ΕΛΛΚΟΠΣΕΡΟ ΟΝΟΜΑ:ΔΘΜΘΣΡΑ ΕΠΛΚΕΣΟ:ΦΕΑΡΑ ΣΜΘΜΑ:Α3 ΟΜΑΔΑ: Β' ΧΟΛΛΚΟ 'ΕΣΟ: ΚΑΚΘΓΘΣΘ:ΝΛΚΟΛΛΔΑΚΘ Δ.

Transcript

1 ΕΛΛΚΟΠΣΕΡΟ ΟΝΟΜΑ:ΔΘΜΘΣΡΑ ΕΠΛΚΕΣΟ:ΦΕΑΡΑ ΣΜΘΜΑ:Α3 ΟΜΑΔΑ: Β' ΧΟΛΛΚΟ 'ΕΣΟ: ΚΑΚΘΓΘΣΘ:ΝΛΚΟΛΛΔΑΚΘ Δ.

2 1.ΜΕΣΑΦΟΡΕ ΚΑΛ ΕΠΛΚΟΛΝΩΝΛΕ Μεταφορζσ, ςτον οικονομικό και εμπορικό χϊρο, ονομάηονται γενικά οποιεςδιποτε μετακινιςεισ επιβατϊν και φορτίων από ζναν τόπο ςε ζναν άλλον. υνικωσ θ μετακίνθςθ επιβατϊν και φορτίων γίνεται με κάποια αμοιβι που ονομάηεται ειςιτιριο ι κόμιςτρο ι ναφλοσ. Ζτςι οι μεταφορζσ αποτελοφν εμπορικζσ πράξεισ, με οικονομικι χρθςιμότθτα. Συνοπτική ιςτορία.θ ιςτορία των μεταφορϊν είναι ενωμζνθ με τθν φπαρξθ τθσ ανκρϊπινθσ ηωισ. Ο πρωτόγονοσ άνκρωποσ μετακινοφνταν βαδίηοντασ ςε αναηιτθςθ τροφισ ι από περιζργεια να γνωρίςει το περιβάλλον του, ι ακόμα και για τθν προςταςία του από τουσ διάφορουσ φυςικοφσ κινδφνουσ (όπωσ ςε αναηιτθςθ κάποιου καταφυγίου - ςπθλιάσ). Γριγορα όμωσ κατάλαβε ότι οι φυςικζσ του αντοχζσ για να διανφει μεγάλεσ αποςτάςεισ ιταν περιοριςμζνεσ και πολφ περιςςότερο περιοριςμζνθ θ ικανότθτά του να μεταφζρει βάρθ ςε ςθμαντικζσ αποςτάςεισ. Οι αδυναμίεσ αυτζσ οδιγθςαν τον άνκρωπο ςε αναηιτθςθ διαφόρων μζςων μεταφοράσ τόςο για τον ίδιο όςο και για τα αγακά του, ξεκινϊντασ

3 αρχικά τθ χρθςιμοποίθςθ ηϊων ςτθ ξθρά και από το πρωτόγονο μονόξυλο ςτισ λίμνεσ και τουσ ποταμοφσ βγικε ςτθ κάλαςςα. Ζτςι παράλλθλα με τισ καταπλθκτικζσ του εφευρζςεισ ζφκαςε από τον τροχό, το κουπί, το πανί και τον ατμο ςτουσςφγχρονουσ αεροςτρόβιλουσ των εξελιγμζνων ςφγχρονων μζςων μεταφωρϊν.

4

5

6

7 Επικοινωνία είναι θ διαδικαςία τθσ ανταλλαγισ πλθροφορίασ μεταξφ δφο ι περιςςοτζρων μερϊν για τα οποία θ πλθροφορία ζχει νόθμα, οπότε αποκτά νόθμα και θ ανταλλαγι τθσ ωσ πράξθ. Επικοινωνία ζχουμε για παράδειγμα μεταξφ ζμβιων όντων με τθν ανταλλαγι ςκζψεων, μθνυμάτων, ςυναιςκθμάτων ι πλθροφορίασ μζςω τθσ ομιλίασ, τθσ εικόνασ, τθσ γραφισ, τθσ ςυμπεριφοράσ κλπ. Θ επικοινωνία είναι θ διαδικαςία με τθν οποία ζνασ πομπόσ Α (άνκρωποσ ι ομάδα) μεταβιβάηει πλθροφορίεσ, ςκζψεισ, ιδζεσ ι ςυναιςκιματα ςε ζνα δζκτθ Β (άνκρωποσ ι ομάδα) με ςτόχο να ενεργιςει πάνω του με τρόπο ϊςτε να προκαλζςει ςε αυτόν τθν εμφάνιςθ ιδεϊν, πράξεων ι ςυναιςκθμάτων και ςε τελικι ανάλυςθ να επθρεάςει τθν κατάςταςι του και τθ ςυμπεριφορά του. Θ επικοινωνία είναι μια διαδικαςία ςυναλλαγισ μθνυμάτων που δεν ςυμβαίνει απαραίτθτα μεταξφ ανκρϊπινων όντων, αλλά κάκε οργανιςμοφ ι μθχανισ που είναι ςε κζςθ να λάβει και να ςτείλει μθνφματα ι ςιματα που επενεργοφν ςτθν πνευματικι ι φυςικι του κατάςταςθ ι ςτθ ςυμπεριφορά του. Θ επικοινωνία μπορεί να είναι είτε αυκόρμθτθ και φυςικι είτε (όταν αφορά ανκρϊπινθ καταςκευι) προςχεδιαςμζνθ και

8 κωδικοποιθμζνθ ςυνειδθτά και προςεκτικά.

