ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Transcript

1 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος...V Από τον πρόλογο της πρώτης έκδοσης...vii Διάγραμμα περιεχομένων...ix Πίνακας περιεχομένων...xv Συντομογραφίες...LIII Γενική βιβλιογραφία... LIX EIΣAΓΩΓH BAΣIKEΣ ENNOIEΣ KAI ΘEMEΛIΩΔEIΣ APXEΣ 1. Έννοια και σημασία του ενοχικού δικαίου Θεμελιώδεις αρχές του ενοχικού δικαίου...11 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΕΝΟΧΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΝΝΟΙΑ, ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ 3. Έννοια της ενοχής Πηγές των ενοχών Αντικείμενο της ενοχής...76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΙΔΗ ΤΩΝ ΕΝΟΧΩΝ 6. Ενοχές γένους και είδους Διαζευκτικές ενοχές Χρηματικές ενοχές Ενοχές τόκου Ενοχές αποζημίωσης (έννοια και προϋποθέσεις) Ενοχές αποζημίωσης (περιεχόμενο) Ιδιαίτερα είδη ενοχών

2 Διάγραμμα περιεχομένων ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΟΜΑΛΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ KEΦAΛAIO ΠPΩTO H EKΠΛHPΩΣH THΣ ΠAPOXHΣ AΠO TON OΦEIΛETH 13. Τόπος και χρόνος της παροχής Kαλόπιστη εκπλήρωση της παροχής Μερική εκπλήρωση της παροχής Υποχρέωση παροχής και αντίθετα δικαιώματα του οφειλέτη, ιδίως το δικαίωμα επισχέσεως ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Η ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΟΝ 17. Εκπλήρωση από τρίτον Το δικαίωμα προσφοράς και υποκατάστασης ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ 19. Ο αρραβώνας Η ποινική ρήτρα Παροχή ασφαλειών ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Η ΑΝΩΜΑΛΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΝΝΟΙΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ 22. Έννοια και μορφές ανώμαλης εξέλιξης Ευθύνη του οφειλέτη ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΩΜΑΛΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ 24. Η αδυναμία παροχής Υπερημερία του οφειλέτη Λοιπές παραβάσεις εκ μέρους του οφειλέτη Υπερημερία του δανειστή X

3 Διάγραμμα περιεχομένων 28. Έλλειψη και ανατροπή του δικαιοπρακτικού θεμελίου ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Η ΑΝΩΜΑΛΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΑΜΦΟΤΕΡΟΒΑΡΕΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ 29. Αδυναμία παροχής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις Υπερημερία του οφειλέτη σε αμφοτεροβαρή σύμβαση Λοιπές παραβάσεις Ένσταση μη εκπλήρωσης της σύμβασης Απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών MΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΥΠΕΡ ΚΑΙ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥ 34. Η σύμβαση υπέρ τρίτου Η γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου Η σύμβαση σε βάρος τρίτου ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΝΟΧΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ 37. Έννοια και είδη πολυπρόσωπων ενοχών Διαιρεμένη ενοχή Παθητική ενοχή εις ολόκληρον Ενεργητική ενοχή εις ολόκληρον Αδιαίρετη ενοχή ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ 42. Εκχώρηση απαιτήσεως Αναδοχή χρέους Μεταβίβαση ενοχικής σχέσης ως συνόλου XI

4 Διάγραμμα περιεχομένων MΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ Η ΑΠΟΣΒΕΣΗ ΤΗΣ ΕΝΟΧΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΟΙ ΑΠΟΣΒΕΣΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ 45. Καταβολή Δημόσια κατάθεση και μεσεγγύηση Δόση αντί καταβολής και υπόσχεση αντί ή χάριν καταβολής Άφεση χρέους και αρνητική αναγνωριστική σύμβαση Ανανέωση Συμψηφισμός Άλλοι αποσβεστικοί λόγοι ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΥΠΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ 52. Υπαναχώρηση από τη σύμβαση Καταγγελία της σύμβασης ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟΣ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ 54. Η αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού Προϋποθέσεις της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού Η αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού σε περίπτωση παρεμβολής τρίτου προσώπου ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ 57. Η ευθύνη του λήπτη Η ευθύνη του τρίτου XII

5 Διάγραμμα περιεχομένων ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ ΑΔΙΚΟΠΡΑΞΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΔΟΛΙΕΥΣΗ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΑΔΙΚΟΠΡΑΞΙΑ 59. Η αδικοπρακτική ευθύνη Προϋποθέσεις της αδικοπρακτικής ευθύνης Περιεχόμενο της αδικοπρακτικής ευθύνης Θέματα της αδικοπρακτικής ευθύνης Αστικά αδικήματα βάσει ειδικών νόμων Ευθύνη περισσοτέρων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΔΙΑΚΙΝΔΥΝΕΥΣΗ 65. Η ευθύνη από διακινδύνευση γενικά Περιπτώσεις ευθύνης από διακινδύνευση ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΚΑΤΑΔΟΛΙΕΥΣΗ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ 67. Η αγωγή διάρρηξης Τα αποτελέσματα της διάρρηξης ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ XIII

6

7 ΠINAKAΣ ΠEPIEXOMENΩN Πρόλογος...V Από τον πρόλογο της πρώτης έκδοσης...vii Διάγραμμα περιεχομένων...ix Πίνακας περιεχομένων...xv Συντομογραφίες...LIII Γενική βιβλιογραφία... LIX EIΣAΓΩΓH BAΣIKEΣ ENNOIEΣ KAI ΘEMEΛIΩΔEIΣ APXEΣ 1. Έννοια και σημασία του ενοχικού δικαίου...1 I. Έννοια και περιεχόμενο Έννοια Περιεχόμενο...3 II. Σπουδαιότητα Για τη συναλλακτική και την οικονομική ζωή Για τους άλλους κλάδους του δικαίου...5 III. Xαρακτηριστικά H δυναμικότητα H ενδοτικότητα H διεθνοποίηση H εναρμόνιση στο πλαίσιο της Eυρωπαϊκής Ένωσης...8 IV. Πηγές O Aστικός Kώδικας Ειδικοί νόμοι Έθιμο...10 V. Kαταγωγή των διατάξεων του AΚ και επίδραση ξένων κωδικοποιήσεων Kαταγωγή και επιδράσεις Kαινοτομίες του ελληνικού Aστικού Κώδικα Θεμελιώδεις αρχές του ενοχικού δικαίου...11 I. Έννοια και σπουδαιότητα Έννοια...12

8 XVI 2. Σπουδαιότητα...12 II. H αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων Έννοια Mορφές...13 α) Η ελευθερία κατάρτισης συμβάσεως β) Η ελευθερία διαμόρφωσης του περιεχομένου της σύμβασης γ) Η ελευθερία τήρησης τύπου 3. Nομοθετικό έρεισμα Περιορισμοί...14 α) Tριτενέργεια των ατομικών δικαιωμάτων β) Aναγκαστική σύμβαση γ) Aναγκαστικό δίκαιο δ) Yποβολή της δικαιοπραξίας σε τύπο ε) Eγγενή όρια της συμβατικής ελευθερίας στ) Γενικοί Όροι των Συναλλαγών III. H αρχή της ευθύνης Έννοια...19 α) Συμβατική ευθύνη β) Aδικοπρακτική ευθύνη γ) Eυθύνη από αδικαιολόγητο πλουτισμό 2. Yποκειμενική ευθύνη...20 IV. H αρχή της καλής πίστης Έννοια Λειτουργία...21 V. H αρχή της προστασίας του οικονομικά ασθενεστέρου H εύνοια προς τον οφειλέτη H εύνοια προς τον οικονομικά ασθενέστερο H εύνοια προς τον καταναλωτή...24 MEPOΣ ΠPΩTO H ENOXH KEΦAΛAIO ΠPΩTO ENNOIA, ΠHΓEΣ KAI ANTIKEIMENO THΣ ENOXHΣ 3. Έννοια της ενοχής...27 I. Eνοχή και ενοχική σχέση Eισαγωγικά Eννοιολογικά στοιχεία...29 α) H έννομη σχέση β) H παροχή γ) Tα πρόσωπα 3. Eνοχή υπό στενή έννοια Eνοχή υπό ευρεία έννοια Σημασία της διάκρισης Σχέση της ενοχής με ενοχικό δικαίωμα, απαίτηση και αξίωση...31 α) Eνοχικό δικαίωμα β) Aπαίτηση γ) Aξίωση

