MANAGER OF THE YEAR 2016 ΑΝΔΡΈΑΣ ΑΘΑΝΑΣΌΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ DIXONS SOUTH EAST EUROPE AEBE

Transcript

1 44# ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 ΑΝΔΡΈΑΣ ΑΘΑΝΑΣΌΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ DIXONS SOUTH EAST EUROPE AEBE MANAGER OF THE YEAR 2016 Αρίστος Δοξιάδης Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ exofyllo T44_sel.indd 1 Γιώργος Μέργος Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Frank-Walter Steinmeier ΠΟΙΟΣ Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ > 19/07/ :19

2

3 manager # 44 ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 περιεχόμενα 44# ΙΟΥΛΙΟΣ 2017 Nα σχεδιάσουμε τα επόμενα 55 χρόνια της ΕΔΕΕ...6 Το μέλλον της εργασίας σε μεταβαλλόμενους καιρούς...8 Το ευρωπαϊκό «έλλειμμα πληροφόρησης» και το κόστος του...16 ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ DIXONS SOUTH EAST EUROPE AEBE MANAGER OF THE YEAR 2016 Αρίστος Δοξιάδης Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Γιώργος Μέργος Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Frank-Walter Steinmeier ΠΟΙΟΣ Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ > Ευρώπη: Αλληλεγγύη ακόμη και στα δύσκολα...21 Talentia software: Εξειδικευμένες λύσεις λογισμικού...26 Γιατί δεν έρχονται επενδύσεις στην Ελλάδα...33 Μarketing Excellence Awards: O κορυφαίος θεσμός του Marketing...36 Η απονομή των Corporate Affairs Excellence Awards...38 Ποιο μέλλον για την on-line δημοσιογραφία και πώς...58 Η ευρωπαϊκή μελισσοκομία σήμερα...62 Εις Μνήμην: Μάνος Ιατρίδης Πώς να επηρεάσετε αποτελεσματικά την εκπαίδευση στελεχών σας Χρηματοδοτικά εργαλεία του Προγράμματος COSME της Ε.Ε. για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις Η Ποιότητα των Υπηρεσιών...77 Γιορτή στο Επιχειρείν!...81 Διαμεσολάβηση και επιχειρήσεις Περί αριστείας...86 Τα νέα της ΕΕΔΕ

4 περιεχόμενα m Ιδιοκτήτης Λεωφόρος Ιωνίας 200 & Ιακωβάτων Κάτω Πατήσια Τηλ Εκδότης Βαγγέλης Παπαλιός Σύμβουλος Έκδοσης Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος Διευθύντρια Σύνταξης Λίνα Τσαγκαράκη Αρχισυντάκτης Δημήτρης Τσουκαλάς Συνεργάτες N. Peter Kramer (Βρυξέλλες), Ιωάννα Βαρβαλούκα Αρθρογραφούν Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, Θεοφάνης Ι. Αραβανής, Αρίστος Δοξιάδης, Γιώργος Καλαμωτουσάκης, Γιώργος Μέργος, Αγγελίνα Μιχαηλίδου, Παναγιώτης Παπάζογλου, Γιώργος Πίττας, Τιμόθεος Ρέκκας, Διομήδης Σπινέλλης, Frank - Walter Steinmeier, Σοφία - Βασιλική Ν. Τζελέπη. Σύμβουλος Εμπορικής Ανάπτυξης Γιώργος Σακελλόπουλος Υπεύθυνη Εταιρικής Επικοινωνίας Λίνα Δέδε Υποδοχή διαφήμισης Μαρία Τσώνου Graphic Designer Χρήστος Κ. Πουλάκης Υπεύθυνη λογιστηρίου Πηνελόπη Χατζηδημητρίου 10 cover story AΝΔΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΉ ΗΓΕΣΊΑ ΥΠΌ ΤΗΝ ΠΊΕΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΌΣΕΩΝ 22 άποψη ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΡΓΟΣ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ 28 άποψη ΔΙΟΜΗΔΗΣ ΣΠΙΝΕΛΛΗΣ ΟΤΑΝ ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ 30 οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΑΜΩΤΟΥΣΑΚΗΣ ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ΟΙ ΡΙΖΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ 34 τάσεις ΑΡΙΣΤΟΣ ΔΟΞΙΑΔΗΣ Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Εκδίδεται από την: Μικράς Ασίας 43, , Χαλάνδρι Τηλ: , Fax: direction@direction.gr, Οι απόψεις των συντακτών δεν αποτελούν απαραίτητα απόψεις του ιδιοκτήτη και του εκδότη του περιοδικού. 66 άρθρο FRANK - WALTER STEINMEIER ΠΟΙΟΣ Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ 4

5

6 Γράμμα από τον Πρόεδρο του Δ.Σ. της ΕΕΔΕ ΝΑ ΣΧΕΔΙΆΣΟΥΜΕ ΤΑ ΕΠΌΜΕΝΑ 55 ΧΡΌΝΙΑ ΤΗΣ ΕΕΔΕ του Κωνσταντίνου Π. Λαμπρινόπουλου Σε λίγες μέρες κλείνουν 55 χρόνια από την στιγμή που κάποιοι πεφωτισμένοι Επιχειρηματίες ίδρυσαν την Ελληνική Εταιρία Διοικήσεως Επιχειρήσεων, την ΕΕΔΕ, γιατί αντιλήφθηκαν ότι η χώρα μας και οι επιχειρήσεις εκείνη την εποχή είχαν μεγάλα κενά στα θέματα της Διοίκησης τους και παράλληλα, δεν υπήρχαν τα κατάλληλα στελέχη με τις αντίστοιχες γνώσεις για να βοηθήσουν την γρήγορη πορεία τους προς την ανάπτυξη. Είναι χαρακτηριστικό το απόσπασμα του λόγου του Χριστόφορου Στράτου στην προσπάθεια του να πείσει περισσότερους επιχειρηματίες να στηρίξουν την προσπάθεια ίδρυσης του νέου φορέα. Έλεγε τότε ο Χριστόφορος Στράτος: «. Την ανάπτυξη που ονειρευόμεθα, που την εβάλαμεν ήδη εις τον δρόμον της πραγματοποιήσεως, είναι αδύνατον να την δημιου ργήσωμεν χωρίς τους ανθρώπους που θα την υπηρετούν. Δια την πραγματοποίησιν αυτής της Βιομηχανικής αναπτύξεως και γενικώτερα της Οικονομίας του τόπου, χρειάζονται κατάλληλα τεχνικά και Διοικητικά Στελέχη. Το πρόβλημα, το δράμα δι εκείνους που το ζούν, της ανυπαρξίας καταλλήλων Στελεχών είς όλους τους Τομείς της Παραγωγής είς τον τόπον μας πρέπει να λείψη..» Και τότε η Ελλάδα είχε μεγάλα προβλήματα, και τότε είχαμε μεγάλα κύματα μετανάστευσης προς το εξωτερικό από εργαζόμενους (κυρίως της περιφέρειας), είτε γιατί δεν είχαν ευκαιρίες για εργασία, είτε γιατί έψαχναν για μια καλύτερη και πιο ασφαλή ζωή. Αυτά όμως τα γεγονότα δεν σταμάτησαν τους υγιώς σκεπτόμενους επιχειρηματίες να έχουν όραμα, τόσο για την επιχείρηση τους, όσο και για την χώρα. Αυτά τα είχαν ορίσει οι πρωτοπόροι επιχειρηματίες που αξίζει να τους ονομάσουμε, που δημιούργησαν την ιδρυτική ομάδα της ΕΕΔΕ και ήταν οι εξής: Γιώργος. Ανδρεάκος, Γιώργος Αποστολάκος, Αθανάσιος Γκέρτσος, Διονύσης Γυφτόπουλος, Γιώργος Δράκος, Μηνάς Ευφραίμογλου, Δημήτρης Καλαμπόκας, Αλέξανδρος Καλίνσκης, Άγγελος Καλογεράς, Άγγελος Κανελλόπουλος, Λεωνίδας Κανελλόπουλος, Χριστόφορος Κατσάμπας, Όμηρος Κολοκοτρώνης, Αριστόβουλος Κοροπούλης, Δημήτρης Κυριαζής, Αθανάσιος Κωνσταντινίδης, Κωνσταντίνος Κωτσιόπουλος, Σωκράτης Μπαλκότσης, Δημήτρης Μαρινόπουλος, Ιωάννης Μητσός, Εμμανουήλ Νειάδας, Νικόλαος Παγώνης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, Ιωάννης Σοφιανόπουλος, Νικόλαος Στασινόπουλος, Γιώργος Συρεγγέλας, Γιώργος Τερκεντζής, Δημήτρης Ψαρρός και ο Χριστόφορος Στράτος που εκλέχθηκε και πρώτος

7 γράμμα m Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΔΕ. Από εκείνο τον Αύγουστο του 1962, πέρασαν 55 ολόκληρα χρόνια, 55 χρόνια άλλοτε καλά, άλλοτε κακά και άλλοτε καταστροφικά για την ελληνική οικονομία, με αποκορύφωμα τα τελευταία δέκα χρόνια που, πραγματικά, τόσο οι πολίτες, όσο και οι επιχειρήσεις πλήρωσαν και πληρώνουν σωρευτικά τα λάθη που έγιναν. Η Ελληνική Εταιρία Διοικήσεως Επιχειρήσεων κατόρθωσε τα πενήντα πέντε χρόνια της ιστορίας της να διατηρήσει μια σταθερά ανοδική πορεία, με σκοπό να εμπλουτίσει τις γνώσεις των στελεχών και, σαν συνέπεια, των επιχειρήσεων στις αρχές και τις τεχνικές του Management στην χώρα μας. Και σήμερα, παρ όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει, να στέκεται σταθερά σαν ο δεύτερος μεγαλύτερος οργανισμός Management στην Ευρώπη, μετά το Chartered Management Institute της Μεγάλης Βρετανίας και ανάμεσα στους πέντε μεγαλύτερους οργανισμούς Management στον κόσμο. Ειλικρινά, έχοντας παρακολουθήσει όλη αυτή την πορεία της ΕΕΔΕ, σας διαβεβαιώνω ότι δεν πρόκειται για θαύμα, αλλά για αποτέλεσμα μιας συνεπούς πορείας της Εταιρίας, μιας πίστης στο αρχικό Όραμα της και μιας εμμονής σε αρχές και αξίες που σήμερα λείπουν, σε μεγάλο ποσοστό, από την χώρα μας. Όλα αυτά τα χρόνια της ιστορίας της η ΕΕΔΕ κατόρθωσε να διαχύσει γνώση και πρακτικές του Management σε τέτοιο ρυθμό, ώστε σήμερα το ελληνικό Management να βρίσκεται σε πολύ υψηλές θέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Μια απλή αναδρομή αυτής της ιστορίας δείχνει ότι σε 55 χρόνια: Εκπαιδεύτηκαν πάνω από στελέχη, που πολλοί από αυτούς έφθασαν στις υψηλότερες θέσεις στην Διοίκηση εταιριών Δημιουργήθηκαν και υλοποιήθηκαν πάνω από διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράμματα, που προσαρμόστηκαν στις συγκεκριμένες ανάγκες που υπήρχαν Πραγματοποιήθηκαν αρκετές εκατοντάδες εκδηλώσεις και Συνέδρια, με διεθνούς φήμης ομιλητές, τα οποία τα παρακολούθησαν αρκετές χιλιάδες στελέχη. Έγιναν δεκάδες έρευνες σε θέματα σχετικά με το Management και τις λειτουργίες του. Ιδρύθηκαν πέντε Ινστιτούτα που αφορούν στις λειτουργίες του Management και τέσσερεις τομείς που αφορούν ευρύτερα θέματα της επιχειρηματικότητας στην χώρα μας. Δημιουργήθηκαν ηλεκτρονικές πλατφόρμες ενημέρωσης Έγιναν εκατοντάδες τηλεοπτικές εκπομπές με θέματα που αφορούν στο Management και την ελληνική οικονομία. Παρουσιάστηκαν θέσεις και προτάσεις για την Ελληνική Οικονομία προς τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Υπήρξαν και εξακολουθούν να υπάρχουν διμερείς συνεργασίες με τους Κοινωνικούς Εταίρους, τα Επιμελητήρια της χώρας, τα Διμερή Επιμελητήρια. Σε διεθνές επίπεδο η ΕΕΔΕ έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στην δημιουργία της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Μάρκετινγκ και της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Μάρκετινγκ. Συμμετέχει σε Διεθνείς Ομοσπονδίες Management. Η ΕΕΔΕ, επίσης. αποτελεί ένα από τους πλέον αξιόπιστους συνεργάτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διακρατικά Προγράμματα, Η ΕΕΔΕ αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους συνεργάτες των ελληνικών Κυβερνήσεων για τα Προγράμματα Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ κλπ) στον τομέα της επιμόρφωσης. Πέραν αυτών, συμμετείχε ενεργά στην διάδοση της γνώσης σε περιοχές εκτός Αθηνών, σε 28 πόλεις στην περιφέρεια, που σε συνεργασία με αντίστοιχους επαγγελματικούς φορείς (κυρίως τοπικά Επιμελητήρια), έδωσε την δυνατότητα της επαγγελματικής επιμόρφωσης σε επαγγελματίες που δρουν στις συγκεκριμένες περιοχές και δεν έχουν δυνατότητα της πρόσβασης σε αυτή, και συμμετείχε τα τελευταία χρόνια σε προγράμματα επιμόρφωσης και συμβουλευτικής σε ανθρώπους που, λόγω κρίσης, βρέθηκαν στην ανεργία. Αυτό, κατά την προσωπική μου άποψη, αποτελεί μια τεράστια κοινωνική προσφορά της ΕΕΔΕ προς την ελληνική κοινωνία, όπως άλλωστε και το σύνολο του έργου της. Όλα αυτά δεν είναι αποτέλεσμα κάποιων ανθρώπων που είχαν την τύχη και την τιμή να θητεύσουν σαν Πρόεδροι του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρίας. Όλο το έργο της ΕΕΔΕ είναι ένα άθροισμα προσπάθειας, των Προέδρων της, των Μελών του Διοικητικού της Συμβουλίου, των Γενικών Διευθυντών της, του προσωπικού της, των συνεργατών της Εισηγητών, των Μελών της. Το έργο που επιτεύχθηκε ανήκει σε όλους αυτούς και στην ελληνική οικονομία και κοινωνία. Σήμερα, 55 χρόνια μετά την ίδρυση της Εταιρίας, αυτό που έχουμε σαν υποχρέωση, είναι να σχεδιάσουμε τα επόμενα 55 χρόνια της. Τα δεδομένα πλέον είναι πολύ διαφορετικά από αυτά του Οι επαγγελματίες, οι επιχειρήσεις, η οικονομία και η κοινωνία χρειάζονται νέα πράγματα και, κυρίως, χρειάζονται κάτι που δεν έλειπε το Το κτίσιμο ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ σε όλα τα επίπεδα, και παράλληλα, την αντιμετώπιση όλων των αδυναμιών που έγιναν εμφανείς κατά την διάρκεια της κρίσης που βιώσαμε. Αυτή είναι βασική υποχρέωση όλων μας, γιατί αυτή η χώρα θα έχει πολλαπλές και μεγάλες ευκαιρίες αν όλοι μας μάθουμε να την στηρίζουμε, γνωρίζοντας πώς όταν η χώρα πάει καλά, όλοι μας επωφελούμαστε. Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω ΟΛΟΥΣ, που με το έργο τους βοήθησαν να πραγματοποιηθεί το Όραμα των Ιδρυτών της, και να ζητήσω απ όλους την στήριξη της Εταιρίας, ώστε να συνεχίσει να παίζει τον σημαντικό της ρόλο στα επιχειρηματικά δρώμενα στην χώρα μας. Καλό καλοκαίρι σε όλους!!! m 7

8 άποψη ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕ ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου ΤΙ ΑΛΛΆΖΕΙ ΣΤΗ ΜΙΣΘΩΤΉ ΕΡΓΑΣΊΑ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΕΤΑΒΆΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΌΡΟΙ ΑΜΟΙΒΉΣ ΤΗΣ. Αν ο 20ος αιώνας ήταν αυτός της αποθέωσης της μισθωτής εργασίας και των κοινωνικών συνθηκών που αυτή δημιούργησε, πολλές είναι οι ενδείξεις ότι στην διάρκεια του 21ου το φαινόμενο αυτό θα αποδυναμωθεί αισθητά και πιθανότατα κάποια στιγμή να γίνει εντελώς οριακό. Όπως προκύπτει από τα διεθνή στοιχεία, ο αριθμός των μισθωτών στον αναπτυγμένο κόσμο συνεχώς μειώνεται, αλλά και διαφοροποιείται από ποιοτικής πλευράς. Έτσι, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα, που ήταν και αυτός της βαριάς βιομηχανίας, τα αποκαλούμενα «μπλε κολλάρα» αντιπροσώπευαν το 85% των μισθωτών, σήμερα με το ζόρι φθάνουν το 7%. Αντιθέτως, τα «άσπρα κολλάρα» ξεπερνούν το 90%, ποσοστό που λέει πολλά και για την φύση της εργασίας. Είναι ξεκάθαρο ότι η σημερινή μισθωτή εργασία είναι πνευματική σε συντριπτικό βαθμό και χειρωνακτική σε πολύ μικρότερο, γι αυτό και μεταβάλλονται άρδην οι όροι της αμοιβής της. Στο πλαίσιο αυτό, στο σημερινό εργασιακό περιβάλλον, μία πρόκληση για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά αφορά στο ταλέντο τους και τον τρόπο που αναπτύσσουν νέες δεξιότητες. Κατά συνέπεια, μέγα ερώτημα-πρόκληση για έναν νέο είναι το πώς θα αναδυθούν οι δυνητικές του ικανότητες, καθώς μεταβάλλονται οι απαιτήσεις της πραγματικότητας. Πρακτικά, στην σύγχρονη οικονομία, πολλές δεξιότητες απαξιώνονται πολύ γρήγορα. Στην τεχνολογία και τις θετικές επιστήμες καθώς και σε προηγμένες μορφές του βιομηχανικού τομέα επιβάλλεται σήμερα να επανεκπαιδεύονται οι εργαζόμενοι κατά μέσον όρο

9 editorial m κάθε πέντε έως δέκα χρόνια και η τάση ακολουθεί πτωτικό ρυθμό. Έτσι, στην σύγχρονη εργασιακή κουλτούρα, η ιδέα της αξιοκρατίας εξαίρει την δυνητική ικανότητα και όχι την παρελθούσα επίδοση. Με διαφορετικά λόγια, ένας εργαζόμενος κρίνεται από το τί μπορεί να κάνει αύριο και όχι το πόσο καλά έκανε κάτι χθες. Παρατηρείται έτσι μία νέα τάση που ανταμείβει πολύ καλύτερα αυτόν που μπορεί να εγκαταλείψει γρήγορα τα χθες προκειμένου να ανιχνεύσει το αύριο. Αυτό σημαίνει ότι όλο και περισσότερο στον αναπτυγμένο κόσμο η εργασία απομονιμοποιείται και άρα γίνεται εφήμερη. Από μόνο του το γεγονός αυτό οδηγεί πολλά ενεργά άτομα στην ατομική επιχειρηματικότητα, η οποία πλέον καλλιεργείται και σε πολλές επιχειρήσεις με την δημιουργία του θεσμού των εσωτερικών επιχειρηματιών σε μεγάλα εταιρικά σύνολα. Αυτές οι τάσεις, που δυστυχώς ποτέ δεν προβάλλονται από τα εγχώρια μέσα μαζικής επικοινωνίας (ΜΜΕ), οδηγούν πολλούς, κυρίως νέους, στην αυτοαπασχόληση, με αποτέλεσμα να είναι εντυπωσιακή η άνοδος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών στο σύνολο του αναπτυγμένου κόσμου. Είναι αυτονόητο ότι, σε παρόμοιες εποχές αλλαγών που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής, ο ρόλος της εκπαίδευσης πρέπει να επαναθεωρηθεί με βάση τα νέα δεδομένα και υπό το πρίσμα της ψηφιακής εποχής η οποία όλα δείχνουν ότι οδηγεί και σε μία τεράστια ανατροπή στους τρόπους απόκτησης γνώσεων. Πολλοί έτσι αναρωτιούνται αν σε λίγα χρόνια θα υπάρχουν σχολεία και πανεπιστήμια και σε ποιον βαθμό το Διαδίκτυο θα είναι ο ιμάντας παραγωγής εξατομικευμένης γνώσης. Έχουμε να κάνουμε με ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, το οποίο από δημοσιογραφικής πλευράς πρέπει να γίνεται γνωστό σε όλες τις πτυχές του. Διότι, όσο αυτό το νέο κοινωνικό συμβόλαιο δεν γίνεται κατανοητό, τόσο θα μεγαλώνουν κα οι ανισότητες. Στην εποχή που ζούμε, η ανάπτυξη δεν θα είναι της ίδιας υφής με την αντίστοιχη των περασμένων βιομηχανικών περιόδων, όπως στις αρχές του 20ου αιώνα η βιομηχανική ανάπτυξη διέφερε από την αντίστοιχη γεωργική. Μέσα σε αυτό το υπό εκκόλαψη ψηφιακό περιβάλλον, ο νέος που μπαίνει στην αγορά εργασίας, πέρα από τα γεγονότα της καθημερινότητας πρέπει να παρακολουθεί και να καταλαβαίνει τις μεγάλες τάσεις της εποχής του, ώστε να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις μιας πολύπλοκης πραγματικότητας. Αυτός θα έπρεπε να είναι και ο νέος ρόλος της εκπαίδευσης. Είναι ανάγκη να ανοίγει ορίζοντες και να προετοιμάζει τις γενιές στην δια βίου μάθηση. Η σύγχρονη εκπαίδευση, θα πρέπει από τα πρώτα βήματα του ανθρώπου του 21ου αιώνα να ανοίγει και αυτή δρόμους κατανόησης και γνώσης, γιατί όλο και περισσότερο αυτά τα δύο στοιχεία θα αποτελούν αναπτυξιακά εργαλεία. Όσο πιο αργά γίνεται αντιληπτή αυτή η νέα πρόκληση των καιρών τόσο το χειρότερο γι αυτούς που αύριο θα πρέπει να προκόψουν αν μπορούν σ ένα γρήγορα μεταταλλασσόμενο ψηφιακό περιβάλλον. Αυτό που κάποιοι συγγραφείς αποκαλούν ήδη μετακαπιταλιστικό κόσμο. m 9

10 ΑΝΔΡΈΑΣ ΑΘΑΝΑΣΌΠΟΥΛΟΣ ΑΝΤΙΠΡΌΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΎΝΩΝ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ DIXONS SOUTH EAST EUROPE AEBE, MANAGER OF THE YEAR 2016 ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΙΚΉ ΗΓΕΣΊΑ ΥΠΌ ΤΗΝ ΠΊΕΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΌΣΕΩΝ της Λίνας Τσαγκαράκη Τι δουλειά έχει ένας τραπεζίτης στο retailing; Την ίδια που έχει ένας λέκτορας στις τράπεζες. Ο Manager of the Year 2016 έχει αξιοσημείωτο ιστορικό. Ανέλαβε καθήκοντα Αντιπροέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου για τη Dixons South-East Europe (Κωτσόβολος) τον Ιούλιο του 2013, προερχόμενος από τον Τραπεζικό τομέα. Ο Ανδρέας Αθανασόπουλος κατείχε από το 2008 έως και το 2013 τη θέση του Γενικού Διευθυντή Λιανικής Τραπεζικής στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Έχει εργαστεί ως ανώτερο διευθυντικό στέλεχος στο χώρο της λιανικής τραπεζικής και του Μάρκετινγκ για 15 χρόνια, έχοντας υπό την εποπτεία του πολύ μεγάλες ομάδες και έργα σε διάφορες αγορές της Ευρώπης. Επιπλέον, έχει θητεύσει ως Ανώτερος Λέκτορας στο Warwick Business School της Αγγλίας για πέντε χρόνια και είναι επισκέπτης καθηγητής και μέλος του Advisory Board του Nottingham Business School*. Όντας στον Κωτσόβολο, από το 2013 έως σήμερα, η εταιρεία κατάφερε να περάσει σε πλήρη κερδοφορία, να διευρύνει τα μερίδιά της σε μία πολύ ανταγωνιστική αγορά, με τον κ. Αθανασόπουλο να ηγείται ενός πλαισίου ανασχεδιασμού και επενδύσεων σε όλες τις βασικές λειτουργίες της. Παράλληλα, συμμετέχει σε πολλά έργα του Ομίλου και την τελευταία χρονιά έγινε μέλος του CEO Executive Committee, μετέχοντας στις μηνιαίες συναντήσεις που πραγματοποιούνται στην Αγγλία. Η Κωτσόβολος είναι ηγέτιδα εταιρεία ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών στην Ελλάδα και δραστηριοποιείται στη χώρα από το Η εταιρεία, όπως είναι γνωστό, εξειδικεύεται στην πώληση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ είναι μέλος του ευρωπαϊκού ομίλου Dixons Carphone, ενός εκ των κορυφαίων στην πώληση ηλεκτρικών ειδών και προϊόντων κινητής τηλεφωνίας, που απασχολεί περισσότερους από εργαζομένους σε 11 χώρες. Το δίκτυο της Κωτσόβολος αποτελείται από 94 φυσικά καταστήματα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, ενώ διαθέτει ολοκληρωμένο ηλεκτρονικό κατάστημα που βρίσκεται στη διεύθυνση H Κωτσόβολος, προσφέρει επίσης μια σειρά χρήσιμων υπηρεσιών μέσω του ολοκληρωμένου συστήματος υπηρεσιών Support 360, όπως είναι η ολοκληρωμένη υποστήριξη όλων των συσκευών, η επισκευή και η συντήρηση, η παράδοση και η εγκατάσταση, καθώς και πολλές άλλες υπηρεσίες που αφορούν προϊόντα τεχνολογίας. Επιπλέον, η εταιρεία δίνει έμφαση στην ανάπτυξη πολλαπλών καναλιών πώλησης, όπως τα καταστήματα Franchise και οι δραστηριότητες πώλησης σε εταιρικούς πελάτες (B2B) & πιο πρόσφατα το νέο κανάλι πώλησης των Telesales. Όλη αυτή η δραστηριότητα επιτρέπει στην Κωτσόβολος να προσφέρει με μοναδικό τρόπο Εμπειρία, Προϊόντα και Υπηρεσίες που βελτιώνουν σημαντικά την καθημερινή ζωή των πελατών της, μέσω ενός αποτελεσματικού μοντέλου λειτουργίας, σε όλα τα σημεία επαφής μαζί τους. Η Αγορά των Ηλεκτρικών και Ηλεκτρονικών προϊόντων κατά τη διάρκεια της κρίσης δέχτηκε σοβαρό πλήγμα και μειώθηκε κατά 50%. Παρόλη την σταθεροποίηση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, 10 * Ο κ. Αθανασόπουλος στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος είχε την ευθύνη για τη διαχείριση της ρευστότητας του Ομίλου σε επίπεδο ιδιωτών και μικρών επιχειρήσεων, ενώ παράλληλα τη διαχείριση του προβληματικού χαρτοφυλακίου δανείων ιδιωτών και μικρών επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, είχε την ευθύνη πολλών μεγάλων έργων της τράπεζας, όπως η εμπέδωση πρακτικών CRM σε όλο το δίκτυο καταστημάτων, αλλά και η εκπροσώπηση της τράπεζας στους ελέγχους ποιότητας χαρτοφυλακίου του ελεγκτικού οίκου BlackRock. Έχει σπουδάσει Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Πατρών, κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο MSc in Statistics and Operational Research από το Πανεπιστήμιο του Essex και τίτλο PhD in Operational Research από το Warwick Business School.

11 cover story m η είσοδος δεκάδων, ηλεκτρονικών καταστημάτων την καθιστά ιδιαίτερα ανταγωνιστική. Η Κωτσόβολος τα τελευταία χρόνια συνέχισε να επενδύει αρκετά εκατομμύρια σε συστήματα, υποδομές και ανθρώπους που την βοηθούν να καταλάβει καλύτερα τους πελάτες της. Ταυτόχρονα, προχώρησε σε ριζική ανακαίνιση των υφιστάμενων καταστημάτων της, ανοίγοντας παράλληλα νέα καταστήματα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, με στόχο να βελτιώσει την αγοραστική εμπειρία κατά την στιγμή της πώλησης αλλά και μετά την πώληση. Τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας τα τελευταία δύο χρόνια είναι πραγματικά εντυπωσιακά, αφού κερδίζει σημαντικά μερίδια αγοράς, με σταθερή αύξηση πωλήσεων και κερδοφορία. Ταυτόχρονα, η αύξηση της ρευστότητας καθιστά την εταιρεία αυτόνομη και μη εξαρτώμενη από δανεισμό. Ακόμα, περιλαμβάνεται στους εργοδότες που αυξάνουν την απασχόληση στη χώρα, έχοντας προσλάβει 500 ανθρώπους τα τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας πλέον τους εργαζόμενους. Οι νέες προσλήψεις αφορούσαν άτομα με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και επιτυχημένη καριέρα στον κλάδο της τεχνολογίας και των ηλεκτρικών συσκευών, καθώς και στελέχη με σημαντική εμπειρία στον κλάδο του λιανεμπορίου ή σε άλλους κλάδους, για την ανάληψη καίριων θέσεων στην εταιρεία. Η Κωτσόβολος, δηλώνει ο κ. Αθανασόπουλος, θα συνεχίσει να επενδύει και να αλλάζει, για να μπορεί να συναντά τους πελάτες της όπου βρίσκονται πλέον, στους χώρους τους, στα φυσικά καταστήματα, στο τηλέφωνο, στο internet και στα social media. Η στρατηγική της εταιρείας είναι απόλυτα προσανατολισμένη στη βιωσιμότητά της. Όπως επισημαίνει ο κ. Αθανασόπουλος, η παρατεταμένη οικονομική κρίση στη χώρα μας, έχει βάλει σε δοκιμασία όλες τις 11

12 γνωστές θεωρίες περί στρατηγικής των επιχειρήσεων. Υπάρχει μία συστηματική αναντιστοιχία μεταξύ της πραγματικότητας και των απαιτήσεων όλων των εμπλεκομένων μέσα στο επιχειρησιακό οικοσύστημα. Η στρατηγική μας, καθορίζεται από τις αρχές της κερδοφόρου επιβίωσης μέσα στο συγκεκριμένο περιβάλλον, υπό το πρίσμα του δίπτυχου: αποδίδουμε και μετασχηματίζουμε. Με άλλα λόγια, είμαστε υποχρεωμένοι να διασφαλίζουμε τα προς το ζην για την εταιρεία, αλλά και ταυτόχρονα να μετασχηματίζουμε τα δομικά χαρακτηριστικά της, που μπορούν να μας οδηγήσουν στην επόμενη δεκαετία. Όλες οι σύγχρονες τάσεις του retailing εμπεριέχονται στις Στρατηγικές επιλογές μας: Η διατήρηση της θετικής έλξης με τους πελάτες μας. Έχουμε τον καλύτερο δείκτη ικανοποίησης πελατών στον όμιλο μας, ενώ παράλληλα αποτελούμε σταθερά την πρώτη επιλογή των πελατών για την αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών. Η παροχή μη-συγκρίσιμης εξυπηρέτησης. Έχουμε επενδύσει σταθερά άνω των 20εκατ. ευρώ τα τελευταία τρία χρόνια για την αναμόρφωση του δικτύου των καταστημάτων μας, ενώ παράλληλα είμαστε πλέον σε θέση να εξυπηρετούμε πελάτες ακόμα και με αυθημερόν παράδοση των προϊόντων μας. Η λειτουργική αριστεία. Αναπτύξαμε ένα υποδειγματικό μοντέλο λειτουργίας των καταστημάτων μας, το οποίο εξάγεται στις υπόλοιπες εταιρείες του ομίλου ως υπόδειγμα καλής πρακτικής. Αναβαθμίσαμε το τηλεφωνικό μας κέντρο σε υποδειγματικό λειτουργικό μοντέλο, ενώ ο δείκτης πωλήσεων ανά ευρώ λειτουργικού κόστους βελτιώνεται κάθε έτος. Η συμπόρευση με τις διεθνείς πρακτικές λιανικού εμπορίου. Παρά την οικονομική κρίση, οι πελάτες μας είναι εκτεθειμένοι στις διεθνείς καταναλωτικές αλλαγές μέσω της παγκοσμιοποίησης. Έτσι εμείς φροντίζουμε να είμαστε ένα βήμα μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις. Η στρατηγική μας, τονίζει ο κ. Αθανασόπουλος, βασίζεται στην εξαιρετική ικανότητα των ανθρώπων μας να ικανοποιούν τις υπάρχουσες, αλλά και τις μελλοντικές ανάγκες των πελατών, με μοναδικά θετικό τρόπο σε προϊόντα και υπηρεσίες που καλύπτουν όλο το ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό φάσμα κάθε νοικοκυριού. Οι προτεραιότητές μας πηγάζουν από την εκπεφρασμένη Aποστολή της εταιρείας (Να προσφέρουμε με μοναδικό τρόπο Εμπειρία, Προϊόντα και Υπηρεσίες που βελτιώνουν σημαντικά την καθημερινή ζωή των πελατών μας, μέσω ενός αποτελεσματικού μοντέλου λειτουργίας, σε όλα τα σημεία επαφής μαζί τους) και επικεντρώνονται στους παρακάτω άξονες: Πιστότητα πελατών, Οδηγός στις εξελίξεις, Κερδοφορία και Ανάπτυξη και Ηγεσία, αφού αναπτύσσουμε ηγετικά στελέχη που καθοδηγούν τους συναδέλφους τους προς την επιτυχία και ηγούνται με το παράδειγμα. Η κοινή πρακτική της ηγεσίας αλλαγών της εταιρείας περιλαμβάνει: Συγκεκριμένο όραμα, απλό και κατανοητό σε όλους. Ανάπτυξη των απαιτούμενων δεξιοτήτων, ώστε οι εμπλεκόμενοι να γνωρίζουν τι αναμένεται από αυτούς και πώς θα το υλοποιήσουν. Δημιουργία κινήτρων για αλλαγή, τόσο οικονομικών, όσο και ψυχολογικών. Παροχή των κατάλληλων πόρων και υποστήριξη όπου απαιτείται. Δομημένο σχέδιο δράσης, ώστε να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Το εντυπωσιακό για μια εταιρεία που δραστηριοποιείται στον χώρο του retailing είναι η έφεσή της στην Καινοτομία: Η Κωτσόβολος, το Νοέμβριο, προχώρησε στην υλοποίηση μιας experiential έκθεσης στο The Mall Athens, που μας μετέφερε στο μέλλον! Η έκθεση Thanks to Tech παρουσίασε τις πιο εξελιγμένες συσκευές, ενώ πάνω από 40 συσκευές δεν κυκλοφορούσαν ακόμη στην Ευρωπαϊκή αγορά. Το πρόγραμμα «Δεύτερο Σπίτι» συνδυάζει ευρηματικά τη φιλοσοφία της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης με αυτήν της Κυκλικής Οικονομίας και του Reverse Logistics. Η Κωτσόβολος, αξιοποιώντας το μεγάλο δίκτυο διανομής της προς όφελος της κοινωνίας, παρακινεί όσους έχουν μία συσκευή που δεν χρησιμοποιούν, να την προσφέρουν σε ένα σπίτι που αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες. Η εταιρεία αναλαμβάνει να παραλάβει τη συσκευή από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδος δωρεάν, να την επισκευάσει και απολυμάνει και η συσκευή 12

13 cover story m να ακολουθήσει το δρόμο για τη νέα της οικογένεια. Αν η συσκευή δεν επισκευάζεται, η εταιρεία αναλαμβάνει να την ανακυκλώσει, ακολουθώντας τη διαδικασία Ανακύκλωσης της εταιρείας, διασφαλίζοντας το σωστό τρόπο αποσυναρμολόγησής της και προστασίας του περιβάλλοντος Παράλληλα, στην εποχή της ψηφιακής σύγκλησης, η εταιρεία έχει ετοιμάσει τη μοναδική πλατφόρμα εκμάθησης Κώδικα στα Ελληνικά, θέλοντας να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη νέα «γλώσσα» που σε λίγο καιρό όλοι θα καλούνται να γνωρίζουν. Το πρόγραμμα με όνομα KODE, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το BCA College, αποτελείται από τρία Μαθήματα, χωρισμένα σε ενότητες με πάνω από 50 ώρες διδασκαλίας, για να δώσει βασικές γνώσεις σε όσους το παρακολουθήσουν πάνω στο σχεδιασμό μίας εφαρμογής, μίας ιστοσελίδας και ενός παιχνιδιού Η Κωτσόβολος είναι ο μοναδικός retailer που έχει τρεις εβδομαδιαίες youtube εκπομπές. Μετά την επιτυχία του Try Me, η τεχνολογία βρήκε τη θέση της στην κουζίνα με τη νέα youtube εκπομπή μαγειρικής «Βάζουμε τον Chef στην Πρίζα». Σε κάθε επεισόδιο, μία διαφορετική συσκευή επιλέγεται και χρησιμοποιείται από τον σεφ Γιώργο Τσούλη για την προετοιμασία της συνταγής του. Καθ όλη τη διάρκεια της εκπομπής τα μοναδικά χαρακτηριστικά των συσκευών αναδεικνύονται, δίνοντας έτσι στους θεατές τη δυνατότητα να τα κατανοήσουν και να τα αξιοποιήσουν στο σπίτι τους. Η εταιρεία δημιούργησε το Try Me #Not, μια web εκπομπή στο YouTube κανάλι της, προκειμένου να παρουσιάσει με προσιτό και βιωματικό τρόπο στο νεανικό κοινό πρακτικές προς αποφυγή κατά τη χρήση συσκευών. Η Κωτσόβολος χαρακτηρίζεται από ανθρωποκεντρική αντίληψη που βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφίας της και το αποδεικνύει τόσο με την πελατοκεντρική προσέγγισή της, όσο και με τις δράσεις Κοινωνικής Ευθύνης στην Κοινωνία (προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, τις τοπικές κοινωνίες και τις συνθήκες διαβίωσης, στη βελτίωση των συνθηκών ζωής και ευαισθητοποίηση σε θέματα μελλοντικής εξέλιξης και βελτίωσης). Στο Περιβάλλον (μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και του ενεργειακού αποτυπώματος). Στην Αγορά (βέλτιστη λειτουργία των σχέσεων με τους προμηθευτές και δέσμευση για ορθές εμπορικές τακτικές, βάσει του κανονιστικού πλαισίου της αγοράς). Μιλώντας για τη φιλοσοφία του στη Διοίκηση της εταιρείας, ο κ. Αθανασόπουλος την περιγράφει ως μετασχηματιστική υπό την πίεση των επιδόσεων! Λέει χαρακτηριστικά: η παρουσία μου 13

14 για μεγάλο χρονικό διάστημα στις αίθουσες διδασκαλίας με έχει κάνει να διαπιστώσω το πόσο δύσκολο είναι να κάνει κάποιος πράξη αυτά που δίδασκε. Είναι γεγονός ότι κάθε εποχή απαιτεί και τελικά παράγει τους ηγέτες που χρειάζεται. Είχα την τύχη να εργασθώ σε επιχειρήσεις σε όλον τον μακροοικονομικό κύκλο, δηλαδή ανάπτυξη και κρίση, τόσο εντός, όσο και εκτός Ελλάδος, κι έτσι διαπίστωσα στην πράξη την ανάγκη της «προσαρμοστικότητας» σε παρούσες συνθήκες, υπό το πρίσμα όμως των επιδιώξεων υψηλών αποδόσεων, που είναι πάντα στο προσκήνιο. Ένα κύριο γνώρισμα που με έχει χαρακτηρίσει και μάλλον θα με χαρακτηρίζει σε όλη τη διαδρομή μου, είναι το πάθος για δημιουργικούς μετασχηματισμούς επιχειρήσεων, υπό τον περιορισμό ότι την ίδια στιγμή υπάρχουν απαιτήσεις υψηλών επιδόσεων. Τα δύο αυτά στοιχεία αποτελούν στη θεωρία περιορισμό, ωστόσο η πραγματική πρόκληση είναι να συνδυαστούν στην πράξη. Το μάνατζμεντ είναι άθλημα ομαδικό, με υψηλές απαιτήσεις για ατομικές επιδόσεις, ειδικά στην κορυφή. Μία σύνοψη θεμάτων που εκτιμώ ότι σε όλη τη διαδρομή μου μέχρι σήμερα έχω προσπαθήσει να κατακτήσω, αποτελούν τα ακόλουθα: Οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση θα πρέπει να είναι συνδεδεμένοι με μια αποστολή και ένα όραμα που ξεπερνά την απλή αναγραφή του στον πίνακα. Γίνονται βιωματικά και άρα αποτελούν σημείο κινητοποίησης. Σε αυτό τον τομέα δαπανώ προσωπικό χρόνο, έτσι ώστε να κατανοώ προβληματισμούς, αλλά και να αναλαμβάνω προσωπικές πρωτοβουλίες. Αυτό για να πετύχει απαιτεί προσωπικό παράδειγμα, επικοινωνία και αμεσότητα. Στην Κωτσόβολος, είχαμε την ευκαιρία να αναδιατάξουμε όλο το πλαίσιο αξιών, οράματος και αποστολής και να λάβουμε ουσιαστικές πρωτοβουλίες για την εμπέδωση των αξιών μας σε καθημερινή πρακτική. Μια σειρά μηνιαίων εσωτερικών διαγωνισμών για κάθε μία από τις αξίες της εταιρείας έχει κινητοποιήσει όλο τον οργανισμό σε έναν αγώνα πρακτικών αποδείξεων για το πως μεταφράζουμε στην πράξη κάθε μας αξία. Η κρίση που βιώνουν οι επιχειρήσεις από το 2008 έχει δημιουργήσει μία νέα γενιά από Managers που είναι πιο ανθεκτικοί και ταυτόχρονα έχουν καταφέρει να κάνουν τις επιχειρήσεις τους να ξεχωρίζουν μέσω αποτελεσμάτων. Εδώ, κατά τη γνώμη μου, ξεχωρίζουν όσοι πραγματικά ξέρουν τι θέλουν και συμπρωταγωνιστούν με την εταιρεία τους για να το πετύχουν. Το αποτέλεσμα είναι προϊόν πολύ σκληρής και επίμονης εργασίας, με ξεκάθαρο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Μεγάλη προσωπική πρόκληση μέχρι σήμερα, η οποία ξεπερνιέται με σκληρή δουλειά, υπομονή και καθαρή σκέψη. Τα στελέχη της κρίσης πρέπει το πρωί να καταστέλλουν προβλήματα και κρίσεις, ενώ το βράδυ να ονειρεύονται νέες ιδέες και πρωτοβουλίες για την επόμενη ημέρα. Λειτουργία υπό το πρίσμα και την κουλτούρα «καθαρών γραμμών» ευθύνης και συνεργασίας. Το θεωρώ από τα μεγάλα προβλήματα επιχειρήσεων στις ημέρες μας, διότι η ένταση και πολυπλοκότητα των προβλημάτων απαιτούν μεγάλα επίπεδα συνεργασίας, αλλά και συν-ευθύνης. Ο ρόλος του μάνατζερ ως συλλογικού «συλλέκτη και διαχειριστή αντιθέσεων» είναι καθοριστικός. Επίσης ο ρόλος του ως δημιουργού αντιθέσεων, με στόχο κάποιο αναβαθμισμένο επίπεδο συνεργασίας, σε επόμενο χρόνο, είναι επίσης καθοριστικό στοιχείο στη διοίκηση των αλλαγών. Σκληρές, αλλά δίκαιες αποφάσεις. Σε πολλές επιχειρήσεις υπάρχουν μικροπολιτικές, αλλά δυστυχώς έχουν «κοντά πόδια». Πολλές φορές, τα οργανωτικά ξεκινούν από τα πρόσωπα και καταλήγουν στα πρόσωπα. Αυτό συχνά αποτελεί τη σκληρή πραγματικότητα, ωστόσο δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς ποιο θέλει να είναι το κυρίαρχο λειτουργικό μοντέλο της εταιρείας, ποιες ικανότητες είναι αναγκαίες για να υποστηριχθεί και στη συνέχεια, πού μπορούν να αναζητηθούν. Μεγάλη πρόκληση παρουσιάζει και η διαχείριση των προσδοκιών των ανθρώπων της εταιρείας, διότι, ενίοτε η παροχή συνεχούς ροής ανατροφοδότησης από το μάνατζμεντ είναι χαλαρή ή αδύναμη και άρα δεν αποτελεί δυνατό οργανικό συστατικό. Αυτή είναι μία «περιοχή» στην οποία κάνω καθημερινή εξάσκηση, κατανοώντας ότι κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και η παροχή ανατροφοδότησης ή επιλογών απαιτεί βιομηχανική εξατομίκευση. Προσωπική ευθύνη για την ιστορία μίας επιχείρησης. Έχω αναλάβει θέσεις ευθύνης σε επιχειρήσεις με μικρή ιστορία, αλλά και σε επιχειρήσεις με ιστορία 65 και 170 ετών. Σε όλες αυτές τις θέσεις, είχα ως βασική αρχή ότι, ασχέτως λαθών ή αστοχιών, από τη στιγμή της ανάληψης θέσης ευθύνης, είχα ταυτόχρονα και την ευθύνη των αποφάσεων των προκατόχων μου, χωρίς δεύτερη σκέψη. Με αυτή την αφετηρία βεβαίως, θα πρέπει να υπάρχει καθαρή και διαρκώς ανανεωμένη η εσωτερική πίεση για αλλαγές και βελτιώσεις. Εδώ είναι 14

15 cover story m που χτυπά πάντα την πόρτα ο εφησυχασμός και η ενσωμάτωση στο παλαιό και συνηθισμένο, το οποίο αντιμετωπίζεται μόνο με καθαρή σκέψη και προσήλωση στους αρχικούς λόγους για τους οποίους έχει επιλεγεί κάποιος, ώστε να διοικήσει έναν οργανισμό ή ομάδα. Πάθος για διαρκή βελτίωση, ατομικά και συλλογικά. Εδώ κάποιος πρέπει να ακούει διαρκώς και να μην αντιδρά σπασμωδικά, αλλά να ενσωματώνει σημεία βελτίωσης σε επόμενη χρονική στιγμή. Παράλληλα, προέχει και η επιλογή και κινητοποίηση υφιστάμενων και νέων συνεργατών για κορυφαίες επιδόσεις και αλλαγές. Η ανακάλυψη ταλέντων μέσα από τον οργανισμό αποτελεί άλλη μία προσωπική πρόκληση, δεδομένου ότι η κρίση έχει «κρύψει πολλά ταλέντα», καθώς ο κόσμος απλά θέλει δουλειά και οι επιχειρήσεις πολλές φορές ξεχνούν αυτή τη διαδικασία μέσα στην καθημερινότητά τους». Συνοψίζοντας, ο κ. Αθανασόπουλος, τονίζει: «Είμαστε διαρκώς στην πρώτη ημέρα. Αυτή η φράση εκφράζει την αντίληψη ότι οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε έναν διαρκή μαραθώνιο με τα πάνω του και τα κάτω του. Οι συμπεριφορές δεν θα πρέπει να έχουν καμία αλαζονεία επιτυχίας, ούτε επανάπαυση ολοκλήρωσης. Τη στιγμή που θα γίνει αυτό έχει αρχίσει το τέλος. Άρα, πρακτικά οι συμπεριφορές και οι δράσεις μου συμπυκνώνουν μία κινητοποίηση διαρκών αλλαγών με στόχο τη μόνιμη προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς, αλλά και τη διαρκή κινητοποίηση του εγκεφάλου μας». Τα Επιτεύγματα: Περαιτέρω βελτίωση Λειτουργικών κερδών τα δύο τελευταία έτη κατά 15εκατ. Αύξηση μεριδίων αγοράς για 4η συνεχόμενη χρονιά (πηγή GFK) Αύξηση προσωπικού κατά 14% την τελευταία διετία Ανακαίνιση 37 καταστημάτων κατά την τελευταία διετία, 8 μεγάλες μετακινήσεις καταστημάτων, 6 νέα καταστήματα και δημιουργία νέου χώρου 1700τ.μ για το Customer Care & Sales Center καθώς και δημιουργία Cooking Experience Center 220τ.μ Νέο Ρεκόρ στoυς δείκτες Ικανοποίησης Πελατών Νέο Ρεκόρ στο δείκτη Τοp of mind Awareness του brand Βραβεύσεις/Διακρίσεις της εταιρείας και CEO: Ιnfocom World Manager of the Year, Retail Interior Awards, Ermis Awards, Digital Media and Event Awards, Πρωταγωνιστής του Κλάδου - διοργάνωση Πρωταγωνιστές της Ελληνικής Οικονομίας, Best Work Places 2016 Digital Transformation: Η Εταιρεία ξεκίνησε πέρυσι τo μεγαλύτερο έργο ψηφιακού μετασχηματισμού που υλοποιήθηκε ποτέ στην ιστορία της, το οποίο αποτελείται από 13 μεγάλα projects και είναι από τα μεγαλύτερα στην eλληνική αγορά Λανσάρισμα νέας πλατφόρμας επικοινωνίας στο Β2Β, με τίτλο «Business Sweet Business» και συμμετοχή για πρώτη φορά στην έκθεση HORECA, με μεγάλη επιτυχία και επισκεψιμότητα Νέο Ρεκόρ ανακύκλωσης που καθιστά την Κωτσόβολος το μεγαλύτερο ανακυκλωτή του οργανωμένου λιανεμπορίου στην Ελλάδα Πληθώρα καινοτομιών: 1. Δίπλα στον Πελάτη: Πωλητοταμεία: Δυνατότητα ολοκλήρωσης συναλλαγής από τη θέση του Πωλητή, χωρίς αναμονή στα ταμεία. Real time monitoring ατομικής απόδοσης Πωλητών σε σχέση με τους στόχους τους. Δημιουργία Business Centers με εξειδικευμένους Πωλητές μέσα σε καταστήματα 2. Δίπλα στην Κοινωνία και το Περιβάλλον: Ενέργεια Δεύτερο Σπίτι. Ενέργεια KODE. 3. Ενίσχυση παρουσίας στα Social Media με πρωτοποριακές Youtube εκπομπές - Νο 4 Brand στο ελληνικό Youtube σε αριθμό subscribers μέσα σε 1,5 μόλις χρόνο: Try Μe#Not. Βάζουμε τον Chef στην πρίζα. 15