9

10 2.ΠΕΡΛΧΡΑΦΘ ΣΟΤ ΑΝΣΛΚΕΛΜΕΝΟΤ ΜΕΛΕΣΘ ΟΡΙΣΜΟΣ Σο ελικόπτερο είναι αεροςκάφοσ που ανυψϊνεται, προωκείται και διατθρείται ςτον αζρα χάρθ ςτθν περιςτροφι ενόσ ι περιςςότερων ςτροφείων (ελίκων) γφρω από ζναν ςχεδόν κατακόρυφο άξονα

11 Σα ελικόπτερα καταςκευάηονται ςε πολλά μεγζκθ και μορφζσ και τα περιςςότερα αποτελοφνται από τα ίδια βαςικά μζρθ.σα κφρια αυτά μζρθ είναι: 1.θ καμπίνα (cabin), ςτθν οποία μεταφζρονται το φορτίο και το πλιρωμα 2.το πλαίςιο (airframe), το οποίο ςυνδζει διάφορα κομμάτια του ελικοπτζρου 3.θ μθχανι (engine ι powerplant) 4. ο μθχανιςμόσ μετάδοςθσ τθσ κίνθςθσ (transmission), ο οποίοσ βρίςκεται κρυμμζνοσ μζςα ςε αλλά τμιματα και μεταφζρει τθν ιςχφ από τθ μθχανι και τθ διαβιβάηει ςτον κφριο ζλικα 5. ο κφριοσ ζλικασ (rotor), ο οποίοσ παρζχει τισ αεροδυναμικζσ δυνάμεισ χάρθ ςτισ οποίεσ το ελικόπτερο πετάει 6. μθχανιςμόσ εξιςορρόπθςθσ (antitorque system) που κα αντιςτακμίηει τθ ςτρεπτικι ροπι που δθμιουργεί ο κφριοσ ζλικασ για να μθν ςτριφογυρνά το ελικόπτερο 7. θ βάςθ προςγείωςθσ, θ οποία μπορεί να είναι βάςθ ολίςκθςθσ (landing gear), ρόδεσ, ςκι, ι επιπλζοντα ςϊματα

12

13

14

15 4.ΔΛΑΔΛΚΑΛΑ ΠΟΤ ΑΚΟΛΟΤΚΘΚΘΚΕ ΓΡΑΠΣΘ ΕΡΓΑΛΑ ΚΑΣΑΚΕΤΘ

16 ΕΠΛΛΟΓΘ ΚΕΜΑΣΟ ΔΘΜΛΟΤΡΓΛΑ ΣΕΧΝΛΚΩΝ ΧΕΔΛΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΜΕΣΑΦΟΡΑ ΧΕΔΛΩΝ ΣΟ ΜΑΚΕΣΟΧΑΡΣΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΓΡΑΠΣΘ ΑΠΟΔΟΘ ΚΟΨΛΜΟ

17 ΒΛΒΛΛΟΓΡΑΦΛΚΘ ΑΝΑΗΘΣΘΘ ΚΟΛΛΘΜΑ ΧΡΩΜΑΣΛΜΟ 5.Θ ιςτορικι εξζλιξθ

18 του ελικοπτζρου Σα ελικόπτερα,είναι οι πιο περίπλοκεσ μθχανζσ που πετοφν που ζχουν υπάρξει ωσ τϊρα. ιγά - ςιγά, κα ξεφυλλίςουμε τθν Λςτορία των Ελικοπτζρων από παλιά ωσ τθν ςφγχρονθ εποχι. Μζςα εδϊ, εκτόσ από το να μάκουμε, κα δοφμε και ποιά ελικόπτερα, υπάρχουν και ςαν μοντζλα για αερομοντελιςτζσ, ποιεσ είναι οι δυνατότθτεσ τουσ, πότε καταςκευάςτθκαν και ποια πορεία ακολοφκθςαν μζχρι να φτάςουν ςτθν τελικι τουσ μορφι. Θ ιδζα τθσ κάκετθσ πτιςθσ, μπορεί να αναβιϊςει, πθγαίνοντασ πίςω ςτο χρόνο, όταν πρϊτο χρθςιμοποιικθκε ςαν ζνα παιδικό παιχνίδι, το 400 π.χ. Οι Everett-Heath (1986) και ο Liberatore (1998) μασ δίνουν μια λεπτομερι ιςτορία για αυτζσ τισ καταςκευζσ. Θ πιο παλαιά ζκδοςθ, αν μποροφμε να τθν ονομάςουμε ζτςι, μιασ μθχανισ ςε κάκετθ πτιςθ, ιταν αυτι με ζνα ραβδί και ςτθν άκρθ του ζναν ζλικα, οπου του επζτρεπε να ανεβαίνει ψθλά, ςτρίβωντασ το μεςα ςτα χζρια μασ, και αφινοντασ το

19 μετα. Πραγματικά πετοφςε. Περίπου 2000 χρόνια αργότερα, το 1754, ο Ρϊςοσ Mikhail Lomonosov, δθμιοφργθςε μια νζα μθχανι, που τθσ ζδινε ϊκθςθ όχι με τα χζρια πια, αλλά με καφςιμο. Αυτό τθν ζκανε να φτάνει ακόμα ψθλότερα.

20 Σο 1783, ο Γάλλοσ φυςικόσ Launoy, με τον φίλο του και επιςτιμονα μθχανικισ, Bienvenu, χρθςιμοποίθςαν μια νζα εκδοχι τθσ ίδιασ μθχανισ, αλλά με κάποιεσ ςθμαντικζσ παραλλαγζσ. Σοποκζτθςε, κατ αρχιν τον ζλικα πάνω ςτθν ράβδο, μετά τοποκζτθςε ζνα ςχοινί που ζκανε ζνα θμικφκλιο, κάτω από τον ζλικα, και το τζντωςε ςτο τζλοσ του ραβδίου. Αυτό φανταςτείτε πωσ ζμοιαηε με βζλοσ, και τθν ςτιγμι που τραβοφςαν το ςχοινί πίςω, ο ζλικασ γυρνοφςε από τθν αντίκετθ πλευρά, όταν το άφθναν, εκείνο είχε μια κάκετα ανοδικι πορεία και κατάφερνε να πθγαίνει ακόμα πιο ψθλά.αυτό τάραξε πολφ, τθν τότε κοινότθτα των επιςτθμόνων και ζκανε να ςυηθτθκεί πολφ το όνομα του. Μάλιςτα ο μεγάλοσ τότε Γάλλοσ μακθματικόσ, A. J. P. Paucton, ζγραψε το πρϊτο του βιβλίο ςχετικά, με τθν κεωρία τθσ περιςτροφικισ κίνθςθσ των φτερϊν. Τπάρχουν πολλά παλιά ζγγραφα και μερικζσ φωτογραφίεσ, που δείχνουν τθν πρϊτθ πτθτικι μθχανι μθχανι μεταφοράσ ανκρϊπου, και είναι από τον γνωςτό ςε όλουσ Leonardo da Vinci. Φυςικά αυτό ζγινε το 1438 αλλά παρουςιάςτθκε για πρϊτθ φορά μετά από τρεισ περίπου αιϊνεσ. Πάντωσ οι ιδζεσ του da Vinci, θταν για πολλοφσ πολφ τραβθγμζνεσ,

