Πίνακας Περιεχομένων

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΟΜΙΛΩΝ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Εκπόνηση: ΑΠΟΣΤΟΛΑ ΘΕΟΦΙΛΗ, Διπλ. Αγρονόμος και Τοπογράφος Μηχανικός Επιβλέπων εργασίας : κ. ΑΡΕΤΟΥΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Λέκτορας Τριμελής επιτροπή αξιολόγησης : κ. ΚΑΛΦΑΚΑΚΟΥ ΓΛΥΚΕΡΙΑ, Καθηγήτρια (Το.Με.Σ.Υ.Δ.Ε.Αν.) κ. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, Καθηγητής (Το.Με.Σ.Υ.Δ.Ε.Αν.) κ. ΑΡΕΤΟΥΛΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Λέκτορας (Το.Με.Σ.Υ.Δ.Ε.Αν.) ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2012

2 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η διπλωματική εργασία για κάθε μεταπτυχιακό φοιτητή σηματοδοτεί το τέλος των μεταπτυχιακών του σπουδών. Όλες οι γνώσεις και οι εμπειρίες που αποκόμισε από το πρόγραμμα βρίσκονται συγκεντρωμένα σε ένα τεύχος μαζί με αναμνήσεις αλλά και προσδοκίες για το μέλλον που ανοίγεται μπροστά. Αρχικά και περισσότερο από όλους νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω τον λέκτορα, Γεώργιο Αρετούλη, ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που με έκανε να στραφώ και να προσανατολιστώ προς την κατεύθυνση αυτή. Έδειξε εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου, τόσο κατά την ανάθεση του θέματος, όσο και κατά τη διάρκεια της εκπόνησης του, με καθοδήγησε και μου έδειξε πως κάνεις την αγάπη και το πάθος σου δουλειά. Επίσης, είμαι ευγνώμων στα δύο ακόμη μέλη της τριμελούς επιτροπής, κ. Γλυκερία Καλφακάκου και κ. Παναγιώτη Παπαϊωάννου, για τη μελέτη της εργασίας μου και για την τιμή που μου έκαναν να συμμετάσχουν στη διαδικασία εξέτασης της. Επιπλέον, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους ανθρώπους που γνώρισα κατά τη διάρκεια του μεταπτυχιακού προγράμματος, Δημήτρη, Ειρήνη, Ελένη, Μάρθα, Μαρία και Χρήστο, οι οποίοι είναι πλέον πραγματικοί φίλοι. Συνεργαστήκαμε άψογα, χωρίς προστριβές και διαμάχες, καταλήγοντας πάντα σε εξαιρετικά αποτελέσματα. Με στήριξαν, μου συμπαραστάθηκαν και με βοήθησαν καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Δεν θα μπορούσα, φυσικά, να παραλείψω την καλύτερη μου φίλη Έλλη, η οποία ήταν πάντα εκεί για μένα, με τον δικό της ιδιαίτερο, ξεχωριστό, μοναδικό και διαφορετικό τρόπο, ανεξάρτητα από το χρόνο που είχαμε στη διάθεση μας να περάσουμε μαζί. Η ψυχολογική της υποστήριξη ήταν μεγάλη σε όλα τα επίπεδα και η παρουσία της στην καθημερινότητα μου και στη ζωή μου γενικότερα ήταν κάτι παραπάνω από απαραίτητη. Το μεγαλύτερο ευχαριστώ, ανήκει στους γονείς μου, Βίκτωρ και Γεωργία, οι οποίοι αποτελούν το θεμέλιο λίθο της ζωής μου, βρίσκονται κοντά μου, προσπαθώντας πάντα να κρατήσουν τις ισορροπίες. Κατάφεραν να υπομείνουν την ψυχολογική μου φόρτιση όλο αυτό το διάστημα, δίνοντας μου ώθηση και κουράγιο. Τέλος, οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην αδερφή μου Ελένη, μόνο και μόνο που ήταν εκεί «στα χρόνια της Θεσσαλονίκης». Θεοφίλη 1

3 Πίνακας Περιεχομένων Περίληψη... 9 Abstract Αντικείμενο-Στόχος-Μεθοδολογία Διπλωματικής Εργασίας Θεωρητικό Υπόβαθρο Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Η επιτροπή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων Σκοπός εφαρμογής των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων Οι οικονομικές καταστάσεις μιας επιχείρησης Ισολογισμός (Balance Sheet Statement) Μορφή Ισολογισμού Είδη Ισολογισμών Κατηγορίες Ισολογισμών Οι Καταστάσεις Αποτελεσμάτων Χρήσης και Διανομής Κερδών Μορφές Καταστάσεων Αποτελεσμάτων Χρήσης Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Γενικά Στοιχεία Αριθμοδεικτών Αριθμοδείκτες Ρευστότητας (Liquidity Ratios) Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας (Activity Ratios) Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας (Profitability Ratios) Αριθμοδείκτες Διαρθρώσεως Κεφαλαίων και Βιωσιμότητας (Financial Structure and Viability Ratios) Αριθμοδείκτες επενδύσεων ή επενδυτικοί αριθμοδείκτες (Investment Ratios) Επιλογή Χρηματοοικονομικών Αριθμοδεικτών Ο Κατασκευαστικός Κλάδος στο Ηνωμένο Βασίλειο Συμβολή του κατασκευαστικού κλάδου στην οικονομία Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Απασχόληση Το αντίκτυπο της ύφεσης στον κατασκευαστικό κλάδο Το αντίκτυπο της ύφεσης στην παραγωγή Το αντίκτυπο της ύφεσης στην κατασκευή κατοικιών Το αντίκτυπο της ύφεσης στην απασχόληση Χρηματοοικονομική Ανάλυση Κατασκευαστικών Ομίλων Carillion Group plc Γενικά Στοιχεία

4 Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Kier Group plc Γενικά Στοιχεία Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Interserve Group plc Γενικά Στοιχεία Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης GallifordTry Group plc Γενικά Στοιχεία Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Costain Group plc Γενικά Στοιχεία Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Αριθμοδεικτών

5 Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Συγκριτική Παρουσίαση Αριθμοδεικτών Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτης Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες Παραγοντική Ανάλυση Εισαγωγικά Στοιχεία Η Φύση της Παραγοντικής Ανάλυσης Τα Βασικά Βήματα της Παραγοντικής Ανάλυσης Ύπαρξη Συσχετίσεων Περιστροφή Υπολογισμός των Σκορ των Παραγόντων Ερμηνεία Αποτελεσμάτων Εφαρμογή της Παραγοντικής Ανάλυσης στον Κατασκευαστικό Κλάδο Συμπεράσματα Γενικά Συμπεράσματα Συμπεράσματα Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης Συμπεράσματα Παραγοντικής Ανάλυσης Βιβλιογραφία Ηλεκτρονική Βιβλιογραφία Παράρτημα Α Οικονομικές Καταστάσεις

6 Πίνακας Εικόνων Εικόνα 6.1: Περιστροφή Παραγόντων 137 Εικόνα 6.2: Αρχικό παράθυρο του προγράμματος SPSS Εικόνα 6.3: Εμφάνιση μεταβλητών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγοντική ανάλυση Εικόνα 6.4: Εισαγωγή των 10 μεταβλητών που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγοντική ανάλυση Εικόνα 6.5: Παράθυρο διαλόγου:descriptives Εικόνα 6.6: Παράθυρο διαλόγου: Extraction Εικόνα 6.7: Παράθυρο διαλόγου: Rotation Εικόνα 6.8: Παράθυρο διαλόγου: Scores Εικόνα 6.9: Παράθυρο διαλόγου: Options Πίνακας Πινάκων Πίνακας 2.1: Συγκεντρωτικός Πίνακας Αριθμοδεικτών Πίνακας 3.1: Συμβολή του κατασκευαστικού κλάδου στην οικονομία Πίνακας 3.2: Θέσεις εργασίας στον κλάδο των κατασκευών του Ηνωμένου Βασιλείου Πίνακας 3.3: Παραγωγή του κατασκευαστικού κλάδου, Ηνωμένο Βασίλειο Πίνακας 3.4: Κατασκευή κατοικιών, Ηνωμένο Βασίλειο Πίνακας 3.5: Θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο, Ηνωμένο Βασίλειο Πίνακας 4.1: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Carillion Group plc Πίνακας 4.2: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Kier Group plc Πίνακας 4.3: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Interserve Group plc Πίνακας 4.4: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου GallifordTry Group plc Πίνακας 4.5: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Costain Group plc Πίνακας 6.1: Χρησιμοποιούμενοι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες Πίνακας 6.2: Μήτρα συσχετίσεων Πίνακας 6.3: Οι τιμές των ΚΜΟ και Bartlett s Test Πίνακας 6.4: Communalities Πίνακας 6.5: Επεξήγηση συνολικής συσχέτισης Πίνακας 6.6: Μήτρα παραγόντων πριν την περιστροφή Πίνακας 6.7: Περιστροφή με τη μέθοδο Varimax Πίνακας 6.8: Περιστροφή με τη μέθοδο Direct Oblimin Πίνακας 6.9: Σκορ παραγόντων

7 Πίνακας Γραφημάτων Γράφημα 3.1: Παραγωγή του κατασκευαστικού κλάδου Γράφημα 3.2: Αξία των παραγγελιών για νέες κατασκευές που λαμβάνονται από τους κύριους αναδόχους στη Μεγάλη Βρετανία, 1 ο τρίμηνο ο τρίμηνο Γράφημα 3.3: Κατασκευή κατοικιών, Ηνωμένο Βασίλειο Γράφημα 3.4: Θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο Γράφημα 4.1: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Carillion Group plc Γράφημα 4.2: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Carillion Group plc Γράφημα 4.3: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Carillion Group plc Γράφημα 4.4: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Carillion Group plc Γράφημα 4.5: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Carillion Group plc Γράφημα 4.6: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Carillion Group plc Γράφημα 4.7: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Carillion Group plc Γράφημα 4.8: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Carillion Group plc 72 Γράφημα 4.9: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Kier Group plc Γράφημα 4.10: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Kier Group plc Γράφημα 4.11: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Kier Group plc Γράφημα 4.12: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Kier Group plc Γράφημα 4.13: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Kier Group plc Γράφημα 4.14: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Kier Group plc Γράφημα 4.15: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Kier Group plc.. 82 Γράφημα 4.16: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Kier Group plc Γράφημα 4.17: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Interserve Group plc Γράφημα 4.18: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Interserve Group plc Γράφημα 4.19: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Interserve Group plc. 90 Γράφημα 4.20: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Interserve Group plc Γράφημα 4.21: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Interserve Group plc Γράφημα 4.22: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Interserve Group plc Γράφημα 4.23: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Interserve Group plc Γράφημα 4.24: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Interserve Group plc Γράφημα 4.25: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, GallifordTry Group plc Γράφημα 4.26: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, GallifordTry Group plc Γράφημα 4.27: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, GallifordTry Group plc Γράφημα 4.28: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, GallifordTry Group plc

8 Γράφημα 4.29: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, GallifordTry Group plc Γράφημα 4.30: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, GallifordTry Group plc Γράφημα 4.31: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, GallifordTry Group plc Γράφημα 4.32: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, GallifordTry Group plc Γράφημα 4.33: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Costain Group plc Γράφημα 4.34: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Costain Group plc Γράφημα 4.35: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Costain Group plc Γράφημα 4.36: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Costain Group plc Γράφημα 4.37: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Costain Group plc Γράφημα 4.38: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Costain Group plc Γράφημα 4.39: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Costain Group plc Γράφημα 4.40: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Costain Group plc Γράφημα 5.1: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.2: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Μέσος Όρος Κλάδου Γράφημα 5.3: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.4: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Μέσος Όρος Κλάδου Γράφημα 5.5: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.6: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Μέσος Όρος Κλάδου 121 Γράφημα 5.7: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.8: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Μέσος Όρος Κλάδου Γράφημα 5.9: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.10: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Μέσος Όρος Κλάδου Γράφημα 5.11: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.12: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Μέσος Όρος Κλάδου Γράφημα 5.13: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.14: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Μέσος Όρος Κλάδου Γράφημα 5.15: Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανά Μετοχή, Συγκριτική Παρουσίαση Γράφημα 5.16: Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανά Μετοχή, Μέσος Όρος Κλάδου

9 Γράφημα 6.1: Current Ratio Γράφημα 6.2: Quick Ratio Γράφημα 6.3: Cash Ratio Γράφημα 6.4: Accounts Receivable / Total Assets Γράφημα 6.5: Debt Ratio Γράφημα 6.6: Current Assets / Total Assets Γράφημα 6.7: Earnings Before Interest And Taxes / Interest Γράφημα 6.8: Return On Assets Γράφημα 6.9: Earnings Before Taxes / Net Sales Γράφημα 6.10: Inventory Turnover Ratio Γράφημα 6.11: Assets Turnover Ratio Γράφημα 6.12: Working Capital Turnover Ratio Γράφημα 6.13: Long Term Assets Turnover Ratio Γράφημα 6.14: Assets Growth Rate Γράφημα 6.15: Earnings Before Interest & Taxes / Net Sales Γράφημα 6.16: Gross Profit / Net Sales Γράφημα 6.17: Accounts Receivable Turnover Ratio Γράφημα 6.18: Earnings Before Taxes / Equity Γράφημα 6.19: Net Profit Growth Rate Γράφημα 6.20: Inventory / Total Assets Γράφημα 6.21: Short Term Debt / Total Debt Γράφημα 6.22: Long Term Assets (Net) / Equity Γράφημα 6.23: Equity Turnover Ratio Γράφημα 6.24: Sales Growth Rate

10 Περίληψη Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει αντικείμενο την ανάλυση χρηματοοικονομικών μεγεθών που σχετίζονται με τη λειτουργία δομικών επιχειρήσεων. Επιχειρείται λοιπόν, η χρηματοοικονομική ανάλυση πέντε πολύ σημαντικών ομίλων του κατασκευαστικού κλάδου που ανήκουν στους είκοσι πιο κερδοφόρους κατασκευαστικούς ομίλους του Ηνωμένου Βασιλείου και η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, αλλά και η συνολική αποτίμηση του κλάδου. Οι όμιλοι που επιλέχθηκαν είναι: Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Στο 1 ο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι οικονομικές καταστάσεις τις οποίες υποχρεούται να δημοσιεύει μία ανώνυμη εταιρεία. Συγκεκριμένα, γίνεται εκτενέστερη αναφορά στον ισολογισμό και την κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης. Στο 2 ο κεφάλαιο περιγράφεται η μέθοδος της χρηματοοικονομικής ανάλυσης με τη χρήση αριθμοδεικτών. Γίνεται λεπτομερής διάκριση των αριθμοδεικτών σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με το σκοπό τον οποίο επιτελούν και στη συνέχεια περιγράφεται ο τρόπος υπολογισμού τους, η σημασία τους και η ερμηνεία των ενδεχόμενων τιμών τους. Επιπλέον, περιγράφεται και ο τρόπος με τον οποίο επιλέχτηκαν οι Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση των παραπάνω κατασκευαστικών ομίλων. Στο 3 ο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην πορεία του κατασκευαστικού κλάδου στη Μεγάλη Βρετανία. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται παρουσίαση μέσω πινάκων και διαγραμμάτων, διάφορων μεγεθών που σχετίζονται με αυτόν. Στο 4 ο κεφάλαιο πραγματοποιείται χρηματοοικονομική ανάλυση επιλεγμένων κατασκευαστικών ομίλων. Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται μία σύντομη παρουσίαση του προφίλ του κάθε ομίλου και υπολογίζονται συγκεκριμένοι αριθμοδείκτες για κάθε έναν (Αριθμοδείκτες Γενικής και Ειδικής Ρευστότητας, Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Ενεργητικού και Ιδίων Κεφαλαίων, Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανά Μετοχή, Αριθμοδείκτες Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων και Αποθεμάτων και Αριθμοδείκτης Χρέους προς Σύνολο Ενεργητικού). Οι αριθμοδείκτες κάθε ομίλου 9

11 προκύπτουν από ετήσιους ισολογισμούς που αφορούν τα έτη 2006, 2007, και Στο 5 ο κεφάλαιο γίνεται μια συγκριτική ανάλυση των δεικτών όλων των ομίλων μαζί, η οποία απεικονίζει την πορεία του κλάδου κατά την εξεταζόμενη χρονική περίοδο και παρουσιάζονται τα συμπεράσματα τα οποία προκύπτουν, τα οποία είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την αξιολόγηση της πορείας του κλάδου, την επισήμανση των αιτιών που οδήγησαν σε αυτήν καθώς και για την εικόνα της γενικότερης οικονομικής κατάστασης στην χώρα. Στο 6 ο κεφάλαιο πραγματοποιείται μία παραγοντική ανάλυση στους κατασκευαστικούς ομίλους που έχουν επιλεγεί για την χρηματοοικονομική ανάλυση. Στηρίχτηκε σε μία τούρκικη πανεπιστημιακή εργασία η οποία εφαρμόστηκε σε 28 κατασκευαστικές εταιρίες, χρησιμοποιώντας 25 διαφορετικούς χρηματοοικονομικούς αριθμοδείκτες. 10

12 Abstract The following information deals with the analysis of financial magnitudes according to the operation of construction companies. This dissertation presents the financial analysis of five very important groups in the construction industry, that are listed in the twenty most profitable construction groups the in United Kingdom and the extraction of useful findings, as well as the overall assessment of the sector. The certain chosen construction companies are the following: Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc The first chapter presents financial statements which Limited Liability Companies (Ltd) are obliged to publish. Specifically, a more detailed reference to the balance sheet and the income statement. At the second chapter a description of the method of financial analysis by using ratios is given. Also, detailed distinction of the ratios to different categories, according to their purpose and method of calculation, meanings and interpretation of potential rates are described. Furthermore, the way in which the Financial Ratios are selected, is given. Chapter three describes the trend of the construction industry in Great Britain. More specifically, it is presented in tables and diagrams of various sizes associated with it. Chapter four deals with the financial analysis of certain chosen construction groups. This chapter includes a brief presentation of each group s profile and the calculation of specific ratios according to their economy statements (Current Ratio, Acid Test Ratio, Return on Total Assets, Return on Equity, Accounts Receivable Turnover Ratio, Inventory Turnover Ratio, Debt to Assets Ratio). Each company s ratios arise from annual balance sheets, for the years 2006, 2007, 2008, 2009, Chapter five deals with the comparison of all groups rates which depicts the progress of conduction branch during the last five years and presents conclusions resulting from the analysis, which are especially significant for the valuation of the 11

13 progress of the branch. The conclusions also show us the reasons which led to this progress and the general economic state in Great Britain. Chapter six deals with the factor analysis of construction groups, which were used in financial analysis and based on a Turkish university work which was applied to 28 construction companies, using 25 financial ratios. Αντικείμενο-Στόχος-Μεθοδολογία Διπλωματικής Εργασίας Στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι αξιολόγηση της οικονομικής πορείας ομίλων που δραστηριοποιούνται στον κατασκευαστικό κλάδο αλλά και η διεξαγωγή συμπερασμάτων για την πορεία του τομέα των κατασκευών σε μία περίοδο κατά την οποία σημειώνονται αρνητικές εξελίξεις και επικρατούν δυσοίωνες προβλέψεις για το σύνολο της οικονομίας άρα και του κλάδου. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιείται μία εκτίμηση της απόδοσης πέντε δομικών ομίλων, οι οποίοι δραστηριοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Για την εκτίμηση της απόδοσης εξετάζονται οι συσχετισμοί ανάμεσα στα διάφορα στοιχεία του ισολογισμού και της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης μέσω των χρηματοοικονομικών δεικτών. Αρχικά υπολογίζονται οι αριθμοδείκτες για κάθε έναν όμιλο χωριστά, όπως αυτοί προκύπτουν από ετήσιους ισολογισμούς για την περίοδο Ακολουθεί διαγραμματική απεικόνιση των δεικτών και αξιολόγηση της διαχρονικής εξέλιξής τους. Στη συνέχεια γίνεται μία σύγκριση μεταξύ των πέντε ομίλων και προκύπτει ο μέσος όρος του κλάδου για κάθε εξεταζόμενο αριθμοδείκτη. Μέσω της διαγραμματικής απεικόνισης των αποτελεσμάτων γίνεται σαφής η θέση κάθε εταιρείας σε σχέση με τις υπόλοιπες αλλά και με το σύνολο του κλάδου. Παρακολουθώντας την πορεία κάθε εταιρείας και παράλληλα του κλάδου όπως προκύπτει από τα στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω, γίνεται μία τελική αποτίμηση της οικονομικής θέσης του κλάδου των κατασκευών. Στη συνέχεια πραγματοποιείται παραγοντική ανάλυση. Η ανάλυση βασίστηκε σε μία πανεπιστημιακή εργασία, η οποία εκπονήθηκε στην Τουρκία. Για το σκοπό αυτό υπολογίστηκαν 24 χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες και στη συνέχεια έγινε η προσπάθεια κατηγοριοποίησης τους. 12

14 1. Θεωρητικό Υπόβαθρο 1.1. Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα[1], [2] Η επιτροπή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων [1], [2] Στις 29 Ιουνίου 1973 συστήθηκε Η Επιτροπή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (International Accounting Standards Committee-IASC), ύστερα από συμφωνία των Λογιστικών Σωμάτων της Αυστραλίας, του Καναδά, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιαπωνίας, του Μεξικού, της Ολλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιρλανδίας και των ΗΠΑ. Η αρχική αυτή συμφωνία αναθεωρήθηκε το 1982 οπότε υπεγράφη και το αναθεωρημένο καταστατικό της IASC σύμφωνα με το οποίο έχει πλήρη και απόλυτη αυτονομία στο να θέτει και να εκδίδει Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα. Η οργανωτική δομή της IASC όπως αυτή εγκρίθηκε από τα μέλη της τον Μάιο του 2000, περιλαμβάνει τους επίτροπους και τις επιτροπές. Η Επιτροπή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (International Accounting Standards Committee-IASC) έχει δεσμευθεί να διαμορφώνει και να δημοσιεύει για το ευρύτερο κοινό λογιστικά πρότυπα, που πρέπει να τηρούνται κατά την παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων, να προωθεί την παγκόσμια αποδοχή και τήρησή τους και να εργάζεται για την περαιτέρω βελτίωση και εναρμόνιση των κανόνων των λογιστικών προτύπων και των διαδικασιών αναφορικά με την παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων που καταρτίζονται με σκοπό την παροχή χρήσιμων πληροφοριών για τη λήψη οικονομικών αποφάσεων. Μέχρι σήμερα έχουν δημοσιευθεί σαράντα ένα (41) λογιστικά πρότυπα, έχουν καταργηθεί ή αντικατασταθεί ή υπερκαλυφθεί από άλλα, επτά (7), τα πρότυπα με αριθμό 3, 4, 5, 6, 9, 13 και 25 που σημαίνει ότι σήμερα βρίσκονται σε ισχύ τριάντα τέσσαρα (34). Από τα πρότυπα αυτά, η Ευρωπαϊκή Ένωση με τον Κανονισμό 1725/2003 υιοθέτησε για εφαρμογή τα τριάντα δύο, ενώ εξαίρεσε δύο. 13

15 Σκοπός εφαρμογής των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων [1], [2] Οι οικονομικές καταστάσεις κάθε οικονομικής μονάδας συντάσσονται και παρουσιάζονται για εξωτερικούς χρήστες σε όλο τον κόσμο. Αν και οι οικονομικές αυτές καταστάσεις μπορεί να φαίνονται όμοιες μεταξύ διαφορετικών χωρών, ωστόσο υπάρχουν διαφορές που πιθανόν να οφείλονται στις διαφορετικές κοινωνικές, οικονομικές και νομικές συνθήκες που ισχύουν σε κάθε χώρα. Αυτή η ανάγκη του Ενιαίου των οικονομικών καταστάσεων, οδήγησε στην εφαρμογή των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (Δ.Λ.Π.). Από το 2005 οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να συντάσσουν τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις κατά τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (Δ.Λ.Π.). Τα Δ.Λ.Π. αναθεωρούνται συνεχώς και εμπλουτίζονται με οδηγίες που αλλάζουν τον αρχικό αυστηρώς λογιστικό τους προσανατολισμό και είναι πλέον γνωστά ως Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης Δ.Π.Χ.Π. (International Financial Reporting Standards IFRS) Η χρήση τους γεννά ευκαιρίες και εξασφαλίζει τη δυνατότητα σύγκρισης των οικονομικών καταστάσεων μιας επιχείρησης τόσο με τις καταστάσεις αυτής σε παρελθόντα χρόνο όσο και με αντίστοιχες καταστάσεις ομοειδών επιχειρήσεων (του ίδιου κλάδου). Τα Δ.Π.Χ.Π. αναφέρονται στις δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις κάθε είδους επιχείρησης (Ισολογισμός, Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης, Κατάσταση Μεταβολών στην Καθαρή Θέση, Προσάρτημα) και βασικός στόχος τους είναι η εύλογη παρουσίαση των οικονομικών καταστάσεων παρέχοντας όσο το δυνατόν καλύτερη πληροφόρηση για την οικονομική θέση, την οικονομική απόδοση και τις ταμειακές ροές μιας οικονομικής μονάδας. Έτσι εξασφαλίζεται διαφάνεια, αξιοπιστία, τυποποίηση των διαδικασιών εκτίμησης και προστασία των επενδυτών. Τα Δ.Π.Χ.Π. επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση ουσιωδών θεμάτων και δεν αποσκοπούν στη ρύθμιση επουσιωδών θεμάτων.πρέπει να εφαρμόζονται στο σύνολό τους και κάθε περιορισμός στην εφαρμογή ενός συγκεκριμένου προτύπου επιτρέπεται μόνο αν η δυνατότητα αυτή αναφέρεται στο δημοσιευμένο κείμενο του προτύπου. 14

16 1.2. Οι οικονομικές καταστάσεις μιας επιχείρησης [3], [4], [5], [6], [7] Οι οικονομικές αποφάσεις και οι επιχειρηματικές επιλογές, βασίζονται, κυρίως στα στοιχεία που προέρχονται από το λογιστικό σύστημα. Η λογιστική πληροφόρηση μέσα σε μια επιχείρηση είναι ένας τρόπος ελέγχου, αξιολόγησης και υποστήριξης του σχεδιασμού της λειτουργίας της, έτσι ώστε να καταγράφεται, να συνοψίζεται και να αναλύεται η δραστηριότητας της. Οι επιχειρήσεις συντάσσουν συνήθως διάφορες εκθέσεις για την ενημέρωση ή πληροφόρηση διάφορων ομάδων ενδιαφερομένων, όπως είναι οι μέτοχοι, οι πιστωτές, οι τράπεζες, οι κρατικές υπηρεσίες κλπ. Μία τέτοια έκθεση που συντάσσεται στο τέλος κάθε οικονομικής χρήσης είναι η ετήσια έκθεση πεπραγμένων (annual report), στην οποία περιγράφονται οι επιχειρηματικές δραστηριότητες που έχουν πραγματοποιηθεί και εμφανίζονται οι επιχειρηματικές καταστάσεις, δηλαδή η περιουσιακή κατάσταση της επιχείρησης και τα οικονομικά αποτελέσματα, που πραγματοποιήθηκαν κατά της διάρκεια της δεδομένης οικονομικής χρήσης. Συγκεκριμένα στην ετήσια έκθεση πεπραγμένων εμφανίζονται και αναλύονται οι τέσσερις βασικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης, οι οποίες είναι ο Ισολογισμός, Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης και Διανομής Κερδών, ο Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων και το Προσάρτημα Ισολογισμός (Balance Sheet Statement) [3], [4], [7], [8] Ο ισολογισμός απεικονίζει σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Ο ισολογισμός παρουσιάζει τα περιουσιακά της στοιχεία ή με άλλα λόγια το τι ανήκει σε αυτήν, που ονομάζεται ενεργητικό (assets), και τις υποχρεώσεις της καθώς και τη συνολική επένδυση των μετόχων της, που ονομάζεται παθητικό(liabilities). Τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό του Ισολογισμού δείχνουν την ίδια πληροφορία από δύο διαφορετικές πλευρές, συνεπώς τα συνολικά ποσά που εμφανίζονται είναι εξ ορισμού ίδια και ικανοποιούν τη βασική λογιστική εξίσωση: 15

17 Ενεργητικό = Παθητικό Αξία Περιουσιακών Στοιχείων = Ίδια Κεφάλαια + Ξένα Κεφάλαια Από την παραπάνω σχέση προκύπτει ότι ο Ισολογισμός αποτελείται από τα εξής τρία μέρη: Το ενεργητικό Την καθαρή θέση, που ισοδυναμεί με τα Ίδια Κεφάλαια Τις Υποχρεώσεις, που ισοδυναμούν με τα Ξένα Κεφάλαια Το Ενεργητικό αποτελείται από ένα σύνολο περιουσιακών στοιχείων, που αποκτήθηκαν, ως αποτέλεσμα επενδυτικών αποφάσεων που έχουν υλοποιηθεί μέχρι την ημερομηνία στην οποία αναφέρεται ο ισολογισμός. Οι επιμέρους κατηγορίες στις οποίες διακρίνεται είναι οι εξής: Τα Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία (fixed assets), περιλαμβάνουν μέσα που χρησιμοποιεί η επιχείρηση για την παραγωγή των προϊόντων και υπηρεσιών της. Αυτά μπορεί να είναι υλικά όπως γη και κτίρια, αλλά μπορεί να είναι κ άυλα όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Η απόκτηση των μέσων αυτών αποτελεί επένδυση, η δε αξία τους επανεισρέει στην επιχείρηση κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης 2 ζωής τους. Μέσα σε ένα οικονομικό έτος τα πάγια περιουσιακά στοιχεία δεν μπορούν να μετατραπούν σε ρευστά. Οι υπηρεσίες τους χρησιμοποιούνται για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι σκοποί της επιχείρησης. Μέσω της απόσβεση, γίνεται η ρευστοποίηση των πάγιων στοιχείων. Τα πάγια στοιχεία τα οποία δεν αποσβένονται, όπως για παράδειγμα τα οικόπεδα, ρευστοποιούνται με πώληση. Το Κυκλοφορούν Ενεργητικό (current assets), περιλαμβάνει τα στοιχεία εκείνα που παραμένουν για περιορισμένο χρονικό διάστημα στην επιχείρηση και στη συνέχεια ρευστοποιούνται, πωλούνται ή αναλώνονται, κατά τη συνήθη πορεία του κύκλου εκμετάλλευσης της. Για παράδειγμα, τα παραγόμενα προϊόντα αποθεματοποιούνται μέχρι τη διοχέτευσή τους στην Αγορά, τα αποθέματα πρώτων και βοηθητικών υλών παραμένουν στις αποθήκες μέχρι να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγική διαδικασία, οι 16

18 απαιτήσεις ρευστοποιούνται σε ρυθμό αντίστοιχο των εισπράξεων από τους πελάτες και χρεώστες γενικότερα. Ο προσδιορισμός του ύψους του κυκλοφορούντος ενεργητικού αποτελεί στην ουσία ένα πρόβλημα αριστοποίησης. Πιο συγκεκριμένα, οι μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων έτοιμων προϊόντων και η γενναιόδωρη παροχή πιστώσεων στην πελατεία διευκολύνουν την επέκταση των πωλήσεων. Επίσης, η διατήρηση υψηλών αποθεμάτων πρώτων και βοηθητικών υλών εξυπηρετεί τον άνετο ανεφοδιασμό της παραγωγής. Όμως, από την άλλη πλευρά, προκαλούν αύξηση των χρηματοοικονομικών δαπανών (λόγω της διόγκωσης των απασχολημένων κεφαλαίων) και των σταθερών εξόδων (κόστος αποθήκευσης, φύλαξης, διαχείρισης κλπ) και αυξάνουν τον κίνδυνο απωλειών από επισφάλειες (στην περίπτωση των απαιτήσεων) ή μείωση 3 της αξίας τους (στην περίπτωση των αποθεμάτων). Τα Ίδια Κεφάλαια (Equity Funding), περιλαμβάνουν το μετοχικό κεφάλαιο και τα συσσωρευμένα κεφάλαια από παρακράτηση κερδών (=αποθεματικά κερδών) και από πώληση μετοχών σε τιμή ανώτερη της ονομαστικής τους αξίας (=αποθεματικό υπέρ το άρτιο), καθώς και την υπεραξία των στοιχείων του ενεργητικού, η οποία προκύπτει από αναπροσαρμογή της αξίας τους. Τα Ίδια Κεφάλαια συμβάλουν στη βελτίωση της ρευστότητας της επιχείρησης και της επιτρέπουν να καλύπτει ενδεχόμενα αρνητικά ανοίγματα μεταξύ εσόδων και εξόδων. 2 Ως ωφέλιμη ζωή ενός πάγιου στοιχείου χαρακτηρίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο αυτό διατηρείται σε λειτουργία μέσα στην επιχείρηση. Κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του, το κόστος κτήσης του πάγιου μεταφέρεται στο κόστος παραγωγής υλικών αγαθών και υπηρεσιών, με τη μορφή αποσβέσεων. Έτσι, τα κεφαλαία που διατέθηκαν για την απόκτησή του επανεισρέουν μέσω των εσόδων από πωλήσεις. 3 Εξαιρούνται οι περιπτώσεις αποθεμάτων που δεν υπόκεινται σε τεχνολογική απαξίωση και δεν φθείρονται από το χρόνο (π.χ. χρυσός) ή δεν συνδέονται με τη μόδα ή δεν έχουν συγκεκριμένη λήξη κλπ. Επίσης, στα πλαίσια ενός πληθωριστικού περιβάλλοντος, η διατήρηση υψηλών αποθεμάτων ορισμένων ειδών είναι δυνατό να αποφέρει σημαντικά κέρδη στην επιχείρηση. 17

19 Οι Υποχρεώσεις (liabilities), διακρίνονται συνήθως σε δύο γενικές κατηγορίες: o o Τις Μακροπρόθεσμες (long term liabilities) Τις Βραχυπρόθεσμες (short term liabilities) Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις (long term liabilities): περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο δάνεια, τα οποία η επιχείρηση έχει συνάψει είτε με συγκεκριμένους δανειστές, είτε με πιστωτικά ιδρύματα, είτε με το ανώνυμο κοινό (=ομολογιακά δάνεια). Η ευχέρεια επιστροφής των κεφαλαίων αυτής της κατηγορίας μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα (συχνά δέκα ή περισσοτέρων ετών) επιτρέπει στην επιχείρηση να τα χρησιμοποιήσει για αγορά παγίων στοιχείων, γενικότερα δεν επιδρά ευνοϊκά στη ρευστότητά της. Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις (short term liabilities): περιλαμβάνουν τα τραπεζικά δάνεια μικρής διάρκειας και τις υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές (από αγορές με πίστωση), το Δημόσιο (=πληρωτέοι φόροι), τα συνταξιοδοτικά ταμεία και ευρύτερα τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης (=κρατήσεις και εισφορές), τους εργαζόμενους (=δεδουλευμένες αποδοχές που δεν έχουν καταβληθεί ακόμη), τους μετόχους (=πληρωτέα μερίσματα) και γενικά κάθε πίστωση που παρέχεται στην επιχείρηση. Οι δανειακές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα στην επιχείρηση όταν δεν υπάρχει δυνατότητα εξυπηρέτησής τους. Γι αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, κυρίως, για την κάλυψη προσωρινών ταμειακών ελλειμμάτων και όχι για επενδυτικούς σκοπούς. Οι λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, δημιουργούν μικρότερους κινδύνους από άποψη ρευστότητας, θα πρέπει όμως να φροντίζει η επιχείρηση να διατηρεί επαρκή στοιχεία του κυκλοφορούντος και διαθέσιμου ενεργητικού ώστε να μπορεί να τις εξυπηρετεί με ευχέρεια. Το Παθητικό(liabilities) περιλαμβάνει τις πηγές από τις οποίες η επιχείρηση έχει αντλήσει τα κεφάλαια που χρησιμοποιήθηκαν για την απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού της. Μια συνήθης διάκριση των στοιχείων του παθητικού είναι σε αυτά που αποτελούν Υποχρεώσεις προς τρίτους και σε αυτά που αποτελούν Ίδια Κεφάλαια ή την Καθαρή Θέση της επιχείρησης (Equity Funding ή Net Worth). 18

20 Μορφή Ισολογισμού [8] Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται τα στοιχεία του Ενεργητικού και του Παθητικού, οδηγεί σε δύο διαφορετικές μορφές Ισολογισμού, οι οποίες είναι: Οριζόντια μορφή (horizontal form) Κάθετη μορφή (vertical form) Η οριζόντια μορφή Ισολογισμού αποτελείται από δύο στήλες, όπου στην αριστερή εμφανίζονται τα στοιχεία του ενεργητικού, ενώ στη δεξιά τα στοιχεία του παθητικού. Επιδίωξη της μορφής αυτής είναι η συγκριτική αντιπαράθεση και συσχέτιση των βαθμών ρευστότητας των στοιχείων του ενεργητικού με τους αντίστοιχους βαθμούς υποχρεώσεων του παθητικού. Η κάθετη μορφή Ισολογισμού αποτελείται από μία στήλη, όπου παραθέτονται αρχικά τα στοιχεία του ενεργητικού, με τα αντίστοιχα ποσά τους. Μετά την άθροιση τους, ακολουθούν τα στοιχεία του παθητικού και της καθαρής θέσης, με τα αντίστοιχα ποσά τους. Τα ποσά αυτά αθροίζονται σε ένα σύνολο, επιδιώκοντας με αυτό τον τρόπο τον προσδιορισμό και την εμφάνιση στον Ισολογισμό του κεφαλαίου κίνησης Είδη Ισολογισμών [8] Το μέγεθος της καθαρής θέσης μίας οικονομικής μονάδας, οδηγεί στη διάκριση των Ισολογισμών σε τρία διαφορετικά είδη: τον Θετικό, τον Αρνητικό και τον Ουδέτερο Ισολογισμό. Θετικός Ισολογισμός: Είναι το πιο συνηθισμένο είδος Ισολογισμού, στον οποίο η καθαρή θέση έχει θετική τιμή, δηλαδή το ενεργητικό της επιχείρησης είναι μεγαλύτερο από τις υποχρεώσεις της προς τους τρίτους. Οδηγεί στην αύξησης της φερεγγυότητας της οικονομικής μονάδας, αφού σε περίπτωση λύσης και εκκαθάρισης της επιχείρησης, οι πιστωτές της δεν θα χάσουν τα χρήματα τους, αντίθετα θα εισπράξουν τις απαιτήσεις τους, διότι τον επιχειρηματικό κίνδυνο τον φέρουν οι φορείς της επιχείρησης (ίδια κεφάλαια) Αρνητικός Ισολογισμός: Το αντίθετο συμβαίνει στον Αρνητικό Ισολογισμό, όπου η καθαρή θέση της οικονομικής μονάδας είναι αρνητική, δηλαδή το ενεργητικό της επιχείρησης είναι μικρότερο από τις υποχρεώσεις της προς τους τρίτους. Μία οικονομική μονάδα με ένα τέτοιο Ισολογισμό χαρακτηρίζεται από δεινή οικονομική κατάσταση, συνεπώς σε περίπτωση λύσης και 19

21 εκκαθάρισης της επιχείρησης, ένα μεγάλο μέρος των δανειστών της δεν θα εισπράξει τις απαιτήσεις του. Ουδέτερος Ισολογισμός: Στην περίπτωση αυτή η καθαρή θέση της οικονομικής μονάδας είναι ίση με το μηδέν, δηλαδή το ενεργητικό της επιχείρησης είναι ίσο με τις υποχρεώσεις της προς τους τρίτους. Ο ουδέτερος ισολογισμός οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η οικονομική μονάδα δεν διαθέτει πιστοληπτική ικανότητα Κατηγορίες Ισολογισμών [8] Με βάση ορισμένα κριτήρια οι Ισολογισμοί ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες: 1. Ανάλογα με τη νομική μορφή της επιχείρησης, έχουμε τον Ισολογισμό Ανώνυμης Εταιρίας, τον Ισολογισμό Ομόρρυθμης Εταιρίας κλπ 2. Ανάλογα με το αντικείμενο δράσης της επιχείρησης, έχουμε Βιομηχανικούς Ισολογισμούς, Ασφαλιστικούς Ισολογισμούς κλπ 3. Ανάλογα με την περιοδικότητα με την οποία καταρτίζεται έχουμε τον Τακτικό και τον Έκτακτο Ισολογισμό 4. Ανάλογα με το σκοπό που εξυπηρετεί η κατάρτιση του, έχουμε τον Ισολογισμό Εκμετάλλευσης, τον Ισολογισμό Εκκαθάρισης, τον Ισολογισμό Συγχώνευσης κλπ 1.4. Οι Καταστάσεις Αποτελεσμάτων Χρήσης και Διανομής Κερδών [4], [5], [8] Στην κατάσταση αποτελεσμάτων παρουσιάζονται τα συνολικά έσοδα και έξοδα που πραγματοποίησε η επιχείρηση κατά τη διάρκεια της χρήσης. Τα μεγέθη της εκφράζουν, σε όρους αξίας, τη δραστηριότητα της σε ολόκληρη τη χρήση και επομένως δεν μπορούν να χαρακτηριστούν στατικά ή συγκυριακά. Τα μεγέθη των εσόδων από πωλήσεις, του κόστους πωληθέντων, των λειτουργικών δαπανών, του φόρου εισοδήματος και των καθαρών κερδών περιλαμβάνονται στην κατάσταση αποτελεσμάτων, περιέχει, δηλαδή, κρίσιμα για την επιχείρηση στοιχεία. Η μελέτη, ανάλυση και συσχέτιση τους με τα στοιχεία του 20