9 II. Σχετικότητα της ενοχής Έννοια της σχετικότητας Διαφορές ενοχικού και εμπράγματου δικαιώματος...34 α) Eξουσία διώξεως και παρακολουθήσεως β) Eξουσία προτίμησης ή αποχωρισμού γ) Aρχή της χρονικής προτεραιότητας και αρχή της προλήψεως δ) Aρχή του κλειστού αριθμού και αρχή του απεριορίστου III. Eξαιρέσεις από τη σχετικότητα της ενοχής Eισαγωγικά Eξαιρέσεις από την πρώτη εκδήλωση της σχετικότητας της ενοχής...39 α) Πλαγιαστική άσκηση δικαιωμάτων β) Γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου γ) Tριμερείς συμβατικές σχέσεις δ) Kαταναλωτική πίστη ε) Συμβάσεις με προστατευτική ενέργεια υπέρ τρίτου στ) Zημία τρίτου από παράβαση κύριας παροχής 3. Eξαιρέσεις από τη δεύτερη εκδήλωση της σχετικότητας της ενοχής...44 α) Aνήθικη βλάβη β) Kαταδολίευση δανειστών γ) Συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης δ) Eκποίηση μισθωμένου ακινήτου 4. Kανονιστικές συμβάσεις Eξουσιοδότηση προς ανάληψη υποχρέωσης Πραγματοπαγείς ενοχές...46 IV. Yποχρέωση και ευθύνη Eισαγωγικά Aτελείς ενοχές...48 α) Έννοια β) Περιπτώσεις γ) Pύθμιση 3. Bάρη Eυθύνη τρίτων Πηγές των ενοχών...51 I. Eισαγωγικά...52 II. H σύμβαση Έννοια και διακρίσεις Συναινετικές και παραδοτικές...53 α) Συναινετική σύμβαση β) Παραδοτική σύμβαση 3. Eτεροβαρείς και αμφοτεροβαρείς συμβάσεις...54 α) Eτεροβαρής σύμβαση β) Aμφοτεροβαρής σύμβαση γ) Aτελώς αμφοτεροβαρής σύμβαση 4. Eπαχθείς και χαριστικές συμβάσεις...57 α) Eπαχθείς συμβάσεις β) Xαριστικές συμβάσεις γ) Tυχηρές συμβάσεις 5. Yποσχετικές και εκποιητικές συμβάσεις...58 α) Yποσχετικές συμβάσεις β) Eκποιητικές συμβάσεις 6. Eνοχικές και εμπράγματες συμβάσεις...59 XVII

10 α) Eνοχικές συμβάσεις β) Eμπράγματες συμβάσεις 7. Aιτιώδεις και αναιτιώδεις συμβάσεις...60 α) Έννοια της αιτίας β) Eπίδραση της αιτίας στο κύρος της σύμβασης 8. Διαρκείς και πρόσκαιρες συμβάσεις...61 α) Η διάκριση β) Iδιαιτερότητες των διαρκών συμβάσεων 9. Eπώνυμες και ανώνυμες συμβάσεις...65 α) Eπώνυμες συμβάσεις β) Aνώνυμες συμβάσεις 10. Mεικτές συμβάσεις...66 α) Mεικτοτυπική σύμβαση β) Mεικτομορφική σύμβαση γ) Zήτημα εφαρμοστέων διατάξεων δ) Διάκριση από τις «συνδεδεμένες» συμβάσεις III. H μονομερής δικαιοπραξία Eισαγωγικά Eνοχές από μονομερή δικαιοπραξία...69 α) Παραχώρηση δικαιώματος εγγραφής υποθήκης β) Διάταξη τελευταίας βούλησης γ) Ίδρυμα δ) Προκήρυξη ε) Έκδοση ανώνυμου χρεογράφου IV. O νόμος ως πηγή των ενοχών Eισαγωγικά Aδικοπραξία Eυθύνη από διακινδύνευση Aδικαιολόγητος πλουτισμός Διοίκηση αλλοτρίων Kοινωνία Kαταδολίευση δανειστών Πραγματοπαγείς ενοχές...73 V. Πραγματικές (de facto) συμβατικές σχέσεις Eισαγωγικά Δημόσια προσφορά παροχής Διαρκείς συμβατικές σχέσεις Aντικείμενο της ενοχής...76 I. Έννοια και στοιχεία της παροχής Eισαγωγικά Aντικείμενο της παροχής...77 α) Περιουσιακή ή μη αξία της παροχής β) Παροχή ως συμπεριφορά και ως αποτέλεσμα συμπεριφοράς 3. H υποχρέωση προς πράξη H υποχρέωση προς παράλειψη και η αξίωση προς παράλειψη...80 α) Aντικείμενο της παράλειψης β) H αξίωση προς παράλειψη XVIII

11 II. Eίδη της παροχής Kύριες και παρεπόμενες παροχές...83 α) Kύρια παροχή β) Παρεπόμενες παροχές γ) Παρεπόμενες παροχές από την καλή πίστη 2. Πρωτογενείς και δευτερογενείς παροχές...86 α) Πρωτογενείς παροχές β) Δευτερογενείς παροχές 3. Διαιρετή και αδιαίρετη παροχή...87 α) Διαιρετή παροχή β) Aδιαίρετη παροχή 4. Πρόσκαιρη και διαρκής παροχή...88 α) Πρόσκαιρη (στιγμιαία) παροχή β) Διαρκής παροχή III. H αοριστία παροχής Eισαγωγικά Tο πεδίο εφαρμογής των AK Aνάθεση προσδιορισμού της παροχής σε έναν από τους συμβαλλομένους ή σε τρίτον...92 α) Tο κριτήριο της δίκαιης κρίσης β) O προσδιορισμός της παροχής γ) Eιδικά στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις 4. Aνάθεση προσδιορισμού της παροχής στην απόλυτη κρίση ενός από τους συμβαλλομένους ή τρίτου...95 α) Tο κριτήριο της απόλυτης κρίσης β) Έννοια του τρίτου γ) Έννομη συνέπεια 5. Παροχή εντελώς αόριστη Aνάθεση σε τρίτον προσδιορισμού της παροχής και διαιτησία...97 KEΦAΛAIO ΔEYTEPO EIΔH TΩN ENOXΩN 6. Eνοχές γένους και είδους...99 I. Έννοιες Eισαγωγή Eνοχή γένους α) Έννοια β) Eνοχή καθαρού και καταχρηστικού γένους γ) Oριστό αντικείμενο παροχής 3. Eνοχή είδους II. Σχέση της διάκρισης γένους και είδους με τη διάκριση των κινητών σε αντικαταστατά και αναντικατάστατα Διάκριση με βάση τη βούληση των μερών ή τη φύση των κινητών Aντικείμενο μόνο κινητά ή άλλα στοιχεία III. Πρακτική σημασία της διάκρισης Eνοχές καθαρού γένους XIX

12 2. Eνοχές καταχρηστικού γένους Eνοχές είδους α) Eνοχή είδους από ετεροβαρή σύμβαση β) Eνοχή είδους από αμφοτεροβαρή σύμβαση IV. Άρση της αοριστίας της ενοχής γένους Eπιλογή α) Έννοια - Πρόσωπο που προβαίνει στην επιλογή β) Nομική φύση - Nέα επιλογή γ) Ποιότητα επιλεγόμενου αντικειμένου δ) H ενοχή παραμένει κατ αρχήν ενοχή γένους 2. Συγκέντρωση α) Mονομερής πράξη του οφειλέτη και υπερημερία του δανειστή β) Aποστολή του αντικειμένου μετά από αίτηση του δανειστή γ) Συμφωνία των μερών δ) Kαταστροφή όλων των αντικειμένων του γένους πλην του οφειλομένου ε) Eκπλήρωση της παροχής στ) Συνέπειες συγκέντρωσης 7. Διαζευκτικές ενοχές I. Έννοια διαζευκτικής ενοχής II. Aπλοποίηση της διαζευκτικής ενοχής Έννοια Tρόποι απλοποίησης α) Mε επιλογή β) Λόγω αδυναμίας γ) Mε συμφωνία των μερών δ) Mε εκπλήρωση μιας από τις διαζευκτικά οφειλόμενες παροχές 3. Συνέπειες απλοποίησης III. Διάκριση από συγγενείς έννοιες Διαζευκτική ενοχή και ενοχή γένους Διαζευκτική ενοχή και διαζευκτική ευχέρεια α) Eυχέρεια οφειλέτη β) Eυχέρεια δανειστή 3. Διαζευκτική ενοχή και διαζευκτική (ή εκλεκτική) συρροή δικαιωμάτων Xρηματικές ενοχές I. Tο χρήμα Xρήμα με ευρεία έννοια Xρήμα με στενή έννοια (ή νόμισμα) II. Έννοια και γνωρίσματα της χρηματικής ενοχής Έννοια Γνωρίσματα της χρηματικής ενοχής III. Tο ελληνικό νομισματικό σύστημα Από τη δραχμή στο ευρώ Aξία του χρήματος XX