16 ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ «ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ» ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΠΏΣ ΕΊΝΑΙ ΔΥΝΑΤΌΝ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΉΣΕΙ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΟΛΟΚΛΉΡΩΣΗ, ΌΤΑΝ ΚΥΡΙΑΡΧΕΊ Η ΆΓΝΟΙΑ ΓΎΡΩ ΑΠΌ ΤΑ ΔΙΑΚΥΒΕΎΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΙΤΕΎΓΜΑΤΆ ΤΗΣ; του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου Από την στιγμή που κυριαρχεί η άγνοια γύρω από ένα σοβαρό και πολύπλοκο θέμα, ο καθένας μπορεί να λέει και να γράφει ό,τι θέλει. Έτσι, σε παρόμοιες περιπτώσεις, θριαμβεύουν οι τεχνικοί της παραπληροφόρησης, που είναι και οι καλύτεροι φίλοι των λαϊκιστών και άλλων καιροσκόπων της πολιτικής. Από την άποψη αυτή, λοιπόν, η περί τα ευρωπαϊκά θέματα ουρανομήκης άγνοια αποτελεί πεδίον δόξης λαμπρόν, το οποίο αναδεικνύεται και μέσα από τα ποσοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων τόσο των ευρωπαϊκών όσο και των επιμέρους εθνικών. Αποκαλυπτικός μάρτυς μας τα Ευρωβαρόμετρα, που λένε πολλά και υποννοούν ακόμη περισσότερα. ΤΊ ΛΈΝΕ ΟΙ ΔΗΜΟΣΚΟΠΉΣΕΙΣ Αν και διάκεινται ευνοϊκά ως προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, οι περισσότεροι πολίτες είτε αγνοούν τα επιτεύγματά της, είτε τα θεωρούν ως δεδομένα. Στα Ευρωβαρόμετρα, τα τρία τέταρτα των πολιτών δηλώνουν ότι είναι κακά πληροφορημένοι στα θέματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και μόνον ένα τέταρτο πιστεύει ότι είναι καλά πληροφορημένο. Είναι αξιοσημείωτο ότι δύο στους τρεις πολίτες που πιστεύουν ότι είναι καλά πληροφορημένοι έχουν θετική εικόνα για την ΕΕ, έναντι ενός στους τρεις εκείνων που παραδέχονται ότι δεν είναι καλά πληροφορημένοι. Εξάλλου, 62% των ερωτώμενων που έχουν καλές γνώσεις για την ΕΕ πιστεύουν ότι η συμμετοχή της χώρας τους σε αυτήν είναι καλό πράγμα, έναντι 32% εκείνων που δεν γνωρίζουν βασικά πράγματα γι αυτήν. Επίσης, 80% εκείνων που έχουν θετική εικόνα για την ΕΕ πιστεύουν ότι η χώρα τους ωφελήθηκε από την συμμετοχή της σε αυτήν, έναντι μόνον 10% εκείνων που έχουν αρνητική εικόνα. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι πολίτες που έχουν ελλιπή πληροφόρηση για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις τείνουν να έχουν μία κακή γνώμη για την ΕΕ. Το πρόβλημα είναι ότι οι τελευταίοι είναι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών στα 27 κράτη μέλη. Πράγματι, πλέον του 80% των ερωτώμενων πιστεύουν ότι οι συμπατριώτες τους έχουν σημαντικό έλλειμμα πληροφόρησης για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Επίσης, ενδιαφέροντα είναι τα πορίσματα της έρευνας ότι 74% των πολιτών θα ήθελαν να έχουν καλύτερη πληροφόρηση για την ΕΕ και 86% υποστηρίζουν την θέση ότι τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται στα σχολεία τον τρόπο εργασίας των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Η αγωγή του πολίτη ως προς τους θεσμούς της ΕΕ είναι μάλιστα το πρώτο θέμα προτεραιότητας για την τεράστια πλειοψηφία των Ευρωπαίων. Είναι φανερό ότι οι πολίτες αντιλαμβάνονται πως κάτι σημαντικό συμβαίνει στην Ευρώπη, στο οποίο δεν μπορούν να συμμετάσχουν λόγω έλλειψης γνώσεων και καλής πληροφόρησης και επιζητούν καλύτερη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές υποθέσεις για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Το έλλειμμα πληροφόρησης, το οποίο αναγνωρίζεται από τους ίδιους τους πολίτες, σημαίνει ότι είναι κακά πληροφορημένοι για τους λόγους, τις επιδιώξεις και τα επιτεύγματα των ευρωπαϊκών πολιτικών, νόμων και μέτρων. Η άγνοια προκαλεί αδιαφορία για τις μέχρι τώρα κατακτήσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και δυσπιστία για τους 16

17 ευρώπη m περίπλοκους μηχανισμούς χάρη στους οποίους επιτεύχθηκαν. Οι αδιάφοροι πολίτες δεν θυμούνται τους άλλοτε υπάρχοντες θεσμούς και άλλους φραγμούς που παρεμπόδιζαν το εμπόριο και περιόριζαν την επιλογή από αυτούς αγαθών και υπηρεσιών από άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Ξεχνούν τους ελέγχους στα σύνορα, τους περιορισμούς στην διακίνηση, στην εγκατάσταση και στην εργασία σε γειτονικά κράτη, τους περιορισμούς στο συνάλλαγμα για ταξίδια στο εξωτερικό, τις γενικές απαγορεύσεις εξαγωγής κεφαλαίων και τα προβλήματα στις συναλλαγές από τα διάφορα εθνικά νομίσματα. Οι νέοι Ευρωπαίοι ξεχνούν ακόμη και τους ολέθριους πολέμους στους οποίους πήραν μέρος οι παππούδες τους εναντίον εθνών που αυτοί σήμερα θεωρούν ως φιλικά και παρόμοια με το δικό τους έθνος. Σε αντίθεση με τα μεγάλα κόμματα, τα μικρά πολιτικά κόμματα στα άκρα αριστερά και δεξιά συνήθως του πολιτικού φάσματος, που δεν έχουν καμμία πιθανότητα να σχηματίσουν κυβέρνηση ή έστω να συμμετάσχουν στην διακυβέρνηση μίας χώρας και, ως εκ τούτου, στην διακυβέρνηση της ΕΕ μπορούν ελεύθερα να καταγγέλλουν τους ευρωπαϊκούς νόμους και τις πολιτικές διαδίδοντας συχνά όλων των ειδών τα ψέμματα για τα δήθεν κακά αποτελέσματά τους για τα συμφέροντα και την ευημερία των πολιτών της χώρας τους ή γενικά της ΕΕ. Σε αυτά τα κόμματα στα περιθώρια του πολιτικού φάσματος προστίθενται ευρωφοβικά και ξενόφοβα κόμματα, τα οποία πολεμώντας την ΕΕ υπερασπίζουν υποθετικά την εθνική κυριαρχία. Το γεγονός είναι ότι, παρά τους και πλέον δημοσιογράφους από περισσότερες από 70 χώρες που είναι διαπιστευμένοι στην Επιτροπή, το κοινό είναι ακόμη λίγο και κακά πληροφορημένο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Λίγα είναι τα ευρωπαϊκά θέματα που γίνονται μεγάλοι τίτ- λοι των εφημερίδων και ακόμη λιγότερα εκείνα που φθάνουν μέχρι την τηλεόραση. Το χειρότερο είναι ότι οι κρίσεις και οι πρόσκαιρες αποτυχίες αποτελούν τις πιο συχνές ειδήσεις για το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, γιατί είναι πιο εντυπωσιακές από τις περίπλοκες αποφάσεις που επιτυγχάνονται σχεδόν καθημερινά μετά από υπομονετικές και συχνά πολυετείς διαπραγματεύσεις και που επηρεάζουν την ζωή και την εργασία των πολιτών συχνά περισσότερο απ ό,τι οι νόμοι που ψηφίζονται από τα εθνικά κοινοβούλια. Οι κυβερνήσεις συχνά χρησιμοποιούν τα ευρωπαϊκά μέτρα σαν μέσα εσωτερικής πολιτικής. Αν το ευρωπαϊκό μέτρο είναι δημοφιλές, οι κυβερνήσεις τείνουν να διατυμπανίσουν σαν δική τους πρωτοβουλία τον εθνικό νόμο ή το διάταγμα, που εφαρμόζει την απόφαση της ΕΕ, αποφεύγοντας να αναφέρουν το κοινό πλαίσιο της ενέργειας. Αντίθετα, αν το μέτρο δεν είναι δημοφιλές, οι κυβερνήσεις τείνουν να καταλογίζουν στις «Βρυξέλλες» την ευθύνη για μία ενέργεια την οποία οι ίδιες αποφάσισαν (στο Συμβούλιο) ή/και ενεθάρρυναν (στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο). Δεν συμπεριφέρονται βεβαίως πάντα όλες οι κυβερνήσεις με τον ίδιο τρόπο. Ορισμένες είναι πιο ειλικρινείς από άλλες ως προς την ανάμειξή τους στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Οι δεύτερες είναι πιθανότατα εκείνες των οποίων οι πολίτες έχουν την μεγαλύτερη ανάγκη για μία σαφή και αντικειμενική πληροφόρηση ως προς τις κοινές πολιτικές και ως προς την εμπλοκή των δικών τους θεσμών σε αυτές. 17

18 ΟΙ ΕΛΛΕΊΨΕΙΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΉΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΌΡΗΣΗΣ Μία πρώτη ματιά στις δραστηριότητες των ευρωπαϊκών οργάνων δίνει μάλλον την εντύπωση μίας πλημμύρας πληροφοριών, εκ μέρους ιδίως της Επιτροπής, παρά μίας έλλειψης πληροφόρησης. Αλλά οι πλημμύρες μπορεί να είναι πιο επικίνδυνες από τις ξηρασίες, εάν το έδαφος δεν είναι προετοιμασμένο να τις δεχτεί. Και εδώ το έδαφος είναι τελείως απρόσφορο, γιατί οι πολίτες δεν κάνουν και ουδέποτε θα κάνουν προσπάθεια να ενημερωθούν. Περιμένουν τελείως δικαιολογημένα να ενημερώνονται αυτόματα από τα συνήθη σε αυτούς μέσα ενημέρωσης για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις και αποφάσεις που είναι ενδιαφέρουσες γι αυτούς. Όταν λένε στις δημοσκοπήσεις του Ευρωβαρόμετρου ότι θέλουν περισσότερη πληροφόρηση για τους θεσμούς και τις πολιτικές της ΕΕ, εννοούν ότι αυτή η πληροφόρηση πρέπει να έρχεται σε αυτούς, όχι ότι αυτοί θα πρέπει να την αναζητούν. Η πληροφόρηση από την Επιτροπή πάσχει από δύο σύμφυτα μειονεκτήματα. Πρώτον, απευθύνεται σε λίγα μυημένα άτομα μάλλον παρά στον μέσο πολίτη, ο οποίος δεν διαβάζει περισπούδαστες δημοσιεύσεις. Δεύτερον, η πληροφόρηση της Επιτροπής αντικατοπτρίζει τις προτάσεις της μάλλον παρά τις πολιτικές που αποφασίζονται από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών και το Κοινοβούλιο των λαών της ΕΕ. Επομένως, οι δημοσιογράφοι, και μέσω αυτών οι πολίτες, μένουν με την όχι και τόσο λανθασμένη εντύπωση ότι οι δραστηριότητες πληροφόρησης της Επιτροπής αποσκοπούν στην προαγωγή των δικών της πολιτικών και όχι των κοινών πολιτικών των κρατών μελών. των πολιτών οι οποίοι πιστεύουν ειλικρινά ότι, αντί να προχωρεί στο πεδίο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η ΕΕ είναι στίβος αντιπαλοτήτων μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτικών, ότι είναι τελείως ανίκανη να επηρεάσει τα παγκόσμια προβλήματα (την παγκοσμιοποίηση, την μεταλλαγή του κλίματος, τις διεθνείς διενέξεις) και ότι είναι μάλιστα υπεύθυνη για ορισμένα από τα εθνικά τους προβλήματα, όπως η ανεργία και ο πληθωρισμός. Αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ των προσδοκιών και των μερικά ή ολικά λανθασμένων αντιλήψεων των πολιτών θέτει σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η αδιαφορία ή/και η δυσαρέσκεια των πολιτών, η οποία εμφανίζεται στις ευρωπαϊκές εκλογές, στις δημοσκοπήσεις και στα δημοψηφίσματα, πρέπει να αναγνωριστεί σαν μία μεγάλη αποτυχία της διαδικασίας ολοκλήρωσης και σαν μεγάλος κίνδυνος για το μέλλον της. Πλην όμως, η κατάσταση αυτή ουδόλως απασχολεί τους επαΐοντες, οι οποίοι θα έλεγε κανείς ότι βολεύονται με την άγνοια. Πιθανώς, διότι την θεωρούν ως εργαλείο εξουσίας. Έως ότου το εργαλείο αυτό στραφεί εναντίον τους και τούς βγάλει τα μάτια. Όπως και να έχει το πράγμα, το έλλειμμα πληροφόρησης, συνδυαζόμενο με την παραπληροφόρηση εκ μέρους των ευρωσκεπτικιστικών ΜΜΕ, συνεπάγεται την δυσαρέσκεια 18

19

20

21 ευρώπη m ΕΥΡΩΠΗ: ΑΛΛΗΛΕΓΓΎΗ ΑΚΌΜΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΔΎΣΚΟΛΑ του Λεωνίδα Αντωνακόπουλου * Πέρασαν 60 χρόνια από την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης και, τώρα που έχουμε την ασφάλεια της απόστασης, μπορούμε να πούμε ότι η δημιουργία της ΕΟΚ, η οποία αργότερα εξελίχθηκε στην σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι η μεγαλύτερη παρακαταθήκη της Ευρώπης. Η ήπειρος που έδωσε στην ανθρωπότητα δύο επώδυνους Παγκοσμίους Πολέμους κατάφερε να αποδείξει ότι οι διαφορές μεταξύ κρατών και εθνών μπορούν να ξεπεραστούν και να μετατραπούν σε μια ένωση συνεργασίας, αλληλεγγύης και πολιτικής δημοκρατίας. Η Ευρώπη κατάφερε να επουλώσει τις πληγές της και να μετατραπεί σε χώρο ευημερίας, ανάπτυξης και ασφάλειας, δίνοντας το παράδειγμα στην παγκόσμια κοινότητα. Κατάφερε η Ευρώπη να ανταποκριθεί στο όραμα των ιδρυτών της; Η σημερινή ΕΕ δεν είναι μια ομοσπονδία και οι πολίτες της μάλλον την βρίσκουν υπέρ του δέοντος γραφειοκρατική και απόμακρη. Λίγοι ριγούν από συγκίνηση ακούγοντας την «Ωδή στην Χαρά». Πολλές γλώσσες και κουλτούρες, διαφορετικές πολιτικές βουλήσεις και νοοτροπίες εμπλέκονται μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται η λήψη σημαντικών αποφάσεων. Έχουμε μάθει να γελάμε με τα κακοπαθήματα των άλλων και αυτοί με τα δικά μας. Όμως ενωμένη Ευρώπη σημαίνει κοινά σύνορα, ελεύθερη μετακίνηση, ισχυρό διαβατήριο, ευρωπαϊκή ταυτότητα και ενιαίο νόμισμα. Σημαίνει αλληλεγγύη και συνεργασία, ιδιαίτερα στα δύσκολα! Η οικονομική κρίση έδωσε χώρο στον λαϊκισμό και στην αναβίωση απωθημένων εθνικισμών, οι οποίοι επηρεάζουν μεγάλο μέρος των Ευρωπαίων, καθιστώντας τους πιο δύσπιστους απέναντι στο πολιτικό σύστημα, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το καμπανάκι του κινδύνου ήχησε πιο δυνατά με το πρόσφατο δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο: δεν υπάρχει πιο επώδυνο πράγμα από το να χάνεις κάποιον δικό σου. Είναι αυτές οι στιγμές που η ΕΕ πρέπει να αποδείξει ότι το πνεύμα των Συνθηκών της Ρώμης παραμένει ζωντανό, παρά τα λάθη και τις παραλείψεις. Για κάποιους, η απάντηση στις προκλήσεις κρύβεται στις «πολλές ταχύτητες», οι οποίες δεν μας είναι άγνωστες. Τι είναι η Σένγκεν και η Ευρωζώνη, αν όχι ήδη διαφορετικές «ταχύτητες» που ωστόσο επιτρέπουν την ομαλή λειτουργία της ΕΕ; Ακόμα και για τους «αθεράπευτα ευρωπαϊστές», η ολοκλήρωση με την μορφή μιας ομοσπονδίας φαντάζει σήμερα ουτοπία. Οι προτάσεις για μια Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων ή των ομόκεντρων κύκλων, που είναι ήδη στο τραπέζι, όπως και όλες οι προτάσεις που κατέθεσε ο Πρόεδρος Γιουνκέρ, θα αποτελέσουν την αρχή μιας απαραίτητης πολιτικής συζήτησης για το μέλλον της Ένωσης και εν τέλει για το μέλλον των Ευρωπαίων πολιτών. Ο δρόμος, όμως, θα είναι μακρύς και δύσκολος. * Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωκοινοβουλίου στην Ελλάδα 21

22 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ του Γιώργου Μέργου* Η αναγνώριση της οικονομικής αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι αναγκαία σήμερα στη χώρα μας για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί η χώρα ευρίσκεται σε περίοδο βαθειάς κρίσης χρέους και ύφεσης, επομένως η αξιοποίηση όλων των αναπτυξιακών δυνατοτήτων είναι ανάγκη και υποχρέωση. Δεύτερον, γιατί η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει ότι η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να αποτελέσει μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, απασχόλησης και ευημερίας δίνοντας λύση στο αναπτυξιακό και το περιφερειακό πρόβλημα της χώρας μας. Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆ ΩΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΑΞΊΑ Η πολιτιστική κληρονομιά (Cultural Heritage), ή άλλως «εθνική κληρονομιά» ή απλώς «κληρονομιά», είναι όλα αυτά τα φυσικά πολιτιστικά αντικείμενα και μνημεία, καθώς και τα άυλα πολιτιστικά χαρακτηριστικά ενός έθνους ή μιας κοινωνίας τα οποία έχει κληρονομήσει από προηγούμενες γενιές, τα οποία υπάρχουν σήμερα και τα οποία οφείλει να διατηρήσει προς όφελος των μελλοντικών γενεών. Η υλική ή ενσώματη πολιτιστική κληρονομιά (Built Cultural Heritage) περιλαμβάνει κτίρια, ιστορικούς τόπους, μνημεία, έργα τέχνης, κλπ. που θεωρούνται άξια διατήρησης για το μέλλον. Σε αυτά περιλαμβάνονται αντικείμενα σημαντικά για την αρχαιολογία, την αρχιτεκτονική, την επιστήμη ή την τεχνολογία ενός συγκεκριμένου πολιτισμού. Η έννοια της οικονομικής αξίας της πολιτιστικής κληρονομιάς γεννά έντονες αντιπαραθέσεις. Ακόμη και η απλή αναφορά σε οικονομική αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς αντιμετωπίζεται από ορισμένους με σκεπτικισμό ή και απόλυτη άρνηση, για λόγους ηθικούς, αρχαιολογικούς, αλλά και ιστορικούς. Θεωρούν βεβήλωση ακόμη και τη σκέψη ότι ένα στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς έχει οικονομική αξία ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί οικονομικά. Ένα μνημείο, θεωρούν, μπορούμε να το προσεγγίσουμε μόνο καλλιτεχνικά και ιστορικά, είναι ανεκτίμητης αξίας και δεν μπορούμε να το δούμε οικονομικά, ούτε μπορούμε να του αποδώσουμε οικονομική αξία. Ο αντίλογος είναι ότι όταν ένα μνημείο προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ένα υψηλό κόστος ταξιδίου αλλά συχνά και υψηλό κόστος διαμονής για να το επισκεφθούν, δημιουργώντας ταυτόχρονα αντίστοιχες οικονομικές ροές, απασχόληση, εισόδημα και οικονομική ανάπτυξη, η οικονομική αξία του μνημείου είναι αυταπόδεικτη. Με αυτή τη βάση δεν έχουν όλα τα στοιχεία της πολιτιστικής κληρονομιάς την ίδια αξία, ούτε είναι όλα τα μνημεία ανεκτίμητης αξίας. Η χώρα μας μεταπολεμικά στήριξε σε μεγάλο βαθμό την τουριστική της πολιτική με άξονα την πολιτιστική κληρονομιά με σημαντικά γενικότερα οφέλη για την οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη. Αλλά και άλλες χώρες επίσης. Η Ρώμη είναι ένα παράδειγμα πόλης με ιδιαίτερη ιστορική πορεία, όπου η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί μοχλό οικονομικής σημασίας. Ένα πολύ πρόσφατο, επίσης, παράδειγμα είναι η ανάδειξη στα τελευταία δέκα χρόνια του ιστορικού κέντρου 22

23 άποψη m της Πράγας ως πόλου έλξης επισκεπτών, δημιουργώντας οικονομικές ροές και οικονομική ανάπτυξη για την οικονομία, ως σημαντική πηγή συναλλάγματος, απασχόλησης και εισοδήματος, με σημαντικές μικροοικονομικές και μακροοικονομικές επιπτώσεις. Ταυτόχρονα, όμως, από την ανάδειξη της Πράγας ενισχύεται και η συνολική εικόνα της Τσεχίας ως χώρας, με σημαντικότατα οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη για την εθνική οικονομία. Επομένως, η οικονομική αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι θεμελιώδους σημασίας για τη διαμόρφωση της πολιτιστικής και τουριστικής πολιτικής, στο πλαίσιο της ευρύτερης πολιτικής για οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη μιας χώρας. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΆ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΑΝΆΠΤΥΞΗ Οι σύγχρονες αντιλήψεις για την οικονομική ανάπτυξη είναι ανθρωποκεντρικές και η μέτρηση του επιπέδου ανάπτυξης απομακρύνεται από την παραδοσιακή προσέγγιση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος προς μια ολιστική και ολοκληρωμένη προσέγγιση που απεικονίζεται με το Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Human Development Index). Στην προσέγγιση αυτή αποκτά αυξανόμενη σημασία η κοινωνική ανάπτυξη και η πολιτιστική κληρονομιά ως κεντρικά στοιχεία της αναπτυξιακής προσπάθειας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, παρατηρείται μια μετακίνηση στον τρόπο που προσεγγίζουμε την πολιτιστική κληρονομιά σε τρείς κατευθύνσεις: (α) από τα μνημεία προς στους ανθρώπους (from monuments to people), (β) από τα αντικείμενα προς τις λειτουργίες (from objects to functions) και (γ) από την συντήρηση των μνημείων προς την διατηρήσιμη χρήση (from preservation to sustainable use). Η κληρονομιά δεν είναι πλέον στενά ένα σύνολο από αντικείμενα, με μόνο σκοπό τη συντήρησή τους για ιστορικούς, ηθικούς και αρχαιολογικούς λόγους, αλλά ευρύτερα ένα αναπόσπαστο λειτουργικό τμήμα της κοινωνίας και της οικονομίας ενός τόπου, που συμπεριλαμβάνει πολιτικά πρότυπα, οικονομική ευημερία, κοινωνική συνοχή, και πολιτισμική διαφορετικότητα. Η κρατούσα στον παρελθόν προσέγγιση θεωρούσε τη χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς ως απειλή, που τελικά οδηγεί στην εμπορευματοποίηση, την απαξίωση και την καταστροφή. Όμως, η σύγχρονη προσέγγιση θεωρεί ότι η μεγαλύτερη επιτυχία στη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι η επιτυχής ένταξή της στην κοινωνική και οικονομική ζωή και επομένως η συμβολή της στη δημιουργία εισοδήματος το οποίο θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τη συντήρησή της. Στο πλαίσιο των σύγχρονων αντιλήψεων για την οικονομική ανάπτυξη, η πολιτιστική κληρονομιά αναγνωρίζεται ταυτόχρονα ως ατμομηχανή αλλά και ως καταλύτης της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Το σχετικό θεωρητικό πλαίσιο αποτελείται από τρείς οικονομικές συνιστώσες: (α) την αναγνώριση της κληρονομιάς ως οικονομικού κλάδου αυτοτελώς, ο οποίος χρησιμοποιεί πόρους, παράγει προϊόντα και δημιουργεί απασχόληση και κέρδη, (β) την θεώρηση της κληρονομιάς ως αναπτυξιακού παράγοντα που λειτουργεί καταλυτικά στην αναπτυξιακή διαδικασία με την προσέλκυση οικονομικών λειτουργιών και την ενθάρρυνση αναπτυξιακών δραστηριοτήτων και (γ) την προσέγγιση της κληρονομιάς ως εργαλείου ανάπτυξης μέσω της δημιουργίας ταυτότητας ενός χώρου, τόπου, πόλης ή χώρας. 23

24 Ακόμη πιο προωθημένες απόψεις θεωρούν ότι πολλά, ίσως τα περισσότερα, οφέλη από την πολιτιστική κληρονομιά προκύπτουν στη διαδικασία χρήσης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι υποστηρικτές της χρήσης της πολιτιστικής κληρονομιάς διευρύνονται συνεχώς και περιλαμβάνουν όχι μόνο οικονομολόγους και κοινωνιολόγους, αλλά και αυτούς που παραδοσιακά αντιδρούσαν στη χρήση, όπως αρχαιολόγους, ιστορικούς, νομικούς και ανθρωπολόγους. Για παράδειγμα, στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται η ανάγκη για την ένταξη της διατήρησης των αντικειμένων στον τρόπο ζωής, με τον συνεχή επαναπροσδιορισμό της αξίας μέσω της χρήσης, γιατί η μη ένταξη στην κοινωνική ζωή οδηγεί τελικά στην περιθωριοποίηση, απαξίωση και καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς, λόγω της έλλειψης πόρων για συντήρηση. Επίσης, υπάρχουν επιστήμονες που προτείνουν την ολοκληρωμένη διοίκηση των πολιτιστικών πόρων ενός ιστορικού χώρου ή τόπου, ώστε ο χώρος και το περιβάλλον του να θεωρείται ως ένα όλον, του οποίου η ισορροπία και η ταυτότητα εξαρτώνται από την σύζευξη των επιμέρους, δηλαδή τόσο των υλικών στοιχείων (μνημείων, κτιρίων, αντικειμένων, κλπ) της πολιτιστικής κληρονομιάς, όσο και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, των κοινωνικών οργανώσεων και του περιβάλλοντος χώρου. Επομένως, η έννοια της συντήρησης των στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς μετακινείται από τη συντήρηση και αναλλοίωτη διατήρηση προς τη διατηρήσιμη χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη διαχείριση της αλλαγής με την ένταξή της τόσο στο κοινωνικό όσο και στο οικονομικό περιβάλλον, με τρόπο που επιτρέπει τη συντήρηση και διατήρηση στοιχείων τα οποία διαφορετικά θα απαξιώνονταν και θα καταστρέφονταν λόγω έλλειψης πόρων για τη συντήρησή τους. Δηλαδή, η συντήρηση των στοιχείων της κληρονομιάς δεν πρέπει να θεωρείται ως διαδικασία που σταματά την ανάπτυξη και αλλαγή, διατηρώντας αναλλοίωτα τα υλικά στοιχεία της κληρονομιάς. Αλλά, πρέπει να ταυτισθεί με την πρακτική της διαχείρισης της αλλαγής, ως παράγοντος που διατηρεί την ισορροπία μεταξύ συντήρησης της κληρονομιάς και διασφάλισης της ανάπτυξης. Αυτή η νέα προσέγγιση μετακινεί την σκέψη από τη συντήρηση αυτόνομων μνημείων στην συνολική διαχείριση πολιτιστικών χώρων, τόπων, πόλεων ή περιοχών. Με την ένταξη αυτή της κληρονομιάς στο ευρύτερο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον δημιουργούνται οι αναγκαίες συνθήκες και πόροι για αποτελεσματικότερη συντήρηση και διατήρηση των στοιχείων της. Η ΔΙΕΘΝΉΣ ΕΜΠΕΙΡΊΑ Τελευταία, η κληρονομιά αποκτά αυξανόμενη σημασία όχι μόνο στα ακαδημαϊκά περιοδικά και τις επιστημονικές συναντήσεις αλλά και σε διεθνείς οργανισμούς και σε κυβερνητικούς κύκλους, καθώς και σε προγράμματα πολιτικής τόσο σε εθνικό, όσο και περιφερειακό επίπεδο. Μια έκδοση σταθμός είναι η δημοσίευση από το Brookings Institution το 2005 του «Historic Preservation- A Guide and Review of the Literature». Όμως, η πολιτιστική κληρονομιά αναγνωρίζεται και σε δημοσιεύσεις εθνικών, περιφερειακών αλλά διεθνών οργανισμών, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, ως ένας ισχυρός οικονομικός και κοινωνικός πόρος, ένα αναπτυξιακό εργαλείο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καταλύτης στην οικονομική ανάπτυξη, να ενισχύσει την απασχόληση, να δημιουργήσει εισόδημα, να αναζωογονήσει το κοινωνικό κεφάλαιο στις τοπικές κοινωνίες και να ενδυναμώσει την επιχειρηματικότητα στις τοπικές οικονομίες. Η νέα αυτή προσέγγιση, που αποκτά αυξανόμενη υποστήριξη διεθνώς, αναδεικνύει μεταστροφή από την αντίληψη ότι η συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί φρένο στην ανάπτυξη και βάρος για τους εθνικούς προϋπολογισμούς, προς μια νέα αντίληψη όπου συντήρηση της κληρονομιάς και οικονομική δραστηριότητα θεωρούνται εταίροι στην αναπτυξιακή διαδικασία. Η κυριαρχούσα πρόβλεψη είναι ότι η πολιτιστική κληρονομιά ως κλάδος της οικονομικής δραστη- 24

25 άποψη m ριότητος θα αυξηθεί θεαματικά στον 21ο αιώνα και θα αποτελέσει το κύριο οικονομικό προϊόν των χωρών, προσδιορίζοντας κατά τον τρόπο αυτό το μέλλον των κοινωνιών και σημαντικό παράγοντα της οικονομικής τους ανταγωνιστικότητας. Σε συνέχεια των ανωτέρω αναφορών, ως λογική συνέχεια έπεται ότι η πολιτιστική κληρονομιά όχι μόνο μπορεί αλλά πρέπει να ενσωματωθεί στην οικονομική και κοινωνική ζωή των κοινωνιών για να επιτευχθεί η ισορροπία μεταξύ διατήρησης και οικονομικής ανάπτυξης που προαναφέρθηκε. Ως εκ τούτου, χρειάζεται ο επαναπροσδιορισμός των πολιτικών για την πολιτιστική κληρονομιά προς περισσότερο πρακτικά ζητήματα και η ένταξή τους σε στρατηγικές ολοκληρωμένης οικονομικής και περιφερειακής ανάπτυξης. Με τον τρόπο αυτόν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά ένα φάσμα προβλημάτων και προκλήσεων οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής και πολιτιστικής φύσεως και διαμορφώνεται μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή στρατηγική. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα αυτής της νέας προσέγγισης για την πολιτιστική κληρονομιά ως μοχλού οικονομικής και περιφερειακής ανάπτυξης. Στην Αγγλία, The English Heritage, είναι ο εκτελεστικός οργανισμός για την πολιτιστική κληρονομιά που επεξεργάζεται την στρατηγική της χώρας. H Έκθεση του «The Power of Place: The Future of the Historic Environment» αναπτύσσει την κυβερνητική στρατηγική για το μέλλον της πολιτιστικής κληρονομιάς στην Αγγλία. Το κεντρικό σημείο της Έκθεσης είναι η αναγνώριση ότι το ιστορικό περιβάλλον αποτελεί σημαντικότατο οικονομικό στοιχείο στην διαμόρφωση της ποιότητας ζωής. Μια άλλη Έκθεση με τίτλο «The Heritage Dividend» εστιάζεται στην οικονομική διάσταση της κληρονομιάς και αναπτύσσει τη συμβολή της στην οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη, την αειφόρο ανάπτυξη, την δημιουργία απασχόλησης, την τουριστική ανάπτυξη και την αναζωογόνηση των τοπικών κοινωνιών. Στην Ιαπωνία, υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα όπου η συντήρηση της κληρονομιάς και η αστική ανάπτυξη έχουν συζευχθεί αποτελεσματικά. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη η εμπειρία της Ιαπωνίας στη συνεργασία των τοπικών αρχών με τις τοπικές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομίας για παράδειγμα στην πόλη Nagahama. Αυτή η μικρή πόλη των κατοίκων που στη δεκαετία του 1980 χαρακτηριζόταν από οικονομική παρακμή μπόρεσε στη δεκαετία του 1990 να επιτύχει την οικονομική της ανασυγκρότηση και αναζωογόνηση μέσα από μια σύμπραξη δημόσιων και ιδιωτικών φορέων με κε- ντρικό σημείο ένα έργο αναστήλωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς και ενθάρρυνσης σχετικών οικονομικών δραστηριοτήτων. Στην Ευρώπη αναφέρθηκαν ήδη ως πόλεις που έχουν επιτυχημένα αναδειχθεί ως πολιτιστικοί προορισμοί, η Ρώμη και η Πράγα. Όμως, ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές άλλες πόλεις στην ίδια κατεύθυνση, όπως η Φλωρεντία, η Βενετία, το Παρίσι, και πρόσφατα το Βερολίνο. Όμως, αν και η αναφορά στις μεγάλες αυτές πόλεις γίνεται για λόγους παραδείγματος, υπάρχουν πάμπολλες μικρές πόλεις που έχουν επιτύχει αναγνώριση ως πολιτιστικοί προορισμοί και έχουν αξιοποιήσει οικονομικά την πολιτιστική τους κληρονομιά. ΕΠΊΛΟΓΟΣ Κλείνοντας θέλω να συνοψίσω με τρία συμπεράσματα. Πρώτον, η πολιτιστική κληρονομία έχει οικονομική αξία. Η άρνηση αυτής της πραγματικότητας με προσήλωση σε παρωχημένες αντιλήψεις στερεί τις κοινωνίες από ένα σημαντικό αναπτυξιακό πόρο και ταυτόχρονα οδηγεί σε απαξίωση και καταστροφή της ίδιας της πολιτιστικής κληρονομιάς λόγω αδυναμίας των προϋπολογισμών να φέρουν το χρηματοοικονομικό βάρος της συντήρησης. Δεύτερον, στις σύγχρονες αντιλήψεις για την οικονομική ανάπτυξη η πολιτιστική κληρονομιά αναγνωρίζεται ταυτόχρονα ως ατμομηχανή, αλλά και ως καταλύτης οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Η πρόκληση είναι η επιτυχής ένταξη της χρήσης της πολιτιστικής κληρονομιάς στο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον με ένα αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης της αλλαγής. Τρίτον, η διεθνής εμπειρία είναι πλούσια σε παραδείγματα όπου η επιτυχής εφαρμογή της νέας αυτής προσέγγισης στην οικονομική αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς αντέστρεψε την παρακμή και οδήγησε σε οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση. Ιδιαίτερα σημαντική είναι στο σημείο αυτό η εμπειρία από τη συνεργασία δημοσίων και ιδιωτικών φορέων στον κοινό σκοπό. * Καθηγητής Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Αθηνών 25

26 TALENTIA SOFTWARE ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΈΝΕΣ ΛΎΣΕΙΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΎ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΠΌΔΟΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΜΙΑ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΏΣΤΑ ΚΑΔΉ, ΠΡΌΕΔΡΟ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΎΝOΝΤΑ ΣΎΜΒΟΥΛΟ ΤΗΣ TALENTIA SOFTWARE HELLAS. λειτουργικών χαρακτηριστικών το Talentia HCM συνδυάζει μία σειρά από ευέλικτα χαρακτηριστικά, όπως web based περιβάλλον, ενσωμάτωση διεθνών best practices, ευκολία στην εξαγωγή και αναζήτηση δεδομένων, δυναμικά οργανογράμματα, HR Analytics, self-service και μέσω Mobile App και ένα εξελιγμένο σύστημα ασφάλειας. Ποια είναι η Talentia Software; Η Talentia Software είναι ένας γαλλικός όμιλος με ευρωπαϊκές φιλοδοξίες που αναπτύσσει και υλοποιεί εξειδικευμένο λογισμικό για τη διαχείριση της εταιρικής απόδοσης, Corporate Performance Management (CPM) και τη διαχείριση του Ανθρώπινου Κεφαλαίου, Human Capital Management (HCM). Ο όμιλος υποστηρίζει περισσότερους από 3600 πελάτες σε περισσότερες από 30 χώρες, από μικρομεσαίες επιχειρήσεις έως μεγάλους διεθνείς οργανισμούς. Αν μιλούσαμε λίγο για το Talentia HCM, ποια θα λέγατε ότι είναι τα δυνατά του σημεία; Το Talentia HCM απευθύνεται σε επιχειρήσεις που έχουν ένα ώριμο τμήμα ανθρώπινου δυναμικού που θέλει να συμμετάσχει στην ανάπτυξη της επιχείρησης που υπηρετεί. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν κατανοήσει ότι ο ρόλος του τμήματος HR δεν περιορίζεται στην έκδοση της μισθοδοσίας, τη διαχείριση των αδειών, αλλά είναι ουσιαστικός στην προσέλκυση, ανάπτυξη και διατήρηση ταλαντούχων εργαζόμενων. Έτσι, βοηθάμε τους πελάτες μας στη διαχείριση των ταλέντων τους και κατ επέκταση στην αύξηση της απόδοσης των εταιρειών τους. Μερικά ακόμα δυνατά μας σημεία είναι το φιλικό περιβάλλον χρήσης, η ευελιξία, η πλήρης λειτουργικότητα και το χαμηλό κόστος υλοποίησης και λειτουργίας. Σε επίπεδο τεχνολογικών και Τι καινοτομίες χρησιμοποιεί το Talentia HCM και που εστιάζει τη προσοχή της το τμήμα R&D της Talentia Software; Η Talentia εστιάζει την προσοχή της στις ανάγκες των πελατών της αλλά και στις διεθνείς τάσεις. Έτσι, το τμήμα R&D της Talentia δημιούργησε ένα νέο λογισμικό για κινητά, το Talentia HCM App, προκειμένου να επιτρέψει στους εργαζόμενους και managers να είναι πάντοτε συνδεδεμένοι με το Talentia HCM. Είναι διαθέσιμο για λειτουργικά συστήματα ios και Android και παρέχει πολλές λειτουργικότητες, όπως η παρακολούθηση και αξιολόγηση της απόδοσης, τόσο του εργαζόμενου, όσο και της ομάδας, η διαχείριση των αδειών, η πρόσβαση σε προσωπικές επαφές, η λήψη εγγράφων κλπ. Μία ακόμα καινοτομία είναι η προσθήκη ολοκληρωμένης λειτουργικότητας Learning Management System (LMS) μέσα στο Talentia HCM. Πιο συγκεκριμένα οι εργαζόμενοι θα έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα e-learning ως μέρος του πλάνου ανάπτυξης τους και έτσι οι πελάτες μας δεν θα χρειάζεται να έχουν ξεχωριστό σύστημα για το σκοπό αυτό, πράγμα που βελτιώνει την απόδοση αλλά μειώνει σημαντικά και τα κόστη IT. Τέλος, ενσωματώνουμε τη μεθοδολογία του Continuous Performance Evaluation στο Talentia HCM, καθώς και το gamification στην συνολική διαδικασία αξιολόγησης των εργαζομένων ακολουθώντας τις πιο σύγχρονες τάσεις στο Talent Management. 26

27

28 ΟΤΑΝ ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΑΠΕΙΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΣΤΟ ΜΈΤΡΟ ΠΟΥ ΟΙ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΙΡΏΝ ΣΥΝΑΝΤΟΎΝ ΣΤΑΣΙΜΌΤΗΤΑ ΘΕΣΜΏΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΊΑΣ, Η ΠΡΌΟΔΟΣ ΠΑΡΑΜΕΡΊΖΕΤΑΙ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΊΑ ΑΦΟΠΛΊΖΕΤΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΆ. του Διομήδη Σπινέλλη* Οι εξελίξεις τα τελευταία πενήντα χρόνια οδήγησαν σε έναν δραματικά πιο σύνθετο και περίπλοκο κόσμο. Δυστυχώς, η άνοδος των προκλήσεων που καλούμαστε όλοι να αντιμετωπίσουμε ως πολίτες δεν συνοδεύτηκε από τις απαιτούμενες μεταβολές στους θεσμούς και επενδύσεις στην παιδεία και στον πολιτισμό. Εξάλλου, και οι αλληλεπιδράσεις των πέντε βασικών θεσμών (οικονομία, κράτος, εκπαίδευση, οικογένεια, θρησκεία) μεταλλάχθηκαν, καθώς κάποιοι από τους θεσμούς αποδυναμώθηκαν. Το αποτέλεσμα αυτής της ασύμμετρης εξέλιξης είναι η άνοδος του λαϊκισμού και της υποστήριξης κοντόφθαλμων πολιτικών που βλάπτουν την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Ιστορικά, η κοινωνική, επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος συμβάδιζε με εξέλιξη των θεσμών και αυξημένες επενδύσεις και επιδόσεις στα γράμματα και στις τέχνες. Η πορεία του ανθρώπου από κυνηγό και τροφοσυλλέκτη σε καλλιεργητή και από εκεί σε έμπορο, τεχνίτη και εργάτη ή βιομήχανο, συνοδεύτηκε από αντίστοιχη πρόοδο στους άλλους τομείς. Σε θεσμικό επίπεδο θεσπίστηκαν νόμοι, ψηφίστηκαν συντάγματα, καθιερώθηκαν δημοκρατικά εκλεγμένα κοινοβούλια, ιδρύθηκαν παγκόσμιοι οργανισμοί. Η εκπαίδευση, από προνόμιο των λίγων, έγινε μαζική, υποχρεωτική, πολλαπλών βαθμίδων και προσιτή στους πολλούς. Η έρευνα και οι τέχνες, από αντικείμενο μοναχικής ενασχόλησης, υποστηρίχθηκαν αρχικά μέσω της πατρωνίας και αργότερα οργανωμένα από το κράτος. Στις τέχνες, τα πρώτα σκαλίσματα σε σπήλαια έδωσαν τη θέση τους σε όλο και πιο θαυμαστά έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, σε μεγαλειώδεις ναούς, σε συνταρακτικά μουσικά έργα, σε μαζικά προσβάσιμα μουσεία. Η εξέλιξη των θεσμών και η ενασχόληση με τα γράμματα και τις τέχνες στήριζαν και καθοδηγούσαν την σκέψη, τις αξίες και την οργάνωση της κοινωνίας σε έναν ενάρετο κύκλο. Για παράδειγμα, οι μεγαλοπρεπείς ναοί συμβόλιζαν την ισχύ της πόλης και ήταν κέντρο των κοινωνικών εκδηλώσεων. Οι απαιτήσεις της βιομηχανικής επανάστασης για πειθαρχημένους και καταρτισμένους εργάτες οδήγησαν στη θεσμοθέτηση της βασικής εκπαίδευσης, ενώ τα πανεπιστήμια βοήθησαν στην εκπαίδευση των απαιτούμενων επιστημόνων και μηχανικών. Οι διεθνείς οργανισμοί ενίσχυσαν την οικονομική ανάπτυξη και βοήθησαν να αποφευχθεί ένας τρίτος παγκόσμιος πόλεμος. Χάρη, κυρίως, σε τεχνολογίες που εξελίσσονται με ολοένα αυξανόμενο -εκθετικό- ρυθμό, όπως η πληροφορική και οι τηλεπικοινωνίες, ο κόσμος σήμερα διαφέρει σημαντικά από αυτόν που υπήρχε πριν από μισό μόλις αιώνα. Σήμερα, οι περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη μπορούν να επικοινωνήσουν με οποιονδήποτε άλλο και έχουν μέσω του Διαδικτύου πρόσβαση σε μεγάλο τμήμα της ανθρώπινης γνώσης και τη δυνατότητα να μοιραστούν τις σκέψεις τους με φίλους και ομοϊδεάτες τους σε όλο τον πλανήτη. Σύνθετα φαινόμενα όπως η παγκοσμιοποίηση, η κλιματική αλλαγή, η τρομοκρατία, οι προσφυγικές και οι μεταναστευτικές ροές, καθώς και οι σαρωτικές μεταβολές στον τρόπο εργασίας και την οικονομική δύναμη των κρατών, επιφέρουν μεγάλες 28

29 άποψη m αλλαγές στην καθημερινότητα όλων μας, που είναι δύσκολο να κατανοηθούν με απλό τρόπο. Όμως, χαρακτηριστικό της εποχής μας είναι ότι η εξέλιξη των θεσμών και οι επενδύσεις στα γράμματα και στις τέχνες δεν φαίνεται να ακολουθούν τις απαιτήσεις της. Σε εθνικό επίπεδο, στην εποχή που οι πολίτες μπορούν να σχολιάζουν σε πραγματικό χρόνο μια πολιτική ομιλία, τα εθνικά κοινοβούλια ελάχιστα διαφέρουν από αυτά του περασμένου αιώνα. Σε διεθνές επίπεδο, κυρίαρχο ρόλο έχουν θεσμοί που λίγο έχουν αλλάξει τα τελευταία πενήντα χρόνια: ΟΗΕ, Ε.Ε., ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα. Στις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης συνεχίζουν να διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο γνώσεις και δεξιότητες τις οποίες η τεχνολογική πρόοδος καθιστά καθημερινά λιγότερο χρήσιμες. Αντίστοιχα, η παραδοσιακή πανεπιστημιακή εκπαίδευση δεν εκμεταλλεύεται όσο θα μπορούσε τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Η δε τέχνη και ο πολιτισμός μοιάζει να έχουν αφεθεί στις περισσότερες χώρες στον αυτόματο πιλότο των νόμων της αγοράς. Αποτέλεσμα της ανισορροπίας ανάμεσα στην εξέλιξη των προκλήσεων και τη στασιμότητα των θεσμών και της παιδείας είναι ότι τα εκλογικά σώματα στερούνται τις γνώσεις για να κατανοούν τα σύγχρονα προβλήματα και τις πιθανές λύσεις τους, στερούνται τα μέσα για να συνδιαμορφώσουν πολιτικές και να συνεργα- στούν για την υλοποίησή τους και στερούνται το απαιτούμενο πνεύμα αλληλοκατανόησης, αλληλοβοήθειας και αλτρουϊσμού. Έτσι, ελκύονται από τις εύκολες ανεδαφικές λύσεις που κραυγάζουν οι Σειρήνες του λαϊκισμού. Το φαινόμενο αυτό το βλέπουμε να πολλαπλασιάζεται σε όλο τον κόσμο, με πρόσφατα παραδείγματα τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη χώρα μας, αλλά και άλλες χώρες της Ευρώπης. Η λύση στο πολυδιάστατο αυτό πρόβλημα δεν θα είναι εύκολη. Θεσμικές αλλαγές και επενδύσεις που δεν έγιναν επί δεκαετίες δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν σε ένα έτος. Αλλά και αν γίνουν, τα αποτελέσματά τους θα χρειαστούν πάνω από μία γενιά για να γίνουν αισθητά, ενώ ταυτόχρονα θα τις μάχονται λυσσαλέα τα συμφέροντα που θα χάσουν από τις αλλαγές αυτές. Σαν να μην έφτανε αυτό, φοβάμαι ότι απουσιάζει από τις πολιτικές ηγεσίες η κατανόηση αυτών των προβλημάτων και το όραμα για την επίλυσή τους. Δυστυχώς, σε άλλες περιόδους της Ιστορίας, η διάσταση ανάμεσα στις θεσμικές δομές και στην πραγματικότητα, όπως και μεταξύ στόχων και περιορισμένων μέσων προς την επίτευξή τους, λύθηκε με βίαιο τρόπο που σκόρπισε τη δυστυχία. Εύχομαι αυτό να μην το δούμε να συμβαίνει ξανά. * Καθηγητής στο Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών 29

30 ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ ΟΙ ΡΙΖΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΝ Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ ΔΕΝ ΠΕΡΆΣΕΙ ΣΤΑΔΙΑΚΆ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΉ ΖΉΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΉ ΠΡΟΣΦΟΡΆ, Η ΧΡΕΟΚΟΠΊΑ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΈΣΕΙ ΤΟ ΚΛΕΊΣΙΜΟ ΤΗΣ ΑΥΛΑΊΑΣ. του Γιώργου Καλαμωτουσάκη* Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2008 ίσως να μην είχε καμία σοβαρή επίπτωση στην ελληνική οικονομία αν η τελευταία ήταν παραγωγική και όχι καταναλωτική και εξ αυτού του λόγου υπερχρεωμένη. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβαινε, με αποτέλεσμα η κρίση να πλήξει τη χώρα στο πιο ευάλωτο σημείο της, ήτοι την υπερχρέωσή της. Κάτι που μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε όταν δαπανά πολύ περισσότερα από αυτά που παράγει. Υπό αυτές τις αρνητικές συνθήκες, οι επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης επί της ελληνικής οικονομίας ήταν καταλυτικές και, σε συνδυασμό με τις εγγενείς παθογένειες της χώρας, δηλαδή το μεγάλο δημόσιο χρέος και το τεράστιο έλλειμμα του προϋπολογισμού (15% του ΑΕΠ), οδήγησαν τη χώρα στα πρόθυρα της πτωχεύσεως όταν οι αγορές διέκοψαν πλήρως το δανεισμό προς την Ελλάδα. Το αποτέλεσμα ήταν η χώρα να αδυνατεί να αναχρηματοδοτήσει το δημόσιο χρέος της. Μέσα σε αυτό το κρίσιμο περιβάλλον, οι ελληνικές τράπεζες, παρά τη δαιμονοποίηση των τραπεζιτών, αντιμετώπισαν αρχικώς την κρίση των ετών πιο αποτελεσματικά συγκριτικά με τις τράπεζες της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Αυτό επετεύχθη γιατί οι ελληνικές τράπεζες δεν είχαν επενδύσει σε τοξικά ομόλογα ή/και σε διαρθρωμένα επενδυτικά προγράμματα (structuredproducts). Ειρήσθω εν παρόδω ότι ήταν, ακριβώς, επενδύσεις αυτού του είδους που οδήγησαν στην παρ ολίγον κατάρρευση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τελικά, οι ελληνικές τράπεζες κατέληξαν να πτωχεύσουν δύο φορές λόγω του PSI (PrivateSectorInvestment), μετά το δεύτερο και το τρίτο μνημόνιο. Σημειωτέον, όμως, όπως θα επισημανθεί και στη συνέχεια, ότι το δεύτερο μνημόνιο οδήγησε στη μείωση του ονομαστικού δημοσίου χρέους (κούρεμα) της τάξεως των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ. Το μέγεθος αυτής της απομειώσεως του χρέους είναι το μεγαλύτερο στην οικονομική ιστορία των εθνών. Βασικά η ελληνική οικονομία είχε καθ όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο στηριχθεί στη συνεχή τόνωση της ζητήσεως διά της επεκτάσεως των οικονομικών και κοινωνικών παροχών από το κράτος. Οι δεκάδες χιλιάδες προσλήψεις στον δημόσιο τομέα ετησίως, σε συνδυασμό με τις εξωφρενικές ετήσιες μισθολογικές αυξήσεις και τα επιδόματα καυσόξυλων, γαλοπούλας, εγκαίρου προσελεύσεως κλπ. οδήγησαν και στην αύξηση του πληθωρισμού, ο οποίος ξεπέρασε διαχρονικά το 20% ετησίως. Αποτέλεσμα ήταν η μείωση της παραγωγικότητας, η αύξηση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, η αύξηση των επιτοκίων και η μείωση του ανταγωνισμού. Συγχρόνως, με την αύξηση των ελλειμμάτων, οι εισαγωγές πήραν και αυτές την ανιούσα και το ισοζύγιο πληρωμών κατέρρευσε. Βέβαια, στη διεύρυνση των ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και του ισοζυγίου πληρωμών συνέβαλαν ουσιαστικά οι αλλεπάλληλες κρατικοποιήσεις εταιρειών του ιδιωτικού τομέα και η ίδρυση των περιβόητων ΔΕΚΟ, δηλαδή των λεγόμενων Δημοσίων Επιχειρήσεων Κοινής Ωφελείας. Γιατί μια επιχείρηση εξορύξεως νικελίου θεωρείται 30

