλιρωτο. Γ. τοιχεία Αναφοράσ Σα πρόςωπα παρουςιάηονται ωσ -θμιτελείσ χαρακτιρεσ -ςκιζσ που αναηθτοφν να υπάρξουν -είδωλα που προβάλλονται ςε πανί κθνογραφικά εργαλεία -Κακρζφτθσ -Φωτιςμόσ -Πανί- κουρτίνα α) Κακρζφτθσ δίνει το αντικειμενικό είδωλο τθσ πραγματικότθτασ αλλά ο κακζνασ βλζπει διαφορετικά πράγματα μζςα ςε αυτόν. χετίηεται και με τισ ζννοιεσ του ειδϊλου και του αντικατοπτριςμοφ. β) Φωτιςμόσ προβολείσ: ανάλογα με τον τρόπο φωτιςμοφ (τθν απόςταςθ τθσ φωτεινισ πθγισ και τθν κζςθ τθσ) δθμιουργοφνται ςκιζσ, παραμορφωτικζσ ι μθ, που τονίηουν ψυχογραφικά χαρακτθριςτικά των θρϊων.

5 Δ. Βαςικι ιδζα Μετακζατρο αποδόμθςθ κεάτρου Σρία πλαίςια ορίηουν τουσ τρεισ κεατρικοφσ χϊρουσ που εξελίςςεται το ζργο : Αϋ επίπεδο:θ ςκθνι του πραγματικοφ κεάτρου Βϋ επίπεδο : το κζατρο μζςα ςτο κζατρο Γϋ επίπεδο : το ζργο μζςα ςτο κζατρο

6 Δ. Βαςικι ιδζα Πλαίςιο Αϋ: θ αυλαία του πραγματικοφ κεάτρου. Ο Σο κεατρικό ζργο είναι γραμμζνο το 1921, ςε μια εποχι που το κζατρο αρχίηει να απλοποιείται από τθν μορφι που πιρε ςτουσ προθγοφμενουσ αιϊνεσ. Ο Pirandello ςχολιάηει τθν τζχνθ του κεάτρου και τθσ ψευδαίςκθςθσ, όπωσ είχε διαμορφωκεί μζχρι τθν εποχι του. Για αυτό, το πρϊτο πλαίςιο που παραπζμπει ςτθν περίτεχνθ μορφολογία τθσ αυλαίασ και τθσ κουίντασ του «αςτικοφ» κεάτρου του 19 ου αιϊνα. Πλαίςιο Βϋ: Σα πλαίςια ςταδιακά απλοποιοφνται όςο προχωράμε από τθν εφιμερθ αλικεια τθσ ηωισ ςτθν πραγματικότθτα τθσ τζχνθσ. Σο δεφτερο πλαίςιο κυμίηει απλι ξφλινθ κορνίηα. Πλαίςιο Γϋ: Η κουρτίνα κακρζφτθσ. Κρφβει πίςω του τον κόςμο των προςϊπων.

7 Σο τρίτο Πλαίςιο: Η κουρτίνα κακρζφτθσ Γϋ επίπεδο: Σο ζργο μζςα ςτο κζατρο Κρφβει πίςω του τον κόςμο των προςϊπων, που δεν μπορεί να γίνει αντιλθπτόσ από θκοποιοφσ και κεατζσ. «Κακρεφτίηει» τθν ςκιά των προςϊπων υμβολίηει το χάςμα τθσ επικοινωνίασ των προςϊπων. (υνομιλοφν από τθν μια και τθν άλλθ μεριά, χωρίσ να ζχουν απόλυτθ οπτικι επαφι) Περςίδεσ που περιςτρζφονται, άλλοτε επιτρζποντασ ςτο βλζμμα να διειςδφςει, και άλλοτε αποτελϊντασ μια ςυνεχι αδιαπζραςτθ επιφάνεια, που μπορεί να χρθςιμοποιθκεί και ςαν επίπεδο προβολισ (ςκθνικό ςτο μαγαηί τθσ Μαντάμ- Πάτςε).

8 Ε. Πρόταςθ για τα ενδυματολογικά Οι θκοποιοί και ο Θιαςάρχθσ: Μαφρα κουςτοφμια με χρυςζσ λεπτομζρειεσ για να παραπζμπουν ςτθν Baroque μορφολογία των κεάτρων του 19 ου αιϊνα. Σα κουςτοφμια τουσ παρουςιάηουν ενότθτα, ϊςτε να είναι διακριτοί από τθν ομάδα των προςϊπων. Πρωταγωνίςτρια Θιαςάρχθσ Ηκοποιόσ Σα ζξι πρόςωπα: Η πραγματικότθτα των ζξι προςϊπων είναι αμετάβλθτθ, ςε αντίκεςθ με αυτι των θκοποιϊν. Είναι πλάςματα τθσ φανταςίασ. Χρθςιμοποιοφνται μαφρα κουςτοφμια για να εκφράςουν τθν α-χρονικι και α-τοπικι φπαρξθ των προςϊπων. Πατζρασ Κόρθ Μθτζρα

9 Α Α ΚΑΣΟΨΘ

10 ΣΟΜΘ Α Α

11 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ I

12 Πρϊτθ προςπάκεια φωτογραφικοφ κολάη ςτο χϊρο του κεάτρου

13 κθνι 1 θ : Ο κίαςοσ είναι ζτοιμοσ να ξεκινιςει τθν πρόβα. Ο κιαςάρχθσ προςπακεί να ςυντονίςει τθν κατάςταςθ. Επικρατεί αναταραχι, ζλλειψθ οργάνωςθσ και νωχελικι ατμόςφαιρα.

14 κθνι 2 θ : Προσ ζκπλθξθ του κιάςου, εμφανίηονται τα 6 πρόςωπα. Κατεβαίνουν από τισ ςκάλεσ πίςω από τθν ςκθνι και μπαίνουν ςτο χϊρο πίςω από το 3 ο πλαίςιο (το οποίο ςυμβολίηει και τον κόςμο τουσ).

15 κθνι 3 θ : Σα πρόςωπα -και κυρίωσ ο Πατζρασ και θ Κόρθ- περιγράφουν τθν ιςτορία τουσ, τα κίνθτρα και τα ςυναιςκιματά τουσ, ο κακζνασ από τθν δικι του οπτικι γωνία.

16 κθνι 4 θ : Θ κθνι ςτο μαγαηί τθσ Μαντάμ Πάτςε. Σα πρόςωπα προςπακοφν να αναπαραςτιςουν τον πραγματικό χϊρο, για αυτό και ειςάγουν ςτθν ςκθνι κάποια χαρακτθριςτικά αντικείμενα. Είναι θ μοναδικι ςτιγμι του ζργου, όπου θ αφιγθςθ τθσ ιςτορίασ των προςϊπων γίνεται δράςθ. Θ ψευδαίςκθςθ γίνεται αλικεια.

17 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αρχιτεκτονικά Θζματα 22/1988 Μαρτινίδθσ Πζτροσ, Μεταμορφϊςεισ του Θεατρικοφ Χϊρου, Εκδόςεισ Νεφζλθ, Ακινα 1999 Διαδίκτυο: Εικόνεσ για «Νίκοσ Κεςςανλισ»