Campaña de análise de Metais en aire ambiente no 2017

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Campaña de análise de Metais en aire ambiente no 2017"

Transcript

1 Campaña de análise de Metais en aire ambiente no 2017 Pb Cd Ni As

2 Este informe foi realizado pola Rede de Calidade do Aire de Galicia cos datos proporcionados polo Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia, ambos pertencentes á Subdirección Xeral de Meteoroloxía e Cambio Climático, da Dirección Xeral de Calidade Ambiental e Cambio Climático da Consellería de Medio Ambiente e Ordenación do Territorio (Xunta de Galicia). O obxectivo do presente informe é facer públicos os datos resultantes das mostraxes de metais en aire ambiente levadas a cabo pola Rede de Calidade do Aire de Galicia e analizadas polo Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia durante o ano Dáse a coñecer as concentracións de metais como o chumbo (Pb), o níquel (Ni), o arsénico (As) e o cadmio (Cd) rexistradas nas estacións de Riazor (A Coruña), Gómez Franqueira (Ourense) e Lugo-Fingoy (Lugo) pertencentes á Rede de Calidade do Aire de Galicia.

3 Equipo de traballo: Mª Luz Macho Eiras Subdirectora Xeral de Meteoroloxía e Cambio Climático Lucas Luís Blanes Fernández Director do Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia Nuria Gallego Fernández Xefa de Sección de Calidade do Aire de Galicia Anthony David Saunders Estévez Rede de Calidade do Aire de Galicia Ignacio Iván Fraga Moure Rede de Calidade do Aire de Galicia Paula Costa Tomé Rede de Calidade do Aire de Galicia Mª Asunción Marchante Hernández Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia David Cristóbal Rego Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia Erea Estévez Campos Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia 3

4 ÍNDICE 1. INTRODUCCIÓN Páxina 5 2. VALORES OBXECTIVO E LÍMITE Páxina 6 3. MEDICIÓN DE METAIS PESADOS EN AIRE AMBIENTE Páxina 7 4. CONCENTRACIÓN DE METAIS NA ESTACIÓN DE RIAZOR (A CORUÑA) NO CONCENTRACIÓN DE METAIS NA ESTACIÓN DE GÓMEZ FRANQUEIRA (OURENSE) NO CONCENTRACIÓN DE METAIS NA ESTACIÓN LUGO- FINGOY (LUGO) NO ANO 2017 Páxina 9 Páxina 12 Páxina 16 4

5 1. INTRODUCIÓN Os metais pesados pódense definir como elementos químicos cun peso atómico comprendido entre 63,55 (Cu) e 200,59 (Hg); por outro lado podémonos referir a eles como elementos químicos que teñen unha densidade entre 4 g/cm 3 e 7 g/cm 3. Non todos os metais que teñen unha elevada densidade son tóxicos en concentracións normais. Sen embargo, existen unha serie de metais pesados moi coñecidos polos problemas que poden causar ó medio ambiente como son o mercurio (Hg), o chumbo (Pb), o cadmio (Cd), o talio (Tl), o cobre (Cu), o zinc (Zn), o cromo (Cr) e tamén o arsénico (As). A Directiva 2004/107/CE do Parlamento Europeo e do Consello, do 15 de decembro de 2004, relativa ó arsénico, o cadmio, o mercurio, o níquel e os hidrocarburos aromáticos policícliclos no aire ambiente, foi trasposta ó ordenamento xurídico español polo Real Decreto 102/2011 do 28 de xaneiro relativo á mellora da calidade do aire onde se establecen os obxectivos a acadar para unha serie de metais, sendo estes o Pb, Cd, Ni e As. Estes metais deben ser controlados polo seu carácter tóxico e prexudicial para a saúde humana. Os metais forman parte principalmente do material particulado da atmosfera e proveñen, na súa meirande parte, de fontes antropoxénicas. Os metais pesados son persistentes no medio ambiente e algúns biacumúlanse, é dicir, acumúlanse nos organismos, pasando ás cadeas alimentarias. De seguido pasan a describirse as características principais dos metais lexislados en Calidade do Aire: Chumbo (Pb): O chumbo é un metal brando que tivo moitas aplicacións, pero que na actualidade se atopa prohibido na maioría delas dado os seus efectos. Este metal pode entrar no organismo humano a través da comida, da auga e do aire. Dende o punto de vista medioambiental, o chumbo procede principalmente de combustións e procesos industriais, chegando a entrar nas cadeas alimentarias onde se acumula para afectar a saúde. Entre os seus efectos cabe destacar a alteración do sistema nervioso, danos nos riles e no cerebro, perda de fertilidade e, finalmente, a mortalidade. As exposicións ó chumbo teñen efectos sobre o desenvolvemento e a conduta neuronal de fetos, bebés e nenos. Cadmio (Cd): O cadmio atópase de maneira natural combinado co zinc, polo que se xera como subproduto nos procesos de extracción e aplicación deste metal, como son os produtos agrícolas, estercos e pesticidas. Ademais, debido á súa elevada presenza na cortiza terrestre, os sucesos naturais como erupcións volcánicas e as queimas forestais provocan a súa entrada na atmosfera; sendo estas as principais fontes. Os principais efectos secundarios que se poden presentar son danos nos sistemas dixestivo e nervioso, debilitación dos ósos, dano no DNA e desenvolvemento do cancro. Níquel (Ni): O níquel é un metal duro con moitas aplicacións en produtos metálicos. Os humanos están expostos 5