22 ισολογισμού έχουν σαν αποτέλεσμα την παραγωγή σημαντικών πληροφοριών σχετικά με τις δυνατότητες και αδυναμίες της επιχείρησης. Ο τρόπος κατανομής του καθαρού επιχειρησιακού πλεονάσματος μεταξύ, κυρίως, της επιχείρησης και των μετόχων της παρουσιάζονται στην κατάσταση διανομής κερδών. Τα μεγέθη της αποκαλύπτουν κατά βάση τη μερισματική πολιτική, αλλά και τον βαθμό αυτοχρηματοδότησης της επιχείρησης. Η εξέταση της διαχρονικής εξέλιξης τους, η συσχέτιση τους με άλλα εσωτερικά μεγέθη, όπως τα έσοδα, τα απασχολημένα κεφάλαια κλπ και η σύγκρισή τους με τα αντίστοιχα μεγέθη άλλων επιχειρήσεων, οδηγεί σε χρήσιμα συμπεράσματα. Η βασική εξίσωση που διέπει την Κατάσταση Αποτελεσμάτων χρήσης είναι η ακόλουθη: Αποτελέσματα Χρήσης (Κέρδος ή Ζημία) = Έσοδα-Έξοδα + Κέρδη Ζημίες Μορφές Καταστάσεων Αποτελεσμάτων Χρήσης [8] Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως Οριζόντιας Διάταξης Όλοι οι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στο αποτέλεσμα (πχ διάφορα έξοδα και έκτακτες ζημιές μαζί με τα αντίστοιχα ποσά τους), εμφανίζονται στο αριστερό μέρος της κατάστασης αυτής. Αντίθετα όλοι οι παράγοντες που επιδρούν θετικά στο αποτέλεσμα (π.χ. διάφορα έσοδα και έκτακτα κέρδη μαζί με τα αντίστοιχα ποσά τους), εμφανίζονται στο δεξί μέρος. Ο προσδιορισμός του αποτελέσματος γίνεται έπειτα από σύγκριση του συνολικού ποσού των αρνητικών παραγόντων με το αντίστοιχο ποσό των θετικών παραγόντων. Στη στήλη με το μικρότερο άθροισμα, εμφανίζουμε τη διαφορά, η οποία φέρει είτε τον τίτλο «Κέρδη Χρήσεως» είτε «Ζημία Χρήσεως». Η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως μπορεί να είναι μίας ή πολλαπλών βαθμίδων. Στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως μίας βαθμίδας τα στοιχεία παραθέτονται με τον ακόλουθο τρόπο: 21

23 (-) Λειτουργικά Έξοδα (+) Λειτουργικά Έσοδα (-) Μη Λειτουργικά Έξοδα (+) Μη Λειτουργικά Έσοδα (-) Μη Λειτουργικές (Έκτακτες) Ζημίες (+) Μη Λειτουργικά (Έκτακτα) Κέρδη Αποτελέσματα Χρήσης Αποτελέσματα Χρήσης (Κέρδη Χρήσης) (Ζημίες Χρήσης) Στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως πολλαπλών βαθμίδων τα στοιχεία παραθέτονται ως εξής: (-) Λειτουργικά Έξοδα (+) Λειτουργικά Έσοδα Αποτελέσματα Εκμετάλλευσης Αποτελέσματα Εκμετάλλευσης (Κέρδη Εκμετάλλευσης) (Ζημίες Εκμετάλλευσης) (-) Μη Λειτουργικά Έξοδα (+) Μη Λειτουργικά Έσοδα (-) Μη Λειτουργικές (Έκτακτες) (+) Μη Λειτουργικά (Έκτακτα) Κέρδη Ζημίες Αποτελέσματα Χρήσης Αποτελέσματα Χρήσης (Κέρδη Χρήσης) (Ζημίες Χρήσης) Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως Κάθετης Διάταξης Όπως η Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως Οριζόντιας Διάταξης, έτσι και Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως Κάθετης Διάταξης μπορεί να είναι μίας ή πολλαπλών βαθμίδων. Στην περίπτωση αυτή τα στοιχεία μαζί με τα ποσά τους βρίσκονται το ένα κάτω από το άλλο. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση της μίας βαθμίδας, παρουσιάζονται πρώτα οι θετικοί προσδιοριστικοί παράγοντες και ακολουθούν οι αρνητικοί με τα αντίστοιχα ποσά τους. Το αποτέλεσμα χρήσεως προκύπτει από την αφαίρεση των δύο αθροισμάτων. Στην περίπτωση των πολλαπλών βαθμίδων προσδιορίζονται τρία επιμέρους αποτελέσματα, το Μικτό Αποτέλεσμα, το Αποτέλεσμα Εκμετάλλευσης και το Αποτέλεσμα Χρήσης. Στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως μιας βαθμίδας τα στοιχεία παραθέτονται ως εξής: (+) Λειτουργικά Έσοδα (+) Μη Λειτουργικά Έσοδα (+) Μη Λειτουργικά (Έκτακτα) Κέρδη 22

24 (-) Λειτουργικά Έξοδα (-) Μη Λειτουργικά Έξοδα (-) Μη Λειτουργικές (Έκτακτες) Ζημίες Αποτέλεσμα Χρήσης (Κέρδη ή Ζημίες Χρήσης) Στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεως πολλαπλών βαθμίδων τα στοιχεία παραθέτονται με τον ακόλουθο τρόπο: (+) Λειτουργικά Έσοδα (-) Λειτουργικά Έξοδα Αποτέλεσμα Εκμετάλλευσης (Κέρδη ή Ζημίες Εκμετάλλευσης) (+) Μη Λειτουργικά Έσοδα (+) Μη Λειτουργικά (Έκτακτα) Κέρδη (-) Μη Λειτουργικά Έξοδα (-) Μη Λειτουργικές (Έκτακτες) Ζημίες Αποτέλεσμα Χρήσης (Κέρδη ή Ζημίες Χρήσης) Πωλήσεις (-) Κόστος Πωληθέντων Μικτό Αποτέλεσμα (+) Άλλα Λειτουργικά Έσοδα (-) Λειτουργικά Έξοδα Αποτέλεσμα Εκμετάλλευσης (+) Μη Λειτουργικά Έσοδα (+) Μη Λειτουργικά Κέρδη (-) Μη Λειτουργικά Έξοδα (-) Μη Λειτουργικές Ζημίες Αποτέλεσμα Χρήσης 23

25 1.5. Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων (Profit Distribution Table) [11] Στον πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων, η επιχείρηση αναγράφει πληροφορίες σχετικά με το ποσό των κερδών που διανέμει και σε ποιούς το διανέμει, τόσο για την παρούσα λογιστική χρήση όσο και για την αμέσως προηγούμενη. Τα κέρδη προς διάθεση μιας ανώνυμης εταιρίας αποτελούνται από: Τα κέρδη της παρούσας χρήσης Τα αποτελέσματα των προηγούμενων χρήσεων που πρόκειται να διανεμηθούν στην παρούσα Τα αποθεματικά που προορίζονται για διανομή στην παρούσα χρήση Το φόρο εισοδήματος Μετά την αφαίρεση των φόρων, ορισμένο ποσό από τα κέρδη παραμένει στην εταιρία και αυξάνει τα αποθεματικά της, ενώ το υπόλοιπο διανέμεται: Στους μετόχους της εταιρίας υπό τη μορφή μερισμάτων Στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εταιρίας ως αμοιβή τους Συνήθως στο τέλος παραμένει αδιανέμητο ένα ποσό κερδών. Πρόκειται για τα κέρδη εις νέο, τα οποία θα ενσωματωθούν στα κέρδη της επόμενης χρήσης, για να προσδιορισθεί το ποσό των κερδών προς διάθεση. 24

26 2.Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες 2.1. Γενικά Στοιχεία Αριθμοδεικτών [6], [7], [9], [10] Οι αριθμοδείκτες (financial ratio ή accounting ratio) είναι σχέσεις μεταξύ μεγεθών, λογιστικής ή στατιστικής προελεύσεως, που καταρτίζονται με σκοπό τον προσδιορισμό της πραγματικής θέσεως ή της αποδοτικότητας των διάφορων τμημάτων ή ολόκληρων τομέων οι οποίοι αφορούν μία οικονομική μονάδα και σε τελική ανάλυση της πραγματικής καταστάσεως ολόκληρης της οικονομικής μονάδας ή και γενικότερα του κλάδου στον οποίο ανήκει η μονάδα αυτή. Η ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων (ισολογισμός, κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης, κατάσταση ταμειακών ροών), γίνεται με την χρησιμοποίηση των χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών. Με τον τρόπο αυτό καθορίζονται οι ανάγκες χρηματοδότησης της επιχείρησης καθώς και οι δυνατότητες διαπραγμάτευσης που έχει με τους εξωτερικούς της χρηματοδότες. Συνεπώς, μπορούν να εξαχθούν πληροφορίες σχετικά με την ρευστότητα, τη δραστηριότητα, την αποδοτικότητα και τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, σε σχέση με τη διάρθρωση των κεφαλαίων της. Οι αριθμοδείκτες βοηθούν στις εξής δύο αναλύσεις: Διαχρονική ανάλυση (time-series analysis): η οποία περιλαμβάνει τη σύγκριση των παρόντων χρηματοοικονομικών στοιχείων της επιχείρησης με τα αντίστοιχα που παρουσίασε η ίδια στο παρελθόν ή θα παρουσιάσει στο προβλεπόμενο μέλλον. Εξετάζεται, δηλαδή, εάν η χρηματοοικονομική κατάσταση ή απόδοση της επιχείρησης έχει βελτιωθεί ή έχει χειροτερεύσει με την πάροδο του χρόνου. Διαστρωματική ανάλυση (comparative analysis or cross-sectional analysis): η οποία περιλαμβάνει τη σύγκριση των χρηματοοικονομικών στοιχείων της επιχείρησης με τα αντίστοιχα παρόμοιων επιχειρήσεων ή τη μέση τιμή του κλάδου στον οποίο ανήκει κατά τη διάρκεια του ίδιου χρονικού διαστήματος. 25

27 Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι από την ανάλυση και ερμηνεία των αριθμοδεικτών σε μία επιχείρηση μπορεί να είναι οι εξής: οι μέτοχοι, οι πελάτες, οι πιστωτές, οι εργαζόμενοι, οι δημόσιες υπηρεσίες και η διοίκηση της τράπεζας. Οι βασικές κατηγορίες των αριθμοδεικτών είναι οι εξής πέντε: 1. Αριθμοδείκτες Ρευστότητας (Liquidity Ratios) 2. Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας (Activity Ratios) 3. Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας (Profitability Ratios) 4. Αριθμοδείκτες Διαρθρώσεως Κεφαλαίων και Βιωσιμότητας (Financial Structure and Viability Ratios) 5. Αριθμοδείκτες Επενδύσεων ή Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες (Investment Ratios) Αριθμοδείκτες Ρευστότητας (Liquidity Ratios) [6], [7], [9] Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τόσο της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσης της επιχείρησης όσο και της ικανότητάς της να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Χαρακτηριστικοί Δείκτες Ρευστότητας είναι: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας (Current Ratio): Κυκλοφορούν Ενεργητικό Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης αυτός παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα κάλυψης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων από ρευστοποιήσιμα στοιχεία. Η αναγκαία ρευστότητα μίας επιχείρησης εξασφαλίζεται όταν οι βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της είναι ίσης ή μικρότερης αξίας από το άθροισμα των απαιτήσεων και των διαθεσίμων της (τα αποθέματα κανονικά πρέπει να χρησιμοποιούνται από μεσομακροπρόθεσμα κεφάλαια). Ωστόσο το ποσό ρευστότητας που είναι αναγκαίο διαφέρει από επιχείρηση σε επιχείρηση. Εταιρείες με εποχιακές ή απρόβλεπτες ταμειακές ροές μπορεί να θέλουν να μεταφέρουν περισσότερα κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία από εταιρείες που έχουν σταθερά θετικές ταμειακές ροές. 26

28 Για τον Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας πρέπει να ισχύει: 1,2 < Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας <2 Στην περίπτωση που ο αριθμοδείκτης κυμαίνεται σε αυτά τα όρια το επίπεδο ρευστότητας της επιχείρησης είναι ικανοποιητικό και η βραχυχρόνια επιβίωση της είναι υγιής. Σε αντίθετη περίπτωση, η επιχείρηση αδυνατεί να καλύψει τις υποχρεώσεις της στα προβλεπόμενα χρονικά όρια. Η αγορά πάγιων στοιχείων με βραχυπρόθεσμα κεφάλαια είναι ένας λόγος που μπορεί να οδηγήσει σε τέτοιες ενδείξεις. Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας (Acid Test Ratio) Διαθέσιμα + Απαιτήσεις Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας μας δείχνει πόσες φορές τα ταχέως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης καλύπτουν τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Επειδή στον αριθμητή του δείκτη δεν συμπεριλαμβάνονται τα αποθέματα, η τιμή του θα είναι πάντοτε μικρότερη της μονάδας και θα θεωρείται ικανοποιητική όσο πιο κοντά της βρίσκεται (τα όρια του αριθμοδείκτη είναι: 0,5< Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας <1). Εάν είναι μικρότερος της μονάδας, δείχνει ότι η επιχείρηση δεν είναι σε θέση να καλύψει τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της με τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της. Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας (Cash Ratio) Ταμείο + Διαθέσιμα Βραχυχρόνιες Υποχρεώσεις Μας παρουσιάζει την εικόνα της επιχείρησης όσο αφορά τα μετρητά σε σχέση με τις τρέχουσες λειτουργικές της ανάγκες. Εκφράζει την ικανότητα μιας επιχείρησης για την εξόφληση των τρεχουσών και ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της με τα 27

29 μετρητά που διαθέτει. Επιπλέον μας δείχνει πόσες φορές τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία καλύπτουν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Τα όρια του Αριθμοδείκτη Ταμειακής Ρευστότητας είναι 1,1-0,2. Όταν ο αριθμοδείκτης κυμαίνεται μεταξύ αυτών το επίπεδο ρευστότητας της επιχείρησης είναι ικανοποιητικό και εξασφαλίζεται η βραχυχρόνια επιβίωση της Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας (Activity Ratios) [9], [10] Εκτός από τη σημασία της ρευστότητας για μια επιχείρηση, υπάρχει και η ανάγκη να αξιολογηθούν οι επιλογές της διοίκησης ως προς τη διαχείριση και αποτελεσματική χρήση των στοιχείων ενεργητικού που διαθέτει. Οι αριθμοδείκτες αυτοί ουσιαστικά δείχνουν τον τρόπο διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης από πλευράς διοίκησης, τα οποία είναι πιο εύκολα ρευστοποιήσιμα από το πάγιο ενεργητικό και έχουν περιθώρια βελτίωσης. Το γεγονός ότι κάποιοι από αυτούς δίνουν αποτελέσματα σε ημέρες, επιτρέπουν στην επιχείρηση να διαθέτει ένα πολύ απλό, κατανοητό και δυναμικό εργαλείο στα χέρια της που κρίνει τις επιλογές της κατά την παραγγελία ή παραγωγή των προϊόντων μέχρι και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την τελική πώληση στους πελάτες. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Καθαρού Κεφαλαίου Κίνησης (Net Working Capital Turnover Ratio) Πωλήσεις Καθαρό Κεφάλαιο Κίνησης Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει ποιο είναι το ύψος των πωλήσεων που επιτεύχθηκε από κάθε μονάδα καθαρού κεφαλαίου κίνησης και αν η επιχείρηση διατηρεί μεγάλα κεφάλαια κίνησης σε σχέση με τις πωλήσεις. Ένας ψηλός δείκτης παρουσιάζει ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης σε σχέση με τις πωλήσεις της. Μια χαμηλή ταχύτητα κυκλοφορίας κεφαλαίων κίνησης μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπεραυξημένων καθαρών κεφαλαίων κίνησης, χαμηλής ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων ή απαιτήσεων ή ενός αυξημένου ποσού κεφαλαίου κίνησης επενδυμένου σε προσωρινές επενδύσεις. Όσο περισσότερες είναι οι 28

30 πωλήσεις σε σχέση με το καθαρό κεφάλαιο κίνησης, τόσο λιγότερο ευνοϊκή είναι η κατάσταση της επιχείρησης, αν και η ταχύτητα κυκλοφορίας των κεφαλαίων κίνησης επιτεύχθηκε με τη χρησιμοποίηση βραχυπρόθεσμων πιστώσεων. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων (Owner s Equit Turnover Ratio) Πωλήσεις Σύνολο Ίδιων Κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης Ιδίων κεφαλαίων δείχνει το βαθμό χρησιμοποιήσεως των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις. Συνεπώς δείχνει τις πωλήσεις που πραγματοποίησε η επιχείρηση με κάθε μονάδα ιδίων κεφαλαίων. Το αποτέλεσμα του ερμηνεύεται σε φορές. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο καλύτερη είναι η θέση της επιχείρησης διότι πραγματοποιεί μεγάλες πωλήσεις με σχετικά μικρό ύψος ιδίων κεφαλαίων που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα κέρδη. Από άποψη ασφάλειας όμως όσο μεγαλύτερος ο δείκτης τόσο λιγότερο ευνοϊκή είναι η θέση της επιχείρησης γιατί λειτουργεί βασιζόμενη κυρίως στα ξένα κεφάλαια. Ο χαμηλός δείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων είναι ενδεχόμενο να παρέχει ένδειξη υπάρξεως υπερεπένδυσης σε πάγια σε σχέση με τις πωλήσεις. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ενεργητικού (Asset Turnover Ratio) Καθαρές Πωλήσεις Σύνολο Ενεργητικού Ο εν λόγω δείκτης παρέχει ενδείξεις για το πόσο η επιχείρηση χρησιμοποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να πραγματοποιεί τις πωλήσεις της. Από αυτό φαίνεται αν υπάρχει υπερεπένδυση κεφαλαίων στην επιχείρηση σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων της. Βέβαια, τα στοιχεία αυτού του δείκτη επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τη μέθοδο των αποσβέσεων που ακολουθεί η διοίκηση της εταιρείας, δηλαδή από το αν ακολουθείται πολιτική αυξανόμενης ή σταθερής απόσβεσης. Γενικότερα, όσο υψηλότερος είναι ο δείκτης αυτός τόσο πιο 29

31 αποτελεσματικά έχουν χρησιμοποιηθεί τα περιουσιακά της στοιχεία. Επίσης, είναι χρήσιμο να γίνεται σύγκριση αυτού του δείκτη με τις ισορροπίες του κλάδου. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων (Inventories Turnover Ratio) Πωλήσεις Αποθέματα Ο αριθμοδείκτης αυτός επιτρέπει να δούμε πόσες φορές ανανεώθηκαν τα αποθέματα της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της μέσα στη χρήση. Χρησιμοποιείται δηλαδή για να διαπιστωθεί η ταχύτητα με την οποία τα αποθέματα διατέθηκαν και αντικαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσης. Αν διαιρέσουμε τις συνολικές ημέρες του έτους (365) με τον αριθμό αυτόν διαπιστώνουμε τον αριθμό που παρέμειναν τα αποθέματα στην επιχείρηση μέχρι να πωληθούν. Όταν ο δείκτης είναι χαμηλός ή μειώνεται σημαίνει πως υπάρχουν δυσκολίες στην πώληση των προϊόντων, δεν γίνεται ικανοποιητικός έλεγχος αποθεμάτων, είναι ελλιπής και τέλος υπάρχουν υψηλά αποθέματα είτε λόγω συγκεκριμένου σκοπού είτε λόγω συγκυρίας. Βέβαια ο δείκτης εξαρτάται από κλάδο σε κλάδο από επιχείρηση σε επιχείρηση και πάντα λαμβάνουμε υπόψη μας πιθανή εποχικότητα των προϊόντων. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων (Receivables Turnover Ratio) Πωλήσεις Απαιτήσεις Ο συγκεκριμένος δείκτης καταδεικνύει αν οι απαιτήσεις μιας επιχείρησης είναι πολύ μεγάλες σε σύγκριση με τις πωλήσεις της. Ανάλογος με τη ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων είναι ο χρόνος δέσμευσης των απαιτήσεων. Μεγάλη ταχύτητα στην είσπραξη των απαιτήσεων σημαίνει μικρότερη πιθανότητα ζημιών από επισφαλείς πελάτες. Η παρακολούθηση της τάσης είναι διαχρονικά χρήσιμη για την αξιολόγηση της ποιότητας και της ρευστότητας των απαιτήσεων. Το αποτέλεσμα του δείκτη ερμηνεύεται σε ημέρες. 30

32 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων (Trade Creditors to Purchases Ratio) Αγορές Μέσο Ύψος Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές μέσα στη χρήση το κόστος πωληθέντων καλύπτει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης. Η παρακολούθηση του αριθμοδείκτη αυτού για μια σειρά ετών μας δείχνει την πολιτική της επιχείρησης ως προς τη χρηματοδότηση των αγορών της. Στην πράξη, επειδή το σύνολο των αγορών της χρήσεως σπάνια δημοσιεύεται η δεν δημοσιεύεται καθόλου, πολλές φορές χρησιμοποιείται αντ αυτού το κόστος πωληθέντων της χρήσεως Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Παγίου (Fixed Assets Turnover Ratio) Καθαρές Πωλήσεις Καθαρό Πάγιο Ενεργητικό Δείχνει το βαθμό χρησιμοποίησης των πάγιων περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με τις πωλήσεις. Παρέχει ένδειξη του αν υπάρχει υπερεπένδυση σε πάγια σε σχέση με τις πωλήσεις. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης, τόσο πιο εντατική είναι η χρησιμοποίηση των πάγιων περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με τις πωλήσεις. Η μείωση του δείκτη διαχρονικά υποδηλώνει μείωση του βαθμού χρησιμοποίησης των παγίων που πιθανόν να σημαίνει υπερεπένδυση σε πάγια. Η αύξηση του δείκτη αποτελεί ένδειξη μιας πιο εντατικής χρήσης παγίων σε σχέση με τις πωλήσεις Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας (Profitability Ratios) [6], [7] Συμπληρωματικά με τις δύο παραπάνω κατηγορίες αριθμοδεικτών, η έννοια της αποδοτικότητας αναφέρεται στην ικανότητα και τις επιλογές μιας επιχείρησης να δημιουργεί κέρδη από το σύνολο των δραστηριοτήτων της. Επειδή με τους δείκτες αυτούς κρίνεται ουσιαστικά το αποτέλεσμα από τη συνολική λειτουργία μιας 31

33 οικονομικής μονάδας, συχνά η έννοια της αποδοτικότητας ταυτίζεται και με την έννοια της αποτελεσματικότητας της διοίκησης μιας επιχείρησης. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τους αριθμοδείκτες οι οποίοι εξυπηρετούν τις ανάγκες αναλύσεως της δυναμικής εικόνας της επιχειρηματικής προσπάθειας και του αποτελέσματος που προκύπτει από τη λειτουργία της οικονομικής μονάδας. Τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την κατάρτιση των αριθμοδεικτών αυτών αντλούνται βασικά από τους λογαριασμούς οργανικών, κατ είδος, εξόδων και εσόδων (ομάδες 6-7 του σχεδίου λογαριασμών), γενικής εκμετάλλευσης και αποτελεσμάτων (ομάδα 8 του λογιστικού σχεδίου). Τα αποτελέσματα των δεικτών αποδοτικότητας είναι ενδεικτικά για τη διαχρονική πορεία παρουσίασης κερδών μιας επιχείρησης, γεγονός που συνδέεται άρρηκτα με τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της, ενώ επηρεάζουν σημαντικά την άποψη όλων των ομάδων που σχετίζονται και ενδιαφέρονται για την επιχείρηση, όπως μέτοχοι, εργαζόμενοι, πιστωτικά ιδρύματα, πελάτες κτλ. Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων (Return on Net Worth) Καθαρά Κέρδη Χρήσης * 100 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης αυτός απεικονίζει την κερδοφόρα δυναμικότητα μιας επιχείρησης και παρέχει ένδειξη του κατά πόσο επιτεύχθηκε ο στόχος πραγματοποίησης ενός ικανοποιητικού αποτελέσματος από τη χρήση των κεφαλαίων του μετόχου. Με άλλα λόγια, μετρά την αποτελεσματικότητα με την οποία τα κεφάλαια των φορέων της επιχείρησης απασχολούνται σε αυτήν. Αποτελεί τον βασικό δείκτη τον οποίο η διοίκηση μιας εταιρείας σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος τείνει να προβάλει με τον πιο επιφανή τρόπο στον ετήσιο απολογισμό χρήσης. 32

34 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Συνολικών Κεφαλαίων (Τοtal Capital) Καθαρά Κέρδη Χρήσης Προ τόκων & φόρων * 100 Σύνολο Ενεργητικού Ο δείκτης αυτός δείχνει τα ποσοστιαία κέρδη που τα επενδυμένα κεφάλαια αποφέρουν στην επιχείρηση. Ο υπολογισμός δεν περικλείει τόκους και φόρους, γιατί αυτά τα δύο στοιχεία δεν ελέγχονται από τη διεύθυνση της επιχείρησης και δεν μπορούν να ελαττωθούν με μια καλύτερη χρησιμοποίηση των στοιχείων του ενεργητικού. Όταν έχουμε να συγκρίνουμε παρόμοιες επιχειρήσεις, αυτός ο δείκτης αξιολογεί το βαθμό χρησιμοποίησης των στοιχείων του ενεργητικού των επιχειρήσεων και δείχνει ποια απ όλες χρησιμοποιεί τα στοιχεία του ενεργητικού της περισσότερο αποδοτικά. Μια αυξημένη επένδυση ή χαμηλές εισπράξεις μπορούν να είναι η αιτία για ένα μικρό δείκτη της «αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων» Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού (Return on Total Assets) Καθαρά Κέρδη Χρήσης *100 Σύνολο Ενεργητικού Ο συγκεκριμένος δείκτης μετράει την απόδοση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης και επιτρέπει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας της. Ο δείκτης φανερώνει την ικανότητα της να μπορεί να επιζήσει οικονομικά και να προσελκύσει κεφάλαια που προσφέρονται για επένδυση, «ανταμείβοντας» τα ανάλογα. Επιπλέον για να υπολογιστεί η απόδοση είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται τα καθαρά περιουσιακά στοιχεία της επιχειρήσεως και μάλιστα το σύνολο αυτών που πράγματι απασχολήθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσεως. Γ ια αυτό το λόγο αν κατά τη διάρκεια της χρήσεως μεταβλήθηκε σημαντικά η συνολική αξία των περιουσιακών στοιχείων της επιχειρήσεως είναι απαραίτητο να λαμβάνεται ο μέσος όρος του ενεργητικού ο οποίος προκύπτει ως εξής: 33

35 Ενεργητικό αρχής + Ενεργητικό τέλους 2 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Απασχολούμενου Κεφαλαίου (Return to Total Capital Employed) Καθαρά Κέρδη Εκμ/σης + Χρημ/κα Έξοδα *100 Απασχολούμενο Κεφάλαιο Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Απασχολούμενου Κεφαλαίου δείχνει την αποδοτικότητα της επιχείρησης ανεξάρτητα από τις πηγές προέλευσης των κεφαλαίων της. Επιπλέον παρουσιάζει την ικανότητα της επιχείρησης για πραγματοποίηση κερδών και το βαθμό επιτυχίας της διοίκησης στη χρησιμοποίηση των Ιδίων και Ξένων κεφαλαίων. Ο δείκτης αυτός είναι χρήσιμος στη περίπτωση σύγκρισης της αποδοτικότητας μιας επιχείρησης από έτος σε έτος λόγω μεταβολής της διάρθρωσης των κεφαλαίων της και στη σύγκριση αποδοτικότητας διαφόρων επιχειρήσεων του ιδίου κλάδου. Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε πως μια αναπροσαρμογή της αξίας των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης είναι επόμενο να εμφανίσει μειωμένη την απόδοση των συνολικών απασχολούμενων κεφαλαίων. Αριθμοδείκτης Μεικτού Κέρδους (Gross Profit Margin) Μεικτά Κέρδη Εκμετάλλευσης *100 Κύκλος Εργασιών Ο αριθμοδείκτης αυτός, γνωστός και ως μεικτό περιθώριο κέρδους, είναι πολύ σημαντικός διότι παρέχει ένα μέτρο αξιολόγησης της αποδοτικότητας των επιχειρήσεων. Δείχνει δηλαδή τη λειτουργική αποτελεσματικότητα μιας επιχείρησης 34

36 και την πολιτική τιμών αυτής. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης μεικτού κέρδους τόσο καλύτερη από απόψεως κερδών είναι η θέση της επιχείρησης διότι μπορεί να αντιμετωπίσει, χωρίς δυσκολία, μια ενδεχόμενη αύξηση του κόστους των πωλούμενων προϊόντων της. Ένας υψηλός δείκτης μεικτού κέρδους δείχνει την ικανότητα της διοίκησης μιας επιχείρησης να επιτυγχάνει φθηνές αγορές και να πωλεί σε υψηλές τιμές. Οι εταιρίες στις οποίες ο Αριθμοδείκτης Μικτού Κέρδους παίρνει μεγάλες τιμές, μπορεί να έχουν κάποιο τεχνολογικό πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών ή να δραστηριοποιούνται σε κάποιο τομέα με ταχεία ανάπτυξη. Συχνά, οι εταιρίες αυτές χαρακτηρίζονται από μικρής διάρκειας ζωής προϊόντα. Αριθμοδείκτης Καθαρού Κέρδους (Net Profit Margin) Καθαρά Κέρδη Χρήσης *100 Κύκλος Εργασιών Ο αριθμοδείκτης αυτός, γνωστός και ως καθαρό περιθώριο κέρδους, προσδιορίζει το κέρδος από τις λειτουργικές δραστηριότητες, δηλαδή το ποσοστό κέρδους που μένει στην επιχείρηση μετά την αφαίρεση από τις καθαρές πωλήσεις του κόστους πωληθέντων και των λοιπών εξόδων. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης τόσο πιο επικερδής είναι η επιχείρηση. Εάν ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους δεν μεταβάλλεται διαχρονικά ενώ κατά την ίδια περίοδο ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους παρουσιάζει κάμψη, η εξέλιξη αυτή παρέχει ένδειξη μιας δυσανάλογης αύξησης των εξόδων λειτουργίας της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της. Εάν ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους παρουσιάζει κάμψη διαχρονικά ενώ ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους παραμένει σταθερός, παρέχεται ένδειξη δυσανάλογης αύξησης του κόστος πωληθέντων σε σχέση με τα έσοδα πωλήσεων. Ο αριθμοδείκτης προσδιορίζεται από τη διαίρεση των καθαρών κερδών με το κύκλο εργασιών. 35

37 Αριθμοδείκτης Οικονομικής Μόχλευσης (Financial Leverage Ratio) Αποδοτικότητα Ιδίων κεφαλαίων Αποδοτικότητα Συνολικών κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό της μεταβολής των καθαρών λειτουργικών κερδών προς διάθεση στους μετόχους από την μεταβολή των καθαρών κερδών προ φόρων και χρηματοοικονομικών εξόδων. Στην περίπτωση, που ο δείκτης οικονομικής μόχλευσης είναι μεγαλύτερος της μονάδας, τότε η επίδραση από τη χρήση ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης είναι θετική και επωφελείς γι αυτήν. Όταν ισούνται με τη μονάδα, τότε η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη είναι μηδενική και δεν υπάρχει οικονομική ωφέλεια για την επιχείρηση. Όταν ισούνται με τη μονάδα, τότε η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης είναι αρνητική και η επιχείρηση δανείζεται Αριθμοδείκτες Διαρθρώσεως Κεφαλαίων και Βιωσιμότητας (Financial Structure and Viability Ratios) [7], [9], [10] Για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης χρησιμοποιούνται οι αριθμοδείκτες αυτοί, οι οποίοι εξετάζουν την ορθότητα της χρήσης και των επιλογών των κεφαλαίων που κάνει μια επιχείρηση. Το σύνολο των κεφαλαίων που διαθέτει η επιχείρηση και χρησιμοποιεί στους διάφορους λειτουργικούς και επενδυτικούς προορισμούς περιλαμβάνονται στο παθητικό του Ισολογισμού κάθε οικονομικής μονάδας. Τα κεφάλαια αυτά είτε είναι Ίδια Κεφάλαια, δηλαδή προέρχονται από τις ίδιες τις πηγές της επιχείρησης, όπως μέτοχοι και κέρδη χρήσης εις νέον, είτε είναι Ξένα Κεφάλαια, δηλαδή δανειακά χρήματα, που οφείλονται σε τράπεζες και τρίτους πιστωτές. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία, είναι η δομή των κεφαλαίων αυτών, δηλαδή τι ποσοστό επί του συνόλου του παθητικού καταλαμβάνουν τα ίδια και τι ποσοστό τα ξένα κεφάλαια και όπως γίνεται κατανοητό, αυτό αφορά αποκλειστικά και μόνο τη διοίκηση κάθε εταιρίας και τις επιλογές της. Έτσι λοιπόν, κάθε επιχείρηση καλείται να αποφασίσει ποίες πηγές χρηματοδότησης θα χρησιμοποιήσει σε ποίους 36

38 επενδυτικούς προορισμούς, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η μελλοντική βιωσιμότητα της επιχείρησης. Η ανάλυση της δομής κεφαλαίων επομένως, ασχολείται με τις διάφορες πηγές κεφαλαίων, τα οφέλη και τους κινδύνους που δημιουργούν, αξιολογώντας και κρίνοντας παράλληλα τις διάφορες στρατηγικές επιλογές που πάρθηκαν κατά την χρηματοδότηση των επενδυτικών αποφάσεων από πλευράς διοίκησης. Αριθμοδείκτης Κεφαλαιακής Διάρθρωσης (Ratio of Owner s Equity to Total Assets) Ίδια Κεφάλαια Συνολικά Κεφάλαια Ο δείκτης Κεφαλαιακής διάρθρωσης είναι αποτελεσματικός όταν κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό σημαίνει πως υπάρχει διευκόλυνση στην εξωτερική χρηματοδότηση και πως το μεγαλύτερο μέρος των κερδών παραμένει στους κοινούς μετόχους. Αντίθετα ένας υψηλός δείκτης Κεφαλαιακής διάρθρωσης παρουσιάζει πιθανότητα δυσκολιών στην επιπλέον εξωτερική χρηματοδότηση και οι εξωτερικοί επενδυτές αναμένουν τους κοινούς μετόχους να χρηματοδοτήσουν πρώτοι. Μέσω των συγκεκριμένων αριθμοδεικτών εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. Αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης (Ratio of Owners Equity to Total Liabilities) Ίδια κεφάλαια Ξένα κεφάλαια O Αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει η όχι υπερδανεισμός σε μία επιχείρηση και εκφράζει τη σχέση μεταξύ των ιδίων κεφαλαίων προς το σύνολο των δανειακών κεφαλαίων. Επιπλέον ο δείκτης αυτός δείχνει την ασφάλεια που παρέχει η επιχείρηση στους δανειστές της. Ένας δείκτης μεγαλύτερος της μονάδας μας φανερώνει ότι οι φορείς της επιχείρησης 37

39 συμμετέχουν σ αυτή με περισσότερα κεφάλαια από ότι οι πιστωτές της. Όσο μεγαλύτερη είναι αυτή η σχέση τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια παρέχεται στους πιστωτές της επιχειρήσεως. Αντίθετα ένας δείκτης μικρότερος της μονάδας δείχνει πως υπάρχει περιορισμένη εξασφάλιση των πιστωτών της επιχειρήσεως. Αριθμοδείκτης Κάλυψης Παγίων ή Κεφαλαίων (Ratio of Owners Equity to Fixed Assets) Ίδια Κεφάλαια Πάγια Ο Αριθμοδείκτης Κάλυψης Παγίων μας παρέχει τον τρόπο χρηματοδοτήσεως των παγίων μιας επιχείρησης. Όταν μελετάται διαχρονικά δείχνει τη πολιτική που ακολουθεί μια επιχείρηση ως προς τον τρόπο χρηματοδοτήσεως των παγίων της στοιχείων. Επομένως όταν ο αριθμοδείκτης σημειώνει άνοδο σημαίνει πως η αύξηση του παγίου κεφαλαίου χρηματοδοτείται κατά μεγαλύτερο ποσοστό από τα ίδια κεφάλαια. Σε αντίθετη περίπτωση ένας συνεχώς μειούμενος δείκτης κάλυψης παγίων δείχνει ότι τα ποσά που διατέθηκαν για την αύξηση του υπενδεδυμένου παγίου κεφαλαίου έχουν αντληθεί, κατά το μεγαλύτερο ποσοστό, από δανεισμό και όχι από τη χρησιμοποίηση ιδίων πηγών κεφαλαίων. Ένας χαμηλός αριθμοδείκτης κάλυψης παγίων ενδέχεται μια κάποια υπερεπένδυση των κεφαλαίων της επιχειρήσεως σε ακίνητα και λοιπά πάγια στοιχεία, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί επωφελής για την επιχείρηση, δεδομένου ότι απαιτεί μεγάλες ετήσιες αποσβέσεις, οι οποίες μειώνουν τα κέρδη της. Αριθμοδείκτης Κάλυψης Τόκων (Number of Times Interest Earned) Κέρδη προ τόκων + Χρηματικά έξοδα Τόκοι Ο αριθμοδείκτης αυτός φανερώνει τη σχέση μεταξύ των καθαρών κερδών μιας επιχείρησης και των τόκων με τους οποίους αυτή επιβαρύνεται μέσα στη χρήση για τα ξένα κεφάλαια. Αποτελεί δηλαδή ένα μέτρο της δανειακής κατάστασης της σε 38

40 σχέση με τη δυναμικότητα της να επιτυγχάνει κέρδη, καθώς εμφανίζει την ικανότητα της να εξοφλεί τους τόκους των ξένων κεφαλαίων από τα κέρδη της Αριθμοδείκτες επενδύσεων ή επενδυτικοί αριθμοδείκτες (Investment Ratios) [10] Οι αριθμοδείκτες αυτοί συσχετίζουν τον αριθμό των μετοχών μιας επιχειρήσεως και τη χρηματιστηριακή τους τιμή με τα κέρδη, τα μερίσματα και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία της. Χαρακτηριστικοί Αριθμοδείκτες Επενδύσεων είναι: Μερισματική Απόδοση (Dividend Yield) Ποσοστό Διανεμόμενων Κερδών (Dividend Payout Ratio) Εσωτερική Αξία Μετοχής (Price to Book Value Ratio) Ταμειακή Ροή κατά Μετοχή (Cash Flow per Share) Απόσβεση ανά Μετοχή (Earnings Per Share Ratio) 2.2 Επιλογή Χρηματοοικονομικών Αριθμοδεικτών [13], [14], [15], [16], [17], [18], [19], [20], [21] Η επιλογή των Αριθμοδεικτών, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για την χρηματοοικονομική ανάλυση των κατασκευαστικών ομίλων δεν ήταν τυχαία. Για το σκοπό αυτό μελετήθηκαν 9 εργασίες, οι οποίες περιλάμβαναν χρηματοοικονομική ανάλυση κατασκευαστικών εταιριών και εκπονήθηκαν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Σε κάθε μία εργασία χρησιμοποιήθηκε ένα σύνολο Αριθμοδεικτών και οι Αριθμοδείκτες με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης επιλέχτηκαν ως οι καταλληλότεροι. Η πρώτη εργασία, με τίτλο Developing SFNN models to predict financial distress of construction companies, εκπονήθηκε το 2011 από τον Jieh-Haur Chen, Institute of Construction Engineering and Management, National Central University, Taiwan. Αναφέρεται στην έρευνα που έγινε για τη δημιουργία μοντέλων, για την πρόβλεψη της οικονομικής πίεσης των κατασκευαστικών εταιριών. Για την έρευνα μελετήθηκαν 1615 οικονομικές καταστάσεις από 42 κατασκευαστικές εταιρίες και χρησιμοποιήθηκαν 25 χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες, οι οποίοι είναι οι 39