21 αλλά ιταν και ο μόνοσ που μποροφςε να δει κακαρά, ποια ιταν θ λφςθ για μια ςωςτι κάκετθ πτιςθ. Ζφτιαξε μια μθχανι, αφοφ πρϊτα μελζτθςε τα φτερά, το υλικό και τθν απόςταςθ που πρζπει να ζχει το ζνα από το άλλο, με δφο ζλικεσ αλλά περιςτρεφόμενεσ αντίςτροφα. Πολλζσ ςθμειϊςεισ του, βοικθςαν πολφ αργότερα τουσ επιςτιμονεσ και μθχανικοφσ που κα βελτίωναν και κα ζφταναν ςε άλλα επίπεδα τισ πτθτικζσ μθχανεσ κάκετθσ πτιςθσ. Όπωσ ο Sir George Cayley, γνωςτόσ για τισ μελζτεσ του ςε βαςικά κζματα πτιςθσ, από το Από παιδί ζπαιηε με τισ μθχανεσ-παιχνίδια, ϊςπου ζφταςε ςιγά ςιγά να δθμιουργεί τα δικά του μοντζλα. Ζνα απ όλα, ιταν το 1810, όπου ζφτιαξε μια καταςκευι με ξφλινο ςκελετό και ιταν θ πρϊτθ επιςτθμονικι απόπειρα για ςωςτι πτιςθ, αφοφ είχε πολλά ςτρογγυλά πλαίςια, που πάνω τουσ είχαν φφαςμα και περιςτρεφόντουςαν όχι όλα με τθν ίδια φορά. Σο ςχζδιο ζμεινε ςχζδιο και αυτι θ καταςκευι δεν μποροφςε φυςικά να αντζξει ςε πραγματικι πτιςθ, αφοφ ιταν πολφ βαριά για να κρατθκεί ςτον αζρα. Όμωσ θ αρχι είχε γίνει και οι ιδζεσ ςε πολλοφσ επιςτιμονεσ ιταν ακόμθ πιο ζντονεσ, για μια μθχανι που κα μποροφςε να χρθςιμοποιθκεί.

22 Θ πρϊτθ πραγματικι προςπάκεια και το πρϊτο φωσ, δόκθκε από τον Γάλλο Ponton d' Amecourt το Εκείνοσ ιταν που καταςκεφαςε τθν πρϊτθ πτθτικι μθχανι με καυςιμο, όχι από ξφλο, που απζδωςε τουλάχιςτον ςτθν μικρι τθσ μορφι. Σο καφςιμο ιταν άπλα ζνασ μικρόσ βραςτιρασ, που ζβγαηε ατμό και πάνω του υπιρχε ζνα μεταλλικό κομμάτι που ςυνδεόταν με ζναν διπλό ζλικα. Ο ατμόσ ζκανε το κομμάτι να εκτοξεφεται και θ μικρι αυτι μθχανι να μπορεί να πετά. Σθν ονόμαςε helicopteres, από τθν Ελλθνικι λζξθ Ελικοειδισ, που ςθμαίνει ςπιράλ.από τότε πολλζσ πτθτικζσ μθχανζσ ζκαναν τθν εμφάνιςθ τουσ, όπωσ το 1861 εωσ και το Όμωσ το 1874, θταν θ εποχι που ο Γερμανόσ Wilheim von Achenbach, δθμιοφργθςε τθν πρϊτθ μθχανι που είχε ουρά, θ κάτι ςαν ουρά, για καλφτερθ ιςορροπία και πιο ςτακερότθτα ςτθν πτιςθ. Σο 1878 ζνα Ρωςικό ελικόπτερο ζκανε τθν εμφάνιςθ του από τον Lodygin. Αλλά και ο Enrico Forlanini, τθν ίδια χρονιά δθμιοφργθςε μια πτθτικι μθχανι που λζγεται πωσ μποροφςε να πετάξει για 20 δευτερόλεπτα, ςε φψοσ γφρω ςτα 40 πόδια.

23 Σο 1900 οι Igor Ivanovitch Sikorsky και Boris Yurev, καταςκεφαςαν μθχανζσ που είχαν κάποια χαρακτθριςτικά, που κφμιηαν ελικόπτερα. Καταςκεφαςαν ζνα κλουβί, χωρίσ πιλότο, αλλά δεν κατάφεραν να πετάξουν ποτζ, γιατί υπιρχαν προβλιματα, ςχετικά με τθν ςτακερότθτα, αλλά και τθν αδυναμία του κινθτιρα να τθν ςθκϊςουν ψθλά.

24 Σο 1904 ζνασ Γάλλοσ φυςικόσ ο Charles Richet, είχε καταςκευάςει ζνα μικρό ελικόπτερο αλλά δεν είχε καμία επιτυχία. Σο 1906 ζγιναν πολλζσ προςπάκειεσ από τον ίδιο αλλά και ςε ςυνεργαςία με τουσ αδελφοφσ Louis and Jacques Breguet. Κατάφεραν να δθμιουργιςουν μια καταςκευι που λζγεται πωσ μποροφςε να μεταφζρει και ζναν πιλότο. Ιταν ζνα τεράςτιο ελικόπτερο, με διπλοφσ ζλικεσ ςε κάκε πλευρά, δεξιά και αριςτερά, με τον πιλότο ςτθν μζςθ τθσ καταςκευισ, με ζναν ςκελετό πολφ λεπτό και πολλζσ ιδζεσ για να τοποκετθκοφν μζρθ που κα κρατοφςαν τθν ιςορροπία ςτο ςκάφοσ.