6 a este material ó inxerir alimentos, respirar, beber e fumar. O níquel atópase en grandes cantidades no chocolate, nas graxas e en vexetais cultivados en solos contaminados. Polo tanto, este metal é liberado cara a atmosfera en plantas de enerxía e incineradoras de lixo. O níquel relaciónase en gran medida con problemas nos órganos respiratorios e con diversos tipos de cancro. Tamén se sabe de efectos de diminución no crecemento dos seres vivos. Arsénico (As): O arsénico é un elemento moi tóxico. Atópase de forma natural na terra en pequenas concentracións; debido á baixa mobilidade do metal, este non debería ser un problema de contaminación, pero a consecuencia das interferencias humanas, grandes cantidades de arsénico chegan ó ambiente e ós organismos vivos. A exposición a este metal ocorre normalmente polo contacto da pel coa auga e o solo que está contaminado. Os efectos na saúde que provoca van dende a irritación do estómago, intestinos e pulmóns, desenvolvemento do cancro de pel, pulmón, fígado, e linfa, danos no sistema nervioso, dano no DNA, e infertilidade. 2. VALORES OBXECTIVO E LÍMITE Os valores obxectivo e valores límite dos metais pesados para a protección da saúde exprésanse en ng/m 3, excepto no caso do chumbo, no cal exprésase en μg/m 3. Refírese ós niveis en aire ambiente na fracción PM 10 como media nun ano natural e establécese no Anexo I do Real Decreto 102/2011. Ademais debe terse tamén en conta os limiares superior e inferior de avaliación para a protección da saúde dos metais, segundo o establecido no Anexo II do Real Decreto 102/2011, tal e como queda reflectido na Táboa 1. Táboa 1. Valores obxectivo, LSA e LIA para a protección da saúde. Período da medida 6 Concentracións Data de cumprimento Pb Valor límite 1 ano civil 0,5 µg/m 3 1 de xaneiro de 2005 LSA 70% do VL (0,35 µg/m 3 ) LIA 50% do VL (0,25 µg/m 3 ) Cd Valor obxectivo 1 ano civil 5 ng/m 3 1 de xaneiro de 2013 LSA 60% do VO(3 ng/m 3 ) LIA 40% do VO (2 ng/m 3 ) Ni Valor obxectivo 1 ano civil 20 ng/m 3 1 de xaneiro de 2013 LSA 70% do VO (14 ng/m 3 ) LIA 50% do VO (10 ng/m 3 ) As Valor obxectivo 1 ano civil 6 ng/m 3 1 de xaneiro de 2013 LSA 60% do VO (3,6 ng/m 3 ) LIA 40% do VO (2,4 ng/m 3 )

7 3. MEDICIÓNS DE METAIS PESADOS EN AIRE AMBIENTE Os metais pesados non se miden de xeito continuo nas estacións de calidade do aire e o seu control realízase nun número reducido delas, xa que na maioría de lugares as concentracións medias anuais atópanse por debaixo do limiar inferior de avaliación polo que a calidade do aire podería avaliarse mediante modelización, pero en Galicia realizamos distintas campañas indicativas de medida. As estacións onde se realizaron as campañas do 2017 sitúanse en Riazor (A Coruña), Gómez Franqueira (Ourense) e Lugo-Fingoy (Lugo). O método de referencia para a toma de mostras e análise de metais en aire ambiente é o establecido nos apartados A.3 e A.9 do Anexo VII do Real Decreto 102/2011. Descríbese na Norma UNE EN 14902:2006 Calidade do aire - Método normalizado para a medida de Pb, Cd, As e Ni na fracción PM 10 da materia particulada en suspensión. Este método divídese en dúas partes principais: a primeira é a mostraxe en campo e a segunda a análise no laboratorio. Cáptanse as partículas nun filtro mediante a mostraxe dun volume medido de aire por medio dun captador equivalente a un dos descritos na Norma UNE-EN 12341:1999. O tempo de mostraxe é de 24 horas e despois, os filtros transpórtanse ó Laboratorio de Medio Ambiente de Galicia. Para realizar estes estudos instaláronse os seguintes captadores gravimétricos: Un captador MCV CAV-A/MSB con cabezal PM 10 na estación Riazor (A Coruña). Un captador MCV CAV-A/MSB con cabezal PM 10 en Gómez Franqueira (Ourense). Un captador DIGITEL DH-77 con cabezal PM 10 na estación Lugo-Fingoy (Lugo). O LMAG encargouse do tratamento dos filtros e a determinación gravimétrica. O LMAG é un laboratorio acreditado por ENAC para este procedemento segundo norma UNE EN A mostraxe foi levada a cabo pola Rede de Calidade do Aire de Galicia. Figura 1. Sala de balanzas do LMAG con temperatura e humidade controladas (exterior e interior). 7

8 Como elemento de retención empregáronse filtros de fibra de cuarzo Munktell MK360 de 150 mm de diámetro, acondicionados durante 48 horas antes da pesada na sala de balanzas, a 20±1ºC de temperatura e 50±5% humidade relativa. O tratamento dos filtros realizouse segundo a norma UNE-EN 12341:2015. Unha vez acondicionados os filtros no LMAG, extráense os metais empregando unha mestura ácida asistida por microondas. O extracto resultante fíltrase e analízase por ICP-MS (Espectrometría de masas con plasma de acoplamento indutivo) no propio LMAG (Figura 2). Emprégase a área e/ou altura do pico como medida da súa concentración na mostra. Para a realización destas campañas de medida indicativas, os obxectivos de calidade dos datos de chumbo, cadmio, níquel e arsénico especificados no Anexo V e Anexo VI do Real Decreto 102/2011 indican que a captura mínima de datos no período en que se realiza a campaña debe ser do 90%, é dicir, debemos obter o 90% de datos válidos. A cobertura temporal mínima debe ser polo menos do 14%, o cal quere dicir que se debe realizar una medición por semana ó azar, distribuídas uniformemente ó longo do ano, ou ben oito semanas distribuídas uniformemente ó longo do ano. Segundo as instrucións da Base de Datos de Calidade do Aire do Ministerio de Agricultura e Pesca, Alimentación e Medio Ambiente, o número mínimo de datos para que a avaliación do arsénico, cadmio, níquel e chumbo cumpra cos obxectivos de calidade de acordo coa súa avaliación é a indicada nas Táboas 2-3. Táboa 2. Obxectivos de calidade para a avaliación do As, Cd e Ni: número mínimo de datos. Tipo de avaliación Nº Mínimo de días Cobertura temporal Medición fixa ,2 % Medición indicativa % Campañas < 52 < 14 % Táboa 3. Obxectivos de calidade para a avaliación do Pb: número mínimo de datos. Tipo de avaliación Nº Mínimo de días Cobertura temporal Medición fixa ,9 % Medición indicativa % Campañas < 52 < 14 % 8

9 Figura 2. Espectrometría de masas con plasma de acoplamento indutivo, LMAG. 4. CONCENTRACIÓN DE METAIS NA ESTACIÓN DE RIAZOR (A CORUÑA) NO 2017 A estación de Riazor é unha estación de tráfico en área urbana situada na antiga Delegación de Sanidade, na rúa Gregorio Hernández. Está equipada con diversos analizadores, unha estación meteorolóxica e un panel de información dos datos horarios a tempo real. Localízase nas coordenadas , Na Figura 3 amósase esta estación de Calidade do Aire. Figura 3. Estación de Calidade do Aire de Riazor (A Coruña). A continuación, na Táboa 4 móstranse os datos obtidos na campaña de medida de metais pesados levada a cabo na estación de Riazor entre o 6 de xaneiro e o 17 de decembro do

10 Táboa 4. Datos diarios de metais acadados na estación de Riazor durante a campaña do Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 06/01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8,

11 Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 25/07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8,