31 οικονομία m Αλλά ας έλθομε στην αξιολόγηση της σημερινής καταστάσεως. Είναι γεγονός ότι το πρώτο μνημόνιο ήταν όρος επιβιώσεως. Από την πρώτη στιγεπιχείρηση κοινής ωφελείας μόνον οι υπεράριθμοι εργαζόμενοι που διορίστηκαν από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία της χώρας θα μπορούσαν να εξηγήσουν. Έτσι, φθάσαμε το 2009 στην 117η θέση ανταγωνιστικότητας επί συνόλου 128 χωρών, από την 30ή θέση που βρισκόταν η Ελλάδα αρκετά χρόνια πριν. Μεταξύ των δεινών συνεπειών της πολιτικής αυτής ήταν, όπως αναφέρθηκε, ο επιταχυνόμενος πληθωρισμός, ο οποίος νομοτελειακά οδήγησε στις συνεχείς υποτιμήσεις της δραχμής έναντι του δολαρίου των ΗΠΑ, φθάνοντας τις 300 δραχμές το 1999 από 36 δραχμές το Σημειώνω ότι στην περίοδο το δημόσιο χρέος έφθασε τα 378 δισεκατομμύρια ευρώ, από 2,2 δισεκατομμύρια το 1981! Η ραγδαία επιδείνωση των παραπάνω βασικών μεγεθών οδήγησε την Ελλάδα σε διαπραγμάτευση με τους εταίρους της ευρωζώνης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), δηλαδή την αποκληθείσα αρχικώς «τρόικα», για τη χορήγηση ενός δανείου της τάξεως των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ για την αναχρηματοδότηση του δημοσίου χρέους κατά τη λήξη των ομολόγων. Για τη χορήγηση του τεράστιου αυτού δανείου, οι εταίροι ζήτησαν να νομοθετηθούν κανόνες αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας που θα κάλυπτε σταδιακά τα μεγάλα ελλείμματα του προϋπολογισμού και θα επέτρεπε τη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων για την κάλυψη των τόκων. Προς επίτευξη του στόχου αυτού ζητήθηκε από τους εταίρους η υπογραφή του πρώτου μνημονίου, που συμπεριελάμβανε την υποχρέωση της ψηφίσεως των σχετικών νόμων για την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας (μεταξύ άλλων και των κλειστών επαγγελμάτων) και τη λύση, γενικώς, των αγκυλώσεων της ελληνικής οικονομίας. Δυστυχώς, η αντιμετώπιση των όρων του προγράμματος από το σύνολο περίπου των πολιτικών κομμάτων και των διαφόρων κοινωνικών ομάδων ήταν τουλάχιστον αφελής. Οι Έλληνες διαιρέθηκαν σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς. Οι δεύτεροι χαρακτήριζαν την «κακή τρόικα» ως μια δύναμη που ήλθε να επιβάλει τη θέλησή της σε μια «αδύναμη» χώρα, η οποία, ειρήσθω εν παρόδω, τυγχάνει να συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των 30 πλουσιότερων χωρών του κόσμου. Σημειώνω ότι η «κακή τρόικα», ή «θεσμοί», όπως επέτυχε τη μετονομασία της η ανένδοτη διαπραγμάτευση, η οποία κατέληξε στην επιβολή του τρίτου μνημονίου, χορήγησαν διαδοχικά χαμηλότοκα δάνεια στην Ελλάδα της τάξεως των 230 δισεκατομμυρίων ευρώ. Και τούτο για έναν και μόνο λόγο: να αποφευχθεί η πτώχευση μιας χώρας μέλους της ευρωζώνης. Ως προϋπόθεση, εννοείται, ετίθετο ότι κάθε ελληνική κυβέρνηση θα έκανε κτήμα της τα μνημόνια και θα εφάρμοζε όλες τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις παράλληλα με την απαιτούμενη δημοσιονομική πειθαρχία, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος κάτω του 3% και την έξοδο της χώρας στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Ας υπενθυμιστεί εδώ ότι χώρες της ευρωζώνης που ετέθησαν υπό αντίστοιχα προγράμματα, δηλαδή μνημόνια δημοσιονομικής πειθαρχίας και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος), εφήρμοσαν επιτυχώς το πρόγραμμα και εντός τριετίας άρχισαν να καλύπτουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα από τις διεθνείς αγορές με επιτόκιο 3% ετησίως. 31

32 στο ευρώ, προσέθεσε όμως άλλα 86 δισεκατομμύρια ευρώ στο σύνολο του δημοσίου χρέους. Κάνοντας σήμερα απολογισμό βλέπουμε ότι μετά σχεδόν έξι χρόνια διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς, συνεχίζουμε τη διαιώνιση της απραξίας ως προς την αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, ώστε να τονωθεί επιτέλους ο ρυθμός οικονομικής αναπτύξεως. Ακόμη διαπραγματεύεται η χώρα θέματα που έπρεπε να είχαν κλείσει εδώ και έναν χρόνο (πρωτογενή πλεονάσματα, εργασιακά, κλπ.). Οι διαπραγματεύσεις βλέπουν το δένδρο και χάνουν το δάσος. Πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι κάθε περαιτέρω καθυστέρηση της επιτυχούς ολοκληρώσεως της δευτέρας αξιολογήσεως θα επιφέρει ακόμη μεγαλύτερα βάρη στους Έλληνες και ιδιαίτερα επί εκείνων των κοινωνικών ομάδων που πραγματικά υποφέρουν. μή που η Ελλάδα έχασε τη δυνατότητα να δανείζεται στις διεθνείς χρηματαγορές, οι διαζευκτικές λύσεις ήταν δύο: υπογραφή του μνημονίου ή στάση πληρωμών, δηλαδή χρεοκοπία. Κάθε άλλη θα ήταν «βάλσαμο» τσαρλατάνων, που οδηγεί στον επώδυνο θάνατο του ασθενούς. Η τυχόν χρεοκοπία θα κατέληγε νομοτελειακά στην έξοδο της χώρας από την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση και στην επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, δηλαδή στη δραχμή οπότε και το Νομισματοκοπείο της Ελλάδος θα λειτουργούσε εις ταχείς ρυθμούς προς εκτύπωση χρήματος, με αποτέλεσμα τον υπερπληθωρισμό και τη βίαιη υποτίμηση του νομίσματος έναντι του δολλαρίου ΗΠΑ και του ευρώ. Για μια ακόμη φορά η μη ειλικρινής και αποτελεσματική εφαρμογή του πρώτου μνημονίου οδήγησε στην ανάγκη υπογραφής του δεύτερου, σκληρότερου, μνημονίου από την κυβέρνηση συνασπισμού ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Εντούτοις, το μνημόνιο εκείνο περιελάμβανε δραστική μείωση του ονομαστικού χρέους, δηλαδή «κούρεμα» της τάξεως των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο, όπως αναφέρθηκε, είναι και το μεγαλύτερο της μέχρι τώρα οικονομικής ιστορίας των εθνών. Αλλά η καθυστέρηση και πάλι της εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η εκλογή νέας κυβερνήσεως τον Ιανουάριο 2015, η καταστροφική και ανευθύνως χρονοβόρος διαπραγμάτευση του υπουργού Οικονομικών, η οποία κατασπατάλησε τα ελάχιστα εναπομείναντα αποθέματα ρευστότητας, αξιοπιστίας και σοβαρότητας, ο απροσδόκητος περισπασμός του δημοψηφίσματος του Ιουλίου 2015 και η επιβολή την οποία αυτός προκάλεσε του συνεχιζόμενου πάντοτε ελέγχου κινήσεως κεφαλαίων (capital control), οδήγησαν υποχρεωτικά στην υπογραφή του τρίτου μνημονίου. Αναμφίβολα, η εφαρμογή των μνημονίων είναι οδυνηρή και οι Έλληνες έχουν ταλαιπωρηθεί. Όμως, δεν πρέπει να αφεθούν επώδυνες θυσίες έξι ετών βαθύτατης κρίσεως να χαθούν. Η χώρα έχει επιτύχει κατά τη διάρκεια των έξι αυτών ετών τεράστια δημοσιονομική προσαρμογή. Όμως η προοπτική αυτή έχει, ατυχώς, επιτευχθεί χωρίς ολοένα και περισσότερο να αντιμετωπίζει δύο βασικά προβλήματα: μία φορολογία εισοδήματος που εξαιρεί πάνω από το 50% των νοικοκυριών (έναντι μέσου όρου 11% των άλλων χωρών μελών της ΕΕ) από κάθε φορολογική υποχρέωση και ένα γενναιόδωρο συνταξιοδοτικό σύστημα, το οποίο κοστίζει στον προϋπολογισμό σχεδόν 11 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ (έναντι αντιστοίχου μέσου όρου 2%-3% των λοιπών χωρών). Η εξομάλυνση αυτού του ανώμαλου οικονομικού περιβάλλοντος είναι και επιβεβλημένη και αναπόφευκτη. Το πρόβλημα λοιπόν της ελληνικής οικονομίας δεν είναι ούτε ο κ. Σόιμπλε ούτε το ΔΝΤ. Το πρόβλημα της χώρας είναι η συνεχής, διαχρονική προσπάθεια τονώσεως της ζητήσεως με παροχές που χρηματοδοτούνται μέσω δανεισμού. Αυτό δεν μπορεί να συνεχισθεί. Εάν εμείνουμε στην επιδίωξη της υπερκαταναλώσεως με δανεικά, τη χώρα δεν θα τιμωρήσει η ΕΕ ή το ΔΝΤ. Θα την τιμωρήσουν οι αγορές. Ας διαλέξουμε. * τ. Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, τ. Διευθύνων Σύμβουλος της American Express Το τρίτο αυτό μνημόνιο απέφυγε μεν την καταστροφή της Ελλάδας, με την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη και 32

33 οικονομία m ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΓΝΩΣΤΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ ΣΥΜΒΟΎΛΩΝ ΕΥ ΚΡΟΎΕΙ ΤΟΝ ΚΏΔΩΝΑ ΤΟΥ ΚΙΝΔΎΝΟΥ ΚΑΙ ΌΠΟΙΟΣ ΘΈΛΕΙ ΑΣ ΑΚΟΎΣΕΙ. του Παναγιώτη Παπάζογλου* Η πρόσφατη έρευνα της ΕΥ για τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) στην Ευρώπη έρχεται να κρούσει, για μία ακόμη φορά, τον κώδωνα του κινδύνου όσον αφορά στην ελκυστικότητα της χώρας μας ως επενδυτικού προορισμού. Μεταξύ 44 χωρών που εξετάζει η έρευνα, η Ελλάδα βρίσκεται στην 34ηθέση ως προς τον αριθμό των ΑΞΕ που προσέλκυσε και στην 35ηως προς τις θέσεις εργασίας που αυτές δημιούργησαν. Αυτό συμβαίνει την ώρα που οι ΑΞΕ στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 15%, επιβεβαιώνοντας την τάση επιστροφής των επενδυτών στην ήπειρό μας. Είναι νομίζω χρήσιμο να συνειδητοποιήσουμε γιατί η Ευρώπη επανέρχεται δυναμικά στον χάρτη των επενδύσεων. Προφανώς, μία αγορά 500 εκατομμυρίων ανθρώπων, με ελεύθερη διακίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου και εργασίας, με πολιτική σταθερότητα και σχετικά υψηλά εισοδήματα, είναι ελκυστική από μόνη της. Ωστόσο, αυτό που κατ εξοχήν προσελκύει τους επενδυτές στην Ευρώπη σήμερα είναι και το υψηλό επίπεδο κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού. Καθώς οι επενδύσεις εστιάζουν όλο και περισσότερο στις υπηρεσίες που βασίζονται στην καινοτομία, στην γνώση και στις νέες τεχνολογίες, οι επενδυτές αναζητούν, πάνω απ όλα, καταρτισμένα στελέχη. Είναι σημαντικό, επίσης, να σημειώσουμε την σταδιακή στροφή προς τις οικονομίες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης. Ενώ οι τρεις μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία εξακολουθούν να προσελκύουν πάνω από το 50% των ΑΞΕ, χώρες όπως η Πολωνία, η Τσεχία και, στην γειτονιά μας, η Ρουμανία, ενισχύουν σημαντικά την θέση τους. Είναι βέβαιο ότι η οικονομική αβεβαιότητα και η πολιτική αστάθεια των τελευταίων ετών έχουν συμβάλει στις κακές επιδόσεις της χώρας μας. Με δεδομένη την χαμηλή εγχώρια αποταμίευση, είναι σαφές ότι η Ελλάδα δεν θα επιστρέψει σε βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης και δεν θα αντιμετωπίσει την μάστιγα της ανεργίας, παρά μόνον μέσα από τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις. Το ζήτημα δεν αντιμετωπίζεται με ευχολόγια, ούτε προσφέρεται για αντιπολιτευτικές κορόνες. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει μία εθνική στρατηγική με την στήριξη όλων των πολιτικών δυνάμεων, της επιχειρηματικότητας και της ακαδημαϊκής κοινότητας, η οποία θα αντιμετωπίζει με πρακτικά μέτρα τις παθογένειες αυτές, για να βρει επιτέλους η χώρα μας την θέση που δικαιούται μεταξύ των ελκυστικών ευρωπαϊκών επενδυτικών προορισμών. *Διευθύνων σύμβουλος της ΕΥ Ελλάδος 33

34 Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΠΈΡΑ ΑΠΌ ΜΙΑ ΡΙΖΙΚΉ ΑΝΑΣΥΓΚΡΌΤΗΣΗ, Η ΧΏΡΑ ΈΧΕΙ ΑΝΆΓΚΗ ΝΑ ΚΑΤΑΛΆΒΕΙ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΌ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ ΚΑΛΕΊΤΑΙ ΝΑ ΠΟΡΕΥΘΕΊ. Οι κίνδυνοι, όμως, είναι πραγματικοί. Πολλοί οικονομολόγοι ανησυχούν ότι η τεχνητή νοημοσύνη και τα ρομπότ θα εκτοπίσουν τόσο πολλούς ανθρώπους σε τόσο πολλούς κλάδους που θα είναι δύσκολο να βρουν όλοι δουλειά σε νέες δραστηριότητες, όπως είχε γίνει στις προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις. Επιπλέον, πολλές από τις νέες δουλειές θα είναι περιστασιακές και κακοπληρωμένες. Το ζήτημα λοιπόν το συζητούν όλο και περισσότερο στις αναπτυγμένες οικονομίες όχι μόνον οι ειδικοί αλλά και οι ενημερωμένοι πολίτες. Μία αφανής ζημιά της κρίσης στην Ελλάδα είναι ότι εμείς το αγνοούμε, καθώς είματου Αρίστου Δοξιάδη* Σκεφτείτε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις ανθρώπων που χάνουν την δουλειά τους. Τον οικοδόμο, που μένει άνεργος επειδή κανένας σήμερα δεν ξεκινά να χτίσει σπίτια. Τον επιπλοποιό, που οι πρώην πελάτες του αγοράζουν τώρα καρέκλες από το ΙΚΕΑ. Και τον υπάλληλο στο πρακτορείο ταξιδίων, που απολύθηκε επειδή οι περισσότεροι ταξιδιώτες αγοράζουν τα εισιτήρια στο Διαδίκτυο. Στην πρώτη περίπτωση η αιτία είναι ότι μειώθηκε η ζήτηση για οικοδομές επειδή κόπηκαν απότομα τα δάνεια προς την ελληνική οικονομία. Η ζήτηση θα ανακάμψει εάν και όταν αυξηθούν πάλι τα εγχώρια εισοδήματα επειδή το κράτος «θα ρίξει χρήμα στην αγορά» (όπως παλιά), ή επειδή κάποιοι άλλοι κλάδοι της οικονομίας θα έχουν πρώτα μεγαλώσει πολύ. Όλος ο δημόσιος διάλογος για την «λιτότητα» έχει εστιαστεί σε αυτού του είδους την ανεργία. Στην δεύτερη περίπτωση υπάρχει εγχώρια ζήτηση, αλλά την αγορά την έχουν πάρει οι ξένοι παραγωγοί. Η ανεργία οφείλεται στην χαμηλή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Για τους πιο σοβαρούς οικονομολόγους, αυτό είναι το κύριο πρόβλημα που πρέπει να λύσουμε για να αναπτυχθεί η οικονομία. Είναι η περίφημη «παραγωγική ανασυγκρότηση», που όλοι οι πολιτικοί λένε ότι επιθυμούν χωρίς να την διευκολύνουν. Η γενική συνταγή είναι γνωστή: αύξηση της παραγωγικότητας, μείωση κόστους, μικρές και μεγάλες επενδύσεις. Οι ειδικότερες λύσεις για την Ελλάδα είναι επίσης γνωστές, αλλά λείπει η πολιτική βούληση. Οι δύο αυτές μορφές ανεργίας έχουν τροφοδοτήσει σε πολλές χώρες μία οικονομική δημαγωγία, σε διάφορες παραλλαγές του Τραμπ, της Λε Πεν, του Brexit και των δραχμιστών, που υπόσχονται είτε να τυπώσουν χρήμα για να κάνουν δημόσια έργα και προσλήψεις είτε να προστατεύσουν την εγχώρια βιομηχανία βάζοντας εμπόδια στις εισαγωγές. Η τρίτη μορφή ανεργίας πηγάζει από την νέα τεχνολογία. Δεν έχει ακόμη συγκροτηθεί ισχυρό πολιτικό μέτωπο σε καμμία χώρα για να την αντιμετωπίσει, ούτε αρνητικό, με καταγγελίες και απαγορεύσεις, ούτε θετικό, με ενεργητικά προγράμματα που αξιοποιούν τις δυνατότητες της τεχνολογίας για τους πιο αδύναμους. Οι λαϊκιστές δεν έχουν καταφέρει να κατασκευάσουν εχθρούς με βάση τα κακά της τεχνολογίας, όταν ο κόσμος βλέπει ότι αυτή αυξάνει την πρόσβαση σε πληροφορία και ψυχαγωγία, παρέχει φθηνότερα τρόφιμα και ρούχα, θεραπεύει ασθένειες, προστατεύει το περιβάλλον, περιορίζει την γραφειοκρατία. 34

35 τάσεις m στε απασχολημένοι με την λιτότητα και την ανταγωνιστικότητα. Στις χώρες που θα αντιμετωπίσουν θετικά την πρόκληση, η λύση θα έχει τουλάχιστον τρία στοιχεία: Πρώτον, πολλές νέες επιχειρήσεις που θα αξιοποιούν δικές τους καινοτομίες για να προσφέρουν νέα προϊόντα τα γνωστά startups. Οι ιδιοκτήτες και τα στελέχη θα έχουν καλά εισοδήματα, αλλά οι νέες θέσεις εργασίας δεν θα είναι πολλές. Δεύτερον, εισαγωγή νέων τεχνικών σε παραδοσιακούς κλάδους (σε χωράφια, εργοστάσια και γραφεία) για να μειώσουν πολύ το κόστος και να βελτιώσουν το προϊόν. Αυτό θα προστατεύσει τις επιχειρήσεις από ξένους ανταγωνιστές και θα επιτρέψει να δίνουν καλές αμοιβές. Για την κοινωνία γύρω τους, το μεγάλο όφελος θα είναι φθηνότερα και καλύτερα προϊόντα. Αλλά ο αριθμός των εργαζομένων θα μειωθεί. Τρίτον, δημόσιες και κοινωνικές υπηρεσίες καλής ποιότητας, για πολλούς, με υψηλή αυτοματοποίηση και χαμηλό κόστος. Το Δημόσιο αργεί περισσότερο απ ό,τι οι επιχειρήσεις να υιοθετήσει καινοτομίες, αλλά, όταν το κάνει, το κοινωνικό όφελος μπορεί να είναι πολύ μεγάλο στην υγεία, την παιδεία, την ασφάλεια και τις υποδομές. μαθαίνουν, την αυτοπεποίθηση να δοκιμάζουν, την φιλοδοξία να ζήσουν καλά και δεν φοβούνται τον ξένο ανταγωνιστή. Είναι μειονότητα στην κοινωνία μας, όπως σε πολλές άλλες, αλλά είναι η σημαντικότερη ομάδα για το μέλλον της χώρας. Αν θελήσουν και μπορέσουν να δημιουργήσουν εδώ, η Ελλάδα θα κερδίσει από την τεχνολογική επανάσταση. Αν φύγουν, διωγμένοι από τους παλαβούς φόρους, ή κρύβονται, διωγμένοι από τους αριστεριστές ακτιβιστές, η Ελλάδα θα ζαρώνει σαν την Σίβυλλα στην γυάλα, που θα την χαζεύουν οι τουρίστες του πρώτου κόσμου με απορία και συμπόνοια. Για να το πω αλλιώς: οι επενδύσεις στην τεχνολογία και στους ανθρώπους της είναι (και) πατριωτικό καθήκον. * Εταίρος στο Openfund και στο νέο κεφάλαιο επενδύσεων τεχνολογίας «Π» (Big Pi). Τακτικός αρθρογράφος στην εφημερίδα Καθημερινή Αν συμβούν αυτά τα τρία, το κράτος θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την ανεργία και την ανισότητα του μέλλοντος με φορολογία και αναδιανομή. Αν δεν συμβούν αυτά, ούτε θα υπάρχουν καλά εισοδήματα για να αποδώσουν φόρους, αλλά ούτε και οι τυχόν υψηλοί φόροι θα επαρκούν για τις δαπανηρές, παλαιού τύπου κοινωνικές υπηρεσίες. Ο κρίσιμος παράγοντας για να συμβούν είναι οι άνθρωποι και συγκεκριμένα οι επιχειρηματίες, τα στελέχη, οι ερευνητές, που κατανοούν, παράγουν και αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες. Είναι δηλαδή οι νεότεροι, μορφωμένοι, κοσμοπολίτες μεσοαστοί που έχουν την περιέργεια να 35

36 2017 Ο κορυφαίος θεσμός του Marketing συμπληρώνει 10 χρόνια παρουσίας και παρουσιάζεται στην πρώτη του μεγάλη επέτειο εντελώς ανανεωμένος. Συμπληρώνονται φέτος 10 χρόνια από την πρώτη διοργάνωση των Marketing Excellence Awards. Ηταν το 2007 που η ιοικούσα Επιτροπή του Ελληνικού Ινστιτούτου Μάρκετινγκ της Ελληνικής Εταιρίας ιοικήσεως Επιχειρήσεων, πήρε την πρωτοβουλία να αναδείξει την Αριστεία σ αυτόν τον νευραλγικό Τομέα της λειτουργίας των Επιχειρήσεων. Τα δέκα αυτά χρόνια που όλοι γνωρίζουμε ότι ήταν πολύ επώδυνα τόσο για τους επαγγελματίες, όσο και για τις Επιχειρήσεις και την Οικονομία μας, πραγματοποιήθηκαν πέντε διοργανώσεις με μεγάλη συμμετοχή υποψηφιοτήτων και με πολύ σοβαρές υποψηφιότητες, κάνοντας τη συγκεκριμένη διοργάνωση ένα σοβαρό θεσμό ανάδειξης της Αριστείας στο χώρο του Μάρκετινγκ. Τα Marketing Excellence Awards, κορυφαίος θεσμός για το Μάρκετινγκ στη χώρα μας, πραγματοποιούνται όλα αυτά τα χρόνια με την επιστημονική συνεργασία της Ελληνικής Ακαδημίας Μάρκετινγκ (ΕΛΑΜ), με την υποστήριξη της Ένωσης Εταιριών ιαφήμισης και Επικοινωνίας (Ε ΕΕ), του Συνδέσμου Εταιριών ημοσκόπησης και Έρευνας Αγοράς (ΣΕ ΕΑ) και του Τομέα Ηγεσίας (ΤΗΓΕ) της Ελληνικής Εταιρίας ιοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕ Ε) και τη στήριξη του Direction Business Network και απευθύνονται ουσιαστικά στο σύνολο των Επιχειρήσεων και Οργανισμών του Ιδιωτικού και του ημόσιου Τομέα που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Η φετινή διοργάνωση χαρακτηρίζεται από πολλές αλλαγές και καινοτομίες, οι κυριότερες των οποίων είναι: Ο εμπλουτισμός των θεματικών ενοτήτων και των κατηγοριών βραβείων Οι θεματικές ενότητες του διαγωνισμού είναι 6 και περιλαμβάνουν συνολικά 24 βραβεία. Πιο αναλυτικά: Connecting with Customers/Consumers Βραβεία: Customer - Consumer insights / Building Customer Relationships / Customer Experience Building Powerful Brands Βραβεία: New Brand, Product / New Brand, Service / Brand Extension, Product / Brand Extension, Service / Brand Revitalization / Global Brand Marketing / Long Term Marketing Excellence Communicating Effectively Βραβεία: Integrated Marketing Communications / Digital Marketing Communications / B2B Marketing Communications / Content Marketing Communications / Employee Marketing Communications / Low budget Marketing Communications / Cause related Marketing Communications Connecting with the Point of Sale Βραβεία: Building Distribution Networks / Consumer Activation at the Point of Sale / Omni Channel Presence Growing through Extroversion Βραβεία: Tourism Marketing / Export Marketing Building the New Economy Βραβεία: Start-ups Marketing / E-Commerce Marketing Ειδική κατηγορία Being the Best of the Best όπου βραβεύεται το έργο με τον πιο πρωτότυπο και πρωτοποριακό σχεδιασμό marketing και το έργο με την υψηλότερη βαθμολογία, ανεξαρτήτως κατηγορίας.

37 Η επέκταση σε βασικούς κλάδους και λειτουργίες ανάπτυξης της Οικονομίας μας όπως ο Τουρισμός και οι Εξαγωγές Η στόχευση στην καινοτομία και την ανάπτυξη της Επιχειρηματικότητας μέσω της ανάδειξης καλών Στρατηγικών και πρακτικών Μάρκετινγκ σε Start-ups Ο τρόπος υποβολής των υποψηφιοτήτων Η διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων Η συμμετοχή των CEOs και η εμπλοκή τους στην διαδικασία αξιολόγησης μέσω της συνεργασίας με τον Τομέα Ηγεσίας της ΕΕ Ε Η διαδικασία συμμετοχής στην τελετή απονομής Αυτές οι αλλαγές στη φετινή διοργάνωση, δίνουν τη δυνατότητα στους υποψηφίους να υποβάλουν περισσότερες υποψηφιότητες, να αναδειχθούν και να βραβευθούν περισσότερα έργα, διασφαλίζοντας την αντικειμενικότητα του θεσμού. Αυτά που παραμένουν σταθερά μέσω του θεσμού είναι: Η ανάδειξη του ρόλου του Μάρκετινγκ, ως μιας κρίσιμης και ζωτικής σημασίας πηγής δημιουργίας αξιών στην Επιχείρηση-Οργανισμό Η ανάδειξη των βέλτιστων πρακτικών στο χώρο του Μάρκετινγκ και στη συνεχή προώθηση της επιστήμης του Η επιβράβευση των Επιχειρήσεων, των Οργανισμών και των επαγγελματιών του Μάρκετινγκ που με την αποδεδειγμένα επιτυχή υλοποίηση συγκεκριμένων Στρατηγικών και ενεργειών, ενδυναμώνουν τη θέση των Μαρκών τους στην αγορά, ενισχύοντας παράλληλα τη σχέση τους με όλους τους Stakeholders της Επιχείρησης ή του Οργανισμού Η εμμονή του Ινστιτούτου στην Αριστεία και την ανάδειξή της ως κύριο μέσο ανάπτυξης και προόδου Η διαδικασία υποβολής των υποψηφιοτήτων θα αρχίσει τον Ιούλιο του 2017 και θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2017, και θα αφορά σε προγράμματα τα οποία ολοκληρώθηκαν και υλοποιήθηκαν για το χρονικό διάστημα Η Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής των Marketing Excellence Awards 2017, κα Μαρίνα Καραστεργίου που είναι παράλληλα και Αντιπρόεδρος της ιοικούσας Επιτροπής του Ελληνικού Ινστιτούτου Μάρκετινγκ, δήλωσε τα εξής: Τα Marketing Excellence Awards είναι ο κορυφαίος θεσμός του Marketing στη χώρα μας και δημιουργήθηκε και αναπτύσσεται για να αναδείξει όχι μόνο τα κορυφαία προγράμματα που πραγματοποιήθηκαν μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αλλά και για να αναδείξει τους πραγματικούς πρωταγωνιστές, τους ανθρώπους του Μάρκετινγκ που δουλεύουν με επιμονή και με προσήλωση στους στόχους τους ανεξαρτήτως δυσκολιών που αντιμετωπίζουν και συμβάλλουν στην ανάπτυξη των Μαρκών των Επιχειρήσεων και της Ελληνικής Οικονομίας. Πέραν αυτού, ο θεσμός είναι εδώ για να αναδείξει το γεγονός ότι η σωστή συνεργασία προάγει την ανάπτυξη και αποτελεί προϋπόθεση γι αυτήν. Το Ελληνικό Μάρκετινγκ βρίσκεται ψηλά, το αποδεικνύει καθημερινά και εμείς ως στελέχη που εργαζόμαστε σ αυτήν τη λειτουργία έχουμε υποχρέωση να αναδείξουμε τη δουλειά μας. Ο συγκεκριμένος θεσμός, μας δίνει μια σπουδαία ευκαιρία. Πρέπει όλοι να δηλώσουμε ΠΑΡΩΝ στα Marketing Excellence Awards. Η Οργανωτική Επιτροπή των Marketing Excellence Awards 2017 είναι: Πρόεδρος, Μαρίνα Καραστεργίου, Γενική ιευθύντρια, Sprint Integrated Marketing Communications Αντιπρόεδρος Ε ΕΙΜ και Μέλη, Κατερίνα Νικολάου, Founder, Blueseize Γενική Γραμματέας Ε ΕΙΜ, Νίκος Ματθαίος, Σύμβουλος ιοίκησης ιεύθυνσης Marketing και Επικοινωνίας Ομίλου, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος Μέλος Ε ΕΙΜ, Βαγγέλης Παπαλιός, Εκδότης, Direction Business Network, Μέλος Ε ΕΙΜ και Νέστος Σαράφογλου, Marketing Director, Vitex Μέλος ΕΙΜ.

38 Με την Τελετή Απονομής, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 23 Μαρτίου στην Αίγλη Ζαππείου, κορυφώθηκε η τέταρτη διοργάνωση των Corporate Affairs Excellence Awards, την παρουσίαση των οποίων έκαναν οι δημοσιογράφοι, Σταμάτης Ζαχαρός και Νεκτάριος Νώτης και η Κατερίνα Γκαγκάκη. Τα Βραβεία αυτά προκηρύσσονται από το 2012 από τον Τομέα Εταιρικών Υποθέσεων (ΤΕΥΠ) της ΕΕΔΕ, σε μια προσπάθεια ενθάρρυνσης και έμπρακτης στήριξης σε διαρκή βάση όλων όσοι απασχολούνται και δραστηριοποιούνται στο χώρο των Εταιρικών Υποθέσεων, οριοθετώντας το πλαίσιο μέσω του οποίου εντοπίζονται, αναδεικνύονται, δημοσιοποιούνται και επιβραβεύονται επιτυχημένες πρακτικές, εργαλεία και εφαρμογές, οι οποίες προσθέτουν αξία στη λειτουργία και στα αποτελέσματα των επιχειρήσεων και αποτελούν πρακτικές προς μίμηση στη λειτουργία Εταιρικών Υποθέσεων στην Ελλάδα. Οι υποψηφιότητες για τα Corporate Affairs Excellence Awards αφορούσαν δράσεις που διενεργήθηκαν και ολοκληρώθηκαν, είτε πλήρως είτε πιλοτικά, από 1ης Ιανουαρίου μέχρι 31 Δεκεμβρίου του Οι κατηγορίες στις οποίες διαγωνίσθηκαν και τα βραβεία που απέσπασαν οι επιχειρήσεις είναι οι ακόλουθες: Για την Εταιρική Επικοινωνία απονεμήθηκαν δύο βραβεία: στον Όμιλο OTE για τη δράση «Τεχνικοί υπηρεσιών COSMOTE: Οι άνθρωποι πίσω από την επικοινωνία μας» και στην Coca - Cola 3E για τη δράση «Η αλυσίδα αξίας που δημιουργούμε στην Ελλάδα. Τα βραβεία αυτής της κατηγορίας επιβραβεύουν καμπάνιες εταιρικής/κλαδικής επικοινωνίας για την προώθηση του εταιρικού οράματος ή του επιχειρηματικού ή κλαδικού σκοπού 38

39 άρθρο m Οι παρουσιαστές της Τελετής Απονομής και η Οργανωτική Επιτροπή των CAEA, από αριστερά, Σταμάτης Ζαχαρός, Κατερίνα Γκαγκάκη, Νεκτάριος Νότης, Νίνα Θεοδωρακοπούλου, Προϊσταμένη Τμήματος Δημοσίων Σχέσεων & Γραφείου Τύπου στη Διεύθυνση Marketing & Επικοινωνίας, Cyta Ελλάδος, Βένη Κλεονάκου, Account Director, Weber Shandwick, Ανθή Τροκούδη, Διευθύντρια Επικοινωνίας, Olympia Group, Δήμητρα Δασκαλάκη, Πρόεδρος Ο.Ε. CAEA, Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων, ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ Για τις Σχέσεις με τα ΜΜΕ βραβεύθηκε η ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ για τη δράση «Τα My Market στη νέα εποχή τους!». Το βραβείο αφορούσε πρόγραμμα ή σειενημερώνοντας και αφυπνίζοντας την κοινή γνώμη, ενδυναμώνοντας παράλληλα τη φήμη του οργανισμού ή και συμβάλλοντας στην επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων. Στην κατηγορία Εταιρία & Συμμέτοχοι βραβεύθηκε η ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ για τη δράση «Πρόγραμμα συμβολαιακής καλλιέργειας κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας». Το βραβείο της συγκεκριμένης κατηγορίας αφορά συνολικά προγράμματα που υποστηρίζουν την προσέκλυση, τον ανοικτό διάλογο ή την ενίσχυση σχέσεων με ένα, μερικά ή όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (συνεργάτες, καταναλωτές, τοπικές κοινότητες, ΜΚΟ κτλ.). Στην κατηγορία Εσωτερική Επικοινωνία απονεμήθηκε βραβείο στην GLAXOSMITHKLINE AEBE για τη δράση «Orange Day». Το βραβείο αυτής της κατηγορίας αφορά στην ανάπτυξη προγράμματος ή δράσης, εργαλείων, καμπάνιας για την προώθηση εταιρικών στόχων ή δράσεων στους εργαζόμενους, καθώς και την ενεργό συμμετοχή τους. Για την Έμμεση Επικοινωνία Προϊόντος βραβεύθηκαν δύο εταιρίες: η DIAGEO GREECE S.A. για τη δράση «Ωδή στη Λέσβο «Jonnie Walker» και η PUBLIC για τη δράση Public Moments Awards για επαγγελματίες & ερασιτέχνες φωτογράφους». Τα βραβεία αφορούν στην ανάπτυξη προγράμματος, δράσης, εκδήλωσης ή καμπάνιας για την προώθηση ενός προϊόντος. Για την κατηγορία Καλύτερη Χρήση των Social Media βραβεύθηκαν οι εταιρίες ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙ- ΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ για τη δράση «ATH Messenger: Υπηρεσία bot μέσω facebook messenger από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών» και AXA ΑΣΦΑ- ΛΙΣΤΙΚΗ για τη δράση «#AseTisVlakeies και δώσε στη ζωή την αξία που πρέπει». Τα βραβεία που απονεμήθηκαν στη συγκεκριμένη κατηγορία αφορούσαν καμπάνια που χρησιμοποίησε αποτελεσματικά τα social media για να ενημερώσει και επηρεάσει τα επιθυμητά κοινά στόχο, επιτυγχάνοντας τους στόχους που είχε θέσει ο οργανισμός. 39

40 ρά δράσεων που σχεδιάστηκαν για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των στελεχών των ΜΜΕ και να τους κινητοποιήσουν θετικά, ώστε με τη σειρά τους να συμβάλλουν στη διαμόρφωση θετικής γνώμης για μια υπηρεσία, προϊόν ή οργανισμό στο ευρύ κοινό. Για το Πρόγραμμα/Δράση ΕΚΕ βραβεύθηκαν οι ακόλουθες τέσσερις εταιρείες: η Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ για τη δράση «Ασφάλεια στο σπίτι: Εκπαίδευση μαθητών για την αποφυγή ατυχημάτων από εθελοντές-εργαζόμενους της ΤΙΤΑΝ Α.Ε.», η ΟΠΑΠ Α.Ε. για τη δράση «Ανακαίνιση Παιδιατρικών Νοσοκομείων από τον ΟΠΑΠ», η ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ΑΒΕΣ για τη δράση «Φροντίδα εν κινήσει - κινητή μονάδα καθαριότητας & υγιεινής για αστέγους» και η DIRECTION BUSINESS NETWORK για τη δράση «Humarketing: To marketing όπως θα έπρεπε. Ανθρώπινο». Τα βραβεία που απονέμονται στη συγκεκριμένη κατηγορία αφορούν σε δράσεις/προγράμματα που εντάσσονται σε μια γενική στρατηγική Εταιρικής Υπευθυνότητας (ή Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης) και σχετίζονται άρρηκτα με την ουσία που έχει αναγνωρίσει/καταγράψει η εταιρία (δηλ. τη συσχέτιση της σημασίας του συγκεκριμένου θέματος τόσο για τις ανάγκες της εταιρείας core business όσο και τις προσδοκίες των επιμέρους ομάδων συμμετόχων που επηρεάζονται). Με αυτό το βραβείο, το ΤΕΥΠ επιθυμεί να επιβραβεύει εκείνα τα προγράμματα ΕΚΕ που έχουν πραγματικό και μετρήσιμο όφελος για τη βιωσιμότητα της εταιρίας. Για τη Δράση/Πρόγραμμα Χαμηλού Κόστους που αφορούσε καμπάνια που αναπτύχθηκε για την επίτευξη σημαντικών επιχειρησιακών στόχων με κόστος χαμηλότερο από ευρώ, βραβεύθηκαν οι εταιρίες MICROSOFT HELLAS για τη δράση «Women in technology-makewhatsnext» και NESTLE HELLAS για τη δράση «Corporate Affairs Bulletins». Για τη Διευρυμένη ή πολυκαναλική εταιρική επικοινωνία βραβεύτηκαν δύο εταιρίες: η ΕΛΑΙΣ - UNILEVER HELLAS για τη δράση «Καθαροί ζούμε στο σχολείο» και η SAMSUNG για τη δράση «Samsung #gnorisetous». Στην Λόλα Νταϊφά απονεμήθηκε τιμητική διάκριση για την συνολική συνεισφορά της στον τομέα Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης από τον Πρόεδρο του ΔΣ της ΕΕΔΕ, Κωνσταντίνο Λαμπρινόπουλο και τον πρόεδρο της ΔΕ του ΤΕΥΠ, Βασίλη Λώλα. Ειδικές Διακρίσεις απονεμήθηκαν για την Καλύτερη Χρήση Δεικτών Επίδοσης (KPIs) στις ακόλουθες εταιρείες: ΔΙ- ΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ για τη δράση «ATH Messenger: Υπηρεσία bot μέσω facebook messenger από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών». Και 3Μ HELLAS ΜΕΠΕ για Ο πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΕΥΠ, Βασίλης Λώλας, καλωσορίζει τους παρισταμένους στην Τελετή Απονομής των CAEA Η πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής των CAEA, Δήμητρα Δασκαλάκη και οι πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΕΥΠ, Βασίλης Λώλας Οι παρουσιαστές της βραδιάς, Κατερίνα Γκαγκάκη, Νεκτάριος Νώτης και Σταμάτης Ζαχαρός, που διάνθισαν με το γνωστό τους χιούμορ και τη ζωντάνια που διακρίνει κάθε τους δραστηριότητα, τις απονομές των βραβείων τη δράση «Η επιστήμη της 3Μ εφαρμοσμένη στη ζωή μας - Integrated Awareness Video Campaign στο facebook». Επίσης, Ειδικές Διακρίσεις για την Καινοτομία στην Επικοινωνία απονεμήθηκαν σε δύο νικητές και συγκεκριμένα: στην ABBVIE PHARMACEUTICALS S.A. για τη δράση «Μια πιο καθαρή ματιά στη Ραγοειδίτιδα» και ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ για τη δράση «Living Data Day». Οι συγκεκριμένες διακρίσεις αναγνωρίζουν την καινοτομία στις δράσεις επικοινωνίας, με τρόπο ώστε το βραβευόμενο πρόγραμμα να λειτουργεί ως υπόδειγμα στην αγορά και να εισάγει νέα τεχνογνωσία. Τέλος, απονεμήθηκαν τρεις Ειδικές Διακρίσεις στην κατηγορία «Έρευνα και Προγραμματισμός». 40

41 m Βραβεύθηκαν η Sunlight Recycling για τη δράση «Green Mission», η WIND HELLAS ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΕΒΕ για τη δράση «Το μυστικό της Ανάφης» και η LAMDA DEVELOPMENT για τη δράση «Επικοινωνιακή καμπάνια ενημέρωσης για το project ΕΛΛΗΝΙΚΟ». Χορηγοί της διοργάνωσης ήταν οι: ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε., ΟΠΑΠ Α.Ε., Παπαστράτος ΑΒΕΣ, CNN Greece, Η Ναυτεμπορική, naftemporiki.gr, Πρώτο Θέμα, Υποστηρικτές: Nestlé Ελλάς, Β.Σ. Καρούλιας, Nespresso Business Solutions, Polaroid, Goody s. Χορηγός Δημιουργικού και Επικοινωνίας: Weber Shandwick. Χορηγοί Επικοινωνίας: Adbusiness, CSR Review, HR Review, Daily Fax, Manager, Marketing Week, Retail Business. Χορηγοί Διαδικτυακής Επικοινωνίας: advertising.gr, BusinessNews.gr, CSRnews.gr. Τηλεοπτικός Χορηγός: SBC TV. ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΒΡΑΒΕΥΣΗ Η Δ.Ε. του ΤΕΥΠ αποφάσισε να βραβεύσει τιμητικά την κ. Λώλα Νταϊφά, Διευθύντρια Γραφείου Τύπου & Επικοινωνίας του Star Channel (1999 σήμερα), Διευθύντρια Γραφείου Τύπου & Επικοινωνίας του Αnt1 ( ) και διευθύντρια Σπουδών της Σχολής Δημοσίων Σχέσεων του Αnt1, Δημόσιες Σχέσεις της ΠΑΕ Ολυμπιακός ( ), συλλέκτης, συγγραφέας, εμπνεύστρια και διοργανώτρια σειράς ανθρωπιστικών αποστολών και δράσεων σε περιοχές της Ελλάδας και πρώην μέλος Δ.Σ. του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Ο πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΔΕ Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος (αριστερά) και ο πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΕΥΠ Βασίλης Λώλας, βραβεύουν έναν σημαντικό άνθρωπο και επαγγελματία, που νοιάζεται για το συνάνθρωπο, μια κυρία που το όνομά της είναι συνώνυμο με την επικοινωνία και τις δημόσιες σχέσεις, τη Λώλα Νταϊφά. 41

42 ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Το βραβείο αυτό αναγνωρίζει προγράμματα εταιρικής/κλαδικής επικοινωνίας για την προώθηση του εταιρικού οράματος ή του επιχειρηματικού ή κλαδικού σκοπού μέσω ισχυρού/αποτελεσματικού storytelling, ενημερώνοντας παράλληλα και αφυπνίζοντας την κοινή γνώμη, ενδυναμώνοντας τη φήμη του οργανισμού ή και συμβάλλοντας στην επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων. Όμιλος ΟΤΕ για τη δράση «Τεχνικοί υπηρεσιών COSMOTE: Οι άνθρωποι πίσω από την επικοινωνία μας» Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΕΔΕ, Κώστας Κανακάρης, Υποδιευθυντής Σχέσεων με ΜΜΕ και Κωνσταντίνος Πολυχρονιάδης από το Τμήμα Σχέσεων με ΜΜΕ Oμίλου ΟΤΕ Μέσα από την καμπάνια «Τεχνικοί υπηρεσιών COSMOTE: Οι άνθρωποι πίσω από την επικοινωνία μας», ο Όμιλος ΟΤΕ «άνοιξε τις πόρτες» στους πελάτες του, παρουσιάζοντας τις λειτουργίες μιας σύγχρονης εταιρείας τηλεπικοινωνιών. Πρόκειται για μια ολοκληρωμένη σειρά σύντομων videos, η οποία, μέσα από 10 επεισόδια, παρουσιάζει τις δυσκολίες και την πολυπλοκότητα του έργου των τεχνικών υπηρεσιών COSMOTE, την τεχνογνωσία που χρειάζεται και την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση που απαιτείται. Τα videos εστιάζουν στον άνθρωπο και τονίζουν την καθοριστική συμβολή των τεχνικών, στην εμπειρία και εξυπηρέτηση του πελάτη.τι είναι η VDSL και τα δίκτυα νέας γενιάς; Πώς φτιάχνεται μια καλωδιακή βλάβη και πόσος χρόνος απαιτείται; Πώς επηρεάζει ο καιρός τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα; Πώς φτάνουν οι υπηρεσίες τηλεφωνίας και internet στα ελληνικά νησιά; Πώς είναι μια οπτική ίνα; Όλα αυτά και πολλά ακόμη μπορούν να ανακαλύψουν, μέσα από εντυπωσιακές εικόνες, όλοι όσοι απολαμβάνουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες COSMOTE, αλλά δεν γνωρίζουν την καθημερινή «μάχη» των τεχνικών, για να δημιουργούν, να συντηρούν και να επιδιορθώνουν τα καλύτερα και πιο προηγμένα δίκτυα τηλεφωνίας, που διαθέτει ο Όμιλος ΟΤΕ.Ολόκληρη η βραβευμένη καμπάνια είναι διαθέσιμη στο κανάλι της COSMOTE στο Youtube. COCA COLA - ΤΡΙΑ ΕΨΙΛΟΝ για τη δράση «Η αλυσίδα αξίας που δημιουργούμε στην Ελλάδα» Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, Πρόεδρος Δ.Σ. ΕΕΔΕ, Βάλια Βανέζη, Corporate Relations Manager Coca- Cola 3E Μέσα από την κοινή δραστηριότητα του Συστήματος της Coca-Cola στην Ελλάδα (Coca-Cola Τρία Έψιλον και The Coca-Cola Company), δημιουργείται μια σημαντική αλυσίδα αξίας, με κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο, που διαχρονικά διαμορφώνει το αποτύπωμά τους στην Ελλάδα. Προκύπτει από την τοπική παραγωγή, τη συνεργασία με πάνω από παραγωγούς και προμηθευτές, καθώς και μέσα από τη διάθεση των προϊόντων σε περισσότερα από τελικά σημεία πώλησης, δημιουργώντας έτσι πολλαπλασιαστικό όφελος και στήριξη στην απασχόληση και ανάπτυξη της χώρας. Η συμβολή δύο μεγάλων εταιρειών, αποτυπώθηκε στη μελέτη κοινωνικο-οικονομικού αποτυπώματος που εκπονήθηκε από τον καθηγητή Ethan Kapstein και την ανεξάρτητη συμβουλευτική εταιρεία Steward Redqueen, ακολουθώντας το βραβευμένο με Νομπέλ μοντέλο «εισρο- 42

43 m ών-εκροών». Συνοπτικά, σύμφωνα με τη μελέτη, αυτή η αλυσίδα αξίας, δημιουργεί μία προστιθέμενη αξία που φτάνει τα 924 εκατ. και ισοδυναμεί με το 0,5% του ΑΕΠ και το 1% των φορολογικών εσόδων του κράτους. Συνολικά, το Σύστημα της Coca Cola στην Ελλάδα καλύπτει το 0,6% του συνολικού δείκτη απασχόλησης της χώρας με άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, που υποστηρίζουν το εισόδημα περίπου ανθρώπων, συμβάλλοντας σημαντικά στην οικονομία. Η συνολική επικοινωνία της μελέτης για τη συμβολή των εταιρειών στην οικονομία και απασχόληση της χώρας, τιμήθηκε πρόσφατα με το βραβείο «Εταιρικής Επικοινωνίας» στα Corporate Affairs ExcellenceAwards της ΕΕΔΕ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΟΙ Συνολικό πρόγραμμα που υποστηρίζει την προσέκλυση, τον ανοικτό διάλογο ή ενίσχυση σχέσεων με ένα, μερικά ή όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη (συνεργάτες, καταναλωτές, τοπικές κοινότητες, ΜΚΟ κ.λπ). Προϋποθέτει ολοκληρωμένη χαρτογράφηση συμμετόχων (Stakeholder mapping). ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε. για τη δράση «Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας» Μαρία Ηλιοπούλου, Corporate Communication manager, ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ Α.Ε. και Βασίλης Λώλας, Πρόεδρος Δ.Ε. Τομέα Εταιρικών Υποθέσεων ΕΕΔΕ Το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας εγκαινιάστηκε το 2008 και είναι το πρώτο και μεγαλύτερο πρόγραμμα του είδους του στην Ελλάδα. Μέσα από τη συνεργασία με αγρότες σε 19 νομούς, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία καλύπτει το 100% των αναγκών παραγωγής των προϊόντων της από ελληνικό κριθάρι. Ακολουθείται, έτσι, μια καθαρά «ελληνική διαδρομή» παραγωγής, που ξεκινά από την καλλιέργεια κριθαριού, για να καταλήξει στα ποτήρια των καταναλωτών. Μέσω του βραβευμένου προγράμματος συμβολαιακής καλλιέργειας, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία στηρίζει εμπράκτως τη βιώσιμη ανάπτυξη του εγχώριου αγροτικού τομέα. Η εταιρεία απορροφά το σύνολο της ετήσιας παραγωγής των συνεργατών της, που ανέρχεται σε περίπου τόνους βυνοποιήσιμου κριθαριού ετησίως, σε εγγυημένη τιμή. Έτσι, οι παραγωγοί που είναι ενταγμένοι στο πρόγραμμα εξασφαλίζουν σταθερό εισόδημα, αλλά και τεχνική υποστήριξη καθ όλη τη διάρκεια του έτους για τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των καλλιεργειών τους. Στο πλαίσιο του προγράμματος, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία συνεργάζεται με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την ανάπτυξη νέων ποικιλιών κριθαριού που είναι αποδοτικότερες στις ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες. Σήμερα λειτουργούν πέντε πειραματικοί αγροί, στους οποίους έχουν δοκιμαστεί συνολικά 54 ποικιλίες κριθαριού και 17 από αυτές έχουν μπει στην παραγωγή. Παράλληλα, μαζί με την Αμερικανική Γεωργική Σχολή, 100 αγρότες εκπαιδεύονται κάθε χρόνο σε νέες τεχνικές καλλιέργειας.βάσει της Μελέτης Οικονομικού και Κοινωνικού Αντικτύπου της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας της εταιρείας έχει δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για την εγχώρια αγροτική παραγωγή και τους συνεργαζόμενους κλάδους που ανέρχεται στα 60 εκατομμύρια ευρώ, ενώ υπολογίζεται πως έχει συμβάλει στη δημιουργία 830 νέων θέσεων εργασίας, κυρίως στον πρωτογενή τομέα. 43