41 ακόλουθοι: Profit margin, Return on assets, After-tax rate of return, Operating profit to paid-in capital ratio, Pre-tax net profit to paid-in capital ratio, Earnings per share, Operating margin, Operating profit, Growth rate, After-tax net profit growth rate, Revenue growth rate, Growth rate of total assets, Growth in the total return on assets, Equity ratio, Debt to assets ratio, Long-term funds to fixed assets ratio, Dependence on borrowing, Inventory turnover ratio, Receivable turnover ratio, Total assets turnover ratio, Fixed assets turnover ratio, Net worth turnover ratio, Current ratio, Acid-test ratio, Times interest earned ratio. Το 2011 εκπονήθηκε η δεύτερη εργασία, με τίτλο Applying Z-score model to distinguish insolvent construction companies in China, από τους S. Thomas Ng*, James M.W. Wong και Jiajie Zhang, Department of Civil Engineering, The University of Hong Kong. Αναφέρεται στην ανάπτυξη ενός μοντέλου, για την αξιολόγηση της απόδοσης των κατασκευαστικών εταιριών στη Κίνα. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία μοντελοποίησης Altman Z-score καθώς και ένα σύνολο χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών, οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι: Current ratio, Quick ratio, Debt-to-asset ratio, Interest cover ratio, Operating margin, Return on equity, Return on asset, Cost expense profit margin, Earnings per share, Receivable turnover, Fixed asset turnover, Current asset turnover, Operation asset over total asset, Profit quality index, Net operating cash flow over current liabilities, Net operating cash flow over total liabilities, Total cash flow ratio, Sales cash flow ratio, Total asset cash recovery ratio, Structure ratio, Log total asset, Fixed asset ratio. Οι I.M. Horta n, A.S.Camanho και J. Moreirada Costa, Faculdade de Engenharia da Universidade do Porto εκπόνησαν το 2011 την τρίτη εργασία, με τίτλο Performance assessment of construction companies: A study of factors promoting financial soundness and innovation in the industry. Σκοπός της, είναι η εξέταση των τάσεων και της απόδοσης της πορτογαλικής κατασκευαστικής βιομηχανίας και ο προσδιορισμός των παραγόντων που συντελούν για την επιτυχία και την καινοτομία του τομέα. Οι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες που μελετήθηκαν στην περίπτωση αυτή είναι οι εξής: Profitability= profit/ value of sales, Value Added= gross value added (10^3)/ no. of employees, F. Autonomy= equity/ value of assets, Liquidity= floating liabilities/ floating assets. Η τέταρτη εργασία με τίτλο, Relationship between the financial crisis of Korean construction firms and macroeconomic fluctuations, εκπονήθηκε το 2010 από τους Sangki Kim, Department of Architectural Engineering, Hanyang University, Seoul,South Korea, Sanghyo Lee και Jaejun Kim, Department of Sustainable Architectural Engineering, Hanyang University,Seoul, South Korea. Η μελέτη αυτή 40

42 έχει ως στόχο να αναλύσει τη σχέση μεταξύ της οικονομικής κρίσης των κατασκευαστικών εταιρειών της Κορέας και των μακροοικονομικών διακυμάνσεων. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν δύο χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες, ο current ratio και ο debt ratio. A rule extraction based approach in predicting derivative use for financial risk hedging in construction companies είναι ο τίτλος της πέμπτης εργασία, η οποία εκπονήθηκε το 2011 από τον Liping Su, School of Economics & Management Inner Mongolia University of Science & Technology BaoTou, Inner Mongolia P.R., China. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η ανάπτυξη ενός μοντέλου, για την αντιστάθμιση των οικονομικών κινδύνων των κατασκευαστικών εταιριών. Χρησιμοποιήθηκαν 780 τριμηνιαίες οικονομικές καταστάσεις από 39 κατασκευαστικές εταιρίες της Κίνας μεταξύ των ετών Οι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες που μελετήθηκαν είναι οι ακόλουθοι: debt to assets ratio, long-term fund to fixed assets ratio, current ratio, acid-test ratio, times interest earned ratio, receivable turnover ratio, days sales outstanding, inventory turnover ratio, days sales of inventory, fixed asset turnover ratio, total assets turnover ratio, return on assets, return on equity, operating income to capital stock ratio, profit before tax to capital stock ratio, profit margin, earnings per share, current cash debt coverage ratio, cash flow adequacy ratio and cash flow reinvestment ratio. Το 1994 εκπονήθηκε η έκτη εργασία με τίτλο, A methodology for predicting company failure in the construction industry, από τους Adnan Fadhil Abidali, Department of Civil Engineering, Loughborough University of Technology, Loughborough, UK και Frank Harris, School of Construction Engineering and Technology, University of Wolverhampton, Wolverhampton WV1 ISB, UK. Σε αυτήν περιγράφεται η έρευνα που έγινε για την ανάπτυξη μιας μεθοδολογίας για την πρόβλεψη του κινδύνου της αποτυχίας των κατασκευαστικών εταιριών. Για το σκοπό αυτό μελετήθηκε ένα σύνολο χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών, οι οποίοι είναι οι ακόλουθοι: earnings before interest and tax/ net assets, earnings before interest and tax/ equity, earnings before interest and tax/ currents liabilities, earnings before interest and tax/ net capital employed, earnings before interest and tax/ turnover, after tax profit/ net capital employed, after tax profit/ equity, fixed assets/ equity, liquid assets/ current liabilities, working capital/ net capital employed, debtors/current liabilities, interest charged on all loans/ earnings before interest and tax, current liabilities/ net assets, current liabilities/ net capital employed, medium and long term loans/ net capital employed, current assets/ current liabilities, current assets/ net assets, current assets/ equity, current assets/ net capital employed, liquid assets/ net assets, liquid assets/equity, log(days-debtors), turnover/ net assets, short-term loan/ 41

43 earnings before interest and tax, tax trend, after tax profit trend, debtors trend, creditor trend, interest charged on all loans trend, short-term loans trend, liquid assets trend. Η έβδομη εργασία με τίτλο Comparative performance of publicly listed construction companies: Australian evidence εκπονήθηκε το 2009 από τους Maria C.A. Balatbat, Australian School of Business, The University of New South Wales, Sydney, Australia, Cho-Yi Lin και David G. Carmichael, School of Civil and Environmental Engineering, The University of New South Wales, Sydney, Australia και έχει σκοπό να συγκρίνει την απόδοση των κατασκευαστικών εταιριών της Αυστραλίας. Ως εργαλείο χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθοι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες: Equity valuation ratios (seven measurements): Earnings per share (EPS), Dividend per share (DPS), Dividend yield Profitability ratios (seven measurements): Return on equity (ROE), Return on assets (ROA), Return on invested capital (ROIC), Earnings before interest and taxes (EBIT) Margin, Earnings before interest, taxes, depreciation and amortization (EBITDA) margin, Net profit margin, Net operating profit less adjusted taxes (NOPLAT) margin. Monitoring financial health of contractors at the aftermath of the Asian economic turmoil: a case study in Hong Kong, είναι ο τίτλος της όγδοης εργασίας, η οποία εκπονήθηκε το 2003, από τους John K. W. Chan, Department of Building & Construction, City University of Hong Kong, 83 Tat Chee Avenue, Kowloon, Hong Kong, C. M. Tam και R. Cheung, Division of Commerce, City University of Hong Kong, 83 Tat Chee Avenue, Kowloon, Hong Kong. Σε αυτήν χρησιμοποιούνται οικονομικοί αριθμοδείκτες καθώς και το μοντέλο κινδύνου Άλτμαν, προκειμένου να παρακολουθηθεί και να αξιολογηθεί η χρηματοπιστωτικής υγείας των αναδόχων στον απόηχο της ασιατικής οικονομικής κρίσης. Οι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες που χρησιμοποιήθηκαν για το σκοπό αυτό είναι οι εξής: Liquidity ratio: Current Ratio, Quick Ratio, Cash flow Ratio, Debtor Collection Period (in days), Working Capital over Total Assets, Inventory Turnover Debt financing and coverage: Net Debt over Equity, Total Liabilities over Equity, Current Liabilities over Equity, Total Liabilities over Total Assets, Interest Cover, Market Capitalization over Total Liabilities Market performance: Earnings (loss) per Share (EPS), Dividend per Share (DPS), Price Earning Ratio (P/E ratio). Τέλος, η ένατη εργασία με τίτλο Industry financial ratios application of factor analysis in Turkish construction industry, εκπονήθηκε το 2005 από τους, M. Emin Ocal, C-ukurova Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Balcalı, Adana, 42

44 Turkey, Emel Laptali Oral και Ercan Erdis, Mustafa Kemal Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Muhendislik Mimarlık Fakultesi, Tayfur Sokmen Kampusu, Serinyol, Hatay, Turkey και Gamze Vural, Cukurova Universitesi, Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi, Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı, Balcalı, Adana, Turkey. Στην εργασία αυτή μελετήθηκαν τα οικονομικά δεδομένα που συλλέχθηκαν από τις τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες για μια περίοδο πέντε ετών, προκειμένου να καθοριστούν οι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάλυση των τάσεων της βιομηχανίας. Οι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες είναι οι ακόλουθοι: Current, Quick, Cash, Accounts receivable (short term)/total assets, Total debt, Current assets/total assets, Earnings before interest and taxes/interest, Return on assets, Earnings before taxes/net sales, Inventory turnover, Asset turnover, Working capital turnover, Long term assets turnover, Assets growth rate, Earnings before interest & taxes/net sales, Gross profit/net sales, Accounts receivable turnover, Earnings before taxes/equity, Net profit growth rate, Inventory/total assets, Short term debt/total debt, Long term assets (net)/equity, Equity turnover, Earnings before interest and taxes/net sales, Sales growth rate. Συγκεντρώνοντας όλους τους αριθμοδείκτες και από τις 9 εργασίες προκύπτει ο παρακάτω πίνακας: Πίνακας 2.1: Συγκεντρωτικός Πίνακας Αριθμοδεικτών Αριθμοδείκτης Συχνότητα Εμφάνισης Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Κέρδους (profit margin) 2 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 5 (return on assets) Αριθμοδείκτης απόδοσης μετά φόρου 1 (after-tax rate of return) Operating profit to paid-in capital ratio 1 Pre-tax net profit to paid-in capital ratio 1 Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανά Μετοχή 5 (Earnings Per Share Ratio) Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Κέρδους Εκµετάλλευσης 2 (operating profit margin) Αριθμοδείκτης Αύξησης Κέρδους (growth rate) 1 43

45 Αριθμοδείκτης Αύξησης Καθαρού Κέρδους προ Φόρων 1 (after-tax net profit growth rate) Revenue growth rate 1 Αριθμοδείκτης Αύξησης του Συνολικού Ενεργητικού 2 (growth rate of total assets) Αριθμοδείκτης Αύξησης της Απόδοσης του Συνολικού 1 Ενεργητικού (growth in the total returns on assets) Αριθμοδείκτης Απόδοσης Ιδίων Κεφαλαίων 4 (return on equity) Αριθμοδείκτης Χρέους προς Σύνολο Ενεργητικού 5 (debt to assets ratio) Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις προς Πάγια Περιουσιακά 2 Στοιχεία (long-term funds to fixed assets ratio) Αριθμοδείκτης Εξάρτησης από Δανεισμό 1 (dependence on borrowing) Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων 4 (inventory turnover ratio) Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων 4 (accounts receivable turnover ratio) Αριθμοδείκτης Συνολικής Κυκλοφοριακής Ταχύτητας 3 (total asset turnover ratio) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Παγίων 3 (Fixed Asset Turnover Ratio) Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Καθαρής Θέσης ή 3 Ιδίου Κεφαλαίου (Net Worth Turnover Ratio) Αριθµοδείκτης Γενικής ή Άµεσης Ρευστότητας 7 (Current ratio) Αριθµοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας (Acid test ratio) 5 Αριθμοδείκτης Κάλυψης των Ετήσιων Τόκων 2 (times interest earned ratio) Αριθμοδείκτης Κάλυψης Τόκων (Interest Coverage ratio) 1 Cost expense profit margin 1 Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορούντος Ενεργητικού 1 (Current asset turnover) Κυκλοφορούν Ενεργητικό/ Σύνολο Ενεργητικού 1 (Operation asset over total asset) 44

46 Αριθμοδείκτης Ποιότητας Κέρδους (Profit quality index) 1 Καθαρές Ταμειακές Ροές/ Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 1 (Net operating cash flow over current Liabilities) Καθαρές Ταμειακές Ροές/ Συνολικές Υποχρεώσεις 1 (Net operating cash flow over total Liabilities) Αριθμοδείκτης Συνολικών Ταμειακών Ροών 3 (Total cash flow ratio) Αριθμοδείκτης Πωλήσεων Ταμειακών Ροών 1 (Sales cash flow ratio) Αριθμοδείκτης Ανάκτησης Συνόλου Ενεργητικού 1 (Total asset cash recovery ratio) Αριθμοδείκτης Διαρθρώσεως Κεφαλαίου (structure ratios) 1 Log(Σύνολο Ενεργητικού) (Log(total asset)) 1 Αριθμοδείκτης Παγίων Περιουσιακών Στοιχείων 1 (Fixed asset ratio) Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας (Κέρδος/ Πωλήσεις) 1 (Profitability (Profit/Value of sales)) Αριθμοδείκτης Προστιθέμενης Αξίας (Ακαθάριστη 1 Προστιθέμενη Αξία/ ) (Value Added (Gross Value Added (10^3 eurw)/no. Of employees)) Αριθμοδείκτης Αυτονομίας (Ίδια Κεφάλαια/ Σύνολο 1 Ενεργητικού) (F. Autonomy (Equity/ Value of assets)) Αριθμοδείκτης Ρευστότητας 1 (Liquidity (Floating Liabilities/ Floating Assets)) Days sales outstanding 1 Days sales inventory 1 Λειτουργικά Έσοδα/ Κεφαλαιακό Απόθεμα 1 (Operating income to capital stock ratio) Κέρδη προ Φόρου/ Κεφαλαιακό Απόθεμα 1 (Profit before tax to capital stock ratio) Αριθμοδείκτης Κάλυψης Τρέχοντος Χρέους 1 (Current cash debt coverage ratio) Αριθμοδείκτης Επάρκειας Ταμειακών Ροών 1 (Cash flow adequacy ratio) Αριθμοδείκτης Επανεπένδυσης Ταμειακών Ροών 1 (Cash flow reinvestment ratio) 45

47 Αριθμοδείκτης Μερισματικής Απόδοσης ανά Μετοχή 2 (Dividend per share) Αριθμοδείκτης Μερισματικής Απόδοσης (Dividend yield) 1 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Επενδυόμενου Κεφαλαίου 1 (Return on invested capital) Κέρδη προ Τόκων και Φόρων 1 (Earnings before interest and taxed margin) Κέρδη προ Τόκων, Φόρων, Επενδυτικών Αποτελεσμάτων και 1 Αποσβέσεων (Earnings before interest, taxed, depreciation and amortization margin) Αριθμοδείκτης Καθαρού Κέρδους (Net profit margin) 1 Net operating profit less adjusted taxes margin 1 Debtor collection period (in days) 1 Κεφάλαιο Κίνησης/ Σύνολο Ενεργητικού 1 (Working capital over total assets) Καθαρό Χρέος/ Ίδια Κεφάλαια 1 (Net debt over equity) Σύνολο Υποχρεώσεων/ Ίδια Κεφάλαια 1 (Total liabilities over equity) Υποχρεώσεων/ Ίδια Κεφάλαια 1 (Current liabilities over equity) Σύνολο Υποχρεώσεων/ Σύνολο Ενεργητικού 1 (Total liabilities over total assets) Interest cover 1 Market capitalization over total liabilities 1 Πολλαπλασιαστής Κερδών (Τιμή/ Κέρδη) 1 (Price earnings ratio) Απαιτήσεις/ Σύνολο Ενεργητικού 1 (Accounts receivable (short term)/ total assets) Κυκλοφορούν Ενεργητικό/ Σύνολο Ενεργητικού 1 (Current assets/total assets) Κέρδη προ Τόκων και Φόρων/ Τόκοι 1 (Earnings before interest and taxes/ interest) Κέρδη προ Φόρων/ Καθαρές Πωλήσεις 1 (Earnings before taxes/ net sales) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Καθαρού Κεφαλαίου Κίνησης 1 46

48 (Net Working capital turnover ratio) Κέρδη προ Τόκων και Φόρων/ Καθαρές Πωλήσεις 2 (Earnings before interest and taxes/ net sales) Μικτά Κέρδη / Καθαρές Πωλήσεις 1 (Gross profit/ net sales) Κέρδη προ Φόρων/ Ίδια Κεφάλαια 1 (Earnings before taxes/ equity) Αριθμοδείκτης Αύξησης Καθαρού Κέρδους 1 (Net profit growth rate) Αποθέματα/ Σύνολο Ενεργητικού 1 (Inventory/ total assets) Βραχυπρόθεσμα Χρέη/ Συνολικά Χρέη 1 (Short term debt/ total debt) Long term assets (net)/ equity 1 Ρυθμός Ανάπτυξης Πωλήσεων (Sales growth rate) 1 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Συνολικών Κεφαλαίων 1 (Τοtal Capital) Κέρδη προ Τόκων και Φόρων/ Ίδια Κεφάλαια 1 (Earnings before interest and tax/equity) Κέρδη προ Τόκων και Φόρων/ Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 1 (Earnings before interest and tax/current liabilities) Κέρδη προ Τόκων και Φόρων/ Καθαρό Απασχολούμενο 1 Κεφάλαιο (Earnings before interest and tax/net capital employed) Κέρδη προ Τόκων και Φόρων/ Κύκλος Εργασιών 1 (Earnings before interest and tax/ turnover) Κέρδη προ Φόρων/ Καθαρό Απασχολούμενο Κεφάλαιο 1 (After tax profit/ net capital employed) Κέρδη μετά Φόρου/ Ίδια Κεφάλαια (After tax profit/equity) 1 Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία/ Ίδια Κεφάλαια 1 (Fixed assets/ equity) Πάγια Περιουσιακά Στοιχεία/ Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις 1 (Liquid assets/ current liabilities) Κεφάλαιο Κίνησης/ (Κυκλοφορούν Ενεργητικό- 1 Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις) (Working capital/ (current assets-currents liabilities)) 47

49 Χρέη/ Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις (Debtors/ currents liabilities) Τόκοι που Χρεώθηκαν για όλα τα Δάνεια / Κέρδη προ Τόκων και Φόρων (Interest charged on all loans/ earnings before interest and tax) Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις/ Ενεργητικό (Currents liabilities/ net assets) Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις/ Καθαρό Απασχολούμενο Κεφάλαιο (Current liabilities/ net capital employed) Μεσαία και Μακροχρόνια Δάνεια/ Καθαρό Απασχολούμενο Κεφάλαιο (Medium and long-term loans/ net capital employed) Κυκλοφορούν Ενεργητικό/Ενεργητικό (Current assets/ net assets) Κυκλοφορούν Ενεργητικό/ Ίδια Κεφάλαια (Current assets/ equity) Κυκλοφορούν Ενεργητικό/ Καθαρό Απασχολούμενο Κεφάλαιο (Current assets/ net capital employed) Κυκλοφορούν Ενεργητικό/ Ίδια Κεφάλαια (Liquid assets/ equity) Log (days-debtors) 1 Κύκλος Εργασιών/ Ενεργητικό (Turnover/net assets) 1 Βραχυπρόθεσμα Δάνεια/ Κέρδη προ Τόκων και Φόρων 1 (Short-term loans/ earnings before interest and tax) Tax-trend 1 After tax profit- trend 1 Debtors-trend 1 Creditor-trend 1 Interest charged on all loans-trend 1 Short-term loans-trend 1 Liquid assets-trend 1 48

50 Από το συγκεντρωτικό πίνακα φαίνεται ότι οι περισσότερο χρησιμοποιούμενοι χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες είναι οι εξής: 1. Αριθμοδείκτης Γενική Ρευστότητας (Current Ratio) 2. Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας (Acid Test Ratio) 3. Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού (Return on Assets) 4. Αριθμοδείκτης Απόδοσης Ιδίων Κεφαλαίων (Return on Equity) 5. Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων (Accounts Receivable Turnover Ratio) 6. Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων (Inventory Turnover Ratio) 7. Αριθμοδείκτης Χρέους προς Σύνολο Ενεργητικού (Debt to Assets Ratio) 8. Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή (Earnings per Share Ratio) 49

51 3. Ο Κατασκευαστικός Κλάδος στο Ηνωμένο Βασίλειο 3.1. Συμβολή του κατασκευαστικού κλάδου στην οικονομία [22] Ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ο μεγαλύτερος και ο πιο σημαντικός κλάδος της βιομηχανίας του Ηνωμένου Βασιλείου, συνδέεται στενά με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, ενώ η σημασία του για τη διαμόρφωση τάσεων και εξελίξεων στα μεγέθη της οικονομίας είναι αδιαμφισβήτητη, αποδίδοντας 81 δισεκατομμύρια κάθε χρόνο ( 203 δισεκατομμύρια όσο αναφορά τον κύκλο εργασιών). Η πρωτεύουσα θέση του στην Βρετανική Οικονομία αναδεικνύεται και από τη συμμετοχή των κατασκευών στη διαμόρφωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), η οποία τα τελευταία χρόνια ήταν της τάξεως του 8%. Η συμβολή του αυτή είναι τρεις φορές μεγαλύτερη από τη συμβολή της γεωργίας. Ο κλάδος αντιπροσωπεύει κατά το ήμισυ το σύνολο των επενδύσεων που πραγματοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο συνολικός αριθμός εταιριών που τον απαρτίζουν ανέρχεται στις και απασχολεί περίπου 2,4 εκατομμύρια άτομα, σε περισσότερα από 700 είδη θέσεων εργασίας. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια οικονομική κρίση, επηρέασε την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου και με τη σειρά της οδήγησε στην ύφεση της κατασκευαστικής του δραστηριότητας. Ωστόσο, ο κατασκευαστικός κλάδος έχει δείξει σημάδια ανάκαμψης και αναμένεται στο μέλλον να παρουσιάσει ακόμη μεγαλύτερη άνοδο, μετατοπίζοντας μάλιστα το ενδιαφέρον του από το βορρά προς το νότο και την ανατολή. 50

52 Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία [11], [12] Ο καλύτερος τρόπος για να μετρηθεί η συμβολή του κάθε κλάδου στην οικονομία είναι μέσω της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του κατασκευαστικού κλάδου του Ηνωμένου Βασιλείου, σε τιμές του 2010 και ως ποσοστό της συνολικής οικονομίας. Το 2010, η Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του κλάδου των κατασκευών ήταν 90,7 δισεκατομμύρια, αποτελούσε δηλαδή το 7,0% του συνόλου της οικονομίας. Το μέγεθος της κατασκευαστικής δραστηριότητας ως ποσοστό του ΑΕΠ είχε παραμείνει σχετικά σταθερό κατά την περίοδο Πίνακας 3.1: Συμβολή του κατασκευαστικού κλάδου στην οικονομία Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (σε τιμές του 2010) ( bn) Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του Κατασκευαστικού Κλάδου (Construction GVA ( bn)) % Μεταβολή (change) Συμβολή του Κατασκευαστικού Κλάδου στο Σύνολο της Οικονομίας (Construction as % of total economy) % % 6.3% % 6.4% % 6.5% % 6.8% % 7.0% % 7.2% % 7.4% % 7.4% % 7.5% % 7.7% % 7.6% % 7.0% % 7.0% Πηγή: Blue Book 2011, Series ABML and KKI3 HMT, GDP Deflato 51

53 Απασχόληση [11], [12] Το Σεπτέμβριο του 2011 οι θέσεις εργασίας στον τομέα των κατασκευών ήταν 2.07 εκατ., δηλαδή αντιστοιχούσαν στο 6,6% του συνολικού αριθμού των θέσεων εργασίας. Πίνακας 3.2: Θέσεις εργασίας στον κλάδο των κατασκευών του Ηνωμένου Βασιλείου Θέσεις Εργασίας στον Κατασκευαστικό Κλάδο (Construction workforce Jobs) (millions) % των Συνολικών Θέσεων Εργασίας (% of all jobs) % % % % % ,0% % % % % % % % Πηγή: ONS Nomis Database, Workforce Jobs 3.2. Το αντίκτυπο της ύφεσης στον κατασκευαστικό κλάδο [11], [12] Το αντίκτυπο της ύφεσης στην παραγωγή [11], [12] Η παραγωγή στην κατασκευαστική βιομηχανία του Ηνωμένου Βασιλείου μειώθηκε ταχύτερα από το ΑΕΠ της συνολικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της ύφεσης και ανέκαμψε ταχύτερα από την οικονομία ως σύνολο κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων τριμήνων του Στο 3ο τρίμηνο του 2011, η παραγωγή του κατασκευαστικού κλάδου μειώθηκε και πάλι. 52

54 Γενικά η παραγωγή στην κατασκευαστική βιομηχανία είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητη. Για παράδειγμα η κακοκαιρία που αντιμετώπισε το μεγαλύτερο μέρος της χώρας το χειμώνα του 2010/11 είχε σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή. Πίνακας 3.3: Παραγωγή του κατασκευαστικού κλάδου, Ηνωμένο Βασίλειο 1 ο τρίμηνο του ο τρίμηνο του 2011 Παραγωγή του κατασκευαστικού κλάδου (Construction) Συνολικό ΑΕΠ (Total GDP) 2007 Q1 4.3% 2.3% 2007 Q2 3.0% 3.3% 2007 Q3 0.7% 4.3% 2007 Q4 0.5% 4.3% 2008 Q1 0.5% 2.9% 2008 Q2-0.6% 0.7% 2008 Q3-2.4% -2.3% 2008 Q4-8.9% -5.1% 2009 Q1-16.1% -6.6% 2009 Q2-16.6% -6.0% 2009 Q3-12.9% -4.1% 2009 Q4-7.9% -1.2% 2010 Q1-0.8% 0.9% 2010 Q2 10.0% 2.5% 2010 Q3 12.8% 3.0% 2010 Q4 10.9% 1.9% 2011 Q1 8.0% 1.7% 2011 Q2 2.8% 0.5% 2011 Q3-0.1% 0.3% 2011 Q4 0.7% 0.5% Πηγή: ONS, UK Output, Income and Expenditure Series CGCE and L2N8 53

55 Γράφημα 3.1: Παραγωγή του κατασκευαστικού κλάδου Ετήσιος ρυθμός αύξησης Πηγή: ONS, UK Output, Income and Expenditure Series CGCE and L2N8 Γράφημα 3.2: Αξία των παραγγελιών για νέες κατασκευές που λαμβάνονται από τους κύριους αναδόχους στη Μεγάλη Βρετανία, 1 ο τρίμηνο ο τρίμηνο 2011 Πηγή: ONS, UK Output, Income and Expenditure Series CGCE and L2N8 54

56 Το παραπάνω διάγραμμα δείχνει την αξία των παραγγελιών για νέες κατασκευές που λήφθηκαν από τους κύριους αναδόχους στη Μεγάλη Βρετανία, από το 1 ο τρίμηνο του 2007 έως το 3 ο τρίμηνο του Αυτό δείχνει ότι κατά το 1 ο τρίμηνο του 2007, η αξία των νέων παραγγελιών από τον ιδιωτικό τομέα ήταν σχεδόν τριπλάσια από αυτή από το δημόσιο τομέα. Στο 1 ο τρίμηνο του 2009, οι νέες παραγγελίες από τον ιδιωτικό τομέα είχαν μειωθεί λιγότερο από το μισό από όσο είχαν μειωθεί το Το αντίκτυπο της ύφεσης στην κατασκευή κατοικιών [11], [12] Η ύφεση είχε ιδιαίτερα μεγάλο αντίκτυπο στην κατασκευή κατοικιών. Στον πίνακα και στο γράφημα που ακολουθούν εμφανίζεται ο αριθμός των κατοικιών που κατασκευάστηκε μεταξύ του 1 ου τριμήνου του 2007 και του 1 ου τριμήνου του Ο αριθμός των ιδιωτικών επιχειρήσεων, που δραστηριοποιούταν στον τομέα αυτό μειώθηκε περισσότερο από 70% μεταξύ του 1 ου τριμήνου του 2007 και του 1 ου τριμήνου του Πίνακας 3.4: Κατασκευή κατοικιών, Ηνωμένο Βασίλειο 1 ο τρίμηνο ο τρίμηνο 2011 Τρίμηνα Ιδιωτικές Επιχειρήσεις (Private Enterprise) Εγγεγραμμένοι Ιδιοκτήτες (Registered Social Landlords) Τοπικές Αρχές (Local Authorities) Σύνολο (Total) 2007 Q1 53,050 11, , Q2 51,560 6, , Q3 49,100 6, , Q4 44,310 6, , Q1 35,110 12, , Q2 33,860 7, , Q3 19,420 5, , Q4 15,090 4, , Q1 15,430 8, , Q2 20,050 5, , Q3 24,100 6, , Q4 20,160 6, ,380 55

57 2010 Q1 24,890 9, , Q2 28,870 8, , Q3 26,520 6, , Q4 19,040 4, , Q1 24,640 9,510 1,000 35,150 Πηγή: DCLG, House building Γράφημα 3.3: Κατασκευή κατοικιών, Ηνωμένο Βασίλειο 1 ο τρίμηνο ο τρίμηνο 2011 Πηγή: DCLG, House building Το αντίκτυπο της ύφεσης στην απασχόληση [11], [12] Ο παρακάτω πίνακας και το ακόλουθο διάγραμμα δείχνουν τον αριθμό των θέσεων εργασίας στον κλάδο των κατασκευών ανά τρίμηνο από το Ο αριθμός αυτός μειώθηκε από 2.34 εκατ. το Μάρτιο του 2007 σε 2.07 εκατ. τον Σεπτέμβριο του Υπάρχουν μόνο τέσσερα τρίμηνα από το 2007, όπου ο αριθμός τους αυξήθηκε. Γενικά ο αριθμός των θέσεων απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών ως ποσοστό του συνολικού αριθμού των θέσεων απασχόλησης μειώθηκε από 7,3% το Μάρτιο 2007 στο 6,6% το Σεπτέμβριο του

58 Πίνακας 3.5: Θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο, Ηνωμένο Βασίλειο Μάρτιος Σεπτέμβριος 2011 Θέσεις Εργασίας στον Κατασκευαστικό Κλάδο (Construction Workforce jobs) (millions) % των Συνολικών Θέσεων Εργασίας (% of total Workforce jobs) 2007 March % 2007 June % 2007 Sept % 2007 Dec % 2008 March % 2008 June % 2008 Sept % 2008 Dec % 2009 March % 2009 June % 2009 Sept % 2009 Dec % 2010 March % 2010 June % 2010 Sept % 2010 Dec % 2011 March % 2011 June % 2011 Sept Πηγή: ONS, Nomis Database, Workforce jobs 57

59 Γράφημα 3. 4: Θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο Πηγή: ONS, Nomis Database, Workforce jobs 58

60 4. Χρηματοοικονομική Ανάλυση Κατασκευαστικών Ομίλων 4.1. Carillion Group plc [24], [25], [26] Γενικά Στοιχεία Ο Carillion plc είναι ένας από τους κορυφαίους ομίλους παροχής υπηρεσιών υποστήριξης και μία από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρίες του Ηνωμένου Βασιλείου. Απασχολεί περίπου άτομα και έχει ετήσια έσοδα της τάξης των 5 δισ. Η δραστηριότητα του επεκτείνεται σε όλη τη Βρετανία και την Ευρώπη, τον Καναδά, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Καραϊβική. Για το έτος 2011 ο όμιλος βρίσκεται στην δεύτερη θέση, τόσο σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κύκλου εργασιών όσο και σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κέρδους. Η επιτυχία του ομίλου είναι αποτέλεσμα της μοναδικής του προσέγγισης που βασίζεται στις μακροχρόνιες σχέσεις με τους πελάτες της, στις αξίες της, στη διαφάνεια, στη συνεργασία, στην αμοιβαία εξάρτηση, στην επαγγελματική παράδοση, στη βιώσιμη και κερδοφόρα ανάπτυξη και στην καινοτομία. Διατηρεί ένα χαρτοφυλάκιο βραβευμένων εργασιών σε τομείς ζωτικής σημασίας για την κοινωνία: 59

61 την υγεία, την εκπαίδευση και αναγέννηση αγροτικών και αστικών περιοχών, των οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων και την άμυνα. Ο όμιλος Carillion plc δραστηριοποιείται στους εξής τομείς: Επαγγελματικά Ακίνητα: Κατασκευή κτιρίων κεντρικών γραφείων, με πρωτοποριακή αρχιτεκτονική, όραμα και τεχνογνωσία Άμυνα: Κατασκευή κατοικιών για στρατιωτικούς και τις οικογένειες τους, τεχνικές επιθεωρήσεις των αεροδρομίων, κατασκευή και τακτική συντήρηση των εγκαταστάσεων ΥΕΘΑ, λήψη μέτρων για καταπολέμηση της τρομοκρατίας και προστασία από έκρηξη βόμβας από εξειδικευμένους συμβούλους Εκπαίδευση: Κατασκευή σχολείων, κολλεγίων και πανεπιστημίων με ενσωματωμένη τεχνολογία και ευφυή συστήματα για αυτόνομη μάθηση, καθώς και εγκαταστάσεις για αθλητικές και άλλες δραστηριότητες Υγεία: Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση νοσοκομείων, ψυχιατρικών κλινικών και κέντρων θεραπείας Σιδηροδρομικά Έργα: Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση σιδηροδρόμων και βασικών υποδομών Αναγέννηση: Δημιουργία νέων κοινοτήτων από το μηδέν, εμπορικών κέντρων και κατάλληλων εγκαταστάσεων για την ενίσχυση και ανάπτυξη αστικών και αγροτικών περιοχών Αυτοκινητόδρομοι και Εθνικές Οδοί Διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και παροχή λύσεων τόσο σε άτομα όσο και σε πολυεθνικές εταιρίες Υδραυλικά και Αντιπλημμυρικής Προστασίας Έργα Βιομηχανία: Σχεδιασμός, κατασκευή και προμήθεια πυρηνικών κτιρίων (αποθήκες αποβλήτων, εγκαταστάσεις διακίνησης καυσίμων και εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων) Σχεδιασμός, κατασκευή, χρηματοδότηση και λειτουργία φυλακών και δικαστηρίων Διαχείριση Στόλου Οχημάτων (Fleet Management) Παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας: Σχεδιασμός κατασκευή και συντήρηση έργων υποδομής (φυσικό αέριο, νερό, ηλεκτρική ενέργεια και τηλεπικοινωνίες) 60

62 Ο όμιλος Carillion plc αποτελείται από 252 θυγατρικές εταιρίες: Πίνακας 4.1: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Carillion Group plc CARILLION JM LIMITED CARILLION DRIVESAFE LIMITED HIGHWAYS CONSTRUCTION,LIMITED CARILLION CONSTRUCTION (TRINIDAD & TOBAGO) LIMITED ALFRED BOOTH & COMPANY LIMITED EVERPRIME LIMITED WALTER LAWRENCE LIMITED CARILLION PROFESSIONAL SERVICES LIMITED E.THOMAS AND COMPANY LIMITED DERWENT PARTNERSHIP HOMES LIMITED CARILLION CONSTRUCTION (CONTRACTS) U.K. FASTRACK LIMITED LIMITED CARILLION HI-TECH LIMITED G4S JOINT VENTURES (FAZAKERLEY) LIMITED CARILLION FINANCE LIMITED AVERY HILL DEVELOPMENTS LIMITED JOHNSTON CONSTRUCTION LIMITED AVERY HILL DEVELOPMENTS HOLDINGS LIMITED CARILLION SYSTEMS LIMITED CENTRAC LIMITED FREDERICK COYLE & COMPANY LIMITED G T RAILWAY MAINTENANCE LIMITED CARILLION CAPITAL PROJECTS LIMITED CARILLION PRIVATE FINANCE LIMITED CLEARCLUSTER LIMITED CARILLION SERVICES LIMITED CARILLION REGIONAL CONSTRUCTION LIMITED ENVIROS LIMITED STEPHENSON MAINTENANCE LIMITED DUDLEY BOWER & CO. LIMITED HASSALL HOMES (WESTERN) LIMITED CARILLION GB LIMITED MCALPINE INFRASTRUCTURE SERVICES LIMITED G T RAILWAY MAINTENANCE HOLDINGS LIMITED CARILLION CONSTRUCTION (LONDON) LIMITED CARILLION MANAGED SERVICES LIMITED HASSALL HOMES (DALES) LIMITED WEAVERBRIDGE LIMITED CARILLION INSURANCE ADVISERS LIMITED CARILLION HIGHWAY MAINTENANCE LIMITED K E MILLARD & CO LIMITED CARILLION LAWLEY LIMITED HALL & TAWSE NORTHERN LIMITED UK HIGHWAYS SERVICES LIMITED MILLARD DEVELOPMENTS LIMITED SOVEREIGN HOSPITAL SERVICES LIMITED CARILLION INTERNATIONAL 2006 LIMITED EDUCATION CARE AND DISCIPLINE LIMITED J.F. MILLER PROPERTIES LIMITED CARILLION (DENMARK) LIMITED RAINE LIMITED ENVIROS MANAGEMENT SERVICES LTD. TICKNER & EMMERTON LIMITED SWANBEACH LIMITED PME TECHNICAL SERVICES LIMITED TREHARNE BELL LIMITED CARILLION FLEET MANAGEMENT LIMITED TECHNOS LIMITED E. FLETCHER BUILDERS (NORTH WEST) LIMITED MOWLEM ENVIRONMENTAL SCIENCES GROUP LIMITED C. PRICE & SON LIMITED PROBY LIMITED CARILLION (SINGAPORE) LIMITED ALBA MANAGEMENT CONSULTANTS LIMITED DUDLEY BOWER GROUP PLC ENSURER LIMITED GOODPRIDE LIMITED POWERONLINE LIMITED PLUMB INTERIORS CONTRACTING LIMITED WYSEPROPERTY CARILLION INTERNATIONAL LIMITED FORMSOLE LIMITED CARILLION CONSTRUCTION LIMITED EDUCATION CARE AND DISCIPLINE THREE LIMITED CARILLION INSURANCE BROKERS LIMITED A.H. BALL & COMPANY LIMITED WALTER LAWRENCE HOMES NORTH LIMITED UK POWER CONSTRUCTION LTD WALTER LAWRENCE HOMES LIMITED PLANNED MAINTENANCE GROUP LIMITED 61