12 Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 13/12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8,3 60 Naqueles casos nos cales o resultado obtido é menor co límite de cuantificación, tómase para os cálculos a metade do valor do límite de cuantificación correspondente. Na Táboa 5 expóñense os resultados de concentración media anual dos metais en aire ambiente obtidos na campaña de medida indicativa realizada en Riazor no ano 2017, e tamén a concentración máxima e mínima diaria, o número e a porcentaxe de datos válidos (cobertura temporal). Táboa 5. Resumo dos datos diarios obtidos de metais pesados en Riazor durante a campaña Metal Media anual (ng/m 3 ) Máximo (ng/m 3 ) Mínimo (ng/m 3 ) nº. de días Cobertura temporal Cd 1,4 1,4 1, ,3 % As 1,8 1,8 1, ,3 % Ni 8,3 8,3 8, ,3 % Pb ,3 % 6. CONCENTRACIÓN DE METAIS NA ESTACIÓN DE GÓMEZ FRANQUEIRA (OURENSE) NO 2017 A estación de Gómez Franqueira é unha estación de tráfico en área urbana situada na rúa Eulogio Gómez Franqueira, a carón das estacións de autobús e de ferrocarril, nunha praza á beira da estrada N-120. A estación está equipada con diferentes analizadores, unha estación meteorolóxica e conta cun panel de información dos datos horarios en tempo real. As súas coordenadas son , Móstrase na Figura 4. Figura 4. Estación de Calidade do Aire Gómez Franqueira (Ourense). 12

13 Na Táboa 6 móstranse os datos obtidos na campaña de medida de metais pesados levada a cabo na estación de Gómez Franqueira (Ourense), entre o 11 de xaneiro e o 21 de novembro do Táboa 6. Datos diarios de metais obtidos na estación de Gómez Franqueira durante a campaña do Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 11/01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /01/ /01/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /02/2017 1,4 1,8 8, /02/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 3,8 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8,

14 Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 25/03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8,

15 Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 20/10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8,3 60 Naqueles casos nos cales o resultado obtido é menor co límite de cuantificación, tómase para os cálculos a metade do valor do límite de cuantificación correspondente. Na Táboa 7 expóñense os resultados de concentración media anual dos metais en aire ambiente obtidos na campaña de medida indicativa realizada en Gómez Franqueira (Ourense) no ano 2017, ademais da concentración máxima e mínima diaria, o número e a porcentaxe de datos válidos (cobertura temporal). Táboa 7. Resumo dos datos diarios obtidos de metais pesados en Gómez Franqueira durante a campaña Metal Media anual (ng/m 3 ) Máximo (ng/m 3 ) Mínimo (ng/m 3 ) nº. de días Cobertura temporal Cd 1,4 3,8 1, ,4 % As 1,8 1,8 1, ,4 % Ni 8,3 8,3 8, ,1 % Pb ,4 % 15

16 7. CONCENTRACIÓN DE METAIS NA ESTACIÓN DE LUGO-FINGOY NO 2017 A estación Lugo-Fingoy é unha estación de tráfico en área urbana situada na Avenida Fingoy. A estación está equipada con distintos analizadores de Calidade do Aire, unha estación meteorolóxica e un panel de información dos datos horarios a tempo real. Na Figura 5 amósase esta estación de Calidade do Aire. Figura 5. Estación de Calidade do Aire Lugo-Fingoy. Na Táboa 8 móstranse os datos obtidos na campaña de medida de metais pesados levada a cabo na estación de Lugo-Fingoy entre o 20 de marzo e o 25 de decembro do Táboa 8. Datos diarios de metais obtidos na estación de Lugo-Fingoy durante a campaña do Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 20/03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /03/ /03/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8,

17 Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 18/04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /04/ /04/2017 1,4 1,8 8, /05/ /05/2017 1,4 1,8 8, /05/ /05/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /07/2017 1,4 1,8 8, /07/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /08/ /08/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /09/ /09/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /10/ /10/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /11/2017 1,4 1,8 8, /11/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8,

18 Data inicio Data fin Cd As Ni Pb (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) (ng/m³) 10/12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8, /12/ /12/2017 1,4 1,8 8,3 60 Naqueles casos nos cales o resultado obtido é menor co límite de cuantificación, tómase para os cálculos a metade do valor do límite de cuantificación correspondente. Na Táboa 9 expóñense os resultados de concentración media anual dos metais en aire ambiente obtidos na campaña de medida indicativa realizada en Gómez Franqueira (Ourense) no ano 2017, ademais da concentración máxima e mínima diaria, o número e a porcentaxe de datos válidos (cobertura temporal). Táboa 9. Resumo dos datos diarios obtidos de metais pesados en Lugo-Fingoy durante a campaña Metal Media anual (ng/m 3 ) Máximo (ng/m 3 ) Mínimo (ng/m 3 ) nº. de días Cobertura temporal Cd 1,4 1,4 1, ,5 % As 1,8 1,8 1, ,5 % Ni 8,3 8,3 8, ,5 % Pb ,5 % 18

19

Informe de Intercomparación do equipo automático de PM2,5 co método gravimétrico en aire ambiente en A Coruña no 2014 LMAG

Informe de Intercomparación do equipo automático de PM2,5 co método gravimétrico en aire ambiente en A Coruña no 2014 LMAG Informe de Intercomparación do equipo automático de PM2,5 co método gravimétrico en aire ambiente en A Coruña no 2014 LMAG Este informe foi realizado polo equipo de Calidade do Aire do Laboratorio de Medio

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O?

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O? EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS Representa en R os puntos S(2, 2, 2) e T(,, ) 2 Debuxa os puntos M (, 0, 0), M 2 (0,, 0) e M (0, 0, ) e logo traza o vector OM sendo M(,, ) Cal é o vector de

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS EXERCICIOS DE REFORZO RECTAS E PLANOS Dada a recta r z a) Determna a ecuacón mplícta do plano π que pasa polo punto P(,, ) e é perpendcular a r Calcula o punto de nterseccón de r a π b) Calcula o punto

Διαβάστε περισσότερα

Procedementos operatorios de unións non soldadas

Procedementos operatorios de unións non soldadas Procedementos operatorios de unións non soldadas Técnicas de montaxe de instalacións Ciclo medio de montaxe e mantemento de instalacións frigoríficas 1 de 28 Técnicas de roscado Unha rosca é unha hélice

Διαβάστε περισσότερα

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Tema: Enerxía 01/0/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Nome: 1. Unha caixa de 150 kg descende dende o repouso por un plano inclinado por acción do seu peso. Se a compoñente tanxencial do peso é de 735