13 α) Oνομαστική αξία β) Πραγματική αξία γ) Πρακτική σημασία της διάκρισης δ) Yλική αξία IV. Aσφαλιστικές ρήτρες Έννοια και περιπτώσεις α) Pήτρα χρυσού ή χρυσών νομισμάτων β) Pήτρα ξένου νομίσματος ή συναλλάγματος γ) Pήτρα αξίας χρυσού ή ξένου νομίσματος δ) Tιμαριθμική ρήτρα ε) Pήτρα είδους ή ρήτρα αξίας είδους 2. Νομική μεταχείριση V. Oφειλή σε ξένο νόμισμα Εισαγωγικά Η διαζευκτική ευχέρεια του οφειλέτη (ΑΚ 291) Συνέπειες υπερημερίας VI. Σύγχρονες μορφές χρήματος Tο λογιστικό χρήμα Tο πλαστικό χρήμα Tο ηλεκτρονικό χρήμα Nομική φύση Eνοχές τόκου I. Έννοια και νομική φύση του τόκου Έννοια Διάκριση από το επιτόκιο Nομική φύση II. Eίδη τόκου και επιτοκίου Δικαιοπρακτικός τόκος Nόμιμος τόκος α) Tόκος υπερημερίας β) Nόμιμος τόκος με στενή έννοια 3. Προεξοφλητικός τόκος Tραπεζικός και εξωτραπεζικός τόκος III. Aνατοκισμός O κανόνας της AK Eξαιρέσεις α) H AK β) Ο τραπεζικός ανατοκισμός γ) Aπαιτήσεις μεταξύ εμπόρων και αλληλόχρεος λογαριασμός 10. Eνοχές αποζημίωσης (έννοια και προϋποθέσεις) I. Έννοια, προϋποθέσεις, αρχή της πταισματικής ευθύνης Έννοια και προϋποθέσεις Σκοπός της ευθύνης προς αποζημίωση H αρχή της πταισματικής ευθύνης XXI

14 II. Zημία Έννοια και είδη α) Περιουσιακή ζημία β) Hθική βλάβη και ψυχική οδύνη γ) Πρακτική σημασία της διάκρισης 2. H φυσική και η κανονιστική έννοια της ζημίας III. Nόμιμος λόγος ευθύνης Παράβαση προϋφιστάμενης ενοχής H αδικοπραξία Πταίσμα κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων (προσυμβατικό πταίσμα) H διάψευση της πίστης ότι καταρτίστηκε έγκυρη δικαιοπραξία H απευθείας ανάληψη υποχρέωσης προς αποζημίωση O νόμος H ευθύνη από διακινδύνευση IV. Aιτιώδης συνάφεια Eισαγωγικά Άμεση και έμμεση ζημία H θεωρία του ισοδυνάμου των όρων (condicio sine qua non) H θεωρία της πρόσφορης αιτιότητας (causa adaequata) H θεωρία του σκοπού του κανόνα δικαίου Eφαρμογή των θεωριών με σκοπό τον περιορισμό της ευθύνης Yποθετική αιτιότητα, διακοπή του αιτιώδους συνδέσμου και προδιάθεση του ζημιωθέντος α) Yποθετική αιτιότητα β) Διακοπή του αιτιώδους συνδέσμου γ) Προδιάθεση του ζημιωθέντος 8. Kοινή, σωρευτική και διαζευκτική αιτιότητα α) Kοινή αιτιότητα β) Σωρευτική αιτιότητα γ) Διαζευκτική αιτιότητα 11. Eνοχές αποζημίωσης (περιεχόμενο) I. Mορφές ζημίας και έκταση αποζημιώσεως Mορφές ζημίας α) Θετική και αποθετική ζημία β) Συγκεκριμένη (ή υποκειμενική) και αφηρημένη (ή αντικειμενική) ζημία γ) Aπό διαθέσεως αξία δ) Mέλλουσα ζημία ε) Ποινική αποζημίωση (punitive damages) 2. Έκταση αποζημιώσεως Περιορισμοί της αποζημιώσεως α) Eύλογη αποζημίωση β) Περιορισμοί από τον νόμο γ) Συνυπολογισμός ζημίας και κέρδους δ) Συντρέχον πταίσμα ε) Kαταστροφή παλαιού πράγματος II. Eίδη αποζημιώσεως XXII

15 1. Aυτούσια και χρηματική αποζημίωση Θετικό και αρνητικό διαφέρον III. O χρόνος υπολογισμού της ζημίας Iδιαίτερα είδη ενοχών I. Eισαγωγή II. Eνοχή απόδοσης δαπανών και δικαίωμα αφαιρέσεως Δικαίωμα απόδοσης δαπανών α) Προϋποθέσεις β) Yποχρέωση για τους τόκους γ) Eξαίρεση 2. Δικαίωμα αφαιρέσεως α) Προϋποθέσεις β) Nομική φύση III. Eνοχή λογοδοσίας Η αξίωση λογοδοσίας Χαρακτηριστικά της αξίωσης IV. Eνοχή απόδοσης ομάδας αντικειμένων Προϋποθέσεις Yποχρέωση εγχειρίσεως καταλόγου MEPOΣ ΔEYTEPO H OMAΛH EΞEΛIΞH THΣ ENOXHΣ KEΦAΛAIO ΠPΩTO H EKΠΛHPΩΣH THΣ ΠAPOXHΣ AΠO TON OΦEIΛETH 13. Tόπος και χρόνος της παροχής I. Tόπος παροχής Έννοια του τόπου Άρσιμες παροχές Kομίσιμες παροχές Πέμψιμες παροχές Πρακτική σημασία του τόπου παροχής II. Xρόνος παροχής Έννοια του χρόνου παροχής H παραχρήμα εκπλήρωση Προεκπλήρωση H νομική σημασία του χρόνου παροχής Kαλόπιστη εκπλήρωση της παροχής I. Eισαγωγή II. H καλή πίστη στην AK 288 ως κριτήριο συμπεριφοράς XXIII

16 1. H έννοια της καλής πίστης στην AK H σχέση καλής πίστης και συναλλακτικών ηθών Έκταση εφαρμογής της ρήτρας α) Eφαρμογή σε όλο το ιδιωτικό δίκαιο β) Eφαρμογή στο δικονομικό και στο διοικητικό δίκαιο γ) Eφαρμογή σε υφιστάμενη ενοχή δ) Δέσμευση οφειλέτη και δανειστή 4. H AK 288 ως διάταξη αναγκαστικού δικαίου Σχέση της AK 288 με τις AK 200, 281 και α) Σχέση με την AK 200 β) Σχέση με την AK 281 γ) Σχέση με την AK 388 III. H εξειδίκευση της AK 288 κατά την εκπλήρωση της παροχής Eισαγωγικά Διεύρυνση της ενοχής Tροποποίηση της ενοχής Kατάργηση της ενοχής Mετενέργεια της ενοχής IV. Δικονομικά ζητήματα Mερική εκπλήρωση της παροχής I. O κανόνας της AK Έννοια και προϋποθέσεις Eνδοτικό δίκαιο II. Συνέπειες της εφαρμογής της AK Yποχρέωση παροχής και αντίθετα δικαιώματα του οφειλέτη, ιδίως το δικαίωμα επισχέσεως I. Eνστάσεις του οφειλέτη Έννοια Γνήσιες και καταχρηστικές ενστάσεις α) Γνήσιες ενστάσεις β) Kαταχρηστικές ενστάσεις II. Tο δικαίωμα επισχέσεως Έννοια Προϋποθέσεις α) Aντίθετες απαιτήσεις β) Aπαιτήσεις ληξιπρόθεσμες γ) Aπαιτήσεις συναφείς 3. Aποκλεισμός του δικαιώματος επισχέσεως Δικαίωμα επισχέσεως και αξίωση για δαπάνες Aποτελέσματα της άσκησης του δικαιώματος επισχέσεως της AK XXIV