44 ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Ανάπτυξη προγράμματος ή δράσης, εργαλείων, καμπάνιας για την προώθηση εταιρικών στόχων ή δράσεων στους εργαζομένους καθώς και την ενεργή συμμετοχή τους. GLAXOSMITHKLINE ΑΕΒE για τη δράση «Orange Day» Έλλη Κοκολιού, Account Manager, V+O Communications, Άρης Μοίρας, Communications Specialist, GSK Greece, Κατερίνα Σιπητάνου, Director, V+O Communications, Βασιλεία Παπαγιαννοπούλου, Government Affairs & MarketAccess Director, Glaxosmithkline Greece και Αντώνης Γκορτζής, Πρόεδρος Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής Η GSK ενθαρρύνει με κάθε μέσο την εθελοντική δράση και παρέχει όλα τα απαραίτητα μέσα για την υλοποίηση των δράσεων αυτών στους υπαλλήλους της. Η Ημέρα Εθελοντισμού Orange Day παρέχει την επιλογή στους υπαλλήλους της GSK να λάβουν μια ημέρα άδεια από τις εργασιακές τους υποχρεώσεις και να παράσχουν εθελοντική δράση, με στόχο να αναδειχθεί ο έμπρακτος αντίκτυπος της εθελοντικής εργασίας και προσφοράς στους συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε ανάγκη. Το Orange Day 2016, έγινε σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Παιδικά Χωριά SOS μια ΜΚΟ, η οποία έχει αφιερώσει τη δράση της στις ευάλωτες ομάδες και ιδιαίτερα στα παιδιά. Στη δομή προσφύγων του Ελαιώνα, την οποία διαχειρίζεται ο Δήμος Αθηναίων, τα Παιδικά Χωριά SOS έχουν αναλάβει ειδικά προγράμματα για τα παιδιά των προσφύγων και τις ευάλωτες ομάδες που ζουν εκεί (γυναίκες, μονογονεϊκές οικογένειες, ορφανά). Στις 15/12/16, οι συμμετέχοντες υπάλληλοι της GSK χωρίστηκαν σε 4 ομάδες των 20 υπαλλήλων και έφτασαν στον προσφυγικό καταυλισμό του Ελαιώνα, κατόπιν συνεννόησης με τα Παιδικά Χωριά SOS. Εκεί ανέλαβαν τις εργασίες ανακαίνισης και εξοπλισμού 2 νηπιαγωγείων, του σχολείου και της Κοινωνικής Υπηρεσίας του καταυλισμού προσφύγων του Ελαιώνα. Οι εργασίες περιελάμβαναν τον καθαρισμό των χώρων από τα παλιά αντικείμενα, το βάψιμο των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων, την αντικατάσταση του πατώματος σε σημεία που είχε φθαρεί, εργασίες στεγάνωσης των οικίσκων και τη συναρμολόγηση και τοποθέτηση των επίπλων και των σχετικών αναλώσιμων. Η δράση περιελάμβανε επίσης, και τη συγκέντρωση ειδών ρουχισμού, παιχνίδια, είδη γραφείου και οικιακού εξοπλισμού, για τις οικογένειες των προσφύγων και τις ανάγκες του Ελαιώνα. Οι 4 ομάδες της GSK, κατάφεραν να μεταμορφώσουν κυριολεκτικά τους 4 οικίσκους, καθώς έδωσαν χρώμα και εξόπλισαν πλήρως τους χώρους. Πλέον, η Κοινωνική Υπηρεσία έχει έναν φωτεινό κ άρτια εξοπλισμένο χώρο, τα παιδιά στο σχολείο έχουν καινούρια θρανία, καρέκλες, πίνακα, τα 2 νηπιαγωγεία είναι πιο χαρούμενα και φωτεινά με παιχνίδια για τα παιδιά. Αποτελέσματα δράσης: Με την ημέρα εθελοντικής εργασίας Orange Day GSK, καταφέραμε να βελτιώσουμε δραστικά τις συνθήκες διαβίωσης και τη ποιότητα ζωής των παιδιών που ζουν στο κέντρο του Ελαιώνα. Με τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν, βάλαμε μια «πινελιά» αισιοδοξίας στην καθημερινότητα τους, μέσα από την ανακατασκευή και αναδιαμόρφωση των χώρων που τα παιδιά περνούν τις περισσότερες ώρες του χρόνου τους. Η δημιουργία χώρων, οι οποίοι παρέχουν καθημερινή αφορμή για παιχνίδι, εκπαίδευση και ευχάριστες στιγμές με πολλά παιδικά χαμόγελα, είναι για εμάς, η μεγαλύτερη ηθική ανταμοιβή, Επιπλέον, η δράση μας στο πλαίσιο της ημέρας εθελοντικής εργασίας Orange Day συνέβαλε καταλυτικά στη δημιουργία και σύσφιξη σχέσεων ανάμεσα σε συναδέλφους διαφορετικών τμημάτων, αλλά και στην ανάδειξη δεξιοτήτων και ταλέντων που οι περισσότεροι από εμάς δεν γνώριζαν ότι κατέχουν! 44

45 m ΕΜΜΕΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ/ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ Ανάπτυξη προγράμματος, δράσης, εκδήλωσης ή καμπάνιας για την προώθηση μιας υπηρεσίας ή ενός προϊόντος. DIAGEO GREECE S.A. για τη δράση «Ωδή στη Λέσβο «JOHNNIE WALKER» Μαρία Μόσχου, Innovation Commercialisation Manager Greece, Diageo Hellas, Νίκος Μπιλίρης, (τότε) Α Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΕΕΔΕ Ωδή στη Λέσβο Η εμψυχωτική ιστορία των νησιωτών που στάθηκαν στην πρώτη γραμμή της προσφυγικής κρίσης Στην καρδιά της προσφυγικής κρίσης, οι κάτοικοι της Λέσβου έδειξαν τη διαφορά που οι πράξεις αλληλεγγύης μπορούν να έχουν σε μια ανθρωπιστική κρίση. Με αυταπάρνηση, δύναμη, θέληση και αγάπη, βοήθησαν χιλιάδες πρόσφυγες που βρήκαν καταφύγιο στο νησί τους. Οι πράξεις τους αποτελούν έμπνευση για όλους εμάς και αποτυπώνονται στην «Ωδή στη Λέσβο». Η Ωδή στη Λέσβο είναι ένα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους το οποίο αφηγείται την ιστορία των νησιωτών, μερικοί εκ των οποίων, όπως ο Στρατής Βαλαμιός, ο συνάδελφός του Θανάσης Μαρμαρινός και η 85χρονη Αιμιλία Καμβύση, προτάθηκαν για το Νόμπελ Ειρήνης χάρη στην χωρίς συμβιβασμούς φιλανθρωπία που επέδειξαν. Η μικρού μήκους ταινία, διαθέσιμη διαδικτυακά μέσω του YouTube, έχει περισσότερες από 20 εκατομμύρια προβολές από κάθε σημείο της γης. Πρόκειται για το δημοφιλέστερο ποτέ βίντεο της εταιρείας σε παγκόσμια κλίμακα, το οποίο ανέδειξε σε όλο τον κόσμο μια λιγότερο προβεβλημένη πλευρά της μεταναστευτικής κρίσης στην Ελλάδα καθώς και την απαράμιλλη ομορφιά του νησιού της Λέσβου. Η ταινία δημιουργήθηκε με την υποστήριξη του Johnnie Walker, στο πλαίσιο του προγράμματος «Storyline», μέσω του οποίου φωτίζονται πραγματικές ιστορίες από ολόκληρο τον κόσμο. PUBLIC για τη δράση «Public Moments Awards για επαγγελματιες και ερασιτέχνες φωτογράφους» Ελισάβετ Πηλού, Event Planner, Public, Νίκος Μπιλίρης, (τότε) Α Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΕΕΔΕ Μέσα από μία απλή διαδικασία και χρησιμοποιώντας την αγαπημένη τους συσκευή, όλοι μπορούσαν να λάβουν μέρος και να ανεβάσουν φωτογραφίες ή βίντεο στο microsite Για το Project τα Public συνεργάστηκαν με την JNL+ ενώ υποστηρικτές- χορηγοί ήταν οι: Samsung, Parrot, GoPro, Canon. Γιορτάζοντας την πιο ωραία και χαρούμενη μέρα της εβδομάδας, την Κυριακή, τα Public έδωσαν στο κοινό την ευκαιρία να απαθανατίσει υπέροχες στιγμές και να αναδείξει το ταλέντο του. Οι θεματικές ενότητες ήταν 3: Πόλη, Φύση, Άνθρωποι. Γνωστοί και διακεκριμένοι φωτογράφοι και βιντεογράφοι ανέδειξαν τα καλύτερα έργα. Στην κριτική επιτροπή του διαγωνισμού συμμετείχαν οι: Γιάννης Μπεχράκης, Ειρήνη Βουρλούμη, Τζίμι Δροσινός, Αριστείδης Κοντογιώργης Θοδωρής Μάρκου, Γιώργος Φρέντζος. Η διαδικασία συμμετοχής ήταν απλή: Μπαίνεις στο Αν είσαι καθημερινός χρήστης επιλέγεις την κατηγορία Είναι το χόμπι μου και ανεβάζεις φωτογραφίες ή βίντεο, από smartphone ή φωτογραφική μηχανή για φωτογραφίες, και action cam ή drone για video. Εάν είσαι επαγγελματίας επιλέγεις την κατηγορία Είμαι επαγγελματίας και ανεβάζεις φωτογραφίες από φωτογραφική μηχανή. Στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού, τα έργα των συμμετεχόντων τέθηκαν σε ψηφοφορία του κοινού αλλά και της επιτροπής για να αναδειχτούν οι μεγάλοι νικητές! Είκοσι νικητές κέρδισαν χρηματικά έπαθλα, δωροεπιταγές Public (αξίας ευρώ) και προβολή του έργου τους στη Φωτογραφική Έκθεση που διοργάνωσαν τα Public. 45

46 ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ SOCIAL MEDIA Μια καμπάνια που χρησιμοποίησε αποτελεσματικά τα social Media για να ενημερώσει και επηρεάσει τα επιθυμητά κοινά στόχο, πετυχαίνοντας τους στόχους που είχε θέσει το προϊόν/ υπηρεσία/ οργανισμός. ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ για τη δράση «ATH Messenger: Υπηρεσία bot μέσω facebook messenger από τον ΔΑΑ» Νίκος Βασιλείου, Μέλος ΔΣ ΕΕΔΕ, Γιώργος Δημητριάδης, Διευθυντής Μονάδας Πληροφοριακών Συστημάτων & Τηλεπικοινωνιών Οι ραγδαίες και συνεχείς εξελίξεις στην τεχνολογία οδηγούν τον καταναλωτή σε νέες συνήθειες και συμπεριφορές, οι οποίες, με τη σειρά τους, διαμορφώνουν ένα εντελώς νέο και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, τόσο σε επίπεδο επικοινωνίας με τα διαφορετικά «κοινά» όσο και ως προς το μοντέλο του επιχειρείν. Στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών έχουμε αντιληφθεί ότι η εγρήγορση, η άμεση ανταπόκριση και η συνεχής προσαρμογή είναι απαραίτητες προϋποθέσεις βιωσιμότητας. Αποτελεί λοιπόν στρατηγική επιλογή μας η ψηφιοποίηση τόσο των εσωτερικών επιχειρησιακών εργασιών μας όσο και εκείνων που βελτιώνουν την εμπειρία του πελάτη, ταξιδιώτη, επισκέπτη αλλά και του στρατηγικού συνεργάτη μας. Στο πλαίσιο της υλοποίησης της στρατηγικής μας, τον Αύγουστο του 2016, πρώτοι σε διεθνές επίπεδο, υλοποιήσαμε το νέο «έξυπνο πρόγραμμα», ATH Messenger bot, στο Facebook. Με την υπηρεσία μας ATH Messenger εξυπηρετούμε τους πελάτες μας, μέσα από το κανάλι στο οποίο ήδη βρίσκονται. Ο χρήστης, χρησιμοποιώντας το Facebook Messenger, ξεκινά τη συζήτηση μαζί μας και μπορεί να αναζητήσει: πληροφορίες για την πτήση του και να ενεργοποιήσει τη δυνατότητά του να λαμβάνει ενημερώσεις σε όλα τα στάδια ενημέρωση για προσφορές στα καταστήματα μας ή/και να ενεργοποιήσει τη δυνατότητα να λαμβάνει τακτικά τη σχετική πληροφορία Η υπηρεσία μας Facebook Messenger είναι ήδη διαθέσιμη και μέσω Twitter και σύντομα θα είναι και μέσω Viber, με στόχο την εξυπηρέτηση των κοινών μας από το κανάλι της επιλογής τους. ΑΧΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ για τη δράση «#AseTisVlakeies και δώσε στη ζωή την αξία που πρέπει» Σταμάτης Ζαχαρός, Νίκος Πασχαλίδης, Account Director, Asset Ogilvy, Νίκος Βασιλείου, Μέλος ΔΣ ΕΕΔΕ, Μαίρη Χάλαρη, Senior Account Director, Asset OgilvyPyblic Relations, Εμμανουέλα Παλαμάρη, Διεύθυνση Επικοινωνίας, ΑΧΑ Ασφαλιστική, Μπάμπης Αναστασιάδης, Διευθυντής Προϊόντων, Marketing και Επικοινωνίας, μέλος Εκτελεστικής Επιτροπής, ΑΧΑ Ασφαλιστική και Λένα Πλαϊτη, Διευθύντρια Επικοινωνίας της AXA Ασφαλιστικής Στην ΑΧΑ επιλέγουμε να προσφέρουμε στην κοινωνία αξιοποιώντας τη γνώση μας και τοποθετούμε την πρόληψη που συνδέεται με την υγεία, την οδήγηση και την κατοικία στο επίκεντρο της λειτουργίας μας. Γνωρίζοντας πόσο δύσκολο είναι να αλλάξουμε στάση σε θέματα που στοιχίζουν ανθρώπινες ζωές, αξιοποιήσαμε τη δύναμη των social media και την ευθύτητα που κρύβουν οι καθημερινοί μας διάλογοι για να κάνουμε το μήνυμά μας πιο ηχηρό. Μήνυμά μας το «Άσε τις Βλακείες» και όχημά μας ένα εικονικό eshop που τις πουλάει, θυμίζοντάς μας πόσα λάθη κάνουμε όλοι, ξεχνώντας πόσο ακριβά μπορεί να στοιχίσουν σε εμάς, σε όσους αγαπάμε, στους γύρω μας. 46

47 m Επιλέξαμε να βασίσουμε την επικοινωνίας μας στο χιούμορ, θεωρώντας το πιο δυνατό σύμμαχο από την κινδυνολογία. Με αυτόν τον τρόπο, μια τολμηρή καμπάνια πρόληψης είχε απήχηση σε unique Facebook users, παρακίνησε unique visitors και πέτυχε shares του μηνύματός της, διασφαλίζοντας την απόλυτη επιστημονική ορθότητα του περιεχομένου της. ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΜΜΕ Πρόγραμμα ή σειρά δράσεων που σχεδιάστηκαν για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των στελεχών των ΜΜΕ και να τους κινητοποιήσουν θετικά, ώστε με τη σειρά τους να συμβάλλουν στη διαμόρφωση θετικής γνώμης για μια υπηρεσία, προϊόν ή οργανισμό στο ευρύ κοινό. ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ για τη δράση «Tα My market στη νέα εποχή τους!» Χρήστος Δόγας, Διευθυντής Εφημερίδας «Η Ναυτεμπορική», Μαριάννα Παπαδοπούλου, Γενική Διευθύντρια Marketing & Επικοινωνίας ΜΕΤΡΟ ΑΕΒΕ Με σημείο αναφοράς της εξαγοράς της αλυσίδας Βερόπουλος από τη METRO AEBE το Φεβρουάριο του 2016, η METRO υλοποίησε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επικοινωνίας προκειμένου να ενισχύσει την εταιρική της ταυτότητα μέσω της εξωστρέφειας, αλλά και να μπορεί να επικοινωνεί προς κάθε κατεύθυνση σημαντικά ζητήματα που την αφορούν. Γνωρίζοντας τη σημασία της διατήρησης σχέσεων αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης με τα ΜΜΕ, η εταιρεία «έχτισε» μία άρτια διαδικασία ενημέρωσης όλων των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με τη νέα εποχή της, την απορρόφηση της Βερόπουλος, αλλά και τα σχέδια και το όραμά της για το μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό εφάρμοσε καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς ένα στρατηγικό πρόγραμμα επικοινωνίας με τα μέσα, διατηρώντας ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας με το σύνολο του Τύπου για όλα τα ζητήματα που την αφορούσαν. Παράλληλα, ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, εκτός από τις πληροφορίες που αφορούσαν αποκλειστικά την εταιρεία, δε δίσταζε να ανταποκρίνεται σε αιτήματα για θεσμικές τοποθετήσεις γύρω από την επικαιρότητα και ευρύτερα οικονομικά θέματα για την αγορά και το επιχειρείν. Αυτό, αποτέλεσε μια συνειδητή και ουσιαστική επιλογή της METRO AEBE για εξωστρέφεια και το θετικό αποτέλεσμα την αποζημίωσε σε όλα τα επίπεδα. Σήμερα, η εταιρεία συνεχίζει να διατηρεί στενή επαφή με τα ΜΜΕ, με στόχο την άρτια επικοινωνία των μηνυμάτων, των αξιών και των δράσεών της και με συνέπεια, σεβασμό και ευθύνη απέναντι στους μετόχους, τους καταναλωτές της και την κοινωνία. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ/ΔΡΑΣΗ ΕΚΕ Αφορά σε δράσεις / προγράμματα που εντάσσονται σε μια γενική στρατηγική Εταιρικής Υπευθυνότητας (ή Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης) τα οποία σχετίζονται άρρηκτα με την ουσιαστικότητα που έχει αναγνωρίσει / καταγράψει η εταιρεία (δηλ τη συσχέτιση της σημασίας του συγκεκριμένου θέματος τόσο για τις ανάγκες της εταιρείας core business όσο και τις προσδοκίες των διαφόρων ομάδων συμμετόχων που επηρεάζονται). Με αυτό το βραβείο, το ΤΕΥΠ επιθυμεί να αναγνωρίσει τα προγράμματα ΕΚΕ εκείνα που έχουν πραγματικό και μετρήσιμο όφελος για τη βιωσιμότητα της εταιρείας. 47

48 Α.Ε. ΤΣΙΜΕΝΤΩΝ ΤΙΤΑΝ για τη δράση «Ασφάλεια στο σπίτι: Εκπαίδευση μαθητών για την αποφυγή ατυχημάτων από Εθελοντές-Εργαζόμενους της ΤΙΤΑΝ Α.Ε.» Γιάννης Κοκκινόπουλος, Health & Safety Training & Audit Coordinator και Αριστόδημος Τσιλιβάκος, Τεχνικός Ασφαλείας Εργοστασίου Ελευσίνας, ΤΙΤΑΝ ΤΣΙΜΕ- ΝΤΩΝ Α.Ε., Δήμητρα Δασκαλάκη, Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής CAEA Με εφόδιο την υψηλή τεχνογνωσία και την εμπειρία σε θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία που είχαν ήδη αποκτήσει στο βιομηχανικό περιβάλλον, ο Τιτάνας και οι εργαζόμενοί του στην Ελλάδα ανέπτυξαν το πλαίσιο του προγράμματος ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης Ασφάλεια στο Σπίτι, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών στις οποίες δραστηριοποιείται η Εταιρία και με τις οποίες διατηρεί ισχυρούς δεσμούς. Σκοπός του είναι να καλλιεργήσει μία ευρύτερη «κουλτούρα ασφάλειας», να δημιουργήσει αντανακλαστικά από την παιδική ηλικία και να συμβάλει στην πρόληψη ατυχημάτων. Το πρόγραμμα Ασφάλεια στο Σπίτι, που με ιδιαίτερη φροντίδα και αγάπη έχουν σχεδιάσει και υλοποιούν οι εργαζόμενοι στον Τιτάνα, είναι το μοναδικό, ίσως, στην Ελλάδα που αφορά στην εκπαίδευση σε ευρύτερα θέματα υγείας και ασφάλειας και πρόληψης ατυχημάτων, τομείς άρρηκτα συνδεδεμένους με τη στρατηγική της Εταιρίας για βιώσιμη ανάπτυξη. Μέχρι σήμερα, έχει δημιουργηθεί ένα «δίχτυ ασφαλείας» για περισσότερα από παιδιά, σε 420 σχολεία από 15 νομούς της ελληνικής επικράτειας. Η διάκριση στα Corporate Affairs Excellence Awards αποτελεί ισχυρό κίνητρο για όλους τους εργαζόμενους-εθελοντές να συνεχίσουν με το ίδιο πάθος να μοιράζονται τη γνώση για την ασφαλέστερη διαβίωση των παιδιών και για να τα μετατρέψει μελλοντικά σε υπεύθυνους πολίτες. ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ΑΒΕΣ για τη δράση «Φροντίδα εν κινήσει - κινητή μονάδα καθαριότητας και υγιεινής για αστέγους» Σταμάτης Ζαχαρός, Παρουσιαστής, Χριστίνα Ακουρή, Διευθύντρια Επικοινωνίας, ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ΑΒΕΣ, Δήμητρα Δασκαλάκη, Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής CAEA «Φροντίδα εν κινήσει» είναι η 1η στην Ευρώπη και 3η σε παγκόσμιο επίπεδο κινητή μονάδα καθαριότητας και ατομικής υγιεινής αστέγων. Είναι μια πρωτοβουλία της Παπαστράτος, που έχει αναλάβει και το κόστος λειτουργίας για το πρώτο διάστημα, και της ΜΚΟ PRAKSIS, η οποία υλοποιεί τη δράση αυτή, που υποστηρίχθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και τον ΟΑΣΑ. Το λεωφορείο παραχώρησε και μετέτρεψε κατάλληλα ο ΟΣΥ στην τεχνική του βάση. Η κινητή μονάδα ανακουφίζει τους άστεγους συνανθρώπους μας μέσα από την παροχή υπηρεσιών ατομικής υγιεινής (ντουζιέρα, χημική τουαλέτα) και πρώτων βοηθειών με χώρο ιατρείου. Παράλληλα, κοινωνικοί λειτουργοί παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη στους αστέγους.το λεωφορείο σταθμεύει προς το παρόν στην πλατεία Κουμουνδούρου στο κέντρο της Αθήνας όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση ωφελούμενων. Στόχος είναι να επεκτείνει τις διαδρομές και να καλύπτει δέκα διαφορετικά σημεία της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας έτσι ώστε να ωφεληθούν περισσότεροι άστεγοι. Όταν θα είναι σε πλήρη λειτουργία, υπολογίζεται ότι οι επισκέψεις θα φτάσουν συνολικά στις το χρόνο. Η ΜΚΟ PRAKSIS έχει πλέον στη διάθεσή της ένα ουσιαστικό εργαλείο να προσεγγίζει και να ανακουφίζει όσους έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.«φροντίδα εν κινήσει» είναι η 1η στην Ευρώπη και 3η σε παγκόσμιο επίπεδο κινητή μονάδα καθαριότητας και ατομικής υγιεινής αστέγων. Είναι μια πρωτοβουλία της Παπαστράτος, 48

49 m που έχει αναλάβει και το κόστος λειτουργίας για το πρώτο διάστημα, και της ΜΚΟ PRAKSIS, η οποία υλοποιεί τη δράση αυτή, που υποστηρίχθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και τον ΟΑΣΑ. Το λεωφορείο παραχώρησε και μετέτρεψε κατάλληλα ο ΟΣΥ στην τεχνική του βάση. Η κινητή μονάδα ανακουφίζει τους άστεγους συνανθρώπους μας μέσα από την παροχή υπηρεσιών ατομικής υγιεινής (ντουζιέρα, χημική τουαλέτα) και πρώτων βοηθειών με χώρο ιατρείου. Παράλληλα, κοινωνικοί λειτουργοί παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη στους αστέγους.το λεωφορείο σταθμεύει προς το παρόν στην πλατεία Κουμουνδούρου στο κέντρο της Αθήνας όπου υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση ωφελούμενων. Στόχος είναι να επεκτείνει τις διαδρομές και να καλύπτει δέκα διαφορετικά σημεία της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας έτσι ώστε να ωφεληθούν περισσότεροι άστεγοι. Όταν θα είναι σε πλήρη λειτουργία, υπολογίζεται ότι οι επισκέψεις θα φτάσουν συνολικά στις το χρόνο. Η ΜΚΟ PRAKSIS έχει πλέον στη διάθεσή της ένα ουσιαστικό εργαλείο να προσεγγίζει και να ανακουφίζει όσους έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. DIRECTION BUSINESS NETWORK για τη δράση «HUMARKETING: Το Marketing όπως θα έπρεπε. Ανθρώπινο» Δημήτρης Μιχόπουλος, Managing Director, Weber Shandwick, Βαγγέλης Παπαλιός, Direction Business Network, Δήμητρα Δασκαλάκη, Πρόεδρος Οργανωτικής Επιτροπής CAEA Η Weber Shandwick σε συνεργασία με την Direction Business Network, σχεδίασε και υλοποίησε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επικοινωνίας που έμπλεκε το ανθρώπινο με το τεχνοκρατικό στοιχείο, με το όνομα «HUMARKETING: Το Marketing όπως θα έπρεπε. Ανθρώπινο.» Με βασικό σκοπό να ευαισθητοποιηθεί ο επιχειρηματικός κόσμος και να συγκεντρωθούν χρήματα για την κάλυψη των εξόδων θεραπείας του κ. Θοδωρή Τσεμπερούλη, επιφανούς στελέχους της αγοράς και πολύ αξιόλογου ανθρώπου, κρίθηκε απαραίτητο να σχεδιαστεί μία ενέργεια μια εσπερίδα κοινωνικού χαρακτήρα με επιφανείς ομιλητές από το χώρο των επιχειρήσεων, με κεντρικό θέμα κάτι που θα κέντριζε το ενδιαφέρον του κοινού. Σχεδιάστηκε η ταυτότητα και το σύνολο του επικοινωνιακού υλικού της Εσπερίδας, το οποίο περιλάμβανε τον σχεδιασμό λογοτύπου, καταχωρίσεων, web banners, newsletter, βίντεο προς τιμήν του Θοδωρή Τσεμπερούλη και του έργου του.η Εσπερίδα πραγματοποιήθηκε λοιπόν με τη στήριξη, για πρώτη φορά, 14 εκ των πιο σημαντικών θεσμικών φορέων και πάνω από 150 επιχειρήσεων της αγοράς, σε ιδιαίτερα συγκινησιακό κλίμα και παρευρέθηκαν για καλό σκοπό πάνω από 600 άτομα - στελέχη επιχειρήσεων, οι οποίοι τίμησαν τον κ. Θοδωρή Τσεμπερούλη και την οικογένειά του. Η συνδρομή τους ήταν καθοριστική μιας κι όλα τα έσοδα διατέθηκαν στο Κέντρο Αποθεραπείας - Αποκατάστασης «Φιλοκτήτης» για την κάλυψη των εξόδων θεραπείας του. Η μεγάλη προσέλευση και ανταπόκριση φανέρωσε τον ανθρώπινο χαρακτήρα της αγοράς, καθώς και τα αντανακλαστικά προσφοράς που διαθέτει. 49

50 ΔΡΑΣΗ/ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΑΜΗΛΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Μια καμπάνια ή ένα πρόγραμμα επικοινωνίας που αναπτύχθηκε για την επίτευξη σημαντικών επιχειρησιακών στόχων με κόστος χαμηλότερο από ευρώ. MICROSOFT HELLAS για τη δράση «Women in technology- MakeWhatsNext» Κατερίνα Γκαγκάκη, Παρουσιάστρια, Μάριος Ίσσαρης, Διευθυντής Marketing & Operations, Microsoft Hellas, Δημήτρης Βιδάκης, Μέλος Δ.Σ. ΕΕΔΕ Με στόχο την ενθάρρυνση των κοριτσιών να κάνουν το επόμενο βήμα και να επιλέξουν τις ευκαιρίες σταδιοδρομίας που τους προσφέρει ο συναρπαστικός κόσμος της τεχνολογίας, η Microsoft Hellas υλοποίησε την άνοιξη το 2016, μια ευρεία καμπάνια ενημέρωσης και κινητοποίησης. Αρχής γενομένης με την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και στο πλαίσιο της παγκόσμιας καμπάνιας της εταιρείας #MakeWhatsNext, η Microsoft Ελλάς πρόσφερε, σε συνεργασία με το δημοφιλές γυναικείο site, jenny.gr και το δίκτυο mentoring για γυναίκες, Women On Top, δέκα υποτροφίες mentoring από γυναίκες στελέχη της Microsoft, σε νέες γυναίκες που ενδιαφέρονται δραστηριοποιηθούν στο χώρο της τεχνολογίας. Περισσότερες από 1000 γυναίκες δήλωσαν ενδιαφέρον συμμετοχής στο τρίμηνο mentoring πρόγραμμα.ταυτόχρονα, δημιουργήσαμε ένα βίντεο με βασικούς χαρακτήρες πέντε γυναίκες, στελέχη στη Microsoft, μέσα από το οποίο επικοινώνησαν τις επαγγελματικές τους εμπειρίες και μοιράστηκαν τα προσωπικά τους βιώματα όντας σε έναν κλάδο που επί το πλείστον θεωρείται ανδροκρατούμενος. Στόχος αυτής της ενέργειας ήταν να υπογραμμίσει το γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν ίσα δικαιώματα στον κλάδο με τους άνδρες. Η καμπάνια κορυφώθηκε στις 9 Μάϊου, με την εκδήλωση «Girls in Technology {g} Tech». Σκοπός της εκδήλωσης ήταν να εμπνεύσει περισσότερες από 100 μαθήτριες ηλικίας από ετών να αποκτήσουν πιο δυναμικό και ηγετικό ρόλο στον κλάδο της τεχνολογίας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. NESTLE ΕΛΛΑΣ για τη δράση «Corporate Affairs Bulletins» Δημήτρης Βιδάκης, Μέλος Δ.Σ. ΕΕΔΕ, Αγγελική Παπαδοπούλου, Corporate Affairs Manager, Nestle Ελλάς Είναι η τέταρτη συνεχόμενη βράβευση της Nestlé Ελλάς στα Corporate Affairs Excellence Awards και έχει μία ιδιαίτερη βαρύτητα για τον κλάδο. Ένα από τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τον τομέα Εταιρικών Υποθέσεων είναι η επικοινωνία ευαίσθητων ή και δυσνόητων θεμάτων που μπορεί να επηρεάσουν τη φήμη μιας εταιρείας σε ένα ευρύτερο κοινό. Και παρόλο που τα εξωτερικά κοινά έχουν μεγάλη σημασία, ακόμη μεγαλύτερη έχει το πρωταρχικό κοινό των εργαζομένων σε μία επιχείρηση, των δικών της ανθρώπων με άλλα λόγια. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο στην Nestlé Ελλάς δημιουργήσαμε ένα απλό εργαλείο εσωτερικής επικοινωνίας των θεμάτων που άπτονται των Εταιρικών Υποθέσεων. Τα Corporate Affairs Bulletins είναι ένα ψηφιακό μέσο επικοινωνίας που με απλό και εύληπτο τρόπο αναπτύσσει ένα θέμα τη φορά. Η σύντομη δομή του περιλαμβάνει μία φωτογραφία, το συνολικό πλαίσιο του θέματος που πραγματεύ- 50

51 m εται και τη βασική θέση ή εξέλιξη που αποτελεί την αφορμή για την κυκλοφορία του στο εσωτερικό κοινό. Και είναι ακόμη πιο σημαντικό ότι η φετινή διάκριση στα Corporate Affairs Excellence Awards αφορά στην κατηγορία «Low Budget», καθώς πρόκειται για μία δράση μηδενικού κόστους, που αποδεικνύει ότι με λίγα μπορείς να κάνεις πολλά. ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΗ Ή ΠΟΛΥΚΑΝΑΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Το βραβείο αυτό αναγνωρίζει προγράμματα εταιρικής/κλαδικής επικοινωνίας για την προώθηση εταιρικού/επιχειρηματικού σκοπού, όπου η επιχείρηση συνδύασε περισσότερα από δύο διαφορετικά κανάλια επικοινωνίας, λόγω χάρη Corporate ή Brand Communications + Social Media / Corporate ή Brand Communications + Internal Communications. Με αυτό το βραβείο το ΤΕΥΠ επιθυμεί να αναγνωρίσει τα καθετοποιημένα προγράμματα επικοινωνίας που στοχεύουν σε διευρυμένα πολυκαναλικά αποτελέσματα. ΕΛΑΪΣ - UNILEVER HELLAS για τη δράση «Καθαροί Ζούμε στο Σχολείο» Διονύσης Τερζόπουλος, Εκπρόσωπος του τμήματος Αειφόρων Πρακτικών & Επικοινωνίας, ΕΛΑΙΣ- UNILEVER HELLAS, Δημήτρης Ρούλιας, Γενικός Γραμματέας Δ.Σ., ΕΔΕΕ Στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για την Αειφορία, η ΕΛΑΪΣ- Unilever Hellas πραγματοποιεί πολλαπλές δράσεις κοινωνικής ευθύνης τόσο σε εταιρικό όσο και σε επίπεδο μάρκας. Σε αυτό το πλαίσιο η Klinex όντας μια από τις πιο ιστορικές μάρκες της ΕΛΑΪΣ-Unilever Hellas, με παρουσία για πάνω από 65 χρόνια στην αγορά, ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2016 το πρόγραμμα «Καθαροί Ζούμε στο Σχολείο» με βασικό στόχο βελτίωση των συνθηκών υγιεινής ΚΑΙ στο χώρο των σχολείων καλύπτοντας τις ετήσιες ανάγκες σε καθαριστικά προϊόντα 150 δημόσιων δημοτικών σχολείων σε όλη την Ελλάδα. Τελικά το πρόγραμμα υπερκάλυψε τον αρχικό στόχο των 150 σχολείων καλύπτοντας τις ετήσιες ανάγκες σε καθαριστικά προϊόντα 200 δημόσιων δημοτικών σχολείων. ονομασία της δράσης «Καθαροί Ζούμε στο σχολείο» έχει διττή έννοια: Εμείς στην Κlinex καθαρίζουμε το σχολείο Tα παιδιά ζούνε σε ένα καθαρό σχολείο Η καινοτομία της πρωτοβουλίας «ΚΑΘΑΡΟΙ ΖΟΥΜΕ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ» έγκειται στο ότι διαφοροποιείται από μία κλασική «παραδοσιακή» κοινωνική προσφορά, όπως είναι μία απλή δωρεά προϊόντων, σε ένα ολοκληρωμένο, πλήρως δομημένο πρόγραμμα κοινωνικής ευθύνης που βασίζεται σε πρωτότυπα επιστημονικά στοιχεία, αναδεικνύει με στοιχεία τη σημασία που έχει η διατήρηση ενός καθαρού περιβάλλοντος στους χώρους των σχολείων και επενδύει στη βελτίωση συνθηκών υγιεινής με στόχους, όχι μόνο την υγεία, αλλά και την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη χιλιάδων μικρών μαθητών σε όλη την Ελλάδα.Η πρωτοβουλία κοινωνικής ευθύνης της Klinex απέκτησε ιδιαίτερη σημασία, καθώς μέσα από αυτή δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ώστε το σχολικό περιβάλλον μέσα στο οποίο μορφώνονται και αναπτύσσονται τα παιδιά να είναι καθαρό και ασφαλές, εξασφαλίζοντάς τους καλύτερες πιθανότητες να εξελιχθούν και να ευημερήσουν, διεκδικώντας ένα καλύτερο αύριο. 51

52 SAMSUNG για τη δράση «#gnorisetous» Χρήστος Καπέλλας, Παραολυμπιονίκης, Δημήτρης Ρούλιας, Γενικός Γραμματέας Δ.Σ. ΕΔΕΕ, Ειρήνη Βασιλείου, Marketing Communication Manager, Samsung, Αλκιβιάδης Σιαράβας, Account Director, Asset Ogilvy Public Relations, Δήμητρα Κοροκίδα, Παραολυμπιονίκης Στην Ελλάδα η Samsung Electronics Hellas ανακοίνωσε ότι είναι μέγας χορηγός της Ελληνικής Παραολυμπιακής Επιτροπής και της Ομάδας στους Παραολυμπιακούς Αγώνες Ρίο Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα για την καμπάνια «Γνωρισέ τους». Διάσημοι Έλληνες Ολυμπιονίκες. Όλοι τους γνωρίζουμε, τους θαυμάζουμε, τους έχουμε χειροκροτήσει, τους έχουμε εμψυχώσει. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με Έλληνες Παραολυμπιονίκες. Κορυφαίοι Έλληνες Παραολυμπιονίκες οι περισσότεροι από εμάς δεν γνωρίζουμε τα ονόματά τους. Αυτοί οι αθλητές ξεπερνούν καθημερινά τον εαυτό τους και αξίζουν το χειροκρότημά μας και την αναγνώριση των προσπαθειών και των επιτυχιών τους. Σε αυτό το πλαίσιο γεννήθηκε η καμπάνια «Γνώρισέ τους», που είχε ως στόχο να αλλάξει την αντίληψη σχετικά με τους Παραολυμπιακούς αθλητές στην Ελλάδα. Να δώσει στους αθλητές τη δόξα και την αναγνωρισιμότητα που αξίζουν. Μέσα από την καμπάνια, η οποία αξιοποίησε πολλά και διαφορετικά κανάλια με πυρήνα το site gnorisetous.gr και το manifesto TVC, η Samsung επιθυμούσε να κάνει γνωστές τις προσωπικές ιστορίες του κάθε αθλητή, καθώς επίσης και την επιτυχημένη αθλητική του πορεία έως σήμερα, παρακινώντας ταυτόχρονα τον κόσμο να παρακολουθήσει και να υποστηρίξει την Ελληνική ομάδα στους Παραολυμπιακούς Αγώνες Ρίο Ο κόσμος αγκάλιασε την καμπάνια, διάβασε τις ιστορίες των αθλητών, τις μοιράστηκε με τους φίλους του και στήριξε την ελληνική ομάδα πριν και κατά τη διάρκεια των Παραολυμπιακών Αγώνων Ρίο 2016 με σύμμαχο τη Samsung. ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ: ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΕΠΙΔΟΣΗΣ Πρόκειται για μια ειδική κατηγορία, ο νικητής της οποίας προκύπτει έπειτα από εισήγηση της πρωτοβάθμιας επιτροπής αξιολόγησης με βάση τα στοιχεία αποτελεσματικότητας, τους δείκτες μέτρησης και αξιολόγησης των προγραμμάτων/ δράσεων/καμπανιών που έχουν παραθέσει οι υποψήφιοι στην περιγραφή όλων των κατηγοριών στις οποίες έχουν κατατεθεί υποψηφιότητες. Την τελική απόφαση λαμβάνει η δευτεροβάθμια επιτροπή αξιολόγησης. ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΕΡΟΛΙΜΕΝΑΣ ΑΘΗΝΩΝ για τη δράση «ATH Messenger: Υπηρεσία bot μέσω facebook messenger από τον ΔΑΑ» Γιάννης Σταύρου, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΣΒΒΕ, Παναγιώτης Παπαδημητρίου, Διευθυντής Εταιρικής Ποιότητας, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Οι ραγδαίες και συνεχείς εξελίξεις στην τεχνολογία οδηγούν τον καταναλωτή σε νέες συνήθειες και συμπεριφορές, οι οποίες, με τη σειρά τους, διαμορφώνουν ένα εντελώς νέο και συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, τόσο σε επίπεδο επικοινωνίας με τα διαφορετικά «κοινά» όσο και ως προς το μοντέλο του επιχειρείν. Στο Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών έχουμε αντιληφθεί ότι η εγρήγορση, η άμεση ανταπόκριση και η συνεχής προσαρμογή είναι απαραίτητες προϋποθέσεις βιωσιμότητας. Αποτελεί λοιπόν στρατηγική επιλογή μας η ψηφιοποίηση τόσο των εσωτερικών επιχειρησιακών εργασιών μας όσο και εκείνων που βελτιώνουν την εμπει- 52

53 m ρία του πελάτη, ταξιδιώτη, επισκέπτη αλλά και του στρατηγικού συνεργάτη μας.στο πλαίσιο της υλοποίησης της στρατηγικής μας, τον Αύγουστο του 2016, πρώτοι σε διεθνές επίπεδο, υλοποιήσαμε το νέο «έξυπνο πρόγραμμα», ATH Messenger bot, στο Facebook. Με την υπηρεσία μας ATH Messenger εξυπηρετούμε τους πελάτες μας, μέσα από το κανάλι στο οποίο ήδη βρίσκονται. Ο χρήστης, χρησιμοποιώντας το Facebook Messenger, ξεκινά τη συζήτηση μαζί μας και μπορεί να αναζητήσει: πληροφορίες για την πτήση του και να ενεργοποιήσει τη δυνατότητά του να λαμβάνει ενημερώσεις σε όλα τα στάδια ενημέρωση για προσφορές στα καταστήματα μας ή/και να ενεργοποιήσει τη δυνατότητα να λαμβάνει τακτικά τη σχετική πληροφορία Η υπηρεσία μας Facebook Messenger είναι ήδη διαθέσιμη και μέσω Twitter και σύντομα θα είναι και μέσω Viber, με στόχο την εξυπηρέτηση των κοινών μας από το κανάλι της επιλογής τους. 3Μ HELLAS ΜΕΠΕ για τη δράση «Η Επιστήμη της 3Μ Εφαρμοσμένη στη Ζωή μας - Integrated Awareness Video Campaign στο Facebook» Γιάννης Σταύρου, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΣΒΒΕ, Ίων Βορεόπουλος, Country Business Leader, Industrial, Safety & Graphics, Electronics & Energy Business Group της 3Μ Hellas To 2016 σηματοδοτεί τη χρονιά που επικοινωνήθηκε η νέα μας Εταιρική Ταυτότητα προκειμένου να αυξηθεί η αναγνωρισιμότητα και η εξωστρέφεια της 3Μ. Αυτό έγινε εφικτό με την ενίσχυση της ψηφιακής μας εικόνας, καθώς λανσάραμε καμπάνιες που στηρίχτηκαν σε σύγχρονους και μετρήσιμους τρόπους επικοινωνίας. Η εταιρική καμπάνια «H Eπιστήμη της 3Μ εφαρμοσμένη στη ζωή μας (3Μ Science. Applied to Life )», αποτελούμενη από 11 βίντεο υψηλών οπτικοακουστικών προδιαγραφών και άρτιου περιεχομένου, βασίστηκε σε ένα παγκόσμιο Concept της εταιρείας, προκειμένου να επιτευχθεί συνοχή στο 3M Brand και να αποδοθεί με ομοιογενή και ολοκληρωμένο τρόπο πώς η επιστήμη της 3Μ δεν είναι απλά επιστήμη, εφαρμόζεται για να κάνει τη ζωή μας καλύτερη. Ορμώμενοι από το γεγονός ότι το Facebook είναι το πιο δημοφιλές Μέσο Κοινωνικής Δικτύωσης στην Ελλάδα για ενημέρωση (awareness) του γενικού πληθυσμού, αξιοποιήσαμε πλήρως όλες τις δυνατότητες στόχευσης που μας δίνει και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, ξεπεράσαμε όλα τα KPIs που είχαμε θέσει, αυξάνοντας τη διάδραση με το online community μας και δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο θετικό word of mouth. 53

54 ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ: ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Το βραβείο αυτό αναγνωρίζει την καινοτομία στις δράσεις επικοινωνίας, με τρόπο τέτοιο ώστε το βραβευόμενο πρόγραμμα να λειτουργεί ως υπόδειγμα στην αγορά και να εισάγει νέα τεχνογνωσία. Πρόκειται για μια ειδική κατηγορία, ο νικητής της οποίας προκύπτει έπειτα από εισήγηση της πρωτοβάθμιας επιτροπής αξιολόγησης. Την τελική απόφαση λαμβάνει η δευτεροβάθμια επιτροπή αξιολόγησης. ABBVIE PHARMACEUTICALS S.A. για τη δράση «ABBVIE: Μια πιο Καθαρή ματιά στη Ραγοειδίτιδα» Τίνα Φερεντίνου, Γενική Διευθύντρια της DPG Digital, Ανδρέας Κορακιανίτης, Business Development Manager Rheumatology - Uveitis της Abbvie, Χρυσούλα Διακάτου, Communications Manager της Abbvie, Μαρία Αντωνίου, Senior Account Manager της Stratcom Η βιοφαρμακευτική εταιρεία AbbVie απέσπασε την ειδική διάκριση Καινοτομία στην Επικοινωνία για την καμπάνια εσωτερικής επικοινωνίας: «AbbVie: Μια πιο Καθαρή Ματιά στη Ραγοειδίτιδα».Η εκδήλωση σχεδιάστηκε με στόχο την ενημέρωση των εργαζομένων για την έγκριση της 13ης ένδειξης, που έλαβε σκεύασμα της εταιρείας για τη θεραπεία της ραγοειδίτιδας. Μίας σοβαρής ασθένειας των ματιών, που μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη όραση ή ακόμη και απώλεια της όρασης. Αξιοποιώντας τη «γρουσούζικη παράδοση» του αριθμού 13 με δημιουργικό ύφος, υλοποιήθηκε εσωτερική καμπάνια επικοινωνίας, στην οποία «αντιστράφηκαν» οι προλήψεις. Στο χώρο υπήρχε Photo Opportunity για τις εταιρικές selfies, δημιουργικό μονοπάτι με τις 12 ενδείξεις του σκευάσματος, που κατέληγε στο μεγάλο banner στην είσοδο της αίθουσας παρουσιάσεων, με την 13η ένδειξη. Η αίθουσα παρουσιάσεων «ντύθηκε» με το βασικό εικαστικό του backdrop, το περίγραμμα ενός ματιού, που πλαισίωνε την κεντρική οθόνη, δύο εταιρικά λάβαρα και τα μηνύματα της καμπάνιας. Τρεις ομιλητές με μεταδοτικότητα έφταναν για να καλύψουν όλους τους τομείς ενημέρωσης με σύντομες, δημιουργικές, περιεκτικές παρουσιάσεις και διαδραστικά στοιχεία. Η δράση κορυφώθηκε, όταν οι εργαζόμενοι, φορώντας ειδικά γυαλιά προσομοίωσης των συμπτωμάτων της ραγοειδίτιδας, κλήθηκαν να συμμετέχουν σε δοκιμασίες και να λειτουργήσουν με περιορισμένη όραση, βιώνοντας με ρεαλιστικό τρόπο τα συμπτώματα της ασθένειας. Μια πρωτότυπη ενέργεια με εκπαιδευτικό και βιωματικό χαρακτήρα, που ενέπνευσε και ενέπλεξε ουσιαστικά τους ανθρώπους της AbbVie.Μία ολοκληρωμένη δράση με τις σωστές δόσεις ενημέρωσης, εκπαίδευσης, ομαδικής δράσης και διασκέδασης. ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ για τη δράση «Living Data Day» Τίνα Φερεντίνου, Γενική Διευθύντρια της DPG Digital, Ελευθέριος Γιαννάκης Information Security Manager Southeastern Europe and Asia, ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, Αλεξία Μαχαίρα, Υπεύθυνη Επικοινωνίας και Εταιρικής Υπευθυνότητας της ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ H AB Βασιλόπουλος, μετρά 78 χρόνια διαρκούς παρουσίας στην ελληνική αγορά τροφίμων. Σε κάθε βήμα της διαδρομής της αποτυπώνεται η υπεύθυνη στάση σε κάθε επίπεδο λειτουργίας της, που αποτελεί στρατηγική επιλογή της εταιρείας. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΑΒ Βασιλόπουλος επενδύει συνειδητά στη σωστή ενημέρωση των εργαζομένων της σχετικά με όλα τα ζητήματα και τις ενέργειες που αφορούν στην εταιρεία. Με άξονες την καινοτομία, τη δημιουργικότητα και το χιούμορ που αποτελούν κύρια «συστατικά» της 54

55 m φιλοσοφίας της, ξεκίνησε το πρόγραμμα «Living Data». Η πρωτότυπη καμπάνια εσωτερικής επικοινωνίας, στόχευε στην ευαισθητοποίηση των ανθρώπων που εργάζονται στα κεντρικά γραφεία της ΑΒ Βασιλόπουλος σχετικά με την προστασία τόσο των δεδομένων που βρίσκονται στη διάθεση της εταιρείας όσο των προσωπικών τους δεδομένων. Το πρόγραμμα ξεκίνησε να επικοινωνείται επίσημα στις 10 Νοεμβρίου Την εβδομάδα που προηγήθηκε μια πράσινη μασκότ φτιαγμένη από άσσους (1) και μηδενικά (0), όπως και η μέρα λανσαρίσματος του νέου προγράμματος 10/11 εμφανιζόταν ξαφνικά κάθε τόσο στα γραφεία της εταιρείας, προκαλώντας ένα ευχάριστο «σοκ» στους εργαζομένους. Η πράσινη μασκότ, αντιπροσώπευε τα «Living Data», τους πραγματικούς ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από τα δεδομένα τα οποία οι εργαζόμενοι της ΑΒ διαχειρίζονται καθημερινά. Παράλληλα, από εξειδικευμένη τριμελή ομάδα της εταιρείας πραγματοποιήθηκε εκτενής σχετική παρουσίαση στο αμφιθέατρο των γραφείων της διοίκησης. ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ: ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Τα data οδηγούν σε αξία όταν δημιουργούν insights, που οδηγούν σε δράση. Το βραβείο αυτό αναγνωρίζει προγράμματα και ενέργειες των Εταιρικών Υποθέσεων, τόσο σε επίπεδο στρατηγικής όσο και τακτικών ενεργειών που συμβάλλουν στην επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων. Πρόκειται για μια ειδική κατηγορία, ο νικητής της οποίας προκύπτει έπειτα από εισήγηση της πρωτοβάθμιας επιτροπής αξιολόγησης. Την τελική απόφαση λαμβάνει η δευτεροβάθμια επιτροπή αξιολόγησης. SUNLIGHT RECYCLING για τη δράση «Green Mission» Γιώργος Πανηγυράκης, Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνος Αθανασόπουλος, Project Leaders, Green Mission Το Green Mission είναι μία περιβαλλοντική πρωτοβουλία της Sunlight Recycling που στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των εταιρειών και του κοινού για τη σημασία της ορθής ανακύκλωσης των μπαταριών μόλυβδου-οξέoς. Είναι μία περιβαλλοντική δράση στην οποία συμμετέχουν 40 και πλέον επιχειρήσεις, από διάφορους επιχειρηματικούς κλάδους, με την κοινή πεποίθηση ότι ο σωστός τρόπος ανακύκλωσης είναι εφικτός και τα περιβαλλοντικά οφέλη που μπορούν να επιτευχθούν θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίτευξη των εθνικών περιβαλλοντικών μας στόχων. Η ανάγκη για τη δημιουργία του Green Mission προέκυψε από τη διαπίστωση ότι στην Ελλάδα μόνο το 50% των χρησιμοποιημένων μπαταριών μολύβδου-οξέoς συλλέγεται και ανακυκλώνεται, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη ανέρχεται στο 95%. Σκοπός του Green Mission είναι: Να δώσει ώθηση στην ενημέρωση του κοινού και των εταιρειών για τα οφέλη που πηγάζουν από τις διαδικασίες ορθής ανακύκλωσης. Να δεσμεύσει εταιρείες για την ορθή περιβαλλοντική ανακύκλωση των συσσωρευτών μολύβδου οξέος που παράγουν κατά την λειτουργεία τους Να δημιουργήσει παραδείγματα προς μίμηση υγιούς περιβαλλοντικού Επιχειρείν Να επιτύχει βελτίωση των επιδόσεων της χώρας, όσον αφορά τους δείκτες συλλογής των παλιών μπαταριών. Να καταστήσει την ανακύκλωση μπαταριών μολύβδου-οξέος βίωμα για το ευρύ κοινό. 55