Διαβάστε περισσότερα

Proxecto Financiado con Fondos FEDER

Proxecto Financiado con Fondos FEDER INFORME DA ASISTENCIA TÉCNICA: ESTUDO DE INTERCALIBRACIÓNS DE EQUIPOS DE PARTICULAS DA REDE DE CALIDADE DO AIRE DE GALICIA NA ZONA SUR/EIXO ATLÁNTICO DE GALICIA Proxecto Financiado con Fondos FEDER Este

Διαβάστε περισσότερα

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral,

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral, Tema 3. Espazos métricos Topoloxía Xeral, 2017-18 Índice Métricas en R n Métricas no espazo de funcións Bólas e relacións métricas Definición Unha métrica nun conxunto M é unha aplicación d con valores

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Punuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 punos, eercicio = 3 punos, eercicio 3 =

Διαβάστε περισσότερα

ISBN

ISBN ISBN 84-453-4023-9 9 7 8 8 4 4 5 3 4 0 2 3 3 Calidade do aire en Galicia 2000-2002 Colección Técnica Medio Ambiente CONSELLERÍA DE MEDIO AMBIENTE Dirección Xeral de Calidade e Avaliación Ambiental Santiago

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS PROBLEMAS M.H.S.. 1. Dun resorte elástico de constante k = 500 N m -1 colga unha masa puntual de 5 kg. Estando o conxunto en equilibrio, desprázase

Διαβάστε περισσότερα

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016 Tema 1. Espazos topolóxicos Topoloxía Xeral, 2016 Topoloxía e Espazo topolóxico Índice Topoloxía e Espazo topolóxico Exemplos de topoloxías Conxuntos pechados Topoloxías definidas por conxuntos pechados:

Διαβάστε περισσότερα

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa TRIGONOMETRIA. Calcular las razones trigonométricas de 0º, º y 60º. Para calcular las razones trigonométricas de º, nos ayudamos de un triángulo rectángulo isósceles como el de la figura. cateto opuesto

Διαβάστε περισσότερα

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio.

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio. HCH HCT HCH HCT Ventiladores helicoidales murales o tubulares, de gran robustez Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice

Διαβάστε περισσότερα

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 9 1. Formato da proba Formato proba constará de vinte cuestións tipo test. s cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.5

Διαβάστε περισσότερα

INFORME ANUAL DA CALIDADE DO AIRE DE GALICIA

INFORME ANUAL DA CALIDADE DO AIRE DE GALICIA INFORME ANUAL DA CALIDADE DO AIRE DE GALICIA Data de peche da edición O contido deste documento de 171 páxinas, incluída a portada, reflicte os datos e conclusións no grao de coñecemento dispoñible con

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA Maemáicas II EXERCICIOS DE ÁLXEBRA PAU GALICIA a) (Xuño ) Propiedades do produo de marices (só enuncialas) b) (Xuño ) Sexan M e N M + I, onde I denoa a mariz idenidade de orde n, calcule N e M 3 Son M

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a Física P.A.U. ELECTOMAGNETISMO 1 ELECTOMAGNETISMO INTODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. Calcúlase a resultante polo principio de superposición. Aplícase a 2ª lei

Διαβάστε περισσότερα

GUÍA PRÁCTICA DE NOVAS MEDIDAS DE LOITA CONTRA O PO DE SÍLICE. Directiva 2004/37/CE. co financiamento de:

GUÍA PRÁCTICA DE NOVAS MEDIDAS DE LOITA CONTRA O PO DE SÍLICE. Directiva 2004/37/CE. co financiamento de: GUÍA PRÁCTICA DE NOVAS MEDIDAS DE LOITA CONTRA O PO DE SÍLICE Directiva 2004/37/CE co financiamento de: edita: 1 CONTIDO 2 Descrición da guía...3 Obxecto e alcance...4 Estrutura da guía...5 A sílice e

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS INTRODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: a) Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. b) Calcúlase cada forza. c) Calcúlase a resultante polo principio

Διαβάστε περισσότερα

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: CÁLCULO DIFERENCIAL. Deriva: a) y 7 6 + 5, b) y e, c) y e) y 7 ( 5 ), f) y ln, d) y ( 5 5 + 7) 8 n e ln, g) y, h) y n. Usando a derivada da función inversa, demostra que: a)

Διαβάστε περισσότερα

Catálogodegrandespotencias

Catálogodegrandespotencias www.dimotor.com Catálogogranspotencias Índice Motores grans potencias 3 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión y Alta tensión.... 3 Serie Y2 Baja tensión 4 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión

Διαβάστε περισσότερα

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente - Concordar En términos generales, coincido con X por Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Uno tiende a concordar con X ya Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Comprendo

Διαβάστε περισσότερα

VII. RECTAS E PLANOS NO ESPAZO

VII. RECTAS E PLANOS NO ESPAZO VII. RETS E PLNOS NO ESPZO.- Ecuacións da recta Unha recta r no espao queda determinada por un punto, punto base, e un vector v non nulo que se chama vector director ou direccional da recta; r, v é a determinación

Διαβάστε περισσότερα

Resorte: estudio estático e dinámico.

Resorte: estudio estático e dinámico. ESTUDIO DO RESORTE (MÉTODOS ESTÁTICO E DINÁMICO ) 1 Resorte: estudio estático e dinámico. 1. INTRODUCCIÓN TEÓRICA. (No libro).. OBXECTIVOS. (No libro). 3. MATERIAL. (No libro). 4. PROCEDEMENTO. A. MÉTODO

Διαβάστε περισσότερα

CANCER E TRABALLO (II): DESENVOLVEMENTO LEXISLATIVO

CANCER E TRABALLO (II): DESENVOLVEMENTO LEXISLATIVO Follas de www.issga.es N.º 11 AGOSTO 2009 CANCER E TRABALLO (II): DESENVOLVEMENTO LEXISLATIVO Autor: Francisco Javier Copa Rodríguez. Técnico Superior en Prevención de Riscos Laborais, Licenciado en Ciencias

Διαβάστε περισσότερα

MINISTERIO DE TRABAJO E INMIGRACIÓN SECRETARÍA DE ESTADO DE INMIGRACIÓN Y EMIGRACIÓN DIRECCIÓN GENERAL DE INTEGRACIÓN DE LOS INMIGRANTES

MINISTERIO DE TRABAJO E INMIGRACIÓN SECRETARÍA DE ESTADO DE INMIGRACIÓN Y EMIGRACIÓN DIRECCIÓN GENERAL DE INTEGRACIÓN DE LOS INMIGRANTES MINISTERIO DE TRABAJO E INMIGRACIÓN SECRETARÍA DE ESTADO DE INMIGRACIÓN Y EMIGRACIÓN DIRECCIÓN GENERAL DE INTEGRACIÓN DE LOS INMIGRANTES 1981 :. 43 ( ) : 29.575 934 2.772.533 42 41 . 18. 981 249 010 :