63 BORDER HOMES (CUMBRIA) LIMITED CARILLION TRUSTEES LIMITED MARCHWIEL PROPERTIES LIMITED CARILLION QUEST TRUSTEE LIMITED SOVEREIGN CONSULTANCY SERVICES LIMITED CARILLION CR LIMITED WAINWRIGHT & GIBSON LIMITED CARILLION HOLDINGS LIMITED POCO PROPERTIES LIMITED CHURCHWARD RESIDENTIAL LIMITED CARILLION UTILITY SERVICES LIMITED ALFRED MCALPINE HOLDCO LIMITED PLANNED MAINTENANCE ENGINEERING LIMITED CARILLION NOMINEES LIMITED MARCHWIEL DEVELOPMENTS LIMITED CARILLION AQUMEN MANAGEMENT SERVICES LIMITED THE CARILLION CONSTRUCTION COMPANY PME PARTNERSHIPS LIMITED (EAST AFRICA) LIMITED WALTER LAWRENCE& SON LIMITED CARILLION GROUP LIMITED CARILLION DEVELOPMENTS 2006 LIMITED MONTERAY LIMITED P HASSALL LIMITED SOVEREIGN HARBOUR WATERFRONT HOLDINGS LIMITED P HASSALL (KINVER) LIMITED CARILLION HORTONS' DEVELOPMENTS (NORTON) LIMITED DERBYSHIRE BUILDERS LIMITED THE EDUCATION SUPPORT COMPANY HOLDINGS (LEEDS) LIMITED POCO DEVELOPMENTS LIMITED ENVIROS GROUP LIMITED ELECTRIC CONTRACTS (LONDON & PROVINCES) EAST LEAKE SCHOOLS (HOLDINGS) LIMITED LIMITED CARILLION SUPPORT SERVICES & INVESTMENTS LIMITED MODERN COURTS HOLDINGS (EAST ANGLIA) LIMITED CARILLION CONSTRUCTION (WEST INDIES) ELLENBROOK HOLDINGS LIMITED LIMITED CARILLION AM GOVERNMENT LIMITED CARILLION PROPERTY SERVICES LIMITED ALFRED MCALPINE BUILDING SERVICES LIMITED LODGE PARK LIMITED AM SECRETARIES LIMITED CARILLION RICHARDSON THANET PHASE 2 LIMITED UNIT HOMES (NORTHAMPTON) LTD. CARILLION FLEET LEASE LIMITED CARILLION SECRETARIAT LIMITED LAWGRA (NO.975) LIMITED CARILLION (CONTRACTS) INTERNATIONAL BRISTOL ROAD INVESTMENTS LIMITED LIMITED CARILLION PROJECT SERVICES HOLDINGS ASPIRE DEFENCE SERVICES LIMITED LIMITED ALFRED MCALPINE SLATE LIMITED CARILLION RICHARDSON THANET LIMITED ALFRED MCALPINE CONSTRUCTION LIMITED ASPIRE DEFENCE HOLDINGS LIMITED ALFRED BOOTH PROPERTIES LIMITED CARILLION NUCLEAR SERVICES LIMITED STIELL FACILITIES LIMITED THE HOSPITAL COMPANY (OXFORD JOHN RADCLIFFE) HOLDINGS LIMITED CARILLION ASSET MANAGEMENT LIMITED SHEPPEY ROUTE (HOLDINGS) LIMITED WALTER LAWRENCE DEVELOPMENTS LIMITED SOVEREIGN HARBOUR WATERFRONT LIMITED PLUMB OFFICE INTERIORS LIMITED CARILLION CONSULTING UK LIMITED EASTBOURNE HARBOUR COMPANY LIMITED MODERN SCHOOLS (EXETER) HOLDINGS LIMITED P. HASSALL (MIDLANDS) LIMITED RAVENSBOURNE HEALTH SERVICES (HOLDINGS) LIMITED CARILLION TECHNICAL SERVICES KEY HEALTH SERVICES HOLDINGS 62

64 (INSTALLATION) LIMITED CARILLION OVERSEAS LIMITED CARILLION MANAGEMENT LIMITED MOWLEM REGIONAL CONSTRUCTION LIMITED CARILLION CONSTRUCTION OVERSEAS LIMITED ERNEST IRELAND CONSTRUCTION LIMITED CARILLION ASSETS LIMITED CARILLION (AM) LIMITED MARCHWIEL INVESTMENTS LIMITED CARILLION PROJECT INVESTMENTS LIMITED MAPLE OAK LIMITED ALFRED MCALPINE ASSET MANAGEMENT SERVICES LIMITED CARILLION UTILITY SERVICES GROUP LIMITED ALFRED MCALPINE PENSION TRUSTEES LIMITED MCALPINE PROJECT INVESTMENTS LIMITED W A INVESTMENTS LIMITED CARILLION AM DEVELOPMENTS LIMITED ENVIROS CONSULTING LIMITED L.G. WILSON (BUILDERS) LIMITED CARILLION INTERNATIONAL (CONSTRUCTION PROJECTS) LIMITED INSPIREDSPACES LIMITED AM NOMINEES LIMITED ASPINWALL & COMPANY LIMITED JOHN MOWLEM CONSTRUCTION PLC MCALPINE BUSINESS SERVICES LIMITED WALTER LAWRENCE HOUSING INVESTMENTS LIMITED WAKEREMOTE LIMITED SOVEREIGN HARBOUR LIMITED CARILLION SWINDON LIMITED WINNER DEVELOPMENTS LIMITED CARILLION UTILITY SERVICES S.E. LIMITED BUILDING ENVIRONMENTAL HYGIENE LIMITED ALFRED MCALPINE SLATE HOLDINGS LIMITED CHURCHWARD PLC ILKLEY & PETERBOROUGH PROPERTIES LIMITED POSTWORTH LIMITED (ADDENBROOKES) LIMITED CARILLION RICHARDSON WORCESTER LIMITED MODERN SCHOOLS (BARNSLEY) HOLDINGS LIMITED CARILLION RICHARDSON ANCHORWOOD LIMITED CLINICENTA LIMITED MODERN SCHOOLS (REDCAR AND CLEVELAND) HOLDINGS LIMITED MODERN HOUSING SOLUTIONS (PRIME) LIMITED CARILLIONENTERPRISE LIMITED THE HOSPITAL COMPANY (QAH PORTSMOUTH) HOLDINGS LIMITED THE MANAGEMENT COMPANY (CASTLEGATE) LIMITED CARILLION ASP LIMITED CARILLION RICHARDSON CWMBRAN LIMITED CARILLION (ASPIRE SERVICES) HOLDINGS LIMITED CARILLION (ASPIRE CONSTRUCTION) HOLDINGS LIMITED CARILLION (ASPIRE CONSTRUCTION) HOLDINGS NO.2 LIMITED CARILLION (ASPIRE CONSTRUCTION) LIMITED CARILLION (ASPIRE SERVICES) HOLDINGS NO.2 LIMITED CARILLION (ASPIRE SERVICES) LIMITED CARILLION PRIVATE FINANCE (HEALTH) LIMITED CARILLION PRIVATE FINANCE (EDUCATION) LIMITED CARILLION PRIVATE FINANCE (TRANSPORT) LIMITED CARILLION PRIVATE FINANCE (SECURE) LIMITED CARILLION PRIVATE FINANCE (DEFENCE) LIMITED LODGE PARK COMMERCIAL DEVELOPMENTS LIMITED EASTBURY PARK (HOLDINGS) LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (LINCOLNSHIRE) HOLDINGS LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (LINCOLNSHIRE) LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (DERBY) HOLDINGS LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (LEICESTER) HOLDINGS LIMITED CARILLION WYSE HOLDINGS LIMITED INSPIREDSPACES STAG (PSP1) LIMITED OAKLANDS OFFICE PARK (MANAGEMENT) LIMITED INSPIREDSPACES NOTTINGHAM (PSP1) LIMITED INSPIREDSPACES NOTTINGHAM (PSP2) LIMITED INSPIREDSPACES NOTTINGHAM LIMITED INSPIREDSPACES NOTTINGHAM (PROJECTCO1) 63

65 TBV POWER LIMITED QUANTISCI LIMITED CARILLION CONSTRUCTION (NOMINEES) LIMITED CARILLION SPECIALIST SERVICES LIMITED TPS CONSULT LIMITED CARILLION PROFESSIONAL SERVICES INTERNATIONAL LIMITED CARILLION REGENERATION LIMITED SCHAL INTERNATIONAL MANAGEMENT LIMITED CASTLECROFT HOTEL LIMITED EURAILSCOUT GB LIMITED CARILLION SERVICES 2006 LIMITED MOWLEM TECHNICAL SERVICES (HOLDINGS) LIMITED PLANNED MAINTENANCE SPECIAL SERVICES LIMITED TPS PORTUGAL LIMITED FRIERN PARK LIMITED CITY SPECIAL WASTE LIMITED LIMITED INSPIREDSPACES NOTTINGHAM (HOLDINGS1) LIMITED INSPIREDSPACES TAMESIDE (PSP2) LIMITED INSPIREDSPACES TAMESIDE (PSP1) LIMITED ALFRED MCALPINE CONSTRUCTION ISLE OF MAN LIMITED MACNIL LIMITED GLASGOW STOCKHOLDERS TRUST PUBLIC LIMITED COMPANY CARILLION (AMBS) LIMITED EAGLE HOMES (SCOTLAND) LIMITED MOWLEM SCOTLAND LIMITED AMAC 2 LIMITED STIELL DEVELOPMENTS LIMITED STIELL INFRAMAN LIMITED CARILLION (AMBS) HOLDINGS LIMITED CARILLION AM ENERGY LIMITED AMBS 1 LIMITED BARCLAY MOWLEM (ASIA) LIMITED Από τα σημαντικότερα έργα του ομίλου είναι τα εξής: η Royal Opera House, το μουσείο Tate Modern, Grand Mosque στο Ομάν, το μετρό της Κοπεγχάγης, τον πύργο Beetham στο Μάντσεστερ, νέες εγκαταστάσεις για το Νοσοκομείο John Radcliffe, το Yas Marina Hotel στο Άμπου Ντάμπι. 64

66 Τιμή Δείκτη Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Γράφημα 4.1: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Carillion Group plc Garillion Group plc Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη ,8655 1,0161 0,8251 0,7655 0,8402 Ο Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας του ομίλου Carillion Group plc, κατά την πενταετία , δεν εμφανίζει ιδιαίτερες διακυμάνσεις. Το έτος 2007 ο δείκτης λαμβάνει τη μέγιστη τιμή του, ίση με 1,0161, οπότε και παρατηρείται μεγαλύτερος της μονάδας, σε αντίθεση με το προηγούμενο και τα επόμενα έτη. Η μετέπειτα φθίνουσα πορεία του, αιτιολογείται από την αύξηση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων του ομίλου. Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε, ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία διαθέσιμα για να πληρωθούν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, δηλαδή ο όμιλος δεν διαθέτει ισχυρό κεφάλαιο κίνησης και δεν έχει ικανοποιητική κεφαλαιακή συγκρότηση. Το γεγονός ότι δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό τομέα γεννά αμφιβολίες σχετικά με τη βραχυχρόνια ρευστότητα του. Το αυξητικό άλμα μεταξύ των ετών 2006 και 2007 οφείλεται στο γεγονός ότι, αφενός υπήρξε αύξηση των διαθεσίμων του ομίλου και αφετέρου μείωση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών του. 65

67 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.2: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Carillion Group plc Carillion Group plc Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη ,8341 0,9907 0,8004 0,7444 0,8173 Ο Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας του ομίλου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου, παρουσιάζοντας τη μέγιστη τιμή του (0,9907) το έτος 2007 και την ελάχιστη το 2009 (0,7444), η οποία είναι αποτέλεσμα της μείωσης των απαιτήσεων του κυκλοφορούντος ενεργητικού του. Παρατηρείται δηλαδή παρόμοια πορεία με τον Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας, με τη διαφορά ότι οι τιμές εμφανίζονται λίγο μικρότερες, αφού δεν υπολογίζονται τα αποθέματα στον αριθμητή του δεύτερου. Το γεγονός, ότι λαμβάνει τιμές μικρότερες της μονάδας, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο όμιλος μπορεί να παρουσιάσει δυσκολίες στην εξόφληση των πιστωτών και των προμηθευτών του. Ωστόσο η μικρή διακύμανση των τιμών αποκλείει ανησυχητικές τάσεις. 66

68 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Γράφημα 4.3: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Carillion Group plc Carillion Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0, Έτη ,0327 0,0442 0,0351 0,0481 0,0532 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού ακολουθεί μία ανοδική πορεία, με εξαίρεση το έτος 2008, όπου παρατηρείται μια πτώση περίπου της τάξεως του 10%, η οποία οφείλεται σε αύξηση του ενεργητικού της εταιρίας. Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης μετράει την απόδοση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων του ομίλου και επιτρέπει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας του. Ο δείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού φανερώνει την ικανότητας της επιχείρησης να μπορεί να επιζήσει οικονομικά και να προσελκύσει κεφάλαια που προσφέρονται για επένδυση, «ανταμείβοντας» τα ανάλογα. Η ανοδική πορεία του δείκτη είναι κ η επιθυμητή, λαμβάνοντας συνεχώς θετικές τιμές, με ελάχιστη ίση με 0,0327, μέγιστη ίση με 0,0532 και μέση τιμή 0,0427. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του αριθμοδείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που χρησιμοποιούνται από την εταιρεία, οι μέτοχοι έχουν κέρδη (προ φόρων) 4,27. 67

69 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.4: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Carillion Group plc Carillion Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων 0,25 0,2 0,15 0,1 0, Έτη ,1558 0,1877 0,1328 0,1900 0,1940 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων του ομίλου ακολουθεί μια ομαλή πορεία, αφού στη διάρκεια της πενταετίας , εμφανίζει ανοδική τάση, που είναι και η επιθυμητή, η οποία είναι αποτέλεσμα της αύξησης των κερδών του, με εξαίρεση μόνο το έτος 2008 όπου και εμφανίζει την κατώτερη τιμή του. Η πτώση που υφίσταται ο δείκτης δεν οφείλεται σε μείωση των κερδών αλλά σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Η αύξηση αυτή των Ίδιων Κεφαλαίων του ομίλου επιβαρύνει υπέρμετρα το δείκτη, επειδή ο όμιλος δε χρησιμοποιεί τα κεφάλαια του καθ όλη τη διάρκεια τους έτους, αλλά μόνο για ένα τμήμα αυτού. Υπάρχουν λοιπόν αρκετοί λόγοι για τους οποίους ο παραπάνω χρηματοοικονομικός δείκτης πιθανόν να αποτελεί απλά έναν "άχρηστο αριθμό". Ο δείκτης παίρνει μόνο θετικές τιμές, από 0,1328 έως 0,1940, με μέσο όρο 0,1721. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του αριθμοδείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που έχουν επενδύσει οι φορείς του ομίλου σε αυτόν έχουν κέρδη (προ φόρων) 17,21. Ο δείκτης αυτός απεικονίζει την κερδοφόρα δυναμικότητα του ομίλου και συγκεκριμένα την αποδοτικότητα των επενδύσεων των φορέων του. Η τιμή του δείκτη είναι σχετικά χαμηλή, ωστόσο δεδομένης της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης που επικρατεί, κρίνεται θετικά το γεγονός ότι ο όμιλος έχει καταφέρει τουλάχιστον να μην έχει ζημίες. 68

70 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Γράφημα 4.5: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Carillion Group plc Garillion Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων Έτη ,5015 3,8787 3,7359 4,3376 4,0255 Γενικά οι απαιτήσεις αποτελούν τις πωλήσεις επί πιστώσει. Η έννοια του δείκτη είναι ότι δείχνει πόσες φορές εισπράττονται κατά μέσο όρο οι απαιτήσεις της επιχείρησης μέσα στο έτος. Στον όμιλο Carillion Group plc, παρατηρείται πως οι απαιτήσεις εισπράττονται κατά μέσο όρο σε κάθε έτος, από τρεις έως τέσσερις φορές. Είναι εμφανές πως το επιθυμητό είναι να έχουμε υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων που σημαίνει πως ο όμιλος μέσα στο έτος που εξετάζεται εισπράττει πολλές φορές τα χρήματα που του αναλογούν. Ο όμιλος λοιπόν εμφανίζεται να εξασφαλίζει αυτά τα χρήματα το πολύ τέσσερις φορές μέσα στο έτος τα δύο τελευταία έτη της εξεταζόμενης περιόδου ενώ στις υπόλοιπες η ταχύτητα είναι μικρότερη. Οι απαιτήσεις είναι συστατικό στοιχείο του κυκλοφορούντος ενεργητικού και ως εκ τούτου χρησιμοποιούνται κυρίως για κάλυψη βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Συνεπώς χαμηλή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων ενδεχομένως να περιορίσει την δυνατότητα του να ανταποκριθεί έγκαιρα ή πλήρως στις υποχρεώσεις του. Έτσι λοιπόν ο όμιλος, όπως έχουμε δει προηγούμενα, παρουσιάζει χαμηλές τιμές γενικής και ειδικής ρευστότητας. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός της μικρής κυκλοφοριακής ταχύτητας των απαιτήσεων του. 69

71 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.6: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Carillion Group plc Carillion Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων Έτη , , , , ,3470 Ο αριθμοδείκτης αυτός μας δείχνει πόσες φορές ανανεώνονται τα αποθέματα μιας εταιρίας, σε σχέση με τις πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσα στη χρήση. Γενικά, όσο μεγαλύτερο είναι το αποτέλεσμα αυτού του δείκτη, τόσο πιο αποτελεσματικά και καλά λειτουργεί το τμήμα πωλήσεων της εταιρίας. Βέβαια ο δείκτης εξαρτάται από κλάδο σε κλάδο και όσον αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο επιθυμητές είναι οι μεγάλες τιμές του δείκτη, αφού οι εταιρίες δεν αποθεματοποιούν προϊόντα. Συγκεκριμένα, ο Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων του ομίλου παρουσιάζει αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης πενταετίας , ωστόσο οι τιμές που λαμβάνει είναι υψηλές, με μέγιστη το έτος 2009, ίση με 121,0810. Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι η ταχύτητα με την οποία τα αποθέματα διατέθηκαν και αντικαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσης είναι μεγάλη. 70

72 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Γράφημα 4.7: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Carillion Group plc Carillion Group plc Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού 0,8 0,78 0,76 0,74 0,72 0,7 0, Έτη ,7896 0,7642 0,7356 0,7468 0,7254 Ο Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού προσφέρει μία σημαντική μεθοδολογία την αξιολόγηση της οικονομικής υγείας της επιχείρησης. Ο δείκτης αυτός με την πάροδο του χρόνου μπορεί να προσφέρει πολύτιμα σήματα για την εμβάθυνση των προβλημάτων χρέους. Επιπλέον βοηθάει τους επενδυτές να έχουν μία καλύτερη αίσθηση εάν μία επιχείρηση είναι ιδιαίτερα χρεωμένη και ενδεχομένως είναι μεγάλης επικινδυνότητας μία επένδυση σε αυτή. Μία αναλογία χρέους μεγαλύτερη από 1 δείχνει ότι μία επιχείρηση έχει μεγαλύτερο χρέος από ότι το σύνολο του ενεργητικού της, ενώ μία αναλογία χρέους μικρότερη από 1 δείχνει το αντίθετο. Είναι γενικά αποδεκτό ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διατηρήσουν έναν δείκτη χρέους μεταξύ 0,5 και 1,5. Ο δείκτης χρέους για τον όμιλο Carillion Group plc ακολουθεί στην πλειοψηφία των ετών της εξεταζόμενης περιόδου μία καθοδική πορεία, η οποία είναι και η επιθυμητή. Πιο συγκεκριμένα, το έτος 2006 λαμβάνει τη μέγιστη τιμή του, ίση με 0,7896, ωστόσο μειώνεται σταδιακά μέχρι το Τον επόμενο χρόνο αυξάνεται, ως αποτέλεσμα της μείωσης του συνολικού ενεργητικού και όχι της αύξησης των συνολικών υποχρεώσεων του ομίλου και τέλος παρατηρείται και πάλι πτωτική τάση, λαμβάνοντας το 2010 την ελάχιστη τιμή του ίση με 0,7254. Η μέση τιμή του δείκτη 71

73 Τιμή Δείκτη είναι ίση με 0,7523. Διαπιστώνεται λοιπόν ότι ο όμιλος είναι σε θέση να καλύψει τις υποχρεώσεις του Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Γράφημα 4.8: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Carillion Group plc Carillion Group plc Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανα Μετοχή Έτη ,60 27,10 28,40 33,40 39,40 Ο Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή δείχνει το ύψος των καθαρών κερδών, δηλαδή τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και τόκων, που αντιστοιχεί σε κάθε μετοχή της επιχείρησης. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από 21,60 έως 39,40, με μέση τιμή ίση με 29,48. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο, η κάθε μετοχή αποδίδει 29,48 πέννες. Παρατηρούμε ότι η τάση του είναι αυξητική καθ όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Η ανοδική αυτή πορεία είναι και η επιθυμητή και συνεπάγεται έναν καλά διοικούμενο όμιλο. Όπως προκύπτει και από τους ετήσιους ισολογισμούς του ομίλου, τα κέρδη του συνεχώς αυξάνονται κατά τη διάρκεια της πενταετίας Επίσης, ο δείκτης αυτός σχετίζεται άμεσα με την τιμή της μετοχής. Γενικά, η ανοδική τάση του δείκτη συνεπάγεται και την ανοδική τάση στην τιμή της μετοχής. 72

74 4.2. Kier Group plc [25], [26], [27] Γενικά Στοιχεία Ο όμιλος Kier plc είναι ένας από τους κορυφαίους κατασκευαστικούς και παροχής υπηρεσιών ομίλους που δραστηριοποιείται τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στο εξωτερικό σε περισσότερες από 50 χώρες. Απασχολεί περίπου άτομα παγκοσμίως και έχει ετήσια έσοδα ύψους 2,2 δισ. Για το έτος 2011 ο όμιλος βρίσκεται στην έκτη θέση, σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κύκλου εργασιών και στην ένατη θέση, σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κέρδους. Η δραστηριότητα του ομίλου επεκτείνεται στους παρακάτω τομείς: Κατασκευή αεροδρομίων και αερολιμενικών υποδομών Συντήρηση κτιρίων Διατήρηση της ακεραιότητας των ιστορικών κτιρίων Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων Κατασκευή επαγγελματικών χώρων, βιομηχανικών και εμπορικών εγκαταστάσεων Κατασκευή και ανακαίνιση φυλακών και δικαστηρίων Κατασκευή κτιρίων και εγκαταστάσεων για πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευσης Ενεργειακά έργα, όπως κατασκευή σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σχεδιασμός και κατασκευή εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τοποθέτηση φωτοβολταϊκών Παροχή υπηρεσιών σχετικών με τη συλλογή απορριμμάτων, την ανακύκλωση και τη διαχείριση των αποβλήτων Κατασκευή και συντήρηση νοσοκομείων Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση κατοικιών Κατασκευή ξενοδοχείων, εμπορικών κέντρων, μουσείων, θεάτρων, κινηματογράφων, αθλητικών σταδίων και εγκαταστάσεων για ζωολογικούς κήπους 73

75 Οι 133 θυγατρικές εταιρίες του ομίλου Kier plc είναι οι εξής: Πίνακας 4.2: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Kier Group plc WALLIS LIMITED WILLIAM MOSS GROUP LIMITED(THE) WALLIS SUBSIDIARY ONE LIMITED BUILDING & CONSTRUCTION COMPANY LIMITED J.L.KIER & COMPANY LIMITED KIER CB LIMITED ROBERT MARRIOTT GROUP LIMITED MORRELL-IXWORTH LIMITED DUDLEY COLES LIMITED KIER MIDLANDS LIMITED J.L. KIER & COMPANY (LONDON) LIMITED KIER MORTIMER LIMITED W W (CONSTRUCTION NUMBER TWO) LIMITED JAVELIN CONSTRUCTION COMPANY LIMITED BELLWINCH HOMES LIMITED ROGER MALCOLM HOMES LIMITED WESSEX ESTATES LIMITED KIER HOMES LIMITED CRESTMOUNT CONSTRUCTION COMPANY LIMITED KIER INTERNATIONAL LIMITED BARNABUS ROAD (GARAGES) LIMITED MARRIOTT LIMITED W.& C.FRENCH(CONSTRUCTION)LIMITED LESLIE CRAIG (ESTATES AND DEVELOPMENTS) LIMITED HUGH BOURN DEVELOPMENTS (WRAGBY) LIMITED TWIGDEN HOMES EAST ANGLIA LIMITED KIER CONSTRUCTION LIMITED GEORGE WEBB HOMES LIMITED WILLIAM MOSS CONSTRUCTION LIMITED CAXTON MANAGEMENT SERVICES LIMITED KIER CARIBBEAN AND INDUSTRIAL LIMITED KIER OVERSEAS (TWELVE) LIMITED KIER OVERSEAS (FOURTEEN) LIMITED KIER OVERSEAS (FIFTEEN) LIMITED KIER JAMAICA DEVELOPMENT LIMITED KIER OVERSEAS (SEVENTEEN) LIMITED KIER OVERSEAS (EIGHTEEN) LIMITED KIER OVERSEAS (NINETEEN) LIMITED CAXTON FACILITIES SERVICES LIMITED WALLIS WESTERN LIMITED WALLIS JOINERY LIMITED KIER MINERALS LIMITED KIER REGIONAL LIMITED KIER BUILDING LIMITED KIER NATIONAL LIMITED KIER WARTH LIMITED I E I LIMITED KIER PROJECT INVESTMENT LIMITED KIER OVERSEAS (TWENTY-THREE) LIMITED KIER FLEET SERVICES LIMITED KIER OVERSEAS (TWENTY-SEVEN) LIMITED COOMBE PROJECT MANAGEMENT LIMITED KIER OVERSEAS (TWENTY-FOUR) LIMITED TWIGDEN HOMES LIMITED KIER LAND LIMITED KIER HOMES CALEDONIA LIMITED CAXTON SUPPORT SERVICES LIMITED HENRY JONES CONSTRUCTION LIMITED LAZENBY & WILSON LIMITED KIER ENGINEERING SERVICES LIMITED BELLWINCH HOMES (WESTERN) LIMITED KIER FACILITIES SERVICES LIMITED CHAMBILL LIMITED KIER SUPPORT SERVICES LIMITED KIER GROUP TRUSTEES LIMITED TEMPSFORD HOLDINGS LIMITED TWIGDEN HOMES SOUTHERN LIMITED KIER PARTNERSHIP LIMITED KIER ISLINGTON LIMITED INFORMATION RESOURCES (HOLDINGS) LIMITED KIER COMMERCIAL INVESTMENTS LIMITED KIER GROUP AESOP TRUSTEES LIMITED PROSPECT HEALTHCARE (READING) HOLDINGS LIMITED KIER PLANT LIMITED KIER PARTNERSHIP HOMES LIMITED ALLISON HOMES EASTERN LIMITED KIER WHITEHALL PLACE LIMITED KIER DEVELOPMENTS LIMITED 74

76 K.I. (INVESTMENTS) LIMITED KIER VENTURES LIMITED WILLIAM MOSS CIVIL ENGINEERING LIMITED KIER OVERSEAS (TEN) LIMITED KIER OVERSEAS (TWO) LIMITED CAXTON INTEGRATED SERVICES HOLDINGS LIMITED MILLENNIUM POWER LIMITED KIER OVERSEAS (FOUR) LIMITED KIER MINING INVESTMENTS LIMITED KIER OVERSEAS (SIX) LIMITED KIER OVERSEAS (NINE) LIMITED T H CONSTRUCTION LIMITED KIER OVERSEAS (EIGHT) LIMITED KIER OVERSEAS (ONE) LIMITED BELLWINCH HOMES 1992 LIMITED KIER BUILD LIMITED HENRY JONES LIMITED KIER LIMITED KIER SOUTHERN LIMITED MOSS CONSTRUCTION SOUTHERN LIMITED FRENCH KIER ANGLIA LIMITED BRAZIER CONSTRUCTION LIMITED MOSS CONSTRUCTION NORTHERN LIMITED KIER LONDON LIMITED KIER SOUTH EAST LIMITED KIER NORTH EAST LIMITED RILEY BUILDERS LTD WALLIS BUILDERS LIMITED KIER PROPERTY LIMITED ASK (HOLDINGS) LIMITED PROSPECT HEALTHCARE (HINCHINGBROOKE) HOLDINGS LIMITED ACADEMY SERVICES (WALTHAM FOREST) (HOLDINGS) LIMITED TUDOR HOMES (EAST ANGLIA) LIMITED INFORMATION RESOURCES (OLDHAM) HOLDINGS LIMITED ACADEMY SERVICES (NORWICH) HOLDINGS LIMITED SCHOLARS' WALK (MAYFIELDS) MANAGEMENT COMPANY LIMITED ACADEMY SERVICES (OLDHAM) HOLDINGS LIMITED ANCHOR QUAY MANAGEMENT COMPANY LIMITED KIER HOMES NORTHERN LIMITED KIER HARLOW LIMITED KIER PROPERTY MANAGEMENT COMPANY LIMITED KIER VENTURES UKSC LIMITED KIER COMMERCIAL UKSC LIMITED PURE BUILDINGS LIMITED KIER STOKE LIMITED KENT PFI HOLDINGS COMPANY 1 LIMITED KENT PFI COMPANY 1 LIMITED KENT LEP 1 LIMITED TEMPSFORD OAKS LIMITED TEMPSFORD CEDARS LIMITED KIER (KENT) PSP LIMITED KIER (NR) LIMITED RATHENRAW LIMITED KIER SHEFFIELD LLP KIER SCOTLAND LIMITED BELLWINCH LIMITED Από τα μεγαλύτερα έργα του ομίλου είναι ο βόρειος τερματικός σταθμός στο αεροδρόμιο Gatwick, το νοσοκομείο Hairmyres και το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου στο Λονδίνο. 75

77 Τιμή Δείκτη Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Γράφημα 4.9: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 1,25 1,2 1,15 1,1 1, Έτη ,1542 1,2016 1,1354 1,0954 1,1520 Ο Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας του ομίλου δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες διακυμάνσεις, με μέγιστή τιμή ίση με 1,2026 το 2007, γεγονός που οφείλεται στην αύξηση του κυκλοφορούντος ενεργητικού του και ελάχιστη ίση με 1,0954, το 2009, παρόλο που μειώθηκαν οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του, υπήρξε μεγαλύτερη μείωση του κυκλοφορούντος ενεργητικού του, ξεπερνώντας έτσι το ελάχιστο αποδεκτό όριο, που είναι η μονάδα. Κατά το έτος 2010, παρατηρείται ανοδική πορεία του δείκτη, η οποία αιτιολογείται από την αύξηση των απαιτήσεων και των διαθεσίμων της εταιρίας. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι ο όμιλος διαθέτει επαρκές κεφάλαιο κίνησης και καλή κεφαλαιακή συγκρότηση, όχι όμως την ιδανική καθώς ο δείκτης δεν καταφέρνει να ξεπεράσει το όριο των 1,5 μονάδων, που σύμφωνα με τη βιβλιογραφία είναι το επιθυμητό για τις κατασκευαστικές εταιρίες των οποίων οι εισροές-εκροές δεν μπορούν να είναι απόλυτα προβλέψιμες. Ο όμιλος λοιπόν, διαθέτει επαρκή περιουσιακά στοιχεία τα οποία είναι ρευστοποιήσιμα ώστε να μπορεί να καλύψει τις απαιτήσεις των βραχυπρόθεσμων δανειστών του, ωστόσο είναι αμφίβολο το αν θα μπορεί να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του σε περίπτωση εμφάνισης κινδύνων όπως 76

78 Τιμή Δείκτη μείωση πωλήσεων, ύπαρξη επισφαλών απαιτήσεων, εμφάνιση περιόδου υψηλής ευαισθησίας με τους πιστωτές να ζητούν γρήγορα την εξόφλησή τους. Γράφημα 4.10: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 0,7 0,65 0,6 0,55 0,5 0, Έτη ,5938 0,6247 0,5794 0,5488 0,6547 Η πορεία του Αριθμοδείκτη Ειδικής Ρευστότητας του ομίλου δεν παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, κλείνοντας με μια τιμή μεγαλύτερη από αυτή που είχε στην αρχή της εξεταζόμενης περιόδου και μάλιστα είναι η μέγιστη τιμή του, 0,6547, η οποία οφείλεται στην αύξηση των απαιτήσεων και των διαθεσίμων του. Ο δείκτης παίρνει τιμές από 0,5488 έως 0,6547. Η πορεία του είναι περίπου όμοια με αυτή του Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας ωστόσο υπάρχει μία αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ των τιμών των δύο δεικτών. Το γεγονός αυτό στην περίπτωση του κατασκευαστικού κλάδου δεν είναι το επιθυμητό καθώς δεν επιδιώκεται η αποθεματοποίηση των προϊόντων. Σύμφωνα με τις τιμές του δείκτη ειδικής ρευστότητας σε σχέση με τις αντίστοιχες τιμές του δείκτη γενικής ρευστότητας, συμπεραίνουμε ότι το κυκλοφορούν ενεργητικό του ομίλου στα πέντε έτη αποτελείται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από αποθέματα τα οποία δεν είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα και η παραμονή τους για πολύ καιρό στην κατοχή του ομίλου δυσχεραίνει την οικονομική του θέση. Γενικά ο δείκτης αυτός σε σχέση με τον προηγούμενο αποτελεί μια πιο σαφή ένδειξη της ικανότητας του ομίλου να εξοφλήσει τις τρέχουσες υποχρεώσεις του, 77

79 Τιμή Δείκτη καθώς, οι απαιτήσεις των πελατών πολλές φορές δεν είναι σίγουρες. Η τιμή του δείκτη μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητική μόνο στην περίπτωση που υπάρχει βεβαιότητα είσπραξης των απαιτήσεων σε χρονικό διάστημα περίπου ίσο με το διάστημα εξόφλησης των υποχρεώσεων Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Γράφημα 4.11: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 0,08 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0, Έτη ,0631 0,0691 0,0515 0,0233 0,0516 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού του ομίλου παρουσιάζει αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Πιο συγκεκριμένα, το έτος 2006 υφίσταται αύξηση η οποία είναι αποτέλεσμα της αύξησης των κερδών του. Στο χρονικό διάστημα ο δείκτης μειώνεται σταδιακά, φτάνοντας στο τέλος της διετίας τη χαμηλότερη τιμή του. Η πτωτική πορεία του οφείλεται στη μείωση των κερδών του ομίλου. Ωστόσο, στο τέλος της πενταετίας ο δείκτης ακολουθεί και πάλι ανοδική πορεία. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από 2,333% έως 6,916% με μέση τιμή 5,174%. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του αριθμοδείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που χρησιμοποιούνται από τον όμιλο, οι μέτοχοι έχουν κέρδη (προ φόρων) 5,

80 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.12: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Έτη ,5447 0,4240 0,3462 0,2681 0,5537 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων του ομίλου ακολουθεί καθοδική πορεία, με εξαίρεση το τελευταίο έτος της εξεταζόμενης περιόδου, όπου αυξάνει και μάλιστα φτάνει την ανώτερη τιμή του, η οποία είναι αποτέλεσμα της αύξησης των κερδών του (προ φόρων). Το θετικό είναι ότι ο δείκτης παίρνει μόνο θετικές τιμές κατά τη διάρκεια της πενταετίας, το οποίο είναι και το επιθυμητό. Οι τιμές του δείκτη κυμαίνονται από 26,81% έως 55,37% με μέση τιμή 42,73%. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του δείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που επενδύουν οι ιδιοκτήτες του ομίλου σε αυτόν, καρπώνονται κέρδη (προ φόρων) 42,73. Ο υψηλός αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων αποτελεί ένδειξη ότι η επιχείρηση ευημερεί και αυτό ανάλογα μπορεί να οφείλεται στην επιτυχημένη διοίκηση του, στις ευνοϊκές για αυτόν οικονομικές συνθήκες, στην εύστοχη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων του κλπ. 79

81 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Γράφημα 4.13: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων 7,2 7 6,8 6,6 6,4 6,2 6 5,8 5, Έτη ,9009 6,4665 6,4555 7,1179 6,2284 Γενικά οι απαιτήσεις αποτελούν τις πωλήσεις επί πιστώσει. Η έννοια του δείκτη είναι ότι δείχνει πόσες φορές εισπράττονται κατά μέσο όρο οι απαιτήσεις του ομίλου μέσα στο έτος. Στην Kier Group plc, παρατηρείται πως οι απαιτήσεις εισπράττονται κατά μέσο όρο σε κάθε έτος, από έξι έως εφτά φορές. Είναι εμφανές πως το επιθυμητό είναι να έχουμε υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων που σημαίνει πως ο όμιλος μέσα στο έτος που εξετάζεται εισπράττει πολλές φορές τα χρήματα που του αναλογούν. Ο όμιλος λοιπόν εμφανίζεται να εξασφαλίζει αυτά τα χρήματα το πολύ εφτά φορές μέσα στο έτος τα δύο τελευταία χρόνια της εξεταζόμενης περιόδου ενώ στα υπόλοιπα έτη η ταχύτητα είναι μικρότερη. Στον Kier Group plc, παρατηρούνται οι υψηλότερες τιμές του κλάδου, συνεπώς ο όμιλος βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. 80

82 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.14: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων 5,2 5 4,8 4,6 4,4 4, Έτη ,7199 4,4890 4,5166 4,9773 5,0540 Ο αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων του ομίλου λαμβάνει πολύ χαμηλές τιμές, ιδιαίτερα σε σχέση με τους υπόλοιπους ομίλους του κλάδου. Στην αρχή της εξεταζόμενης περιόδου υφίσταται μια μικρή πτώση και έπειτα ακολουθεί ανοδική πορεία, το οποίο είναι και το επιθυμητό. Η ελάχιστη τιμή του είναι 4,4890 το 2007, ενώ η μέγιστη 5,0540. Παρατηρούμε λοιπόν, ότι η διακύμανση του είναι μικρή. Για κατασκευαστικό όμιλο, παρατηρείται ότι διατηρείται μεγάλο ύψος αποθεμάτων, το οποίο δεν είναι επιθυμητό για τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται. Γενικά οι πρώτες ύλες χρησιμοποιούνται απευθείας στα έργα, και δεν υπάρχει λόγος δημιουργίας στοκ, αντίθετα με μια βιομηχανία ή με μια εμπορική καθαρά επιχείρηση. Ακόμη δεν διατηρούν εμπορεύματα παρά μόνο για να καλύψουν προγραμματισμένες ή έκτακτες παραγγελίες στο άμεσο μέλλον. Επίσης τα αποθέματα έχουν μικρή αξία ως περιουσιακά στοιχεία και ο δείκτης αυτός έχει μικρή σημασία ως προς τους υπόλοιπους, για την ανάλυση της κατάστασης του ομίλου. Ωστόσο συμπεραίνουμε, ότι η ταχύτητα με την οποία τα αποθέματα διατέθηκαν και αντικαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσης είναι πολύ μικρή. 81

83 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Γράφημα 4.15: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού 0,92 0,9 0,88 0,86 0,84 0,82 0,8 0, Έτη ,8841 0,8369 0,8512 0,9129 0,9068 Ο Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού δείχνει τη σχέση μεταξύ των συνολικών υποχρεώσεων μίας επιχείρησης και του συνολικού ενεργητικού της, καθώς και το βαθμό προστασίας των πιστωτών της. Έτσι, όσο μεγαλύτερο είναι το ύψος του ενεργητικού της επιχείρησης σε σχέση με τις υποχρεώσεις της τόσο μεγαλύτερη προστασία παρέχεται στους δανειστές της και τόσο μικρότερη πίεση ασκείται σε αυτή για την εξόφληση των υποχρεώσεων της και την πληρωμή τόκων. Ο δείκτης χρέους του ομίλου Kier Group plc αν και παρουσιάζει αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της πενταετίας , λαμβάνει αποδεκτές τιμές μεταξύ του διαστήματος 0,5-1,5 και μάλιστα μικρότερες της μονάδας. Η ελάχιστη τιμή του είναι ίση με 0,8369, η μέγιστη ίση με 0,9129 και η μέση τιμή του ίση με 0,8784. Η αύξηση του δείκτη το έτος 2008, οφείλεται σε αύξηση των συνολικών υποχρεώσεων του ομίλου, ενώ το 2009 οφείλεται σε αύξηση του συνολικού ενεργητικού του. Από τα παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η οικονομική υγεία του ομίλου είναι καλή εφόσον ο τελευταίος είναι σε θέση να πληρώσει το χρέος του. 82

84 Τιμή Δείκτη Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Γράφημα 4.16: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Kier Group plc Kier Group plc Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανα Μετοχή Έτη ,80 155,00 130,70 44,10 108,20 Ο Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή δείχνει το ύψος των καθαρών κερδών, δηλαδή τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και τόκων, που αντιστοιχούν σε κάθε μετοχή της επιχείρησης. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από 44,10 έως 120,80, με μέση τιμή ίση με 111,76. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο, η κάθε μετοχή αποδίδει 111,76 πέννες. Επιθυμητή είναι η ανοδική τάση του δείκτη. Παρατηρούμε ότι ο δείκτης μειώνεται καθ όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου, με εξαίρεση το έτος 2010, όπου αυξάνεται. Ωστόσο, οι τιμές του είναι οι υψηλότερες ανάμεσα στους εξεταζόμενους ομίλους. Η καθοδική του πορεία δείχνει ότι η ανάπτυξη του ομίλου μειώνεται χρόνο με το χρόνο. Όπως προκύπτει και από τους ετήσιους ισολογισμούς του ομίλου, τα κέρδη του μειώνονται από το 2006 μέχρι το 2009, ενώ αυξάνονται στο τέλος της πενταετίας. Επίσης, ο δείκτης αυτός σχετίζεται άμεσα με την τιμή της μετοχής. Γενικά, η μειωτική τάση του δείκτη συνεπάγεται και την μειωτική τάση στην τιμή της μετοχής. 83