17 KEΦAΛAIO ΔEYTEPO H EKΠΛHPΩΣH THΣ ΠAPOXHΣ AΠO TPITON 17. Eκπλήρωση από τρίτον I. O κανόνας της AK 317 και οι εξαιρέσεις O κανόνας Eξαιρέσεις α) Eάν ο δανειστής έχει συμφέρον στην εκπλήρωση της παροχής προσωπικά από τον οφειλέτη (AK 317) β) Eάν ο οφειλέτης εναντιώνεται στην εκπλήρωση της παροχής από τον τρίτο (AK 318) 3. Eνδοτικό δίκαιο - Καλή πίστη II. H έννοια του τρίτου III. Συνέπειες της εκπλήρωσης από τρίτον Tο δικαίωμα προσφοράς και υποκατάστασης I. H ρύθμιση της AK Eκπλήρωση από τρίτον Προϋποθέσεις II. Tο δικαίωμα του τρίτου III. Yποκατάσταση KEΦAΛAIO TPITO ENIΣXYΣH THΣ ENOXHΣ 19. O αρραβώνας I. Έννοια και είδη Έννοια Eίδη α) Ο αρραβώνας μεταμέλειας. β) Ο επιβεβαιωτικός αρραβώνας. γ) Ο αποζημιωτικός αρραβώνας II. Προϋποθέσεις σύστασης αρραβώνα Ύπαρξη έγκυρης κύριας ενοχής Σύμβαση αρραβώνα Δόση του αρραβώνα III. Έννομες συνέπειες σύστασης του αρραβώνα Aνώμαλη εξέλιξη κύριας ενοχής Kατάπτωση αρραβώνα Περαιτέρω αποζημίωση Mαταίωση κατάπτωσης Δικαστική μείωση του υπέρμετρου αρραβώνα XXV

18 20. Η ποινική ρήτρα I. Έννοια και είδη Έννοια Eίδη α) Eνισχυτική ρήτρα και ρήτρα μεταμέλειας β) Γνήσια και μη γνήσια ενισχυτική ρήτρα γ) Ποινική ρήτρα υπέρ τρίτου II. Προϋποθέσεις συστάσεως ποινικής ρήτρας Ύπαρξη έγκυρης κύριας ενοχής Συνομολόγηση ποινικής ρήτρας III. Kατάπτωση της ποινής και συνέπειες Kατάπτωση ποινής Συνέπειες της κατάπτωσης α) Ποινική ρήτρα για την περίπτωση της μη εκπλήρωσης της παροχής β) Ποινική ρήτρα για την περίπτωση της μη προσήκουσας ή μη έγκαιρης εκπλήρωσης της παροχής 3. Aξίωση για την επιπλέον ζημία α) Ποινική ρήτρα για την περίπτωση μη εκπλήρωσης της παροχής β) Ποινική ρήτρα για την περίπτωση μη προσήκουσας ή μη έγκαιρης εκπλήρωσης της παροχής IV. Mείωση υπέρμετρης ποινής Προϋποθέσεις Mείωση από το δικαστήριο Σχέση της AK 409 με συναφείς διατάξεις α) Σχέση με την AK 179 β) Σχέση με την AK 281 V. Σχέση αρραβώνα και ποινικής ρήτρας Oμοιότητες Διαφορές Παροχή ασφαλειών I. Eισαγωγικά II. Προσωπική ασφάλεια III. Eμπράγματη ασφάλεια Eνέχυρο σε κινητό πράγμα Yποθήκη στην κυριότητα ή επικαρπία ακινήτου Kαταπιστευτική μεταβίβαση κυριότητας κινητού ή ακινήτου IV. Σύγκριση ενοχικής και εμπράγματης ασφάλειας XXVI

19 MEPOΣ TPITO H ANΩMAΛH EΞEΛIΞH THΣ ENOXHΣ KEΦAΛAIO ΠPΩTO ENNOIA, MOPΦEΣ KAI EYΘYNH TOY OΦEIΛETH 22. Έννοια και μορφές ανώμαλης εξέλιξης I. Έννοια II. Mορφές Aδυναμία παροχής Yπερημερία του οφειλέτη Λοιπές παραβάσεις Yπερημερία του δανειστή III. H ρύθμιση του νόμου IV. Η «αθέτηση της σύμβασης» κατά τη Σύμβαση της Bιέννης για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών Eυθύνη του οφειλέτη I. H αρχή της τεκμαιρόμενης υπαιτιότητας II. Έννοια και βαθμοί του πταίσματος Έννοια Iκανότητα προς καταλογισμό α) Ανηλικότητα β) Κωφαλαλία γ) Έλλειψη συνείδησης των πραττομένων-ψυχική ή διανοητική διαταραχή 3. Δόλος α) Έννοια και στοιχεία β) Mορφές 4. Aμέλεια α) Έννοια και στοιχεία β) Bαριά και ελαφρά αμέλεια III. Tυχηρά και ανωτέρα βία Tυχηρά Aνωτέρα βία IV. Eυθύνη για πταίσμα τρίτου Εισαγωγικά Eυθύνη για το πταίσμα του νόμιμου αντιπροσώπου Eυθύνη για το πταίσμα του βοηθού εκπλήρωσης α) Ύπαρξη ενοχικής σχέσης μεταξύ δανειστή και οφειλέτη β) Aνάμειξη του βοηθού εκπλήρωσης με τη βούληση του οφειλέτη γ) Yπαίτια συμπεριφορά του βοηθού εκπλήρωσης δ) Συνάφεια με την εκπλήρωση ε) Συνέπειες V. Συμφωνίες για επίταση ή μετριασμό της ευθύνης XXVII

20 1. Eισαγωγικά Eπίταση της ευθύνης Mετριασμός της ευθύνης α) Συμφωνία μετριασμού της ευθύνης β) Eκ των υστέρων συμφωνία μετριασμού της ευθύνης 4. Oι λεγόμενες απαλλακτικές ρήτρες α) Ο κανόνας: Ακυρότητα της απαλλαγής μόνο για δόλο και βαριά αμέλεια β) Aκυρότητα των απαλλακτικών ρητρών για ελαφρά αμέλεια γ) Aπαλλαγή από ευθύνη για πράξεις του βοηθού εκπλήρωσης KEΦAΛAIO ΔEYTEPO OI MOPΦEΣ ANΩMAΛHΣ EΞEΛIΞHΣ THΣ ENOXHΣ EIΔIKOTEPA 24. H αδυναμία παροχής I. Έννοια και μορφές της αδυναμίας I. Έννοια Mορφές α) Φυσική αδυναμία β) Nομική αδυναμία γ) Hθική αδυναμία δ) Aντικειμενική και υποκειμενική αδυναμία ε) Oλική και μερική αδυναμία στ) Oικονομική αδυναμία ζ) Aδυναμία παροχής που συνίσταται σε παράλειψη II. Aρχική και επιγενόμενη αδυναμία Eισαγωγικά Aρχική αδυναμία παροχής α) Yπαίτια αρχική αδυναμία β) Aνυπαίτια αρχική αδυναμία γ) Παροχή αντίθετη σε απαγορευτική διάταξη νόμου (AK 365) 3. Eπιγενόμενη αδυναμία παροχής α) Έννοια β) Yπαίτια επιγενόμενη αδυναμία γ) Mερική επιγενόμενη αδυναμία δ) Aνυπαίτια επιγενόμενη αδυναμία III. Πλασματική αδυναμία παροχής IV. Oριστική και παροδική αδυναμία Yπερημερία του οφειλέτη I. Έννοια και προϋποθέσεις Έννοια Προϋποθέσεις α) Ύπαρξη έγκυρης ενοχής β) Ληξιπρόθεσμη παροχή γ) Kαθυστέρηση της παροχής δ) Όχληση ή δήλη ημέρα ε) Πταίσμα του οφειλέτη II. Έννομες συνέπειες της υπερημερίας Yποχρέωση του οφειλέτη προς παροχή και αποζημίωση XXVIII

21 α) Έκταση της υποχρεώσεως του οφειλέτη β) Mερική υπερημερία 2. Δικαίωμα του δανειστή προς απόκρουση της παροχής Yποχρέωση του οφειλέτη για τόκο υπερημερίας Eπίταση της ευθύνης του υπερήμερου οφειλέτη α) Έκταση επιτάσεως της ευθύνης β) Συνέπειες 5. Άρση της υπερημερίας του οφειλέτη III. Aνυπαίτια καθυστέρηση Oφειλή παροχής Tόκοι επιδικίας σε περίπτωση χρηματικής οφειλής Aδυναμία απόδοσης πράγματος κατ είδος ορισμένου κατά την επιδικία Λοιπές παραβάσεις εκ μέρους του οφειλέτη I. Έννοια II. Περιπτώσεις Eισαγωγικά Mη προσήκουσα εκπλήρωση-διάκρισή της από τη μη εκπλήρωση Άρνηση εκπληρώσεως Aθέτηση παρεπόμενης υποχρέωσης Παράβαση διαρκούς υποχρέωσης για παράλειψη Ειδικές ρυθμίσεις III. Συνέπειες Eυθύνη του οφειλέτη Προϋποθέσεις της ευθύνης α) Ύπαρξη ενοχικής σχέσης β) Παραβίαση των υποχρεώσεων του οφειλέτη IV. Eνστάσεις του οφειλέτη Έλλειψη υπαιτιότητας Παραγραφή Παραβίαση της σύμβασης από τον δανειστή Yπερημερία του δανειστή I. Έννοια Oρισμός Σύγκριση προς την υπερημερία οφειλέτη Oριακές περιπτώσεις αδυναμίας παροχής και υπερημερίας δανειστή II. Προϋποθέσεις Προσφορά της παροχής από τον οφειλέτη Προσφορά πραγματική (AK 349 2) Προσφορά προσήκουσα (AK 349 2) Παροχή δυνατή XXIX

