ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ. Εισαγωγή του επιμελητή Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων... 33

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧOΜΕΝΑ Εισαγωγή του επιμελητή Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 ΠΡΟΟΙΜΙΟ Εισαγωγή στην οργανωσιακή συμπεριφορά Ας μπούμε στον κόσμο της οργανωσιακής συμπεριφοράς Συμπλήρωση της διαίσθησης με τη συστηματική μελέτη Επιστημονικοί κλάδοι που συμβάλλουν στο πεδίο της ΟΣ Ψυχολογία Κοινωνική ψυχολογία Κοινωνιολογία Ανθρωπολογία Λίγες σταθερές υπάρχουν στην ΟΣ Προκλήσεις και ευκαιρίες για την ΟΣ Η αντίδραση στις οικονομικές πιέσεις Η ανταπόκριση στην παγκοσμιοποίηση Διαχείριση της ποικιλομορφίας του εργατικού δυναμικού Βελτίωση της εξυπηρέτησης πελατών Βελτίωση των ανθρώπινων δεξιοτήτων Τόνωση της καινοτομίας και της αλλαγής Αντιμετώπιση της «προσωρινότητας» Εργασία σε «δικτυωμένους» οργανισμούς Βοηθώντας τους υπαλλήλους στην εξισορρόπηση των συγκρούσεων εργασίας-ζωής Βελτίωση της ηθικής συμπεριφοράς Η δομή του βιβλίου Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Τα στοιχεία θα σας ελευθερώσουν Σημειώσεις

2 12 / ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΕΡΟΣ 2 ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Στάσεις και εργασιακή ικανοποίηση Στάσεις Ποιες είναι οι κύριες συνιστώσες των στάσεων; Η συμπεριφορά προκύπτει πάντα από τις στάσεις; Ποιες είναι οι κύριες εργασιακές στάσεις; Εργασιακή ικανοποίηση Μέτρηση της εργασιακής ικανοποίησης Πόσο ικανοποιημένοι είναι οι άνθρωποι στη δουλειά τους; Τι δημιουργεί εργασιακή ικανοποίηση; Ο αντίκτυπος των ικανοποιημένων και των δυσαρεστημένων υπαλλήλων στον εργασιακό χώρο Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Πολύωρη εργασία, εκατοντάδες s και καθόλου ύπνος: Σας φαίνεται μια ικανοποιητική εργασία; Σημειώσεις Συναισθήματα και διαθέσεις Τι είναι τα συναισθήματα και οι διαθέσεις; Τα βασικά συναισθήματα Οι βασικές διαθέσεις: θετικό και αρνητικό θυμικό Η λειτουργία των συναισθημάτων Πηγές συναισθημάτων και διαθέσεων Συναισθηματική εργασία Συναισθηματική νοημοσύνη Η επιχειρηματολογία υπέρ της ΣΝ Η επιχειρηματολογία κατά της ΣΝ Εφαρμογές των συναισθημάτων και των διαθέσεων στην ΟΣ Επιλογή Λήψη αποφάσεων Δημιουργικότητα Παρακίνηση Ηγεσία Διαπραγμάτευση Εξυπηρέτηση πελατών Εργασιακές στάσεις Παρεκκλίνουσες συμπεριφορές στο χώρο εργασίας Ασφάλεια και τραυματισμοί στη δουλειά Πώς μπορούν οι μάνατζερ να επηρεάσουν τις διαθέσεις