56 WIND HELLAS ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Α.Ε.Β.Ε. για τη δράση «Το Μυστικό της Ανάφης» Γιώργος Πανηγυράκης, Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Τσαπρούνης, Διευθυντής Εταιρικών Σχέσεων Wind Hellas Σε ένα από τα πλέον δυσπρόσιτα νησιά των Κυκλάδων ταξίδεψε η WIND, θέλοντας να προσφέρει στην Ανάφη και τους κατοίκους της την απίστευτα βελτιωμένη εμπειρία του νέου δικτύου 4G, αποτέλεσμα σημαντικών επενδύσεων των τελευταίων ετών σε νέες τεχνολογίες και υποδομές. Η λειτουργία του νέου δικτύου έδωσε το έναυσμα στην εταιρεία να προχωρήσει ένα βήμα πιο πέρα, «υιοθετώντας» τηλεπικοινωνιακά το νησί, μέσα από μια δωρεά προς όλους τους κατοίκους της Ανάφης σε προϊόντα και υπηρεσίες επικοινωνίας. Μια δωρεά που αντανακλά την πραγματική ουσία της Εταιρικής Υπευθυνότητας. Ειδικά, οι μαθητές της Ανάφης, εξοπλίστηκαν με φορητούς υπολογιστές και με δωρεάν χρήση Mobile Internet ώστε να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες του 4G για την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία τους, ενώ προσφέρθηκε σύγχρονος τεχνολογικός εξοπλισμός στα δυο σχολεία και το τοπικό ιατρείο. Το οδοιπορικό του 4G Δικτύου της WIND στην Ανάφη είναι από εκείνα τα ταξίδια που φανερώνουν την αξία της επικοινωνίας πρωτίστως ως κοινωνικό αγαθό, επιβεβαιώνοντας ότι η υιοθέτηση υπεύθυνων επιχειρηματικών πολιτικών και πρακτικών δεν αποτελεί μία απλή επιλογή ή μια συμβατική υποχρέωση για την WIND, αλλά περισσότερο μία προτεραιότητα ενταγμένη στην ευρύτερη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης, μέρος του DNΑ του Οργανισμού. LAMDA DEVELOPMENT για τη δράση «Επικοινωνιακή Καμπάνια Ενημέρωσης για project ΕΛΛΗΝΙΚΟ» Γιώργος Πανηγυράκης, Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Μαρία Χριστίνα Γρίβα, Διευθύντρια Επικοινωνίας, Lamda Development, Χρήστος Βαλταδώρος, Communications Strategist, Gravity the Newtons Η ανάπτυξη του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό αφορά στο μεγαλύτερο έργο αστικής ανάπλασης στην χώρα μας. Για το λόγο αυτό κρίθηκε απαραίτητο η καμπάνια επικοινωνίας να αναπτυχθεί με πρωτοβουλίες έντασης σε proactive λογική. Η εταιρική επικοινωνία όφειλε επομένως να ενημερώσει, να εμπνεύσει και να εμπλέξει τα κοινά, με κεντρικούς πυλώνες τη διαφάνεια, την αξιοπιστία, την ευθύνη και τη δέσμευση. Η καμπάνια, που είχε ως στόχο τη γνωστοποίηση του έργου στο ευρύ κοινό και τη μεταστροφή της κοινής γνώμης, περιλάμβανε: Τηλεοπτικό σποτ, Καταχώρηση, Παρουσίαση σε ειδικά κοινά, Digital επικοινωνία, One to one συναντήσεις με opinion makers / influencers. Συνολικά η επικοινωνία είχε ως αποτέλεσμα: Αύξηση της ευαισθητοποίησης, γνώσης και θετικής στάσης του κοινού για την πρωτοβουλία της Lamda Development ως φορέα υλοποίησης της συγκεκριμένης επένδυσης. Την κατανόηση της σημασίας του έργου στο τοπικό και το εθνικό επίπεδο όπως και των οφελών που προκύπτουν χάρις στην επενδυτική πρωτοβουλία. 56

57 There cannot be HELLAS 2017 Q_ality without u Αναδείξτε τον Quality Leader of the Year...γιατί είναι θέμα Ποιότητας και το αναγνωρίζουμε Προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων 29 Σεπτεμβρίου 2017 Αναλυτικές Πληροφορίες Πληροφορίες: ΕΕΔΕ - Τμήμα Πιστοποιήσεων κ. Δήμητρα Μπαρτζουλιάνου τηλ.: (εσωτ.*730) certification@eede.gr

58 ΠΟΙΟ ΜΕΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ON-LINE ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΩΣ; Η ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΉ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΊΑ ΓΝΩΡΊΖΕΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΉ ΆΝΟΔΟ, Η ΟΠΟΊΑ ΌΜΩΣ ΕΊΝΑΙ ΝΌΜΙΣΜΑ ΜΕ ΔΎΟ ΌΨΕΙΣ του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου Ήταν, αν θυμάμαι καλά, Ιούνιος του Ο αείμνηστος φίλος και συνάδελφος Δημήτρης Γουσίδης, πρόεδρος τότε της Ένωσης Συντακτών Μακεδονίας-Θράκης, διοργάνωσε στην Θεσσαλονίκη μία συνάντηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεως Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), στο ΔΣ της οποίας συμμετείχα με την ιδιότητα του προέδρου της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού-Ηλεκτρονικού Τύπου (ΕΣΠΗΤ). Όταν λοιπόν ήλθε η σειρά μου να πάρω τον λόγο στην σύσκεψη, αντί να ασχοληθώ με τρέχοντα προβλήματα του δημοσιογραφικού κλάδου, προτίμησα να περιγράψω τις υπό εκκόλαψη τεράστιες ανατροπές που επιταχύνονταν με απίθανους ρυθμούς. «Η δημοσιογραφία αλλάζει», είπα στους συναδέλφους, «γεγονός που μεταβάλλει, αν δεν τα καταργεί, και τα εκδοτικά δικαιώματα. Στο Διαδίκτυο όποιος θέλει γίνεται δημοσιογράφος, με αποτέλεσμα το παραδοσιακό μοντέλο διάδοσης και παραγωγής της ενημέρωσης να ανατρέπεται. Θα έχουμε έτσι απέναντί μας ένα είδος εκδημοκρατισμού των πάσης φύσεως ενημερωτικών ή δημοσιογραφικών εγχειρημάτων, γεγονός που θα επηρεάσει ολόκληρο το φάσμα των μέσων μαζικής επικοινωνίας (ΜΜΕ). Από την άλλη πλευρά, η ανάδυση των αποκαλούμενων socialmedia (μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ΜΚΔ), αλλάζει κα αυτή με την σειρά της τους τρόπους διάχυσης των ειδήσεων, προσωποποιεί τις ροές τους, μπορεί να παίζει επικίνδυνα με την πληροφορία και σε κάθε περίπτωση μεταβάλλει δραστικά ολόκληρο το οικοσύστημα της πληροφόρησης και της δημόσιας συζήτησης». Όπως αναφέρει ο Μιχάλης Παναγιωτάκης, αναλυτής Διαδικτύου και δημοσιογράφος, στο περιοδικό Δημοσιογραφία (Άνοιξη 2016), το επικοινωνιακό τοπίο στην χώρα μας βρίσκεται σε φάση εντυπωσιακών αλλαγών, που ήδη έχουν πολύ σοβαρές επιπτώσεις στον γραπτό Τύπο αλλά και στην τηλεόραση. Όπως υποστηρίζει ο αρθρογράφος, στην παρούσα φάση πυλώνας πλέον της ενημέρωσης σαν μέσο είναι το Διαδίκτυο. «Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στην Ελλάδα το 2014 το 68% περίπου του πληθυσμού έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο, ποσοστό που στους κάτω των 44 ετών είναι από 83% και πάνω σε αντίστροφη αναλογία με την ηλικία. Από αυτούς, το 85% διαβάζει ειδήσεις online και το 65% (που γίνεται 88% στις μικρές ηλικίες) μπαίνει στις σελίδες υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης (όπως Facebook, Twitter, Instagram, κλπ.). Μπορούμε λοιπόν να δούμε πως κατά μέσον όρο, ήδη στην Ελλάδα, πάνω από τους μισούς κατοίκους της χώρας ενημερώνονται από το Διαδίκτυο. Και αν συνυπολογιστεί και η χρήση των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης (που φιλοξενούν ενημερωτικούς συνδέσμους κάθε είδους), το ποσοστό γίνεται τεράστιο, ιδίως στις ενεργές ηλικίες. Στις ΗΠΑ το 63% των χρηστών του Facebook και του Twitter δήλωναν το καλοκαίρι του 2015 στην PewResearch πως αυτές οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν και την βασική τους πηγή ειδησεογραφικής πληροφόρησης.»στο κέντρο της κατανάλωσης περιεχομένου γενικά και ειδησεογραφίας (και ανάλυσης) ειδικά, βρίσκονται λοιπόν όλο και περισσότερο τα ΜΚΔ. Οι πλατφόρμες τους αποτελούν τα νέα αμφίδρομα 58

59 τάσεις m κανάλια. Ήδη στους περισσότερους ειδησεογραφικούς ιστοχώρους οι παραπομπές συνδέσεων από το Facebook είναι, εδώ και 3-4 χρόνια τουλάχιστον, πολύ περισσότερες από εκείνες από το Google. Τα ΜΚΔ είναι πλέον βασικοί κόμβοι στο δίκτυο της πολιτικής οικονομίας των (όχι πια και τόσο) νέων μέσων. Χαρακτηριστικά, το Βαρόμετρο Εμπιστοσύνης της Edelman για το 2016 σε 28 χώρες, δείχνει πως πιο αξιόπιστες πηγές ειδήσεων θεωρούνται από τους πολίτες των χωρών αυτών οι μηχανές αναζήτησης, ενώ η ψαλίδα μεταξύ των παραδοσιακών Μέσων (στα οποία περιλαμβάνονται βέβαια και τα διαδικτυακά τους σκέλη) και των αμιγώς διαδικτυακών κλείνει με αυξανόμενη την αξιοπιστία των ΜΚΔ. Ειδικά στους κάτω των 33, η ψαλίδα αυτή έχει ήδη κλείσει και ως προς τα διαδικτυακά ΜΜΕ όσο και προς τα ΜΚΔ.»Αξίζει να τονίσουμε ότι στην Ελλάδα η απαξίωση της ηλεκτρονικής και έντυπης δημοσιογραφίας έχει οδηγήσει σε μία πιο προωθημένη αποδοχή και θετική αξιολόγηση των ΜΚΔ από ό,τι σε άλλες χώρες. Έτσι, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του Φθινοπώρου 2014, η Ελλάδα είναι μία από τις ελάχιστες χώρες στην ΕΕ στις οποίες το Διαδίκτυο διαθέτει μεγαλύτερη αξιοπιστία από ό,τι τα ραδιοτηλεοπτικά Μέσα και οι εφημερίδες, και η πρώτη χώρα στην ΕΕ ως προς την θετική πρόσληψη της αξιοπιστίας των ΜΚΔ», τονίζει ο Μιχ. Παναγιωτάκης. Και από την άποψη αυτή θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι τελευταία έρευνα της Κάπα Research δείχνει ότι η εμπιστοσύνη του κοινού προς τους δημοσιογράφους και τα παραδοσιακά ΜΜΕ βρίσκεται κυριολεκτικά στο ναδίρ, με την αξιοπιστία 59

60 Οι παραπάνω εξελίξεις, στην σημερινή περίοδο των ανακατατάξεων και των μετασχηματισμών, έχουν οδηγήσει τους χρυσοδάκτυλους των πάλαι ποτε «λαμπρών» ΜΜΕ να επενδύουν στο Διαδίκτυο και να χρησιμοποιούν όσο καλύτερα μπορούν την τέχνη που γνωρίζουν, ήτοι την εξαπάτηση. Έτσι, «παίζουν» με τις επισκεψιμότητες των ιστοτόπων που «στήνουν» και προσπαθούν να «πουλήσουν» αμφιβόλου αξίας περιεχόμενο, που ενίοτε οι ίδιοι αξιολογούν θετικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η παραδημοσιογραφία αποτελεί κυρίαρχο φαινόμενο στον ελληνικό επικοινωνιακό χώρο και δεν θα μπορούσε να λείπει και από το Διαδίκτυο. Επωφελείται έτσι από γνωστές τάσεις της ελληνικής κοινωνίας και εφαρμόζει τις γνωστές συνταγές του λαϊκισμού και της αποπληροφόρησης, που πάντα έχουν πέραση. Ιδιαίτερα δε σε μία κοινωνία όπου τρία στα δέκα μέλη της πιστεύουν ότι ψεκάζονται τους να μην ξεπερνά το 6%. Αυτό δε το ποσοστό είναι σχεδόν μηδενικό στο επίπεδο των νέων, φαινόμενο που λέει πολλά για το μέλλον της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα. Έτσι, όπως γράφει και ο Μιχ. Παναγιωτάκης, «η προωθούμενη εκάστοτε ατζέντα προσλαμβάνεται από την πλειονότητα, ιδίως των νέων, όλο και περισσότερο με εξαιρετικό σκεπτικισμό. Παρότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Διαδίκτυο ακόμα και για να εστιάσει την κοινή γνώμη εξίσου μαζικά σε συγκεκριμένα γεγονότα όπως η τηλεόραση, μπορεί να υπονομεύει αποτελεσματικά και ποικιλοτρόπως τις αφηγήσεις των ΜΜΕ ακολουθώντας την κοινωνική διάθεση, που είναι απορριπτική σε μεγάλο βαθμό απέναντί τους. Αυτό, σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις, είναι μία ελληνική ιδιαιτερότητα, που προκαλεί ένταση της σημασίας των ΜΚΔ και του Διαδικτύου γενικότερα στην ενημέρωση σε σχέση με τις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ ή τις ΗΠΑ. Κατ επέκταση, ενώ η τηλεόραση (κυρίως) καθορίζει ακόμα και το τί συζητείται ευρύτερα, δεν ελέγχει πια καθόλου τον τρόπο που συζητείται αλλά ούτε και τα επιμέρους θέματα και τα πληροφοριακά αντικείμενα που εξαπλώνονται ατάκτως μέσα από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Δικτύωσης και δρουν σωρευτικά και αποτελεσματικότατα σαν διεκδικητές της προσοχής του χρήστη στο Διαδίκτυο σε σχέση με τα προωθούμενα από τα παραδοσιακά ΜΜΕ». Υπάρχει όμως και η άλλη όψη του νομίσματος. Διότι, παράλληλα με τις γνωστές παθολογίες που περιγράψαμε, έχει δημιουργηθεί ένας ζωτικός και ευρύτατος χώρος δημόσιας συζήτησης και παρέμβασης, που τον συνθέτουν αδρανείς μέχρι τώρα αναγνώστες ή τηλεθεατές οι οποίοι θέλουν να έχουν λόγο. Αυτή η νέου τύπου «σιωπηρή πλειοψηφία» προσφέρει ένα γόνιμο πεδίο άσκησης μίας υπεύθυνης και υψηλού επιπέδου δημοσιογραφίας, που θα αρνείται την υποστολή της δεοντολογίας και θα αντιστέκεται στην φούσκα των ΜΚΔ προωθώντας τον, τόσο απαραίτητο στην εποχή μας, ψηφιακό αλφαβητισμό. 60

61

62 Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ ΣΗΜΕΡΑ του Γιώργου Πίττα* Το μέλι και η ευρωπαϊκή μελισσοκομία γενικότερα έχουν πολύμορφο και πολλαπλά χρήσιμο ρόλο για την Ενωμένη Ευρώπη. Το μέλι πολιτιστικά αποτελεί στοιχείο παραδόσεων και εθίμων με ελάχιστες αποκλίσεις στους ευρωπαϊκούς λαούς. Είναι μία τροφή πολύτιμη, η οποία σήμερα με την επιβεβαίωση της επιστήμης αναδεικνύεται ως φυσικό γλυκαντικό, απαραίτητο και ξεχωριστό προϊόν της σύγχρονης διατροφής. Επίσης, λόγω της σημασίας που έχει η επικονίαση για την φυτική παραγωγή, η μελισσοκομία είναι από τους παράγοντες που συμβάλλει αποφασιστικά, τόσο στην ευρύτερη αγροτική παραγωγή, όσο και στην συντήρηση, ανάπτυξη και ποικιλομορφία του φυτικού πλούτου. Σημειώνουμε πως η ΕΕ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός μελιού στον κόσμο. Γενικά ο κλάδος απασχολεί σήμερα στην Ευρώπη πάνω από μελισσοκόμους, με κυψέλες και με συνολική παραγωγή τόνους μελιού. Σήμερα οι ευρωπαίοι μελισσοπαραγωγοί βρίσκονται αντιμέτωποι με μια σειρά προβλημάτων όπως απώλειες των μελισσοσμηνών, ασθένειες, μείωση των δασών, υποβάθμιση των τοπικών χαρακτηριστικών της χλωρίδας, αύξηση του κόστους διαχείρισης, φυτοφάρμακα, ιδιαίτερα τα νεονικοτινοειδή, αλλαγή κλίματος, κ.ά. που μειώνουν τα μελισσοσμήνη και αυξάνουν το κόστος συλλογής. Για τους λόγους αυτούς χρειάζονται μία συστηματική, επίμονη και σε βάθος στρατηγική αντιμετώπιση. Το ευρωπαϊκό μέλι έχει κερδίσει brand name στις διεθνείς αγορές. Υπάρχουν μάλιστα ιδιαίτερα μέλια που ξεχωρίζουν λόγω των μοναδικών οργανοληπτικών χαρακτηριστικών, για τις γεύσεις και τα αρώματα, ανάλογα με την φυτική ή γεωγραφική τους προέλευση. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά τα ελληνικά μέλια, όπως το θυμαρίσιο (μοναδικό στον κόσμο), το πεύκο και το έλατο, το ρείκι Γερμανίας, τη λεβάντα Γαλλίας, την ακακία Ρουμανίας, κ.ά. Οι συνθήκες παραγωγής τους είναι αρκετά δύσκολες (διαρκής ενασχόληση, συχνή μεταφορά σε μεγάλες αποστάσεις, ακριβότερη εργασία) και κοστοβόρες. Αντίθετα, τα εισαγόμενα μέλια από τρίτες χώρες προέρχονται κυρίως από μονοκαλλιέργειες, παράγονται σε μεγάλες ποσότητες, είναι αραιά σε πυκνότητα, με κοινή γεύση και άρωμα και φθηνό κόστος διαχείρισης, και γι αυτό διατίθενται φθηνότερα από τα ευρωπαϊκά. Η Ευρώπη είναι πρώτη σε παγκόσμια κατανάλωση μελιού. Η ευρωπαϊκή παραγωγή, όμως, δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της κατανάλωσης, έτσι περίπου το 40% των αναγκών της καλύπτεται από εισαγωγές. Εισάγει τον χρόνο κατά μέσο όρο τόνους και εξάγει τόνους μελιού. Κυριαρχεί στο διεθνές εμπόριο μελιού. Επίσης, οι Ευρωπαίοι θεωρούν δικαιολογημένα το μέλι υγιεινή και φυσική τροφή, γι αυτό και πέρα από την αμιγή του διάθεση, χρησιμοποιείται ως συστατικό σε πολλά άλλα τρόφιμα. Υπάρχουν δυνατότητες και άλλης ανάπτυξης που πρέπει θωρακίζοντας το ευρωπαϊκό μέλι να αξιοποιήσουμε. Σε μια εποχή όπου οι καταναλωτές ζητούν φυσικές υγιεινές τροφές, το μέλι αποτελεί ιδανική πρόταση. *ΠρόεδροςFEEDM (European Federation of Honey Packers & Distributors) (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συσκευαστών & Διανομέων Μελιού) & Διευθύνων Σύμβουλος της Α ΠΙΤΤΑΣ ΑΕΒΕ -ΑΤΤΙΚΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 62

63 αγορά m Από αριστερά: Γιώργος Πίττας, πρόεδρος FEEDM, Dr. Helena Melnikov, Γενική Γραμματέας, Robert Gramm, απερχόμενος πρόεδρος FEEDM Στις Απριλίου 2017, στη Γενική Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη, ο Γιώργος Πίττας ανέλαβε την προεδρία της FEEDM, της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συσκευαστών και Διανομέων μελιού Η FEEDM ιδρύθηκε το 1989 και εκπροσωπεί τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις τυποποίησης, συσκευασίας και διακίνησης μελιού. Προτεραιότητα της είναι να υπερασπίζεται και να προωθεί το μέλι ως αγνό και φυσικό προϊόν. Η Ομοσπονδία είναι αναγνωρισμένη από τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρόκειται για πολυεθνική οργάνωση που αποτελείται από εθνικές ενώσεις μελιού ή μεμονωμένες εταιρείες που εκπροσωπούν δεκαεπτά κράτη μέλη της ΕΕ (Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Γαλλία, Φινλανδία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο), τη Νορβηγία και την Ελβετία. Ο κ. Πίττας θα είναι πρόεδρος για τα επόμενα δύο χρόνια, με την αφορμή αυτή δήλωσε: «Πιστεύω στο μέλι, υποστηρίζω τη μελισσοκομία και θεωρώ ότι η μεγαλύτερη συμβολή του κλάδου είναι η επικονίαση. Η μελισσοκομία είναι πλέον ένας σημαντικός περιβαλλοντολογικός δείκτης. Ειδικά για το μέλι, ο ανταγωνισμός με άλλα γλυκαντικά είναι έντονος και ο συναγωνισμός μεταξύ μας σκληρός και επιβάλλει τους νόμους του. Εκείνο που πρέπει, πιστεύω, να αποκλείσουμε, είναι η συστηματική νοθεία και παραπλάνηση, γιατί θα είναι ολέθριο για το μέλι ως αγνό-φυσικό προϊόν και για τις επιχειρήσεις μας στο μέλλον.» 63

64 ΜΆΝΟΣ ΙΑΤΡΊΔΗΣ στο εξωτερικό εκπαιδευτικά προγράμματα μάνατζμεντ, συνολικής διάρκειας τριών ετών. Η επαγγελματική του απασχόληση σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις, στους τομείς των Δημοσίων Σχέσεων, Ανθρωπίνων Σχέσεων και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, περιελάμβανε: Ο Μάνος Ιατρίδης έφυγε τον Απρίλιο, αφήνοντάς μας τις παρακαταθήκες του. Συμμετείχε στην ιδρυτική ομάδα του Τμήματος Μακεδονίας της ΕΕΔΕ και έχει υπογράψει το πρακτικό ίδρυσης το 1968 στη Θεσσαλονίκη, που συνέπεσε χρονικά με την ανάπτυξη της περιοχής στο βιομηχανικό τομέα. Στη συνέχεια μετείχε στην πρώτη συντονιστική επιτροπή και από το 1973 στη Διοικούσα Επιτροπή του Τμήματος μέχρι το 1976, οπότε και διετέλεσε πρόεδρός της, ενώ το 1975 υπήρξε και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΕΔΕ και εισηγητής σε πολλά από τα επιμορφωτικά της προγράμματα, κυρίως σε θέματα επικοινωνίας, παρακίνησης, δημιουργικότητας και εκπαιδευτικής μεθοδολογίας. Σχεδίασε και πραγματοποίησε πολλά προγράμματα Εκπαίδευσης Εκπαιδευτών. Ο Μάνος Ιατρίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Σπούδασε Νομικά και Φυσική (στη Φυσικομαθηματική Σχολή και στο Τμήμα Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ) αφήνοντας ένα μάθημα σε κάθε σχολή γιατί ήθελε να αποδείξει ότι στη ζωή έχουν μεγαλύτερη σημασία τα ουσιαστικά και όχι τα τυπικά προσόντα. Παρακολούθησε Τη ΔΕΗ, , Προϊστάμενος Γραφείου Δημοσίων Σχέσεων Βορείου Ελλάδος. Μεταξύ άλλων projects, ήταν υπεύθυνος για το σχεδιασμό και τη λειτουργία του πρώτου τηλεοπτικού σταθμού στην Ελλάδα το 1960 στη ΔΕΘ. Τη PHILIPS, στην Ολλανδία, , Υποδιευθυντής του Διεθνούς Εκπαιδευτικού Κέντρου Τηλεπικοινωνιών, ύστερα από 18μηνη εκπαίδευση σε project management και sales engineering. Σχεδίασε και προσωπικά επέβλεψε την εγκατάσταση και λειτουργία Σχολών Εκπαίδευσης Τεχνιτών Τηλεπικοινωνίας σε χώρες της Δυτικής Αφρικής. Εκτός από την Ολλανδία, εκπαιδεύτηκε και εργάστηκε στην Αγγλία και το Βέλγιο. Την ESSO PAPPAS, , Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του Βιομηχανικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια Υπεύθυνος Ανθρωπίνων Σχέσεων και Σύμβουλος Εκπαίδευσης. Με χορηγία της εταιρίας εγκατέστησε στη Σχολή ΕΥΚΛΕΙΔΗΣ και διεύθυνε για μια τριετία το (πρώτο στην Ελλάδα) Κέντρο Εφαρμογών Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας. Την ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ Α.Ε., , Σύμβουλος Δημοσίων Σχέσεων του Διοικητικού Συμβουλίου. Ο Μάνος Ιατρίδης συμπλήρωσε 50 χρόνια επαγγελματικής και κοινωνικής δραστηριότητας στην 64

65 εις μνήμην m Από συνάντηση της Συντονιστικής Επιτροπής του Τμήματος Μακεδονίας της ΕΕΔΕ με τον πρόεδρο και τον γεν. διευθυντή της Εταιρίας. Από αριστερά, Γιάννης Χαστάς, Άγγελος Τσακλάγκανος, Μανώλης Νειάδας, Κρίτων Εξακουστός, Μάνος Ιατρίδης, Ρήγας Τζελέπογλου και Άλκης Γεωργόπουλος Επί των ημερών του στο Τεχνικό Μουσείο Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκε σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα, συνέδρια και διαλέξεις, μεγάλος αριθμός περιοδικών εκθέσεων, τεχνικών ομίλων, εκθέσεων Μαθητικών κατασκευών και πολλών άλλων δραστηριοτήτων σχετικών με τη δημιουργικότητα και την καινοτομία Ελλάδα και το εξωτερικό. Την τελευταία 20ετία προσέφερε υπηρεσίες Συμβούλου σε περισσότερες από 30 επιχειρήσεις, οργανισμούς και πολιτιστικούς φορείς. Στόχος η αύξηση της αποτελεσματικότητας και ανταγωνιστικότητας με τον εκσυγχρονισμό της οργανωτικής δομής, την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και τη βελτίωση της εσωτερικής και εξωτερικής επικοινωνίας. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες στην ίδρυση της Ελληνικής Εταιρίας Δημοσίων Σχέσεων, μαζί με τον Μάνο Παυλίδη, την Αλίκη Πινότση, την Λίτσα Φωκίδου κ.ά. Ήταν ιδρυτικό μέλος του Τεχνικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, του οποίου υπήρξε διευθυντής κατά τα πρώτα 15 χρόνια, του Κέντρου Δημιουργικότητας και Καινοτομίας, της Ελληνικής Εταιρίας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας και της Εταιρίας για την Ανάπτυξη και την Προβολή των Ελληνικών Μουσείων. Υπήρξε αντιπρόεδρος για θέματα επικοινωνίας της International Society for Professional Innovation Management. Κατά τη διετία ήταν πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικής Συμπαράστασης της Περιφερειακής Εφορείας Προσκόπων Νομών Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής. Ήταν μέλος του Ελληνικού Τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) και της Διεθνούς Επιτροπής για τη διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονο- μιάς(ticcih). Ήταν πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής που προετοίμασε την Ίδρυση του Παιδικού Μουσείου στη Θεσσαλονίκη. Πέραν όλων αυτών ο Μάνος Ιατρίδης ήταν ένας εμπνευσμένος δάσκαλος, ένας μέντορας, εμψυχωτής για πολλούς νεότερους, ένας οραματιστής, ένας ευπατρίδης, τρίγλωσσος (μιλούσε άπταιστα αγγλικά και ολλανδικά), που απεχθανόταν την προχειρότητα και ήταν λάτρης της ποιότητας, την οποία εξασφάλιζε από τους συνεργάτες του «κοινή συναινέσει». Ένας από τους στόχους του, που πραγματοποίησε, ήταν να χαρίσει τα βιβλία της πολύ μεγάλης συλλογής του σε ανθρώπους που αγαπούσε και πίστευε στις δυνατότητές τους. Όλοι όσοι συνεργαστήκαμε μαζί του θα τον θυμόμαστε με αγάπη, με θαυμασμό και σεβασμό! 65

66 ΠΟΙΟΣ Ο ΝΕΟΣ ΡΟΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ Η ΠΡΏΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ ΔΎΝΑΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ ΠΡΈΠΕΙ ΤΏΡΑ ΝΑ ΑΝΑΛΆΒΕΙ, ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΌ ΚΑΙ ΠΑΓΚΌΣΜΙΟ ΕΠΊΠΕΔΟ, ΤΙΣ ΕΥΘΎΝΕΣ ΠΟΥ ΤΉΣ ΑΡΜΌΖΟΥΝ. του Frank - Walter Steinmeier* Τα εικοσιπέντε τελευταία χρόνια ο κόσμος αλλάζει Και οι αλλαγές που σημειώνονται φέρνουν στο προσκήνιο νέους οικονομικούς και γεωπολιτικούς παράγοντες, οι οποίοι υπαγορεύουν και νέες ισορροπίες. Ωστόσο, παρόμοιες αλλαγές δεν μπορούσαν να μη θίξουν και την Γερμανία, η οποία, μετά την ειρηνική επανένωσή της το 1990, έχει υποστεί μία αξιοσημείωτη μεταμόρφωση. Με μεγάλη προσπάθεια, έγινε η πρώτη οικονομική δύναμη στην Ευρώπη, κατέχοντας παράλληλα και μία από τις πρώτες θέσεις στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι. Καλείται, έτσι, να έχει και έναν νέο παγκόσμιο ρόλο σχετικό με την εξωτερική πολιτική. Η χώρα παραμένει, όμως, και σημαντική ευρωπαϊκή δύναμη, που προσελκύει έπαινο και κριτική στον ίδιο βαθμό. Αυτό ισχύει τόσο για την απάντηση της Γερμανίας στο γνωστό κύμα προσφύγων, όπου τον χρόνο που πέρασε καλωσόρισε πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους, όσο και για τον χειρισμό της κρίσης του ευρώ. Συνεπώς, καθώς η ισχύς της Γερμανίας έχει αυξηθεί, το ίδιο συμβαίνει και με την ανάγκη της χώρας να εξηγήσει με σαφήνεια την εξωτερική της πολιτική. Υπό αυτή την έννοια, η πρόσφατη ιστορία της Γερμανίας είναι το κλειδί για την κατανόηση τού πώς βλέπει την θέση της στον κόσμο. Από το 1998 έχω υπηρετήσει την χώρα μου ως μέλος τεσσάρων υπουργικών συμβουλίων και ως αρχηγός της κοινοβουλευτικής αντιπολίτευσης. Σε αυτό το διάστημα, η Γερμανία δεν επεδίωξε τον νέο της ρόλο στην διεθνή σκηνή. Αντιθέτως, αναδύθηκε ως κεντρικός παίκτης παραμένοντας σταθερή, ενώ γύρω της ο κόσμος άλλαζε. Καθώς δε οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) αναδιπλώνονταν από τις συνέπειες του πολέμου στο Ιράκ, και η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αντιμετώπιζε μία σειρά κρίσεων, η Γερμανία κρατούσε την θέση της. Πάλεψε για να ξεπεράσει τις οικονομικές δυσκολίες της και τώρα αναλαμβάνει τις ευθύνες που αρμόζουν στην μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή, όμως, η Γερμανία συμβάλλει διπλωματικά και στην ειρηνική επίλυση πολλαπλών συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο. Ενώ πιο εμφανής είναι η συμμετοχή μας στο Ιράν και στην Ουκρανία, είμαστε παρόντες και στην Κολομβία, το Ιράκ, την Λιβύη, το Μαλί, την Συρία και τα Βαλκάνια. Οι δράσεις αυτές αναγκάζουν την Γερμανία να ερμηνεύσει τις αρχές που διέπουν την εξωτερική της πολιτική για πάνω από μισόν αιώνα. Αλλά η Γερμανία είναι μία αντανακλαστική δύναμη: ακόμα και καθώς προσαρμόζεται, η πίστη στην σημασία της αυτοσυγκράτησης, της περίσκεψης και της ειρηνικής διαπραγμάτευσης θα συνεχίσει να καθοδηγεί τις αλληλεπιδράσεις της με τον υπόλοιπο κόσμο. Ο ΙΣΧΥΡΌΣ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ Σήμερα, τόσον οι ΗΠΑ όσο και η Ευρώπη παλεύουν να παρέχουν παγκόσμια ηγεσία. Η εισβολή στο Ιράκ το 2003 έπληξε την θέση των ΗΠΑ στον κόσμο. Μετά την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν, η θρησκευτική βία δίχασε το Ιράκ και η ισχύς των ΗΠΑ στην περιοχή άρχισε να εξασθενεί. Η κυβέρνηση του George W. Bush όχι μόνον απέτυχε 66

67 άρθρο m Στο πλαίσιο αυτό, η Γερμανία έχει παραμείνει αξιοσημείωτα σταθερή. Αυτό δεν είναι μικρό επίτευγμα, αν λάβει κάποιος υπ όψιν την θέση της χώρας το 2003, όταν τα προβλήματα των ΗΠΑ και της ΕΕ μόλις άρχιζαν. Εκείνη την εποχή πολλοί αποκαλούσαν την Γερμανία «ο ασθενής της Ευρώπης»: η ανεργία είχε ξεπεράσει το 12%, η οικονομία είχε παραμείνει στάσιμη, τα κοινωνικά συστήματα ήταν υπερφορτωμένα και η αντιπολίτευση της Γερμανίας, για τον υπό αμερικανική ηγεσία πόλεμο στο Ιράκ, είχε δοκιμάσει την απονα αναδιατάξει την περιοχή με την βία, αλλά τα πολιτικά, οικονομικά και ήπιας ισχύος κόστη της περιπέτειας αυτής υπονόμευσαν την συνολική θέση των ΗΠΑ. Η ψευδαίσθηση ενός μονοπολικού κόσμου ξεθώριασε. Όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανέλαβε καθήκοντα το 2009, άρχισε να επανεξετάζει την δέσμευση των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και τις παγκόσμιες δεσμεύσεις γενικότερα. Οι επικριτές του λένε ότι ο πρόεδρος έχει δημιουργήσει κενά εξουσίας που άλλοι παράγοντες, όπως το Ιράν και η Ρωσία, είναι πάρα πολύ πρόθυμοι να γεμίσουν. Οι υποστηρικτές του, ένας εκ των οποίων είμαι και εγώ, υπολογίζουν ότι ο Ομπάμα ανταποκρίθηκε σοφά σε μία μεταβαλλόμενη παγκόσμια τάξη και την μεταβαλλόμενη φύση της ισχύος των ΗΠΑ. Προσαρμόζει τα μέσα και τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ προς τις δυνατότητες του έθνους και τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Εν τω μεταξύ, η ΕΕ έχει δώσει τις δικές της μάχες. Το 2004, η Ένωση αποδέχθηκε δέκα νέα κράτη μέλη, χαιρετίζοντας επιτέλους τις πρώην κομμουνιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Αλλά ακόμα και καθώς διευρυνόταν, η ΕΕ έχασε την ορμή της στις προσπάθειές της να εμβαθύνει τις βάσεις της πολιτικής ένωσής της. Την ίδια χρονιά παρουσίασε στα μέλη της ένα φιλόδοξο σχέδιο συντάγματος, που δημιουργήθηκε από μία ομάδα με επικεφαλής τον Γάλλο πρώην πρόεδρο Βαλερί Ζισκάρ ντ Εσταίν. Αλλά όταν οι ψηφοφόροι στην Γαλλία και στην Ολλανδία δύο από τα ιδρυτικά έθνη της ΕΕ απέρριψαν το κείμενο, η επακόλουθη κρίση ενθάρρυνε τους Ευρωπαίους που αμφισβητούσαν την ανάγκη για μία «διαρκώς στενότερη ένωση». Αυτή η ομάδα έχει γίνει σταθερά ισχυρότερη στα χρόνια έκτοτε, ενώ έχουν υποχωρήσει οι υπέρ της ολοκλήρωσης. Τώρα, η διεθνής τάξη που οι ΗΠΑ και η Ευρώπη συνέβαλαν στο να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μία τάξη που γέννησε ελευθερία, ειρήνη και ευημερία σε πολλά μέρη του κόσμου είναι υπό πίεση. Η αυξανόμενη ευθραυστότητα των διαφόρων κρατών, σε ορισμένες δε περιπτώσεις η πλήρης κατάρρευση, έχει αποσταθεροποιήσει ολόκληρη την περιοχή τους, ιδίως στην Αφρική και στην Μέση Ανατολή, πυροδότησε βίαιες συγκρούσεις και προκάλεσε τα μεγαλύτερα κύματα μαζικής μετανάστευσης. Ταυτόχρονα, κρατικοί και μη κρατικοί φορείς αψηφούν όλο και περισσότερο το βασισμένο σε κανόνες πολυμερές σύστημα, που έχει διατηρήσει την ειρήνη και την σταθερότητα για τόσο πολύ καιρό. Η άνοδος της Κίνας και της Ινδίας έχει δημιουργήσει νέα κέντρα εξουσίας, που αλλάζουν το σχήμα των διεθνών σχέσεων. Η προσάρτηση της Κριμαίας από την Ρωσία έχει δημιουργήσει μία σοβαρή ρήξη με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η αντιπαλότητα μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας κυριαρχεί όλο και περισσότερο στην Μέση Ανατολή, καθώς η κρατική τάξη στην περιοχή διαβρώνεται και το Ισλαμικό Κράτος (ή ISIS) προσπαθεί να εξαλείψει τα σύνορα εντελώς. 67

68 φασιστικότητα του έθνους και προκαλέσει οργή στην Ουάσινγκτον. Τον Μάρτιο του ίδιου έτους, ο καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ εκφώνησε ομιλία στο κοινοβούλιο της Γερμανίας, την Bundestag, με τίτλο «Θάρρος για την Ειρήνη και Θάρρος για την Αλλαγή», με την οποία έκανε έκκληση για σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Αν και οι συνάδελφοί του οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν το θάρρος να απορρίψουν τον πόλεμο στο Ιράκ, είχαν λίγη όρεξη για αλλαγή. Οι μεταρρυθμίσεις του Γκ. Σρέντερ στην αγορά εργασίας και στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης πέρασαν από την Bundestag, αλλά με υψηλό πολιτικό τίμημα για τον ίδιο τον Σρέντερ: έχασε στις πρώρες εκλογές του Όμως, αυτές οι μεταρρυθμίσεις έθεσαν τα θεμέλια για την επιστροφή της Γερμανίας στην οικονομική δύναμη μία δύναμη που έχει διαρκέσει μέχρι σήμερα. Και η αντίδραση της Γερμανίας στην οικονομική κρίση του 2008 μόνον ενίσχυσε την οικονομική της θέση. Οι γερμανικές επιχειρήσεις επικεντρώθηκαν στα πλεονεκτήματά τους στην μεταποίηση και έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τις τεράστιες ευκαιρίες στις αναδυόμενες αγορές, κυρίως στην Κίνα. Οι Γερμανοί εργαζόμενοι με σύνεση υποστήριξαν το μοντέλο της εξαγωγικής ανάπτυξης. Αλλά οι Γερμανοί δεν πρέπει να υπερβάλλουν σχετικά με την πρόοδο της χώρας τους. Η Γερμανία δεν έχει γίνει μία οικονομική υπερδύναμη και το μερίδιό της στις παγκόσμιες εξαγωγές ήταν μικρότερο το 2014 απ ό,τι το 2004 και χαμηλότερο απ ό,τι κατά την στιγμή της επανένωσης της Γερμανίας. Η Γερμανία έχει απλώς κρατήσει την θέση της καλύτερα απ ό,τι οι περισσότεροι από τους ομολόγους της απέναντι σε έναν αυξανόμενο ανταγωνισμό. Η ΕΙΡΗΝΙΚΉ ΔΎΝΑΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΏΠΗΣ Η σχετική οικονομική δύναμη της Γερμανίας είναι μία ξεκάθαρη ισχύς. Αλλά ορισμένοι επικριτές βλέπουν την στρατιωτική αυτοσυγκράτηση της χώρας ως αδυναμία. Κατά την διάρκεια της καγκελαρίας Σρέντερ, η Γερμανία πολέμησε σε δύο πολέμους (στο Κοσσυφοπέδιο και στο Αφγανιστάν) και αντιτάχθηκε στο ξεκίνημα ενός τρίτου (στο Ιράκ). Οι στρατιωτικές εμπλοκές στο Κοσσυφοπέδιο και το Αφγανιστάν αποτέλεσαν ιστορικό βήμα για ένα έθνος που είχε προηγουμένως προσπαθήσει να απαγορεύσει εξ ολοκλήρου την λέξη «πόλεμος» από το λεξιλόγιό του. Ωστόσο, η Γερμανία προχώρησε επειδή ανέλαβε την ευθύνη της για την σταθερότητα της Ευρώπης και πήρε στα σοβαρά την συμμαχία της με τις ΗΠΑ. Τότε, όπως και τώρα, οι Γερμανοί αξιωματούχοι μοιράζονταν μία βαθειά πεποίθηση ότι η ασφάλεια της χώρας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με εκείνην των ΗΠΑ. Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι από αυτούς αντιτάχθηκαν στην εισβολή στο Ιράκ επειδή την είδαν σαν έναν πόλεμο από επιλογή, που είχε αμφίβολη νομιμοποίηση και την σαφή δυνατότητα να προκαλέσει περαιτέρω συγκρούσεις. Στην Γερμανία αυτή η αντίθεση εξακολουθεί να θεωρείται ευρέως ως ένα σημαντικό επίτευγμα ακόμη και από τους λίγους που στήριξαν την πολιτική των ΗΠΑ εκείνη την εποχή. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι ηγέτες της Γερμανίας διαβουλεύθηκαν προσεκτικά για το αν έπρεπε να εμπλακούν στις επόμενες συγκρούσεις, υποβάλλοντας αυτές τις αποφάσεις σε επίπεδο ελέγχου που συχνά εξόργιζε τους συμμάχους της χώρας. 68

69 άρθρο m Το καλοκαίρι του 2006, για παράδειγμα, βοήθησα να διευθετηθεί μία κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο για τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ. Πίστευα ότι η Γερμανία έπρεπε να υποστηρίξει αυτή την συμφωνία και με στρατιωτική βία αν χρειαζόταν, γνωρίζοντας ότι το παρελθόν μας ως δράστες του Ολοκαυτώματος έκανε την ανάπτυξη Γερμανών στρατιωτών στα σύνορα του Ισραήλ ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα. Πριν υιοθετήσω την στρατιωτική επιλογή, κάλεσα τρεις άμεσους προκατόχους μου ως υπουργός Εξωτερικών στο Βερολίνο για συμβουλές. Μαζί έφεραν στο τραπέζι 31 χρόνια εμπειρίας στην δουλειά. Η ιστορία της Γερμανίας βάρυνε περισσότερο στον πιο ηλικιωμένο ανάμεσά μας, τον Χανς- Ντίτριχ Γκένσερ, βετεράνο του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος τάχθηκε κατά της πρότασης. Όμως, οι νεότεροι δύο προκάτοχοί μου συμφώνησαν μαζί μου και, μέχρι σήμερα, γερμανικά πολεμικά πλοία περιπολούν στην μεσογειακή ακτή για να ελέγχουν τις αποστολές όπλων προς τον Λίβανο, ως μέρος της Προσωρινής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στη χώρα αυτή μία ρύθμιση αποδεκτή και υποστηριζόμενη από το Ισραήλ. Ο δρόμος της Γερμανίας προς μεγαλύτερη στρατιωτική αυτοπεποίθηση δεν ήταν γραμμικός, και δεν θα είναι ποτέ. Οι Γερμανοί δεν πιστεύουν ότι με το να μιλούν σε συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης λύνεται κάθε πρόβλημα, αλλά ούτε σκέπτονται ότι αυτό το πετυχαίνουν οι πυροβολισμοί. Το μεικτό ιστορικό των ξένων στρατιωτικών επεμβάσεων κατά την διάρκεια των τελευταίων 20 ετών είναι μόνον ένας λόγος για προσοχή. Πάνω απ όλα, οι Γερμανοί μοιράζονται μία βαθειά εδραιωμένη, ιστορικά ριζωμένη πεποίθηση ότι η χώρα τους θα πρέπει να χρησιμοποιεί την πολιτική της ενέργεια και τους πόρους της για την ενίσχυση του κράτους δικαίου στις διεθνείς υποθέσεις. Η ιστορική μας εμπειρία έχει καταστρέψει κάθε πίστη στην εθνική ιδιαιτερότητα (exceptionalism) για κάθε έθνος. Όποτε είναι δυνατόν, επιλέγουμε τον Recht (νόμο) επί της Macht (δύναμη). Ως αποτέλεσμα, η Γερμανία δίνει έμφαση στην ανάγκη για νομιμότητα στην υπερεθνική λήψη αποφάσεων και επενδύει στην πολυμέρεια υπό την ηγεσία του ΟΗΕ. Κάθε γερμανική στρατιωτική ανάπτυξη αντιμετωπίζει έντονο δημόσιο έλεγχο και πρέπει να λάβει έγκριση από την Bundestag. Οι Γερμανοί πάντα επιδιώκουν να εξισορροπήσουν την ευθύνη να προστατεύουν τους αδύναμους με την ευθύνη της συγκράτησης. Αν οι εταίροι και οι σύμμαχοι της Γερμανίας βαδίσουν ένα πρόσθετο μίλι στην διπλωματία και στις διαπραγματεύσεις, οι Γερμανοί θέλουν η κυβέρνησή τους να περπατήσει ένα μίλι παραπάνω, μερικές φορές προξενώντας πικρία στους εταίρους μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Γερμανία έχει υπεραντισταθμίσει το πολεμικό Η Γερμανία, μετά την ειρηνική επανένωσή της το 1990, έχει υποστεί μία αξιοσημείωτη μεταμόρφωση. Με μεγάλη προσπάθεια, έγινε η πρώτη οικονομική δύναμη στην Ευρώπη, κατέχοντας παράλληλα και από τις πρώτες θέσεις στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι. Καλείται, έτσι, να έχει και έναν νέο παγκόσμιο ρόλο σχετικό με την εξωτερική πολιτική. παρελθόν της. Αντί γι αυτό, ως αντανακλαστική ικανότητα, η Γερμανία προσπαθεί να συμφιλιώσει τα διδάγματα της Ιστορίας με τις προκλήσεις τού σήμερα. Η Γερμανία θα συνεχίσει να πλαισιώνει την διεθνή στάση της πρωτίστως με πολιτικούς και διπλωματικούς όρους και θα καταφύγει σε στρατιωτική εμπλοκή μόνον αφού σταθμίσει κάθε κίνδυνο και κάθε δυνατή εναλλακτική λύση. Ο ΠΑΓΚΌΣΜΙΟΣ ΡΌΛΟΣ Η σχετική οικονομική ισχύς της Γερμανίας και η προσεκτική προσέγγισή της στην χρήση βίας συνεχίστηκαν επίμονα, καθώς το παγκόσμιο και το περιφερειακό περιβάλλον έχει υποστεί ριζική αλλαγή. Η εταιρική σχέση της Γερμανίας με τις ΗΠΑ και η ένταξή της στην ΕΕ υπήρξαν οι βασικοί πυλώνες της εξωτερικής της πολιτικής. Αλλά, καθώς οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν σκοντάψει, η Γερμανία κράτησε την θέση της και αναδείχθηκε ως μία σημαντική δύναμη -σε μεγάλο βαθμό εξ ορισμού. Σε αυτό τον ρόλο η Γερμανία έχει φθάσει να συνειδητοποιήσει ότι δεν μπορεί να ξεφύγει από τις ευθύνες της. Δεδομένου ότι η Γερμανία βρίσκεται στο κέντρο της Ευρώπης, ούτε η απομόνωση ούτε η αντιπαράθεση αποτελούν μία συνετή πολιτική επιλογή. Αντ αυτού, η Γερμανία προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τον διάλογο και την συνεργασία για την προώθηση της ειρήνης και τον τερματισμό των συγκρούσεων. Δείτε τον νέο ρόλο της Γερμανίας στην Μέση Ανατολή. Επί δεκαετίες, η αραβο-ισραηλινή διαμάχη 69