Διαβάστε περισσότερα

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119 Página 0. a) b) π 4 π x 0 4 π π / 0 π / x 0º 0 x π π. 0 rad 0 π π rad 0 4 π 0 π rad 0 π 0 π / 4. rad 4º 4 π π 0 π / rad 0º π π 0 π / rad 0º π 4. De izquierda a derecha: 4 80 π rad π / rad 0 Página 0. tg

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN PROBLEMAS SATÉLITES 1. O período de rotación da Terra arredor del Sol é un año e o radio da órbita é 1,5 10 11 m. Se Xúpiter ten un período de aproximadamente 12

Διαβάστε περισσότερα

IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes

IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes IX. ESPAZO EUCLÍDEO TRIDIMENSIONAL: Aplicacións ao cálculo de distancias, áreas e volumes 1.- Distancia entre dous puntos Se A e B son dous puntos do espazo, defínese a distancia entre A e B como o módulo

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS 61 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS O alumno debe resolver só un exercicio de cada un dos tres bloques temáticos Puntuación máxima de cada un dos exercicios: Álxebra 3 puntos; Análise 3,5 puntos;

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 01 Septiembre de 2011

Nro. 01 Septiembre de 2011 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson 1 La teoría de Jeans El caso ás siple de evolución de fluctuaciones es el de un fluído no relativista. las ecuaciones básicas son: a conservación del núero de partículas n t + (n v = 0 (1 b Navier-Stokes

Διαβάστε περισσότερα

Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico

Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico Exercicios de Física 02a. Campo Eléctrico Problemas 1. Dúas cargas eléctricas de 3 mc están situadas en A(4,0) e B( 4,0) (en metros). Caalcula: a) o campo eléctrico en C(0,5) e en D(0,0) b) o potencial

Διαβάστε περισσότερα

PAAU (LOXSE) XUÑO 2005 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CC. SOCIAIS

PAAU (LOXSE) XUÑO 2005 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CC. SOCIAIS PAAU (LOXSE) XUÑO 005 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CC. SOCIAIS Código: 61 O alumno debe resolver só un exercicio de cada un dos tres bloques temáticos. Puntuación máxima de cada un dos exercicios: Álxebra

Διαβάστε περισσότερα

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL)

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL) L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro Condiciones de contorno. Fuerzas externas aplicadas sobre una cuerda. condición que nos describe un extremo libre en una cuerda tensa. Ecuación

Διαβάστε περισσότερα

4. TRATAMENTO ANAEROBIO DE AUGAS RESIDUAIS URBANAS EN PLANTA PILOTO

4. TRATAMENTO ANAEROBIO DE AUGAS RESIDUAIS URBANAS EN PLANTA PILOTO 4. TRATAMENTO ANAEROBIO DE AUGAS RESIDUAIS URBANAS EN PLANTA PILOTO Xoán A. Álvarez, Isabel Ruiz, Mariano Gómez e Manuel Soto Depuración de augas residuais 33 4.1. INTRODUCIÓN Desenvolvementos recentes

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2013 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II

PAU XUÑO 2013 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II PAU XUÑO 2013 Código: 36 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS II (O alumno/a debe responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1 = 3 puntos,

Διαβάστε περισσότερα

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo.

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo. XEOMETRÍA NO ESPAZO Vectores fixos Dos puntos do espazo, A e B, determinan o vector fixo AB, sendo o punto A a orixe e o punto B o extremo, é dicir, un vector no espazo é calquera segmento orientado que

Διαβάστε περισσότερα

Química P.A.U. TERMOQUÍMICA 1 TERMOQUÍMICA

Química P.A.U. TERMOQUÍMICA 1 TERMOQUÍMICA Química P.A.U. TERMOQUÍMICA 1 TERMOQUÍMICA PROBLEMAS TERMOQUÍMICA 1. O nafaleno (C₁₀H₈) é un composto aromático sólido que se vende para combater a traza. A combustión completa deste composto para producir

Διαβάστε περισσότερα

ECOSISTEMAS. biotopo. Biotopo + biocenose biocenose. ecosistema

ECOSISTEMAS. biotopo. Biotopo + biocenose biocenose. ecosistema ECOSISTEMAS biotopo ecosistema Biotopo + biocenose biocenose ECOSISTEMA formado pola interacción BIOTOPO conxunto de MEDIO FÍSICO FACTORES FISICOS E QUIMICOS Temperatura Ph Humidade Salinidade... BIOCENOSE

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II PAU Código: 6 XUÑO 01 MATEMÁTICAS II (Responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio = 3 puntos, exercicio 3= puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos)

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) 21 MATEMÁTICAS (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 Dada a matriz a) Calcula os valores do parámetro m para os que A ten inversa.

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS

EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS EXERCICIOS DE REFORZO: SISTEMAS DE ECUACIÓNS LINEAIS. ) Clul os posiles vlores de,, pr que triz A verifique relión (A I), sendo I triz identidde de orde e triz nul de orde. ) Cl é soluión dun siste hooéneo

Διαβάστε περισσότερα

ESTUDO DE CONTAMINACIÓN ELECTROMAGNÉTICA

ESTUDO DE CONTAMINACIÓN ELECTROMAGNÉTICA ESTUDO DE CONTAMINACIÓN ELECTROMAGNÉTICA ESTUDO DE SOSTIBILIDADE AMBIENTAL, IMPACTO TERRITORIAL E PAISAXÍSTICO PLAN PARCIAL S-34-R FALCOA CONCELLO DE VIGO OUTUBRO 2012 20079P002R0 [índice] [1] INTRODUCIÓN...

Διαβάστε περισσότερα

A circunferencia e o círculo

A circunferencia e o círculo 10 A circunferencia e o círculo Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Identificar os diferentes elementos presentes na circunferencia e o círculo. Coñecer as posicións relativas de puntos, rectas e circunferencias.

Διαβάστε περισσότερα

Problemas xeométricos

Problemas xeométricos Problemas xeométricos Contidos 1. Figuras planas Triángulos Paralelogramos Trapecios Trapezoides Polígonos regulares Círculos, sectores e segmentos 2. Corpos xeométricos Prismas Pirámides Troncos de pirámides

Διαβάστε περισσότερα

U.D. 3: ACTUADORES NEUMÁTICOS

U.D. 3: ACTUADORES NEUMÁTICOS U.D. 3: ACTUADORES NEUMÁTICOS INDICE 1. Actuadores lineais 1.1. Cilindro de simple efecto 1.2. Cilindro de dobre efecto 1.3. Características principais 1.4. Construción dun cilindro 1.5. Criterios de selección

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento?