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / 13 Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Είναι τα ειδύλλια στον εργασιακό χώρο αντιεπαγγελματικά; Σημειώσεις Προσωπικότητα και αξίες Προσωπικότητα Τι είναι προσωπικότητα; Ο Δείκτης Τύπου Myers-Briggs Το μοντέλο προσωπικότητας των Πέντε Μεγάλων παραγόντων Άλλα χαρακτηριστικά προσωπικότητας σχετικά με την ΟΣ Αξίες Η σημαντικότητα των αξιών Τερματικές αξίες έναντι συντελεστικών Συσχετισμός της προσωπικότητας και των αξιών του ατόμου με την εργασία Συνταίριασμα ατόμου-εργασίας Συνταίριασμα ατόμου-οργανισμού Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Η άνοδος του καλοσυνάτου διευθύνοντος συμβούλου; Σημειώσεις Αντίληψη και ατομική λήψη αποφάσεων Τι είναι αντίληψη; Παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψη Αντίληψη για τους άλλους: διαμόρφωση κρίσεων για τους άλλους Θεωρία απόδοσης αιτίου Συνήθεις συντομεύσεις της διαδικασίας κρίσης των άλλων Ο σύνδεσμος ανάμεσα στην αντίληψη και την ατομική λήψη αποφάσεων Λήψη αποφάσεων στο πλαίσιο οργανισμών Ορθολογικό μοντέλο, περιορισμένη ορθολογικότητα και διαίσθηση Συνήθεις μεροληψίες και σφάλματα στη λήψη αποφάσεων Οργανωσιακοί περιορισμοί στη λήψη αποφάσεων Τι γίνεται με τη δεοντολογία και τη δημιουργικότητα κατά τη λήψη αποφάσεων; Τρία δεοντολογικά κριτήρια απόφασης

4 14 / ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Βελτίωση της δημιουργικότητας κατά τη λήψη αποφάσεων Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Πληροφοριοδότες εταιρικών παρατυπιών: Άγιοι ή αμαρτωλοί; Σημειώσεις Έννοιες παρακίνησης Ορισμός της παρακίνησης Πρώιμες θεωρίες παρακίνησης Θεωρία της ιεράρχησης αναγκών Θεωρία Χ και Θεωρία Ψ Θεωρία δύο παραγόντων Θεωρία των αναγκών του McClelland Σύγχρονες θεωρίες παρακίνησης Θεωρία της αυτοδιάθεσης Θεωρία της στοχοθέτησης Θεωρία της αυτο-αποτελεσματικότητας Θεωρία της ισότητας / Οργανωσιακή δικαιοσύνη Θεωρία της προσδοκίας Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Ζήτημα παρακίνησης Σημειώσεις Παρακίνηση: Από τις έννοιες στις εφαρμογές Παρακίνηση μέσω της αλλαγής της φύσης του εργασιακού περιβάλλοντος Το μοντέλο χαρακτηριστικών εργασίας Πώς μπορούν να επανασχεδιαστούν οι εργασίες; Εναλλακτικές διευθετήσεις εργασίας Το κοινωνικό και φυσικό πλαίσιο της εργασίας Συμμετοχή υπαλλήλων Παραδείγματα προγραμμάτων συμμετοχής υπαλλήλων Σύνδεση προγραμμάτων συμμετοχής υπαλλήλων και θεωριών παρακίνησης Χρήση ανταμοιβών για την παρακίνηση υπαλλήλων Πόσο πληρώνουμε: καθιέρωση διάρθρωσης αμοιβών Πώς πληρώνουμε: ανταμοιβή μεμονωμένων υπαλλήλων με προγράμματα μεταβλητών αμοιβών Ευέλικτες παροχές: ανάπτυξη πακέτου παροχών

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / 15 Ενδογενείς ανταμοιβές: προγράμματα αναγνώρισης υπαλλήλου Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Μείωση των εξόδων ταξιδιού στην Applebee s Σημειώσεις ΜΕΡΟΣ 3 ΟΜΑΔΕΣ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Οι βάσεις της ομαδικής συμπεριφοράς Ορισμός και κατηγοριοποίηση ομάδων Στάδια εξέλιξης της ομάδας Το μοντέλο πέντε σταδίων Ιδιότητες της ομάδας: ρόλοι, κανόνες, κύρος, μέγεθος και συνεκτικότητα Ιδιότητα 1 της ομάδας: ρόλοι Ιδιότητα 2 της ομάδας: νόρμες-κανόνες Ιδιότητα 3 της ομάδας: κύρος Ιδιότητα 4 της ομάδας: μέγεθος Ιδιότητα 5 της ομάδας: συνεκτικότητα Ομαδική λήψη αποφάσεων Ομάδα έναντι ατόμου Αγελαία σκέψη και ομαδική μεταστροφή Τεχνικές ομαδικής λήψης αποφάσεων Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Οι κίνδυνοι της αγελαίας σκέψης Σημειώσεις Κατανόηση των συνεργατικών ομάδων Γιατί έχουν γίνει τόσο δημοφιλείς οι συνεργατικές ομάδες; Διαφορές ανάμεσα στις ομάδες εργασίας και τις συνεργατικές ομάδες Τύποι ομάδων Συνεργατικές ομάδες επίλυσης προβλημάτων Αυτοδιοικούμενες συνεργατικές ομάδες Διαλειτουργικές συνεργατικές ομάδες Εικονικές συνεργατικές ομάδες Η δημιουργία αποτελεσματικών συνεργατικών ομάδων Πλαίσιο: ποιοι παράγοντες καθορίζουν την επιτυχία της ομάδας; Σύνθεση ομάδας Ομαδικές διαδικασίες Μετατροπή ατόμων σε ομαδικούς παίκτες