85 4.3. Interserve Group plc [25], [26], [28] Γενικά Στοιχεία Ο όμιλος Interserve είναι ένας από τους μεγαλύτερους κατασκευαστικούς και παροχής υπηρεσιών ομίλους, που δραστηριοποιείται στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Σουηδία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ισπανία, Πορτογαλία και Κύπρο), στη Μέση Ανατολή (Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Μπαχρέιν και Ηνωμένα Ανατολικά Εμιράτα), Νότια Αφρική, Ασία(Ινδία, Δημοκρατία της Κορέας, Χόνγκ Κόνγκ και Φιλιππίνες), Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Νότια Αμερική (Χιλή, νησιά Φώκλαντ και νησιά Ascension) και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Έχει ετήσια έσοδα 1,9 δισεκατομμυρίων και ένα εργατικό δυναμικό περίπου ατόμων σε όλο τον κόσμο. Για το έτος 2011 ο όμιλος βρίσκεται στην όγδοη θέση τόσο σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κύκλου εργασιών όσο και σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κέρδους. Οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται ο όμιλος είναι οι εξής: Κατασκευή και συντήρηση αεροδρομίων και αερολιμενικών υποδομών Κυβέρνηση και Τοπικές Αρχές: παροχή συμβουλών για επενδύσεις, σχεδιασμό, κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση και ανακαίνιση κρατικών υποδομών Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση εμπορικών κέντρων, επαγγελματικών χώρων, αποθηκών και βιομηχανικών πάρκων Άμυνα: κατασκευή στρατιωτικών εγκαταστάσεων, διαχείριση γης και ακινήτων του Υπουργείου Άμυνας και των αντίστοιχων βιομηχανιών Εκπαίδευση: σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση σχολίων, ακαδημιών, κολεγίων και πανεπιστημίων 84

86 Ενεργειακά και Κοινής Ωφέλειας Έργα: που περιλαμβάνουν το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τις τηλεπικοινωνίες, την παροχή εγκαταστάσεων που σχετίζονται με το νερό και τη διαχείριση αποβλήτων Υγεία: σχεδιασμός, κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση και ανακαίνιση, νοσοκομείων, κέντρων υγείας και περιβαλλόντων υγειονομικής περίθαλψης Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση αυτοκινητοδρόμων Βιομηχανία: παροχή συμβουλών, σχεδιασμός, κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση βιομηχανικών εγκαταστάσεων Σχεδιασμός, κατασκευή κα συντήρηση φυλακών, δικαστηρίων, κέντρων κράτησης και ασφαλών εγκαταστάσεων Κατασκευή κέντρων και εγκαταστάσεων αναψυχής Υδραυλικά Έργα: θαλάσσιες και ποτάμιες εγκαταστάσεις, κατασκευή και συντήρηση λιμανιών, φραγμάτων, ιχθυοφραγμάτων, αποβάθρων και προβλητών, αντιπλημμυρικά έργα Αναγέννηση αστικών και αγροτικών περιοχών: κατασκευή νοσοκομείων, σχολείων, κτιρίων, γραφείων, εμπορικών κέντρων, πάρκων και σταδίων για την οικονομική ανάπτυξη και αναβάθμιση των περιοχών αυτών Άλλες Υπηρεσίες: στρατηγική διαχείριση υπηρεσιών, διαχείριση έργων, εσωτερική διακόσμηση και διαρρύθμιση, διαχείριση κυκλοφορίας και θέσεων στάθμευσης, υπηρεσίες καθαρισμού και μηχανολογική και ηλεκτρολογική συντήρηση εγκαταστάσεων Οι 185 θυγατρικές εταιρίες του ομίλου είναι οι εξής: Πίνακας 4.3: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Interserve Group plc WEST'S GROUP INTERNATIONAL LIMITED KWIKTHERM LIMITED INTERSERVE INVESTMENTS LIMITED RAMONEUR CLEANING AND SUPPORT SERVICES LIMITED INTERSERVE RAIL LIMITED BANDT PROPERTIES LIMITED HOW INVESTMENTS LIMITED INTERSERVE PILING LIMITED T D CONSTRUCTION LIMITED HOW -HOPE LIMITED INTERSERVE HOLDINGS LIMITED RMD KWIKFORM LIMITED INTERSERVE SECURITY (FIRE & ELECTRONICS) LIMITED QUADRO SPECIALIST CLEANING SERVICES LIMITED MACLELLAN GROUP LIMITED MACLELLAN SPECIALIST SERVICES LIMITED BANDT GROUP LTD. HOW GROUP TRUST COMPANY LIMITED BROADREACH GROUP LIMITED COLLEGE FIELDS MANAGEMENT COMPANY LIMITED TILBURY WATER TREATMENT LIMITED D.B.M. AIR PRODUCTS LIMITED INTERSERVE BUILDING LIMITED INTERSERVE (DEFENCE) LTD 85

87 INTERSERVE PROJECT SERVICES LIMITED KWIKFORM INVESTMENTS LIMITED DOUGLAS PLANT LIMITED KWIKFORM HOLDINGS LIMITED BANDT PLANT LIMITED RUSCOMBE LIMITED INVICTA PROPERTIES LIMITED INTERSERVE INDUSTRIAL SERVICES LIMITED RAPID METAL DEVELOPMENTS LIMITED KWIKSHOR LTD. INTERSERVE CONSTRUCTION SERVICES LIMITED TILBURY DOUGLAS PROJECTS LTD. CLOUGH WILLIAMS POWER LIMITED HOW ENGINEERING SERVICES SOUTHERN LIMITED DOUGLAS HOMES LIMITED KWIKFORM LIMITED R.M. DOUGLAS ASPHALT & PAVING LIMITED LANE BROTHERS (MANSFIELD) LIMITED DOUGLAS ENVIRONMENTAL ENGINEERING LIMITED HOW AIR LIMITED COMMUNICATIONS INSTALLATIONS TECHNOLOGY LIMITED WESTS' (AUSTRALASIA) LIMITED DOUGLAS SPECIALIST HOLDINGS LIMITED CLIMATE SERVICES LIMITED TILBURY (CITY) LIMITED HOW ENGINEERING SERVICES NORTHERN LIMITED HOW ENGINEERING SERVICES LIMITED INTERSERVE (FACILITIES SERVICES) LTD T.B.C. DEVELOPMENTS LIMITED TRANSCOAST LIMITED TILBURY DOUGLAS LIMITED R.M. DOUGLAS CONSTRUCTION LIMITED KWIKFORM UK LIMITED INTERSERVE (FACILITIES SERVICES-SLOUGH) LTD TILBURY DEVELOPMENTS LIMITED BANDT P J H LIMITED SOUTH EAST BUILDING MANAGEMENT LIMITED ITECS LIMITED BRIAN WILLEY (SOUTHERN) LIMITED FK MULTISERVICES LIMITED INTERSERVE TECHNICAL SERVICES LIMITED HEALTH MANAGEMENT (CARLISLE) LIMITED THE RAMONEUR COMPANY LIMITED INTERSERVEFM LTD TILBURY DOUGLAS PARTNERSHIPS LIMITED INTERSERVE ENGINEERING SERVICES LIMITED INTERSERVE SPECIALIST SERVICES (HOLDINGS) LIMITED BANDT HOLDINGS LIMITED REMFLEX COVERS LIMITED BUILDING & PROPERTY (HOLDINGS) LIMITED INTERSERVE (FACILITIES MANAGEMENT) LTD INTERSERVE CONSTRUCTION LIMITED FINCHAM INDUSTRIAL SHEETING LIMITED FINCHAM INSULATIONS LIMITED INTERSERVE ENVIRONMENTAL SERVICES LIMITED SSD UK LIMITED MACLELLAN MANAGEMENT SERVICES LIMITED SKYCAPS LIMITED FIRST SECURITY GROUP LIMITED HEALTH MANAGEMENT (CARLISLE) HOLDINGS LIMITED GLOBAL PROTECT LIMITED MACLELLAN INTERNATIONAL LIMITED TASS (EUROPE) LIMITED SHEFFIELD SCHOOLS SERVICES HOLDINGS LIMITED WALBRIDGE TILBURY LIMITED INTERSERVEFM (HOLDINGS) LTD VICTORY SUPPORT SERVICES (PORTSMOUTH) HOLDINGS LIMITED PYRAMID ACCOMMODATION SERVICES (CORNWALL) LIMITED PYRAMID ACCOMMODATION SERVICES (CORNWALL) HOLDINGS LIMITED MACLELLAN LIMITED BUILDING & PROPERTY TRUSTEES LTD PYRAMID SCHOOLS (SOUTHAMPTON) HOLDINGS LIMITED 86

88 ALFA RUBBER AND PLASTICS LIMITED BAKER BLYTHE & COMPANY LIMITED FINCHAM INDUSTRIAL SERVICES LIMITED BATEMAN'S CLEANING SERVICES LIMITED TILBURY ESTATES LIMITED DOUGLAS SPECIALIST CONTRACTORS LIMITED INTERSERVE TRUSTEES LIMITED INDUSTRIAL SERVICES INTERNATIONAL LIMITED INTERSERVE ENGINEERING LIMITED EXCELLENCE SUPPORT SERVICES LIMITED EMERIO LTD BANDT UK LTD. A.R. MOXHAM (CROWTHORNE) LIMITED MACLELLAN INTERNATIONAL AIRPORT SERVICES LIMITED TARGET INDUSTRIAL LIMITED MAINTENANCE & TECHNICAL MANAGEMENT (LONDON) LIMITED TILBURY DOUGLAS CONSTRUCTION LIMITED TILBURY NOMINEES LIMITED MAINTENANCE & TECHNICAL MANAGEMENT (MIDLANDS) LIMITED MAINTENANCE & TECHNICAL MANAGEMENT (NORTHERN) LIMITED TILBURY INVESTMENTS LIMITED BANDT HYDRAULICS LIMITED PORTAL DEVELOPMENTS LIMITED NORWICH HYDRAULIC SERVICES LIMITED T.H.K. INSULATION LIMITED ONE REAL ESTATE SERVICES LIMITED VARNEY HYDRAULICS LIMITED PORTAL (LINWOOD) LIMITED EURO AS LIMITED INTERSERVE SECURITY LIMITED TILBURY CONSTRUCTION (CITY) LIMITED TILBURY DOUGLAS DEVELOPMENTS LTD. PORTAL (SKELMERSDALE) LIMITED HOW GROUP LIMITED HANSGROSS ESTATES LIMITED HYDRASHORE LIMITED PYRAMID SCHOOLS (TAMESIDE) HOLDINGS LIMITED PYRAMID SCHOOLS (TAMESIDE) LIMITED R & D HOLDINGS LIMITED LANDMARC SUPPORT SERVICES LIMITED INTERSERVE PFI HOLDINGS LIMITED INTERSERVE PFI 2003 LIMITED LANDMARC PENSION SCHEME TRUSTEES LIMITED INTERSERVE PFI HOLDINGS 2003 LIMITED FALCON SUPPORT SERVICES LIMITED FALCON SUPPORT SERVICES (HOLDINGS) LIMITED PYRAMID SCHOOLS (CORNWALL) LIMITED PYRAMID SCHOOLS (CORNWALL) (HOLDINGS) LIMITED PRIDE (SERP) LTD PYRAMID SCHOOLS (HADLEY) LIMITED PYRAMID SCHOOLS (HADLEY) HOLDINGS LIMITED INTERSERVE PFI 2005 LIMITED PYRAMID SCHOOLS (PLYMOUTH) LIMITED PYRAMID SCHOOLS (PLYMOUTH) HOLDINGS LIMITED ENVIRONMENTS FOR LEARNING LIMITED LEEDS D&B ONE LIMITED ENVIRONMENTS FOR LEARNING LEEDS PSP LIMITED LEEDS LEP LIMITED PYRAMID SCHOOLS (PLYMOUTH) DESIGN & BUILD LIMITED INTERSERVE GROUP HOLDINGS LIMITED INTERSERVE FINANCE LIMITED INTEQ SERVICES (HOLDINGS) LTD BELFAST EDUCATIONAL SERVICES (OMAGH) LIMITED BELFAST EDUCATIONAL SERVICES (DUNGANNON) HOLD LTD BELFAST EDUCATIONAL SERVICES (OMAGH) HOLDINGS LIMITED BELFAST EDUCATIONAL SERVICES (DUNGANNON) LIMITED BELFAST EDUCATIONAL SERVICES (STRABANE) LIMITED BELFAST EDUCATIONAL SERVICES (STRABANE) HOLDINGS LIMITED MORRIS WARDEN AND COMPANY LIMITED BANDT LIMITED BANDT B T T LIMITED GEORGE STEPHEN & SON LIMITED 87

89 Τιμή Δείκτη EXCELLENCE LIMITED WHITTLE CONSTRUCTION LIMITED WHITTLE CONTRACTS LIMITED FIRST SECURITY (GUARDS) LIMITED WHITTLE ELECTRICAL LIMITED UNIQUE CLEANING SERVICES LIMITED MACLELLAN INTEGRATED SERVICES LIMITED MAINTENANCE & TECHNICAL MANAGEMENT (SCOTLAND) LIMITED TILBURY HOMES (GLASGOW) LIMITED J.R. FORRESTER & CO. LIMITED M.W. ELECTRONICS LIMITED TILBURY HOMES (SCOTLAND) LIMITED TOWN AND COUNTRY TARPAVE CONTRACTORS LIMITED TILBURY SCOTLAND (EAST) LIMITED HOW ENGINEERING SERVICES SCOTLAND LIMITED R M DOUGLAS CONSTRUCTION (SCOTLAND) LIMITED NEWTON HYDRAULICS LIMITED Ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα του ομίλου είναι το αεροδρόμιο του Ντουμπάι, το Διεθνές αεροδρόμιο της Κορέας, ο πύργος Al Gurg του Ντουμπάι, το πανεπιστήμιο του Bournemouth, τη χριστιανική εκκλησία και το δημοτικό σχολείο του Αγίου Πέτρου στο Mountsorrel, το σχολείο Dorothy Goodman για παιδία με ειδικές ανάγκες στο Hinckley, το πταισματοδικείο στο Gateshead, το στάδιο ελευθερίας στο Swansea, το London Eye, την αντικατάσταση της γέφυρας Avon, το ιατρικό κέντρο Hamad στο Κατάρ και το νοσοκομείο Leighton Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Γράφημα 4.17: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Interserve Group plc Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 0,94 0,92 0,9 0,88 0,86 0,84 0,82 0,8 0,78 0, Έτη ,8505 0,9300 0,9281 0,829 0,

90 Τιμή Δείκτη Ο Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας του ομίλου παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου και με τιμές κάτω από το ελάχιστα αποδεκτό όριο που είναι η μονάδα. Ο δείκτης παίρνει τιμές από 0,82936 έως 0,9300 με μέσο όρο 0,8791. Από το 2006 μέχρι το 2007 και από το 2009 μέχρι το 2010, ο δείκτης ακολούθησε ανοδική πορεία, γεγονός που οφείλεται στην αύξηση των απαιτήσεων και των διαθεσίμων του ομίλου. Αντίθετα μεταξύ των ετών 2007 και 2009 ο δείκτης είναι πτωτικός, εξαιτίας της αύξησης των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων του ομίλου προς τους πιστωτές του. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του δείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, ο όμιλος για κάθε 1 που καλείται να πληρώσει για την εξόφληση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών του, διαθέτει 0,8791. Η μέση τιμή του δείκτη δεν είναι ικανοποιητική αφού είναι μικρότερη της μονάδας και δείχνει αδυναμία του ομίλου να καλύψει το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων του αξιοποιώντας τα κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού του. Αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι τα αποθέματα που αποτελούν στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού δεν είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα, η οικονομική θέση του ομίλου γίνεται δυσμενέστερη καθώς αδυνατεί να εξοφλήσει τους δανειστές του σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Γράφημα 4.18: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Interserve Group plc Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 0,95 0,9 0,85 0,8 0,75 0, Έτη ,8139 0,8981 0,8722 0,7914 0,

91 Τιμή Δείκτη Η πορεία του Αριθμοδείκτη Ειδικής Ρευστότητας είναι περίπου όμοια με αυτή του Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας, πράγμα που σημαίνει ότι είναι ομαλή η λειτουργία του ομίλου. Παίρνει τιμές από 0,7914 έως 0,8981. Είναι φανερό λοιπόν ότι ο δείκτης παίρνει τιμές κάτω από την οριακή τιμή την 1, οπότε μπορεί να εμφανιστεί σοβαρό πρόβλημα στην εξόφληση των πιστωτών και προμηθευτών. Όταν η τιμή είναι ίση με 1, αυτό σημαίνει ότι αν ρευστοποιηθεί όλο το άμεσα ρευστοποιήσιμο κυκλοφορούν ενεργητικό (δηλαδή το Κυκλοφορούν Ενεργητικό μείον τα αποθέματα) και το κεφάλαιο κίνησης θα γίνει μηδενικό. Τα αποθέματα εξαιρούνται επειδή δεν θεωρούνται ότι μπορούν να ρευστοποιηθούν σε σύντομο χρονικό διάστημα χωρίς ζημία. Σε περίπτωση που επιθυμείται η αύξηση του δείκτη, πρέπει να γίνει μείωση αποθεμάτων, η οποία επιτυγχάνεται με βελτίωση των τεχνικών παραγωγής και με ανανέωση του εξοπλισμού. Μεταξύ δύο επιχειρήσεων που έχουν ίδια τιμή δείκτη γενικής ρευστότητας, σε καλύτερη κατάσταση είναι εκείνη που έχει μεγαλύτερη τιμή του δείκτη ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Γράφημα 4.19: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Interserve Group plc Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 0,1 0,08 0,06 0,04 0, Έτη ,0182 0,0719 0,0735 0,0918 0,

92 Τιμή Δείκτη Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού του ομίλου ακολουθεί μία ανοδική πορεία τα τέσσερα πρώτα χρόνια της πενταετίας , ωστόσο υφίσταται πτώση το τελευταίο έτος της εξεταζόμενης περιόδου. Η ανοδική τάση του δείκτη είναι αποτέλεσμα της αύξησης των κερδών του ομίλου και η πτώση της μείωσης αυτών. Ο δείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού φανερώνει την ικανότητας της επιχείρησης να μπορεί να επιζήσει οικονομικά και να προσελκύσει κεφάλαια που προσφέρονται για επένδυση, «ανταμείβοντας» τα ανάλογα. Ο δείκτης λαμβάνει την ελάχιστη τιμή του το έτος 2006, η οποία είναι ίση με 1,82%, την μέγιστη το έτος 2009, ίση με 9,18% και έχει μέση τιμή 6,41%. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του αριθμοδείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που χρησιμοποιούνται από τον όμιλο, οι μέτοχοι έχουν κέρδη (προ φόρων) 6,41. Γράφημα 4.20: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Interserve Group plc Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Έτη ,1238 0,3782 0,3439 0,4023 0,2488 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων του ομίλου δεν ακολουθεί μια ομαλή πορεία. Αντίθετα παρουσιάζει άλλοτε ανοδική και άλλοτε πτωτική τάση κατά τη διάρκεια της πενταετίας Πιο συγκεκριμένα, από το έτος 2006, όπου ο δείκτης έχει την κατώτερη τιμή του, αυξάνει και φθίνει εναλλάξ μέχρι το τέλος της εξεταζόμενης περιόδου, παρόλο που τα κέρδη του ομίλου συνεχώς αυξάνονται, με εξαίρεση το έτος 2010, όπου υπήρξε πτώση. Ωστόσο, ο δείκτης είναι πάντοτε 91

93 Τιμή Δείκτη θετικός, το οποίο είναι και το επιθυμητό, με αποτέλεσμα να εκφράζει μια ευνοϊκή εξέλιξη συνολικά των κερδών του ομίλου αλλά και της καθαρής θέσης του. Η μέγιστη τιμή του δείκτη εμφανίζεται το έτος 2009, ίση με 40,23%, η ελάχιστη το έτος 2006, ίση με 12,38% και η μέση τιμή του είναι 29,94%. Σύμφωνα με την φυσική ερμηνεία του δείκτη, οι ιδιοκτήτες για κάθε 100 που έχουν επενδύσει στον όμιλο έχουν κέρδη προ φόρων 29, Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Γράφημα 4.21: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Interserve Group plc Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων 5,6 5,4 5,2 5 4,8 4,6 4,4 4, Έτη ,6150 4,6884 4,8374 5,3667 4,8484 Γενικά οι απαιτήσεις αποτελούν τις πωλήσεις επί πιστώσει. Η έννοια του δείκτη είναι ότι δείχνει πόσες φορές εισπράττονται κατά μέσο όρο οι απαιτήσεις του ομίλου μέσα στο έτος. Στον Interserve Group plc, παρατηρείται πως οι απαιτήσεις εισπράττονται κατά μέσο όρο σε κάθε έτος, από τέσσερις έως πέντε φορές. Είναι εμφανές πως το επιθυμητό είναι να έχουμε υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων που σημαίνει πως ο όμιλος μέσα στο έτος που εξετάζεται, εισπράττει πολλές φορές τα χρήματα που του αναλογούν. Ο όμιλος λοιπόν εμφανίζεται να εξασφαλίζει αυτά τα χρήματα το πολύ πέντε φορές μέσα στο έτος 2009 ενώ τα υπόλοιπα έτη η ταχύτητα είναι λίγο μικρότερη. 92

94 Τιμή Δείκτη Οι απαιτήσεις είναι συστατικό στοιχείο του κυκλοφορούντος ενεργητικού και ως εκ τούτου χρησιμοποιούνται κυρίως για κάλυψη βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Συνεπώς χαμηλή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων ενδεχομένως να περιορίσει την δυνατότητα του ομίλου να ανταποκριθεί έγκαιρα ή πλήρως στις υποχρεώσεις του. Ωστόσο δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως δεδομένο πως η υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα απαιτήσεων οδηγεί σε καλύτερη ρευστότητα πάντα, το είδαμε άλλωστε και στα προηγούμενα. Αυτό συμβαίνει διότι ο όμιλος δεν αναμένει μόνο τις απαιτήσεις ώστε να τις ρευστοποιήσει και να καλύψει τυχόν υποχρεώσεις αλλά διαθέτει και άλλα στοιχεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει για τον ίδιο σκοπό. Γράφημα 4.22: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Interserve Group plc Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων Έτη , , , , ,5102 Ο Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων του ομίλου παρουσιάζει αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της πενταετίας Συγκεκριμένα, αυξάνεται τον πρώτο χρόνο της εξεταζόμενης περιόδου φτάνοντας τη μέγιστη τιμή του, έπειτα μειώνεται, ως αποτέλεσμα της αύξησης των αποθεμάτων και τέλος ακολουθεί και πάλι ανοδική πορεία. Ο δείκτης παίρνει τιμές από 64,7482 έως 111,4100. Γενικά όσο μεγαλύτερη τιμή παίρνει αυτός ο δείκτης, τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί ο όμιλος. 93

95 Τιμή Δείκτη Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι ο όμιλος έχει την ικανότητα να πουλά τα αποθέματά του γρήγορα, πράγμα που αποτελεί ένα ακόμα μέτρο του βαθμού χρησιμοποίησης των περιουσιακών του στοιχείων Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Γράφημα 4.23: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Interserve Group plc 0,9 0,85 Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού 0,8 0,75 0,7 0, Έτη ,8526 0,8097 0,7861 0,7718 0,7395 Ο Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού είναι πολύ σημαντικός για την παρακολούθηση της οικονομική υγείας μίας επιχείρησης. Δείχνει τη σχέση μεταξύ του συνολικού ενεργητικού και των συνολικών υποχρεώσεων της. Εμφανίζει λοιπόν την οικονομική δύναμη αυτής και αντανακλά τη μακροχρόνια ρευστότητα της με το να παρέχει ένδειξη για την ύπαρξη ή όχι πιέσεως για την εξόφληση και εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων της. Ο δείκτης χρέος του ομίλου Interserve Group plc εμφανίζει πτωτική τάση καθ όλη τη διάρκεια της πενταετίας , η οποία είναι και η επιθυμητή. Λαμβάνει τιμές μεταξύ 0,7395-0,8526 και έχει μέση τιμή ίση με 0,7919. Οι τιμές που λαμβάνει ο δείκτης βρίσκονται μέσα στα αποδεκτά όρια από 0,5 μέχρι 1,5 και μάλιστα είναι μικρότερες της μονάδας. 94

96 Τιμή Δείκτη Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο όμιλος είναι σε θέση να καλύψει το συνολικό χρέος του, κατέχει μία πολύ καλή οικονομική θέση και μπορεί να επιβιώσει μέσω μιας σκληρής περιόδου Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Γράφημα 4.24: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Interserve Group plc Interserve Group plc Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανα Μετοχή Έτη ,40 37,50 43,50 54,90 39,50 Ο Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή δείχνει το ύψος των καθαρών κερδών, δηλαδή τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και τόκων, που αντιστοιχούν σε κάθε μετοχή της επιχείρησης. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από 1,40 έως 54,90, με μέση τιμή ίση με 35,36. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο, η κάθε μετοχή αποδίδει 35,36 πέννες. Παρατηρούμε ότι η τάση του είναι αυξητική καθ όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου, με εξαίρεση το τελευταίο έτος, όπου μειώνεται. Η ανοδική αυτή πορεία είναι και η επιθυμητή και συνεπάγεται έναν καλά διοικούμενο όμιλο. Όπως προκύπτει και από τους ετήσιους ισολογισμούς του ομίλου, τα κέρδη του συνεχώς αυξάνονται από το 2006 μέχρι το 2009, ενώ το 2010 παρατηρείται μείωση αυτών. Επίσης, ο δείκτης αυτός σχετίζεται άμεσα με την τιμή της μετοχής. Γενικά, η ανοδική τάση του δείκτη συνεπάγεται και την ανοδική τάση στην τιμή της μετοχής 95

97 4.4. GallifordTry Group plc [25], [26], [29] Γενικά Στοιχεία Η Galliford Try είναι ένας από τους κορυφαίους κατασκευαστικούς ομίλους του Ηνωμένου Βασιλείου. Η δραστηριότητα της επεκτείνεται στο Νότιο Ατλαντικό, την Κασπία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Είναι εισηγμένος στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, έχει ετήσια έσοδα 1.3 δις και απασχολεί περίπου υπαλλήλους. Για το έτος 2011 ο όμιλος βρίσκεται στη δέκατη θέση, σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κύκλου εργασιών και στη δέκατη ένατη θέση, σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κέρδους. Οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται ο όμιλος είναι οι παρακάτω: Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση κατοικιών Τέχνη και Ψυχαγωγία: κατασκευή μουσείων, στούντιο ηχογράφησης, τουριστικών κέντρων Κατασκευή εμπορικών κέντρων Κατασκευή φυλακών, δικαστηρίων και σωφρονιστικών ιδρυμάτων Εκπαίδευση: σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση σχολίων, ακαδημιών, κολεγίων και πανεπιστημίων Υγεία: Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση νοσοκομείων, ψυχιατρικών κλινικών και κέντρων θεραπείας Κατασκευή πολυτελών ξενοδοχείων Ανακαίνιση και αποκατάσταση όλων των τύπων κτιρίων Κατασκευή επαγγελματικών χώρων και καταστημάτων Κατασκευή αθλητικών εγκαταστάσεων, γυμναστηρίων, σταδίων και κέντρων αναψυχής Μηχανολογικές και ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Ενεργειακά έργα και έργα διαχείρισης αποβλήτων Έργα κοινής ωφέλειας και τηλεπικοινωνίες Υδραυλικά έργα και έργα αντιπλημμυρικής προστασίας 96

98 Σχεδιασμός και εγκατάσταση φυσικών και ηλεκτρονικών μέτρων ασφαλείας Οδικά και σιδηροδρομικά έργα Ο όμιλος αποτελείται από 82 θυγατρικές εταιρίες, οι οποίες παραθέτονται παρακάτω: Πίνακας 4.4: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου GallifordTry Group plc GALLIFORD TRY PROPERTIES LIMITED STAMFORD HOMES LIMITED GALLIFORD BRICK FACTORS LIMITED GALLIFORD NEW HOMES LIMITED ENHANCE INTERIORS LIMITED BEECHCROFT ESTATES LIMITED GALLIFORD TRY PARTNERSHIPS LIMITED GALLIFORD (UK) LIMITED LINDEN LIMITED KENDALL CROSS HOLDINGS LIMITED GALLIFORD TRY SERVICES LIMITED KNAPP NEW HOMES LIMITED CHARTDALE LIMITED ROCK & ALLUVIUM LIMITED TRY ACCORD LIMITED STAMFORD HOMES NORTH LIMITED TRY CONSTRUCTION LIMITED TRY GROUP LIMITED CEDAR HOUSE SECURITIES LIMITED LINDEN HOMES SOUTHERN LIMITED TRY HOMES HASTINGS LIMITED GALLIFORD TRY EMPLOYMENT LIMITED QUESTSUN LIMITED TRY HOMES CENTRAL LIMITED BARDON 22 LIMITED KNAPP GROUP LIMITED CHANCERY COURT BUSINESS CENTRE LIMITED GALLIFORD TRY CONSTRUCTION LIMITED TRY HOMES SOUTHERN LIMITED TRY HOMES LIMITED MIDAS HOMES LIMITED ROSEMULLION PROPERTY COMPANY LIMITED FRIERN PARK LIMITED LINDEN HOMES SOUTH-EAST LIMITED ROSEMULLION HOMES LIMITED GALLIFORD TRY HOMES LIMITED LINDEN HOMES CHILTERN LIMITED THE PIPER BUILDING LIMITED GALLIFORD TRY STRATEGIC LAND LIMITED OAKENDALE PROPERTIES LIMITED LINDEN HOMES WESTERN LIMITED LINDEN HOLDINGS LIMITED CHARLES SCOTT HOMES (SOUTH WEST) LIMITED LINDEN PROPERTIES SOUTH EAST LIMITED LINDEN HOMES EASTERN NEWHALL LIMITED LINDEN AND DORCHESTER PORTSMOUTH LIMITED LINDEN PROPERTIES WESTERN LIMITED PITCOMP 233 LIMITED LINDEN HOMES SURREY LIMITED MORRISON HIGHWAY MAINTENANCE LIMITED RASEN ESTATES LIMITED PENTLAND LIMITED METROBROOK (NEWQUAY) LIMITED REDPLAY LIMITED HILL PLACE FARM DEVELOPMENTS LIMITED LINDEN NEW HOMES LIMITED FAIRFIELD REDEVELOPMENTS LIMITED OAK FIRE PROTECTION LIMITED TRY HOMES CROYDON LIMITED GALLIFORD TRY INFRASTRUCTURE HOLDINGS LIMITED TRY HOMES INVESTMENTS LIMITED GALLIFORD TRY INVESTMENTS LIMITED WATES LINDEN BR1 LIMITED VLADAR LIMITED GALLIFORD TRY INTERNATIONAL LIMITED WATES LINDEN (CUCKFIELD) LIMITED GALLIFORD TRY QATAR LIMITED LINDEN AND DORCHESTER LIMITED MANAGING IT SERVICES LIMITED ROSEMULLION HOMES (ROSELAND) LIMITED GALLIFORD TRY PLANT LIMITED LINDEN LONDON DEVELOPMENTS LIMITED LINDEN LONDON (HAMMERSMITH) LIMITED LINDEN GUILDFORD LIMITED LINDEN WATES (RIDGEWOOD) LIMITED GALLIFORD TRY INFRASTRUCTURE LIMITED 97

99 Τιμή Δείκτη RADIAL PARK DEVELOPMENTS LIMITED AMPLEVINE LIMITED GERALD WOOD HOMES LIMITED KINGSEAT DEVELOPMENT 1 LIMITED MORRISON CONSTRUCTION LIMITED CHAMBERS DEVELOPMENTS LIMITED MORRISON ROBERTSON J V COMPANY LIMITED Από τα μεγαλύτερα έργα του ομίλου Galliford Try είναι η κατασκευή της οροφής του Centre Court στο Wimbledon καθώς και η αποκατάσταση του Midland Grand Hotel Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες Εταιρίας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Γράφημα 4.25: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, GallifordTry Group plc GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 1,65 1,6 1,55 1,5 1,45 1,4 1,35 1,3 1, Έτη ,3883 1,4382 1,4384 1,4769 1,5987 Οι τιμές του Δείκτη Γενικής Ρευστότητας του ομίλου GallifordTry Group plc, καθ όλη την διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου ακολουθούν ανοδική πορεία, γεγονός που οφείλεται στην συνεχή αύξηση του κυκλοφορούντος ενεργητικού του και καλύπτουν το όριο της μονάδας, γεγονός που δείχνει ότι υπάρχουν επαρκή στοιχεία διαθέσιμα για να πληρωθούν οι υποχρεώσεις του, δηλαδή ο όμιλος διαθέτει κεφάλαιο κίνησης και έχει ικανοποιητική κεφαλαιακή συγκρότηση μεν, με χαμηλές τιμές δε. Ωστόσο, πλην της τιμής του έτους 2010, ο δείκτης βρίσκεται κάτω του 1,5 που για κατασκευαστικός όμιλος ενδεχομένως να γεννά αμφιβολίες σχετικά με την 98

100 Τιμή Δείκτη βραχυχρόνια ρευστότητά του οδηγώντας σε πιθανή οριακή κάλυψη των τρεχουσών υποχρεώσεων, χρήζοντας έτσι περαιτέρω διερεύνησης. Η μικρή διακύμανση τιμών αποκλείει ανησυχητικές τάσεις. Γράφημα 4.26: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, GallifordTry Group plc GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 1,65 1,6 1,55 1,5 1,45 1,4 1,35 1,3 1, Έτη ,3858 1,4374 1,4361 1,4753 1,5968 Οι τιμές του Δείκτη Ειδικής Ρευστότητας του ομίλου, σε αντιστοιχία με τις τιμές του Δείκτη Γενικής Ρευστότητας, καθ όλη την διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου είναι μεγαλύτερες της μονάδας, γεγονός που δείχνει ικανοποιητική κατάσταση ρευστότητας, προς καλή στην περίπτωση τιμών κοντά στο 1,5 και άρα όχι σοβαρό ενδεχόμενο πρόβλημα στην εξόφληση πιστωτών και προμηθευτών. Φαίνεται να προτιμάται ο βραχυχρόνιος δανεισμός έναντι του μακροχρόνιου. Πιο συγκεκριμένα ο δείκτης εμφανίζει την ελάχιστη τιμή του, 1,3858 το έτος 2006 και τη μέγιστη, 1,5968 το Η ανοδική πορεία του δείκτη, οφείλεται στην αύξηση του κυκλοφορούντος ενεργητικού της εταιρίας. Η μικρή διακύμανση τιμών αποκλείει ανησυχητικές τάσεις. 99

101 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Γράφημα 4.27: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, GallifordTry Group plc GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 0,08 0,06 0,04 0,02 0-0,02-0, Έτη ,0595 0,0511 0,0486-0,0262 0,0171 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού του ομίλου ακολουθεί μία πτωτική πορεία από το έτος 2006 μέχρι το 2009, όπου λαμβάνει και αρνητική τιμή και έπειτα αρχίζει σταδιακά να αυξάνει μέχρι το τέλος του Η φθίνουσα πορεία του δείκτη είναι αποτέλεσμα της μείωσης των κερδών του ομίλου και της εμφάνισης ζημιών το έτος 2009,ενώ η ανοδική τάση του τελευταίου έτους οφείλεται στην αύξηση αυτών. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από -2,62% έως 5,95%, με μέση τιμή 3,01%. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του αριθμοδείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που χρησιμοποιούνται από τον όμιλο, οι μέτοχοι έχουν κέρδη (προ φόρων) 3,

102 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.28: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, GallifordTry Group plc 0,4 0,3 GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων 0,2 0,1 0-0,1-0, Έτη ,2868 0,1963 0,1853-0,0913 0,0453 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων του ομίλου ακολουθεί γενικά μια καθοδική πορεία, η οποία δεν είναι η επιθυμητή, με εξαίρεση το τελευταίο έτος της πενταετίας , όπου εμφανίζει μία ανοδική τάση. Στην πλειοψηφία τους, οι τιμές του δείκτη είναι θετικές, εκτός από το έτος 2009, όπου ο δείκτης εμφανίζει την ελάχιστη τιμή του και μάλιστα αρνητική, ίση με -0,0913, γεγονός που οφείλεται στην κατακόρυφη πτώση των κερδών του ομίλου. Ο δείκτης παίρνει τιμές από -9,13% έως 28,68% με μέση τιμή 12,45%. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του αριθμοδείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που έχουν επενδύσει οι φορείς του ομίλου σε αυτόν έχουν κέρδη (προ φόρων) 12,45. Ο δείκτης αυτός απεικονίζει την κερδοφόρα δυναμικότητα του ομίλου και συγκεκριμένα την αποδοτικότητα των επενδύσεων των φορέων του. Η τιμή του δείκτη είναι σχετικά χαμηλή, ωστόσο δεδομένης της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης που επικρατεί, κρίνεται θετικά το γεγονός ότι ο όμιλος έχει καταφέρει να μην έχει ζημίες στην πλειοψηφία των ετών

103 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Γράφημα 4.29: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, GallifordTry Group plc GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων Έτη ,0000 5,0617 5,9342 6,8440 5,3662 Γενικά οι απαιτήσεις αποτελούν τις πωλήσεις επί πιστώσει. Η έννοια του δείκτη είναι ότι δείχνει πόσες φορές εισπράττονται κατά μέσο όρο οι απαιτήσεις του ομίλου μέσα στο έτος. Στον GallifordTry Group plc, παρατηρείται πως οι απαιτήσεις εισπράττονται κατά μέσο όρο σε κάθε έτος, από τρεις έως εφτά περίπου φορές. Είναι εμφανές πως το επιθυμητό είναι να έχουμε υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων που σημαίνει πως ο όμιλος μέσα στο έτος που εξετάζεται εισπράττει πολλές φορές τα χρήματα που του αναλογούν. Ο όμιλος λοιπόν εμφανίζεται να εξασφαλίζει αυτά τα χρήματα το πολύ εφτά φορές μέσα στο έτος το 2009 ενώ τα υπόλοιπα έτη η ταχύτητα είναι μικρότερη. Γενικά για κάθε επιχείρηση είναι επιθυμητό να μπορεί να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της μέσα στο κάθε έτος, πολλές φορές και να μεσολαβεί μικρή χρονική διάρκεια μεταξύ αυτών, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στην επιχείρηση να τις ρευστοποιεί έγκαιρα και να καλύπτει τυχόν υποχρεώσεις. Υψηλές τιμές της κυκλοφοριακής ταχύτητας των απαιτήσεων παρέχουν μεγαλύτερη άνεση στην επιχείρηση, διότι με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζει υψηλότερο κυκλοφορούν ενεργητικό άρα καλύτερη ρευστότητα, πάντα λαμβάνοντας υπόψη και τις τρέχουσες υποχρεώσεις. 102

104 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.30: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, GallifordTry Group plc GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων Έτη , , , , ,8200 Ο Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων του ομίλου παρουσιάζει αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου, αλλά συνεχώς λαμβάνει πολύ υψηλές τιμές, το οποίο είναι και το επιθυμητό, δεδομένου ότι στον κατασκευαστικό κλάδο δεν είναι επιθυμητό η αποθεματοποίηση προϊόντων. Εμφανίζει την ελάχιστη τιμή του τον πρώτο χρόνο, ίση με 961,0600, τη μέγιστη το έτος 2009, ίση με 1623,5600 και μέση τιμή ίση με 1424,5000. Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι η ταχύτητα με την οποία τα αποθέματα διατέθηκαν και αντικαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσης είναι πολύ μεγάλη και ο όμιλος λειτουργεί αποτελεσματικά. 103

105 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Γράφημα 4.31: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, GallifordTry Group plc GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη ,7923 0,7393 0,7374 0,7132 0,6226 Ο Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού δείχνει τη σχέση μεταξύ των συνολικών υποχρεώσεων μίας επιχείρησης και του ενεργητικού της και παρέχει πληροφορίες σχετικά με την οικονομική της υγεία και την ικανότητα της να πληρώσει το χρέος της. Μία αναλογία χρέους μεγαλύτερη από 1 δείχνει ότι μία επιχείρηση έχει μεγαλύτερο χρέος από ότι το σύνολο του ενεργητικού της, ενώ μία αναλογία χρέους μικρότερη από 1 δείχνει το αντίθετο. Είναι γενικά αποδεκτό ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να διατηρήσουν έναν δείκτη χρέους μεταξύ 0,5 και 1,5. Ο δείκτης χρέους του ομίλου GallifordTry Group plc μειώνεται σταδιακά κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης πενταετίας Η πτωτική του τάση είναι η επιθυμητή. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές μεταξύ 0,6226-0,7923 και έχει μέση τιμή ίση με 0,7210. Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι η οικονομική υγεία του ομίλου είναι πάρα πολύ καλή και έχει μία πολύ ισχυρή θέση που θα τον βοηθήσει να επιζήσει μέσω μίας σκληρής περιόδου. Επιπλέον είναι μικρής επικινδυνότητας μία επένδυση σε αυτόν. 104