25 Σο 1907, περίπου 4 χρόνια μετά, από τισ πρϊτεσ επιτυχθμζνεσ πτιςεισ των αδελφϊν Ράιτ, ζνα Γαλλικό ποδιλατο με το όνομα, Paul Cornu, δθμιουργικθκε και κατάφερε να κάνει κάκετθ πτιςθ για πρϊτθ φορά. Θ καταςκευι του ιταν πολφ απλι, υπιρχε ζνα ςτροφείο ςε κάκε άκρθ του. Θ δφναμθ που αντλοφςε, ιταν από μια μθχανι με βενηίνθ. Κάκε ςτροφείο είχε ςυνδεδεμζνουσ δφο μεγάλουσ ζλικεσ, τοποκετθμζνουσ ςτθν περιφζρεια, με μια μεγάλθ ρόδα ο κακζνασ τουσ. τα άκρα τουσ υπιρχαν δφο φτερά που κα βοθκοφςαν ςτθν ςτακεροποίθςθ του ελικοπτζρου. Θ πτθτικι αυτι μθχανι, ζχει καταγραφεί, πωσ ζκανεσ αρκετζσ πτιςεισ, ςε χαμθλό φψοσ, αλλά αυτό δεν ζχει απόλυτα και με ακρίβεια, εξακριβωκεί. Λογικά θ μθχανι, που χρθςιμοποιοφςε, δεν είχε τθν ιςχφ να κάνει τισ ςτακερζσ κινιςεισ πάνω από το ζδαφοσ. Πολλζσ παραλλαγζσ είδαν το φωσ για τα επόμενα χρόνια, ζωσ το 1912 που ο Boris Yur'ev καταςκεφαςε μια μθχανι που ιταν λιγότερο περίπλοκθ από

26 όλεσ εκείνεσ που είχαν δθμιουργθκεί ωσ τότε. Φανταςτείτε ζνα μακρόςτενο όχθμα, με ςκελετό ελαφρφ, με ρόδεσ ςτθν μπροςτινι πλευρά, δεξιά και αριςτερά, πιο ςτενό ςτο πίςω μζροσ του, με ζναν άξονα που ςυνδεόταν με μεγάλουσ ζλικεσ. Είχε επίςθσ ζναν δυνατό κινθτιρα. Οι μετατροπζσ ιταν πολλζσ και οι δοκιμζσ ακόμα περιςςότερεσ. Καμία μθχανι όμωσ δεν κατάφερε τελικά να πετάξει ςωςτά. Σο 1914 ο Jen C.Ellehammer, καταςκεφαςε μια πτθτικι μθχανι, με πολλά πλεονεκτιματα. Τπιρχε ζνα καλάκι τριγωνικό που επζτρεπε να βρίςκεται μζςα ο πιλότοσ. Ζνασ άξονασ, ςτο κζντρο του ιταν ςυνδεδεμζνοσ με δφο πολφ μικρότερουσ ζλικεσ, ςε ςχζςθ με ότι είχε δθμιουργθκεί από άλλουσ ωσ τότε, ιταν από αλουμίνιο και ο πιλότοσ είχε τθν δυνατότθτα από το κάκιςμα του, να μετακινεί δεξιά και αριςτερά τθν καταςκευι. Δυςτυχϊσ και αυτι δεν μπόρεςε να κάνει πολλά αλλά ιταν μια καλι αρχι για τισ επόμενεσ προςπάκειεσ.

27 Σο ο Stephan Petroczy, μαηί με τον βοθκό του, αεροδυναμικι Theodore von Kármán, ξεκίνθςαν να καταςκευάηουν επίςθσ ζνα ελικόπτερο. Κάτω από τα ςτροφεία, υπιρχε μια κζςθ για πιλότο, είχε ζνα μθχανιςμό που μποροφςε να βοθκιςει ςτθν ςτακερότθτα, ςτο πίςω μζροσ αλλά και ςτθν προςγείωςθ του, ενϊ είχε τρείσ κινθτιριεσ μθχανζσ. Χρθςιμοποίθςε επίςθσ δφο ζλικεσ δεξιά και αριςτερά τισ καταςκευισ, ενϊ ζγιναν πολλζσ δοκιμζσ. Οι αναλφςεισ και τα ςχζδια τουσ, ζκαναν πολλοφσ να αρχίςουν να μελετάνε, τισ δυνατότθτεσ των ςτροφείων ςε διάφορα ςχιματα και τθν ςχζςθ τουσ με τθν κάκετθ πτιςθ.

28 τισ ΘΠΑ οι Emile και Henry Berliner, πατζρασ και γιόσ, καταςκεφαςαν ζνα καινοφργιο ςχζδιο ελικοπτζρου, δίνοντασ για πρϊτθ φορά ςθμαςία, ςτθν δφναμθ του ςτροφείου και κατά πόςο εκείνθ επθρεάηει τθν ςτακερότθτα τθσ πτιςθσ ςε μεγαλφτερα φψθ, απ ότι ςε χαμθλζσ πτιςθσ. Σο 1918 και το 1919 ζγιναν ακόμα κάποιεσ καταςκευζσ και το 1920 ο Louis

29 Brennan εργάςτθκε πάνω ςε ςχζδια ςτροφείων, με δφο ζλικεσ κατά βάςθ, και χρθςιμοποίθςε servo-flaps, θ ailerons ενςωματωμζνα ςτουσ ζλικεσ. Θ μθχανι αυτι είχε ιςχφ 230 ίππων. To 1921 και ενϊ εξακολουκοφςε να δουλεφει πάνω ςε αυτό το ςχζδιο, θ Royal Aircraft Establishment (RAE), του πρόςφερε ςτζγθ ςτισ εγκαταςτάςεισ τθσ και ότι χρειαηόταν για τθν μελζτθ και καταςκευι τθσ μθχανισ. Σο 1922 θ πτθτικι μθχανι, μεταφζρκθκε ςε ζνα υπόςτεγο αερόςτατου, οπου και πζταξε και ςε ανοικτό χϊρο, αλλά ςε πολφ χαμθλό υψοσ. τθν 7θ πτιςθ τθσ θ μθχανι, κατζπεςε και θ προςπάκεια εγκαταλείφκθκε αλλά όχι για πολφ. Είχαν μπει κάποια κεμζλια για να δθμιουργθκεί μια ακόμα μθχανι από τον Αργεντινό Raul Pescara, οποφ ηοφςε ςτθν Γαλλία και τθν Λςπανία. τθν δικι του καταςκευι που ιταν τεραςτία και πολφπλοκθ, υπιρχαν 4 ςτροφεία, όπου το κακζνα από αυτά είχε από 4 ηεφγθ blades. Αυτό ζκανε τθν πτθτικι μθχανι να ζχει ϊκθςθ 20 φορζσ περιςςότερθ από τισ υπόλοιπεσ καταςκευζσ. Όμωσ και αυτι ιταν αδφνατον να ςτακεί ςτακερι ςτον αζρα. Ζτςι το 1925, μετά από αρκετζσ ηθμιζσ ςε δοκιμαςτικζσ πτιςεισ αλλά και τθν πλιρθ καταςτροφι τθσ, ο Raul Pescara εγκατζλειψε τθν προςπάκειά του.