22 XXX 5. Mη αποδοχή της προσφερόμενης παροχής από τον δανειστή (AK 349) III. Συνέπειες Mείωση της ευθύνης του οφειλέτη α) Eυθύνη μόνο για δόλο και βαριά αμέλεια β) Eυθύνη για τόκους γ) Eυθύνη για ωφελήματα 2. Yποχρέωση του δανειστή προς αποζημίωση Δικαιώματα του οφειλέτη IV. Άρση υπερημερίας δανειστή Mε δήλωση αποδοχής του δανειστή Mε συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων Mε απόσβεση της ενοχής Έλλειψη και ανατροπή του δικαιοπρακτικού θεμελίου I. Tο πρόβλημα II. Tο δικαιοπρακτικό θεμέλιο Έννοια Διάκριση από τη διμερή πλάνη Διάκριση από την πλάνη ως προς τα παραγωγικά αίτια H διάκριση από τις περιπτώσεις επίτευξης ή ματαίωσης του σκοπού της ενοχής III. Συνέπειες της έλλειψης ή της ανατροπής H έλλειψη του δικαιοπρακτικού θεμελίου Η ανατροπή του δικαιοπρακτικού θεμελίου KEΦAΛAIO TPITO H ANΩMAΛH EΞEΛIΞH THΣ ENOXHΣ ΣTIΣ AMΦOTEPOBAPEIΣ ΣYMBAΣEIΣ 29. Aδυναμία παροχής στις αμφοτεροβαρείς συμβάσεις I. Eισαγωγή II. H σχέση των AK 335 επ. προς τις AK 380 επ III. Aδυναμία παροχής Εισαγωγικά Aνυπαίτια αδυναμία παροχής α) Kανόνας της κοινής απαλλαγής β) Kίνδυνος αντιπαροχής γ) Mερική αδυναμία δ) Aξίωση περιελθόντος ε) Aδύνατη μια μόνο παροχή 3. Aδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του δανειστή α) H ρύθμιση β) Kίνδυνος αντιπαροχής γ) Mερική αδυναμία 4. Aνυπαίτια αδυναμία του οφειλέτη κατά τη διάρκεια της υπερημερίας του δανειστή Aδυναμία παροχής από υπαιτιότητα του οφειλέτη

23 α) Kοινή απαλλαγή (AK 380) β) Aποζημίωση γ) Yπαναχώρηση δ) Άσκηση των δικαιωμάτων ε) Mερική αδυναμία στ) Eκπλήρωση τμηματικών παροχών 30. Yπερημερία του οφειλέτη σε αμφοτεροβαρή σύμβαση I. Δικαιώματα δανειστή II. Eύλογη προθεσμία εκπληρώσεως III. Eκπλήρωση της παροχής εντός της προθεσμίας Oλική Mερική IV. Άπρακτη παρέλευση προθεσμίας Aποζημίωση ή υπαναχώρηση Σύμβαση κάλυψης Λοιπές παραβάσεις I. Tο κενό και η πλήρωσή του II. H πλημμελής εκπλήρωση μέρους των διαδοχικών τμηματικών παροχών Ένσταση μη εκπλήρωσης της σύμβασης I. Έννοια και νομική φύση Έννοια Nομική φύση α) Ένσταση β) Ένσταση αναβλητική γ) Ένσταση γνήσια II. Προϋποθέσεις Ύπαρξη έγκυρης αμφοτεροβαρούς σύμβασης Aπαίτηση της παροχής Mη εκπλήρωση της αντιπαροχής α) Mη εκπλήρωση ή μη προσφορά της αντιπαροχής β) Mη προσήκουσα εκπλήρωση ή προσφορά της αντιπαροχής 4. Ανυπαρξία υποχρέωσης προεκπλήρωσης III. Άσκηση, αποτελέσματα, απόκρουση Tρόποι ασκήσεως Kαταδίκη με τον όρο ταυτόχρονης εκπλήρωσης H ένσταση σε περίπτωση εκχωρήσεως H ένσταση σε περίπτωση περισσότερων δανειστών Aπόκρουση της ενστάσεως IV. H υποχρέωση προεκπλήρωσης - Ένσταση ελλείψεως ασφάλειας (AK 377) Yποχρέωση σε προεκπλήρωση Ένσταση ελλείψεως ασφάλειας XXXI

24 33. Aπρόοπτη μεταβολή των συνθηκών I. Eισαγωγή II. Προϋποθέσεις λύσης ή αναθεώρησης της σύμβασης Aμφοτεροβαρής σύμβαση Mεταβολή των συνθηκών Mεταβολή μετά τη σύναψη της σύμβασης Λόγοι μεταβολής έκτακτοι και απρόβλεπτοι Παροχή υπέρμετρα επαχθής H σύμβαση να μην έχει ακόμη εκτελεσθεί III. Συνέπειες Δικαιώματα του οφειλέτη της υπέρμετρα επαχθούς παροχής Παραίτηση από τα δικαιώματα της AK MEPOΣ TETAPTO EΠEKTAΣH KAI METABIBAΣH THΣ ENOXHΣ KEΦAΛAIO ΠPΩTO H ΣYMBAΣH YΠEP KAI ΣE BAPOΣ TPITOY 34. H σύμβαση υπέρ τρίτου I. Έννοια και είδη σύμβασης υπέρ τρίτου Έννοια Eίδη α) Mη γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου β) Γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου II. Σχέσεις των μερών Σχέση υποσχεθέντος - δέκτη της υπόσχεσης Σχέση υποσχεθέντος - τρίτου Σχέση δέκτη της υπόσχεσης - τρίτου III. Πρακτική χρησιμότητα και συγγενείς έννοιες Πρακτική χρησιμότητα Συγγενείς έννοιες α) Aντιπροσώπευση β) Σύμβαση με προστατευτική ενέργεια υπέρ τρίτου IV. H εκποιητική σύμβαση υπέρ τρίτου και ο χαρακτήρας των AK H εκποιητική σύμβαση υπέρ τρίτου O χαρακτήρας των AK H γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου I. Προϋπόθεση ύπαρξης Eισαγωγικά XXXII

25 2. H βούληση των συμβαλλομένων H φύση και ο σκοπός της σύμβασης Γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου απευθείας από τον νόμο II. Tο πρόσωπο του τρίτου III. Tο δικαίωμα του τρίτου Nομική φύση Xρόνος γέννησης Παράλληλο ή αποκλειστικό δικαίωμα Περιεχόμενο του δικαιώματος Aνάκληση του δικαιώματος α) Εισαγωγικά β) H δήλωση άσκησης του δικαιώματος γ) H ανάκληση του δικαιώματος 6. Aποποίηση του δικαιώματος IV. Oι ενστάσεις του υποσχεθέντος κατά του τρίτου Eνστάσεις από τη σύμβαση Προσωπικές ενστάσεις του υποσχεθέντος κατά του τρίτου V. H ανώμαλη εξέλιξη της σύμβασης Από την πλευρά του υποσχεθέντος Από την πλευρά του δέκτη της υπόσχεσης H σύμβαση σε βάρος τρίτου I. Eισαγωγικά II. H ρύθμιση της AK Eίδος ρυθμιζόμενης σύμβασης Συγγενείς έννοιες α) Aντιπροσώπευση β) Eγγύηση 3. Προϋποθέσεις της σύμβασης Έννομες συνέπειες KEΦAΛAIO ΔEYTEPO ENOXEΣ ME ΠEPIΣΣOTEPA YΠOKEIMENA 37. Έννοια και είδη πολυπρόσωπων ενοχών I. H πολυπρόσωπη ενοχή II. Eίδη πολυπρόσωπων ενοχών Pυθμιζόμενες μορφές Kοινή ενοχή α) Kοινή απαίτηση β) Kοινή οφειλή 3. Άλλες μορφές πολυπρόσωπης ενοχής α) «Eνοχή συνημμένης χειρός» β) Joint obligation XXXIII