106 Τιμή Δείκτη Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Γράφημα 4.32: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, GallifordTry Group plc GallifordTry Group plc Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανα Μετοχή Έτη ,80 14,30 11,40-4,80 14,70 Ο Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή δείχνει το ύψος των καθαρών κερδών, δηλαδή τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και τόκων, που αντιστοιχεί σε κάθε μετοχή της επιχείρησης. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από -4,80 έως 14,70, με μέση τιμή ίση με 9,28. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο, η κάθε μετοχή αποδίδει 9,28 πέννες. Παρατηρούμε ότι ο δείκτης παρουσιάζει αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης αυξάνεται το 2007, στη συνέχεια μειώνεται μέχρι το 2009, όπου λαμβάνει και τη χαμηλότερη τιμή του, και μάλιστα αρνητική και τέλος ακολουθεί και πάλι ανοδική πορεία μέχρι το τέλος του Φυσικά το επιθυμητό είναι μια ανοδική πορεία του δείκτη. Όπως προκύπτει και από τους ετήσιους ισολογισμούς του ομίλου, τα κέρδη του ακολουθούν την ίδια ακριβώς πορεία με το δείκτη και μάλιστα το 2009 εμφανίζει ζημία αντί κέρδος. Η αρνητική τιμή που λαμβάνει ο δείκτης, δείχνει ότι ο όμιλος χάνει χρήματα. Επίσης, ο δείκτης αυτός σχετίζεται άμεσα με την τιμή της μετοχής. Γενικά, η ανοδική τάση του δείκτη συνεπάγεται και την ανοδική τάση στην τιμή της μετοχής. 105

107 4.5. Costain Group plc [25], [26], [30] Γενικά Στοιχεία Ο όμιλος εταιριών Costain Group plc ιδρύθηκε το 1865 και είναι ένας από τους κορυφαίους ομίλους που δραστηριοποιείται κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία αλλά και σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Απασχολεί περίπου υπαλλήλους και έχει ετήσια έσοδα εκατομμύρια. Είναι εισηγμένος στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, έχει έδρα στο Maidenhead και γραφεία σε όλη τη Βρετανία. Το 2010 ο όμιλος κέρδισε το βραβείο «Ανάδοχος της Δεκαετίας». Για το έτος 2011 ο όμιλος βρίσκεται στη δέκατη πέμπτη θέση, σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κύκλου εργασιών και στη δέκατη έκτη θέση, σύμφωνα με την κατάταξη βάσει του κέρδους. Οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται ο όμιλος Costain Group plc είναι οι εξής: Υδραυλικά και Αντιπλημμυρικής Προστασίας Έργα Διαχείριση Αποβλήτων Logistics Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων Κατασκευή αεροδρομίων και αερολιμενικών υποδομών Βιομηχανία: Σχεδιασμός, κατασκευή και προμήθεια πυρηνικών κτιρίων (αποθήκες αποβλήτων, εγκαταστάσεις διακίνησης καυσίμων και εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων) Ενεργειακά έργα, όπως κατασκευή σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σχεδιασμός και κατασκευή εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τοποθέτηση φωτοβολταϊκών Υδρογονάνθρακες και Χημικά Υγεία: Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση νοσοκομείων, ψυχιατρικών κλινικών και κέντρων θεραπείας 106

108 Εκπαίδευση: Κατασκευή σχολείων, κολλεγίων και πανεπιστημίων Ο όμιλος αποτελείται από 38 θυγατρικές εταιρείες: Πίνακας 4.5: Θυγατρικές εταιρίες ομίλου Costain Group plc RICHARD COSTAIN LIMITED COSTAIN ENGINEERING & CONSTRUCTION LIMITED COSTAIN ENGINEERING LIMITED COSTAIN ENGINEERING & CONSTRUCTION (OVERSEAS) LIMITED THE E J COOK SCD PARTNERSHIP LIMITED COSTAIN CIVIL ENGINEERING LIMITED WESTMINSTER PLANT CO. LIMITED NATIONAL ROAD OPERATORS LIMITED COSTAIN CONSTRUCTION LIMITED CLM ENGINEERING (OVERSEAS) LIMITED COSTAIN INTERNATIONAL LIMITED INTEGRATED CARE SOLUTIONS LIMITED COSTAIN OIL, GAS & PROCESS (OVERSEAS) COSTAIN PETROFAC LIMITED LIMITED COSTAIN PROCESS CONSTRUCTION LIMITED INTEGRATED CARE SOLUTIONS (EAST KENT) HOLDINGS LIMITED COSTAIN LIMITED SIRHOWY ENTERPRISE WAY (HOLDINGS) LIMITED COUNTY & DISTRICT PROPERTIES LIMITED INTEGRATED CARE SOLUTIONS (SHROPSHIRE) HOLDINGS LIMITED RENOWN INVESTMENTS (HOLDINGS) LIMITED INTEGRATED BRADFORD PSP LIMITED LYSANDER SERVICES LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (LINCOLNSHIRE) HOLDINGS LIMITED COSTAIN OIL, GAS & PROCESS LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (DERBY) HOLDINGS LIMITED COSTAIN BUILDING & CIVIL ENGINEERING ARDEN PARTNERSHIP (LEICESTER) HOLDINGS LIMITED LIMITED C. G. NOMINEES LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (DERBY) LIMITED COSTAIN MANAGEMENT DESIGN LIMITED ARDEN PARTNERSHIP (LEICESTER) LIMITED COSTAIN ALCAIDESA LIMITED L21 LEWISHAM PSP LIMITED COGAP LIMITED APPLIDD SOLUTIONS LIMITED COGAP (MIDDLE EAST) LIMITED Στα μεγάλα έργα που έχει αναλάβει ο όμιλος συμπεριλαμβάνονται η Dolphin Square του Λονδίνου, ένα τμήμα του σιδηροδρομικού δικτύου μεταξύ Trans και Ιράν, το Διεθνές Αεροδρόμιο του Dubai, το λιμάνι βαθέων υδάτων του Bridgetown, Barbados, το φράγμα του Τάμεση, η σήραγγα της Μάγχης, η γέφυρα Tsing Ma του Hong Kong και το φράγμα του κόλπου του Cardiff. 107

109 Τιμή Δείκτη Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Αριθμοδεικτών Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Γράφημα 4.33: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη ,7832 1,0457 1,0547 1,0143 0,9932 Η πορεία του Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας του ομίλου κατά την πενταετία , δεν εμφανίζει ουσιαστικές διακυμάνσεις και είναι ανοδική τα τρία πρώτα χρόνια της εξεταζόμενης περιόδου και πτωτική τα επόμενα δύο. Η ανώτερη τιμή του δείκτη λαμβάνεται το έτος 2008 ίση με 1,0547, η κατώτερη το 2006, ίση με 0,7832 και έχει μέσο όρο τιμών ίσο με 0,9782. Γενικά, οι τιμές του δείκτη καλύπτουν το όριο της μονάδας, με εξαίρεση τα έτη 2006 και Στο διάστημα με τιμές κάτω της μονάδας, ενδέχεται ο όμιλος να χρησιμοποίησε βραχυπρόθεσμες πιστώσεις για χρηματοδότηση στοιχείων του πάγιου ενεργητικού του, γεγονός που χρήζει προσοχής αφού υπό συνθήκες μπορεί να οδηγήσει σε οικονομική στενότητα. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του δείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, ο όμιλος για κάθε 1 που καλείται να πληρώσει για την εξόφληση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών του, διαθέτει 0,9782. Η μέση τιμή του δείκτη δεν είναι ικανοποιητική αφού είναι μικρότερη της μονάδας και δείχνει αδυναμία του ομίλου να καλύψει το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων του αξιοποιώντας τα κυκλοφορούντα στοιχεία του ενεργητικού. Αν συνυπολογιστεί το γεγονός ότι τα αποθέματα που αποτελούν στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού 108

110 Τιμή Δείκτη δεν είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα, η οικονομική θέση του ομίλου γίνεται δυσμενέστερη καθώς αδυνατεί να εξοφλήσει τους δανειστές του σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό. Γράφημα 4.34: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη ,7747 1,0384 1,0496 1,0068 0,98908 Η πορεία του Αριθμοδείκτη Ειδικής Ρευστότητας είναι όμοια με την πορεία του Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας. Όπως είναι αναμενόμενο οι τιμές των δύο δεικτών δεν διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους καθώς δεν επιδιώκεται η αποθεματοποίηση των προϊόντων. Η δημιουργία αποθεμάτων δεν αποτελεί στόχο των κατασκευαστικών εταιρειών, μάλιστα αποφεύγεται καθότι δυσχεραίνει τη λειτουργία τους και περιορίζει τη δυνατότητα ρευστοποίησης των στοιχείων του ενεργητικού. Η πλειοψηφία των τιμών βρίσκονται πάνω ή κοντά στη μονάδα, γεγονός που τις χαρακτηρίζει ικανοποιητικές. Ο δείκτης παίρνει τιμές από 0,7747 έως 1,0496 με μέσο όρο τιμών 0,9717. Η τιμή του δείκτη είναι λίγο μεγαλύτερη από το κατώτερο αποδεκτό όριο. Επιπλέον αναλύοντας τα στοιχεία που προκύπτουν από τους ισολογισμούς του ομίλου, συμπεραίνουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των άμεσα ρευστοποιήσιμων στοιχείων αποτελείται από τις απαιτήσεις από πελάτες και όχι από τα ταμειακά διαθέσιμα του. Ο δείκτης μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικός μόνο στην περίπτωση που στις απαιτήσεις του ομίλου δεν περιλαμβάνονται επισφαλείς ή ανεπίδεκτες είσπραξης απαιτήσεις, αλλά για αυτό απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. 109

111 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Γράφημα 4.35: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 0,1 0,05 0-0,05-0,1-0,15-0,2-0, Έτη ,2028 0,0550 0,0568 0,0421 0,0704 Η πορεία του Αριθμοδείκτη Αποδοτικότητας Ενεργητικού του ομίλου είναι ανοδική στο μεγαλύτερο μέρος της διάρκειας της εξεταζόμενης περιόδου, με εξαίρεση το έτος Πιο συγκεκριμένα, στην αρχή της πενταετίας ο δείκτης αυξάνεται απότομα από την χαμηλότερη στην υψηλότερη τιμή του, γεγονός που οφείλεται στην εξάλειψη των ζημιών του ομίλου και στην απόκτηση κερδών. Τον επόμενο χρόνο συνεχίζει να αυξάνεται μέχρι το τέλος του 2008, υφίσταται πτώση το έτος 2009, η οποία είναι αποτέλεσμα της μείωσης των κερδών του ομίλου και τέλος εμφανίζει και πάλι ανοδική τάση, η οποία οφείλεται στην αύξηση των τελευταίων. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από -20,28% έως 7,04% με μέση τιμή 0,43%. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του αριθμοδείκτη, κατά μέσο όρο για τα πέντε εξεταζόμενα έτη, για κάθε 100 που χρησιμοποιούνται από τον όμιλο, οι μέτοχοι έχουν κέρδη (προ φόρων) 0,

112 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.36: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων Έτη ,1177 0,7226 0,6875-4,7632 0,7420 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων του ομίλου κατά την πενταετία , εμφανίζει διακυμάνσεις, εναλλαγές και μεταβολές. Ακολουθεί μία πτωτική πορεία κατά τη διάρκεια της τετραετίας , όπου το τελευταίο έτος αυτής η πτώση του είναι ιδιαίτερα έντονη. Ωστόσο, τα κέρδη του ομίλου κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου αυξάνονται σταδιακά. Η έντονη πτώση του δείκτη, οφείλεται στις έντονες αυξομειώσεις των Ίδιων Κεφαλαίων. Παρόλα αυτά το έτος 2010 ο δείκτης παρουσιάζει μία κατακόρυφη άνοδο. Πιο συγκεκριμένα το 2006 ο δείκτης παίρνει θετική τιμή, παρά το γεγονός ότι το έτος αυτό ο όμιλος έχει ζημία και όχι κέρδη, η οποία επηρεάζει και τα ίδια κεφάλαιά του λαμβάνοντας και αυτά αρνητική τιμή. Η τιμή αυτή περιλαμβάνει τον αντίκτυπο του ελλείμματος, μετά από αναβαλλόμενο φόρο, στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Τα επόμενα δύο χρόνια τα ίδια κεφάλαια του ομίλου αυξάνονται σταδιακά και το 2009 μειώνονται απότομα, λαμβάνοντας και πάλι αρνητική τιμή, η οποία όπως και το 2006, περιλαμβάνει τον αντίκτυπο του ελλείμματος στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Ο δείκτης αυτός απεικονίζει την κερδοφόρα δυναμικότητα του ομίλου και συγκεκριμένα την αποδοτικότητα των επενδύσεων των φορέων του. Η τιμή του δείκτη είναι αρκετά χαμηλή. 111

113 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Γράφημα 4.37: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων Έτη ,6600 4,9740 5,0061 4,9202 5,7067 Γενικά οι απαιτήσεις αποτελούν τις πωλήσεις επί πιστώσει. Η έννοια του δείκτη είναι ότι δείχνει πόσες φορές εισπράττονται κατά μέσο όρο οι απαιτήσεις του ομίλου μέσα στο έτος. Στον όμιλο Costain Group plc, παρατηρείται πως οι απαιτήσεις εισπράττονται κατά μέσο όρο σε κάθε έτος, από τέσσερις έως έξι φορές περίπου. Είναι εμφανές πως το επιθυμητό είναι να έχουμε υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων που σημαίνει πως ο όμιλος μέσα στο έτος που εξετάζεται εισπράττει πολλές φορές τα χρήματα που του αναλογούν. Ο όμιλος λοιπόν εμφανίζεται να εξασφαλίζει αυτά τα χρήματα το πολύ έξι περίπου φορές μέσα στο έτος 2010 ενώ τα υπόλοιπα έτη η ταχύτητα είναι μικρότερη. Γενικά για κάθε επιχείρηση είναι επιθυμητό να μπορεί να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της μέσα στο κάθε έτος, πολλές φορές και να μεσολαβεί μικρή χρονική διάρκεια μεταξύ αυτών, ώστε να της δίνεται η δυνατότητα να τις ρευστοποιεί έγκαιρα και να καλύπτει τυχόν υποχρεώσεις. 112

114 Τιμή Δείκτη Γράφημα 4.38: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων Έτη , , , , ,1540 Ο Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων του ομίλου ακολουθεί ανοδική πορεία, η οποία είναι και η επιθυμητή, με εξαίρεση το έτος 2009, όπου υφίσταται μία πτώση. Η αυξητική τάση του, σημαίνει πως δεν υπάρχουν δυσκολίες στην πώληση των προϊόντων και γίνεται ικανοποιητικός έλεγχος αποθεμάτων. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από 311,8330 έως 711,1540 με μέση τιμή 474,9660. Οι τιμές αυτές είναι αρκετά υψηλές και λογικές αν αναλογιστούμε το γεγονός ότι πρόκειται για κατασκευαστικό όμιλο. Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι η ταχύτητα με την οποία τα αποθέματα διατέθηκαν και αντικαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσης είναι μεγάλη και άρα ο όμιλος λειτουργεί αποτελεσματικά. 113

115 Τιμή Δείκτη Αριθμοδείκτες Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Γράφημα 4.39: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη ,1814 0,9238 0,9173 1,0088 0,9051 Ο Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού δείχνει τη σχέση μεταξύ των συνολικών υποχρεώσεων μίας επιχείρησης, καθώς και το βαθμό προστασίας των πιστωτών της. Παρέχει πληροφορίες σχετικά με την οικονομική της υγεία και την ικανότητα της να ανταπεξέλθει στα χρέη της. Ο δείκτης χρέους για τον όμιλο Costain Group plc ακολουθεί γενικά μία καθοδική πορεία, με εξαίρεση το έτος 2009 όπου αυξάνονται οι συνολικές υποχρεώσεις του. Λαμβάνει τιμές από 0,9051 μέχρι 1,1814 και έχει μέση τιμή 0,9873. Οι τιμές του βρίσκονται μέσα στα αποδεκτά όρια από 0,5 μέχρι 1,5, ωστόσο για τα έτη 2006 και 2009 είναι μεγαλύτερες της μονάδας, που σημαίνει ότι ο όμιλος έχει περισσότερο χρέος από το σύνολο του ενεργητικού του. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η οικονομική υγεία του ομίλου δεν είναι ιδιαίτερα καλή. Αν υπάρξει μια ύφεση ή κυκλική καθοδική φάση στην οικονομία, οι επιχειρήσεις που αγωνίζονται να πληρώσουν τα χρέη τους και να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις (πληρωμή τόκων), χάνουν την πιστωτική τους αξία στα χρηματιστηριακά ιδρύματα και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη περαιτέρω χρηματοδότηση τους. 114

116 Τιμή Δείκτη Επενδυτικοί Αριθμοδείκτης Γράφημα 4.40: Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή, Costain Group plc Costain Group plc Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανα Μετοχή Έτη ,10 3,60 2,90 2,30 36,40 Ο Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή δείχνει το ύψος των καθαρών κερδών, δηλαδή τα καθαρά κέρδη μετά φόρων και τόκων, που αντιστοιχεί σε κάθε μετοχή της επιχείρησης. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από -15,10 έως 36,40, με μέση τιμή ίση με 6,02. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο, η κάθε μετοχή αποδίδει 6,02 πέννες. Παρατηρούμε ότι ο δείκτης παρουσιάζει αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου. Πιο συγκεκριμένα, ο δείκτης αυξάνεται το 2007 από την ελάχιστη τιμή του, η οποία είναι και αρνητική και δείχνει ότι ο όμιλος χάνει χρήματα, όπως προκύπτει και από τον ετήσιο ισολογισμό, όπου το έτος αυτό ο όμιλος εμφανίζει ζημία αντί για κέρδος. Στη συνέχεια μειώνεται μέχρι το 2009 και τέλος ακολουθεί και πάλι ανοδική πορεία μέχρι το τέλος του Φυσικά το επιθυμητό είναι μια ανοδική πορεία του δείκτη. Η μειωτική τάση του δείκτη δείχνει ότι η ανάπτυξη του ομίλου μειώνεται χρόνο με το χρόνο. Όπως προκύπτει και από τους ετήσιους ισολογισμούς του ομίλου, τα κέρδη του ακολουθούν ανάλογη πορεία. Επίσης, ο δείκτης αυτός σχετίζεται άμεσα με την τιμή της μετοχής. Γενικά, η ανοδική τάση του δείκτη συνεπάγεται και την ανοδική τάση στην τιμή της μετοχής. 115

117 5. Συγκριτική Παρουσίαση Αριθμοδεικτών Σε πρώτο επίπεδο πραγματοποιήθηκε η μελέτη των οικονομικών καταστάσεων και των αριθμοδεικτών, εξετάζοντας την πορεία κάθε ομίλου χωριστά στη διάρκεια των ετών Σε ένα δεύτερο επίπεδο και σε μια προσπάθεια αξιολόγησης της συνολικής πορείας του κατασκευαστικού κλάδου, πραγματοποιείται μία συγκριτική παρουσίαση της πορείας όλων των ομίλων που αποτελούν το δείγμα της ανάλυσης. Τα χρηματοοικονομικά μεγέθη κάθε ομίλου συγκρίνονται με τα αντίστοιχα του κατασκευαστικού κλάδου αλλά και των υπολοίπων ομίλων. Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποιούνται οι μέσοι όροι της πενταετίας για κάθε αριθμοδείκτη, και για κάθε όμιλο καθώς και η μέση τιμή κάθε δείκτη για το σύνολο των εξεταζόμενων ομίλων (μέσος όρος του κατασκευαστικού κλάδου). Οι μέσοι όροι των δεικτών για τον κατασκευαστικό κλάδο προκύπτουν από τους ομίλους για τους οποίους έχει πραγματοποιηθεί παραπάνω η χρηματοοικονομική ανάλυση, θεωρώντας ότι αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα. 116

118 Τιμή Δείκτη 5.1 Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Γράφημα 5.1: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Συγκριτική Παρουσίαση 1,8 1,6 1,4 Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 5.2: Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 1,6 1,4681 1,4 1,2 1 0,8 0,8625 1,1477 0,8791 0,9782 1,0671 Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc 0,6 Costain Group plc 0,4 Κλάδος 0,2 0 Κατασκευαστικοί Όμιλοι - Κλάδος Ο Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας προσδιορίζει την φερεγγυότητα της επιχείρησης απέναντι στους προμηθευτές της και τις Τράπεζες. Οποιαδήποτε 117

119 αδυναμία ικανοποίησης των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων έγκαιρα, πιθανόν να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην επιχείρηση (πχ άρνηση από την Τράπεζα να επαναχορηγήσει δάνειο κεφαλαίου κίνησης ή άρνηση από τον προμηθευτή να παρέχει πίστωση στην αγορά πρώτων υλών). Γενικά ένας αριθμοδείκτης γύρω στο 2 μπορεί, πολλές φορές, να θεωρηθεί ικανοποιητικός για μια βιομηχανική ή εμπορική επιχείρηση. Σημαντική ένδειξη για την επάρκεια ή όχι κεφαλαίων κινήσεως σε μια επιχείρηση αποτελεί η παρακολούθηση της πορείας του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας για μια σειρά ετών. Μια συνεχής πτωτική πορεία αυτού διαχρονικά αποτελεί ένα είδος προμηνύματος, το οποίο δεν θα πρέπει να αγνοηθεί. Επίσης, η σύγκριση αυτού με το μέσο όρο του κλάδου παρέχει ένδειξη για τη θέση της επιχείρησης από άποψη ρευστότητας. Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας παρέχει επίσης ένδειξη του βαθμού ασφαλείας, με τον οποίο βραχυχρόνιες πιστώσεις μπορεί να χορηγηθούν στην επιχείρηση από τους πιστωτές της, δηλαδή αντανακλά την τρέχουσα ικανότητα της επιχειρήσεως να ανταποκρίνεται στην πληρωμή των καθημερινών απαιτητών υποχρεώσεών της. Παρατηρούμε ότι ο δείκτης παίρνει τιμές από 0,8625 έως 1,4681 ενώ η μέση τιμή για τον κλάδο είναι 1,0671. Η διακύμανση των τιμών του Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας για τους εξεταζόμενους ομίλους είναι μεγάλη ενώ η πορεία του είναι πτωτική για το σύνολο τους. Ο όμιλος Kier Group plc και GallifordTry Group plc βρίσκονται υψηλότερα από τον μέσο όρο του κλάδου, ενώ ο Carillion Group plc έχει την χειρότερη κατάταξη μεταξύ αυτών, με την τιμή του δείκτη να είναι πολύ χαμηλότερη του μέσου όρου. Ο όμιλος Interserve Group plc δεν διαφέρει πολύ από τον Carillion Group plc και τέλος ο Costain Group plc είναι κάτω από το μέσο όρο του κλάδου, χωρίς όμως να αποκλίνει πολύ από αυτόν. Σύμφωνα με την βιβλιογραφία αλλά και όπως προκύπτει από τα στοιχεία που αφορούν τον κατασκευαστικό κλάδο, οι όμιλοι Kier Group plc και GallifordTry Group plc διαθέτουν μεν επαρκή ρευστοποιήσιμα στοιχεία για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων οφειλών τους, ωστόσο η μελλοντική τους ρευστότητα κρίνεται αβέβαιη καθώς σε μία περίοδο οικονομικής ύφεσης οι πιστωτές πιέζουν για την εξόφληση τους ενώ ταυτόχρονα η πώληση αποθεμάτων και η είσπραξη των απαιτήσεων καθυστερούν. Οι όμιλοι Carillion Group plc, Interserve Group plc και Costain Group plc καθ όλη τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου αδυνατούν να καλύψουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους και βρίσκονται σε ιδιαίτερα επιβαρυμένη θέση από άποψη ρευστότητας. 118

120 Τιμή Δείκτη Γράφημα 5.3: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Συγκριτική Παρουσίαση 1,8 1,6 1,4 Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη Crillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 5.4: Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 1,6 1,4663 1,4 1,2 1 0,8 0,8374 0,6003 0,8395 0,9717 0,9430 Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc 0,6 Costain Group plc 0,4 Κλάδος 0,2 0 Κατασκευαστικοί Όμιλοι - Κλάδος Ένας αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας γύρω στη μονάδα θεωρείται ικανοποιητικός μόνον αν στις απαιτήσεις της επιχείρησης δεν περιλαμβάνονται επισφαλείς, αμφίβολες, επίδικες ή ανεπίδεκτες εισπράξεως απαιτήσεις, γραμμάτια σε καθυστέρηση και αν η περίοδος εισπράξεως των απαιτήσεων της επιχειρήσεως και 119

121 εξοφλήσεως των υποχρεώσεών της είναι περίπου ίσες. Αντίθετα, ένας αριθμοδείκτης μικρότερος της μονάδας δείχνει ότι τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης είναι ανεπαρκή για να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις της, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να εξαρτάται από τις μελλοντικές της πωλήσεις, προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα. Οι επιχειρήσεις που έχουν υψηλό δείκτη ειδικής ρευστότητας, σπάνια έχουν την ανάγκη δανεισμού. Υπάρχει η κοινή αντίληψη, ότι η χρηματοοικονομική ευρωστία της επιχείρησης προϋποθέτει ρευστοποιήσιμα στοιχεία του ενεργητικού τουλάχιστον ίσα με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, ώστε ο δείκτης να παίρνει μια τιμή τουλάχιστον γύρω στη μονάδα (ο δείκτης αυτός γενικά θεωρείται ικανοποιητικός όταν λαμβάνει τιμές μεγαλύτερες της μονάδας). Στην πράξη όμως οι επιχειρήσεις τείνουν να έχουν δείκτη ρευστότητας κάτω από τη μονάδα. Ο πολύ μεγάλος βαθμός ρευστότητας δεν σημαίνει πάντοτε σωστή οικονομική διαχείριση, ιδίως όταν η επιχείρηση είναι σε θέση να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της με μικρότερο βαθμό ρευστότητας. Επομένως, το άριστο ύψος του αριθμοδείκτη αυτού πρέπει να κυμαίνεται σε ένα σημείο, το οποίο θα επιτρέπει στην επιχείρηση να ανταποκρίνεται στα βραχυχρόνια χρέη της με σχετική άνεση, χωρίς όμως ένα σημαντικό μέρος των διαθέσιμων της να λιμνάζει στο ταμείο της και στις τράπεζες. Όσο πιο υψηλός είναι ο δείκτης αυτός τόσο αντανακλάται σε αυτόν η καλύτερη βραχυπρόθεσμη οικονομική κατάσταση της επιχείρησης. Παρατηρούμε ότι ο μέσος όρος των πέντε ομίλων παίρνει τιμές από 0,6003 έως 1,4663 και ο μέσος όρος του κλάδου υπολογίζεται 0,9430. Σημειώνεται έντονη διακύμανση των τιμών. Οι όμιλοι GallifordTry Group plc και Costain Group plc βρίσκονται πάνω από το μέσο όρο του κλάδου ενώ ο Kier Group plc βρίσκεται αρκετά χαμηλότερα από αυτόν. Οι όμιλοι Carillion Group plc και Interserve Group plc βρίσκονται επίσης κάτω από το μέσο όρο του κλάδου, χωρίς ωστόσο να απέχουν πολύ. Κάνοντας μία σύγκριση μεταξύ των Αριθμοδεικτών Γενικής και Ειδικής Ρευστότητας αντίστοιχα, παρατηρούμε ότι οι διαφορά των τιμών τους είναι σχεδόν αμελητέα για όλους τους ομίλους εκτός από τον Kier Group plc. Ο Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας για αυτόν είναι αρκετά χαμηλότερος από τον Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας και αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το κυκλοφορούν ενεργητικό του αποτελείται κατά ένα σημαντικό ποσοστό από αποθέματα τα οποία δεν είναι εύκολα και άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία. Αυτό επιβαρύνει περισσότερο την θέση του ομίλου, ο οποίος είναι σε θέση να καλύψει σχεδόν τις μισές από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του αξιοποιώντας τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία του. 120

122 Τιμή Δείκτη 5.2. Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Γράφημα 5.5: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Συγκριτική Παρουσίαση 0,15 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 0,1 0,05 0-0,05-0,1-0,15-0,2-0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 5.6: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 0,07 0,0640 0,06 0,05 0,04 0,03 0,0427 0,0517 0,0300 0,0385 Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 0,02 Κλάδος 0,01 0 0,0043 Κατασκευαστικοί Όμιλοι - Κλάδος 121

123 Ο Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού μετρά την απόδοση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης, καθώς και των επί μέρους τμημάτων αυτής και αποτελεί ένα είδος αξιολόγησης και ελέγχου της διοικήσεώς της. Επιτρέπει τη σύγκριση της αποδοτικότητας μιας επιχείρησης με την αποδοτικότητα άλλων μορφών επενδύσεων, καθώς και με την αποδοτικότητα άλλων επιχειρήσεων του ίδιου περίπου βαθμού κινδύνου. Η αποτελεσματικότητα λειτουργίας μιας επιχείρησης δείχνει την ικανότητα της να μπορεί να επιζήσει οικονομικά και να προσελκύει κεφάλαια που προσφέρονται για επένδυση, ανταμείβοντας τα, ανάλογα. Παρατηρούμε ότι ο δείκτης παίρνει τιμές από 0,43% έως 6,40% και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 3,85%. Υπάρχει διακύμανση των τιμών ενώ ο δείκτης του ομίλου Costain Group plc είναι αυτός ο οποίος μειώνει το μέσο όρο. Ωστόσο όλοι οι όμιλοι παρουσιάζουν θετικές τιμές του δείκτη αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, επομένως όλοι στο σύνολο της εξεταζόμενης περιόδου καταφέρνουν να επιτύχουν κέρδη. Σε ότι αφορά την κατάταξη των ομίλων, τον Interserve Group plc με 6,40%, ακολουθούν ο Kier Group plc με 5,17%, ο Carillion Group plc με 4,27%, ο GallifordTry Group plc με 3,00% και τελευταίος ο Costain Group plc με 0,43%. Οι πρώτοι τρεις όμιλοι βρίσκονται πάνω από το μέσο όρο του κλάδου, ο τέταρτος λίγο κάτω από αυτόν και ο τελευταίος υπολείπεται κατά πολύ. Σύμφωνα με τη φυσική ερμηνεία του δείκτη, για κάθε 100 που χρησιμοποιούνται από τον όμιλο, οι μέτοχοι έχουν κέρδη (προ φόρων) 6,40, 5,17, 4,27, 3,00 και 0,43 αντίστοιχα. Εφόσον ένας υψηλός δείκτης απόδοσης ενεργητικού σημαίνει ότι η επιχείρηση χρησιμοποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να πραγματοποιεί τις πωλήσεις της, οι όμιλοι Interserve Group plc, Kier Group plc και Carillion Group plc λειτουργούν αποδοτικά. Ο όμιλος GallifrodTry Group plc λειτουργεί λιγότερο αποδοτικά και ο πολύ χαμηλός δείκτης του ομίλου Costain Group plc αποτελεί ένδειξη όχι εντατικής χρησιμοποίησης των περιουσιακών του στοιχείων. Ο δείκτης αυτός στην ουσία μας δείχνει εάν υπάρχει υπερεπένδυση κεφαλαίων στην επιχείρηση σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων της. 122

124 Τιμή Δείκτη Γράφημα 5.7: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Συγκριτική Παρουσίαση 2 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 5.8: Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ίδιων Κεφαλαίων 0,5 0,4273 0,4 0,3 0,2 0,1721 0,2994 0,1245 0,1449 Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc 0,1 GallifordTry Group plc 0-0,1 Κατασκευαστικοί Όμιλοι - Κλάδος Costain Group plc Κλάδος -0,2-0,3-0,2986 Ο δείκτης αυτός δείχνει πόσο αποδοτικά χρησιμοποιεί η διοίκηση τα ίδια κεφάλαια για να πετύχει κέρδη μετά φόρων, ή αλλιώς το ποσοστό απόδοσης που παίρνουν οι μέτοχοι. 123

125 Η φυσική του ερμηνεία είναι πόσα κέρδος μετά φόρων αποκομίζουν οι ιδιοκτήτες για κάθε 100 που έχουν επενδύσει. Επιθυμητή είναι η τιμή που είναι όσο γίνεται μεγαλύτερη. Μεγάλες τιμές θεωρούνται της τάξης του 20%, ικανοποιητικές του 10% και χαμηλές του 3-5%. Εδώ οι τιμές διαφοροποιούνται ανάλογα με τον κάθε όμιλο. Έτσι άλλοτε είναι μεγάλες, άλλοτε ικανοποιητικές και άλλοτε πολύ χαμηλές. Η μειωτική πορεία του δείκτη δεν είναι η επιθυμητή, επειδή δηλώνει την πτώση της απόδοσης των επενδύσεων. Επίσης όσο πιο χαμηλή γίνεται η τιμή αυτού του δείκτη, τόσο χαμηλώνει και η τιμή της μετοχής. Η αύξηση του δείκτη δείχνει ότι αυξάνονται τα κέρδη μετά φόρων πιο γρήγορα από τα ίδια κεφάλαια, ή θεωρώντας τα ίδια κεφάλαια σταθερά, ότι αυξάνονται τα κέρδη μετά φόρων στην πάροδο του χρόνου. Αυτή η κατάσταση είναι σαφώς επιθυμητή. Η μείωση του δείκτη δείχνει ότι μειώνονται τα κέρδη μετά φόρων πιο γρήγορα από τα ίδια κεφάλαια, ή θεωρώντας τα ίδια κεφάλαια σταθερά, ότι μειώνονται τα κέρδη μετά φόρων στην πάροδο του χρόνου. Αυτή η κατάσταση είναι σαφώς ανεπιθύμητη. Παρατηρούμε ότι ο δείκτης παίρνει τιμές από -29,86% έως 42,73% και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 14,49%. Υπάρχει διακύμανση των τιμών ενώ ο δείκτης του ομίλου Costain Group plc είναι αυτός ο οποίος μειώνει το μέσο όρο. Ωστόσο η πλειοψηφία των ομίλων πλην του Costain Group plc παρουσιάζουν θετικές τιμές του δείκτη αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων. Σε ότι αφορά την κατάταξη των ομίλων, τον Kier Group plc με 42,73% ακολουθούν ο Interserve Group plc με 29,94%, ο Carillion Group plc με 17,21%, ο GallifordTry Group plc με 12,45% και τελευταίος ο Costain Group plc με -29,86%. Όσον αφορά τον τελευταίο όμιλο, φαίνεται ότι πάσχει σε κάποιο τομέα του, αφού εμφανίζει ζημία, με πιθανά αίτια την ανεπαρκή διοίκηση, τη χαμηλή παραγωγικότητα, τη δυσανάλογη επένδυση σε πάγια, την υπερεπένδυση κεφαλαίων τα οποία δεν απασχολούνται πλήρως παραγωγικά, κακή αξιοποίηση διαθέσιμων κεφαλαίων, μεγάλα χρηματοοικονομικά έξοδα, κλπ. Αντίθετα οι υπόλοιποι όμιλοι, και ιδιαίτερα ο Kier Group plc, αλλά και ο Interserve Group plc ευημερούν, πράγμα που ανάλογα μπορεί να οφείλεται στην επιτυχημένη διοίκηση τους, στις ευνοϊκές για αυτούς οικονομικές συνθήκες, στην εύστοχη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων τους κ.λπ. Στην περίπτωση αυτή οι μέτοχοι έχουν ωφεληθεί από το γεγονός ότι τα ξένα κεφάλαια κοστίζουν στην επιχείρηση λιγότερο από ότι αυτά αποδίδουν σ' αυτή. 124

126 Τιμή Δείκτη 5.3 Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Γράφημα 5.9: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Συγκριτική Παρουσίαση Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 5.10: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων 7 6, ,8712 5,2412 5,0534 5,1391 Carillion Group plc ,8958 Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Κλάδος 0 Κατασκευαστικοί Όμιλοι - Κλάδος 125

127 Η έννοια του δείκτη είναι ότι δείχνει πόσες φορές εισπράττονται κατά μέσο όρο οι απαιτήσεις του ομίλου μέσα στο έτος. Επιθυμητή είναι η τιμή όσο γίνεται μεγαλύτερη. Όσο πιο γρήγορα εισπράττει τις απαιτήσεις του ο όμιλος, δηλαδή μετατρέπει τους εισπρακτέους λογαριασμούς του σε ρευστό, τόσο καλύτερη είναι η θέση του και μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του (προμηθευτές, πιστωτές), στην πληρωμή φόρων, τόκων, μισθών κτλ. Παρατηρούμε ότι ο δείκτης παίρνει τιμές από 3,8958 έως 6,6338 και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 5,1391. Ο δείκτης για τους ομίλους Interserve Group plc, GallifordTry Group plc και Costain Group plc παίρνει τιμές κοντά στην τιμή του κλάδου. Πιο συγκεκριμένα, ο Interserve Group plc εισπράττει τις απαιτήσεις του από 4 έως 5 φορές μέσα στο έτος, ο GallifordTry Group plc από 3 έως 7 φορές και ο Costain Group plc από 4 έως 6 φορές. Στον Kier Group plc, παρατηρούνται από τις υψηλότερες τιμές του κλάδου, ο οποίος εισπράττει τις απαιτήσεις του από 6 έως 7 φορές κατά τη διάρκεια του έτους. Όσον αφορά λοιπόν τον συγκεκριμένο δείκτη ο συγκεκριμένος όμιλος βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Στη περίπτωση του Carillion Group plc, παρατηρούμε πολύ μικρές ταχύτητες είσπραξης απαιτήσεων, ως επί το πλείστον. Ο όμιλος αυτός εισπράττει τις απαιτήσεις του από 3 έως 4 φορές το χρόνο. Ωστόσο δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ως δεδομένο, πως η υψηλή κυκλοφοριακή ταχύτητα απαιτήσεων οδηγεί σε καλύτερη ρευστότητα πάντα, το είδαμε άλλωστε και στα προηγούμενα, όπου για τον όμιλο Costain Group plc αν και ο Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων παίρνει σχετικά υψηλές τιμές, ο Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας είναι χαμηλός και κάτω από το επιθυμητό όριο της μονάδας. Αυτό συμβαίνει διότι ο όμιλος δεν αναμένει μόνο τις απαιτήσεις ώστε να τις ρευστοποιήσει και να καλύψει τυχόν υποχρεώσεις αλλά διαθέτει και άλλα στοιχεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει για τον ίδιο σκοπό. 126

128 Τιμή Δείκτη Γράφημα 5.11: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Συγκριτική Παρουσίαση 2500 Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Έτη Γράφημα 5.12: Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων , , ,7186 4,7514 Κατασκευαστικοί Όμιλοι - Κλάδος 474, ,7340 Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Κλάδος 127