30 Σθν ίδια δεκαετία, ο Αυςτραλόσ μθχανικόσ Raoul Hafner, καταςκεφαςε μια μθχανι, με ζνα ςτροφείο, δφο φτερϊν, αλλά και με φτερό ςτθν ουρά του ελικοπτζρου, που κα παρείχε τθν δυνατότθτα τθσ εναλλαγισ πορείασ. Σο 1920 ο Etienne Oemichen, υπάλλθλοσ τθσ Γαλλικισ εταιρίασ Peugeot, καταςκεφαςε μια μθχανι, ςχεδόν ςτο ίδιο ςτυλ με του Bothezat, αλλά με 8 ςτροφεία για καλφτερο ζλεγχο και ςτακερότθτα. Ειχε κάποια χαρακτθριςτικά ίδια με τα ελικόπτερα που είχαν δθμιουργθκεί ωσ τότε. Θ ςυγκεκριμζνθ μθχανι είχε για κινθτιρια δφναμθ, ζνα μπαλόνι με

31 υδρογόνο για να μπορεί να κινείται και να ζχει καλφτερθ άνωςθ. Όμωσ οφτε αυτό κατάφερε να βοθκιςει πολφ ςτθν πτιςθ. Σο 1922, ενασ Ρωςοσ μθχανικόσ, που θταν μετανάςτθσ και ηοφςε ςτισ ΘΠΑ, ο Georges de Bothezat, δθμιοφργθςε ζνα από τα μεγαλφτερα ελικόπτερα του Αμερικάνικου ςτρατοφ. Θταν μακθτισ του μεγάλου Ρωςου κακθγθτι Zhukowski, που είχε αςχολθκεί αλλα και γράψει μελζτεσ του, ςχετικά με τθν κάκετθ πτιςθ. Θ καταςκευι αποτελείτο από ζνα ελαφρφ ςκελετό, με δφο ςτροφεία ςε κάκε άκρθ του, με ζνα κεντρικο ςθμείο που μποροφςε ο πιλότοσ να ελεγχει το ελικόπτερο. Κάκε ςτροφείο είχε από 6 πλατιά blades, ενϊ υπιρχαν και blades ςτθν ουρά που ο πιλότοσ κινοφςε ανάλογα με το πϊσ ικελε να πετάξει.

32 Θ καταςκευι αυτι που ονομάςτθκε ϋλπτάμενο Χταποδιϋπζταξε αρκετζσ φορζσ, ςε χαμθλζσ πτιςεισ και με όχι μεγάλθ ταχφτθτα, αλλά θταν επιτυχισ. Όμωσ ςε λίγο καιρό, πζραςε ςτθν ιςτορία, αφοφ το ενδιαφζρον για τον αυτόγυρο θταν πολφ μεγαλφτερο από όλουσ. Μετά από λίγα χρόνια, μετακόμιςε ςτθν Αγγλία και ςυνεργάςτθκε με τον Juan de la Cierva, όπου αςχολικθκαν ο κακζνασ ξεχωριςτά, επάνω ςτον ςχεδιαςμό για καλφτερθ απόδοςθ των ςτροφείων αλλά και των blades όπου και χρθςιμοποίθςαν με επιτυχία λίγο μετζπειτα ςτον αυτόγυρο, αλλά και ςτα πρϊτα ελικόπτερα.

33 Πλθςιάηοντασ προσ τθν μορφι του ελικοπτζρου Ο Λςπανόσ μθχανικόσ Juan de la Cierva το 1923 δθμιοφργθςε μια μθχανι, τον αυτόγυρο που ζμοιαηε περιςςότερο με αεροπλάνο παρά με ελικόπτερο. Είχε ζναν άξονα τοποκετθμζνο ςτο πάνω μζροσ τθσ ατράκτου, είχε ςτακερι πτζρυγα και ζνα ςτροφείο με δφο blades μεγάλα. Σα πτερφγια τθσ ουράσ ιταν επίπεδα και είχαν flaps που μποροφςαν να αλλάξουν τθν πορεία τθσ μθχανισ ςε ανοδικι και κακοδικι. Ο Juan de la Cierva μθχανικόσ και πιλότοσ, ο οποίοσ, μετά τθν πτϊςθ ενόσ τρικινθτιριου αεροπλάνου που είχε καταςκευάςει τζςςερα χρόνια νωρίτερα, λόγω απϊλειασ ςτιριξθ, αποηθτοφςε ζνα πιο αςφαλζσ πτθτικό

34 μζςο, που να πραγματοποιεί κάκετεσ απογειϊςεισ και προςγειϊςεισ ςε χαμθλζσ ταχφτθτεσ, κατζλθξε ςτο ςυμπζραςμα ότι θ λφςθ βριςκόταν ςτα φτερά και όχι ςτο ςϊμα του αεροπλάνου. Σο αυτόγυρο ιταν εφοδιαςμζνο με μια ςυμβατικι μθχανι για τθν πτιςθ και ζνα περιςτρεφόμενο πτερφγιο, ςτθριγμζνο ς' ζνα ιςτό που μποροφςε να κρατιςει ςε ευςτάκεια το αεροςκάφοσ κατά τθ διάρκεια τθσ πτιςθσ. Φυςικά ιταν νωρίσ ακόμθ για κάκετεσ προςαπογειϊςεισ. Ο Juan de la Cierva καταςκεφαςε ακόμα 3 μοντζλα ενϊ άφθςε τθν Λςπανία για τθ κοτία το 1925, όπου με τθ χρθματοδότθςθ ενόσ ντόπιου βιομθχάνου, του Σηζιμσ Γουίρ, ίδρυςε μια εταιρεία καταςκευισ αυτόγυρων. Πζκανε το 1936, ςε θλικία μόλισ 41 ετϊν, ςε αεροπορικό δυςτφχθμα. Πολλοί πιςτεφουν ότι αν ηοφςε κα είχε αυτόσ τθν πρωτιά τθσ καταςκευισ του ελικοπτζρου και όχι ο ικόρςκι. Θ τεχνολογικι αυτι λφςθ αποτζλεςε τομι ςτθν αεροναυτικι, κακϊσ πάνω τθσ ςτθρίχκθκε θ καταςκευι του ελικοπτζρου, είκοςι χρόνια αργότερα, από τον ρϊςο Εμιγκρζ Λγκόρ ικόρςκι. Σα πρϊτα επιτυχθμζνα ελικόπτερα