70 Για έναν γηγενή Βεστφαλιανό όπως εγώ, δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερη υπενθύμιση της διδακτικής δύναμης του παρελθόντος. κυριάρχησε στο πολιτικό τοπίο της περιοχής. Στις δεκαετίες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Γερμανία απέφυγε σκόπιμα έναν ρόλο στην πρώτη γραμμή των διπλωματικών προσπαθειών για την επίλυση του αδιεξόδου. Αλλά σήμερα, καθώς οι συγκρούσεις έχουν εξαπλωθεί, η Γερμανία εμπλέκεται ευρύτερα σε ολόκληρη την περιοχή. Από το 2003, όταν άρχισαν οι πολυμερείς προσπάθειες για να αποτρέψουν το Ιράν από το να κατασκευάσει πυρηνική βόμβα, η Γερμανία είχε διαδραματίσει κεντρικό ρόλο και ήταν ένας από τους υπογράφοντες την συμφωνία που επιτεύχθηκε το Επίσης, η Γερμανία συμμετέχει ενεργά στην εξεύρεση διπλωματικής λύσης στην σύγκρουση στην Συρία. Ούτε η Γερμανία αποφεύγει την ευθύνη να βοηθήσει στην οικοδόμηση μίας νέας αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην περιοχή διαδικασία για την οποία η συμφωνία του Ιράν μπορεί να ανοίξει τον δρόμο. Η ιστορία της Ευρώπης προσφέρει μερικά χρήσιμα διδάγματα εδώ. Η Διάσκεψη του 1975, στο Ελσίνκι, βοήθησε να ξεπεραστούν οι διαφορές της εποχής του Ψυχρού Πολέμου στην ήπειρο, μέσα από την δημιουργία του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη. Αν οι περιφερειακοί δρώντες επιλέξουν να εξετάσουν αυτό το παράδειγμα, θα βρουν χρήσιμα διδάγματα τα οποία θα μπορούσαν να τούς βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των σημερινών συγκρούσεών τους. Μερικές φορές, οι Γερμανοί χρειαζόμαστε άλλους για να μάς θυμίζουν την χρησιμότητα της δικής μας ιστορίας. Πέρυσι, για παράδειγμα, είχα μία εμπνευσμένη συνομιλία με μία μικρή ομάδα διανοουμένων στην Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας. Ένας από αυτούς παρατήρησε: «Χρειαζόμαστε μία Βεστφαλιανή ειρήνη για την περιοχή μας». Η συμφωνία που διπλωμάτες στο Munster και στο Osnabruck σφυρηλάτησαν το 1648, ξεχωρίζοντας την θρησκεία από την στρατιωτική ισχύ, εμπνέει στοχαστές στην Μέση Ανατολή μέχρι σήμερα. Πιο κοντά στην πατρίδα, η κρίση στην Ουκρανία έχει δοκιμάσει την ηγεσία της Γερμανίας και τις διπλωματικές της ικανότητες. Από την κατάρρευση του καθεστώτος του Βίκτορ Γιανούκοβιτς και την ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας στις αρχές του 2014, η Γερμανία και η Γαλλία έχουν οδηγήσει τις διεθνείς προσπάθειες για τον περιορισμό και τελικά την επίλυση της στρατιωτικής και πολιτικής κρίσης. Καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει επικεντρωθεί σε άλλες προκλήσεις, η Γερμανία και η Γαλλία έχουν αναλάβει τον ρόλο των κύριων συνομιλητών της Ρωσίας σχετικά με θέματα που αφορούν στην ευρωπαϊκή ασφάλεια και την επιβίωση του ουκρανικού κράτους. Η Γερμανία δεν διαγκωνίστηκε γι αυτή την θέση, ούτε κανείς άλλος την διόρισε σ αυτό τον ρόλο. Οι μακρόχρονοι οικονομικοί και πολιτικοί δεσμοί με την Ρωσία και την Ουκρανία την κάνουν έναν φυσικό διαμεσολαβητή μεταξύ των δύο πλευρών, παρά την προφανή υποστήριξη του Βερολίνου προς τα θύματα της επιθετικότητας της Μόσχας. Η έντονη πολιτική συζήτηση που εξελίχθηκε στο εσωτερικό της Γερμανίας για το πώς να ανταποκριθεί στην πρόκληση μόνον ενίσχυσε την αξιοπιστία του Βερολίνου, δείχνοντας στον κόσμο ότι η κυβέρνηση δεν λαμβάνει τις αποφάσεις της ελαφρά τη καρδία. Η συμφωνία του Μινσκ για να σταματήσουν οι εχθροπραξίες για την οποία μεσολάβησαν η Γερμανία και η Γαλλία τον Φεβρουάριο του 2015 απέχει πολύ από το τέλειο. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: χωρίς αυτήν, η σύγκρουση θα είχε προ πολλού ξεφύγει από τον έλεγχο και θα είχε επεκταθεί πέρα από την περιοχή του Donbas της Ουκρανίας. Πηγαίνοντας προς τα εμπρός, η Γερμανία θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει τις εντάσεις από το να κλιμακωθούν σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Κατά την διάρκεια της κρίσης του ευρώ, η Γερμανία αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο που εγκυμονούν τα υπερβολικά επίπεδα χρέους ορισμένων μεσογειακών κρατών της ΕΕ. Η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποστήριξαν τα σχέδια για να απαιτήσουμε χώρες, όπως η Ελλάδα, να επιβάλουν δημοσιονομικούς ελέγχους και 70

71 άρθρο m σκληρές αλλά αναπόφευκτες οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις για να διασφαλιστεί η προσδοκώμενη σύγκλιση των οικονομιών της ευρωζώνης. Αλλά, αντί να τοποθετήσουν την ευθύνη για τις εν λόγω αλλαγές στα χέρια των εθνικών ελίτ των χωρών αυτών, πολλοί στην Ευρώπη προτίμησαν να κατηγορήσουν την Γερμανία ότι δήθεν οδηγεί τμήματα της νότιας Ευρώπης στην φτώχεια, την υποταγή και την κατάρρευση. Η Γερμανία έχει βρεθεί κάτω από παρόμοιες επικρίσεις κατά την διάρκεια της τρέχουσας προσφυγικής κρίσης. Το περασμένο φθινόπωρο, η Γερμανία άνοιξε τα σύνορα της χώρας σε πρόσφυγες, κυρίως από το Ιράκ και την Συρία. Οι κυβερνήσεις της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας ανησυχούν ότι η κίνηση αυτή θα επιδεινώσει την κρίση, με το να ενθαρρύνει περισσότερους πρόσφυγες να εισέλθουν στις χώρες τους ελπίζοντας να τις διασχίσουν και τελικά να εισέλθουν στην Γερμανία. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι φόβοι αυτοί αποδείχτηκαν αβάσιμοι. Το πώς και πότε η Ευρώπη θα επιλύσει αυτή την κρίση παραμένει ασαφές. Αυτό που είναι σαφές, ωστόσο, είναι ότι, ακόμα και μία σχετικά ισχυρή χώρα όπως η Γερμανία, δεν μπορεί να το κάνει μόνη της. Δεν μπορούμε να ενδώσουμε στην εντεινόμενη επιθυμία ορισμένων ομάδων του εκλογικού σώματος να ανταποκριθούμε σε αποκλειστικά εθνικό επίπεδο, για παράδειγμα, θέτοντας αυθαίρετα όρια στην υποδοχή προσφύγων. Η Γερμανία δεν μπορεί να (και δεν θα) στηρίξει την εξωτερική πολιτική της σε λύσεις που υπόσχονται γρήγορες διορθώσεις αλλά στην πραγματικότητα είναι αντιπαραγωγικές, είτε είναι τείχη είτε πόλεμοι. Μία αντανακλαστική εξωτερική πολιτική απαιτεί διαρκή συζήτηση σχετικά με δύσκολες επιλογές. Επίσης, απαιτεί ευελιξία. Σκεφτείτε την πρόσφατη συμφωνία για το προσφυγικό που η Γερμανία βοήθησε να συνάψει η ΕΕ με την Τουρκία. Βάσει της συμφωνίας αυτής, η ΕΕ θα επιστρέψει στην Τουρκία κάθε μετανάστη που φτάνει παράνομα στην Ελλάδα και σε αντάλλαγμα θα ανοίξει μία νόμιμη οδό για τους Σύριους ώστε να έλθουν στην ΕΕ απευθείας από την Τουρκία. Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για την πολύ βαθύτερη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας. Παρά τις αμφιλεγόμενες εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπως η κλιμάκωση της βίας στις κουρδικές περιοχές και η αυξανόμενη παρενόχληση των μέσων ενημέρωσης και της αντιπολίτευσης, η Γερμανία αναγνώρισε ότι η Τουρκία είχε έναν κρίσιμο ρόλο να παίξει στην κρίση και ότι καμμία βιώσιμη πρόοδος δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς αυτήν. Κανείς δεν μπορεί να πει σήμερα αν η νέα σχέση θα είναι εποικοδομητική μακροπρόθεσμα. Αλλά δύσκολα μπορεί να υπάρξει πρόοδος ή μία ανθρωπιστική διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, παρά μόνον εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες ασχοληθούν σοβαρά με τους Τούρκους ομολόγους τους. Ορισμένοι πολιτικοί, όπως ο Πολωνός πρώην υπουργός Εξωτερικών Radek Sikorski, έχουν περιγράψει την Γερμανία ως το «απαραίτητο έθνος» της Ευρώπης. Η Γερμανία δεν φιλοδοξούσε γι αυτή την θέση. Αλλά οι περιστάσεις την ανάγκασαν σε έναν κεντρικό ρόλο. Ίσως καμμίας άλλης ευρωπαϊκής χώρας η μοίρα δεν είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με την ύπαρξη και την επιτυχία της ΕΕ. Για πρώτη φορά στην ιστορία της, η Γερμανία ζει σε ειρήνη και φιλία με την Γαλλία, την Πολωνία και το υπόλοιπο της ηπείρου. Αυτό οφείλεται στην αποκήρυξη της πλήρους κυριαρχίας και στην κατανομή των πόρων που η ΕΕ έχει ενθαρρύνει επί σχεδόν 60 χρόνια τώρα. Ως αποτέλεσμα, η διατήρηση αυτής της ένωσης και το μοίρασμα των βαρών της ηγεσίας είναι κορυφαίες προτεραιότητες της Γερμανίας. Έως ότου η ΕΕ αναπτύξει την ικανότητα να διαδραματίσει ισχυρότερο ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, θα καταβάλει κάθε προσπάθεια για να κρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερο την θέση της προς το συμφέρον όλης της Ευρώπης. Η Γερμανία θα είναι υπεύθυνη, συγκρατημένη και στοχαστική ηγέτιδα, καθοδηγούμενη κυρίως από τα ευρωπαϊκά ένστικτά της. * Πρόεδρος της Γερμανίας, πρώην υπουργός Εξωτερικών 71

72 ΠΩΣ ΝΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕΤΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΣΑΣ της Αγγελίνας Μιχαηλίδου* Πόσο γρήγορα ξεχνάμε κάτι που μάθαμε στην εργασιακή μας εκπαίδευση, παρά τον αρχικό ενθουσιασμό μας; Η απάντηση διαφέρει ανά συμμετέχοντα, αλλά όχι δραματικά: συνήθως σε 48 ώρες το πολύ έχουμε ξεχάσει ουσιαστικά τι μάθαμε. Ποιό ποσοστό το περιεχομένου εφαρμόζουμε τρεις μήνες μετά από την εκπαίδευση; Τις περισσότερες φορές, μικρότερο από 10%. Αυτές οι απαντήσεις, αναδεικνύουν μια τεράστια σπατάλη για κάθε οργανισμό, για πληροφορίες που γρήγορα ξεχνιούνται και ελάχιστα εφαρμόζονται! Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η αλλαγή συμπεριφοράς στους ενήλικες δεν είναι εύκολη. Όχι μόνο γιατί απαιτεί σκληρή δουλειά, αλλά γιατί χρειάζεται μια διαδικασία που οι ίδιοι να εμπιστεύονται και να ακολουθούν σε καθημερινή βάση. Οι περισσότερες εκπαιδεύσεις, προσφέρουν ένα εξαίρετο περιεχόμενο αλλά εάν αυτό δεν εφαρμόζεται αποδοτικά είναι σπάταλη χρόνου και επένδυσης. Πολλοί οργανισμοί ψάχνουν τρόπους ώστε η εκπαίδευση να είναι όχι μόνο ενδιαφέρουσα αλλά και ψυχαγωγική. Περιλαμβάνει κάποιοπαιχνίδι; Είναι ο εισηγητής διαδραστικός και ευχάριστος; Έλαβαν θετική αξιολόγηση από τους συμμετέχοντες; Αυτοί είναι μεν σημαντικοί παράγοντες, αλλά η εκπαίδευση συχνά είναι αποτυχημένη γιατί οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να εφαρμόσουν το περιεχόμενο. Δεν οφείλεται στο ότι το περιεχόμενο δεν είναι ενδιαφέρον ή σχετικό, αλλά γιατί η μεθοδολογία που εφαρμόστηκε στην εκπαίδευση δεν ήταν αποδοτική. Τις περισσότερες φορές το περιεχόμενο είναι εκτενές αλλά παρέχεται με συμπυκνωμένο ρυθμό. Είναι σαν να προσπαθείς να πιεις από πυροσβεστικό κρουνό! Και έτσι οι συμμετέχοντες ξεχνούν αυτά που έμαθαν μέσα σε 48 ώρες περίπου. 1. Η ΚΑΜΠΎΛΗ ΛΉΘΗΣ Επανειλημμένες μελέτες, και πρόσφατα αυτή των Ebbinghausand Goddard, επιβεβαιώνουν ότι τυπικά ξεχνάμε το 75% απ όσα μαθαίνουμε μέσα σε 48 ώρες. Μετά από τρεις εβδομάδες το 93% έχει απολεσθεί. Αυτό ισοδυναμεί με 7% διακράτηση, εκτός κι αν επιβληθούν κάποιες συγκεκριμένες εργασίες για την εφαρμογή του περιεχομένου. Ας είμαστε ειλικρινείς: τις περισσότερες φορές η υπευθυνότητα για την εφαρμογή του περιεχομένου της εκπαίδευσης εναποτίθεται στους προϊσταμένους, οι οποίοι τις περισσότερες φορές δεν λαμβάνουν μέρος σε αυτή και επιπλέον δεν γνωρίζουν πώς να κατευθύνουν στοχευμένα την ομάδα τους ώστε να εφαρμόσει τις αρχές της εκπαίδευσης. Εφαρμόζοντας τεχνικές Καθοδήγησης στην θέση εργασίας (Coaching on the job) συστηματικά για ένα μήνα μετά την εκπαίδευση, η διακράτηση και εφαρμογή της γνώσης αυξάνει πάνω από 80%. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τη δική σας ομάδα; Συμπέρασμα 1: Η εκπαιδευτική διαδικασία χρειάζεται να συμπεριλαμβάνει Καθοδήγηση (Coaching on the job) προς τους συμμετέχοντες για μεγιστοποίηση της εφαρμογής και προσωπική δέσμευση. 72

73 motivation m 2. Η ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΧΝΌΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΌΣΤΑΣΗΣ Η υιοθέτηση απλώς επαναληπτικών συναντήσεων δεν αρκεί. Μελέτες σχετικά με τη συχνότητα αναδεικνύουν ότι πολύ πυκνά διαστήματα ή αντίθετα πολύ αραιά, αποδυναμώνουν την συγκράτηση και την εφαρμογή των νοημάτων. Ειδικά για την υιοθέτηση νέων δεξιοτήτων και συμπεριφορών (soft skills) έρευνες έχουν εντοπίσει ότι η συχνότητα ανά μια εβδομάδα είναι το ιδανικό διάστημα για να προλάβουν οι συμμετέχοντες να εφαρμόσουν μια τεχνική και να εισάγουν κάθε φορά μια νέα. Ομοίως ισχύει και για τις εικονικές ομάδες εργασίας και τις γεωγραφικά απομακρυσμένες (virtual teams). Σ αυτή την περίπτωση μια τηλεφωνική συνεδρία(con-call, webmeeting) σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα και με συγκεκριμένα μέλη, έχει την ίδια θετική επίδραση, ενθαρρύνει την σταδιακή εφαρμογή του περιεχομένου και την επιθυμητή αλλαγή συμπεριφοράς, καθώς οι συμμετέχοντες μοιράζονται θετικές εμπειρίες και δυσκολίες καθημερινής εφαρμογής. Συμπέρασμα 2: Παραβλέποντας την επήρεια της λήθης, μαζί με την συχνότητα και τη γεωγραφική διασπορά, προκαλείται σημαντική απώλεια στην εφαρμογή της εκπαίδευσης και συνεπώς δραματική μείωση στην απόδοση της επένδυσης. 3. ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΊ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΟΎ ΜΝΉΜΗΣ Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι ο εγκέφαλος είναι ικανός να συγκρατήσει πολύ περιορισμένο όγκο πληροφορίας κάθε φορά. Γι αυτό και εκπαιδεύσεις που διαρκούν δύο, τρεις ή περισσότερες ημέρες δεν είναι τόσο αποδοτικές, παρά το ότι μπορεί να είναι εξαιρετικά ευχάριστες ή ενδιαφέρουσες. Είναι μεν χρήσιμες για να εισάγουν νέες έννοιες, εντούτοις, είναι παράλογο να περιμένουμε ότι οι ενήλικες θα συγκρα- τήσουν έστω το 25% από αυτές και ακόμα λιγότερο ότι θα εφαρμόσουν κάποιες. Προτείνεται λοιπόν να πραγματοποιούνται οι επαναληπτικές συναντήσεις, σε διάστημα μιας εβδομάδας έως 10 ημερών το πολύ, μετά το βασικό σεμινάριο, κατά τις οποίες η πληροφορία διαχωρίζεται σε μικρότερα τμήματα, ώστε να εμβαθύνουν οι συμμετέχοντες και να ενθαρρύνονται με παραδείγματα για την εφαρμογή η οποία να αποτελέσει πλέον καθημερινή συνήθεια. Συμπέρασμα 3: Ο επιμερισμός της πληροφορίας βοηθά τη μνήμη ώστε να επιτελέσει συνειδητά και στοχευμένα την καθημερινή εφαρμογή των διδαχθέντων. Πώς θα επηρεάσετε λοιπόν την απόδοση της εκπαίδευσης στις ομάδες σας; Σίγουρα το περιεχόμενο παίζει ρόλο, αλλά η συστηματική καθοδήγηση και η εξειδικευμένη μεθοδολογία επανάληψης επιδρούν ακόμα περισσότερο στη διακράτηση όσων διδάσκονται και την εφαρμογή τους από τα στελέχη. Πρόσθετες πληροφορίες: Ron Willingham : Selling in the 21st century, Integrity Solutions Hermann Ebbinghaus on Memory & Illusion Logos University: Problem Solving Learning (PSL) * Γενική Διευθύντρια RESPONSE, πρώην Πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΟΓΜΕ 73

74 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ COSME ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΊΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ του Τιμόθεου Ρέκκα* To Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα των Επιχειρήσεων και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις /Competitiveness SMEs COSME εντάσσεται στο πλαίσιο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αποτελεί συνέχεια του Υποπρογράμματος EIP (Entrepreneurship and Innovation Program) του Προγράμματος CIP (Competitiveness and Innovation Program ) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Υλοποιείται με βάση τα καθοριζόμενα στον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ.1287/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2013 (έχει δημοσιευθεί στο φύλλο L 347/ της Εφημερίδας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) κι έχει συνολικό προϋπολογισμό 2,3 δις. Το πρόγραμμα COSME επιχειρεί να συμβάλλει στην επίτευξη των γενικών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών ΜΜΕ, καθώς και την ενθάρρυνση της επιχειρηματικής νοοτροπίας και την προώθηση της ίδρυσης και της περαιτέρω ανάπτυξης των ΜΜΕ. Ακολουθώντας την επιτυχημένη πρακτική του Προγράμματος CIP (Competitiveness Innovation Program) της περιόδου , το Πρόγραμμα COSME προβλέπει τη λειτουργία δύο διακριτών μηχανισμών για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση, με τον επιμερισμό του ρίσκου ανάμεσα στο κράτος, τις συνεργαζόμενες τράπεζες και τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Ειδικότερα, πρόκειται για τους ακόλουθους δύο μηχανισμούς, η χρηματοδότηση των οποίων καλύπτει το 60% του συνολικού Π/Υ ( 2,3 δις) του Προγράμματος COSME και γίνεται μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (European Investment Fund EIF): Μηχανισμός Εγγύησης Δανείων (Loan Guarantee Facility LGF) για τη χορήγηση εγγυήσεων και αντεγγυήσεων από το EIF προς τα συμβαλλόμενα με αυτό χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και για την παροχή δανείων έως το ποσό των για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων αναγκών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τα δάνεια απευθύνονται σε όλες τις κατηγορίες μικρομεσαίων επιχειρήσεων εκτός αυτών που έχουν καινοτόμα χαρακτηριστικά (RDI driven), ώστε να εξασφαλίζεται η συμπληρωματικότητα με το Πρόγραμμα HORIZON 2020 για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία. Στο πλαίσιο του μηχανισμού LGF προβλέπεται και η λειτουργία σύνθετων χρηματοοικονομικών εργαλείων υψηλού ρίσκου, όπως η δημιουργία χαρτοφυλακίων για την τιτλοποίηση χρέους μικρομεσαίων επιχειρήσεων (securitization of SME debt finance portfolios). Τα εργαλεία του μηχανισμού LGF είναι συμπληρωματικά των εργαλείων του ΕΣΠΑ , καθώς στοχεύουν στην ενίσχυση επενδύσεων μεγαλύτερου βαθμού κινδύνου (start-ups, δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις κλπ). Η κατανομή του Π/Υ για το μηχανισμό LGF από το πρόγραμμα COSME είναι demand-driven, καθώς θα εξαρτηθεί από το ενδιαφέρον που εκδηλώνουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Κατά την περίοδο , σε επίπεδο Ε.Ε., αναμένεται 74

75 άρθρο m Στο πλαίσιο του προγράμματος, η παροχή των κεφαλαίων γίνεται από τα συνεργαζόμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς των κρατών-μελών της Ε.Ε. που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής στις δύο ανοιχτές έως τις προσκλήσεις μία για καθένα από τους παραπάνω μηχανισμούς LGF και EFG - του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (βλ. σχετικά youreurope/business/funding-grants/access-tofinance/search/en/financial-intermediaries?shs_ term_node_tid_depth=723). Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, στο πλαίσιο του μηχανισμού LGF (εγγυήσεις, δάνεια) του Προγράμματος COSME το 2016 υπέγραψαν συμφωνίες χρηματοδότησης η Εθνική Τράπεζα (100 εκ. ) και η Eurobank (130 εκ. ), ενώ τον Απρίλιο του 2017 υπεγράφησαν οι συμφωνίες με την Alpha Bank (50 εκ. ) και την Τράπεζα Πειραιώς (170 εκ. ). Επίσης, στο πλαίσιο του μηχανισμού EFG (equity) υπεγράφη το 2016 σύμβαση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων με την εταιρεία Deca Investments για την κεφαλαιακή ενίσχυση μέσω επενδύσεων επιχειρηματικού κινδύνου (venture capital) μικρομεσαίων επιχειρήσεων που βρίσκονται κυρίως στα στάδια επέκτασης και ανάπτυξης (βλ. σχετικά περίπου μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθούν με δανειακά κεφάλαια στο πλαίσιο του Μηχανισμού LGF. Ο μηχανισμός LGF είναι συμπληρωματικός του μηχανισμού SMEs & Small Midcaps Guarantee Facility for R&I του Προγράμματος HORIZON 2020 της Ε.Ε., ο οποίος στοχεύει στη διευκόλυνση της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με έντονο ερευνητικό και καινοτόμο χαρακτήρα κι επενδύσεις στον τομέα RDI. Μηχανισμός Κεφαλαιακής Συμμετοχής για την Ανάπτυξη (Equity Facility for Growth EFG) για την παροχή κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου σε επενδυτικά σχήματα υψηλού ρίσκου (risk capital funds, συμπεριλαμβανομένων των funds of funds) που επενδύουν σε όλες τις κατηγορίες μικρομεσαίων επιχειρήσεων που βρίσκονται στα στάδια επέκτασης (expansion) και ανάπτυξης (growth), εκτός αυτών που έχουν καινοτόμα χαρακτηριστικά (RDI driven), ώστε να εξασφαλίζεται η συμπληρωματικότητα με το Πρόγραμμα HORIZON 2020 της Ε.Ε. για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία. Τα κεφάλαια αφορούν επιχειρηματικές συμμετοχές σε μετοχικό κεφάλαιο μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και την κατηγορία του mezzanine finance, όπως τα δάνεια μειωμένης εξασφάλισης (subordinated loans) ή τα συμμετοχικά δάνεια (participating loans). Οι επενδύσεις έχουν μακροπρόθεσμο χαρακτήρα συνήθως μεταξύ 5-15 ετών και δεν πρέπει να ξεπερνούν κατά μέγιστο σε διάρκεια τα 20 έτη. O μηχανισμός EFG είναι demand-driven με την έννοια ότι η κατανομή του Π/Υ από το πρόγραμμα COSME θα εξαρτηθεί από το ενδιαφέρον που έχουν εκφράσει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Κατά την περίοδο , σε επίπεδο Ε.Ε., αναμένεται ότι περίπου 500 επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να αντλήσουν κεφάλαια (equity) στο πλαίσιο του Μηχανισμού EFG. Ο μηχανισμός EFG είναι συμπληρωματικός του μηχανισμού Equity Facility for R&I του Προγράμματος HORIZON 2020 της Ε.Ε., ο οποίος είναι προσανατολισμένος σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν έντονο ερευνητικό και καινοτόμο χαρακτήρα (RDI driven) και βρίσκονται στα στάδια σποράς (seed), εκκίνησης (start-ups), πρόωρης ανάπτυξης (early stage) και μικρών επιχειρήσεων που βρίσκονται σε στάδιο μεσαίας κεφαλαιοποίησης (midcaps). 75

76 grants/access-to-finance/). Συμπερασματικά, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθούν τα ακόλουθα τρία στοιχεία που αφορούν τα χρηματοοικονομικά εργαλεία του Προγράμματος COSME : Είναι συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά, τόσο σε σχέση με τα εργαλεία του Προγράμματος HORIZON 2020 για την Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία, όσο και σε σχέση με τα χρηματοοικονομικά εργαλεία που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας για την περίοδο είναι το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ (ΤΕΠΙΧ ΙΙ) για τη χορήγηση κεφαλαίων κίνησης και την παροχή εγγυήσεων σε δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και το Ταμείο Συμμετοχών (EquiFund) για τη συμμετοχή στο κεφάλαιο μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τα οποία συστάθηκαν το Δεκέμβριο του 2016 και χρηματοδοτούνται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία ΕΠΑνΕΚ. Η συμπληρωματικότητα των χρηματοδοτικών εργαλείων του COSME έγκειται στο ότι διευκολύνουν την πρόσβαση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση μέσω τεχνικών που εμπεριέχουν υψηλό ρίσκο κι επενδυτικών σχημάτων που επενδύουν σε επιχειρήσεις με προοπτικές ανάπτυξης αναλαμβάνοντας σημαντικό μέρος του χρηματοοικονομικού κινδύνου. Στοχεύουν σε διακριτές κατηγορίες μικρομεσαίων επιχειρήσεων κι έχουν δημιουργηθεί προκειμένου να καλύψουν τις ιδιαίτερες ανάγκες τους ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης στο οποίο βρίσκονται. Δεν έχουν δηλαδή οριζόντιο χαρακτήρα, όπως τα χρηματοοικονομικά εργαλεία που έχουν δημιουργηθεί στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων (π.χ. ΤΕΠΙΧ ΙΙ) και οι μη επιστρεπτέες ενισχύσεις που παρέχονται με τη μορφή της επιχορήγησης (grant) μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου ή των προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων τα οποία έχουν προκηρυχθεί στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Επιχειρηματικότητα, Ανταγωνιστικότητα, Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (για πληροφορίες βλ. Συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί σε επίπεδο Ε.Ε. για επέκταση των επιστρεπτέων μορφών ενισχύσεων έναντι των μη επιστρεπτέων μορφών (επιχορηγήσεις) κι επομένως, επιτυγχάνουν μόχλευση δημόσιων και ιδιωτικών πόρων κι επανέπενδυσή τους μετά την αποπληρωμή των εγγυημένων δανείων ή την απόδοση των επενδυμένων κεφαλαίων. * Οικονομολόγος (ΕΚΠΑ), κάτοχος MSc «Εφαρμοσμένης Οικονομικής και Οικονομικής Πολιτικής» (ΕΚΠΑ), απόφοιτος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, προϊστάμενος του τμήματος Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας, Βελτίωσης της Ανταγωνιστικότητας και Πρόσβασης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στους Χρηματοπιστωτικούς Θεσμούς/Διεύθυνση Στήριξης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων/Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας/Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, εθνικός εκπρόσωπος στη Διαχειριστική Επιτροπή του Προγράμματος COSME της Ε.Ε. 76

77 άρθρο m Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ των Σοφίας Βασιλικής Ν. Τζελέπη & Θεοφάνη Ι. Αραβανή* Οι άνθρωποι ικανοποιούν τις ανάγκες, τις επιθυμίες και τις απαιτήσεις τους με προϊόντα τα οποία είναι είτε υλικά αγαθά, είτε υπηρεσίες. Σημασία για τον καταναλωτή έχει η χρησιμότητα (ωφέλεια) που του προσφέρει το κάθε προϊόν υπηρεσία. Συνήθως, οι καταναλωτές επιλέγουν τα προϊόντα με τη μεγαλύτερη προσφερόμενη αξία, δηλαδή με την μέγιστη διαφορά ανάμεσα στο όφελος από την απόκτηση του προϊόντος σε σχέση με το κόστος για την απόκτησή του (value for money) (Mudie et al., 2006). Η ικανοποίηση του πελάτη έχει να κάνει με το εάν και κατά πόσο η προσφερόμενη υπηρεσία ανταπεξέρχεται στις προσδοκίες που έχει ο ίδιος. Όταν η υπηρεσία ξεπερνάει τις προσδοκίες του καταναλωτή, τότε αυτός είναι υπερευχαριστημένος. Εάν όμως αποτύχει να αντεπεξέλθει σε αυτές, τότε βιώνεται η απογοήτευση (Mudie et al., 2006), (Bitner et al., 1990). Συνήθως, οι προσδοκίες των ατόμων επηρεάζονται αρκετά είτε από τη γνώμη των οικείων τους προσώπων (φίλοι, συγγενείς), είτε από προηγούμενη εμπειρία που εντυπώνεται στη μνήμη τους. Πολλές έρευνες έχουν αποδείξει πως οι καταναλωτές που βιώνουν υψηλά επίπεδα ικανοποίησης από μια παρεχόμενη υπηρεσία έχουν την τάση να αγοράζουν επαναλαμβανόμενα χωρίς να δίνουν τόση σημασία στην τιμή, να εμπιστεύονται νέα προϊόντα υπηρεσίες της ίδιας επιχείρησης, να «δένονται» με την εταιρία και να παραμένουν πιστοί πελάτες και, το σημαντικότερο όλων, είναι πως διαφημίζουν την υπηρεσία δωρεάν (word of mouth) (Norman et al., 2012). Η ικανοποίηση των πελατών, λοιπόν, σχετίζεται άμεσα με τη διατήρηση αυτών, αφού αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα πιστότητας αφοσίωσης των πελατών (customer loyalty). Οι εταιρίες δίνουν μεγάλη σημασία στην πιστότητα των πελατών, διότι είναι αποδεδειγμένο, πως κοστίζει πολύ λιγότερο η διατήρηση ενός ικανοποιημένου πελάτη, παρά η απόκτηση ενός νέου πελάτη. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις που εξυπηρετούν με συνέπεια τους πελάτες, απολαμβάνουν υψηλότερα επίπεδα διατήρησης και πιστότητας, με οικονομικά αποτελέσματα εξαιρετικά θετικά. Βέβαια, από την άλλη πλευρά, τα υψηλά επίπεδα ικανοποίησης δημιουργούν ολοένα και πιο απαιτητικούς πελάτες, γεγονός που δύναται να ανεβάσει το κόστος, λόγω πίεσης για χαμηλότερες τιμές ή περισσότερες υπηρεσίες για την ικανοποίηση των πελατών (Norman et al., 2012). ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ως ποιότητα, γενικά, στις υπηρεσίες ορίζεται το αποτέλεσμα της σύγκρισης μεταξύ του τι ο υποψήφιος πελάτης αισθάνθηκε ότι ο παρέχων τις υπηρεσίες φορέας θα έπρεπε να προσφέρει (επίπεδο προσδοκιών), και τι πραγματικά προσέφερε (επίπεδο αντίληψης) (Parasuraman et al., 1985). Προκειμένου να διευκρινιστεί όσο το δυνατόν περισσότερο η έννοια της ποιότητας υπηρεσιών, έχουν καθοριστεί στη βιβλιογραφία οι δέκα πιο σημαντικοί παράγοντες ποιότητας (Parasuraman et al., 1985), (Αλμπάνη, 2010): Η προσβασιμότητα Η επικοινωνία Η αρμοδιότητα ικανότητα 77

78 Η ευγένεια Η πίστη φερεγγυότητα Η υπευθυνότητα αξιοπιστία Η ανταπόκριση Η ασφάλεια Η κατανόηση Τα υλικά μέσα Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΩΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ Η βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών με σκοπό την απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος αποτελεί στρατηγική κλειδί για τη βιώσιμη διαχείριση των επιχειρήσεων. Αυτό αποτελεί κρίσιμη επιλογή για τις επιχειρήσεις, διότι ο ανταγωνισμός δημιουργεί πιο απαιτητικούς πελάτες. Φυσικά, σε κάθε ενέργεια που γίνεται από την επιχείρηση, ο πελάτης συμμετέχει ενεργά, διότι σκοπός της επιχείρησης μέσα από αυτή τη διαδικασία είναι να δημιουργηθούν συστήματα παροχής υπηρεσιών που θα είναι αποδεκτά από τον πελάτη. Έτσι, το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων πρέπει να επικεντρώνεται στην αντίδραση των πελατών στις νέες βελτιωμένες ποιοτικά υπηρεσίες, αλλά και να ενισχύεται η αμοιβαία αλληλεπίδραση μεταξύ του παρόχου της υπηρεσίας και του καταναλωτή, η οποία προσφέρει πολύτιμη ανατροφοδότηση στην επιχείρηση (Mudie et al., 2006), (Καραούζα, 2012). Οι επιχειρήσεις, επενδύοντας στο ανθρώπινο δυναμικό, εστιάζουν στη δημιουργία προτύπων ποιότητας (quality standards), τα οποία είναι δύσκολο να αντιγραφούν και τα διαμορφώνουν έτσι ώστε να φαντάζουν στους πελάτες ως μοναδικά. Έτσι, με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, αντικατοπτρίζεται η εταιρική φιλοσοφία και κουλτούρα που διαθέτει κάθε επιχείρηση, καθώς επίσης καταφέρνει να κάνει εμφανή στους πελάτες την απόδοση της ομαδικής προσπάθειας που λαμβάνει χώρα για την επίτευξη της άριστης εξυπηρέτησης (Timothy et al., 2009). Η επιλογή, αλλά και η διατήρηση του προσωπικού, εξαρτώνται κυρίως από τον βαθμό ικανοποίησης των ίδιων των εργαζόμενων. Ένας από τους κυριότερους στόχους των διευθυντών και των υπευθύνων του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού, είναι να κατανοήσουν ποιοί παράγοντες επηρεάζουν περισσότερο την ικανοποίηση του προσωπικού. Οι μελέτες δείχνουν πως ο διάλογος με τους υπαλλήλους για τα καθημερινά καθήκοντα αντί των διαταγών, η θετική ανταπόκριση και αλληλεγγύη, η κατανόηση των προσωπικών αναγκών και η παροχή κινήτρων εργασίας είναι οι συμπεριφορές-κλειδιά που πρέπει να υιοθετούν οι μάνατζερ για την ικανοποίηση και την διατήρηση των εργαζομένων υψηλής ποιότητας (Timothy et al., 2009). Επομένως, η ποιότητα των υπηρεσιών εξαρτάται και από εσωτερικούς (προσωπικό) και από εξωτερικούς (πελάτες) παράγοντες. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που δυσκολεύει αρκετά την προσπάθεια διατήρησης της ποιότητας σε συγκεκριμένα επίπεδα, ώστε αυτή να λειτουργεί ως ανταγωνιστικό, και μάλιστα διατηρήσιμο, πλεονέκτημα έναντι των υπόλοιπων επιχειρήσεων (Timothy et al., 2009), (Νεστούρης, 2011). ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ποιότητα των υπηρεσιών για τους καταναλωτές σχετίζεται άμεσα με την ικανοποίηση των αναγκών τους. Για τις επιχειρήσεις αποτελεί στοίχημα η υπέρ-επίτευξη αυτού του στόχου, ώστε να μπορεί η εξαιρετική ποιότητα παροχής υπηρεσιών να λειτουργήσει ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, και να ξεχωρίσει έναντι των υπολοίπων. 78

79 άρθρο m ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παναγιώτα Αλμπάνη (2010), «Ποιότητα της προσφερόμενης υπηρεσίας, Ικανοποίηση των πελατών και Διαχείριση Παραπόνων: Η περίπτωση του ξενοδοχειακού κλάδου». Διπλωματική εργασία. Μαρία Σωμαράκη (2010), «Οργάνωση και διοίκηση παραπόνων στις τουριστικές υπηρεσίες σε ξενοδοχειακές μονάδες». Πτυχιακή εργασία. Βιργινία Καραούζα (2012), «Η ποιότητα των υπηρεσιών στην τουριστική βιομηχανία: Πως οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις επιτυγχάνουν την τελειότητα στην εμπειρία των φιλοξενούμενων». Διπλωματική εργασία Δημήτριος Νεστούρης (2011), «Η βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων πολυτελείας και Α κατηγορίας της περιοχής Ηρακλείου, μέσω της διοίκησης Ανθρωπίνων πόρων». Πτυχιακή εργασία. Dallen J. Timothy and Victor B. Teye (2009), Tourism and the lodging sector, Published by Elsevier Inc. Peter Mudie and Angela Pirrie (2006), Services Marketing Management, Elsevier Ltd. Norman Au, Dimitrios Buhalis, Rob Law (2012), Online complaining behavior in Mainland China hotels: The Perception of Chinese and non- Chinese customers, International Journal of Hospitality and Tourism Administration. Parasuraman, Valarie A. Zeithaml, and Leonard L. Berry (1985), A conceptual model of Service Quality and its implications for future research, Journal of Marketing, Vol. 49, pp Mary Jo Bitner, Bernard H. Booms and Mary Stanfield Tetreault (1990), The Service Encounter: Diagnosing favorable and Unfavorable Incidents, Journal of Marketing, Vol. 54, pp * Η Σοφία Βασιλική Ν. Τζελέπη είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Τεχνολογίας Υπολογιστών με κατεύθυνση στα Συστήματα Ηλεκτρικής Ενέργειας, και μεταπτυχιακές σπουδές στις Νέες Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων (Μ.Β.Α.) από το Πανεπιστήμιο Πατρών. Τα τελευταία 5 χρόνια εργάζεται στον μεγαλύτερο όμιλο τηλεπικοινωνιών της Ελλάδος. * Ο Θεοφάνης Ι. Αραβανής είναι Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Τεχνολογίας Υπολογιστών, με μεταπτυχιακές σπουδές (M.Sc.) στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και M.B.A. στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Υποψήφιος Διδάκτωρ στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πατρών. 79

80

81 βιβλίο m ΓΙΟΡΤΉ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΊΝ! ΑΞΙΟΠΟΙΕΊΣΤΕ ΤΙΣ ΠΑΓΚΌΣΜΙΕΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΈΣ ΜΈΡΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΉΣΤΕ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΛΆΤΕΣ ΣΑΣ ΚΆΘΕ ΜΈΡΑ! να δραστηριοποιηθεί με ενέργειες Μάρκετινγκ. Το βιβλίο είναι «δύο ταχυτήτων»: Η μια είναι η επιστημονική -Cause Related Marketing- και η άλλη είναι η καθημερινή, η χρήσιμη στο Επιχειρείν και το Εμπόριο. Στόχος είναι η βοήθεια στην προσπάθεια αναβάθμισης του Επιχειρείν στην Ελλάδα. Τι ενέργειες μπορεί να κάνει η επιχείρηση για την Παγκόσμια Ημέρα Νερού; Γιατί γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα του Ανέμου; Ποιον ωφελεί ο Μήνας Ευαισθητοποίησης για το Στρες; Πώς δείχνει το κοινωνικό της πρόσωπο η επιχείρηση την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπιστικής Βοήθειας; Ο Οδυσσέας Κόλλιας, απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πειραιά με Master (M.B.A.) από το Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης είναι συνεργάτης της ΕΕΔΕ στα εκπαιδευτικά προγράμματα και συγγραφέας που πιστεύει ότι η ελληνική οικονομία και κοινωνία θα εξελιχθούν εάν αναπτυχθεί το επίπεδο Εξυπηρέτησης Πελατών, τόσο στον Δημόσιο, όσο και στον Ιδιωτικό τομέα. Το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Γιορτή στο επιχειρείν: 365 ευκαιρίες επικοινωνίας με τον πελάτη για όλο το έτος, έχει στόχο, όπως λέει ο ίδιος, όπως και τα προηγούμενα βιβλία του, να βοηθήσει τον επιχειρηματία, κυρίως τον μικρό και τον μεσαίο, να τον παρακινήσει να βελτιώσει τις σχέσεις με τους πελάτες του, υπάρχοντες και μελλοντικούς και να τον προκαλέσει Το βιβλίο κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο, Rosili ( προσπαθώντας να δώσει αξία στην κάθε μέρα της επιχείρησης! Παρουσιάζει τις Παγκόσμιες και Εθνικές Ημέρες του έτους και προτείνει ενέργειες μάρκετινγκ προς αξιοποίηση σε οποιοδήποτε επάγγελμα και αν δραστηριοποιείται κάποιος, προκειμένου να πετύχει: ανάπτυξη και ενίσχυση των σχέσεων με τους πελάτες και τους προμηθευτές, επέκταση πελατειακής βάσης, αύξηση πιστότητας πελατών, ενημέρωση κοινού για κοινωνικά ζητήματα, ανάδειξη κοινωνικού προσώπου επιχείρησης, βελτίωση εικόνας επιχείρησης, καλλιέργεια ομαδικού πνεύματος στους εργαζομένους, αύξηση πωλήσεων. Το βιβλίο απευθύνεται σε ιδιοκτήτες μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, πωλητές, αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες, και σε όλους όσοι δραστηριοποιούνται στο επιχειρείν και ενδιαφέρονται για την υιοθέτηση μιας καινοτόμα προσέγγισης στις σχέσεις με τον πελάτη. 81

82 ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Η Διαμεσολάβηση έχει ως βασική της αρχή και στόχο την αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων μερών. Πιστή στην αξία της αποτελεσματικής επικοινωνίας και των ασφαλών και άμεσων διαδικασιών επίλυσης των διαφορών, η ΕΕΔΕ σε συνεργασία με τον ΟΠΕΜΕΔ, συνεχίζει μέσω της παρούσας στήλης τη σχετική με την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών ενημέρωση των μελών της. Είναι αλήθεια ότι η πανευρωπαϊκή τάση για τις μεθόδους που χρησιμοποιούν πολίτες και επιχειρήσεις για την επίλυση των διαφορών τους, αρχίζει να διαμορφώνεται υιοθετώντας όλο και περισσότερο τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, όπως αναλυτικότερα μπορείτε να διαβάσετε κατωτέρω στην σύντομη παρουσίαση της σχετικής έρευνας του Ευρωβαρόμετρου. Η τάση αυτή φαίνεται να υποστηρίζεται όλο και πιο ενεργά και στην Ελλάδα από σπουδαίους επιχειρηματικούς φορείς οι οποίοι μάλιστα είναι, όπως και η ΕΕΔΕ, εταίροι του Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ). Το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών δημιούργησε και εγκαινίασε Κέντρο Διαμεσολάβησης, το ΕΒΕΑ εντάχθηκε στον ΟΠΕΜΕΔ αναλαμβάνοντας σημαντικές πρωτοβουλίες και το Ελληνογερμανικό Επιμελητήριο και ο Οργανισμός Διαιτησίας και Διαμεσολάβησης του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου (ΟΔΔΕΕ) διοργάνωσαν εκδήλωση για τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών με προσκεκλημένο τον Ειδικό Γραμματέα Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Παράλληλα, στο διεθνές συνέδριο του ΤΟΓΜΕ της ΕΕΔΕ παρουσιάστηκε και η Διαμεσολάβηση ως επαγγελματική προοπτική για τις γυναίκες επαγγελματίες και ως μέσο επίλυσης των συγκρούσεων και των διαφορών σε επιχειρηματικό επίπεδο. Μέσα σε ένα θερμό καλοκαίρι και σε ένα γενικό κλίμα προκλήσεων για τις ελληνικές επιχειρήσεις, η ανάγκη για την ταχεία, επωφελέστερη και αποτελεσματικότερη εξωδικαστική επίλυση των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν, φαίνεται ότι αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο και αρχίζει να έχει πιο ουσιαστική αντιμετώπιση. ΜΕ ΒΆΣΗ ΤΟ ΕΥΡΩΒΑΡΌΜΕΤΡΟ 2017 ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΜΈΑ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΎΝΗΣ ΚΕΡΔΊΖΟΥΝ ΈΔΑΦΟΣ ΟΙ ΕΝΑΛΛΑ- ΚΤΙΚΈΣ ΜΈΘΟΔΟΙ ΕΠΊΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΏΝ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα το Ευρωβαρόμετρο για τον τομέα της Δικαιοσύνης του 2017, το οποίο αποδίδει μια συγκριτική εποπτική εικόνα σχετικά με την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και την ανεξαρτησία των δικαιοδοτικών συστημάτων των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα σημαντικό αποτέλεσμα του Ευρωβαρόμετρου 2017 είναι ότι, σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, έχει αυξηθεί γενικά η εκούσια χρήση των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης των διαφορών. Ο τεράστιος αριθμός των προσφυγών, που κατά το έτος 2016 κατατέθηκε, μέσω της δημιουργηθείσας το έτος 2016 Ηλεκτρονικής Πλατφόρμας για την επίλυση των καταναλωτικών διαφορών, φανερώνει την μεγάλη προθυμία των καταναλωτών να χρησιμοποιήσουν εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης των διαφορών τους. Στις περισσότερες χώρες μέλη οι καταναλωτές προσέφυγαν στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα, κυρίως επί διαφορών με διεθνή χαρακτήρα. Σε όλες τις χώρες μέλη οι εναλλακτικές μέθοδοι επίλυσης των διαφορών υποστηρίζονται και οι πολίτες παρωθούνται προς αυτές. Η Έκθεση του Ευρωβαρόμετρου 2017, με όλα τα περαιτέρω πορίσματα, βρίσκεται αναρτημένη στην: HomepagederEU-Kommission. Πηγή: HomepagederEU-Kommission (αναδημοσίευση από το site του ΟΠΕΜΕΔ 82

83 διαμεσολάβηση m Ο ΟΠΕΜΕΔ ΠΑΡΏΝ ΣΤΑ ΕΓΚΑΊΝΙΑ ΤΟΥ «ΚΈΝΤΡΟΥ ΔΙΑΜΕΣΟΛΆΒΗΣΗΣ ΒΕΑ» Εγκαινιάστηκε στις 10 Μαΐου 2017, στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας, το Κέντρο Διαμεσολάβησης BEA, το οποίο θα προσφέρει τη δυνατότητα τόσο σε επιχειρηματίες όσο και σε πολίτες, να ενημερωθούν αξιόπιστα για τη Διαμεσολάβηση και να πραγματοποιήσουν τη δική τους διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές διαφορές τους, μακριά από τις δικαστικές αίθουσες, με μεγάλη εξοικονόμηση χρόνου και εξόδων, αλλά και κυρίως, με επίτευξη συμφωνίας με δεσμευτική ισχύ, ισότιμη δικαστικής απόφασης. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, ο πρόεδρος του ΒΕΑ Παύλος Ραβάνης, επισήμανε ότι το Επιμελητήριο στηρίζει με όλες του τις δυνάμεις αυτό τον εναλλακτικό τρόπο επίλυσης διαφορών, μέσω του οποίου εκτιμάται ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα βρουν έναν ακόμη σύμμαχο, στη δύσκολη μάχη που δίνουν καθημερινά για την εξασφάλιση της βιωσιμότητάς τους.ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Σταύρος Κοντονής, σε χαιρετισμό που απέστειλε, επισήμανε μεταξύ άλλων, ότι στόχος της κυβέρνησης είναι η αναμόρφωση του ισχύοντος νόμου για τη Διαβεσολάβηση και η περαιτέρω διεύρυνση εφαρμογής του. Η εκπρόσωπος του Δ.Σ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Μαρινέτα Γούναρη, χαιρέτισε εκ μέρους του Προέδρου του Δ.Σ.Α την πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου και διαβεβαίωσε για τη συνέχιση της αγαστής συνεργασίας μεταξύ των δυο φορέων, που είναι και οι συνιδρυτές του πρώτου εκπαιδευτικού Κέντρου Διαμεσολαβητών στην Αθήνα, «Α.Κ.Κ.Ε.Δ.Δ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ», με στόχο την περαιτέρω διάδοση και εμπέδωση του θεσμού, στο κοινό. Ο Διευθυντής του Κέντρου, Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής, Εκπαιδευτής και Συγγραφέας Σπύρος Αντωνέλος, εξήγησε ότι το Κέντρο Διαμεσολάβησης του Β.Ε.Α. δραστηριοποιείται ήδη σε δύο βασικές κατευθύνσεις: α) στην εξατομικευμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση των πολιτών, των επιχειρήσεων και των Δικηγόρων για τις εφαρμογές στις υποθέσεις τους της Διαμεσολάβησης και των λοιπών διαδικασιών Εξωδικαστικής Επίλυσης Διαφορών όπως ο πρόσφατα ψηφισθείς Εξωδικαστικός μηχανισμός αναδιάρθρωσης Επιχειρηματικών Δανείων (των λεγόμενων «κόκκινων δανείων») και β) στην επιτυχή εφαρμογή σε προσιτό κόστος των διαδικασιών αυτών, στους κατάλληλα διαμορφωμένους και άρτια εξοπλισμένους για το σκοπό αυτό χώρους του Κέντρου Σύμφωνα με τη διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια κ. Πλέσ- Φωτογραφία από τα εγκαίνια του Κέντρου Διαμεσολάβησης του ΒΕΑ με τους (από αριστερά προς τα δεξιά: Σπύρος Αντωνέλος, Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής Εκπαιδευτής στη Διαμεσολάβηση, Διευθυντής του Κέντρου Διαμεσολάβησης του ΒΕΑ, Λάμπρος Κοτσίρης, Ομότιμος Καθηγητής στο Τμήμα Νομικής του ΑΠΘ και Πρόεδρος της Επιτροπής Πιστοποίησης Διαμεσολαβητών του ΥΔΔΑΔ, Μαρινέτα Γούναρη, Δικηγόρος, εκπρόσωπος του Δ.Σ του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Παύλος Ραβάνης, Πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθηνών, και Νικόλας Κανελλόπουλος Γενικός Γραμματέας του ΟΠΕΜΕΔ. σα, σημαντικά οφέλη για τις επιχειρήσεις, προκύπτουν μεταξύ άλλων, από την άμεση έναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ των μερών που διαφωνούν, παρουσία των δικηγόρων τους, από το χαμηλότερο κόστος επίλυσης της διαφοράς σε σχέση με τα ισχύοντα δικαστικά έξοδα, και κυρίως σε περίπτωση θετικής έκβασης, από την επικύρωση της συμφωνίας με ισχύ δικαστικής απόφασης. Την ανάγκη εδραίωσης και στήριξης του θεσμού της Διαμεσολάβησης στη χώρα, εξήρε στην ομιλία του, ο Γεν. Γραμματέας του ΟΠΕΜΕΔ, Νικόλας Κανελλόπουλος, ενώ παράλληλα, ενημέρωσε το κοινό, για τους σκοπούς και τα θετικά αποτελέσματα της λειτουργίας του ΟΠΕΜΕΔ μέχρι σήμερα, εκφράζοντας τη βεβαιότητα, για περαιτέρω συνεργασία και κοινές δράσεις, με το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο και το Κέντρο Διαμεσολάβησης. 83