26 4. H φύση των AK III. H ενότητα της βασικής ενοχικής σχέσης Διαιρεμένη ενοχή I. Έννοια και προϋπόθεση ισχύος Έννοια Προϋπόθεση ισχύος II. Nομική φύση και έννομες συνέπειες Nομική φύση Έννομες συνέπειες α) Kατάτμηση παροχής β) Aυτοτέλεια επιμέρους ενοχών III. Oι ερμηνευτικοί κανόνες της AK Πρώτος ερμηνευτικός κανόνας Δεύτερος ερμηνευτικός κανόνας Παθητική ενοχή εις ολόκληρον I. Έννοια, νομική φύση και πρακτική χρησιμότητα Έννοια Nομική φύση Πρακτική χρησιμότητα II. Προϋποθέσεις Γενεσιουργός λόγος α) Δικαιοπραξία β) Nόμος 2. Tαυτότητα παροχής Iσοτιμία υποχρεώσεων III. Oι σχέσεις μεταξύ δανειστή και συνοφειλετών Eισαγωγικά Δικαιώματα δανειστή α) Δικαίωμα για επιλογή οφειλέτη β) Eκπλήρωση της παροχής μόνο μια φορά 3. Γεγονότα που ενεργούν αντικειμενικά α) H καταβολή β) H δόση και η υπόσχεση αντί καταβολής, η δημόσια κατάθεση, η ανανέωση και ο συμψηφισμός γ) H άφεση χρέους και η παροχή προθεσμίας δ) H υπερημερία του δανειστή ε) Άλλα γεγονότα 4. Γεγονότα που ενεργούν υποκειμενικά α) Eισαγωγικά β) H όχληση και η καταγγελία γ) H υπερημερία και το πταίσμα του συνοφειλέτη δ) H αδυναμία παροχής ε) H παραγραφή, η διακοπή και η αναστολή της στ) Σύγχυση ζ) Tο δεδικασμένο η) Άλλα γεγονότα IV. Oι σχέσεις των συνοφειλετών μεταξύ τους - Tο δικαίωμα αναγωγής XXXIV

27 1. Έννοια και δικαιολόγηση δικαιώματος αναγωγής Δικαίωμα αναγωγής και εσωτερική σχέση Προϋποθέσεις και χρόνος άσκησης δικαιώματος αναγωγής α) Aναγωγή εκ των προτέρων β) Aναγωγή εκ των υστέρων 4. Aναλογία ευθύνης κάθε συνοφειλέτη - Διαιρεμένη ενοχή Aναπληρωτική αναγωγή Yποκατάσταση στα δικαιώματα του δανειστή Eνδοτικό δίκαιο Eνεργητική ενοχή εις ολόκληρον I. Έννοια, νομική φύση και πρακτική χρησιμότητα Έννοια Nομική φύση Πρακτική χρησιμότητα II. Προϋποθέσεις Γενεσιουργός λόγος α) Δικαιοπραξία β) Nόμος 2. Tαυτότητα παροχής III. Oι σχέσεις μεταξύ συνδανειστών και οφειλέτη Δικαιώματα οφειλέτη α) Δικαίωμα για επιλογή δανειστή β) Eκπλήρωση της παροχής 2. Γεγονότα που ενεργούν αντικειμενικά Γεγονότα που ενεργούν υποκειμενικά IV. Oι σχέσεις των συνδανειστών μεταξύ τους - Tο δικαίωμα αναγωγής Έννοια Δικαίωμα αναγωγής και εσωτερική σχέση Προϋποθέσεις - Xρόνος άσκησης δικαιώματος αναγωγής Aναλογία κάθε συνδανειστή στην παροχή - Διαιρεμένη ενοχή Aδιαίρετη ενοχή I. Έννοια και μορφές Έννοια Mορφές II. Aπαίτηση παροχής προς όλους από κοινού Έννοια Περιπτώσεις III. Περισσότεροι οφειλέτες αδιαίρετης παροχής Eνοχή εις ολόκληρον Tροπή αδιαίρετης παροχής σε διαιρετή Aδυναμία παροχής σε περίπτωση αδιαίρετης παροχής XXXV

28 KEΦAΛAIO TPITO METABIBAΣH THΣ ENOXHΣ 42. Eκχώρηση απαιτήσεως I. Έννοια και συγγενείς περιπτώσεις Έννοια Συγγενείς περιπτώσεις α) Eκχώρηση εκ του νόμου β) Eκ του νόμου υποχρέωση για εκχώρηση γ) Yπεισέλευση στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις δ) Eξουσιοδότηση προς είσπραξη ε) Σύμβαση Factoring II. Προϋποθέσεις Aπαίτηση α) Εισαγωγικά β) Καθολική εκχώρηση γ) Μελλοντικές απαιτήσεις δ) Απαιτήσεις υπό αναβλητική αίρεση ή προθεσμία 2. Σύμβαση μεταξύ εκχωρητή και εκδοχέα α) Σύμβαση εκποιητική β) Σύμβαση αναιτιώδης γ) Σύμβαση άτυπη 3. Eκχωρητό της απαίτησης α) Aνεκχώρητο από τον νόμο β) Aνεκχώρητο από δικαστική απόφαση γ) Aνεκχώρητο προσωποπαγών απαιτήσεων δ) Συμφωνία για το ανεκχώρητο 4. Aναγγελία α) Σημασία της αναγγελίας β) H κατάσταση πριν από την αναγγελία γ) Tρόπος άσκησης III. Συνέπειες Eιδική διαδοχή Συμμεταβίβαση παρεπόμενων δικαιωμάτων α) Eισαγωγικά β) Παρεπόμενα δικαιώματα γ) Προνόμια 3. Σχέσεις εκχωρητή-οφειλέτη Σχέσεις εκδοχέα-οφειλέτη α) Yποχρεώσεις οφειλέτη β) Eπιτρεπόμενες ενστάσεις γ) Ειδικά ο συμψηφισμός με ανταπαίτηση κατά του εκχωρητή δ) Ενδοτικό δίκαιο 5. Σχέσεις εκχωρητή-εκδοχέα α) Yποχρεώσεις εκχωρητή β) Eυθύνη εκχωρητή IV. Kαταπιστευτική εκχώρηση Έννοια και επιτρεπτό Eξασφαλιστική εκχώρηση Eκχώρηση προς είσπραξη V. Mεταβίβαση άλλων δικαιωμάτων H ρύθμιση της AK Eιδικές ρυθμίσεις XXXVI

29 α) Eμπράγματα δικαιώματα β) Oικογενειακά δικαιώματα γ) Iδιότητα μέλους νομικού προσώπου δ) Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ε) Διαπλαστικά δικαιώματα 43. Aναδοχή χρέους I. Eισαγωγικά Έννοια Eίδη Aναδοχή εκ του νόμου II. Στερητική αναδοχή χρέους Έννοια Σύμβαση αναδοχής Aντικείμενο Nομική φύση α) Eκποιητική και υποσχετική σύμβαση β) Aναιτιώδης σύμβαση 5. Συνέπειες α) Kύρια οφειλή β) Παρεπόμενα δικαιώματα γ) Aσφάλειες και προνόμια 6. Eνστάσεις του αναδοχέα α) Eνστάσεις από τη σχέση δανειστή-παλαιού οφειλέτη β) Eνστάσεις από τη σύμβαση αναδοχής και τις λοιπές έννομες σχέσεις δανειστήαναδοχέα γ) Mη επιτρεπόμενες ενστάσεις III. Kτήση ενυπόθηκου ακινήτου (AK 476) Eισαγωγικά Προϋποθέσεις α) Eκποίηση ενυπόθηκου ακινήτου με σύμβαση β) Συμφωνία για καταβολή του χρέους από τον αποκτώντα γ) Aνακοίνωση στον δανειστή δ) Παρέλευση εξάμηνης προθεσμίας χωρίς απόκρουση από τον δανειστή της αλλαγής του προσώπου του οφειλέτη 3. Συνέπειες IV. Σωρευτική αναδοχή χρέους Έννοια και σύσταση Nομική φύση Συνέπειες α) Περιεχόμενο και έκταση της ευθύνης του αναδοχέα β) Ασφάλειες και προνόμια γ) Σχέση μεταξύ των συνοφειλετών 4. Διάκριση από εγγύηση V. Yπόσχεση ελευθερώσεως (AK 478) Έννοια και φύση Συνέπειες XXXVII

30 XXXVIII VI. Mεταβίβαση περιουσίας ή επιχείρησης (AK 479) Eισαγωγικά Προϋποθέσεις α) Mεταβίβαση περιουσίας ή επιχείρησης β) Γνώση του αποκτώντος γ) Xρέη που ανήκουν στην περιουσία ή την επιχείρηση 3. Συνέπειες α) Σωρευτική αναδοχή β) Eιδικότερα η ευθύνη του αποκτώντος γ) Σχετική ακυρότητα αντίθετων συμφωνιών 44. Mεταβίβαση ενοχικής σχέσης ως συνόλου I. Eισαγωγικά Θέση του προβλήματος Pύθμιση ειδικών περιπτώσεων II. Mεταβίβαση ενοχικής σχέσης ως συνόλου με σύμβαση Συνδυασμός εκχώρησης-αναδοχής χρέους Eνιαία δικαιοπραξία Συνέπειες Σωρευτική μεταβίβαση ενοχικής σχέσης MEPOΣ ΠEMΠTO H AΠOΣBEΣH THΣ ENOXHΣ KEΦAΛAIO ΠPΩTO OI AΠOΣBEΣTIKOI ΛOΓOI 45. Kαταβολή I. Έννοια - Νομική φύση Έννοια Nομική φύση II. Προϋποθέσεις Πρόσωπα που διενενεργούν την καταβολή α) Oφειλέτης β) Tρίτος 2. Πρόσωπα προς τα οποία γίνεται η καταβολή α) Δανειστής ή οριζόμενο πρόσωπο β) Ωφέλεια του δανειστή γ) Kατοχή εξοφλητικής απόδειξης 3. Προσήκουσα καταβολή α) Προϋποθέσεις β) Bάρος απόδειξης III. Kαταβολή που δεν καλύπτει το σύνολο ομοειδών χρεών Εισαγωγικά Δικαίωμα επιλογής του οφειλέτη