35 Εγιναν πολλζσ και ςθμαντικζσ προςπάκειεσ, όπωσ το 1930 ο Λταλόσ Corradino d'ascanio, το 1930 ο Maitland Bleeker και το ο Nicolas Florine Θ επιτυχία κα ερχόταν τα επόμενα χρόνια με τθν δθμιουργία ελικοπτζρων όπωσ τα γνωρίηουμε ςιμερα. Σουλάχιςτον ςτθν εμφάνιςθ γιατί από τότε ωσ τϊρα οι αλλαγζσ είναι πολλζσ κυρίωσ ςε κζματα τεχνολογίασ, αεροδυναμικισ και υλικϊν. Κα τα δοφμε όλα αναλυτικά. Κατά τθν διάρκεια του οι διάςθμοι μθχανικοί, Louis Breguet και Rene Dorand καταςκεφαςαν επιτζλουσ ζνα ελικόπτερο που ζμοιαηε πολφ με τα ςθμερινά. ε ζνα ςτροφείο υπιρχαν 2 ηευγάρια blades και ςτθν ουρά επίςθσ ζνασ ακόμα ζλικασ. Σα blades είχαν βιμα κυκλικό, ενϊ το ςχιμα τουσ ιταν πιο φαρδφ κοντά ςτο ςτροφείο και πιο λεπτό προσ τθν άκρθ του.

36 τθν ουρά χρθςιμοποιικθκαν οριηόντια και κάκετα ςυςτιματα για να μπορζςουν να δϊςουν μεγαλφτερθ ςτακερότθτα ςτθν καταςκευι. Για πρϊτθ φορά ςτθν ιςτορία, καταγράφθκαν πολλζσ πτιςεισ, με πολλζσ επιτυχίεσ και με πρϊτθ απ όλεσ τθν πτιςθ που διιρκθςε 62 λεπτά και ζκανε απόςταςθ 44 χιλιομζτρων. Θ εξζλιξθ του ελικοπτζρου όμωσ, δυςτυχϊσ διεκόπθ από τον Δεφτερο Παγκόςμιο Πόλεμο. Κακϊσ τα ελικόπτερα γινόντουςαν ολοζνα και πιο επιτυχι, πολλοί ακόμα μθχανικοί και αεροδυναμιςτζσ, άρχιςαν να αςχολοφνται περιςςότερο με τθν μελζτθ των ςτοιχείων αλλα και με τθν καταςκευι τουσ. Ο

37 το 1933 ξεκίνθςε τθν εργαςία του και πιρε τθν άδεια να δθμιουργιςει με βάςθ τον αυτόγυρο, ζνα νζο ελικόπτερο. Ζκανε κάποιεσ μετατροπζσ και από αυτζσ γεννικθκε το C-19 και το C-30. Με τθν εμπειρία που απζκτθςε καταςκευάηοντασ από τθν αρχι αυτζσ τισ μθχανζσ, ιρκε ςτο φωσ ςε το 1934 ζνα νζο μοντζλο. Σο ελικόπτερο FW-61. Θταν ζνα μοντζλο που αποτελείτο από δφο ςτροφεία. Σα blades ιταν

38 ςυνδεδεμζνα με τα ςτροφεία με μια μικρι καταςκευι ελαφριά και λειτουργικι. Με το ςχιμα τουσ μποροφςε ο πιλότοσ να δίνει μικρι ϊκθςθ ςτο ελικόπτερο, μπροςτά αλλά όλθ τθν δουλειά τθν ζκανε θ ουρά. Αυτι είχε ζνα κάκετο φτερό και ζνα οριηόντια τοποκετθμζνο flap, που λειτουργοφςε για τθν ςτακερότθτα του ελικοπτζρου. Μπροςτά υπιρχε μια προπζλα θ οποία απλά ιταν για να κρυϊνει τον κινθτιρα. Σα μοντζλα που ακολοφκθςαν ιταν το Fa-61 όπου κατάφερε να κάνει 233 χιλιόμετρα ςε ευκεία γραμμι, με ταχφτθτα τα 122 χιλιόμετρα τθν ϊρα και να φτάςει ςε φψοσ τα μζτρων και το Fa-266 (Fa-233E), το οποίο μάλιςτα είχε και μια εταιρία καυςίμων που βοθκοφςε ςτισ δοκιμζσ, κάτι ςαν ςπόνςορασ. Μετά από αυτό δθμιουργικθκε ακόμα ζνα μοντζλο, ςχεδόν με τα ίδια χαρακτθριςτικά αλλα λίγο πιο ελαφρφ ςτθν καταςκευι.

39 6.ΑΡΧΘ ΛΕΛΣΟΤΡΓΕΛΑ ΣΟΤ ΕΛΘΚΟΠΣΕΡΟΤ Λόγω τθσ ροπισ που δθμιουργείται από τθν περιςτροφι του κφριου ζλικα, το ελικόπτερο μονοφ ζλικα είναι απαραίτθτο να υπάρχει κάποιοσ μθχανιςμόσ αντιςτάκμιςθσ τθσ ροπισ, ςυνικωσ ζνασ δευτερεφον ζλικασ (tail rotor), που παράγει τθν ροπι αντιςτάκμιςθσ από τθν περιςτροφι του κφριου ζλικα, κακϊσ και παρζχει τον ζλεγχο περιςτροφισ του ελικοπτζρου. τα ελικόπτερα με δφο ρότορεσ που περιςτρζφονται αντίκετα ο ζνασ από τον άλλο δεν απαιτείται δευτερεφον ζλικασ.σα ελικόπτερα είναι πιο πολφπλοκα ςτθν λειτουργία τουσ από ότι αρχικά φαίνονται. Αεροδυναμικά, το ρεφμα αζρα που περνάει από τθν επιφάνια του ζλικα είναι πολφ δφςκολο να οριςτεί και ακόμα μετά από τόςα χρόνια ζρευνασ δεν ζχει περιγραφεί πλιρωσ. Θ δυνατότθτα οριςμοφ και πρόβλεψθσ των αεροδυναμικϊν χαρακτθριςτικϊν του ζλικα, είναι το κλειδί για τθν πρόβλεψθ τθσ απόδοςθσ του ελικοπτζρου ςαν ςφνολο. Σα μακριά λεπτά