6 16 / ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Επιλογή: πρόσληψη ομαδικών παικτών Εκπαίδευση: δημιουργία ομαδικών παικτών Ανταμοιβή: παροχή κινήτρων για την επίδειξη ομαδικού πνεύματος Προσοχή! Οι ομάδες δεν είναι πάντα η λύση Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Είναι τα πέντε μυαλά καλύτερα από το ένα; Σημειώσεις Επικοινωνία Η διαδικασία επικοινωνίας Η κατεύθυνση της επικοινωνίας Επικοινωνία από πάνω προς τα κάτω Επικοινωνία από κάτω προς τα πάνω Οριζόντια επικοινωνία Διαπροσωπική επικοινωνία Προφορική επικοινωνία Γραπτή επικοινωνία Μη λεκτική επικοινωνία Οργανωσιακή επικοινωνία Τυπικά δίκτυα μικρών ομάδων Οι ανεπίσημες πηγές πληροφοριών «ράδιο αρβύλα» Ηλεκτρονικές επικοινωνίες Διαχείριση πληροφοριών Φραγμοί στην αποτελεσματική επικοινωνία Φιλτράρισμα Επιλεκτική αντίληψη Πληροφοριακή υπερφόρτωση Συναισθήματα Γλώσσα Σιωπή Φόβος επικοινωνίας Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Μήπως χρειάζεστε έναν προγυμναστή ομιλίας; Σημειώσεις Ηγεσία Τι είναι ηγεσία; Θεωρίες χαρακτηριστικών

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / 17 Συμπεριφορικές θεωρίες Σύνοψη των θεωριών χαρακτηριστικών και των συμπεριφορικών θεωριών Ενδεχομενικές θεωρίες Το μοντέλο του Fiedler Θεωρία συναλλαγής ηγέτη-μέλους Χαρισματική ηγεσία και μετασχηματιστική ηγεσία Χαρισματική ηγεσία Μετασχηματιστική ηγεσία Πώς λειτουργεί η μετασχηματιστική ηγεσία Αυθεντική ηγεσία: η ηθική και η εμπιστοσύνη αποτελούν το θεμέλιο της ηγεσίας Τι είναι η αυθεντική ηγεσία; Ηθική και ηγεσία Εμπιστοσύνη και ηγεσία Ποιες είναι οι επιπτώσεις της εμπιστοσύνης; Προκλήσεις για την έννοια της ηγεσίας Η ηγεσία ως απόδοση αιτίου Υποκατάστατα και εξουδετερωτές ηγεσίας Διαδικτυακή ηγεσία Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Ο πράος, ευγενικός ηγέτης; Σημειώσεις Εξουσία και πολιτική στις οργανώσεις Ένας ορισμός της «εξουσίας» Αντιπαραβολή ηγεσίας και εξουσίας Βάσεις εξουσίας Τυπική εξουσία Προσωπική εξουσία Ποιες βάσεις εξουσίας είναι πιο αποτελεσματικές; Τακτικές εξουσίας Οργανωσιακή πολιτική: εξουσία εν δράσει Ορισμός της «οργανωσιακής πολιτικής» Η πραγματικότητα της οργανωσιακής πολιτικής Αίτια και συνέπειες της πολιτικής συμπεριφοράς Παράγοντες που συμβάλλουν στην πολιτική συμπεριφορά Πώς ανταποκρίνονται οι άνθρωποι στην οργανωσιακή μικροπολιτική;