129 Δεν υπάρχουν στην βιβλιογραφία ενδεικτικές τιμές για τον Αριθμοδείκτη Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων, πάντως ενδείκνυται όσο δυνατόν μεγαλύτερη τιμή του. Ο αριθμοδείκτης αυτός μας δείχνει πόσες φορές ανανεώνονται τα αποθέματα μιας εταιρίας, σε σχέση με τις πωλήσεις που πραγματοποιήθηκαν μέσα στη χρήση. Η αύξηση του δείκτη, σημαίνει καλή πορεία της επιχείρησης. Σημαίνει ότι υπάρχει ευκολία στην πώληση των προϊόντων, αποδοτικός έλεγχος αποθεμάτων, χαμηλές ποσότητες τους. Ακόμα, η σταθερή πορεία του δείκτη, χωρίς διακυμάνσεις, φανερώνει ομαλή πορεία του ομίλου. Για να εκτιμήσουμε την σημασία του δείκτη αυτού, το βασικότερο κριτήριο είναι η βιομηχανικός κλάδος της επιχείρησης. Ο δείκτης μετράει τον αριθμό των ημερών που τα αποθέματα παραμένουν στις αποθήκες, μέχρι να πωληθούν ή να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή. Σε μια επιχείρηση λιανικού εμπορίου, σίγουρα απαιτείται όσο το δυνατόν μικρότερος χρόνος παραμονής, και μεγάλες ποσότητες αποθεμάτων. Ακραίο παράδειγμα θα ήταν μια επιχείρηση εμπορίου νωπών κρεάτων, με πολύ μεγάλη τιμή του δείκτη αυτού, γιατί θα φανέρωνε ότι τελικά δεν πουλάει νωπά, αλλά κατεψυγμένα κρέατα. Επειδή οι όμιλοι αυτοί είναι κατασκευαστικοί, δεν κρατείται σημαντικό μέγεθος αποθεμάτων, τα οποία είναι κυρίως πρώτες ύλες και δομικά υλικά. Οι πρώτες ύλες χρησιμοποιούνται απευθείας στα έργα, και δεν υπάρχει λόγος δημιουργίας στοκ, αντίθετα με μια βιομηχανία ή με μια εμπορική καθαρά επιχείρηση. Ακόμη δεν διατηρούν εμπορεύματα παρά μόνο για να καλύψουν προγραμματισμένες ή έκτακτες παραγγελίες στο άμεσο μέλλον. Τα αποθέματα έχουν σχετικά μικρή αξία ως περιουσιακά στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού, πράγμα που φάνηκε στην μικρή διαφορά των δεικτών γενικής και άμεσης ρευστότητας. Οπότε ο δείκτης αυτός δεν είναι καθοριστικός για την μελέτη πορείας κατασκευαστικής εταιρίας. Ο δείκτης παίρνει τιμές από 4,7514 έως 1424,5043 και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 419,7340. Ο δείκτης για τον όμιλο Costain Group plc παίρνει τιμή κοντά στον κλάδο. Στον GallifordTry Group plc, παρατηρούνται από τις υψηλότερες τιμές του κλάδου. Όσον αφορά λοιπόν τον συγκεκριμένο δείκτη ο συγκεκριμένος όμιλος βρίσκεται στην πλεονεκτικότερη θέση. Στη περίπτωση του Kier Group plc, παρατηρούμε τις χαμηλότερες τιμές του δείκτη και άρα ο όμιλος βρίσκεται στην δυσμενέστερη θέση. Ο δείκτης για τους ομίλους Interserve Group plc και Carillion Group plc λαμβάνει χαμηλές τιμές, πολύ πιο κάτω από τον κλάδο. Συμπεραίνουμε λοιπόν, την κακή λειτουργία τους. 128

130 Τιμή Δείκτη 5.4 Αριθμοδείκτης Χρηματοοικονομικής Μόχλευσης και Περιουσιακής Διάρθρωσης Γράφημα 5.13: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Συγκριτική Παρουσίαση 1,4 1,2 Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού 1 0,8 0,6 0,4 0,2 Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Έτη Γράφημα 5.14: Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού 0, ,9 0,8 0,7523 0,8784 0,7919 0,7210 0,8262 Carillion Group plc 0,7 Kier Group plc 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Κλάδος 0,1 0 Κατασκευαστικοί Όμιλοι - Κλάδος 129

131 Ο Αριθμοδείκτης Χρέους Προς Σύνολο Ενεργητικού δείχνει τη σχέση μεταξύ των συνολικών υποχρεώσεων μιας επιχείρησης και του ενεργητικού της, καθώς και το βαθμό προστασίας των πιστωτών της. Έτσι, όσο μεγαλύτερο είναι το ύψος του ενεργητικού της σε σχέση με τις υποχρεώσεις της τόσο μεγαλύτερη προστασία παρέχεται στους δανειστές της και τόσο μικρότερη πίεση ασκείται σε αυτήν για την εξόφληση των υποχρεώσεων της και την πληρωμή τόκων. Δεν υπάρχει κανένας εύκολος και γρήγορος τρόπος για τους επενδυτές να καταλάβουν την κατάσταση μίας επιχείρησης. Αλλά ως αφετηρία, ο δείκτης χρέους προσφέρει μία πολύτιμη μέθοδο για την αξιολόγηση της οικονομικής υγείας της επιχείρησης. Εξετασμένος στο πλαίσιο και με την πάροδο του χρόνου, ο δείκτης χρέους μπορεί να προσφέρει πολύτιμα σήματα για την εμβάθυνση των προβλημάτων χρέους. Η αναγνώριση εκείνων των καταστάσεων μπορεί να κερδίσει στους επενδυτές πολλά χρήματα. Ένας τρόπος για να μετρηθεί η δύναμη μιας επιχείρησης είναι συγκρίνοντάς την με τις αντίστοιχες και παρόμοιες του κλάδου και τους κυριότερους ανταγωνιστές. Έτσι, οι επενδυτές μπορούν να πάρουν μία καλύτερη αίσθηση ένα μία επιχείρηση είναι ιδιαίτερα χρεωμένη και ενδεχομένως είναι μεγάλης επικινδυνότητας μία επένδυση σε αυτήν. Μια επιχείρηση με μεγάλο δείκτη χρέους μπορεί να χάσει την πιστοληπτική της ικανότητα ή να υποβαθμιστεί η υπάρχουσά της, με συνέπεια να δανείζεται με πολύ υψηλότερο κόστος με όλες τις πιθανές συνέπειες αυτού. Από τα παραπάνω διαγράμματα διαπιστώνουμε ότι ο όμιλος GallifordTry Group plc παρουσιάζει την καλύτερη οικονομική υγεία και μάλιστα ο δείκτης χρέους του (0,7210) λαμβάνει τιμή μικρότερη από το μέσο όρο του κλάδου (0,8262). Τιμές μικρότερες από το μέσο όρο του κλάδου λαμβάνουν και οι όμιλοι Carillion Group plc (0,7523) και Interserve Group plc (0,7919). Οι όμιλοι αυτοί είναι σε θέση να πληρώσουν το χρέος τους και να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Από την άλλη, ο δείκτης χρέους για τους ομίλους Kier Group plc και Costain Group plc λαμβάνει τιμές 0,8784 και 0,9873, οι οποίες είναι μεγαλύτερες από το μέσο όρο του κλάδου. Οι όμιλοι αυτοί δεν είναι ιδιαίτερα υγιείς οικονομικά αφού ο δείκτης χρέους τους λαμβάνει τιμές πολύ κοντά στη μονάδα. Σε περίπτωση λοιπόν μία ύφεσης ή καθοδικής κυκλικής φάσης στην οικονομία, μπορεί να χάσουν την πιστωτική τους αξία στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην περαιτέρω χρηματοδότησή τους. 130

132 Τιμή Δείκτη 5.5 Επενδυτικοί Αριθμοδείκτες Γράφημα 5.15: Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανά Μετοχή, Συγκριτική Παρουσίαση Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανα Μετοχή Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Έτη Γράφημα 5.16: Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανά Μετοχή, Μέσος Όρος Κλάδου Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανα Μετοχή , Carillion Group plc 80 Kier Group plc ,48 35,36 9,28 6,02 38,38 Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Κλάδος 0 Κατασκευαστικοί Όμιλοι-Κλάδος 131

133 Ο Αριθμοδείκτης Απόδοσης σε Κέρδη ανά Μετοχή δείχνει το ύψος των καθαρών κερδών που αντιστοιχεί σε κάθε μετοχή της επιχείρησης και επηρεάζεται τόσο από το συνολικό ύψος των κερδών της επιχείρησης όσο και από τον αριθμό των μετοχών της. Το ύψος των κερδών ανά μετοχή αντανακλά την κερδοφόρα δυναμικότητα μίας επιχείρησης με βάση μίας μετοχής της και για αυτό ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους ενδιαφερόμενους υποψήφιους επενδυτές. Ο δείκτης αυτός είναι πολύ χρήσιμος, διότι δίνει την εικόνα προόδου της επιχείρησης. Ένας υψηλός δείκτης δείχνει ότι η επιχείρηση λειτουργεί αποδοτικά και παράλληλα μπορεί να σημαίνει μεγαλύτερο μέρισμα στο τέλος του λογιστικού έτους. Φυσικά, επιθυμητό είναι μία ανοδική πορεία του δείκτη. Επίσης, ο δείκτης αυτός σχετίζεται άμεσα με την τιμή της μετοχής. Γενικά, η ανοδική τάση του δείκτη συνεπάγεται και την ανοδική τάση στην τιμή της μετοχής. Ο δείκτης λαμβάνει τιμές από 6,02 έως 111,76 ενώ ο μέσος όρος του κλάδου είναι 38,38. Όπως διαπιστώνουμε από τα διαγράμματα, ο όμιλος Kier Group plc εμφανίζει τη μέγιστη τιμή (111,76), η οποία είναι και πολύ μεγαλύτερη από το μέσο όρο του κλάδου. Ο δείκτης του ομίλου από το 2007 μέχρι το 2009 μειώνεται σταδιακά, ωστόσο λαμβάνει πάντα τις υψηλότερες τιμές. Η πτωτική πορεία του δείκτη, επαληθεύεται και από τους ετήσιους ισολογισμούς του ομίλου, όπου φαίνεται ότι τα κέρδη του μειώνονται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Στη δεύτερη θέση μεταξύ των ομίλων, και μάλιστα πολύ κοντά στην τιμή του κλάδου, κατατάσσεται ο Interserve Group plc. Ο δείκτης του ομίλου αυξάνεται σταδιακά από το 2006 μέχρι το 2009, ενώ το 2010 παρουσιάζει πτώση. Στη συνέχεια, ακολουθεί ο όμιλος Carillion Group plc, του οποίου ο δείκτης βρίσκεται λίγο πιο κάτω από το μέσο όρο του κλάδου. Η πορεία του ωστόσο είναι ανοδική από το 2006 μέχρι και το Όπως προκύπτει και από του ισολογισμούς του ομίλου, τα κέρδη του ακολουθούν ανάλογη πορεία. Στην τέταρτη και πέμπτη θέση βρίσκονται οι όμιλοι GallifordTry Group plc και Costain Group plc αντίστοιχα. Οι δείκτες τους έχουν κατά μέσο όρο τιμές 9,28 και 6,02, δηλαδή πολύ χαμηλότερες από το μέσο όρο του κλάδου. Γενικά οι δείκτες των δύο αυτών ομίλων παρουσιάζουν αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της πενταετίας και μάλιστα λαμβάνουν και αρνητικές τιμές, πράγμα που σημαίνει ότι οι όμιλοι χάνουν αρκετά χρήματα. Παράλληλα, η μειωτική τάση των δεικτών τους δείχνει ότι η ανάπτυξη των ομίλων μειώνεται. 132

134 6. Παραγοντική Ανάλυση 6.1. Εισαγωγικά Στοιχεία [22] Η παραγοντική ανάλυση (Factor Analysis) ανήκει στην ευρύτερη ομάδα των πολυμεταβλητών στατιστικών μεθόδων. Πρόκειται για μια ευρέως διαδομένη τεχνική με εφαρμογές τόσο στην ψυχομετρία και στις κοινωνικές επιστήμες γενικότερα, όσο στην οικονομία και το μάρκετινγκ ειδικότερα. Το 1888 πρώτος ο Galton εισήγαγε τον σπόρο της παραγοντικής ανάλυσης υποστηρίζοντας ότι σε ένα σύνολο μεταβλητών υπάρχουν κρυμμένοι παράγοντες που επηρεάζουν την διακύμανση και ερμηνεύουν τη σχέση των αρχικών μεταβλητών. Το 1904 οι Pearson και Spearman διατύπωσαν το μοντέλο της παραγοντικής ανάλυσης και έκτοτε αρκετοί ερευνητές συνέβαλαν έτσι ώστε το μοντέλο να πάρει την τελική του μορφή. Αν και οι ρίζες της μεθόδου είναι αρκετά παλιές έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής τις τελευταίες δεκαετίες εξαιτίας της γρήγορης τεχνολογικής εξέλιξης των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Πραγματικά, η ραγδαία πρόοδος που σημειώθηκε στον τομέα επεξεργασίας της πληροφορίας τις τελευταίες δεκαετίες του 20 ου αιώνα προκάλεσε αλυσιδωτές εξελίξεις στην στατιστική επιστήμη. Η εισαγωγή νέων εξειδικευμένων στατιστικών πακέτων λογισμικού βοήθησε στην απλοποίηση, έως ένα βαθμό, των πολυμεταβλητών στατιστικών μεθόδων (Principal Components Method, Regression Analysis, Cluster Analysis κ.τ.λ.), μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η παραγοντική ανάλυση. Το γεγονός καθ αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνει η μέθοδος πιο προσιτή σε άτομα που δεν έχουν βαθύ υπόβαθρο στη στατιστική και στα μαθηματικά, πράγμα πολύ σημαντικό για την διάδοση της μεθόδου ιδιαίτερα σε στελέχη επιχειρήσεων Η Φύση της Παραγοντικής Ανάλυσης [23], [24], [25] Ένα πολύτιμο σύμμαχο στο δύσκολο έργο τους ανακαλύπτουν οι ερευνητές εφαρμόζοντας την παραγοντική ανάλυση. Κύρια λειτουργία της παραγοντικής ανάλυσης είναι μέσα από ένα σύνολο πολύπλοκα συσχετιζόμενων μεταβλητών, η δημιουργία ή καλύτερα η ανακάλυψη νέων κατά κανόνα ασυσχέτιστων μεταξύ τους 133

135 μεταβλητών-παραγόντων. Στόχος αυτής της διαδικασίας είναι η μεγιστοποίηση της κατανόησης των δεδομένων και η ερμηνεία τους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Συνοπτικά θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η μέθοδος της παραγοντικής ανάλυσης: ερμηνεύει και εξετάζει τις σχέσεις μεταξύ ενός μεγάλου αριθμού μεταβλητών μέσω της ανάδειξης παραγόντων που επηρεάζουν και καθορίζουν την φύση αλλά και την εξέλιξη των αρχικών μεταβλητών. καθορίζει τον αριθμό τον νέων παραγόντων και προσπαθεί να δώσει την ερμηνεία τους. μειώνει τον όγκο των δεδομένων χωρίς την απώλεια σημαντικής πληροφορίας, διευκολύνοντας ταυτόχρονα την επεξεργασία τους και συνεπώς την εξόρυξη συμπερασμάτων. αναδεικνύει και μετράει μεταβλητές-παράγοντες που διέπουν την συμπεριφορά των ατόμων άλλα δεν είναι έμμεσα μετρήσιμα με άπλα ερωτήματα σε ερωτηματολόγια. Συνεπώς διευκολύνεται κατά πολύ το έργο των ερευνητών αφού απλοποιούνται οι σχέσεις μεταξύ των μεταβλητών και μειώνονται σημαντικά οι διαστάσεις ενός προβλήματος. Ωστόσο η και η μέθοδος αυτή έχει τους επικριτές της, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες υποθέσεις προκαλώντας σύγχυση και παραπληροφόρηση. Η ερμηνευτική ικανότητα της και η υποκειμενικότητα των αποτελεσμάτων της έχουν δεχτεί δριμύ κριτική. Οι ανησυχίες των επιστημών πηγάζουν κυρίως από το γεγονός ότι η παραγοντική ανάλυση πολλές φορές στηρίζεται στην υποκειμενικότητα του εκάστοτε ερευνητή. Η άποψη αυτή είναι εύλογη καθώς κατά κανόνα ο αριθμός των παραγόντων καθορίζεται αυθαίρετα και χωρίς αντικειμενικά κριτήρια. Ακόμη ενδέχεται να δοθούν διαφορετικές ερμηνείες στους παράγοντες από διαφορετικούς επιστήμονες ανάλογα με τις αντιλήψεις και τα πιστεύω του καθενός από αυτούς. Δεν έχουν άδικο λοιπόν αυτοί που υποστηρίζουν ότι τα αποτελέσματα αυτής της μεθόδου αποτελούν τον καθρέφτη των απόψεων αλλά και των πεποιθήσεων του κάθε ερευνητή. Η παραγοντική ανάλυση επιδέχεται πολλές μεθόδους επίλυσης (μέθοδος κυρίων συνιστωσών, ελάχιστων τετράγωνων, μεγίστης πιθανοφάνειας κ.α.), γεγονός που αποτελεί τροφή για δυσμενή σχόλια. Συνεπώς ανάλογα με την μέθοδο που θα ακολουθηθεί, είναι πιθανόν να δοθούν διαφορετικές ερμηνείες. Δεν υπάρχει, δηλαδή, μοναδική λύση για κάθε πρόβλημα. 134

136 Η συνεισφορά της μεθόδου είναι σημαντική, παρόλο τα μειονεκτήματα της. Τα αρνητικά στοιχεία που προκύπτουν κατά την εφαρμογή της παραγοντικής ανάλυσης θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν ή έστω να περιορισθούν σε κάθε περίπτωση υπό τις εξής προϋποθέσεις: οι ερευνητές πρέπει να ελέγχουν κατά την εφαρμογή της μεθόδου αν το δείγμα είναι κατάλληλο, η παραγοντική ανάλυση δεν αποτελεί πανάκεια για κάθε πρόβλημα. δεν πρέπει να συγχέεται η μέθοδος με την ανάλυση κατά συστάδες (Cluster analysis) ή άλλες πολυμεταβλητές μεθόδους. Ο ρόλος της Παραγοντικής Ανάλυσης δεν είναι απλά να χωρίζει τις μεταβλητές σε ομάδες-συστάδες αλλά να ερμηνεύει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την διακύμανση και τη δομή τους. Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα, ότι η Παραγοντική Ανάλυση αν και παρουσιάζει μειονεκτήματα μπορεί να αναδειχτεί ένα πανίσχυρο εργαλείο στα χέρια ενός έμπειρου επιστήμονα Τα Βασικά Βήματα της Παραγοντικής Ανάλυσης [24] Σε αυτό το σημείο θα γίνει αναφορά στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται η παραγοντική ανάλυση. Υπάρχουν τέσσερα κομβικά σημεία στα οποία θα πρέπει να σταθεί ο ερευνητής έτσι ώστε να επιτύχει το στόχο του. Τα τέσσερα αυτά διαδοχικά βήματα τα οποία θα πρέπει να ακολουθηθούν κατά γράμμα είναι τα εξής: Υπολογισμός του πίνακα συσχετίσεων έτσι ώστε να διαπιστωθεί αν οι μεταβλητές σχετίζονται μεταξύ τους, καθώς μόνο σ αυτή την περίπτωση είναι δυνατή η εξαγωγή κοινών παραγόντων. Υπολογισμός των επιβαρύνσεων των παραγόντων στις αρχικές μεταβλητές. Σ αυτό το σημείο θα πρέπει να επίσης να επιλεγεί και η μέθοδος εκτίμησης των παραγόντων. Περιστροφή των επιβαρύνσεων προκειμένου να αυξηθεί η ερμηνευτική ικανότητα τους. Υπολογισμός των σκορ των παραγόντων (factor scores), καθώς και αποθήκευση τους για τη δυνατότητα περαιτέρω επεξεργασίας. 135

137 Ύπαρξη Συσχετίσεων [25] Για να προχωρήσουμε σε παραγοντική ανάλυση θα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι τα δεδομένα μας συσχετίζονται σε βαθμό τέτοιο έτσι ώστε να είναι δυνατή η όρυξη κοινών παραγόντων. Σε αντίθετη περίπτωση δεν είναι καθόλου φρόνιμο να προχωρήσουμε σε παραγοντική ανάλυση καθώς δεν θα είναι εφικτή η εξαγωγή συμπερασμάτων. Η αναγκαιότητα λοιπόν για τον έλεγχο περιγραφικών δεδομένων είναι ύψιστης σημασίας. Η διαδικασία αυτή ξεκινάει με την μελέτη του πίνακα συσχετίσεων, σε μεγάλα δείγματα, ικανοποιητικές θεωρούνται συσχετίσεις μεγαλύτερες του 0,4. Όταν μια μεταβλητή δε σχετίζεται πολύ με τις υπόλοιπες είναι καλό να παραλείπεται από την ανάλυση γιατί στο τέλος προκύπτει σαν ξεχωριστός παράγοντας από μόνης της. Δεν έχει νόημα λοιπόν να την συμπεριλάβουμε στην ανάλυση περιπλέκοντας την εργασία μας αφού ήδη λειτουργεί σαν αυτόνομος παράγοντας. Ο απλός συντελεστής συσχέτισης εκφράζει τη σχέση μεταξύ δύο μεταβλητών. Πολλές φορές όμως αυτή οι πληροφορία από μόνη της υπάρχει περίπτωση να είναι παραπλανητική. Αυτό συμβαίνει διότι δύο μεταβλητές μπορεί να φαίνεται ότι σχετίζονται ίσως γιατί μία τρίτη έχει πολύ μεγάλη συσχέτιση με μια από τις δύο αρχικές. Είναι απαραίτητη δηλαδή η ύπαρξη ενός συντελεστή που να απεικονίζει τη σχέση μεταξύ των μεταβλητών χωρίς την επιπρόσθετη επιρροή των υπολειπόμενων μεταβλητών. Αυτή την υπηρεσία διατελεί ο μερικός συντελεστής συσχέτισης. Ένα μέτρο που συγκρίνει τους συντελεστές συσχέτισης με τους μερικούς συντελεστές συσχέτισης είναι το Kaiser-Meyer-Olkin (KMO). Μια υψηλή τιμή αυτού του δείκτη υποδηλώνει την καταλληλότητα των δεδομένων μας, ικανοποιητικές τιμές θεωρούνται αυτές που είναι μεγαλύτερες του 0,8. Τέλος ο δείκτης δειγματικής καταλληλότητας (measure of sampling adequacy, MSA) ελέγχει κατά πόσο μια από της αρχικές μεταβλητές είναι κατάλληλη, ιδεατές τιμές θεωρούνται αυτές που κυμαίνονται γύρο στη μονάδα. Σε περίπτωση που κάποια μεταβλητή δεν πληρεί αυτό το κριτήριο θα ήταν καλύτερα να παραβλεφθεί από την μελέτη. Σε τελική ανάλυση θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν τα δεδομένα μας δεν καλύπτουν όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις δεν θα ήταν σε καμία περίπτωση καθόλου καλή ιδέα να προχωρήσουμε στην ανάλυση Περιστροφή [24], [26] Ο κύριος σκοπός της Παραγοντικής Ανάλυσης είναι η ανάδειξη μέσα από τα αρχικά δεδομένα ξεκάθαρών και εύκολα ερμηνεύσιμων παραγόντων. Συνήθως όμως 136

138 αυτή η διαδικασία δεν είναι καθόλου εύκολη καθώς οι παράγοντές που προκύπτουν δεν είναι ευδιάκριτοι με την πρώτη ματιά. Στην περίπτωση όμως που οι μεγάλες επιβαρύνσεις (factor loadings) μπορούσαν να γίνουν μεγαλύτερες και οι μικρές μικρότερες οι παράγοντες θα σχετιζόταν με λιγότερες μεταβλητές και το έργο μας θα ήταν πιο εύκολο. Αυτό ακριβώς πετυχαίνουμε με την περιστροφή των παραγόντων. Στην ουσία με την περιστροφή δημιουργούμε καινούργιους παράγοντες που είναι εύκολα ερμηνεύσιμοι. Μ αυτό τον τρόπο κάθε παράγοντας θα έχει πολύ υψηλές επιβαρύνσεις κοντά στη μονάδα και υπολειπόμενες πολύ μικρές επιβαρύνσεις κοντά στο μηδέν. Αυτή αποτελεί η ιδεατή περίπτωση που οι παράγοντες είναι ευδιάκριτοι και εύκολα αναγνωρίσιμοι. Το παρακάτω σχήμα απεικονίζει γραφικά την διαδικασία της περιστροφής, στην πρώτη περίπτωση φαίνεται καθαρά ποιες συστάδες μεταβλητών αποτελούν των πρώτο και δεύτερο παράγοντα. Είναι ευδιάκριτο ότι οι συστάδες a, c διαμορφώνουν τον πρώτο παράγοντα ενώ οι συστάδες b, d το δεύτερο παράγοντα. Αντίθετα στην δεύτερη περίπτωση τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο και δεν μπορούμε να εξάγουμε εύκολα συμπέρασμα. Το πρόβλημα μπορεί να λυθεί αν περιστρέψουμε τους άξονες των παραγόντων κατά 45 μοίρες. Τέλος στο τρίτο σχήμα, μετά την περιστροφή, είναι σαφές ότι οι ο πρώτος παράγοντας συγκροτείται από τη συστάδα των αρχικών μεταβλητών e ενώ ο δεύτερος παράγοντας από τη συστάδα των μεταβλητών f. Αυτή αποτελεί γραφική απεικόνιση της περιστροφής των παραγόντων, αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι οι περιστροφή διεξάγεται μόνο διαγραμματικά. Αυτό που γίνεται στην πράξη είναι ο αριθμητικός υπολογισμός των νέων επιβαρύνσεων με τη βοήθεια υπολογιστών. Εικόνα 6.1: Περιστροφή Παραγόντων Πηγή: SPSS INC.,

139 Υπολογισμός των Σκορ των Παραγόντων [24] Μετά την εκτίμηση των παραγόντων, των επιβαρύνσεων και την διενέργεια της τυχόν περιστροφής ακολουθεί ο υπολογισμός των σκορ των παραγόντων. Αυτή η διαδικασία είναι αρκετά δύσκολη καθώς στηρίζεται στην σχέση: Χ = ΛF + n. Η δυσκολία του υπολογισμού έγκειται στο γεγονός ότι οι άγνωστες παρατηρήσεις των F και u ξεπερνούν σε αριθμό τις δεδομένες γνώστες παρατηρήσεις των Χ. Ουσιαστικά στην προσπάθεια μας να εκτιμήσουμε τα σκορ των παραγόντων παρουσιάζουμε τους παράγοντες ως γραμμικό συνδυασμό των αρχικών μεταβλητών. Διαφορές στον υπολογισμό των σκορ των παραγόντων εντοπίζονται ανάλογα με το ποια μέθοδο εκτίμησης παραγόντων θα χρησιμοποιηθεί. Κατόπιν του προσδιορισμού του παραγοντικού μοντέλου και ανεξάρτητα από ποια μέθοδος εκτίμησης έχει χρησιμοποιηθεί υπάρχουν αρκετές τεχνικές για τον προσδιορισμό των σκορ των παραγόντων. Οι πιο γνωστές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από την πλειοψηφία των στατιστικών πακέτων είναι η μέθοδος του Bartlett ή αλλιώς γνωστή ως μέθοδος σταθμισμένων ελαχίστων τετραγώνων (weighted least-squares) και μέθοδός Thomson ή παλινδρόμησης (Regression method). Η σπουδαιότητα της εξαγωγής των σκορ των παραγόντων πηγάζει από την ανάγκη για περαιτέρω στατιστική ανάλυση. Μια από τις λειτουργίες της παραγοντικής ανάλυσης είναι και η προετοιμασία του εδάφους για περαιτέρω στατιστική μελέτη των δεδομένων. Τα σκορ των παραγόντων στην ουσία διαμορφώνουν και περιγράφουν τις καινούργιες μεταβλητές οι οποίες αποτελούν την βάση για περαιτέρω μελέτη. Τώρα τα αρχικά δεδομένα μας τροποποιημένα είναι έτοιμα να χρησιμοποιηθούν σε περαιτέρω στατιστική ανάλυση και έρευνα Ερμηνεία Αποτελεσμάτων [24], [25] Ίσως το πιο δύσκολο και επίπονο κομμάτι της Παραγοντικής Ανάλυσης είναι η ερμηνεία των αποτελεσμάτων. Η διαδικασία αυτή είναι κατά κάποιο τρόπο υποκειμενική αφού έγκειται αποκλειστικά στην κρίση του κάθε επιστήμονα και ουσιαστικά αποτυπώνονται σε αυτή η νοοτροπία και οι απόψεις του ερευνητή αναφορικά με το πρόβλημα. Δεν είναι σπάνιο αλλά ούτε και παράδοξο δύο ή και περισσότερα άτομα να δίνουν διαφορετική ερμηνεία σε ακριβώς ίδια αριθμητικά αποτελέσματα. Οι επιβαρύνσεις (Factor Loadings) κατά κανόνα εκφράζουν το βαθμό συσχέτισης των παραγόντων με τις αρχικές μεταβλητές. Οι τιμές των επιβαρύνσεων 138

140 που ξεπερνούν το 0,30 (ή άλλες φορές του 0,40) θεωρείται ότι αντικατοπτρίζουν ένα ικανοποιητικό βαθμό συσχέτισης των παραγόντων με τις αρχικές μεταβλητές. Σκοπός αυτής της κατηγοριοποίησης των επιβαρύνσεων είναι η ομαδοποίηση των μεταβλητών κατά παράγοντα. Η ομαδοποίηση αυτή μας διευκολύνει να ανακαλύψουμε τις βαθύτερες σχέσεις μεταξύ μεταβλητών και παραγόντων άλλα και ταυτόχρονα να δώσουμε έννοια και οντότητα σε καθένα παράγοντα ξεχωριστά. Στην ουσία βαφτίζουμε τους παράγοντες με το όνομα της καθοριστικής, για την εξέλιξη της διακύμανσης της ομάδας των μεταβλητών, κρυμμένης συνιστώσας. Φυσικά οι ομάδες μεταβλητών που συγκροτούν τους παράγοντες δημιουργούνται με βάση το κριτήριο συσχέτισης 0,30 ή 0,40 όπως έχει ήδη προαναφερθεί. Οι μεγάλες επιβαρύνσεις αποτελούν καθοριστικοί δείκτες για την διαμόρφωση των παραγόντων. Επιβαρύνσεις μεγαλύτερες του 0,70 θεωρούνται εξαιρετικές ερμηνεύοντας κατά προσέγγιση το 50% της διακύμανσης της εκάστοτε μεταβλητής. Επιβαρύνσεις μεγαλύτερες του 0,63 θεωρούνται πολύ καλές αφού εξηγούν το 40% της διακύμανσης περίπου, μεγαλύτερες του 0,55 θεωρούνται απλά καλές ερμηνεύοντας το 30% της διακύμανσης, μεγαλύτερες του 0,45 είναι μέτριες εκφράζοντας το 20% της διακύμανσης, και τέλος επιβαρύνσεις μεγαλύτερες του 0,32 φτωχές και ανεπαρκείς αφού ερμηνεύουν, πάντα προσεγγιστικά, μόλις το 10% της διακύμανσης της εκάστοτε μεταβλητής. Η επιλογή του ορίου συμφώνα με το οποίο θεωρείται μια επιβάρυνση αμελητέα για ένα παράγοντα και κατά κανόνα παραλείπεται εξαρτάται και από το ποσοστό της διακύμανσης που ερμηνεύεται. Η τελική απόφαση όμως για την απόρριψη ή όχι της μεταβλητής εναπόκειται στην κρίση του κάθε ερευνητή. Για αυτό το λόγο υπάρχουν περιπτώσεις που επιλέγονται επιβαρύνσεις με χαμηλές τιμές ποτέ όμως μικρότερες από το όριο του 0,30. Τέλος, ανακεφαλαιώνοντας υπενθυμίσουμε ότι η απόπειρα για ερμηνεία παραγοντικών μοντέλων δεν είναι τίποτα άλλο παρά η προσπάθεια αναγνώρισης της δομής των παραγόντων η και ταυτοποίηση τους με ένα χαρακτηρισμό-ονομασία. Είναι μια δυναμική διαδικασία που θα μπορούσε να θεωρηθεί περισσότερο τέχνη από επιστήμη καθώς ο ανθρωπινός παράγοντας παίζει καθοριστικό ρόλο στη σύνθεση των τελικών αποτελεσμάτων. 139

141 6.4. Εφαρμογή της Παραγοντικής Ανάλυσης στον Κατασκευαστικό Κλάδο [21], [27] Σε πρώτο επίπεδο παρουσιάσθηκε η χρήση και η λειτουργία της Παραγοντικής Ανάλυσης σε θεωρητικό επίπεδο. Σε δεύτερο επίπεδο θα γίνει παρουσίαση της μεθόδου στον κατασκευαστικό κλάδο της Μεγάλης Βρετανίας, θεωρώντας ότι οι κατασκευαστικοί όμιλοι, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν για την χρηματοοικονομική ανάλυση, αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα. Η εφαρμογή της μεθόδου, βασίστηκε σε μία πανεπιστημιακή εργασία με τίτλο «Industry financial ratios application of factor analysis in Turkish construction industry», η οποία εκπονήθηκε σε συνεργασία από τον M. Emin O cal, του πανεπιστημίου Cukurova Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Balcalı, Adana, Turkey, από τους Emel Laptali Oral και Ercan Erdisb, του πανεπιστημίου Mustafa Kemal Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Muhendislik Mimarlık Fakultesi, Tayfur Sokmen Kampusu, Serinyol, Hatay, Turkey και από τον Gamze Vuralc, του πανεπιστημίου Cukurova Universitesi, Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi, Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı, Balcalı, Adana, Turkey, το Σύμφωνα με την εργασία αυτή η Τούρκικη οικονομία είχε πληγεί από διάφορες οικονομικές κρίσεις μεταξύ των ετών 1998 και 2001, με αποτέλεσμα η οικονομία της χώρας να χαρακτηρίζεται από στασιμότητα. Προηγούμενες εμπειρίες σε διάφορες χώρες δείχνουν ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να ενθαρρυνθεί ο κατασκευαστικός κλάδος, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η στασιμότητα αυτή, διότι ο κλάδος επηρεάζει άμεσα περίπου 200 άλλους τομείς της βιομηχανίας και η χρηματοοικονομική ανάλυση των εταιριών του κλάδου είναι ένα μέσο για τις κυβερνήσεις να αναλάβουν διορθωτικές δράσεις. Ωστόσο, υπάρχουν πάνω από 50 χρηματοοικονομικοί δείκτες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της ανάλυσης και μερικοί είναι πιο σημαντικοί από άλλους για τον κατασκευαστικό κλάδο. Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι υπάρχουν περίπου 25 παράγοντες που είναι σημαντικοί για τις κατασκευαστικές εταιρείες. Εφαρμόστηκε λοιπόν η παραγοντική ανάλυση για τα οικονομικά δεδομένα που συλλέχτηκαν από 28 τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες για μια 5-ετή περίοδο, προκειμένου να καθοριστούν οι οικονομικοί δείκτες, οι οποίοι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την ανάλυση της οικονομικής τάση της βιομηχανίας. Πέντε ανεξάρτητοι παράγοντες, δηλαδή ρευστότητα, κεφαλαιακή διάρθρωση και κερδοφορία, δραστηριότητα, περιθώριο κέρδους και ανάπτυξη και δομή ενεργητικού εντοπίστηκαν να είναι πιο ευαίσθητοι στις οικονομικές αλλαγές της χώρας. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο από την κυβέρνηση προκειμένου να αναλύσει τις αλλαγές 140

142 στην βιομηχανία σε σχέση με το χρόνο, όσο και από τις κατασκευαστικές εταιρείες, ώστε να αναλύσουν τις χρηματοοικονομικές τους καταστάσεις και να λάβουν μέτρα ώστε να ισχυροποιήσουν τη θέση τους έναντι των αντιπάλων τους. Οι Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες που χρησιμοποιήθηκαν για την εφαρμογή της παραγοντικής ανάλυσης στην παρούσα διπλωματική εργασία, είναι ίδιοι με αυτούς που χρησιμοποιήθηκαν στην παραπάνω εργασία για τις Τούρκικες κατασκευαστικές εταιρίες. Οι αριθμοδείκτες αυτοί είναι οι εξής 24: Πίνακας 6.1: Χρησιμοποιούμενοι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες Current ratio Quick ratio Cash ratio Accounts receivable (short term) / total assets Total debt Current assets / total assets Earnings before interest and taxes interest Return on assets Earnings before taxes / net sales Inventory turnover ratio Assets turnover ratio Working capital turnover ratio Long term assets (net) / equity Equity turnover ratio Long term assets turnover ratio Assets growth rate Earnings before interest & taxes / net sales Gross profit / net sales Accounts receivable turnover ratio Earnings before taxes / equity Net profit growth rate Inventory / total assets Short term debt / total debt Sales growth rate Αρχικά υπολογίστηκαν οι παραπάνω αριθμοδείκτες για κάθε έναν από τους πέντε κατασκευαστικούς ομίλους (Carillion Group plc, Kier Group plc, Interserve Group plc, GallifordTry Group plc, Costain Group plc), με τη χρήση του προγράμματος Microsoft Office Excel. Στη συνέχεια παραθέτονται συνοπτικά τα διαγράμματα που προέκυψαν: 141

143 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.1: Current Ratio 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 Current Ratio Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.2: Quick Ratio 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη Quick Ratio Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 142

144 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.3: Cash Ratio Cash Ratio 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.4: Accounts Receivable / Total Assets 0,6 0,5 Accounts Receivable / Total Assets 0,4 0,3 0,2 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 143

145 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.5: Debt Ratio Debt Ratio 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.6: Current Assets / Total Assets Current Assets / Total Assets 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 144

146 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.7: Earnings Before Interest And Taxes / Interest 5 Earnings Before Interest And Taxes / Interest Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.8: Return On Assets 0,15 0,1 0,05 0-0,05-0,1-0,15-0,2-0,25 Return on Assets Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 145

147 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.9: Earnings Before Taxes / Net Sales 0,06 0,04 Earnings Before Taxes / Net Sales 0,02 0-0,02-0,04-0,06-0,08-0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.10: Inventory Turnover Ratio Inventory Turnover Ratio Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 146

148 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.11: Assets Turnover Ratio 3 2,5 Assets Turnover Ratio 2 1,5 1 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.12: Working Capital Turnover Ratio Working Capital Turnover Ratio Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 147

149 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.13: Long Term Assets Turnover Ratio Long Term Assets Turnover Ratio Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.14: Assets Growth Rate Assets Growth Rate 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0-0,2-0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 148

150 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.15: Earnings Before Interest & Taxes / Net Sales Earnings Before Interest & Taxes / Net Sales 0,06 0,04 0,02 0-0,02-0,04-0,06-0,08-0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.16: Gross Profit / Net Sales Gross Profit / Net Sales 0,14 0,12 0,1 0,08 0,06 0,04 0,02 0-0,02-0,04-0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 149

151 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.17: Accounts Receivable Turnover Ratio Accounts Receivable Turnover Ratio Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.18: Earnings Before Taxes / Equity 2 1 Earnings Before Taxes / Equity Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 150

152 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.19: Net Profit Growth Rate Net Profit Growth Rate Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.20: Inventory / Total Assets Inventory / Total Assets 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 151

153 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.21: Short Term Debt / Total Debt Short Term Debt / Total Debt 1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.22: Long Term Assets (Net) / Equity 10 5 Long Term Assets (Net) / Equity Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 152

154 Τιμή Δείκτη Τιμή Δείκτη Γράφημα 6.23: Equity Turnover Ratio 50 Equity Turnover Ratio Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc Γράφημα 6.24: Sales Growth Rate Sales Growth Rate 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0-0,1-0,2-0, Έτη Carillion Group plc Kier Group plc Interserve Group plc GallifordTry Group plc Costain Group plc 153

155 Στη συνέχεια έγινε η επεξεργασία των δεδομένων εφαρμόζοντας την παραγοντική ανάλυση μέσω του προγράμματος SPSS Statistics 18 και με αυτό τον τρόπο προέκυψαν οι νέοι ασυσχέτιστοι παράγοντες. Πιο συγκεκριμένα, στην εργασία που εφαρμόστηκε στις Τούρκικες κατασκευαστικές εταιρίες έγινε κατηγοριοποίηση των αριθμοδεικτών σε πέντε παράγοντες (ρευστότητας, κεφαλαιακής διάρθρωσης και κερδοφορίας, δραστηριότητας, περιθώριο κέρδους και ανάπτυξη και δομή ενεργητικού) που ο κάθε ένας περιείχε τελείως διαφορετικές μεταβλητές, όπως φαίνεται και στον πίνακα που ακολουθεί: Εικόνα 6.2: Κατηγοριοποίηση Αριθμοδεικτών σε Πέντε Παράγοντες Πηγή: [21] Τα βήματα της παραγοντικής ανάλυσης στην παρούσα διπλωματική εργασία είναι τα εξής: Αρχικά εισάγονται τα δεδομένα στο SPSS. Οι μεταβλητές, είναι οι 24 χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες, οι οποίοι αποτελούν τις στήλες του πίνακα. Οριζόντια τοποθετούνται οι 5 κατασκευαστικοί όμιλοι, αλλά για κάθε έτος ξεχωριστά. Στο κύριο μενού επιλέγεται: Analyze Dimension Reduction Factor 154

156 Εικόνα 6.2: Αρχικό παράθυρο του Προγράμματος SPSS Με τον τρόπο αυτό εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο διαλόγου: Εικόνα 6.3: Εμφάνιση μεταβλητών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγοντική ανάλυση Αριστερά εμφανίζονται οι 24 μεταβλητές. Αυτές που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στη ανάλυση επιλέγονται και μεταφέρονται στο κουτάκι Variables. Δεν συμμετέχουν οι μεταβλητές, οι οποίες θεωρούνται προβληματικές κατά την 155