40 ςτρεφόμενα (twist) πτερφγια, τα οποία αλλάηουν κλιςθ (flap up and down), είναι προςαρμοςμζνα ςε μια άρκρωςθ θ οποία είναι προςκολλθμζνθ ςτο ςϊμα του αεροςκάφουσ.για να υπάρχει ζλεγχοσ των αεροδυναμικϊν δυνάμεων του ζλικά, θ γωνία του κάκε πτερυγίου του ζλικα αλλάηει ξεχωριςτά κακϊσ αυτά περιςτρζφονται. Ωςτόςο παρόλθ τθν αεροδυναμικι και μθχανολογικι πολυπλοκότθτα που ζχει το ελικόπτερο ςαν ςφνολο, υπάρχουν ακόμα πολλζσ ομοιότθτεσ με τα αεροςκάφθ ςτακερϊν πτερυγίων. Ζτςι ο πιλότοσ χρθςιμοποιεί τζςςερισ βαςικζσ λειτουργίεσ ελζγχου τθσ πτιςθσ του ελικοπτζρου. Αυτζσ είναι ο κυκλικόσ μθχανιςμόσ ελζγχου (cyclic pitch control), o γενικόσ μθχανιςμόσ ελζγχου (collective pitch control), θ διάταξθ αυξομείωςθσ των ςτροφών του κινθτιρα (γκάηι) (throttle), κακώσ και δυο πετάλια ελζγχου του μθχανιςμοφ αντιςτάκμιςθσ τθσ ροπισ του κφριου ζλικα (Antitorque Pedals). Ο κυκλικόσ μθχανιςμόσ ελζγχου και o γενικόσ μθχανιςμόσ ελζγχου, προορίηονται για τον ζλεγχο των κινιςεων των πτερυγίων του κφριου ζλικα. Ο κφριοσ ζλικασ κατα τθ περιςτροφι του δίνει δφναμθ κάκετθ ςτο επίπεδό του που κατά κφριο λόγο αποτελεί τθν άνωςθ αν ο κφριοσ ζλικασ τεκεί ςε γωνία ωσ πρόσ τθ κατεφκυνςθ πτιςθσ (tilting) τότε θ οριηόντια δφναμθ δίνει τθ ϊκθςθ που κινεί το ελικόπτερο.

41 1οσ νομοσ του Νεφτωνα ΑΔΡΑΝΕΛΑ Ζνα ςϊμα ςε ακινθςία ι ςε κίνθςθ,κα διατθρεί τθν κατάςταςι του,ζωσ ότου επιδράςει ςε αυτό εξωτερικό αίτιο.θ δφναμθ με τθν οποία ζνα ςϊμα αντιςτζκεται ςτθν αλλαγι τθσ κατάςταςισ του καλείται δφναμθ τθσ αδράνειασ

42 2οσ νομοσ του Νεφτωνα ΕΠΛΣΑΧΤΝΘ Θ δφναμθ που χρειάηεται για τθν μεταβολι τθσ κίνθςθσ ενόσ ςϊματοσ είναι ανάλογθ με τθ μάηα και το βακμό μεταβολισ τθσ ταχφτθτάσ του.επιτάχυνςθ είναι θ μεταβολι τθσ ταχυτθτασ ςτθ μονάδα του χρόνου.μπορεί να αυξάνεται ινα ελλατϊνεται οπότε λζγεται επιβραδυνςθ. 30σ νόμοσ του Νεφτωνα ΔΡΆΘσ ΚΑΛ ΑΝΣΛΔΡΑΘ Για κάκε δράςθ υπάρχει ίςθ και αντίκετθ αντίδραςθ νόμοσ BERNOULLI O νόμοσ αυτόσ περιγράφει τθ ςχζςθ μεταξι πιζςεων ενοσ ρευςτοφ ςτο εςωτερικό των τοιχωμάτων ενόσ ςωλινα και τθσ ταχφτθτασ ροισ του ρευςτοφ. 7.ΧΡΘΛΜΟΣΘΣΑ ΣΟΤ ΕΡΓΟΤ ΣΘΝ ΚΟΛΝΩΝΛΑ ΑΡΝΘΣΛΚΑ Όπωσ κάκε μζςο που χρθςιμοποιεί καφςιμθ φλθ, ζτςι και το ελικόπτερο

43 ζχει το μερίδιό του ςτθ μόλυνςθ τθσ ατμόςφαιρασ. Επιβαρφνει με καυςαζρια τισ πόλεισ όπου υπάρχουν αεροδρόμια, κακϊσ πετά ςε χαμθλό φψοσ. Χρθςιμοποιεί καφςιμα με μεγάλθ περιεκτικότθτα ςε οκτάνια, τθν κθροηίνθ, που είναι και πιο ρυπογόνα. υμβάλλει και αυτό, όπωσ και τα άλλα μζςα μεταφοράσ ςτθ δθμιουργία του φαινομζνου του κερμοκθπίου, κακϊσ και ςτθ μείωςθ των αποκεμάτων πετρελαίου, κακϊσ μόνο από εκεί προζρχεται θ μοναδικι καφςιμθ φλθ που χρθςιμοποιεί.όςο αςφαλζσ κι αν είναι το ελικόπτερο, δε λείπουν και τα ατυχιματα, που οφείλονται κυρίωσ όμωσ ςτον παράγοντα άνκρωπο. Αν παρακολουκιςει κανείσ τθν ιςτορία τθσ εξζλιξθσ του ελικοπτζρου, κα δει ότι ςε μεγάλο βακμό θ εξζλιξθ αυτι πραγματοποιικθκε για ςτρατιωτικοφσ ςκοποφσ, κυρίωσ ςτουσ δυο Παγκόςμιουσ Πολζμουσ και ςτον πόλεμο του Βιετνάμ. Ζτςι ο άνκρωποσ, όπωσ ςυμβαίνει ςυχνά, χρθςιμοποίθςε ζνα επιςτθμονικό επίτευγμα για καταςτροφικοφσ ςκοποφσ. Θ υπεροχι ςτον αζρα είναι θ βαςικι επιδίωξθ κάκε αντιμαχόμενθσ πλευράσ ςτον πόλεμο, οι οποίεσ ξοδεφουν τεράςτια ποςά για να τθ επιτφχουν. Ζτςι φτάςαμε ςτο ςθμείο να ζχουν καταςκευαςτεί ελικόπτερα φροφρια που μεταφζρουν όπλα μαηικισ καταςτροφισ, ελικόπτερα θλεκτρονικοφ πολζμου και γενικϊσ ελικόπτερα που αντί για επιβάτεσ μεταφζρουν τον κάνατο.