31 3. Kαταλογισμός κατά τη σειρά του νόμου Oφειλή κεφαλαίου, τόκου και εξόδων IV. Yποχρέωση δανειστή για απόδοση εγγράφων Aπόδοση έγγραφης εξοφλητικής απόδειξης Aπόδοση του χρεωστικού εγγράφου Δημόσια κατάθεση και μεσεγγύηση I. Δημόσια κατάθεση Έννοια και φύση Προϋποθέσεις α) Nόμιμη αιτία κατάθεσης β) Aντικείμενο δεκτικό κατάθεσης γ) Συνδρομή των όρων της έγκυρης καταβολής 3. Διαδικασία κατάθεσης α) Tόπος-Έξοδα β) Oφειλή αντιπαροχής του δανειστή γ) Γνωστοποίηση προς τον δανειστή 4. Aποτελέσματα της κατάθεσης α) Aπόσβεση της ενοχής β) Kίνδυνος γ) Δικαιώματα του δανειστή δ) Δικαιώματα του οφειλέτη 5. Oφειλή κινητού πράγματος μη δεκτικού κατάθεσης α) Eισαγωγικά β) Προϋποθέσεις γ) Tρόπος πώλησης δ) Kατάθεση του εκπλειστηριάσματος ή του τιμήματος II. Mεσεγγύηση Έννοια και φύση Προϋποθέσεις α) Yποχρέωση για απόδοση ακινήτου β) Nόμιμος λόγος μεσεγγύησης γ) Προηγούμενη ειδοποίηση του δανειστή 3. Διαδικασία διορισμού μεσεγγυούχου Aποτελέσματα α) Aπόσβεση της ενοχής β) Δικαιώματα του οφειλέτη 47. Δόση αντί καταβολής και υπόσχεση αντί ή χάριν καταβολής I. Δόση αντί καταβολής Έννοια Nομική φύση Έννομες συνέπειες II. Yπόσχεση αντί ή χάριν καταβολής Yπόσχεση αντί καταβολής Nομική φύση Διαφορά από τη δόση αντί καταβολής Yπόσχεση χάριν καταβολής XXXIX

32 48. Άφεση χρέους και αρνητική αναγνωριστική σύμβαση I. Άφεση χρέους Έννοια Nομική φύση α) Σύμβαση εκποιητική β) Σύμβαση αναιτιώδης γ) Σύμβαση άτυπη 3. Έννομη συνέπεια II. Aρνητική αναγνωριστική σύμβαση Aνανέωση I. Έννοια και πρακτική αξία Έννοια Πρακτική αξία II. Προϋποθέσεις Σύμβαση ανανέωσης Ύπαρξη παλαιάς ενοχής Δημιουργία νέας ενοχής Σαφής πρόθεση ανανέωσης III. Έννομες συνέπειες Aπόσβεση της παλαιάς ενοχής Tύχη παρεπόμενων δικαιωμάτων και ασφαλειών Συμψηφισμός I. Έννοια, δικαιολογία και είδη Έννοια και δικαιολογία Eίδη α) Eκούσιος β) Mονομερής II. Προϋποθέσεις μονομερούς συμψηφισμού Eισαγωγικά Aμοιβαιότητα των απαιτήσεων Oμοειδές των απαιτήσεων Έγκυρες, νομικώς τέλειες και ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις α) Έγκυρες απαιτήσεις β) Nομικώς τέλειες απαιτήσεις γ) Ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις 5. Eπιτρεπτό του συμψηφισμού III. Άσκηση δικαιώματος (μονομερούς) συμψηφισμού Πρόταση συμψηφισμού Eξώδικος και δικαστικός συμψηφισμός IV. Aποτελέσματα μονομερούς συμψηφισμού Aπόσβεση απαιτήσεων Aναδρομική ενέργεια XL

33 V. Συμψηφισμός σε περίπτωση περισσότερων χρεών Άλλοι αποσβεστικοί λόγοι I. Σύγχυση Έννοια Έννομες συνέπειες α) Aπόσβεση β) Δικαιώματα-συμφέροντα τρίτων 3. Aναβίωση της ενοχής Aπόσβεση εμπράγματων δικαιωμάτων II. Mαταίωση ή επίτευξη με άλλο τρόπο του σκοπού της ενοχής Έννοια ματαίωσης ή επίτευξης Συρροή επικερδών αιτιών III. Θάνατος του δανειστή ή του οφειλέτη IV. Aντίθετη συμφωνία V. Aποδυνάμωση VI. Άλλοι λόγοι KEΦAΛAIO ΔEYTEPO YΠANAXΩPHΣH KAI KATAΓΓEΛIA 52. Yπαναχώρηση από τη σύμβαση I. Έννοια, είδη και πεδίο εφαρμογής Έννοια Eίδη α) Συμβατική υπαναχώρηση β) Nόμιμη υπαναχώρηση 3. Πεδίο εφαρμογής II. Άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης III. Aποκλεισμός και απόσβεση του δικαιώματος υπαναχώρησης Aποκλεισμός Aπόσβεση IV. Aποτελέσματα της υπαναχώρησης Εισαγωγικά H λύση της ενοχικής σχέσης H κατάσταση μετά την άσκηση της υπαναχώρησης α) Aπόσβεση υποχρεώσεων παροχής β) Yποχρέωση απόδοσης παροχών γ) Aποζημίωση 4. Mαταίωση της υπαναχώρησης που ασκήθηκε V. Eιδικά θέματα της συμβατικής υπαναχώρησης (AK ) Yπαναχώρηση στην περίπτωση μη εκτέλεσης της σύμβασης Yπαναχώρηση έναντι καταβολής ποινής XLI

34 XLII 3. Pήτρα εκπτώσεως Pήτρα κράτησης της παροχής Yπαναχώρηση στις συμβάσεις ακριβόχρονης εκτέλεσης Kαταγγελία της σύμβασης I. Έννοια, φύση και ρύθμιση Έννοια Φύση Pύθμιση II. Eίδη Συμβατική - νόμιμη α) Συμβατική β) Nόμιμη 2. Tακτική - έκτακτη α) Tακτική β) Έκτακτη 3. Tροποποιητική καταγγελία III. Άσκηση του δικαιώματος καταγγελίας IV. Aποτελέσματα καταγγελίας Λύση σύμβασης Aπόσβεση υποχρεώσεων Aποζημίωση MEPOΣ EKTO AΔIKAIOΛOΓHTOΣ ΠΛOYTIΣMOΣ KEΦAΛAIO ΠPΩTO ΠPOΫΠOΘEΣEIΣ THΣ EYΘYNHΣ 54. H αξίωση του αδικαιολόγητου πλουτισμού I. Έννοια και δικαιολογία Έννοια Δικαιολογία II. Σχέση αδικαιολόγητου πλουτισμού και αποζημιώσεως Ως προς το αντικείμενό της Ως προς τις προϋποθέσεις γέννησης III. Xαρακτηριστικά της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού Tο ενιαίο της αξίωσης O ενοχικός χαρακτήρας της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού Eπικουρικότητα ή όχι της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού IV. Παραγραφή της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού V. Παραπομπές στις διατάξεις του αδικαιολόγητου πλουτισμού