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento? Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento? os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

Filipenses 2:5-11. Filipenses

Filipenses 2:5-11. Filipenses Filipenses 2:5-11 Filipenses La ciudad de Filipos fue nombrada en honor de Felipe II de Macedonia, padre de Alejandro. Con una pequeña colonia judía aparentemente no tenía una sinagoga. El apóstol fundó

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

INTERACCIÓNS GRAVITATORIA E ELECTROSTÁTICA

INTERACCIÓNS GRAVITATORIA E ELECTROSTÁTICA INTEACCIÓNS GAVITATOIA E ELECTOSTÁTICA AS LEIS DE KEPLE O astrónomo e matemático Johannes Kepler (1571 1630) enunciou tres leis que describen o movemento planetario a partir do estudo dunha gran cantidade

Διαβάστε περισσότερα

Ano 2018 FÍSICA. SOL:a...máx. 1,00 Un son grave ten baixa frecuencia, polo que a súa lonxitude de onda é maior.

Ano 2018 FÍSICA. SOL:a...máx. 1,00 Un son grave ten baixa frecuencia, polo que a súa lonxitude de onda é maior. ABAU CONVOCAT ORIA DE SET EMBRO Ano 2018 CRIT ERIOS DE AVALI ACIÓN FÍSICA (Cód. 23) Elixir e desenvolver unha das dúas opcións. As solución numéricas non acompañadas de unidades ou con unidades incorrectas...

Διαβάστε περισσότερα

Ámbito científico tecnolóxico. Estatística. Unidade didáctica 4. Módulo 3. Educación a distancia semipresencial

Ámbito científico tecnolóxico. Estatística. Unidade didáctica 4. Módulo 3. Educación a distancia semipresencial Educación secundaria para persoas adultas Ámbito científico tecnolóxico Educación a distancia semipresencial Módulo 3 Unidade didáctica 4 Estatística Índice 1.1 Descrición da unidade didáctica... 3 1.

Διαβάστε περισσότερα

Problemas resueltos del teorema de Bolzano

Problemas resueltos del teorema de Bolzano Problemas resueltos del teorema de Bolzano 1 S e a la fun ción: S e puede af irm a r que f (x) está acotada en el interva lo [1, 4 ]? P or no se r c ont i nua f (x ) e n x = 1, la f unció n no e s c ont

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B

PAU XUÑO Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B PAU XUÑO 013 Código: 5 FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos (1 cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos (1 cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como solución

Διαβάστε περισσότερα

CALCULO DA CONSTANTE ELASTICA DUN RESORTE

CALCULO DA CONSTANTE ELASTICA DUN RESORTE 11 IES A CAÑIZA Traballo de Física CALCULO DA CONSTANTE ELASTICA DUN RESORTE Alumno: Carlos Fidalgo Giráldez Profesor: Enric Ripoll Mira Febrero 2015 1. Obxectivos O obxectivo da seguinte practica é comprobar,

Διαβάστε περισσότερα

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO Suplemento en lingua galega ao núm. 215 Sábado 4 de setembro de 2010 Sec. I. Páx. 1 I. DISPOSICIÓNS XERAIS MINISTERIO DE INDUSTRIA, TURISMO E COMERCIO 13704 Real decreto 1088/2010, do 3 de setembro, polo

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA PROBLEMAS DIOPTRIO PLANO 1. Un raio de luz de frecuencia 5 10¹⁴ Hz incide cun ángulo de incidencia de 30 sobre unha lámina de vidro de caras plano-paralelas de espesor 10

Διαβάστε περισσότερα

Eletromagnetismo. Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística. ...:: Solução ::...

Eletromagnetismo. Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística. ...:: Solução ::... Eletromagnetismo Johny Carvalho Silva Universidade Federal do Rio Grande Instituto de Matemática, Física e Estatística Lista -.1 - Mostrar que a seguinte medida é invariante d 3 p p 0 onde: p 0 p + m (1)

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 6. CONTAMINACIÓN ATMOSFÉRICA.

TEMA 6. CONTAMINACIÓN ATMOSFÉRICA. TEMA 6. CONTAMINACIÓN ATMOSFÉRICA. Pódese definir contaminación da atmosfera como a alteración do seu estado natural por emisión de substancias ou radiacións alleas á súa composición natural ou en proporción

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional

Lógica Proposicional Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

PAU Xuño Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B

PAU Xuño Código: 25 FÍSICA OPCIÓN A OPCIÓN B PAU Xuño 00 Código: 5 FÍSICA Puntuación máxima: Cuestións 4 puntos ( cada cuestión, teórica ou práctica). Problemas 6 puntos ( cada apartado). Non se valorará a simple anotación dun ítem como solución

Διαβάστε περισσότερα

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO Suplemento en lingua galega ao núm. 182 Venres 29 de xullo de 2016 Sec. I. Páx. 1 I. DISPOSICIÓNS XERAIS MINISTERIO DA PRESIDENCIA 7303 Real decreto 299/2016, do 22 de xullo, sobre a protección da saúde

Διαβάστε περισσότερα

Química P.A.U. TERMOQUÍMICA 1 TERMOQUÍMICA

Química P.A.U. TERMOQUÍMICA 1 TERMOQUÍMICA Química P.A.U. TERMOQUÍMICA 1 TERMOQUÍMICA PROBLEMAS TERMOQUÍMICA 1. Para o proceso Fe 2O 3 (s) + 2 Al (s) Al 2O 3 (s) + 2 Fe (s), calcule: a) A entalpía da reacción en condicións estándar e a calor desprendida

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA

Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA Física P.A.U. ÓPTICA 1 ÓPTICA PROBLEMAS DIOPTRIO PLANO 1. Un raio de luz de frecuencia 5 10 14 Hz incide, cun ángulo de incidencia de 30, sobre unha lámina de vidro de caras plano-paralelas de espesor

Διαβάστε περισσότερα

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz:

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz: NÚMEROS COMPLEXOS Páxina 7 REFLEXIONA E RESOLVE Extraer fóra da raíz Saca fóra da raíz: a) b) 00 a) b) 00 0 Potencias de Calcula as sucesivas potencias de : a) ( ) ( ) ( ) b) ( ) c) ( ) 5 a) ( ) ( ) (

Διαβάστε περισσότερα

Física e Química 4º ESO

Física e Química 4º ESO Física e Química 4º ESO DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Física: Temas 1 ao 6. 01/03/07 Nome: Cuestións 1. Un móbil ten unha aceleración de -2 m/s 2. Explica o que significa isto. 2. No medio dunha tormenta