84 ΈΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΎ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΎ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΊΟΥ ΑΘΗΝΏΝ (ΕΒΕΑ) ΣΤΟΝ ΟΠΕΜΕΔ Ο Πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Κωνσταντίνος Μίχαλος Την πραγματοποιήθηκε η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του ΟΠΕΜΕΔ, η οποία εκτός των άλλων αποφάσεων που ελήφθησαν, ενέκρινε την εγγραφή του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) ως νέου εταίρου του Οργανισμού. Το ΕΒΕΑ θα συνεργαστεί με τους υπόλοιπους 20 θεσμικούς εκπροσώπους της οικονομικής και επιστημονικής ζωής του τόπου, μέλη του ΟΠΕΜΕΔ, προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστή και να διαδοθεί η διαμεσολάβηση ως σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα επίλυσης των διαφορών. Στη συνεδρίαση της Γενικής Συνέλευσης παρέστη και ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης Φώτης Κουρμούζης, ο οποίος προέβη σε αναλυτική ενημέρωση των μελών του ΟΠΕΜΕΔ επί του νέου εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων (ν. 4469/2017) και συμφωνήθηκε η από κοινού δράση για την προώθηση του θεσμού. ΒΡΑΔΙΆ ΣΥΖΉΤΗΣΗΣ ΜΕ ΘΈΜΑ «Ο ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΌΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΌΣ ΡΎΘΜΙΣΗΣ ΟΦΕΙΛΏΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕ- ΩΝ ΛΎΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΟΣ Ή ΝΈΟ ΠΡΌΒΛΗΜΑ ΠΡΟΣ ΛΎΣΗ;» ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΎ ΔΙΑΙΤΗΣΊΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΣΟΛΆΒΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΎ ΕΠΙ- ΜΕΛΗΤΗΡΊΟΥ (ΟΔΔΕΕ). Στις 7 Ιουνίου 2017 διοργανώθηκε εκδήλωση, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι Επιχειρήσεων, Δικηγόρων, Ορκωτών Ελεγκτών μελών του Επιμελητηρίου και ενδιαφερομένων Διαμεσολαβητών, με στόχο να ενημερωθούν οι συμμετέχοντες για το νέο Νόμο 4469/2017 με αντικείμενο τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών, με τον οποίο για πρώτη φορά παρέχονται σε εξωδικαστικό επίπεδο ισχυρά κίνητρα σε μια επιχείρηση που επαπειλείται με αδυναμία πληρωμών ή που αδυνατεί να αποπληρώνει τις υποχρεώσεις της, να ενταχθεί σε μία καινοτόμο, δομημένη, γρήγορη και αυστηρά χρονικά οριοθετημένη εξωδικαστική διαδικασία διαπραγμάτευσης με όλους τους πιστωτές της. Ο Φώτης Κουρμούσης, Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και η Μπερναντέτ Παπαβασιλείου Schreckenberg, Δικηγόρος, διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια και εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, Συντονίστρια του Τμήματος Διαμεσολάβησης του ΟΔΔΕΕ Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΠΕΜΕΔ, Νικόλας Κανελλόπουλος, Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής και Δικηγόρος, παρουσίασε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, τις διατάξεις του πρόσφατα (03/05/2017) ψηφισθέντα νόμου, οι οποίες καθορίζουν τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης χρηματικών οφειλών προς οποιονδήποτε πιστωτή, οι οποίες είτε προέρχονται από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας του οφειλέτη, είτε αποτελούν οφειλές από άλλη αιτία (π.χ. Ασφαλιστικά 84

85 διαμεσολάβηση m Ταμεία). Σημειώνεται ότι συμφωνία για τη ρύθμιση οφειλών επέρχεται εφόσον κρίνεται από τους συμμετέχοντες στη διαδικασία ότι μπορεί να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του οφειλέτη. Ο νόμος έχει ισχύ έως το Δεκέμβριο του Στη συνέχεια, ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Φώτης Κουρμούσης, εκπροσωπώντας το νέο αυτό θεσμό, που συστάθηκε με τον Νόμο 4389/16, στελεχώθηκε στις 31/10/16 και εποπτεύεται από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΚΥΣΔΙΧ), ενημέρωσε για τον πρακτικό τρόπο εφαρμογής του μηχανισμού. Η διαδικασία διεξάγεται με τη χρήση νέων τεχνολογιών και κινείται με κατάθεση αίτησης και πρότασης από την οφειλέτρια επιχείρηση σε μία διαδικτυακή πλατφόρμα διαπραγμάτευσης. Προβλέπεται, δε, η δυνατότητα κατάθεσης αντιπροτάσεων που εγκρίνονται από επαυξημένη πλειοψηφία των πιστωτών -χωρίς όμως να επιβάλλονται στον οφειλέτη- στην πλατφόρμα διαπραγμάτευσης. Η ροή παρακολουθείται και καταγράφεται από Συντονιστή και καταλήγει στη σύνταξη συμφωνίας της σύμβασης αναδιάρθρωσης, η οποία δύναται να επικυρωθεί από το δικαστήριο. Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν η κ. Μπερναντέτ Παπαβασιλείου Schreckenberg, Δικηγόρος, διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια και εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, Συντονίστρια του Τμήματος Διαμεσολάβησης του ΟΔΔΕΕ και η κ. Χριστίνα Ηλιάδου, Δικηγόρος, Υπεύθυνη του Νομικού και Φορολογικού Τμήματος και του Τμήματος Υπηρεσιών του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου και Επικεφαλής του ΟΔΔΕΕ. Η ΔΙΑΜΕΣΟΛΆΒΗΣΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΈΣ ΣΥΝΈΔΡΙΟ WOMEN ON LEADERSHIP: THE FUTURE IS NOW ΤΟΥ ΤΟΓΜΕ ΤΗΣ ΕΕΔΕ Η Ελένη Πλέσσα, Δικηγόρος, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, απόφοιτος του MBA της ΕΕΔΕ, μέλος της Ομάδας Επικοινωνίας του ΟΠΕΜΕΔ για την ΕΕΔΕ ήταν ομιλήτρια στο 7ο Διεθνές Συνέδριο «Women on leadership: The future is... now» του Τομέα Ανάπτυξης Γυναικών και Μάνατζερ & Επιχειρηματιών (ΤΟΓΜΕ) της ΕΕΔΕ που διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία στις 25 Μαΐου 2017 στο Συνεδριακό Κέντρο της ΕΕΔΕ. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας, παρουσιάστηκαν, τόσο η ενεργός δράση της ΕΕΔΕ στον τομέα των εξωδικαστικών τρόπων επίλυσης των διαφορών ως εταίρου του ΟΠΕΜΕΔ, όσο και η ίδια η Διαμεσολάβηση ως επαγγελματική διέξοδος για τις γυναίκες, αλλά και γενικότερα, ως ιδανικός τρόπος επίλυσης των διαφορών και των συγκρούσεων από ηγετικά στελέχη και επιχειρηματίες. Πάνελ με Συντονίστρια την Νάνσυ Ζαμπέτογλου, Δημοσιογράφο, Εκδότρια DownTown, την Άλκηστη Πρίνου, Ιατρό Αντιγήρανσης, Επιστημονική Υπεύθυνη, DrPrinou, την Ναταλί Βαγιωνή, Διευθύνουσα Σύμβουλο, FreshLine, την Ελένη Πλέσσα, Δικηγόρο, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια, την Κατερίνα Σαντίκου, Ιδρύτρια, Workathlon και την Άννα Χατζηιωάννου, Γενική Διευθύντρια, Longevity Food Diet 85

86 ΠΕΡΊ ΑΡΙΣΤΕΊΑΣ Αποστολή της ΕΕΔΕ από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα είναι να συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη των αρχών του Μάνατζμεντ στη χώρα μας και να προωθήσει τα κατάλληλα Εργαλεία, ώστε οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί να διαφοροποιηθούν και παράλληλα να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, η ΕΕΔΕ προσφέρει τα ακόλουθα Εργαλεία και τις Διαδικασίες Πιστοποίησης σε επιχειρήσεις, οργανισμούς και ανεξάρτητα λειτουργικά τμήματα από τον ιδιωτικό ή το δημόσιο τομέα: Μοντέλο Επιχειρηματικής Αριστείας EFQM Διεθνές Πρόγραμμα Πιστοποίησης EFQM Levels of Excellence Ελληνικό Μοντέλο Επιχειρηματικής Αριστείας Εθνικό Πρόγραμμα Πιστοποίησης ΕΕΔΕ «ΑΙΕΝ ΑΡΙΣΤΕΥΕΙΝ» Διεθνές Πρότυπο Πιστοποίησης Investors in People EOQ CONGRESS 2017 SAVE THE DATE! Στo Μπλεντ της Σλοβενίας στις 11 & 12 Οκτωβρίου το 61ο Διεθνές Συνέδριο του EOQ. Το 61ο Διεθνές Συνέδριο του EOQ θα πραγματοποιηθεί στο πανέμορφο τουριστικό θέρετρο του Μπλεντ της Σλοβενίας στις 11 & 12 Οκτωβρίου 2017, με θέμα Success in the Digital Era - Quality as a Key Driver. Η Ποιότητα ως σημαντικός παράγοντας - οδηγός της επιτυχίας των επιχειρήσεων και οργανισμών στην ψηφιακή εποχή. Στο ψηφιακό περιβάλλον του σύγχρονου επιχειρείν, η ποιότητα στο σύνολο των επιμέρους δράσεων λειτουργίας της επιχείρησης είναι τα κλειδί για τη διατήρηση της βιωσιμότητας, την ανάπτυξη και την επίτευξη εξαιρετικών αποτελεσμάτων. Στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου EOQ 2017, θα διεξαχθεί και η επίσημη Τελετή Απονομής του Βραβείου European Quality Leader of the Year ανάμεσα στους εθνικούς Quality Leaders of the Year όλων των Ευρωπαϊκών χωρών. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου θα παρουσιαστούν βέλτιστες πρακτικές από σημαντικούς Quality Leaders και στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών που ενστερνίζονται και προωθούν την ποιότητα σε κάθε έκφανση της δραστηριότητάς τους και οι οποίοι θα μοιραστούν με τους συμμετέχοντες τις εμπειρίες τους. O Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ποιότητα (European Organization for Quality) είναι ένας από τους πιο σημαντικούς οργανισμούς που ασχολούνται με θέματα ποιότητας και εφαρμογής της. Ο EOQ είναι ένας ανεξάρτητος, μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 1956, με έδρα τις Βρυξέλλες. Σκοπός του είναι η βελτίωση της Ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειρίας σε θέματα θεωρίας και εφαρμογής της ποιότητας στις επιχειρήσεις. Μέσω του δικτύου του EOQ, οργανώσεις από χώρες της Ευρώπης και αλλά και απ όλο τον κόσμο έρχονται σε επαφή με εκατοντάδες χιλιάδες εμπειρογνώμονες και εταιρίες στον τομέα της ποιότητας. Ο οργανισμός ενεργεί ως παγκόσμιος ηγέτης στην ανάπτυξη και τη διαχείριση της ποιότητας με την ευρύτερη έννοιά της, και ως βασικός φορέας επίδρασης στην εκπαίδευση σε θέματα ποιότητας στην ευρύτερη έννοιά της. Η ΕΕΔΕ, ως Full Member Organization (FMO s) του EOQ, είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή του διαγωνισμού για το Βραβείου του Έλληνα Quality Leader of the Year. Η ΕΕΔΕ ως αποκλειστικός εκπρόσωπος του EOQ στην Ελλάδα καλεί όλα τα στελέχη επιχειρήσεων με προσανατολισμό στην Ποιότητα στο Μπλεντ της Σλοβενίας, όπου θα παραστούν στελέχη από όλον τον κόσμο και θα παρουσιαστούν εύστοχες ομιλίες και καλές πρακτικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Για λεπτομέρειες αναφορικά με το χώρο διεξαγωγής καθώς και το αναλυτικό πρόγραμμα του Διεθνούς Συνεδρίου, ακολουθείστε την υπερσύνδεση: 86

87 επιχειρηματική αριστεία m ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΑΝΑΓΝΏΡΙΣΗ ΣΤΟΥΣ ΆΡΙΣΤΟΥΣ ΑΠΌ ΤΟ EFQM THE EFQM GLOBAL EXCELLENCE INDEX Tο EFQM ανακοίνωσε πρόσφατα και επίσημα στους εθνικούς εκπροσώπους ανά τον κόσμο, την μοναδική πρωτοβουλία και ιδιαίτερη δράση να επιβραβεύσει και να προβάλει τα επιτεύγματα των επιχειρήσεων και οργανισμών που αποδεικνύουν έμπρακτα τον προσανατολισμό τους στις αρχές της Επιχειρηματικής Αριστείας και, ανήκουν στην Ελίτ των διεθνώς διακεκριμένων επιχειρήσεων και οργανισμών που εφαρμόζοντας συστηματικά το Μοντέλο EFQM καταφέρνουν να επιτυγχουν υψηλά επίπεδα απόδοσης στο Θεσμό, κατακτώντας τις διακρίσεις EFQM Recognised for Excellence 3, 4 & 5 star καθώς και την ανώτατη διάκριση με το Παγκόσμιο Βραβείο EFQM Global Excellence Award. Σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάστηκε το EFQM Global Excellence Index. Πρόκειται για μια NEA πλατφόρμα που δημιουργείται στην ιστοσελίδα του EFQM, όπου οι οργανισμοί/επιχειρήσεις, που έχουν διακριθεί διεθνώς τα τελευταία 3 χρόνια στα επίπεδα Recognised for Excellence & Global Excellence Award, θα κληθούν να παρουσιάσουν το προφίλ τους και άριστες πρακτικές τους στον τομέα που δραστηριοποιούνται, ενώ παράλληλα θα τους αποδοθεί ένα Νέο «Πιστοποιητικό Παγκόσμιας Αναγνώρισης» αντίστοιχο με το επίπεδο διάκρισης που έχουν πετύχει στο R4E 3, 4, 5 star & EFQM Global Excellence Award, ήτοι, Bronze, Silver, Gold & Platinum. Η ΕΕΔΕ σε συνεργασία με το EFQM θα αξιοποιήσει με κάθε δυνατό μέσο τη δυνατότητα ενίσχυσης και προβολής των Άριστων Επιχειρήσεων από την Ελλάδα και την Κύπρο με στόχο να αναδειχθούν οι βέλτιστες πρακτικές τους σε παγκόσμιο επίπεδο και να ενισχυθεί η αναγνωρισιμότητά τους διεθνώς. Η ΕΕΔΕ ΑΝΟΙΓΕΙ ΠΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑ! THE EFQM FRAMEWORK FOR EXCELLENCE IN THE MARINE SECTOR Του Αντώνη Σπανού, EFQM Marine Framework Project leader H Ναυτιλία σιγά σιγά αναγνωρίζει το νέο Παγκόσμιο Πρότυπο για την Αριστεία στη Ναυτιλία, το EFQM Marine Excellence Framework. Έξι χρόνια πριν, μία επιθεώρηση μεγάλης και εξελιγμένης Ναυτιλιακής Εταιρίας στην Ελλάδα- που αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες Ναυτιλιακές δυνάμεις στον κόσμο - με την χρήση του Μοντέλου Άριστης Διοίκησης και Ανταγωνιστικότητας του European Foundation for Quality Management - EFQM, κατέδειξε την ανάγκη να προσαρμοστεί το παγκόσμιας εμβέλειας Μοντέλο EFQM στη ναυτική ορολογία, ώστε να αντανακλά όλες τις σύγχρονες τάσεις του ιδιαιτέρα απαιτητικού ναυτιλιακού κλάδου. 87

88 Τριετής έρευνα πραγματοποιήθηκε από ομάδα Συμβούλων και Αξιολογητών Αριστείας, Αξιωματικών της Εμπορικής Ναυτιλίας, στελεχών ναυτιλιακών επιχειρήσεων και του Οργανισμού Lloyds, με την καθοδήγησή μου, ως επικεφαλής του έργου, με την ιδιότητά μου ως επιστημονικού υπευθύνου της ΕΕΔΕ για την Επιχειρηματική Αριστεία. Η έρευνα οδήγησε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει συμβατότητα και θετική αλληλεπίδραση μεταξύ γνωστών Μοντέλων Αριστείας (όπως είναι το Διεθνές Μοντέλο Αριστείας EFQM, το Μοντέλο Επιχειρηματικής Ηθικής SEE-G του ΕΒΕΝ) και του Διεθνούς Μοντέλου Αυτό-αξιολόγησης της Ναυτιλίας TMSA του φορέα OCIMF αλλά και άλλων προτύπων που εφαρμόζει η Ναυτιλία (ISO 9001, ISO 14001, ILO, OHSAS κλπ). Η ερμηνεία του - παγκόσμιας αναγνώρισης - Μοντέλου Αποτελεσματικής Διοίκησης του EFQM με ναυτιλιακούς όρους, καλύπτει μία σημαντική ανάγκη της παγκόσμιας Εμπορικής Ναυτιλίας για την προσαρμογή ενός ισχυρού διεθνούς Μοντέλου στις ιδιαιτερότητες του κλάδου και διευκολύνει την υιοθέτηση του Μοντέλου Αριστείας από τη Ναυτιλία. Το μοντέλο λειτουργεί ως πλοηγός του διοικητικού συστήματος μιας ναυτιλιακής επιχείρησης καλύπτοντας το σύνολο των λειτουργιών της, την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας μέσω κρίσιμων δεικτών συμπεριλαμβάνοντας ταυτόχρονα την τεκμηριωμένη εικόνα του ηθικού, των ανθρωπίνων σχέσεων και της υγείας των ανθρώπων, εξετάζοντας επιπλέον δείκτες που αγγίζουν το Περιβάλλον, την Ασφάλεια, την Κερδοφορία, την Αξιοποίηση Πόρων και Πλοίων, τις Ναυλώσεις, τη Συντήρηση. Ο οργανισμός EFQM έχει ήδη εγκρίνει και αναγνωρίσει τη Ναυτική έκδοση του Διεθνούς Μοντέλου Αριστείας και έχει αναλάβει την προώθησή του στο παγκόσμιο δίκτυο επιχειρήσεων που διαθέτει. Παράλληλα η ΕΕΔΕ έχει κινητοποιήσει μηχανισμούς έγκρισης και αναγνώρισης από διεθνείς ναυτιλιακούς οργανισμούς με σκοπό τη διάδοση αυτής της μοναδικής πρωτοβουλίας που θα προσφέρει σημαντικά οφέλη σε έναν από τους σημαντικότερους και ισχυρότερους κλάδους της ελληνικής και διεθνούς οικονομίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρωτοβουλία αυτή της ΕΕΔΕ αποτέλεσε best practice για τον Οργανισμό EFQΜ, ο οποίος σε διεθνές επίπεδο συντονίζει νέες παρόμοιες προσπάθειες για την ανάπτυξη πλαισίων Άριστης Διοίκησης σε τομείς όπως η Εκπαίδευση, η Υγεία, ο Τουρισμός. Η ναυαρχίδα των Ναυτιλιακών εκθέσεων παγκοσμίως, τα Ποσειδώνια, με διείσδυση σε όλη την Εμπορική Ναυτιλία παγκόσμια, η Athenian Sea Carriers του Ομίλου Κυριακού (πετρελαιοφόρα VLCC) και η Εταιρία διαχείρισης Εμπορικών Πλοίων All Seas Marine, είναι μεταξύ των εκλεκτών πιστοποιημένων ναυτιλιακών οργανισμών που έχουν λάβει την πιστοποίηση/διάκριση. Υπενθυμίζεται πως η ΕΕΔΕ είναι ο Εθνικός εκπρόσωπος του EFQM στην Ελλάδα και την Κύπρο και πιστοποιεί για λογαριασμό του επιχειρήσεις και οργανισμούς στα δύο πρώτα επίπεδα Επιχειρηματικής Αριστείας, Committed to Excellence & Recognised for Excellence. Για το Βραβείο Επιχειρηματικής Αριστείας GEA, η ΕΕΔΕ αναλαμβάνει να προτείνει τις επιχειρήσεις από την Ελλάδα και την Κύπρο που πληρούν τις προϋποθέσεις συμμετοχής στον παγκόσμιο αυτό διαγωνισμό ανάδειξης επιχειρηματικής υπεροχής. Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε απευθυνθείτε στο Τμήμα Πιστοποιήσεων της ΕΕΔΕ, στο τηλ.: , κ. Δήμητρα Μπαρτζουλιάνου (εσωτ. 730), e.mail: certification@eede.gr και κ. Κατερίνα Δογκάκη τηλ.: (εσωτ. 514), e.mail: certification1@eede.gr, fax: , info: 88

89 m τα νέα της ΤΟ ΝΕΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΕΔΕ ΟΙ ΝΕΕΣ ΔΙΟΙΚΟΥΣΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΩΝ ΟΙ ΝΕΕΣ ΔΙΟΙΚΟΥΣΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΩΝ ΤΟΜΕΩΝ Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΕΔΕ MANAGER OF THE YEAR 2016 Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ CEO CHALLENGE 2017: ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΠΡΩΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥ ΈΛΛΗΝΕΣ CEOS ACT SERIES: ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΜΑΔ 7ο WOMEN ON LEADERSHIP ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΤΑ FAKE NEWS; ΕΙΔΙΚΟΊ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟΙ ΧΑΡΤΟΓΡΆΦΗΣΑΝ ΤΟ ΤΟΠΊΟ ΚΑΙ ΠΡΌΤΕΙΝΑΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΕΣ ΣΕ ΕΚΔΉΛΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΥΠ ΜΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ διανεοσις ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΜΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ/ BLENDED MOBILITY ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ SOCIAL KEYS FOR SOCIAL ENTREPRENEURSHIP

90 90 τα νέα της ΤΟ ΝΕΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΕΔΕ Στη συνεδρίαση της 22ας Ιουνίου 2017, συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΕΔΕ, που προέκυψε από τις πρόσφατες αρχαιρεσίες της Γενικής Συνέλευσης των Μελών της. Το νέο ΔΣ της Εταιρίας διαμορφώθηκε ως εξής: Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, Α Αντιπρόεδρος: Χρήστος Χαρπαντίδης, Β Αντιπρόεδρος: Ελένη (Νέλλη) Κάτσου, Γ Αντιπρόεδρος: Δημήτρης Βιδάκης, Γενικός Γραμματέας: Ευστάθιος Λοϊζος, Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας: Παναγιώτης Στάπας, Ταμίας: Γιάννης Κολοβός. Μέλη: Ανδρέας Αθανασόπουλος, Απόστολος Αιγυπτιάδης, Πρόεδρος Δ.Ε. Τμήματος Μακεδονίας, Κωνσταντίνος Αραβώσης, Πρόεδρος Δ.Ε. Ελληνικού Ινστιτούτου Διοικήσεως Παραγωγής (ΕΙΔΙΠ), Νίκος Βασιλείου, Πρόεδρος Δ.Ε. Τομέα Ηγεσίας (ΤΗΓΕ), Σταύρος Δρακουλαράκος, Αλεξάνδρα Ελευθερίου, Πρόεδρος Δ.Ε. Ελληνικού Ινστιτούτου Μάνατζμεντ Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΜΑΔ), Νικόλας Κανελλόπουλος, Άρτεμις- Παλλάς Λιόντα, Πρόεδρος Δ.Ε. Τομέα Ανάπτυξης Γυναικών Μάνατζερ & Επιχειρηματιών (ΤΟΓΜΕ), Βασίλης Λώλας, Πρόεδρος Δ.Ε. Τομέα Εταιρικών Υποθέσεων (ΤΕΥΠ), Αγγελίνα Μιχαηλίδου Βασιλακοπούλου, Πλάτων Μονοκρούσος, Πρόεδρος Δ.Ε. Ελληνικού Ινστιτούτου Οικονομικής Διοικήσεως (ΕΙΟΔ), Γιώργος Νασούλης, Πρόεδρος Δ. Ε. Ελληνικού Ινστιτούτου Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΕΙΠ), Χαράλαμπος Ντόλκας, Πρόεδρος Δ.Ε. Τομέα Μάνατζμεντ Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης (ΤΟΜΔΔΑ), Αριστοτέλης Παντελιάδης, Αθανάσιος Ρούλιας, Γενικός Διευθυντής, Σωτήρης Σεϊμανίδης, Μάρκος Φραγκουλόπουλος, Πρόεδρος Δ.Ε. Ελληνικού Ινστιτούτου Μάρκετινγκ (ΕΙΜ) και Νίκος Εμπέογλου, ex officio. Η ΝΕΑ ΔΙΟΙΚΟΥΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Από τις αρχαιρεσίες των Μελών του Τμήματος Μακεδονίας της ΕΕΔΕ, προέκυψε η ακόλουθη Διοικούσα Επιτροπή: Πρόεδρος: Απόστολος Αιγυπτιάδης, Α Αντιπρόεδρος: Μαρία Διαλυνά, Β Αντιπρόεδρος: Ιωάννης Ρουκάς, Γενικός Γραμματέας: Αθανάσιος Ιατρόπουλος. Μέλη: Νικόλαος Καραχάλιος, Κωνσταντίνα Παπαποστόλου, Γεώργιος Τσίκουλας, Κωνσταντίνος Χρήστου, ex officio: Νικόλαος Μπακατσέλος. ΟΙ ΝΕΕΣ ΔΙΟΙΚΟΥΣΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΜΆΡΚΕΤΙΝΓΚ (ΕΙΜ) Πρόεδρος: Μάρκος Φραγκουλόπουλος, Αντιπρόεδρος: Μαρίνα Καραστεργίου, Γενική Γραμματέας: Κατερίνα Νικολάου. Μέλη: Ιωάννης Δοξαράς, Υβέτ Κοσμετάτου, Νίκος Ματθαίος, Βάλια Παπαδημητρίου, Βαγγέλης Παπαλιός, Εύη Σακελλαρίου, Μάριαμ Σάντρι, Ex officio: Πέτρος Καραχάλιος. Ομάδα Διοίκησης ΕΙΜ Τμήματος Μακεδονίας Πρόεδρος: Μαρία Διαλυνά, Μέλη: Αγγελική Πέτσα, Σίλια Χριστοφιλοπούλου. ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉΣ ΔΙΟΙΚΉΣΕΩΣ (ΕΙΟΔ) Πρόεδρος: Dr. Πλάτων Μονοκρούσος, Αντιπρόεδρος: Παντελής Δημόπουλος, Γενική Γραμματέας: Χρύσα Βουλγαρίδου, Μέλη: Χρήστος Αλτιπαρμάκης, Χρήστος Δάλλης, Αναστάσιος Μαυρίδης, Μαίρη Μιχαλοπούλου, Γεώργιος Νικολακόπουλος, Γεώργιος Σκριμιζέας, Δημήτρης Σταρόγιαννης, Ex officio: Αναστάσιος Ροδόπουλος. Ομάδα Διοίκησης ΕΙΟΔ Τμήματος Μακεδονίας Πρόεδρος: Θεοδόσης Χατζηϊωαννίδης, Μέλη: Γεώργιος Γιαννόπουλος, Μιχάλης Μαθιουλάκης. ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΔΙΟΙΚΉΣΕΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΏΝ (ΕΙΔΙΠ) Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Αραβώσης, Α Αντιπρόεδρος: Βασίλης Κρέλιος, Β Αντιπρόεδρος: Κωνσταντίνος Γιαζιτζόλγου, Γενικός Γραμματέας: Ζήσης Ευαγγέλου, Οικονομική Υπεύθυνη: Αγγελική Διαμαντοπούλου. Μέλη: Τριαντάφυλλος Κατσαρέλης, Έλενα Λαϊνά, Γιάννης Μπερτσάτος, Δημήτρης Οδατζίδης, Σωτήρης Παπαμιχαήλ. Ex officio: Πάνος Αγερίδης. Ομάδα Διοίκησης ΕΙΔΙΠ Τμήματος Μακεδονίας Πρόεδρος: Γεώργιος Τσίκουλας, Μέλη: Χρήστος Γεωργίου, Αντώνιος Μπούρης. ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΉΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΏΝ (ΕΙΠ) Πρόεδρος: Γιώργος Νασούλης, Αντιπρόεδρος: Διονύσης Μυρτίδης, Γενική Γραμματέας: Έφη Πρεσβεία, Μέλη: Γιώργος Βλαστός, Μιχάλης Μωραΐτης, Γιώργος Μαρκουίζος, Ευάγγελος Κοσμίδης, Βασίλης Παναγιωτίδης, Περικλής Τσαχαγέας, Ex officio: Νίκος Χριστοδούλου. Ομάδα Διοίκησης ΕΙΠ Τμήματος Μακεδονίας Πρόεδρος: Αθανάσιος Ιατρόπουλος, Μέλη: Ράλλης Αθανασάκης, Χαρά Κουτάλου. ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟ ΜΆΝΑΤΖΜΕΝΤ ΑΝΘΡΏΠΙΝΌΎ ΔΥΝΑΜΙΚΟΎ (ΕΙΜΑΔ) Πρόεδρος: Αλεξάνδρα Ελευθερίου, A Αντιπρόεδρος: Γιώργος Κατσουράνης, B Αντιπρόεδρος: Εύχαρις Περπινιά, Γενική Γραμματέας: Κατερίνα Μπουγέση, Οικονομική Υπεύθυνη: Νότα Γιαννακούρα, Μέλη: Ευαγγελία Μαρκάκη, Κυριάκος Μεταξάκης, Μαρία Παπακώστα, Ισίδωρος Παπαμιχάλης, Γιώργος Παπανικολάου, Ex officio: Μαίρη Γεωργιάδου. Ομάδα Διοίκησης ΕΙΜΑΔ Τμήματος Μακεδονίας Πρόεδρος: Γιάννης Τζαβλόπουλος, Μέλη: Χριστίνα Δηματάτη, Γεωργία Ρούτσου.

91 91 ΟΙ ΝΕΕΣ ΔΙΟΙΚΟΥΣΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΤΟΜΕΆΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΏΝ ΜΆΝΑΤΖΕΡ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΏΝ (ΤΟΓΜΕ) Πρόεδρος: Άρτεμις - Παλλάς Λιόντα, Αντιπρόεδρος: Δέσποινα Κατσώχη, Γενική Γραμματέας: Αλεξία Κουτρουλιά, Οικονομική Υπεύθυνη: Άλκηστις Σιδηροπούλου, Μέλη: Βίκυ Αθανάσογλου, Ιωάννα Ευσταθιάδου, Βαλεντίνα Ζάφειρα, Αλεξάνδρα Μαυρικίδου, Ντόριτ Μεγήρ, Αναστασία Ψωμιάδη, Ex officio: Αναστασία Μάνου. Ομάδα Διοίκησης ΤΟΓΜΕ Τμήμα Μακεδονίας Πρόεδρος: Λιάνα Γούτα, Μέλη: Εβίτα Γκαντίνα, Ντόρα Τόδη. ΤΟΜΕΆΣ ΜΆΝΑΤΖΜΕΝΤ ΔΗΜΌΣΙΑΣ ΔΙΌΙΚΗΣΗΣ & ΆΎΤΟΔΙΌΙΚΗΣΗΣ (ΤΟΜΔΔΑ) Πρόεδρος: Χαράλαμπος Ντόλκας, Α Αντιπρόεδρος: Γιώργος Μπραουδάκης, Β Αντιπρόεδρος: Μαριέλλα Σακελλαρίου, Γενική Γραμματέας: Βάνα Μπεκιάρη, Μέλη: Ιωάννης Αγαπητίδης, Εύη Δραμαλιώτη, Παντελής Κούκος, Ιωάννα Παπαδάκη, Σαββατού Τσολακίδου, Ex officio: Παναγιώτης Καρκατσούλης. ΤΟΜΕΆΣ ΗΓΕΣΙΆΣ (ΤΗΓΕ) Πρόεδρος: Νίκος Βασιλείου, Αντιπρόεδρος: Παναγιώτης Δρόσος, Γενικός Γραμματέας: Ιωάννης Δέτσης, Οικονομικός Υπεύθυνος: Σταμάτης Καββαδίας, Μέλη: Παντελής Βελέντζας, Ειρήνη Μαραγκουδάκη, Παναγιώτης Παπανικόλας, Ιωάννης Περλεπές, Κωνσταντίνος Σισμανίδης, Αναστάσιος Σπανίδης, Ex officio: Δημήτρης Α. Μαύρος. ΤΟΜΕΆΣ ΕΤΑΙΡΙΚΏΝ ΥΠΟΘΈΣΕΩΝ (ΤΕΥΠ) Πρόεδρος: Βασίλης Λώλας, Αντιπρόεδρος: Δήμητρα Δασκαλάκη, Γενική Γραμματέας: Ανθή Τροκούδη, Οικονομική Υπεύθυνη: Βένη Κλεονάκου, Μέλη: Νίνα Θεοδωρακοπούλου, Φωτεινή Μπαμπανάρα, Αγγελική Μπούρα, Έλλη Παναγιωτοπούλου, Γιώργος Τσαπρούνης. Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΕΔΕ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΉΘΗΚΕ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΊΑ ΣΤΙΣ 15 ΙΌΎΝΙΌΎ 2017, Η ΕΤΉΣΙΑ ΤΑΚΤΙΚΉ ΓΕΝΙΚΉ ΣΥΝΈΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΏΝ ΤΗΣ ΕΕΔΕ. ΣΤΟ ΑΝΟΙΚΤΌ ΜΈΡΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΈΛΕΥΣΗΣ, ΠΈΡΑΝ ΤΩΝ ΜΕΛΏΝ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ, ΠΑΡΈΣΤΗΣΑΝ ΕΚΠΡΌΣΩΠΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΎ, ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΎ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΎ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΎ ΚΌΣΜΟΥ. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κωστής Χατζηδάκης, ο οποίος, αφού τόνισε τη σημαντικότητα του έργου της ΕΕΔΕ, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην αναγκαιότητα υπεράσπισης των διαρθρωτικών αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων έναντι των προκαταλήψεων, καθώς και στις προϋποθέσεις εμπέδωσης κλίματος εμπιστοσύνης για την επίτευξη της ανάπτυξης, που θα εξασφαλίσει το μέλλον της χώρας. Τόνισε, επίσης, την ανάγκη των ιδιωτικοποιήσεων που αποτελούν μεταρρυθμιστικές ενέργειες οι οποίες θα ενισχύσουν την Ανταγωνιστικότητά μας. Οι αλλαγές, τόνισε ο κ. Χατζηδάκης, πρέπει να υποστηριχθούν με πάθος για να φέρουν θετικά αποτελέσματα, ενώ αναφέρθηκε και σε συγκεκριμένα παραδείγματα του παρελθόντος που έχουν αποδώσει καρπούς. Ο Γενικός Διευθυντής της Εταιρίας, Αθανάσιος Ρούλιας, παρουσίασε τα πεπραγμένα της ΕΕΔΕ, των πέντε Ινστιτούτων και των τεσσάρων Τομέων της, τονίζοντας πως το 2016 παρά τις αντίξοες συνθήκες, η ΕΕΔΕ προσέφερε σημαντικό και πολυεπίπεδο έργο, ανέπτυξε ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο δίκτυο φορέων σε όλη τη χώρα, συνέχισε να διατηρεί τη δύναμη των νομικών και φυσικών μελών της, υποστήριξε τις επιχειρήσεις και τα στελέχη, καθώς και μεγάλο αριθμό ανέργων μέσω ειδικών προγραμμάτων με την παροχή συμβουλευτικής και εκπαίδευσης. Τέλος, ευχαρίστησε, μεταξύ άλλων, τα μέλη της ΕΕΔΕ που προσφέρουν εθελοντικά χρόνο και έργο συμμετέχοντας στις δράσεις της Εταιρίας. Ο πρόεδρος του Δ.Σ της ΕΕΔΕ Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος Ο Αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας Κωστής Χατζηδάκης

92 92 τα νέα της Ο Γενικός Διευθυντής της ΕΕΔΕ, Αθανάσιος Ρούλιας στο βήμα Το προεδρείο της Γενικής Συνέλευσης, από αριστερά ο Γραμματέας Γιώργος Μαγουλιανίτης και η πρόεδρος καθ. Νάνσυ Παπαλεξανδρή Η κ. Αθανασίου παραλαμβάνει την τιμητική πλακέτα από τον κ. Λαμπρινόπουλο Ο πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΔΕ παραδίδει στον κ. Κανάκη την τιμητική διάκριση Ο μέχρι πρότινος Α αντιπρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΔΕ, κ. Μπιλίρης, με την τιμητική πλακέτα που του παρέδωσε ο κ. Λαμπρινόπουλος Ο πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΔΕ βραβεύει τον αποχωρήσαντα ταμία του ΔΣ της ΕΕΔΕ και τέως πρόεδρο του ΕΙΟΔ, κ. Ροδόπουλο Τα αποχωρήσαντα Μέλη του ΔΣ της ΕΕΔΕ που ήταν παρόντα στη Γενική Συνέλευση της Εταιρίας, από αριστερά οι κ. Μπιλίρης, Αθανασίου, Κανάκης και Ροδόπουλος Άποψη από την αίθουσα της Γενικής Συνέλευσης

93 93 Ο πρόεδρος του Δ.Σ της Εταιρίας Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, στην ομιλία του αναφέρθηκε στην ιστορία και τα επιτεύγματα της ΕΕΔΕ, στις δυνατότητες της για περαιτέρω ανάπτυξη και στις νέες προοπτικές που διανοίγονται για το άμεσο αλλά και το μακροπρόθεσμο μέλλον. Κατά τη διάρκεια της ανοικτής συνεδρίασης τα αποχωρήσαντα μέλη του ΔΣ της ΕΕΔΕ που ήταν παρόντα Ηρώ Αθανασίου, Στέλιος Κανάκης, Νίκος Μπιλίρης και Αναστάσιος Ροδόπουλος - τιμήθηκαν για τη συνεισφορά τους στην Εταιρία. Η Γενική Συνέλευση πραγματοποιήθηκε με τη χορηγία των εταιριών Coca Cola Τρία Έψιλον, Pharmathen και RSM. Άποψη από την αίθουσα της δεξίωσης MANAGER OF THE YEAR 2016 Ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Ο πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΔΕ, Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος Ο Manager of the Year 2016 Ανδρέας Αθανασόπουλος Ο Αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κωστής Χατζηδάκης, απευθύνει χαιρετισμό στην Τελετή Απονομής του Manager of the Year Ο Ανδρέας Αθανασόπουλος, Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της DIXONS SOUTH EAST EUROPE Α.Ε.B.E. (ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ), ανακηρύχθηκε Manager of the Year 2016 από την Ελληνική Εταιρία Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) στη 15η Τελετή Απονομής, η οποία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 8 Ιουνίου Καλωσορίζοντας τους παρισταμένους, ο Πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΔΕ, Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, αναφέρθηκε στην επιτυχία του θεσμού που συμπλήρωσε 15 χρόνια, σε μια χρονιά ορόσημο για την Εταιρία, η οποία συμπληρώνει 55 χρόνια παρουσίας και προσφοράς στο ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι. Το 2017, όπως σχολίασε ο κ. Λαμπρινόπουλος, είναι μια χρονιά ορόσημο και για τη χώρα, αφού σήμανε την ουσιαστική λήξη της δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τον κ. Λαμπρινόπουλο: «Το ζήτημα πλέον είναι ότι θα περάσουμε στο επόμενο κεφάλαιο, αυτό της Ανάπτυξης, ξεκινώντας ουσιαστικά από το μηδέν σε όλα τα πεδία που σηματοδοτούν τον δρόμο προς την πρόοδο: Εμπιστοσύνη, Θεσμούς, Αξίες, Σχέσεις Κράτους Πολιτών κ.ο.κ. Και οι άνθρωποι που βρίσκονται σε αυτήν την αίθουσα, οι Έλληνες μάνατζερ που έχουν την ευθύνη της διοίκησης, είναι αυτοί που δίνουν τον τόνο και διαμορφώνουν τις συμπεριφορές των νέων γενεών. Για τους λόγους αυτούς για εμάς, για την ΕΕΔΕ, για την κοινότητα του ελληνικού μάνατζμεντ, το βραβείο Manager of the Year αποτελεί έναν πολύ σημαντικό θεσμό». Χαιρετισμό στην Τελετή Απονομής του βραβείου Manager of the Year 2016 απηύθυνε ο Αντιπρόεδρος της Νέας

94 94 τα νέα της Δημοκρατίας και βουλευτής Β Αθηνών, Κωστής Χατζηδάκης. Ο φετινός νικητής του βραβείου ανέλαβε καθήκοντα Αντιπροέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου για τη Dixons South-East Europe τον Ιούλιο του 2013, προερχόμενος από τον Τραπεζικό τομέα. Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονικής περιόδου, από το 2013 έως σήμερα, η εταιρία κατάφερε να περάσει σε πλήρη κερδοφορία, να διευρύνει τα μερίδιά της σε μία πολύ ανταγωνιστική αγορά, με τον κ. Αθανασόπουλο να ηγείται ενός πλαισίου ανασχεδιασμού και επενδύσεων σε όλες τις βασικές λειτουργίες της. Παράλληλα, συμμετέχει ενεργά σε πολλά έργα του Ομίλου, ενώ την τελευταία χρονιά έγινε μέλος του CEO Executive Committee δίνοντας το «παρών» στις μηνιαίες συναντήσεις που πραγματοποιούνται στην Αγγλία. Ο κ. Αθανασόπουλος κατείχε από το 2008 έως και το 2013 τη θέση του Γενικού Διευθυντή Λιανικής Τραπεζικής στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Έχει εργαστεί ως ανώτερο διευθυντικό στέλεχος στο χώρο της λιανικής τραπεζικής και του Μάρκετινγκ για 15 χρόνια, έχοντας υπό την εποπτεία του πολύ μεγάλες ομάδες και έργα σε διάφορες αγορές της Ευρώπης. Επιπλέον, έχει θητεύσει ως Ανώτερος Λέκτορας στο Warwick Business School της Αγγλίας για 5 χρόνια και είναι επισκέπτης καθηγητής και μέλος του Advisory Board του Nottingham Business School. Σπούδασε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Πατρών, κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο MSc in Statistics and Operational Research από το Πανεπιστήμιο του Essex και τίτλο PhD in Operational Research από το Warwick Business School. Παραλαμβάνοντας το βραβείο του από τον Πρόεδρο του ΔΣ της ΕΕΔΕ, δεν παρέλειψε να τονίσει ότι «πίσω από κάθε επιτυχία κρύβεται μία ομάδα ανθρώπων που ουσιαστικά έχουν συμβάλει σε αυτή». Και συνέχισε: «Η εταιρία Κωτσόβολος, με παρουσία 67 ετών στην Ελλάδα, έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες μετασχηματισμού τα τελευταία χρόνια, έχοντας έναν και μοναδικό στόχο: την ικανοποίηση των πελατών της. Εύκολο ως σύνθημα, δύσκολο ως αποστολή και πολύ παρακινητικό για την καθημερινή μας προσπάθεια. Στο πρόσωπό μου βραβεύονται οι σχεδόν εργαζόμενοι και 2,5 εκατομμύρια πελάτες μας που με την εμπιστοσύνη που μας δείχνουν καθημερινά μας οδηγούν σε επιτυχίες, αλλά και μεγάλες ευθύνες. Άρα, ένα πολύ μεγάλο Ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Σιούφας και ο πρόεδρος του ΔΣ της ΕΕΔΕ Κωνσταντίνος Λαμπρινόπουλος, απονέμουν το βραβείο Manager of the Year 2016 στον Ανδρέα Αθανασόπουλο ευχαριστώ και μία μεγάλη υπόσχεση για διαρκή βελτίωση. Το βασικό μας σύνθημα ως εταιρία είναι: είμαστε ακόμα στην «ημέρα 1», η «ημέρα 2» σημαίνει επανάπαυση και οπισθοδρόμηση. Άρα, δεν σταματάμε να προκαλούμε τον εαυτό μας, να γινόμαστε πιο γρήγοροι, πιο προσαρμοστικοί, πιο προδραστικοί και πιο ανθρώπινοι». Κλείνοντας την ευχαριστήρια ομιλία του, ο κ. Αθανασόπουλος δήλωσε: «Πολλοί φωνάζουν ότι αποχωρούν στελέχη από την Ελλάδα και πάνε στο εξωτερικό. Αυτό είναι ευλογία διότι σημαίνει ότι είμαστε εξαγώγιμο προϊόν. Το ερώτημα είναι αν για κάθε έναν που εξάγεται κάπου στο εξωτερικό, εμφανίζονται 2 και 3 νέοι καλύτεροι. Το ελληνικό μάνατζμεντ του 2017 θα πρέπει να αποτελεί μία σταθερά για τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, για τον δημόσιο τομέα στην Ελλάδα αλλά και για πολλές επιχειρήσεις στο εξωτερικό. Ας μείνουμε όλοι προσηλωμένοι στην «ημέρα 1» μας και ας προσπαθούμε διαρκώς για το καλύτερο». Άποψη από την αίθουσα της εκδήλωσης Τη λαμπρή Τελετή Απονομής παρακολούθησαν περισσότεροι από 300 προσκεκλημένοι, μέλη της ΕΕΔΕ, επιχειρηματίες, ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι και εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου. Χορηγοί της Τελετής Απονομής ΕΕΔΕ του βραβείου Manager of the Year 2016 ήταν οι: Edenred, EFG Eurobank, Interamerican, Pharmathen και Παπαστράτος. Υποστηρικτές: Κανδαράκης και Xerox. Υποστηρικτής Δημιουργικού & Επικοινωνίας: Pitch. Χορηγός Ταχυμεταφορών: Speedex. Χορηγοί Επικοινωνίας: Adbusiness, Boussias Communications, CSR Review, European Business Review, Manager και Retail Business. Χορηγοί Διαδικτυακής Επικοινωνίας: Advertising.gr, BusinessNews.gr, csrnews.gr, Euro2day. gr. Τηλεοπτικοί Χορηγοί: SBC TV και STAR Κεντρικής Ελλάδος.