157 αρχική φάση επεξεργασίας των δεδομένων. Τελικά, στα πλαίσια αυτής της εργασίας χρησιμοποιήθηκαν 10 από τους 24 αριθμοδείκτες: 1. Current Ratio 2. Quick Ratio 3. Cash Ratio 4. Accounts Receivable / Total Assets 5. Debt Ratio 6. Current Assets / Total Assets 7. Earnings Before Interest And Taxes / Interest 8. Return On Assets 9. Earnings Before Taxes / Net Sales 10. Inventory Turnover Ratio Εικόνα 6.4: Εισαγωγή των 10 μεταβλητών που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγοντική ανάλυση Υπάρχουν αρκετές επιλογές επεξεργασίας των δεδομένων, οι οποίες παρουσιάζονται παρακάτω. 156

158 Επιλογή: Descriptives ακολουθεί: Επιλέγοντας το Descriptives, εμφανίζεται το παράθυρο διαλόγου που Εικόνα 6.5: Παράθυρο διαλόγου:descriptives Η επιλογή Coefficients δημιουργεί τη μήτρα συσχετίσεων και η επιλογή Significance levels δημιουργεί μία μήτρα, η οποία υποδηλώνει τη σημασία της κάθε συσχέτισης στην μήτρα συσχετίσεων. Η επιλογή Determinant είναι ζωτικής σημασίας για την εξέταση της πολυσυγγραμμικότητας ή της μοναδικότητας. Έτσι για την μήτρα συσχετίσεων, αυτό θα πρέπει να λαμβάνει μία τιμή μεγαλύτερη από 0, Αν λαμβάνει μικρότερη τιμή τότε θα πρέπει να αναζητηθούν μεταβλητές οι οποίες έχουν πολύ υψηλή συσχέτιση (R>0,8) και να αποφασιστεί ποία ή ποιες από αυτές θα εξαχθούν. Η επιλογή KMO and Bartlett s test of sphericity μετράει την επάρκεια της δειγματοληψίας. Η τιμή ΚΜΟ πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 0,5, εάν το δείγμα είναι επαρκές και η τιμή Barlett s test of sphericity πρέπει να είναι μικρότερη από 0,005. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στους επόμενους πίνακες: 157

159 Πίνακας 6.2: Μήτρα συσχετίσεων Correlation Matrixa Correl ation CURRENT RATIO QUICKRA TIO CASHR ATIO ACCOUNTSRECEIV ABLETOTALASSETS DEBT RATIO CURRENTASSETS TOTALASSETS EARNINGSBEFOREINTERES TANDTAXESINTEREST RETURNO NASSETS EARNINGSBEFORET AXESNETSALES INVENTORYTUR NOVERRATIO CURRENTRATIO 1,000,704 -,542 -,740 -,347,759 -,168,075,071,723 QUICKRATIO,704 1,000 -,069 -,331 -,424,322,490 -,033 -,014,862 CASHRATIO -,542 -,069 1,000,752,251 -,410,406,087,032 -,329 ACCOUNTSRECEIVABLETO -,740 -,331,752 1,000,659 -,356,347 -,284 -,292 -,424 TALASSETS DEBTRATIO -,347 -,424,251,659 1,000,256 -,090 -,503 -,544 -,288 CURRENTASSETSTOTALASS,759,322 -,410 -,356,256 1,000 -,355 -,107 -,139,482 ETS EARNINGSBEFOREINTERES -,168,490,406,347 -,090 -,355 1,000 -,340 -,325,425 TANDTAXESINTEREST RETURNONASSETS,075 -,033,087 -,284 -,503 -,107 -,340 1,000,976 -,108 Sig. (1- tailed) EARNINGSBEFORETAXESN,071 -,014,032 -,292 -,544 -,139 -,325,976 1,000 -,090 ETSALES INVENTORYTURNOVERRAT IO CURRENTRATIO,723,862,000 -,329,003 -,424,000 -,288,044,482,000,425,211 -,108,361 -,090,368 1,000,000 QUICKRATIO,000,371,053,017,058,006,437,473,000 CASHRATIO,003,371,000,113,021,022,340,439,054 ACCOUNTSRECEIVABLETO,000,053,000,000,040,045,085,078,017 TALASSETS DEBTRATIO,044,017,113,000,108,335,005,002,081 CURRENTASSETSTOTALASS,000,058,021,040,108,041,305,253,007 ETS EARNINGSBEFOREINTERES,211,006,022,045,335,041,048,057,017 TANDTAXESINTEREST RETURNONASSETS,361,437,340,085,005,305,048,000,303 EARNINGSBEFORETAXESN ETSALES INVENTORYTURNOVERRAT IO,368,473,439,078,002,253,057,000,335,000,000,054,017,081,007,017,303,

160 Πίνακας 6.3: Οι τιμές των ΚΜΟ και Bartlett s Test KMO and Bartlett's Test Kaiser-Meyer-Olkin Measure of Sampling Adequacy.,571 Bartlett's Test of Sphericity Approx. Chi-Square 304,699 Df 45 Sig.,000 Επιλογή: Extraction Κλικάροντας την επιλογή Extraction εμφανίζεται το παράθυρο διαλόγου που ακολουθεί: Εικόνα 6.6: Παράθυρο διαλόγου: Extraction Υπάρχουν πολλοί τρόποι για την διεξαγωγή της παραγοντικής ανάλυσης και η επιλογή της μεθόδου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εργασίας επιλέγεται η μέθοδος Principal components. Στο κουτάκι Display εμφανίζονται δύο επιλογές: Unrotated factor solution και Scree plot. To Scree plot καθορίζει πόσοι παράγοντες θα εξαχθούν από την ανάλυση. Το Unrotated factor solution είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την αξιολόγηση της βελτίωσης της ερμηνείας δια μέσου της περιστροφής. Εάν τα αποτελέσματα που προκύπτουν 159

161 χωρίς την περιστροφή είναι καλύτερα από τα αποτελέσματα που προκύπτουν μετά την περιστροφή, τότε είναι πιθανό να έχει χρησιμοποιηθεί κάποια μέθοδος περιστροφής η οποία να μην είναι κατάλληλη. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται στους ακόλουθους πίνακες ως εξής: Πίνακας 6.4: Communalities Communalities Initial Extraction CURRENTRATIO 1,000,930 QUICKRATIO 1,000,921 CASHRATIO 1,000,676 ACCOUNTSRECEIVABLETOTALASSETS 1,000,841 DEBTRATIO 1,000,799 CURRENTASSETSTOTALASSETS 1,000,736 EARNINGSBEFOREINTERESTANDTAXESINTEREST 1,000,935 RETURNONASSETS 1,000,870 EARNINGSBEFORETAXESNETSALES 1,000,893 INVENTORYTURNOVERRATIO 1,000,902 Πίνακας 6.5: Επεξήγηση συνολικής συσχέτισης Total Variance Explained Component Extraction Sums of Squared Rotation Sums of Squared Initial Eigenvalues Loadings Loadings Total % of Variance Cumulative % Total % of Variance Cumulative % Total % of Variance Cumulative % 1 3,899 38,986 38,986 3,899 38,986 38,986 3,094 30,939 30, ,641 26,415 65,400 2,641 26,415 65,400 2,715 27,150 58, ,963 19,633 85,033 1,963 19,633 85,033 2,694 26,944 85,033 4,988 9,879 94,912 5,286 2,862 97,774 6,102 1,020 98,794 7,053,533 99,327 8,041,412 99,739 9,015,152 99,890 10,011, ,

162 Εικόνα 6.7: Scree Plot Επιλογή: Rotation Κλικάροντας την επιλογή Rotation εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο διαλόγου: Εικόνα 6.7: Παράθυρο διαλόγου: Rotation 161

163 Η επιλογή Rotation μεγιστοποιεί την φόρτιση κάθε μεταβλητής σε ένα από εξαγόμενους παράγοντες και ταυτόχρονα ελαχιστοποιεί την φόρτιση της σε όλους τους άλλους παράγοντες. Οι Vrimax, Quartimax και Equamax είναι ορθογώνιες μέθοδοι περιστροφής. Η επιλογή της μεθόδου περιστροφής εξαρτάται από το αν οι παράγοντες θεωρούνται ότι συσχετίζονται μεταξύ τους. Αν αναμένεται οι παράγοντες να είναι ανεξάρτητοι, τότε επιλέγεται κάποια μέθοδος ορθογώνιας περιστροφής. Πίνακας 6.6: Μήτρα παραγόντων πριν την περιστροφή Component Matrixa Component CURRENTRATIO,940,173 -,128 ACCOUNTSRECEIVABLETOTALASSETS -,862,266,168 INVENTORYTURNOVERRATIO,759,474,317 QUICKRATIO,692,399,532 CASHRATIO -,643,512 CURRENTASSETSTOTALASSETS,591,323 -,531 DEBTRATIO -,570,466 -,507 EARNINGSBEFORETAXESNETSALES,245 -,879,246 RETURNONASSETS,228 -,876,226 EARNINGSBEFOREINTERESTANDTAXESINTEREST -,128,544,789 Πίνακας 6.7: Περιστροφή με τη μέθοδο Varimax Rotated Component Matrixa Component CASHRATIO,821 CURRENTRATIO -,806,517,117 CURRENTASSETSTOTALASSETS -,803,125 -,274 ACCOUNTSRECEIVABLETOTALASSETS,759 -,232 -,459 QUICKRATIO -,197,936 INVENTORYTURNOVERRATIO -,389,

164 EARNINGSBEFOREINTERESTANDTAXESINTEREST,592,728 -,234 EARNINGSBEFORETAXESNETSALES -,128,936 RETURNONASSETS -,149,921 DEBTRATIO -,429 -,778 Ο πρώτος παράγοντας σχετίζεται με την δραστηριότητα, ο δεύτερος με την ρευστότητα και ο τρίτος με το περιθώριο κέρδους και την ανάπτυξη. Σε περίπτωση που γινόταν υπόθεση συσχέτισης των παραγόντων που προκύπτουν και εφαρμόζοντας την μέθοδο περιστροφής Direct Oblimin τα αποτελέσματα παραμένουν τα ίδια. Πίνακας 6.8: Περιστροφή με τη μέθοδο Direct Oblimin Structure Matrix Component CURRENTRATIO,859 -,175,562 CASHRATIO -,818 ACCOUNTSRECEIVABLETOTALASSETS -,803,509 -,269 CURRENTASSETSTOTALASSETS,796,222,177 EARNINGSBEFORETAXESNETSALES -,933 -,142 RETURNONASSETS -,917 -,163 DEBTRATIO -,181,789 -,422 QUICKRATIO,295,945 INVENTORYTURNOVERRATIO,472,887 EARNINGSBEFOREINTERESTANDTAXESINTEREST -,526,260,

165 Επιλογή: Scores Με την επιλογή Scores εμφανίζεται το παρακάτω παράθυρο διαλόγου: Εικόνα 6.8: Παράθυρο διαλόγου: Scores Με την επιλογή Save as variable το SPSS δημιουργεί μία καινούργια στήλη για κάθε παράγοντα και στη συνέχεια τοποθετεί εκεί τα σκορ κάθε μεταβλητής. Τα αποτελέσματα αυτά στη συνέχεια χρησιμοποιούνται είτε για περεταίρω ανάλυση, είτε για να προσδιοριστούν οι μεταβλητές που ανήκουν σε κάθε παράγοντα (εμφάνιση μεγαλύτερης τιμής). Ωστόσο, γίνεται η επιλογή Display factor score coefficient matrix. Πίνακας 6.9: Σκορ παραγόντων Component Score Coefficient Matrix Component CURRENTRATIO -,228,121,000 QUICKRATIO,035,355,024 CASHRATIO,294,088,034 ACCOUNTSRECEIVABLETOTALASSETS,221 -,015 -,131 DEBTRATIO -,059 -,169 -,295 CURRENTASSETSTOTALASSETS -,294 -,039 -,153 EARNINGSBEFOREINTERESTANDTAXESINTEREST,278,354 -,047 RETURNONASSETS,039 -,052,350 EARNINGSBEFORETAXESNETSALES,042 -,043,356 INVENTORYTURNOVERRATIO -,050,304 -,

166 Επιλογή: Options διαλόγου: Κλικάροντας την επιλογή Options εμφανίζεται το ακόλουθο παράθυρο Εικόνα 6.9: Παράθυρο διαλόγου: Options Το SPSS από προεπιλογή θα τοποθετήσει τις μεταβλητές με τη σειρά που αυτές εισήχθησαν στο πρόγραμμα. Αν και αυτός ο τρόπος είναι βολικός, για την ερμηνεία των παραγόντων θα ήταν χρήσιμο να τοποθετηθούν οι μεταβλητές με βάση το μέγεθος. Επιλέγοντας λοιπόν Sorted by size, το SPSS θα τοποθετήσει τις μεταβλητές σε σειρά ανάλογα με την τιμή της φόρτισης τους στον παράγοντα. Υπάρχει ωστόσο και η επιλογή Suppress small coefficients, με την οποία δεν εμφανίζονται οι μεταβλητές οι οποίες λαμβάνουν τιμές + ή 0,1 (προεπιλεγμένη τιμή). Αυτή η επιλογή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την διευκόλυνση της ερμηνείας. 165

167 7. Συμπεράσματα 7.1. Γενικά Συμπεράσματα Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εργασίας, πραγματοποιήθηκε η χρηματοοικονομικοί ανάλυση πέντε κατασκευαστικών ομίλων του Ηνωμένου Βασιλείου. Αναζητώντας πληροφορίες για αυτούς μέσα από το διαδίκτυο και εξετάζοντας τις οικονομικές τους καταστάσεις διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για τεράστιους κατασκευαστικούς ομίλους, οι οποίοι επεκτείνουν την δραστηριότητα τους σε ολόκληρο τον κόσμο και σε πάρα πολλούς τομείς. Πιο συγκεκριμένα ο όμιλος Carillion Group plc δραστηριοποιείται σε όλη τη Βρετανία και την Ευρώπη, τον Καναδά, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και την Καραϊβική. Ο όμιλος Kier plc δραστηριοποιείται τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στο εξωτερικό σε περισσότερες από 50 χώρες. Ο όμιλος Interserve Group plc επεκτείνει την δραστηριότητα του στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Σουηδία, Βέλγιο, Ολλανδία, Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ισπανία, Πορτογαλία και Κύπρο), στη Μέση Ανατολή (Σαουδική Αραβία, Κατάρ, Μπαχρέιν και Ηνωμένα Ανατολικά Εμιράτα), Νότια Αφρική, Ασία(Ινδία, Δημοκρατία της Κορέας, Χόνγκ Κόνγκ και Φιλιππίνες), Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Νότια Αμερική (Χιλή, νησιά Φώκλαντ και νησιά Ascension) και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η δραστηριότητα του ομίλου GallifordTry Group plc επεκτείνεται στο Νότιο Ατλαντικό, την Κασπία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή και τέλος ο όμιλος Costain Group plc δραστηριοποιείται κυρίως στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία αλλά και σε άλλες χώρες του εξωτερικού. Οι τομείς δραστηριότητας τους συνοψίζονται ως εξής: Κατασκευή Επαγγελματικών Ακινήτων Άμυνα: Κατασκευή κατοικιών για στρατιωτικούς και τις οικογένειες τους, τεχνικές επιθεωρήσεις των αεροδρομίων, κατασκευή και τακτική συντήρηση των εγκαταστάσεων ΥΕΘΑ, λήψη μέτρων για καταπολέμηση της τρομοκρατίας και προστασία από έκρηξη βόμβας από εξειδικευμένους συμβούλους. 166

168 Εκπαίδευση: Κατασκευή σχολείων, κολλεγίων και πανεπιστημίων με ενσωματωμένη τεχνολογία και ευφυή συστήματα για αυτόνομη μάθηση, καθώς και εγκαταστάσεις για αθλητικές και άλλες δραστηριότητες. Υγεία: Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση νοσοκομείων, ψυχιατρικών κλινικών και κέντρων θεραπείας. Σιδηροδρομικά Έργα: Σχεδιασμός, κατασκευή και συντήρηση σιδηροδρόμων και βασικών υποδομών. Αυτοκινητόδρομοι και Εθνικές Οδοί. Διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και παροχή λύσεων τόσο σε άτομα όσο και σε πολυεθνικές εταιρίες. Υδραυλικά και Αντιπλημμυρικής Προστασίας Έργα Βιομηχανία: Σχεδιασμός, κατασκευή και προμήθεια πυρηνικών κτιρίων (αποθήκες αποβλήτων, εγκαταστάσεις διακίνησης καυσίμων και εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων) Σχεδιασμός, κατασκευή, χρηματοδότηση και λειτουργία φυλακών και δικαστηρίων. Διαχείριση Στόλου Οχημάτων (Fleet Management) Παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας: Σχεδιασμός κατασκευή και συντήρηση έργων υποδομής (φυσικό αέριο, νερό, ηλεκτρική ενέργεια και τηλεπικοινωνίες). Κατασκευή αεροδρομίων και αερολιμενικών υποδομών Ενεργειακά έργα, όπως κατασκευή σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σχεδιασμός και κατασκευή εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τοποθέτηση φωτοβολταϊκών Κατασκευή ξενοδοχείων, εμπορικών κέντρων, μουσείων, θεάτρων, κινηματογράφων, αθλητικών σταδίων και εγκαταστάσεων για ζωολογικούς κήπους 7.2. Συμπεράσματα Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης Οι Χρηματοοικονομικοί Αριθμοδείκτες εκφράζουν σχέσεις που παρουσιάζουν οικονομικό ενδιαφέρον και οδηγούν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα, με αποτέλεσμα να αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση των διάφορων εταιριών. Οι χρηματοοικονομικοί δείκτες παρέχουν ενδείξεις για την πορεία μιας εταιρείας, αντανακλούν μέσω των τιμών τους και των επιπέδων στα οποία αυτές 167

169 κυμαίνονται τις πολιτικές της εταιρείας, καθώς και την αποτελεσματικότητα αυτών και της διοίκησής της. Γίνεται κατανοητό λοιπόν, η αναγκαιότητα της ποιοτικής και ποσοτικής πληροφόρησης σχετικά με τη ρευστότητα, τη δραστηριότητα, την αποδοτικότητα, τη διάρθρωση των κεφαλαίων, τη βιωσιμότητα και τις επενδύσεις μιας επιχείρησης. Έχοντας τα αποτελέσματα της χρηματοοικονομικής ανάλυσης των πέντε κατασκευαστικών ομίλων, όπως αυτά προκύπτουν στο 4 ο και 5 ο κεφάλαιο, είναι δύσκολο να επιχειρηθεί μια γενική κατάσταση τους από τον «καλύτερο» προς το «χειρότερο» κατά μέσο όρο, πάντα ως προς την συγκεκριμένη πενταετία και τους συγκεκριμένους δείκτες που εξετάστηκαν. Αυτό γιατί δεν προκύπτει ένας όμιλος που να εμφανίζει καθολικά την καλύτερη ή χειρότερη εικόνα μέσω μιας σαφούς και ξεκάθαρης υπεροχής ή υστέρησης αντίστοιχα, καθότι υπάρχουν διαφοροποιήσεις ανά περιόδους και ανά δείκτη. Οι όμιλοι εμφανίζονται να βρίσκονται σε ευνοϊκότερη κατάσταση βάσει κάποιων δεικτών και σε δυσμενέστερη βάσει άλλων, όπως παρουσιάστηκε στην ανάλυση. Ξεκινώντας με την εξέταση των δεικτών κυκλοφοριακής ρευστότητας, παρατηρήθηκε ότι κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα, ο Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας παίρνει τιμές από 0,8625 έως 1,4681 ενώ η μέση τιμή για τον κλάδο είναι 1,0671. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο τρεις από τους πέντε ομίλους (Kier Group plc, GallifordTry Group plc και Costain Group plc) καταφέρνουν να ξεπεράσουν το ελάχιστο όριο της μονάδας και μάλιστα μόνο οι δύο από αυτούς (Kier Group plc και GallifordTry Group plc), το επιτυγχάνουν κατά τη διάρκεια ολόκληρής της εξεταζόμενης πενταετίας. Μάλιστα ο όμιλος GallifordTry Group plc το έτος 2010 καταφέρνει να ξεπεράσει και την τιμή 1,5. Η διακύμανση των τιμών του αριθμοδείκτη για τους εξεταζόμενους ομίλους είναι μεγάλη ενώ η πορεία του είναι πτωτική για το σύνολο τους. Παρόμοια πορεία παρουσιάζει και ο Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας. Παρατηρούμε ότι ο μέσος όρος των πέντε ομίλων παίρνει τιμές από 0,6003 έως 1,4663 και ο μέσος όρος του κλάδου υπολογίζεται 0,9430. Λαμβάνει και αυτός χαμηλές τιμές για την πλειοψηφία των ομίλων. Μόνο ο δείκτης του ομίλου GallifordTry Group plc καταφέρνει να ξεπεράσει το όριο της μονάδας, ενώ το τελευταίο έτος ανέρχεται και λίγο πάνω από την τιμή 1,5. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί η πορεία του ομίλου Kier Group plc. Κάνοντας μία σύγκριση μεταξύ των Αριθμοδεικτών Γενικής και Ειδικής ρευστότητας του συγκεκριμένου ομίλου, παρατηρούμε ότι οι διαφορά των τιμών τους είναι ιδιαίτερα σημαντική και μάλιστα ο δεύτερος λαμβάνει πολύ χαμηλές τιμές, οι οποίες κυμαίνονται από 0,54883 έως 0, Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το κυκλοφορούν ενεργητικό του 168

170 αποτελείται κατά ένα σημαντικό ποσοστό από αποθέματα τα οποία δεν είναι εύκολα και άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία, γεγονός το οποίο δεν είναι επιθυμητό εφόσον πρόκειται για κατασκευαστικό όμιλο. Όσο αναφορά τον Αριθμοδείκτη Αποδοτικότητας Ενεργητικού, παρατηρούμε ότι παίρνει τιμές από 0,43% έως 6,40% και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 3,85%. Υπάρχει διακύμανση των τιμών ενώ ο δείκτης της εταιρείας Costain Group plc είναι αυτός ο οποίος μειώνει το μέσο όρο, αφού το 2006 λαμβάνει μία χαμηλή αρνητική τιμή. Το έτος αυτό ο όμιλος έλαβε κάποιες αποφάσεις, οι οποίες επηρέασαν κατά πολύ την οικονομική του υγεία. Μία από αυτές ήταν το κλείσιμο του διεθνούς τμήματος, το οποίο είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση των εξόδων του και τη δημιουργία ζημίας. Όμως, από το 2006 και μετά ο δείκτης του ομίλου είχε μία κατακόρυφη άνοδο, ακολουθώντας παρόμοια πορεία με τους υπόλοιπους ομίλους. Παρόλα αυτά όλοι οι όμιλοι παρουσιάζουν θετικές τιμές του δείκτη αυτού, επομένως όλοι στο σύνολο της εξεταζόμενης περιόδου καταφέρνουν να επιτύχουν κέρδη. Σε ότι αφορά την κατάταξη των εταιρειών, την Interserve Group plc με 6,40%, ακολουθούν η Kier Group plc με 5,17%, η Carillion Group plc με 4,27%, η GallifordTry Group plc με 3,00% και τελευταία η Costain Group plc με 0,43%. Προχωρώντας στον Αριθμοδείκτη Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων παρατηρούμε ότι παίρνει τιμές από -29,86% έως 42,73% και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 14,49%. Υπάρχει διακύμανση των τιμών ενώ αξίζει να σημειωθεί η πορεία του ομίλου Costain Group plc, ο οποίος είναι αυτός που μειώνει το μέσο όρο. Το 2006 ο δείκτης του λαμβάνει την τιμή 1,11775 παρόλο που το έτος αυτό ο όμιλος έχει ζημία. Θετική τιμή είναι αποτέλεσμα τόσο της ζημίας όσο και της αρνητικής τιμής των ιδίων κεφαλαίων του, η οποία περιλαμβάνει το αντίκτυπο του ελλείμματος, μετά τον αναβαλλόμενο φόρο, στο συνταξιοδοτικό σύστημα. Για τον ίδιο λόγο, ο δείκτης του Costain Group plc πέφτει κατακόρυφα και λαμβάνει την αρνητική τιμή -4,7632 το έτος Ωστόσο η πλειοψηφία των ομίλων πλην του Costain Group plc παρουσιάζουν θετικές τιμές του δείκτη αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων. Σε ότι αφορά την κατάταξη των ομίλων, τον Kier Group plc με 42,73% ακολουθούν ο Interserve Group plc με 29,94%, η Carillion Group plc με 17,21%, η GallifordTry Group plc με 12,45% και τελευταίος ο Costain Group plc με -29,86%. Παρατηρώντας την πορεία του Αριθμοδείκτη Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Απαιτήσεων παίρνει τιμές από 3,8958 έως 6,6338 και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 5,1391, που σημαίνει ότι οι όμιλοι λαμβάνουν κατά μέσο όρο πέντε φορές το χρόνο τις απαιτήσεις τους. Ο δείκτης για τους ομίλους Interserve Group plc, GallifordTry Group plc και Costain Grou plc παίρνει τιμές κοντά στον κλάδο. Στον Kier Group plc, παρατηρούνται από τις υψηλότερες τιμές του κλάδου. Όσον αφορά λοιπόν τον 169

171 συγκεκριμένο δείκτη ο συγκεκριμένος όμιλος βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Στη περίπτωση του Carillion Group plc, παρατηρούμε πολύ μικρές ταχύτητες είσπραξης απαιτήσεων, ως επί το πλείστον. Ο Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων παίρνει τιμές από 4,7514 έως 1424,5043 και ο μέσος όρος του κλάδου είναι 419,7340. Ο δείκτης για τον όμιλο Costain Grou plc παίρνει τιμή κοντά στον κλάδο. Στον GallifordTry Group plc, παρατηρούνται από τις υψηλότερες τιμές του κλάδου, με έντονες ωστόσο διακυμάνσεις. Όσον αφορά λοιπόν τον συγκεκριμένο δείκτη ο συγκεκριμένος όμιλος βρίσκεται στην πλεονεκτικότερη θέση. Στη περίπτωση του Kier Group plc, παρατηρούμε τις χαμηλότερες τιμές του δείκτη και άρα ο όμιλος βρίσκεται στην δυσμενέστερη θέση, όπως προαναφέραμε και σχολιάσαμε και στον Αριθμοδείκτη Ειδικής Ρευστότητας του. Ο δείκτης για τους ομίλους Interserve Group plc και Carillion Group plc λαμβάνει χαμηλές τιμές, πολύ πιο κάτω από τον κλάδο. Όσο αναφορά τον Αριθμοδείκτη Χρέους προς Σύνολο Ενεργητικού, από τα διαγράμματα της ανάλυσης διαπιστώθηκε ότι ο όμιλος GallifordTry Group plc παρουσιάζει την καλύτερη οικονομική υγεία και μάλιστα ο δείκτης χρέους του (0,7210) λαμβάνει τιμή μικρότερη από το μέσο όρο του κλάδου (0,8262). Τιμές μικρότερες από το μέσο όρο του κλάδου λαμβάνουν και οι όμιλοι Carillion Group plc (0,7523) και Interserve Group plc (0,7919). Οι όμιλοι αυτοί είναι σε θέση να πληρώσουν το χρέος τους και να ανταπεξέλθουν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Από την άλλη, ο δείκτης χρέους για τους ομίλους Kier Group plc και Costain Group plc λαμβάνει τιμές 0,8784 και 0,9873, οι οποίες είναι μεγαλύτερες από το μέσο όρο του κλάδου. Οι όμιλοι αυτοί δεν είναι ιδιαίτερα υγιείς οικονομικά αφού ο δείκτης χρέους τους λαμβάνει τιμές πολύ κοντά στη μονάδα. Τέλος, Ο Αριθμοδείκτης Αποδόσεως σε Κέρδη ανά Μετοχή λαμβάνει τιμές από 6,02 έως 111,76 ενώ ο μέσος όρος του κλάδου είναι 38,38. Ο όμιλος Kier Group plc εμφανίζει τη μέγιστη τιμή (111,76), η οποία είναι και πολύ μεγαλύτερη από το μέσο όρο του κλάδου. Ο δείκτης του ομίλου παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά τα διάρκεια της πενταετίας. Η πτωτική πορεία του δείκτη, επαληθεύεται και από τους ετήσιους ισολογισμούς του ομίλου, όπου φαίνεται ότι τα κέρδη του μειώνονται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Στη δεύτερη θέση μεταξύ των ομίλων, και μάλιστα πολύ κοντά στην τιμή του κλάδου, κατατάσσεται ο Interserve Group plc, ενώ ακολουθεί ο όμιλος Carillion Group plc, του οποίου ο δείκτης βρίσκεται λίγο πιο κάτω από το μέσο όρο του κλάδου. Στην τέταρτη και Πέμπτη θέση βρίσκονται οι όμιλοι GallifordTry Group plc και Costain Group plc αντίστοιχα. Οι δείκτες του έχουν κατά μέσο όρο τιμές 9,28 και 6, 02, δηλαδή πολύ χαμηλότερες από το μέσο όρο του κλάδου. Γενικά οι δείκτες των δύο αυτών ομίλων παρουσιάζουν αυξομειώσεις κατά 170

172 τη διάρκεια της πενταετίας και μάλιστα λαμβάνουν και αρνητικές τιμές, πράγμα που σημαίνει ότι οι όμιλοι χάνουν αρκετά χρήματα. Παράλληλα, η μειωτική τάση των δεικτών τους δείχνει ότι η ανάπτυξη των ομίλων μειώνεται. Καταλήγοντας, είναι σημαντική η ενθάρρυνση της κατασκευαστικής δραστηριότητας μιας χώρας, προκειμένου να βγει αυτή από οποιαδήποτε οικονομική στασιμότητα. Η χρηματοοικονομική ανάλυση του κλάδου αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την διεξαγωγή συμπερασμάτων, την αξιολόγηση αυτών και την εφαρμογή διορθωτικών δράσεων. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες, οι οποίοι είναι καταλληλότεροι ανάλογα με τον κλάδο της βιομηχανίας Συμπεράσματα Παραγοντικής Ανάλυσης Η Παραγοντική Ανάλυση στην παρούσα διπλωματική εργασία πραγματοποιήθηκε με σκοπό, να δημιουργήσει ή καλύτερα να ανακαλύψει νέους κατά κανόνα ασυσχέτιστους παράγοντες, μέσα από ένα σύνολο πολύπλοκα συσχετιζόμενων μεταβλητών. Στόχος αυτής της διαδικασίας είναι η μεγιστοποίηση της κατανόησης των δεδομένων και η ερμηνεία τους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Η εφαρμογή της μεθόδου, βασίστηκε σε μία πανεπιστημιακή εργασία με τίτλο «Industry financial ratios application of factor analysis in Turkish construction industry», η οποία εκπονήθηκε σε συνεργασία από τον M. Emin O cal, του πανεπιστημίου Cukurova Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Balcalı, Adana, Turkey, από τους Emel Laptali Oral και Ercan Erdisb, του πανεπιστημίου Mustafa Kemal Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Muhendislik Mimarlık Fakultesi, Tayfur Sokmen Kampusu, Serinyol, Hatay, Turkey και από τον Gamze Vuralc, του πανεπιστημίου Cukurova Universitesi, Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi, Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı, Balcalı, Adana, Turkey, το Για την πραγματοποίηση της ανάλυσης υπολογίστηκαν 24 νέοι χρηματοοικονομικοί αριθμοδείκτες. Από αυτούς τελικά χρησιμοποιήθηκαν μόνο 10, διότι πραγματοποιώντας την παραγοντική ανάλυση αρκετές φορές, ήμασταν αναγκασμένοι κάθε φορά να εξαιρούμε αριθμοδείκτες για να έχουμε καλύτερα και πιο αξιόπιστα αποτελέσματα. Έτσι από την παραγοντική ανάλυση που εφαρμόστηκε εντοπίστηκαν τρείς ανεξάρτητοι παράγοντες, ρευστότητας, δραστηριότητας και περιθωρίου κέρδους και ανάπτυξης, οι οποίοι φαίνεται να είναι περισσότερο ευαίσθητοι στις οικονομικές αλλαγές του Ηνωμένου Βασιλείου. Με αυτόν τον τρόπο αποδείχτηκε ότι η συνεχής ανάλυση των εν λόγω παραγόντων, θα παρέχει επαρκείς 171

173 πληροφορίες τόσο για την κατάσταση του κλάδου σε σχέση με το χρόνο, όσο και για την κατάσταση του κάθε ομίλου σε σχέση με τους ανταγωνιστές του. Κάνοντας σύγκριση με την Τούρκικη πανεπιστημιακή εργασία διαπιστώσαμε, ότι στον παράγοντα «Αποδοτικότητα», έχουμε ένα κοινό αριθμοδείκτη, τον Αριθμοδείκτη Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Παγίων Στοιχείων, ενώ στον παράγοντα «Ρευστότητα», έχουμε δύο κοινούς αριθμοδείκτες, τον Αριθμοδείκτη Γενικής Ρευστότητας και τον Αριθμοδείκτη Ταμειακής Ρευστότητας. Επίσης εξαιρέσαμε από την ανάλυση οχτώ κοινούς αριθμοδείκτες, οι οποίοι είναι οι εξής: Accounts receivable turnover ratio Earnings before taxes/equity Net profit growth rate Inventory/total assets Short term debt/total debt Long term assets (net)/equity Equity turnover ratio Sales growth rate Τέλος, εφαρμόσαμε την περιστροφή των μεταβλητών με δύο μεθόδους. Την πρώτη φορά θεωρήσαμε ότι οι παράγοντες πρόκειται να είναι ασυσχέτιστοι και χρησιμοποιήσαμε μία ορθογώνια μέθοδο περιστροφής, την Varimax. Την δεύτερη φορά θεωρήσαμε ότι οι παράγοντες δεν θα είναι ασυσχέτιστοι και χρησιμοποιήσαμε μία λοξή μέθοδο περιστροφής, την Direct Oblimin. Αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι και στις δυο περιπτώσεις καταλήξαμε στα ίδια αποτελέσματα, δηλαδή στους ίδιους τρεις ανεξάρτητους παράγοντες, που ο καθένας περιέχει τις ίδιες μεταβλητές. 172

174 Βιβλιογραφία 1) Νικόλαος Γ. Πρωτοψάλτης, «Κωδικοποίηση Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και Διερμηνειών», Αθήνα, Εκδόσεις Θα. Σταμούλης Α.Ε., ) Framework for the Preparation and Presentation of Financial Statements, The IASB Framework was approved by the IASC Board in April 1989 for publication in July 1989, and adopted by the IASB in April ) Γκίκας Χ. Δημήτριος, «Χρηματοοικονομική Λογιστική», Αθήνα, 3 η Έκδοση, Εκδόσεις Γ. Μπένου, ) Ιγνατιάδης Α., «Χρηματοοικονομική Λογιστική», Θεσσαλονίκη, ) Γκίνογλου Δ., Ταχυνάκης Π., Μωυσή Σ., «Γενική Χρηματοοικονομική Λογιστική», Γέρακας, Εκδοτικός Οίκος Rosili, ) Stuart A. McCrary, Mastering Financial Accounting Essentials, εκδόσεις John Wiley & Sons, Inc. 7) Charles H. Gibson, Financial Reporting & Analysis, Using Financial Accounting Information, The University Of Toledo, Emeritus 8) Νικόλαος Ηρειώτης, «Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική», Αθήνα, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ) Νιάρχος Νικήτας, «Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων» Αθήνα, 7 η Έκδοση, Αθ. Σταμούλης, ) Παπάς Α., «Εισαγωγή στη Χρηματοοικονομική Λογιστική», Αθήνα, Εκδόσεις Μπένου, ) Lucinda Maer, Construction Industry, Library, House of Commons, ) Office For National Statistics, New Orders In The Construction Industry, ) Jieh-Haur Chen, Developing SFNN models to predict financial distress of construction companies, Institute of Construction Engineering and Management, National Central University, Taiwan, ) S. Thomas Ng*, James M.W. Wong, Jiajie Zhang, Applying Z-score model to distinguish insolvent construction companies in China, Department of Civil Engineering, The University of Hong Kong, ) I.M. Horta n, A.S.Camanho, J.MoreiradaCosta, Performance assessment of construction companies: A study of factors promoting financial soundness and innovation in the industry, Faculdade de Engenharia da Universidade do Porto,

175 16) Sangki Kim and Sanghyo Lee and Jaejun Kim, Relationship between the financial crisis of Korean construction firms and macroeconomic fluctuations, Department of Architectural Engineering, Hanyang University, Seoul,South Korea and Department of Sustainable Architectural Engineering, Hanyang University,Seoul, South Korea, ) Liping Su, A rule extraction based approach in predicting derivative use for financial risk hedging in construction companies, School of Economics & Management Inner Mongolia University of Science & Technology BaoTou, Inner Mongolia P.R., China, ) Adnan Fadhil Abidali and Frank Harris, A methodology for predicting company failure in the construction industry, Department of Civil Engineering, Loughborough University of Technology, Loughborough, UK and School of Construction Engineering and Technology, University of Wolverhampton, Wolverhampton WV1 ISB, UK, ) Maria C.A. Balatbat and Cho-Yi Lin and David G. Carmichael, Comparative performance of publicly listed construction companies: Australian evidence, Australian School of Business, The University of New South Wales, Sydney, Australia and School of Civil and Environmental Engineering, The University of New South Wales, Sydney, Australia, ) John K. W. Chan, C. M. Tam and R. Cheung, Monitoring financial health of contractors at the aftermath of the Asian economic turmoil: a case study in Hong Kong, Department of Building & Construction, City University of Hong Kong, 83 Tat Chee Avenue, Kowloon, Hong Kong and Division of Commerce, City University of Hong Kong, 83 Tat Chee Avenue, Kowloon, Hong Kong, ) M. Emin Ocal, Emel Laptali Oral, Ercan Erdis and Gamze Vural, Industry financial ratios application of factor analysis in Turkish construction industry, C-ukurova Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Balcalı, Adana, Turkey, Mustafa Kemal Universitesi, Insaat Muhendisligi Bolumu, Muhendislik Mimarlık Fakultesi, Tayfur Sokmen Kampusu, Serinyol, Hatay, Turkey and Cukurova Universitesi, Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi, Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı, Balcalı, Adana, Turkey, ) Garavaglia S., Sharman A., Thompson S. Ad Hoc Validation of Multivariate Regression using Proc Factor with BY Groups 174

176 23) Joreskog K.G. (2003). Factor analysis by mires, Lincolnwood, IL: Scientific Software International. 24) Johnson E. D. (1998). Applied multivariate methods for data analysts, Duxbury press 25) Kline P. (1994). An easy guide to Factor Analysis, Routledze, London 26) SPSS Inc. (1999). SPSS Base 9.0: Applications Guide. SPSS Inc, USA 27) Andy Field. (2009). Discovering Statistics Using SPSS, London Ηλεκτρονική Βιβλιογραφία 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 175

177 Παράρτημα Α Οικονομικές Καταστάσεις [3], [6], [7], [8], [9] 1. Ομίλου Carillion Group plc Έτος 2006: 176

178 177

179 Έτος 2007: 178

180 179

181 Έτος 2008: 180

182 181

183 Έτος 2009: 182

184 183

185 Έτος 2010: 184

186 185

187 2. Kier Group plc Έτος 2006: 186

188 187

189 Έτος 2007: 188

190 189

191 Έτος 2008: 190

192 191

193 Έτος 2009: 192

194 193

195 Έτος 2010: 194

196 195

197 3. Interserve Group plc Έτος 2006: 196

198 197

199 Έτος 2007: 198

200 199

201 Έτος 2008: 200

202 201

203 Έτος 2009: 202

204 203

205 Έτος 2010: 204

206 205

207 4. GallifordTry Group plc Έτος 2006: 206

208 207

209 Έτος 2007: 208

210 209

211 Έτος 2008: 210

212 211

213 Έτος 2009: 212

214 213

215 Έτος 2010: 214

216 215

217 5. Costain Group plc Έτος 2006: 216

218 217

219 Έτος 2007: 218

220 219

221 Έτος 2008: 220

222 221

223 Έτος 2009: 222

224 223

225 Έτος 2010: 224

226 225

227 Η Διπλωματική Εργασία ανατέθηκε στην Αποστόλα Θεοφίλη το Φεβρουάριο του 2012 από τον λέκτορα Αρετούλη Γεώργιο. Το θέμα της διπλωματικής αφορά, αφενός στην χρηματοοικονομική ανάλυση πέντε μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία πραγματοποιείται μέσω του υπολογισμού και της ερμηνείας χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών και αφετέρου στην ομαδοποίηση αριθμοδεικτών σε εννοιολογικά σύνολα, η οποία πραγματοποιείται μέσω της παραγοντικής ανάλυσης. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2012