Διαβάστε περισσότερα

U.D. 7: INTRODUCIÓN E FUNDAMENTOS DA HIDRÁULICA

U.D. 7: INTRODUCIÓN E FUNDAMENTOS DA HIDRÁULICA U.D. 7: INTRODUCIÓN E FUNDAMENTOS DA HIDRÁULICA 1 1. INTRODUCIÓN A palabra "hidráulica" procede do vocablo grego "hydor" que significa auga, sen embargo, hoxe atribúeselle o significado de transmisión

Διαβάστε περισσότερα

0 ANTECEDENTES E ÁMBITO DE INFLUENZA DO PROXECTO SECTORIAL ANÁLISE OBXECTIVA DO ENTORNO DEFINICIÓN DE OBXECTIVOS...

0 ANTECEDENTES E ÁMBITO DE INFLUENZA DO PROXECTO SECTORIAL ANÁLISE OBXECTIVA DO ENTORNO DEFINICIÓN DE OBXECTIVOS... ÍNDICE 0 ANTECEDENTES E ÁMBITO DE INFLUENZA DO PROXECTO SECTORIAL... 3 0.1 ANTECEDENTES... 3 0.2 DETERMINACIÓN DO ÁMBITO DE INFLUENZA... 5 1 ANÁLISE OBXECTIVA DO ENTORNO... 6 1.1 ANÁLISE OBXECTIVA DA SITUACIÓN

Διαβάστε περισσότερα

Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES

Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES Química P.A.U. ÁCIDOS E BASES 1 ÁCIDOS E BASES PROBLEMAS ÁCIDO/BASE DÉBIL 1. Unha disolución de amonuíaco de concentración 0,01 mol/dm³ está ionizada nun 4,2 %. a) Escribe a reacción de disociación e calcula

Διαβάστε περισσότερα

Inecuacións. Obxectivos

Inecuacións. Obxectivos 5 Inecuacións Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Resolver inecuacións de primeiro e segundo grao cunha incógnita. Resolver sistemas de ecuacións cunha incógnita. Resolver de forma gráfica inecuacións

Διαβάστε περισσότερα

Áreas de corpos xeométricos

Áreas de corpos xeométricos 9 Áreas de corpos xeométricos Obxectivos Nesta quincena aprenderás a: Antes de empezar 1.Área dos prismas....... páx.164 Área dos prismas Calcular a área de prismas rectos de calquera número de caras.

Διαβάστε περισσότερα

EJERCICIOS DE VIBRACIONES Y ONDAS

EJERCICIOS DE VIBRACIONES Y ONDAS EJERCICIOS DE VIBRACIONES Y ONDAS 1.- Cando un movemento ondulatorio se atopa na súa propagación cunha fenda de dimensións pequenas comparables as da súa lonxitude de onda prodúcese: a) polarización; b)

Διαβάστε περισσότερα

Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN

Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN Física A.B.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN PROBLEMAS 1. A luz do Sol tarda 5 10² s en chegar á Terra e 2,6 10³ s en chegar a Xúpiter. a) O período de Xúpiter orbitando arredor do Sol. b) A velocidade orbital

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos)

MATEMÁTICAS. (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) 1 MATEMÁTICAS (Responder soamente a unha das opcións de cada bloque temático). BLOQUE 1 (ÁLXEBRA LINEAL) (Puntuación máxima 3 puntos) Opción 1. Dada a matriz a) Calcula os valores do parámetro m para os

Διαβάστε περισσότερα

b) Segundo os datos do problema, en tres anos queda a metade de átomos, logo ese é o tempo de semidesintegración.

b) Segundo os datos do problema, en tres anos queda a metade de átomos, logo ese é o tempo de semidesintegración. FÍSICA MODERNA FÍSICA NUCLEAR. PROBLEMAS 1. Un detector de radioactividade mide unha velocidade de desintegración de 15 núcleos min -1. Sabemos que o tempo de semidesintegración é de 0 min. Calcula: a)

Διαβάστε περισσότερα

Follas de RISCOS ELÉCTRICOS NO SECTOR NAVAL (I) INTRODUCIÓN

Follas de RISCOS ELÉCTRICOS NO SECTOR NAVAL (I) INTRODUCIÓN Follas de www.issga.es N.º 18 MARZO 2010 RISCOS ELÉCTRICOS NO SECTOR NAVAL (I) Introdución. Factores que determinan a enerxía eléctrica. Percorrido da corrente. Efectos fisiolóxicos. Autoría: Tipos de

Διαβάστε περισσότερα

LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS

LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS LUGARES XEOMÉTRICOS. CÓNICAS Páxina REFLEXIONA E RESOLVE Cónicas abertas: parábolas e hipérboles Completa a seguinte táboa, na que a é o ángulo que forman as xeratrices co eixe, e, da cónica e b o ángulo

Διαβάστε περισσότερα

NÚMEROS REAIS. Páxina 27 REFLEXIONA E RESOLVE. O paso de Z a Q. O paso de Q a Á

NÚMEROS REAIS. Páxina 27 REFLEXIONA E RESOLVE. O paso de Z a Q. O paso de Q a Á NÚMEROS REAIS Páxina 7 REFLEXIONA E RESOLVE O paso de Z a Q Di cales das seguintes ecuacións se poden resolver en Z e para cales é necesario o conxunto dos números racionais, Q. a) x 0 b) 7x c) x + d)

Διαβάστε περισσότερα

RADIACTIVIDADE. PROBLEMAS

RADIACTIVIDADE. PROBLEMAS RADIACTIVIDADE. PROBLEMAS 1. Un detector de radiactividade mide unha velocidade de desintegración de 15 núcleos/minuto. Sabemos que o tempo de semidesintegración é de 0 min. Calcula: a) A constante de

Διαβάστε περισσότερα

ANÁLISE DO SECTOR DO TRANSPORTE E DA LOXÍSTICA

ANÁLISE DO SECTOR DO TRANSPORTE E DA LOXÍSTICA ANÁLISE DO SECTOR DO TRANSPORTE E DA LOXÍSTICA Actividade de Interese Estatístico (AIE13): Análise estatística de sectores produtivos e da estrutura económica en xeral recollida no Programa estatístico

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS 61 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS O alumno debe resolver só un exercicio de cada un dos tres bloques temáticos. BLOQUE DE ÁLXEBRA (Puntuación máxima 3 puntos) Un autobús transporta en certa

Διαβάστε περισσότερα

Profesor: Guillermo F. Cloos Física e química 1º Bacharelato O enlace químico 3 1

Profesor: Guillermo F. Cloos Física e química 1º Bacharelato O enlace químico 3 1 UNIÓNS ENTRE ÁTOMOS, AS MOLÉCULAS E OS CRISTAIS Até agora estudamos os átomos como entidades illadas, pero isto rara vez ocorre na realidade xa que o máis frecuente é que os átomos estea influenciados