8 18 / ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Διαχείριση εντυπώσεων Η δεοντολογία της πολιτικής συμπεριφοράς Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Το ντύσιμο της επιτυχίας Σημειώσεις Σύγκρουση και διαπραγμάτευση Ένας ορισμός της σύγκρουσης Μεταστροφές στις απόψεις περί σύγκρουσης Η παραδοσιακή θεώρηση της σύγκρουσης Η αλληλεπιδραστική θεώρηση της σύγκρουσης Η εστιασμένη στην επίλυση θεώρηση της σύγκρουσης Η διαδικασία της σύγκρουσης Στάδιο Ι: Ενδεχόμενη εναντίωση ή ασυμβατότητα Στάδιο ΙΙ: Επίγνωση και εξατομίκευση Στάδιο ΙΙΙ: Προθέσεις Στάδιο IV: Συμπεριφορά Στάδιο V: Αποτελέσματα Διαπραγμάτευση Στρατηγικές διαπραγμάτευσης Η διαδικασία διαπραγμάτευσης Ατομικές διαφορές στη διαπραγματευτική αποτελεσματικότητα Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Ο Δαβίδ νίκησε στις διαπραγματεύσεις τον Γολιάθ: Apotex και Bristol-Myers Squibb Σημειώσεις ΜΕΡΟΣ 4 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Οι θεμελιώδεις αρχές της δομής του οργανισμού Τι είναι η οργανωσιακή δομή; Εξειδίκευση εργασίας Τμηματοποίηση Ιεραρχική κλίμακα Φάσμα ελέγχου Συγκέντρωση και αποκέντρωση εξουσίας Τυποποίηση Κοινά οργανωσιακά μοντέλα Η απλή δομή

9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / 19 Η γραφειοκρατία Η δομή μήτρας Νέα εναλλακτικά μοντέλα Ο εικονικός οργανισμός Ο οργανισμός χωρίς σύνορα Ο λιτός οργανισμός: περικοπές του δυναμικού του οργανισμού Γιατί διαφέρουν οι δομές; Στρατηγική Μέγεθος οργανισμού Τεχνολογία Περιβάλλον Οργανωσιακά μοντέλα και συμπεριφορά υπαλλήλων Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Μπορεί μια δομή να είναι «υπερβολικά» επίπεδη; Σημειώσεις Οργανωσιακή κουλτούρα Τι είναι η οργανωσιακή κουλτούρα; Ένας ορισμός της οργανωσιακής κουλτούρας Η κουλτούρα είναι ένας περιγραφικός όρος Έχουν οι οργανισμοί ενιαίες κουλτούρες; Ισχυρή έναντι ασθενούς κουλτούρας Κουλτούρα έναντι τυποποίησης Τι κάνουν οι κουλτούρες; Λειτουργίες της κουλτούρας Η κουλτούρα δημιουργεί κλίμα Η κουλτούρα ως τροχοπέδη Δημιουργία και συντήρηση κουλτούρας Πώς ξεκινά μια κουλτούρα Συντήρηση μιας κουλτούρας Σύνοψη: Πώς διαμορφώνονται οι κουλτούρες Πώς μαθαίνουν οι υπάλληλοι την κουλτούρα Ιστορίες Τελετουργικά Υλικά σύμβολα Γλώσσα Η δημιουργία μιας ηθικής οργανωσιακής κουλτούρας Η δημιουργία μιας θετικής οργανωσιακής κουλτούρας Παγκόσμιες προεκτάσεις

10 20 / ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Ο κόσμος της Wal-mart Σημειώσεις Οργανωσιακή αλλαγή και διαχείριση άγχους Δυνάμεις αλλαγής Αντίσταση στην αλλαγή Υπερνίκηση της αντίστασης στην αλλαγή Προσεγγίσεις για τη διαχείριση της οργανωσιακής αλλαγής Το μοντέλο τριών βημάτων του Lewin Το σχέδιο οκτώ βημάτων του Kotter για την εφαρμογή της αλλαγής Οργανωσιακή ανάπτυξη Η δημιουργία μιας κουλτούρας για αλλαγή Προώθηση μιας κουλτούρας καινοτομίας Το εργασιακό άγχος και η διαχείρισή του Τι είναι το άγχος Συνέπειες του άγχους Διαχείριση άγχους Παγκόσμιες προεκτάσεις Προεκτάσεις για τους μάνατζερ Μελέτη περίπτωσης: Καινοτομώντας στην καινοτομία Σημειώσεις Επίλογος Γλωσσάριο