95 95 CEO CHALLENGE 2017: ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΠΡΩΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥ ΈΛΛΗΝΕΣ CEOS Πώς σχεδιάζουν οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν έναν κόσμο που διαταράσσεται από γεωπολιτικές και κοινωνικές εντάσεις, αστάθεια των χρηματοπιστωτικών αγορών, ανισορροπίες της αγοράς εργασίας, αβεβαιότητα και ανατροπές; Σύμφωνα με τους ερωτηθέντες CEOs, οι προτεραιότητες για την κάλυψη των βασικών επιχειρηματικών προκλήσεων επικεντρώνονται στη δημιουργία πιο ευέλικτων, ευθυγραμμισμένων, διαφανών και ευαίσθητων οργανώσεων που βασίζονται σε οικονομική πειθαρχία, σε δεσμευμένο και ευέλικτο ανθρώπινο δυναμικό, ισχυρή και χωρίς αποκλεισμούς ηγεσία και προθυμία να αναπτύξουν ταλέντα με τις διευρυμένες δεξιότητες που απαιτεί ο 21ος αιώνας. Τα αποτελέσματα της έρευνας CEO Challenge 2017, που παρουσίασε σε ειδική εκδήλωση της ΕΕΔΕ, ο πρώην πρόεδρος του τομέα Ηγεσίας της ΕΕΔΕ και Διευθύνων Σύμβουλος της MRB Hellas, Δημήτρης Α. Μαύρος, δείχνουν την ιεράρχηση των θεμάτων που οι επικεφαλής των επιχειρήσεων θεωρούν κρίσιμα σε παγκόσμιο επίπεδο και στην Ελλάδα σε μια εποχή ανατρεπτικών τεχνολογιών και καινοτομίας που αλλάζει το παιχνίδι. Το Ανθρώπινο κεφάλαιο εξακολουθεί να είναι το πρώτο θέμα τα τελευταία τέσσερα χρόνια για τους CEOs διεθνώς, ακολουθούμενο από τις Σχέσεις με τους πελάτες, την Επιχειρησιακή Αριστεία, το Ρυθμιστικό Πλαίσιο και τους Κινδύνους, την Καινοτομία και την Ψηφιοποίηση και τέλος τη Βιωσιμότητα. Αντιθέτως, στην Ελλάδα η ιεράρχηση ξεκινά από τις Σχέσεις με τους Πελάτες και ακολουθούν κατά σειρά η Βιωσιμότητα, το Ρυθμιστικό Πλαίσιο και οι Κίνδυνοι, το Ανθρώπινο Κεφάλαιο, την Επιχειρησιακή Αριστεία και τελευταία την Καινοτομία και την Ψηφιοποίηση. Με αφορμή αυτή τη σημαντική διαφοροποίηση ακολούθησε ζωηρή συζήτηση σχετικά με το αν η σωστά ή λανθασμένα η Ελλάδα διαφοροποιείται από τα Παγκόσμια Ζητούμενα, αλλά και Τα κρίσιμα θέματα κατατάσσονται ως εξής: για το πώς εξελίσσονται σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Υπό τον συντονισμό της δημοσιογράφου Αλεξάνδρας Γκίτση, συμμετείχαν οι Ανδρέας Αθανασόπουλος, Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Κωτσόβολος- Dixons South East Europe, Ζωούλλης Μηνά, Διευθύνων Σύμβουλος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, Γεώργιος Σκριμιζέας, General Manager της Allseas Marine SA και Λάμπρος Τσόλκας, Αντιπρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της Accenture. Χαιρετισμό στους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, απηύθυνε ο Νίκος Βασιλείου, πρόεδρος του Τομέα Ηγεσίας της ΕΕΔΕ. Τα αποτελέσματα της έρευνας CEO Challenge 2017 δείχνουν σαφώς ότι στα μάτια των ερωτηθέντων, η οργανωσιακή κουλτούρα Κόσμος (500) Ευρώπη (78) Ελλάδα (31) Παγκόσμια ύφεση Ανάπτυξη ηγετών "επόμενης γενιάς" Ασφάλεια στον Κυβερνοχώρο Αδυναμία προσέλκυσης / διατήρησης κορυφαίων ταλέντων Παγκόσμια πολιτική αβεβαιότητα Οικονομική αβεβαιότητα στην Κίνα Νέοι ανταγωνιστές παγκοσμίως Επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης στις αναδυόμενες αγορές Πληθωρισμός αμοιβών Μεταβλητότητα στην ταμειακή ροή Παροχές υγείας για τους εργαζομένους Μεταβλητότητα νομισμάτων Εργασιακές σχέσεις Οικονομική αστάθεια στην Ευρώπη Απειλές για τα παγκόσμια συστήματα εμπορίου Παρωχημένη / ανεπαρκής εθνική υποδομή Μεταρρύθμιση της εταιρικής φορολόγησης Εισοδηματική Ανισότητα Τρομοκρατία Βία και κοινωνική αναταραχή και τα ποιοτικά ταλέντα είναι οι κρίσιμοι παράγοντες που οδηγούν στην επιτυχία. Οι εταιρείες θα αποτύχουν αν οι εργαζόμενοι και οι ηγέτες τους δεν υιοθετήσουν τη νοοτροπία ανάπτυξης των βασικών δεξιοτήτων που θα τους επιτρέψουν να κυριαρχήσουν στις νέες τεχνολογίες, που μπορούν να μετατρέψουν την ανατροπή που προκαλείται από τον ψηφιακό μετασχηματισμό σε ευκαιρίες ανάπτυξης και βελτίωσης της αποτελεσματικότητάς τους. Ο στόχος κάθε οργανισμού πρέπει να είναι η δημιουργία νέας αξίας και όχι απλώς η συνέχιση όσων έχει συνηθίσει να κάνει. Το ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε είναι: Οδηγούμε εμείς την αλλαγή και την ανατροπή ή μας οδηγούν εκείνες;

96 96 τα νέα της Άποψη από την αίθουσα της εκδήλωσης. Στο βήμ ο κ. Μαύρος Οι κ. Α. Αθανασόπουλος και Λ. Τσόλκας Στα βασικά συμπεράσματα της έρευνας που διενήργησε ο οργανισμός The Conference Board -με τη συνεργασία της ΕΕΔΕ για την Ελλάδα- και παρουσιάστηκε πρόσφατα στην εκδήλωση του Τομέα Ηγεσίας της ΕΕΔΕ περιλαμβάνονται οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις και η ιεράρχηση ανά περιοχή των θεμάτων που θεωρούνται κρίσιμα. Στην έρευνα απάντησαν 500 CEOs ανά τον κόσμο και 31 από τη χώρα μας. Τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις παγκοσμίως είναι: 1. Η πίεση που δημιουργείται από τις συνεχιζόμενες παγκόσμιες πολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες. Τα ασταθή μακροοικονομικά και κοινωνικοπολιτικά περιβάλλοντα, ιδίως οι ανησυχίες για την ύφεση, απαιτούν μια πιο προσεκτική εξέταση των ελέγχων του κόστους, των συναλλαγματικού κινδύνων, των ταμειακών ροών και των αποθεματικών κεφαλαίων. 2. Η ανοικτή και χωρίς αποκλεισμούς νοοτροπία που θα αφήνει τα ταλέντα να ευδοκιμήσουν, σε μια πιο σφικτή αγορά εργασίας. Μια ολοκληρωμένη ανοικτή κουλτούρα, μια ισχυρή ηγεσία και ένα αφοσιωμένο ανθρώπινο δυναμικό με δεξιότητες του 21ου αιώνα και η αποτελεσματική μέτρηση των επιδόσεων θα οδηγήσουν στην επιτυχία. 3. Η καινοτομία εκδημοκρατίζεται και η κουλτούρα είναι σημαντική. Τα επιτυχημένα αποτελέσματα θα εξαρτηθούν από μια συνεκτική, συνεργατική και εσωτερικά και εξωτερικά δικτυωμένη κουλτούρα που θα συλλαμβάνει ιδέες από παντού και θα απομακρύνει πιο ευκίνητους ανταγωνιστές. Η ενσωμάτωση των δεξιοτήτων καινοτομίας στον οργανισμό είναι πολύ σημαντική. 4. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, που θεωρείται ένας μακροπρόθεσμος κίνδυνος (Μόνο το ένα τρίτο των ερωτηθέντων πιστεύει ακράδαντα ότι η αδυναμία ενσωμάτωσης του ψηφιακού μετασχηματισμού θα βλάψει την Η ιεράρχηση των σημαντικότερων προκλήσεων διαχρονικά παγκοσμίως από το 2011 Κατάταξη* Ανθρώπινο κεφάλαιο Σχέσεις με τους πελάτες Επιχειρησιακή Αριστεία Ρυθμιστικό Πλαίσιο και Κίνδυνοι Καινοτομία και Ψηφιοποίηση 6 Βιωσιμότητα * ανά σπουδαιότητα. Πηγή CEO Challenge Ανθρώπινο κεφάλαιο Καινοτομία Σχέσεις με τους πελάτες Επιχειρησιακή Αριστεία Βιωσιμότητα Εταιρική Μάρκα και Φήμη Ανθρώπινο κεφάλαιο Σχέσεις με τους πελάτες Καινοτομία Επιχειρησιακή Αριστεία Εταιρική Μάρκα και Φήμη Παγκόσμιοι πολιτικοί & Οικονομικοί Κίνδυνοι Ανθρώπινο κεφάλαιο Επιχειρησιακή Αριστεία Καινοτομία Σχέσεις με τους πελάτες Παγκόσμιοι πολιτικοί & Οικονομικοί Κίνδυνοι Ρυθμιστικό Πλαίσιο Καινοτομία Ανθρώπινο κεφάλαιο Παγκόσμιοι πολιτικοί & Οικονομικοί Κίνδυνοι Ρυθμιστικό Πλαίσιο Παγκόσμια επέκταση Βελτιστοποίηση Κόστους Επιχειρηματική Ανάπτυξη Ταλέντα Βελτιστοποίηση Κόστους Καινοτομία Ρυθμιστικό Πλαίσιο Σχέσεις με τους πελάτες

97 97 Οι κ. Ζ. Μηνά και Γ. Σκριμιζέας Ο πρόεδρος του ΤΗΓΕ, Νίκος Βασιλείου Οι συμμετέχοντες στη συζήτηση από αριστερά Ζ. Μηνά, Γ. Σκριμιζέας, Α. Γκίτση, Α. Αθανασόπουλος και Λ. Τσόλκας Ο τέως πρόεδρος του ΤΗΓΕ και Διευθύνων Σύμβουλος της MRB, Δημήτρης Α. Μαύρος ανταγωνιστικότητα τα επόμενα δύο χρόνια. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός διπλασιάζεται σχεδόν στα δύο τρίτα όταν το χρονικό πλαίσιο διευρύνεται σε 10 χρόνια). 5. Οι καρποί του ψηφιακού μετασχηματισμού δεν έχουν αποδώσει ακόμα. Λιγότερο από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων συμφωνούν έντονα ότι η ψηφιοποίηση έχει ανιχνεύσιμη επίδραση στη δημιουργία νέων εσόδων, ενώ το 37% πιστεύει ότι το ίδιο ισχύει και για την αποδοτικότητα και την παραγωγικότητα του οργανισμού. 6. Η επικέντρωση στον πελάτη αφορά την υψηλή τεχνολογία, τη στενή σχέση και τις υψηλές αξίες. Ένας συνδυασμός προσωπικής επαφής και εξατομικευμένης προσαρμογής υποστηριζόμενης από ακεραιότητα και αξίες και από τη βέλτιστη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας αποτελεί μια ανταγωνιστική βασική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση και την πρόβλεψη των εξελισσόμενων αναγκών των πελατών στην ψηφιακή εποχή. 7. Τα διαφορετικά στάδια οικονομικής ανάπτυξης δημιουργούν διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ ώριμων και αναδυόμενων οικονομιών της αγοράς, όταν πρόκειται να δοθεί προτεραιότητα σε βραχυπρόθεσμα καυτά ζητήματα και στρατηγικές για την αντιμετώπιση των βασικών επιχειρηματικών προκλήσεων. ACT SERIES: ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΥ ΕΙΜΑΔ Μια νέα σειρά συναντήσεων με τίτλο ACT (Act, Change, Thrive) καθιέρωσε το Ελληνικό Ινστιτούτο Μάνατζμεντ Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΜΑΔ) της ΕΕΔΕ, με το σκεπτικό ότι η αλλαγή είναι ο βασικός παράγοντας ευημερίας και η δράση ο μόνος τρόπος. Πραγματοποιήθηκαν ήδη με μεγάλη επιτυχία οι δύο πρώτες συναντήσεις, ενώ αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον η τρίτη συνάντηση της σειράς, ειδικά για την οποία το ΕΙΜΑΔ φέρνει στην Ελλάδα την Patsy Rodenburg OBE, μια διεθνούς φήμης expert, που για περισσότερα από 30 χρόνια διδάσκει τους βρετανούς ηθοποιούς και πιο πρόσφατα τα στελέχη επιχειρήσεων σε όλο τον κόσμο, φωνητική, ομιλία και παρουσίαση. Λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε στο: Το workshop αυτό είναι διήμερο, με θέμα «Executive Presence and Leadership Impact» και θα πραγματοποιηθεί στις 8 και 9 Νοεμβρίου o ACT MEETING «LEADING GREAT CONVERSATIONS» Η πρώτη εκδήλωση της νέας σειράς συναντήσεων ACT του ΕΙΜΑΔ

98 98 τα νέα της Από τις εργασίες του 1ου ACT, με τον Στάθη Βρακατσέλη Από τις εργασίες του 1ου ACT πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 31 Μαΐου, στις εγκαταστάσεις της ΕΕΔΕ. Ήταν ένα διαδραστικό workshop με θέμα «Leading Group Conversations that deliver results» με τον Στάθη Βρακατσέλη, Facilitator της TFP (The Facilitation Partnership). Οι 22 συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να δουν από μια διαφορετική οπτική τα καθημερινά meetings και το πώς σχετίζονται με τους μεγάλους στόχους, το όραμα και το σκοπό ενός οργανισμού, αλλά και την επίδραση που έχουν στην κουλτούρα και στο business performance. Έμαθαν πώς να διακρίνουν τα τέσσερα δομικά στοιχεία μιας ομαδικής διαδικασίας (purpose, people, process, content), καθώς και τους διαφορετικούς ρόλους (owner, facilitator, participant). Όλα αυτά τα είδαν και στην πράξη, μέσα από ομαδικά case studies, παίρνοντας και την εμπειρία από ένα διαφορετικό και ζωντανό τρόπο σκέψης και συνεργασίας. Η ομάδα της TFP σχεδιάζει και συντονίζει meetings και συνέδρια σε όλο τον κόσμο, βοηθώντας και αναπτύσσοντας ανθρώπους και ομάδες να κάνουν τις συζητήσεις που χρειάζονται για να πετύχουν τους στόχους τους. 2o ACT ΑΠΌ ΤΟ ΕΙΜΑΔ HR REPORTING & ANALYTICS Το 2ο διαδραστικό workshop της σειράς ACT που διοργάνωσε το ΕΙΜΑΔ είχε ως θέμα τα HR Reporting & Analytics, με τον Sam Hill, ιδρυτή και Διευθύνοντα Σύμβουλο της βρετανικής Workforce Dimensions Limited (μιας εξειδικευμένης εταιρείας συμβούλων στα θέματα αυτά). Το workshop αυτό πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιουνίου στο Electra Palace Athens. Η ανάπτυξη της ωριμότητας του καταναλωτή επέτεινε τη ζήτηση πληροφοριών για τους ανθρώπους που είναι όλο και πιο πολύπλοκες. Έτσι, εξελίσσεται και η ικανότητα ανάλυσης των στοιχείων που παρέχονται για τους ανθρώπους της επιχείρησης. Με τα People Analytics χρησιμοποιούνται τεχνικές διερεύνησης για να κατανοηθεί η συμβολή των ανθρώπων στην επιχειρηματική απόδοση. Το Reporting ενημερώνει και ενεργοποιεί αποφάσεις με βάση τα δεδομένα που προκύπτουν από τις αναλύσεις αυτές, με σκοπό τη μεγιστοποίηση αυτής της συμβολής. Το διαδραστικό αυτό workshop παρείχε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο τα People Analytics και το Reporting μπορούν να ευθυγραμμιστούν με τις συγκεκριμένες ανάγκες κάθε επιχείρησης. Να αναγνωρίσουν τα χαρακτηριστικά της επισκόπησης, του αντικειμένου και της τάσης κάθε αναφοράς. Να συμπεριλάβουν στο Reporting με Networking των συμμετεχόντων στο 2ο ACT και ενημέρωσή τους από την Talentia που ήταν χορηγός της εκδήλωσης Από τις εργασίες του 2ου ACT Αναμνηστική φωτογραφία των συμμετεχόντων στο 2ο ACT με τον εισηγητή Sam Hill

99 99 αποτελεσματικό τρόπο τα δημογραφικά στοιχεία, την πολυμορφία, τις απουσίες, την κινητικότητα και το turnover του προσωπικού. Να εφαρμόσουν τις βασικές τεχνικές της ανάλυσης, τμηματοποίησης και αιτιότητας για να κατανοούν τις ενέργειες του ανθρώπινου δυναμικού. Και να διερευνήσουν, ώστε να καταλήξουν σε συμπεράσματα, τις συσχετίσεις και τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των μέτρων, των μετρήσεων, των ανθρώπων και της επιχείρησης. Ο Sam Hill έχει 15 χρόνια εμπειρίας στον τομέα της ανάλυσης ανθρώπων και του στρατηγικού προγραμματισμού του ανθρώπινου δυναμικού ως επαγγελματίας, σύμβουλος και εκπαιδευτής. Χορηγός του workshop ήταν η Talentia. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την ΕΕΔΕ, Βασιλική Χατζή, (εσωτ. *714), 7ο WOMEN ON LEADERSHIP ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η εποχή για καριέρα των γυναικών στη ΕΕ δεν ήταν ποτέ καλύτερη από ό,τι σήμερα! Με αυτή την αισιόδοξη διαπίστωση έκλεισε την ομιλία της στο 7ο συνέδριο «Women on Leadership η Ελληνίδα Dr. Virginia Green, Μάνατζερ της χρονιάς για το 2014 στη Γερμανία. Η κ. Green μίλησε για το πώς η ψηφιακή τεχνολογία μεταβάλλει και τον γυναικείο κόσμο εργασίας. Όπως ανέφερε, ωστόσο, στην ειδική κατάταξη των επιχειρηματιών-γυναικών (του περιοδικού Fortune) με τις 50 ισχυρότερες γυναίκες στην αμερικανική βιομηχανία, προκύπτει ότι προέχει στις ΗΠΑ η τόλμη, αλλά προστίθεται η φαντασία, ενώ μεγάλη σημασία έχουν, αφενός, η φιλοδοξία και ο δυναμισμός και, αφετέρου, η δεξιότητα που διαθέτουν για τη χρήση των νέων τεχνολογιών και τον έλεγχο των οικονομικών. Όλα αυτά απουσιάζουν από την ελληνική εικόνα. Χρειάζεται δρόμος ακόμη ώστε οι ελληνίδες-επιχειρηματίες να κατακτήσουν τη θέση που πρέπει να έχουν στο διεθνή στίβο. Από τη νάλλη, εκ του αποτελέσματος προκύπτει ότι οι γυναίκες μάνατζερ έχουν σημαντικό ρόλο στην αναμόρφωση της εργασίας, της οικονομίας και της κοινωνίας. Αν δεν ληφθούν υπόψη και δεν αναλάβουν οι ίδιες ευθύνες στην εξέλιξη αυτή, τότε η τωρινή διαδικασία του ψηφιακού μετασχηματισμού θα έχει επιζήμια μονόπλευρη συνέχεια για την απασχόληση τους. Η Υπεύθυνη Επικοινωνίας της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, Άννα Δάντη, ανέφερε στην ομιλία της ότι μεταξύ 2003 και 2012 το ποσοστό επιχειρηματικότητας των γυναικών στο ενεργό εργατικό δυναμικό αυξήθηκε ελαφρώς από 10% σε 10,4%. Μιλώντας για τις δράσεις και την πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Η πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΟΓΜΕ Άρτεμις Λιόντα Η επικεφαλής του «Women Techmakers» της Google, Ειρήνη Τσακηρίδου για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη, αναφέρθηκε σε σημαντικές πρωτοβουλίες, μεταξύ των οποίων τα Δίκτυα Ambassadors-Mentors. 270 πρεσβευτές σε 22 συμμετέχουσες χώρες, εμπνέουν τις γυναίκες όλων των ηλικιών να ιδρύσουν δικές τους επιχειρήσεις, ενώ 200 μέντορες παρέχουν συμβουλές και υποστήριξη για την ίδρυση, τη διαχείριση και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων σε 17 συμμετέχουσες χώρες. Αναφέρθηκε ακόμα εκτενώς στα χρηματοδοτικά εργαλεία Η Dr. Virginia Green Η διευθύνουσα σύμβουλος της ManpoewrGroup στην Ελλάδα, Φανή Κλειδά που χρησιμοποιούνται για τη στήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Τέλος, τόνισε ότι το ποσοστό των γυναικών στις ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής & Επικοινωνιών) πρέπει να αυξηθεί και οι γυναίκες να επωφεληθούν από τις ψηφιακές τεχνολογίες. Σημείωσε δε ότι αν περισσότερες γυναίκες εισέλθουν στην ψηφιακή αγορά, αυτή θα αυξηθεί κατά 9 δισ. ευρώ. Στο συνέδριο, που διεξήχθη υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των

100 100 τα νέα της Φύλων (ΓΓΙΦ) και με την υποστήριξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, παρουσιάστηκαν ακόμα, από την Ξένια Κούρτογλου τα αποτελέσματα ειδικής έρευνας της Focus Bari, που διεξήχθη τον Μάιο στις γυναίκες μέλη του ΤΟΓΜΕ, με σκοπό να καταγραφούν οι σημερινές στάσεις και απόψεις για την εξέλιξη της γυναικείας ηγεσίας και επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Μεταξύ των πολύ σημαντικών ευρημάτων, αξίζει να αναφέρουμε την άποψη που επικρατεί ότι η έννοια γυναικεία επιχειρηματικότητα ενώ χαρακτηρίζεται από το 46% (ν=250) πολύ σημαντική και απαραίτητη, το 54% τη θεωρεί άτοπη και παρωχημένη, δηλώνοντας πως η επιχειρηματικότητα δεν έχει φύλο. Το Συνέδριο διοργάνωσε ο Τομέας Ανάπτυξης Γυναικών Μάνατζερ και Επιχειρηματιών (ΤΟΓΜΕ) της ΕΕΔΕ, στο πλαίσιο των ενεργειών του για την ανάπτυξη γυναικών στελεχών επιχειρήσεων, και την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, με θέμα: Women on leadership: The future in business is now. Η πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΟΓΜΕ, Άρτεμις Λιόντα, επισήμανε στο χαιρετισμό της ότι «ζούμε στην εποχή των ανατροπών. Οι γυναίκες υπο-εκπροσωπούνται σε αγορές που προβλέπεται να εξελιχθούν στο μέλλον, ένα μεγάλο ποσοστό κατέχει ρόλους που απειλούνται από την αυτοματοποίηση και συνεχίζουν να είναι πολύ λίγες στις υψηλές θέσεις της ιεραρχίας. Αυτό που απαιτείται είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που ζούμε, τον τρόπο που σκεφτόμαστε, τον τρόπο που συναλλασσόμαστε». Η Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα, απηύθυνε χαιρετισμό κατά την έναρξη του συνεδρίου, αναφέροντας ότι η ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών εκ μέρους των γυναικών και η ενθάρρυνση συμμετοχής τους στον κόσμο της επιχειρηματικότητας, συνιστά πεδίο άμεσης προτεραιότητας του έργου της ΓΓΙΦ. Επίσης, τόνισε ότι: «H ενίσχυση των προϋποθέσεων που θα ευνοήσουν τις γυναίκες να αναλάβουν επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, αποτελεί σημαντική πρόκληση και αποστέλλει ένα ηχηρό μήνυμα υπέρ της εξισορρόπησης των σχέσεων φύλου στον κόσμο του επιχειρείν». Στη συζήτηση που ακολούθησε για την «Κοινή συνισταμένη της πολιτικής για Η Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων, Φωτεινή Κούβελα την ισότητα των φύλων στην Ελλάδα», η Γενική Γραμματέας είχε την ευκαιρία να αναφερθεί ενδεικτικά σε δράσεις της ΓΓΙΦ για την προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, όπως το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ισότητα των Φύλων» της περιόδου , με άξονες προτεραιότητας, που αποσκοπούν στην ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, στην προώθηση της αρχής της ισότητας στις επιχειρήσεις και στην ενθάρρυνση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Στη συζήτηση συμμετείχαν με σημαντικές παρεμβάσεις τους και οι πρώην ΓΓΙΦ, Ζέττα Μακρή, Ευγενία Τσουμάνη-Σπέντζα και Έφη Μπέκου. Την παγκόσμια πρωτοβουλία της Google «Women Techmakers», η οποία παρέχει έμπνευση και κίνητρα στις γυναίκες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας και της καινοτομίας παρουσίασε η Ειρήνη Τσακηρίδου, επικεφαλής του προγράμματος στην Ελλάδα Το πρόγραμμα προσφέρει τη δυνατότητα στις leaders να εμφανίζονται σε μια πλατφόρμα ώστε να είναι εύκολα προσβάσιμες και να παίζουν το ρόλο των προτύπων που επηρεάζουν και ενθαρρύνουν τις επόμενες γενιές. Επίσης προσφέρει στα μέλη του προγράμματος ενημέρωση για θέματα που αφορούν τις νέες τεχνολογίες και υποτροφίες ς για βελτίωση γνώσεων στους τομείς που τους ενδιαφέρουν. Τέλος προσφέρει δικτύωση με μεγάλη δυναμική καθώς δραστηριοποιείται σε 52 χώρες και δίνει τη δυνατότητα στα μέλη του να επικοινωνήσουν με γυναίκες του κλάδου που δραστηριοποιούνται σε πιο ανεπτυγμένες χώρες, έχουν περισσότερες εμπειρίες και γνώσεις και είναι διαθέσιμες να τις μοιραστούν. Μίλησε ακόμα για τους WTM Greece Ambassadors, που θέλουν να Η πρόεδρος & διευθύνουσα σύμβουλος της Focus Bari, Ξένια Κούρτογλου Η υπεύθυνη επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, Άννα Δάντη βοηθήσουν και να εμπνεύσουν τις γυναίκες στην Ελλάδα και να υποστηρίξουν μια νέα γενιά τεχνολογικών και καινοτόμων ταλέντων. Οι κλάδοι που επηρεάζονται περισσότερο από την τεχνητή νοημοσύνη, την ψηφιοποίηση και τη ρομποτική θα παρουσιάσουν δυσανάλογο αντίκτυπο στις γυναίκες, ανέφερε η διευθύνουσα σύμβουλος της ManpoewrGroup στην Ελλάδα, Φανή Κλειδά. Οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε αναπτυσσόμενους κλάδους, όπως τον κλάδο του IT, της αρχιτεκτονικής και της μηχανικής ενώ υπερεκπροσωπούνται σε θέσεις διοικητικής, οικονομικής και λογιστικής υποστήριξης. Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι η ευμάθεια των γυναικών η επιθυμία και η ικανότητα εκμάθησης νέων δεξιοτήτων που διατηρούν μακροπρόθεσμα την επαγγελματική επάρκεια- ενθαρρύνεται ενώ παράλληλα δίνεται η ευκαιρία εξερεύνησης πρόσθετων επιλογών σταδιοδρομίας. Μόνο μία στις τέσσερις γυναίκες πραγματοποιεί «Συζητήσεις Καριέρας» με τον προϊστάμενό της με εστίαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων Ηγεσίας, κατέληξε.

101 101 Από αριστερά η δημοσιογράφος Μαρία Ακριβού, η νυν ΓΓΙΦ Φωτεινή Κούβελα και οι πρώην ΓΓΙΦ Ζέττα Μακρή, Ευγενία Τζουμάνη- Σπέντζα και Έφη Μπέκου Στο πάνελ για τη Γυναικεία Ηγεσία η δημοσιογράφος Νανά Παλαιτσάκη και οι Χριστίνα Καρτσιώτου, Φανή Κλειδά, Μαρίκα Λάμπρου και Έφη Πρεσβεία Από αριστερά στο πάνελ για την Αγορά Εργασίας οι Κατερίνα Τριβυζά, Άννα Μαμαλάκη, Βασίλης Βέλκος, Gilles Gambade και Μάγδα Παντελίδου Από αριστερά στο πάνελ για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα η δημοσιογράφος Νάνσυ Ζαμπέτογλου και οι Άλκηστις Πρίνου, Ναταλί Βαγιωνή, Ελένη Πλέσσα, Κατερίνα Σαντίκου και Άννα Χατζηιωάννου Όπως προέκυψε από την ενότητα που ασχολήθηκε με την Αγορά Εργασίας, η οποία μεταβάλλεται ραγδαία, η παραδοσιακή σχέση εξαρτημένης εργασίας αντικαθίσταται από την ελεύθερη σχέση εργασίας, από σχέσεις έργου, που έχουν προκαθορισμένη διάρκεια και καλύπτουν απόλυτα συγκεκριμένες ανάγκες. Ακόμη όμως και οι σχέσεις εξαρτημένης εργασίας έχουν πολύ μικρότερη διάρκεια και αναμένεται ότι οι νέοι εργαζόμενοι θα υπηρετήσουν κατά μέσο όρο σε 22 διαφορετικές εταιρείες. Κατά συνέπεια, οι εργαζόμενοι μετατρέπονται σε ελεύθερους επαγγελματίες, οι οποίοι για να αυξήσουν την απασχολησιμότητά τους πρέπει να διαθέτουν την ιδιότητα της συνεχούς μάθησης και προσαρμογής σε νέα δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό, θα είναι σε θέση να καλύπτουν ανάγκες των εταιρειών, οι οποίες σήμερα δεν καλύπτονται, παρά την μεγάλη προσφορά εργασίας. Στις διαμορφούμενες συνθήκες της αγοράς εργασίας δεν διαφαίνεται διαφοροποίηση μεταξύ των φύλων. Αντίθετα, υπάρχουν πολλές δυνατότητες για την αύξηση της απασχολησιμότητας των γυναικών. Στις υπόλοιπες ενότητες που ασχολήθηκαν με τη Γυναικεία Ηγεσία και Επιχειρηματικότητα, έγιναν ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις και συζητήσεις που στηρίχτηκαν κυρίως σε προσωπικά βιώματα και απόψεις. Χορηγοί του συνεδρίου ήταν η Arla και η Edenred. Υποστηρικτές οι Crédit Agricole Life, Focus Bari και ManpowerGroup. Χορηγοί Επικοινωνίας Ad Business, CSR Review, Retail Business, Manager. Χορηγοί Διαδικτυακής Επικοινωνίας οι: Advertising.gr, BusinessNews. gr, CrisisMonitor και CSRNEWS.gr. Tηλεοπτικός χορηγός το SBC TV. Άποψη από την αίθουσα με την πρόεδρο του ΤΟΓΜΕ στο βήμα

102 102 τα νέα της ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ ΤΑ FAKE NEWS; ΕΙΔΙΚΟΊ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΆΦΟΙ ΧΑΡΤΟΓΡΆΦΗΣΑΝ ΤΟ ΤΟΠΊΟ ΚΑΙ ΠΡΌΤΕΙΝΑΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΕΣ ΣΕ ΕΚΔΉΛΩΣΗ ΤΟΥ ΤΕΥΠ Τι σημαίνει ο όρος «fake news»; Πότε εμφανίστηκε ως φαινόμενο; Γιατί οι άνθρωποι καταναλώνουν ψευδείς ειδήσεις; Και, τελικά, ποιος θα τις σταματήσει; Αυτά ήταν μόλις μερικά από τα ερωτήματα στα οποία θέλησαν να δώσουν απαντήσεις οι δημοσιογράφοι και ειδικοί της επικοινωνίας των fake news έκαναν αρχικά η Σόνια Χαϊμαντά, Διευθύντρια Σύνταξης Μέσων της DPG Digital Media, και ο Στάθης Χαϊκάλης, Πρόεδρος της Communication Effect. Η πρώτη μίλησε για τον ρόλο του επαγγελματία δημοσιογράφου στην επέλαση των fake news, ενώ ο δεύτερος αναφέρθηκε αυτά δημιουργηθούν; Σύμφωνα με την ίδια, θα πρέπει οι ειδήσεις να βασίζονται σε πρωτογενές υλικό, να μην υπόκεινται στη γραμμή του μέσου, να μην έχουν τίτλο που παραπληροφορεί, το κείμενο που δημοσιεύεται να είναι υπογεγραμμένο, να ελέγχονται οι πηγές και φυσικά, να κατέβει Ο Πρόεδρος της Δ.Ε. του ΤΕΥΠ, Βασίλης Λώλας Η Σόνια Χαϊμαντά, Διευθύντρια Σύνταξης Μέσων της DPG Digital Media που συμμετείχαν στην εσπερίδα με θέμα «Fake News. Ποιος θα τα σταματήσει;» που διοργάνωσε τη Δευτέρα 10 Ιουλίου 2017 στα Public Συντάγματος ο Τομέας Εταιρικών Υποθέσεων (ΤΕΥΠ) της ΕΕΔΕ. Η εκδήλωση άρχισε με τους χαιρετισμούς των Βασίλη Λώλα, Πρόεδρου της Δ.Ε. του ΤΕΥΠ, Έλλης Παναγιωτοπούλου, Μέλους της Δ.Ε. του ΤΕΥΠ και Communication & Corporate Affairs Manager της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας και Σίσσυς Ηλιοπούλου, Μέλους Ο.Ε. της εκδήλωσης και Group External Communication Manager της Coca- Cola Hellenic Bottling Company. Ο κ Λώλας τόνισε ότι τα fakenews επηρεάζουν τη φήμη και την εικόνα των εταιρειών. Η κ Ηλιοπούλου από την πλευρά της δήλωσε ότι εκείνη και η κ. Παναγιωτοπούλου διαπίστωσαν κατά την προετοιμασία της εκδήλωσης ότι πρόκειται για ένα ζήτημα με πολλές και σύνθετες πλευρές, το οποίο, αν και παλιό, έχει διογκωθεί λόγω της «ψηφιακής έκρηξης» που ζούμε. Την εισαγωγή στην έρευνα και την ιστορία στις ρίζες του φαινομένου, την αγορά της επικοινωνίας και τα brands. Η κ. Χαϊμαντά τόνισε αρχικά ότι το πρόβλημα των fakenewsδεν είναι θέμα του ψηφιακού συστήματος, αλλά ότι διογκώθηκε από το διαδίκτυο, καθώς πλέον σήμερα ζήτημα είναι η ταχύτητα, είναι δύσκολο να αναλάβει κάποιος την ευθύνη για τα όσα διαδίδονται, ενώ το κόστος των ψευδών ειδήσεων παραμένει μηδενικό. «Πρόκειται για να έναν αμαρτωλό κύκλο,» δήλωσε χαρακτηριστικά. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα του Kaspersky Lab, το 12% των χρηστών στο Facebook ανεβάζει fake news, με το 14% αυτών να είναι άνδρες. Παρουσιάζοντας το οικοσύστημα της παραπληροφόρησης, το οποίο αποτελείται από 7 τύπους παρά και αντιπληροφόρησης, η κ. Χαϊμαντά, τόνισε: «Ο όρος fakenewsδεν είναι επαρκής για να περιγράψει την πραγματικότητα. Πρόκειται για μία σκόπιμη παραχάραξη ειδήσεων που έχει ως στόχο, την ψυχαγωγία, το κέρδος, την προπαγάνδα, και την πολιτική επιρροή.» Τι μπορούμε όμως να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε τα fake news, πριν καν τελικά η είδηση εάν είναι fake. Ως καταναλωτές ειδήσεων, προτείνει να κάνουμε πρώτα ένα test, διαβάζοντας πάντα πρώτα τα σχόλια κάτω από μία είδηση και μετά να «χαρίζουμε» το click μας. «Τα fake news σκοτώνουν τα μυαλά των ανθρώπων». Με αυτή την φράση του Tim Cook, άρχισε την ομιλία του ο κ. Χαϊκάλης, τονίζοντας και αυτός με τη σειρά του ότι τα fake news δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Παρουσιάζοντας στοιχεία που προέκυψαν από την παγκόσμια έρευνα της Edelman «Τrust Barometer», έριξε φως στις αιτίες της διόγκωσης των fake news και της ολοένα και αυξημένης κατανάλωσης τους από τους πολίτες. Τα γεγονότα λοιπόν φαίνεται πώς πλέον έχουν λιγότερη σημασία, αφού 1 στους 2 πολίτες δηλώνει ότι θα υποστήριζε τους πολιτικούς που εμπιστεύεται για να βελτιώσει τη δική του ζωή και της οικογένειάς του, ακόμη και εάν γνώριζε ότι εκείνος διαστρέβλωνε την αλήθεια. Την ίδια στιγμή, τα πάντα φιλτράρονται μέσα από τις προκαταλήψεις, αφού το 53% των πολιτών δεν δίνει σημασία σε ανθρώπους

103 103 ή οργανώσεις εάν διαφωνεί μαζί τους. Αυτό που σίγουρα προκαλεί εντύπωση είναι ότι το 52% δήλωσε πως σπάνια αλλάζει άποψη σε σημαντικά κοινωνικά ζητήματα. «Οι άνθρωποι έχει κουραστεί από τους ειδικούς και εμπιστεύονται περισσότερο άτομα που τους μοιάζουν, σε ποσοστό 60%, σε σύγκριση με το 37% που εμπιστεύεται τους CEO των εταιρειών και 27% κυβερνητικές πηγές», τόνισε. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι πιστεύουν αυτό που θέλουν ή αυτό που ήδη πιστεύουν, επιβεβαιώνει και το βιβλίο «The Undoing Project» του Michael Lewis, το οποίο παρουσιάζει τις απόψεις news έχουν διογκωθεί μέσα από την ελευθερία της πληροφορίας που έφερε το Ίντερνετ σε εκατομμύρια ανθρώπους, με αποτέλεσμα να υπάρχει πλέον απαξίωση του δημοσιογράφου, ο οποίος έχει να αντιμετωπίσει καταναλωτές που τον κατηγορούν για τα πάντα. Ως επικεφαλής του Media Literacy Institute τόνισε ότι «το fact check είναι προϋπόθεση για την καταπολέμηση των fake news, αλλά όχι η λύση. Οδηγούμαστε στο media literacy, στο να αναπτύξουμε δηλαδή την ικανότητα της κριτικής σκέψης, της ανάλυσης και της σωστής πρόσληψης των ειδήσεων. Το είναι όλα άσπρο-μαύρο, δεν υπάρχει μία γκρίζα ζώνη,» δήλωσε, καταλήγοντας στο ότι για εκείνους που επιλέγουν να πιστεύουν σε ψευδείς ειδήσεις «οι εχθροί είναι οι άλλοι». Ο τέταρτος ομιλητής του πάνελ, δημοσιογράφος και δημιουργός του σατιρικού site Moufanet.gr, Νίκος Ζαχαριάδης, περιέγραψε το πώς ο καθένας από εμάς δημιουργεί πλέον τη δική του ροή πληροφοριών και ζει κάτω από τον δικό του προσωπικό θόλο της προσωπικής δημοσιογραφίας. «Δεν θέλουμε να ενημερωθούμε, θέλουμε να επιβεβαιωθούμε. Αυτοπροσδιοριζόμαστε Από αριστερά οι Σίσσυ Αλωνιστιώτου, δημοσιογράφος, Μαριαλένα Σπυροπούλου, Ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας,, Ξένια Κουναλάκη, δημοσιογράφος, Νικόλ Ιωαννίδη, Corporate Affairs Manager της Vodafone και Νίκος Ζαχαριάδης, δημοσιογράφος Από αριστερά οι Σίσσυ Ηλιοπούλου, Μέλος Ο.Ε. της εκδήλωσης και Group External Communication Manager της Coca-Cola Hellenic Bottling Company, Έλλη Παναγιωτοπούλου, Μέλος της Δ.Ε. του ΤΕΥΠ και Communication & Corporate Affairs Manager της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας και Στάθης Χαϊκάλης, Πρόεδρος της Communication Effect επιστημόνων γιατί οι άνθρωποι τείνουν να αποδέχονται μη λογικές θέσεις. Ωστόσο, ούτε οι εταιρείες και τα brands δεν βρίσκονται στο απυρόβλητο, τόνισε ο κ Χαϊκάλης, καθώς φαίνεται πως πλέον μεταφέρονται από τον πολιτικό στον εταιρικό τομέα, μία ανησυχία που έχει εκφράσει και ο ίδιος ο Richard Edelman. «Τα fake news υποβαθμίζουν τα μέσα που αποτελούν πλατφόρμες διαλόγου με αποτέλεσμα οι πολίτες και οι καταναλωτές να εμπιστεύονται ολοένα και λιγότερο τις ειδήσεις, τα μηνύματα και τις καμπάνιες, ενώ κάθε στιγμή μπορεί να «γεννηθεί» μια κρίση με αφετηρία κάποιες ψευδείς ειδήσεις», συμπλήρωσε. Η εκδήλωση συνεχίστηκε με panel discussion, στο οποίο συμμετείχαν οι δημοσιογράφοι Σίσσυ Αλωνιστιώτου και Νίκος Ζαχαριάδης καθώς και οι Μαριαλένα Σπυροπούλου, Ψυχοθεραπεύτρια, συγγραφέας και Νικόλ Ιωαννίδη, Corporate Affairs Manager της Vodafone, με συντονίστρια τη δημοσιογράφο, Ξένια Κουναλάκη. Η κ. Αλωνιστιώτου τόνισε ότι τα fake κατηγορώ δεν αρκεί, θα πρέπει όλοι μας να διεκδικήσουμε ατομικά την ουσιαστική ενημέρωση.» Η κ Ιωαννίδη μίλησε για την προσπάθεια της Vodafone να καταπολεμήσει ως εταιρεία τα fake news, παίρνοντας την απόφαση να μη βάζει καμία διαφήμιση σε site που διαδίδουν μη αξιόπιστες ειδήσεις, υποτιμούν τις γυναίκες και στοχοποιούν ευάλωτες μειονότητες. «Πρόκειται για μία προσπάθεια που άρχισε πριν από ένα χρόνο και δουλέψαμε μαζί με το Facebook και τη Google για να το πετύχουμε. Τα fake news είναι αντίθετα με τις αξίες της εταιρείας μας» δήλωσε σχετικά. Μιλώντας με την ιδιότητα της ψυχαναλύτριας, όπως τόνισε από την αρχή, η κ. Σπυροπούλου έθεσε το εξής ερώτημα: «Γιατί αφηνόμαστε να παραπλανηθούμε;». «Υπάρχει ψύχωση, η οποία είναι στην ουσία το ρήγμα ανάμεσα στη λογική. Δείτε πώς μεγαλώνουμε, πώς μορφωνόμαστε, πώς ζούμε καθημερινά, πώς αντιμετωπίζουμε το διαφορετικό. Υπάρχει πλέον η αμφισβήτηση της λογικής και της επιστήμης από αυτούς που πιστεύουν στα fake news. Για εκείνους μέσα από τους καυγάδες και καταναλώνουμε τις ειδήσεις συναισθηματικά. Θα πρέπει πλέον να σταματήσει αυτό το άλλοθι του ανήλικου για το κοινό και να αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας» κατέληξε. Στη συζήτηση που ακολούθησε αναφέρθηκαν οι πρωτοβουλίες που μπορούν να αναληφθούν από οργανισμούς, επιχειρήσεις και πρόσωπα. Να έχουμε πλάνο αντιμετώπισης ενδεχομένων κρίσεων από fake news, να αναπτύξουμε το media literacy, ακόμη και στα σχολεία, να αναληφθούν κοινές δράσεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη, να απαιτήσουμε από τα social media να κάνουν περισσότερα για να την αντιμετώπιση των fake news, αλλά και να ενθαρρύνουμε την κριτική σκέψη. Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν οι: Interamerican, Public και Wind. Υποστηρικτές οι: Αθηναϊκή Ζυθοποιία, Nescafe Frappe και Nescafe Dolce Gusto. Χορηγοί επικοινωνίας τα: Adbusiness, Business Today και Manager. Χορηγοί διαδικτυακής επικοινωνίας τα: advertising. gr, BusinessNews.gr και CNN Greece.

104 104 τα νέα της ΜΙΑ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ διανεοσις Η ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ ΚΑΙ Η ΕΕΔΕ ΣΥΝΔΙΟΡΓΆΝΩΣΑΝ ΕΚΔΉΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΈΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΌ ΜΟΝΤΈΛΟ ΠΟΥ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ Η ΕΛΛΆΔΑ, ΤΗΝ ΤΡΊΤΗ 30 ΜΆΪΟΥ 2017, ΜΕ ΘΈΜΑ «ΧΆΡΤΗΣ ΕΞΌΔΟΥ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΡΊΣΗ: ΈΝΑ ΝΈΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΌ ΠΡΌΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ ΚΑΙ Η ΜΕΤΆΒΑΣΗ ΣΕ ΑΥΤΌ». Κατά την έναρξη της εκδήλωσης, χαιρετισμό απηύθυναν ο Κωνσταντίνoς Λαμπρινόπουλος, Πρόεδρος της ΕΕΔΕ και μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της διανεοσις και ο Διονύσης Νικολάου, Γενικός Διευθυντής της διανεοσις. Στη συζήτηση που ακολούθησε, την οποία συντόνισε η δημοσιογράφος Μαρία Σαράφογλου, συμμετείχαν ο συντονιστής και τα μέλη της επιστημονικής ομάδας του πρώτου βιβλίου της διανεοσις «Χάρτης εξόδου από την κρίσης: Ένα νέο παραγωγικό μοντέλο για την Ελλάδα». Πιο συγκεκριμένα συμμετείχαν οι: Πάνος Τσακλόγλου, Καθηγητής ΟΠΑ, μέλος του Εποπτικού Συμβουλίου της διανεοσις και συντονιστής της επιστημονικής ομάδας, Γιώργος Οικονομίδης, Αναπλ. Καθηγητής Στο βήμα ο κ. Νικολάου και στο πάνελ οι κ. Τσακλόγλου, Οικονομίδης, Σαράφογλου, Τριαντόπουλος και Φιλιππόπουλος ΟΠΑ, Χρήστος Τριαντόπουλος, ερευνητής ΚΕΠΕ και Αποστόλης Φιλιππόπουλος, Καθηγητής ΟΠΑ. Ο Γιώργος Οικονομίδης και ο Αποστόλης Φιλιππόπουλος σκιαγράφησαν την πορεία της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 20 χρόνια, αναφέρθηκαν σε στρεβλώσεις και προβλήματα του παραγωγικού μοντέλου της χώρας μέχρι σήμερα, χαρτογράφησαν τους λόγους της κρίσης, και επισήμαναν τις γενικές αρχές που πρέπει να ακολουθούνται για τη χάραξη μιας αποτελεσματικής στρατηγικής μεταρρυθμίσεων. Ο Πάνος Τσακλόγλου αναφέρθηκε στην υφιστάμενη κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και στο τι πρέπει να γίνει από εδώ και στο εξής σε σημαντικούς τομείς, όπως είναι η υγεία, η εκπαίδευση κ.ά., και τέλος, ο Χρήστος Τριαντόπουλος μίλησε για σημαντικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να υλοποιηθούν στον δημόσιο τομέα και στις αγορές προϊόντος και κεφαλαίου. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΜΕΙΚΤΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ/ BLENDED MOBILITY ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ SOCIAL KEYS FOR SOCIAL ENTREPRENEURSHIP ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΊΑ ΟΛΟΚΛΗΡΏΘΗΚΑΝ ΟΙ ΔΡΆΣΕΙΣ ΜΕΙΚΤΉΣ ΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑΣ/ BLENDED MOBILITY (ΣΥΝΔΥΑΣΜΌΣ ON-LINE ΜΑΘΗΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΆΤΩΝ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ) ΤΟΥ ΈΡΓΟΥ SOCIAL KEYS FOR SOCIAL ENTREPRENEURSHIP, ΤΟΥ ΟΠΟΊΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΉΣ ΕΤΑΊΡΟΣ ΉΤΑΝ Η ΕΕΔΕ ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ERASMUS+. ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΈΝΑ, ΤΈΣΣΕΡΙΣ ΈΛΛΗΝΕΣ, ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΙ ΣΤΟΝ ΤΟΜΈΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΆΝΕΡΓΗ, ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΕΊ ΝΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΘΕΊ ΣΕ ΑΥΤΌΝ ΤΟΝ ΤΟΜΈΑ ΣΥΜΜΕΤΕΊΧΑΝ ΣΤΙΣ ΔΡΆΣΕΙΣ ΜΕΙΚΤΉΣ ΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΝ ΛΌΓΩ ΈΡΓΟΥ. ΣΤΌΧΟΣ ΤΩΝ ΔΡΆΣΕΩΝ ΉΤΑΝ Η ΓΝΩΡΙΜΊΑ ΜΕ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΈΣ ΑΡΧΈΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑΣ ΚΑΙ Η ΑΠΌΚΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΡΑΊΤΗΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΓΝΏΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΊΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΊΑ ΜΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΉΣ ΕΠΙΧΕΊΡΗΣΗΣ.

105 105 Αναμνηστική φωτογραφία από συμμετέχοντες στις εκπαιδευτικές δράσεις του έργου στο Σόποτ της Πολωνίας Οι δράσεις μεικτής κινητικότητας του Έργου Social Keys for social entrepreneurship σχεδιάστηκαν ως εξής: Οι ωφελούμενοι του έργου αφού ολοκλήρωσαν τα online μαθήματα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας αυτού συνολικής διάρκειας 102 ωρών, μετέβησαν για 9 μέρες στο Σόποτ της Πολωνίας από τις 17 έως τις 25 Ιουνίου για τη διενέργεια των μαθημάτων στην τάξη. Τα μαθήματα συμπεριλαμβάνουν και επισκέψεις σε αντίστοιχες κοινωνικές επιχειρήσεις της εν λόγω περιοχής. Ο οργανισμός, εταίρος του έργου, ο οποίος ήταν αρμόδιος για τις εκπαιδευτικές δράσεις στην Πολωνίας ήταν η CARITAS, φιλανθρωπικός οργανισμός της Καθολικής Εκκλησίας. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα των 9 ημερών στην Πολωνία διαρθρώθηκε ως εξής: Οι δράσεις ξεκίνησαν με μια ενημερωτική εκδήλωση για το πρόγραμμα και για τις εκπαιδευτικές δράσεις που επρόκειτο να πραγματοποιηθούν. Στη συνέχεια ακολούθησε εισήγηση για την Κοινωνική Οικονομία στην Πολωνία και για το ισχύον εκεί νομοθετικό πλαίσιο. Οι επόμενες μέρες ήταν αφιερωμένες στις εκπαιδευτικές ενότητες «Μάρκετινγκ» και «Διαχείριση των σχέσεων με τους πελάτες», οι οποίες διδάχτηκαν από Πολωνούς εκπαιδευτές. Τέλος, πραγματοποιήθηκαν δύο επισκέψεις σε Κοινωνικές Επιχειρήσεις της εν λόγω περιοχής, σε ένα καφέ-εστιατόριο και σε ένα κέντρο δημιουργικής απασχόλησης παιδιών. Εκεί, οι εκπαιδευόμενοι είχαν τη δυνατότητα να γνωρίσουν τη δομή και τη λειτουργία μιας Κοινωνικής Επιχείρησης, να ανταλλάξουν απόψεις και εμπειρίες με τους εργαζόμενούς τους. Οι Έλληνες ωφελούμενοι στο σύνολό τους εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών δράσεων του έργου Social Keys for social entrepreneurship. Κατά την άποψή τους, οι εκπαιδευτικές δράσεις στο σύνολό τους ήταν πολύ καλά οργανωμένες, οι εκπαιδευτές ήταν πολύ καλά καταρτισμένοι και το προσωπικό του φορέα υποδοχής ήταν πάντα πρόθυμο να τους βοηθήσει και να επιλύσει οποιοδήποτε πρόβλημα προέκυπτε. Όλοι συμφώνησαν ότι μέσω των συγκεκριμένων δράσεων είχαν τη δυνατότητα τόσο να αποκτήσουν γνώσεις ιδιαίτερα σημαντικές για την εργασία τους όσο και να γνωρίσουν τη δομή και λειτουργία μιας Κοινωνικής Επιχείρησης του εξωτερικού. ΛΊΓΑ ΛΌΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΈΡΓΟ «SOCIAL KEYS FOR SOCIAL ENTREPRENEURSHIP» Το έργο «Social Keys for Social Entrepreneurship» εντάσσεται στο Πρόγραμμα ERASMUS+ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συγκεκριμένα στον Άξονα «Συνεργασία για την Καινοτομία και την Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών». Το έργο αφορά στην Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και συγκεκριμένα στη δημιουργία Κοινών Ευρωπαϊκών Επαγγελματικών Προσόντων στο πλαίσιο αυτής. Ο κύριος στόχος του έργου είναι η ανάπτυξη κοινών ευρωπαϊκών επαγγελματικών προσόντων στον τομέα της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας στις τέσσερις συμμετέχουσες χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Βέλγιο, Πολωνία), μέσω της χρήσης του συστήματος γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, όπως αναφέρονται στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς, και μέσω του συστήματος απονομής Πιστωτικών Μονάδων ECVET. Για την επίτευξη του παραπάνω σκοπού σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν μέσω των δράσεων Μεικτής Κινητικότητας Κοινά Ευρωπαϊκά Εκπαιδευτικά Προγράμματα και εκπαιδευτικό υλικό για το επαγγελματικό προφίλ του Κοινωνικού Επιχειρηματία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο, παρακαλούμε επικοινωνήστε με την ΕΕΔΕ, Στελλιάννα Καβαλλιεράτου, euprograms1@eede.gr, (εσωτ. *402) Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν.

106 Αθήνα, 3 Νοεμβρίου 2017 Κρήτη, 20 Οκτωβρίου 2017

107 Το περιοδικό της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης Διµηνιαίο περιοδικό για την γυναικεία φροντίδα Tο περιοδικό του σύγχρονου Έλληνα Μanager Ηµερήσιο newsletter Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ Ετήσιος οδηγός Επικοινωνίας και Μάρκετινγκ Εβδοµαδιαίο newsletter για την EKE και την Πράσινη Οικονοµία Ειδική έκδοση για την αγορά των νέων Ηµερήσιο newsletter Νέων Τεχνολογιών Ηµερήσιο newsletter Βιοµηχανίας και Λιανεµπορίου Το περιοδικό της Επικοινωνίας και του Μάρκετινγκ Ειδική έκδοση για την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Ειδική έκδοση για προϊόντα περιποίησης του άνδρα Tο περιοδικό των µελών του Ναυτικού Οµίλου Ελλάδος Ετήσια έκδοση του κλάδου τροφίµων και ποτών Το περιοδικό της Βιοµηχανίας και του Λιανεµπορίου Απολογισµοί Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης Ειδική έκδοση για προϊόντα περιποίησης της γυναίκας Μηνιαίο περιοδικό Μπάσκετ Επιχειρηµατική έκδοση για τους Ισχυρούς της Ελληνικής Οικονοµίας Eτήσια έκδοση για το Λιανεµπόριο και τη Βιοµηχανία

108 Novartis Hellas GR NOV_ADV018_Oct2016 Changing the practice of medicine Στη Νovartis, αξιοποιούµε στο έπακρο τη δύναµη της καινοτοµίας στην επιστήµη για να αντιµετωπίσουµε µερικά από τα σηµαντικότερα ζητήµατα που απασχολούν την κοινωνία στο χώρο της υγείας. εν σταµατάµε ποτέ να αναζητούµε µε πάθος νέους τρόπους που θα βοηθούν τους ασθενείς να ζουν περισσότερο και καλύτερα.