Διαβάστε περισσότερα

Exercicios de Física 01. Gravitación

Exercicios de Física 01. Gravitación Exercicios de Física 01. Gravitación Problemas 1. A lúa ten unha masa aproximada de 6,7 10 22 kg e o seu raio é de 1,6 10 6 m. Achar: a) A distancia que recorrerá en 5 s un corpo que cae libremente na

Διαβάστε περισσότερα

Química dos metais de transición e os seus compostos de coordinación

Química dos metais de transición e os seus compostos de coordinación Química Inorgánica 8 Química dos metais de transición e os seus compostos de coordinación Grao en Enxeñaría de Procesos Químicos Industriais Rosa María Pedrido Castiñeiras Área de Química Inorgánica Departamento

Διαβάστε περισσότερα

Enquisa de opinión ás usuarias do Programa galego de detección precoz do cancro de mama. Enquisa 2008 e evolutivo

Enquisa de opinión ás usuarias do Programa galego de detección precoz do cancro de mama. Enquisa 2008 e evolutivo Enquisa de opinión ás usuarias do Programa galego de detección precoz do cancro de mama Enquisa 2008 e evolutivo 1998-2008 Estudo elaborado por OBRADOIRO DE SOCIOLOXÍA, S.L. Dispoñible para a súa descarga

Διαβάστε περισσότερα

O Instituto Enerxético de Galicia agradece a colaboración prestada polas seguintes empresas e entidades:

O Instituto Enerxético de Galicia agradece a colaboración prestada polas seguintes empresas e entidades: EDICIÓN E REALIZACIÓN Instituto Enerxético de Galicia (INEGA) AGRADECEMENTOS O Instituto Enerxético de Galicia agradece a colaboración prestada polas seguintes empresas e entidades: Asociación de Productores

Διαβάστε περισσότερα

INFORME SOSTIBILIDADE AMBIENTAL

INFORME SOSTIBILIDADE AMBIENTAL INFORME SOSTIBILIDADE AMBIENTAL 1. INTRODUCIÓN... 3 2. ANÁLISE OBXECTIVA DO ENTORNO... 5 2.1 MEDIO NATURAL... 7 2.1.1 Flora... 7 2.1.2 Fauna... 9 2.1.3 Espazos de Interese ambiental... 13 2.2 MEDIO SOCIOECONÓMICO

Διαβάστε περισσότερα

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Τάξη/βαθμίδα: 6η Αριθμός μαθητών στην τάξη: 8 Περιεχόμενο μαθήματος: Οξυγόνο. Θέμα: Άνθρωπος και φύση Ουσίες Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Exercicios de Física 03a. Vibracións

Exercicios de Física 03a. Vibracións Exercicios de Física 03a. Vibracións Problemas 1. No sistema da figura, un corpo de 2 kg móvese a 3 m/s sobre un plano horizontal. a) Determina a velocidade do corpo ó comprimirse 10 cm o resorte. b) Cal

Διαβάστε περισσότερα

RADIACIÓNS ÓPTICAS ARTIFICIAIS INCOHERENTES

RADIACIÓNS ÓPTICAS ARTIFICIAIS INCOHERENTES Nº 33 - www.issga.es FRANCISCO JAVIER COPA RODRÍGUEZ Técnico superior en Prevención de Riscos Laborais Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral Edita: Instituto Galego de Seguridade e Saúde Laboral

Διαβάστε περισσότερα

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS Química P.A.U. ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS CUESTIÓNS NÚMEROS CUÁNTICOS. a) Indique o significado dos números cuánticos

Διαβάστε περισσότερα

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109 PÁGINA 0. La altura del árbol es de 8,5 cm.. BC m. CA 70 m. a) x b) y PÁGINA 0. tg a 0, Con calculadora: sß 0,9 t{ ««}. cos a 0, Con calculadora: st,8 { \ \ } PÁGINA 05. cos a 0,78 tg a 0,79. sen a 0,5

Διαβάστε περισσότερα

POBREZA E CONSELLO ECONÓMICO E SOCIAL. A pobreza e a súa medición: renda, prezos e desigualdade

POBREZA E CONSELLO ECONÓMICO E SOCIAL. A pobreza e a súa medición: renda, prezos e desigualdade c a d e r n o s CONSELLO ECONÓMICO E SOCIAL POBREZA E EXCLUSIÓN SOCIAL A pobreza e a súa medición: renda, prezos e desigualdade Angela Troitiño Cobas Desafíos e respostas en materia de inclusión social

Διαβάστε περισσότερα

Académico Introducción

Académico Introducción - Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... general para un ensayo/tesis Για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση, θα επικεντρωθούμε πρώτα... Para introducir un área específica

Διαβάστε περισσότερα

CADERNO Nº 11 NOME: DATA: / / Estatística. Representar e interpretar gráficos estatísticos, e saber cando é conveniente utilizar cada tipo.

CADERNO Nº 11 NOME: DATA: / / Estatística. Representar e interpretar gráficos estatísticos, e saber cando é conveniente utilizar cada tipo. Estatística Contidos 1. Facer estatística Necesidade Poboación e mostra Variables 2. Reconto e gráficos Reconto de datos Gráficos Agrupación de datos en intervalos 3. Medidas de centralización e posición

Διαβάστε περισσότερα

Química P.A.U. EQUILIBRIO QUÍMICO 1 EQUILIBRIO QUÍMICO

Química P.A.U. EQUILIBRIO QUÍMICO 1 EQUILIBRIO QUÍMICO Química P.A.U. EQUILIBRIO QUÍMICO 1 EQUILIBRIO QUÍMICO PROBLEMAS FASE GAS 1. A 670 K, un recipiente de 2 dm 3 contén unha mestura gasosa en equilibrio de 0,003 moles de hidróxeno, 0,003 moles de iodo e

Διαβάστε περισσότερα

MEMORIA ANEXOS A LA MEMORIA. Anexo I. Puntos de medida. Anexo II. Táboas de medidas. Anexo III. Mapas de ruído. Anexo IV. Fichas técnicas.

MEMORIA ANEXOS A LA MEMORIA. Anexo I. Puntos de medida. Anexo II. Táboas de medidas. Anexo III. Mapas de ruído. Anexo IV. Fichas técnicas. ESTUDO SOBRE AS MEDIDAS PREVENTIVAS PARA MINIMIZAR AS ENFERMIDADES AUDITIVAS NAS FÁBRICAS DO SECTOR DA LOUSA PROMOTOR: ASOCIACIÓN GALEGA DE PIZARRISTAS CO FINANCIAMENTO DA XUNTA DE GALICIA SOBRADELO- CARBALLEDA

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Puntuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 puntos, eercicio = 3 puntos, eercicio

Διαβάστε περισσότερα