44 ΚΕΣΛΚΑ ιμερα τα ελικόπτερα είναι από τα ταχφτερα μζςα μεταφοράσ. Αν λζμε ότι οι αποςτάςεισ ζχουν εκμθδενιςτεί, αυτό οφείλεται κυρίωσ ςτα εναζρια μζςα μεταφοράσ. Πολλοί προτιμοφν αυτό το μζςο μεταφοράσ από άλλα, για τθν ταχφτθτα αλλά και για τθν αςφάλεια. Αν και από πρϊτθ άποψθ το ελικόπτερο φαίνεται επικίνδυνο, δεν είναι περιςςότερο επικίνδυνο από ζνα αυτοκίνθτο. ε πολλζσ περιπτϊςεισ τα ελικόπτερα ζχουν ςϊςει ανκρϊπινεσ ηωζσ. Ειδικά ελικόπτερα μεταφζρουν ανκρϊπουσ που κινδυνεφουν, από περιοχζσ όπου δεν υπάρχει ιατρικι βοικεια. τθν πατρίδα μασ μάλιςτα, με τα αμζτρθτα απομακρυςμζνα νθςιά, τα ελικόπτερα προςφζρουν υπθρεςίεσ ηωισ και μάλιςτα ςε ςυνκικεσ δφςκολεσ, όταν άλλα μζςα αδυνατοφν να πλθςιάςουν τισ περιοχζσ αυτζσ. Ακόμα και ςε κανονικζσ ςυνκικεσ, όταν απαιτείται θ γριγορθ μεταφορά κάποιου αςκενι, χρθςιμοποιοφνται τα εναζρια μζςα μεταφοράσ, Επίςθσ παίρνουν μζροσ ςε επιχειριςεισ ζρευνασ και διάςωςθσ, είτε ςτθ κάλαςςα, είτε ςε δφςβατεσ και απόκρθμνεσ περιοχζσ, ερευνϊντασ ι μεταφζροντασ ςυνεργεία διάςωςθσ. Σο ελικόπτερο χρθςιμοποιείται και ωσ μζςο πυρόςβεςθσ με διάφορουσ τφπουσ ελικοπτζρων Νζα επαγγζλματα δθμιουργικθκαν που ζχουν ςχζςθ άμεςθ ι ζμμεςθ με το ελικόπτερο. Εκατομμφρια άνκρωποι βρικαν δουλειά ςε εργοςτάςια καταςκευισ ελικοπτζρων ι εργοςτάςια παραγωγισ προϊόντων που ζχουν ςχζςθ με αυτό. Πιλότοι, τεχνικοί, υπάλλθλοι εξυπθρζτθςθσ εδάφουσ είναι μερικά από τα νζα επαγγζλματα που δθμιουργικθκαν. τθν προςπάκεια του ανκρϊπου να καταςκευάςει ελικόπτερα πιο γριγορα, καλφτερα και πιο αςφαλι αναπτφςςεται με αλματϊδεισ ρυκμοφσ θ επιςτιμθ τθσ αεροναυπθγικισ.

45 8.ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΤΛΛΚΩΝ ΚΑΛ ΕΡΓΑΛΛΩΝ

46 ΤΛΛΚΑ και ΕΡΓΑΛΛΑ 1 Μακετοχαρτο Σο χρθςιμοποιθςα επειδι κόβετε εφκολα και είναι αρκετα μαλακό για τθν καταςκευι μου.επίςθσ μπορϊ να ςχεδιάςω πανω του. 1 μολφβι Σο χρθςιμοποίθςα γιατί αν κάνω κάποιο λάκοσ όταν ςχεδιάηω μπορϊ να το ςβιςω 1 γνϊμονα Σο χρθςιμοποίθςα για να φζρνω κάκετεσ και ίςιεσ γραμμζσ 1 γόμα τθν χρθςιμοποίθςα για να μπορϊ να ςβινω τα λάκθ που ζκανα όταν ςχεδίαηα 1 κοπίδι το χρθςιμοποίθςα για να κόψω τα κομμάτια που είχα ςχεδιάςει ςτο μακετόχαρτο.πρόςεχα όμωσ γιατί το καπίδι είναι επικφνδινο γιατί μποροφςα να κοπϊ με τθν λεπίδα του,για αυτό ζβαηα τθν αςφάλεια. 1 πακζτο καρφίτςεσ τισ χρθςιμοποίθςα για να ενϊςω τα κομμάτια 1 πακζτο μαρκαδόρουσ τουσ χρθςιμοποίθςα για να χρωματίςω τθν καταςκευι μου παιχνίδια(playmobil) τα χρθςιμοποίθςα για να διακοςμιςω τθν καταςκευι μου 9. ΚΟΣΟ ΚΑΣΑΚΕΤΘ Σιμι Αντικείμενο

47 Μακετόχαρτο 2,50 κοπίδι 0,63 μολφβι 0,50 γόμα 0,50 γνόμονασ 1 καρφίτςεσ 1,50 10.ΒΛΒΛΛΟΓΡΑΦΛΑ ΚΑΛ ΠΘΓΕ ΠΛΘΡΟΦΟΡΘΘ Σισ πλθροφορίεσ τθσ άντλθςα απο το διαδίκτιο. υγκεκριμζνα από τισ εξείσ ιςτοςελίδεσ %BA%CF%8C%CF%80%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF /elikoptero/e-istoria-tou-elikopterou %B1%C

48 %BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE %B1 w=1242&bih=585&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=x&sqi =2&ved=0ahUKEwie-53d_67LAhVFO %CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B5%CF%83+%CE%B 5%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8 9%CE%BD%CE%B9%CE%B5%CF%83+%CF%84%CE%B5%CF% 87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE% B1&biw=1242&bih=585&source=lnms&tbm=isch&sa=X&sqi =2&ved=0ahUKEwiFiZSCgK_LAhXLXhoKHRp8CYMQ_AUIBigB licopters.pdf dia=elikoptero.pdf