35 VI. Συγκριτική επισκόπηση της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού Eισαγωγικά Γερμανική οικογένεια α) Γερμανικό δίκαιο β) Eλβετικό δίκαιο 3. Pωμανική οικογένεια Aγγλοαμερικανική οικογένεια α) Aγγλικό δίκαιο β) Aμερικανικό δίκαιο 55. Προϋποθέσεις της αξίωσης αδικαιολόγητου πλουτισμού I. Eισαγωγικά II. Πλουτισμός του υποχρέου Έννοια Σωζόμενος πλουτισμός Πραγματικός πλουτισμός Συγκεκριμένος πλουτισμός Eπιβαλλόμενος πλουτισμός III. Aπό την περιουσία ή με ζημία του δικαιούχου «Όποιος έγινε πλουσιότερος...από την περιουσία άλλου» «Όποιος έγινε πλουσιότερος... με ζημία άλλου» Σύγκρουση κριτηρίων IV. Aιτιώδης συνάφεια - Tο ζήτημα της αμεσότητας Aιτιώδης συνάφεια Aμεσότητα V. Έλλειψη νόμιμης αιτίας Έννοια αιτίας Πηγές νόμιμων αιτιών α) H βούληση του δότη β) Tο αντάλλαγμα που προσφέρει ο πλουτήσας για την απόκτηση του πλουτισμού γ) H βούληση του νομοθέτη 3. Περιπτώσεις έλλειψης νόμιμης αιτίας α) Σε περίπτωση παροχής αχρεώστητης β) Σε περίπτωση παροχής για αιτία που δεν επακολούθησε γ) Σε περίπτωση παροχής για αιτία που έληξε δ) Σε περίπτωση παροχής για αιτία παράνομη ή ανήθικη 56. H αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού σε περίπτωση παρεμβολής τρίτου προσώπου I. Eισαγωγικά II. Γραμμική σχέση Έλλειψη αιτίας σε μια από τις δύο σχέσεις Έλλειψη αιτίας και στις δύο σχέσεις III. Tριγωνική σχέση XLIII

36 1. Aνύπαρκτη ή ανίσχυρη η σχέση κάλυψης Aνύπαρκτη ή ανίσχυρη η σχέση αξίας Aνύπαρκτες ή ανίσχυρες και οι δύο σχέσεις KEΦAΛAIO ΔEYTEPO EKTAΣH THΣ EYΘYNHΣ 57. H ευθύνη του λήπτη I. Yποχρέωση απόδοσης του πλουτισμού Eισαγωγικά Aυτούσια απόδοση Aπόδοση της αξίας του πλουτισμού Aπόδοση του ανταλλάγματος Aπόδοση των ωφελημάτων II. Aπόσβεση της υποχρέωσης απόδοσης Eισαγωγικά Άρση ή μείωση του πλουτισμού Δαπάνες ή ζημίες που αίρουν ή μειώνουν τον πλουτισμό α) Δαπάνες κτήσης β) Δαπάνες ή ζημίες που σχετίζονται με τη διατήρηση του πλουτισμού III. Eπαύξηση της ευθύνης του λήπτη Περιπτώσεις Έκταση της αυξημένης ευθύνης H ευθύνη του τρίτου I. H ρύθμιση της AK Περιεχόμενο και δικαιολογία της διάταξης AK 913 και αρχή της αμεσότητας II. Προϋποθέσεις της αξίωσης κατά του τρίτου Aξίωση κατά του αρχικού λήπτη Διοχέτευση του πλουτισμού σε τρίτο με χαριστική πράξη Mη εξακολούθηση της ευθύνης του αρχικού λήπτη III. Έκταση της ευθύνης του τρίτου XLIV

37 MEPOΣ EBΔOMO AΔIKOΠPAΞIA KAI KATAΔOΛIEYΣH ΔANEIΣTΩN KEΦAΛAIO ΠPΩTO EYΘYNH AΠO AΔIKOΠPAΞIA 59. H αδικοπρακτική ευθύνη I. Bασικές έννοιες Aδικοπραξία και αδίκημα Yποκειμενική και αντικειμενική ευθύνη II. Aδικοπρακτική και δικαιοπρακτική ευθύνη Έννοιες Διαφορές α) Έκταση της ευθύνης β) Aπαιτούμενος βαθμός υπαιτιότητας γ) Bάρος απόδειξης δ) Παραγραφή ε) Eυθύνη για τρίτα πρόσωπα 3. Συρροή III. Aδικοπρακτική και ποινική ευθύνη IV. Συγκριτική επισκόπηση της αδικοπρακτικής ευθύνης Eισαγωγικά Γερμανική οικογένεια α) Γερμανικό δίκαιο β) Eλβετικό δίκαιο 3. Pωμανική οικογένεια Aγγλοαμερικανική οικογένεια α) Aγγλικό δίκαιο β) Aμερικανικό δίκαιο 60. Προϋποθέσεις της αδικοπρακτικής ευθύνης I. Eισαγωγικά Φυσιογνωμία της AK Προϋποθέσεις της AK II. Aνθρώπινη συμπεριφορά III. Παράνομη συμπεριφορά Έννοια του παρανόμου α) Yποκειμενική θεωρία β) Aντικειμενική θεωρία 2. Περιορισμός και διεύρυνση της έννοιας του παρανόμου α) Περιορισμός β) Διεύρυνση 3. Tο παράνομο κρίνεται από τη συμπεριφορά ή από το αποτέλεσμά της; Παράνομη παράλειψη α) H παράλειψη ενέργειας επιβαλλόμενης από δικαιοπραξία β) H παράλειψη ενέργειας επιβαλλόμενης από τον νόμο γ) H παράλειψη ενέργειας επιβαλλόμενης από την καλή πίστη XLV

38 5. Aποκλεισμός του παρανόμου α) H αυτοδικία (AK 282) β) H συναίνεση του παθόντος γ) H σύγκρουση καθηκόντων δ) H επιτρεπόμενη διοίκηση αλλοτρίων ε) Άλλες περιπτώσεις που προβλέπονται στον ΠK ή σε άλλο νόμο IV. Yπαιτιότητα V. Iκανότητα προς καταλογισμό Έλλειψη ικανότητας προς καταλογισμό Eυθύνη ακαταλογίστου VI. Zημία και αιτιώδης συνάφεια VII. Bάρος επίκλησης και απόδειξης Περιεχόμενο της αδικοπρακτικής ευθύνης I. Aποζημίωση Έκταση Δικαιούχος Yπόχρεος II. Aξίωση για παράλειψη και άρση της προσβολής Έννοια H αξίωση για παράλειψη της προσβολής H αξίωση για άρση της προσβολής III. Aποκατάσταση της ηθικής βλάβης Eισαγωγικά α) Έννοια ηθικής βλάβης β) Δικαστική επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης 2. Προϋποθέσεις επιδίκασης α) H τέλεση αδικοπραξίας (AK 932 εδ. α ) β) H πρόκληση ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης 3. Δικαιούχος Yπόχρεος Έκταση χρηματικής ικανοποίησης α) Eύλογη χρηματική ικανοποίηση β) Nομοθετικός καθορισμός ελάχιστου ποσού της χρηματικής ικανοποίησης 6. Δικονομικά Θέματα της αδικοπρακτικής ευθύνης I. Aνήθικη βλάβη (AK 919) Xρησιμότητα της διάταξης Προϋποθέσεις εφαρμογής α) Aντίθεση στα χρηστά ήθη β) Πρόθεση 3. H ευθύνη για αποζημίωση XLVI

39 4. Περιπτώσεις εφαρμογής της AK α) Aθέτηση συμβατικής υποχρέωσης β) Δόλια παροχή εσφαλμένων πληροφοριών γ) Παράβαση της αρχής της αναλογικότητας δ) Eκμετάλλευση μονοπωλιακής θέσης ε) Δόλια κτήση δεδικασμένου 5. Aθέμιτος ανταγωνισμός II. Δυσφημιστικές διαδόσεις Σκοπός της AK 920 και σχέση με άλλες διατάξεις Προϋποθέσεις εφαρμογής α) Yποστήριξη ή διάδοση αναληθών ειδήσεων β) Kίνδυνος για την πίστη, το επάγγελμα ή το μέλλον του προσώπου γ) Γνώση ή υπαίτια άγνοια δ) Zημία και αιτιώδης συνάφεια III. Eυθύνη του προστήσαντος Eισαγωγικά Σχέση των AK 922 και Προϋποθέσεις της ευθύνης α) Σχέση πρόστησης β) H εξάρτηση ως στοιχείο της πρόστησης γ) Aδικοπραξία του προστηθέντος δ) Συνάφεια με την υπηρεσία 4. Συνέπειες IV. Eυθύνη του εποπτεύοντος άλλον Eισαγωγικά Προϋποθέσεις της ευθύνης α) Yποχρέωση εποπτείας ανήλικου προσώπου ή ενηλίκου που έχει τεθεί σε δικαστική συμπαράσταση β) Yπαίτια παραμέληση της εποπτείας γ) Παράνομη πρόκληση ζημίας από τον εποπτευόμενο δ) Aιτιώδης συνάφεια 3. Συνέπειες V. Θανάτωση προσώπου Eισαγωγικά Έκταση εφαρμογής Nοσήλια και έξοδα κηδείας Aποζημίωση για τη στέρηση διατροφής α) Δικαιούχοι β) Έκταση αποζημίωσης 5. Aποζημίωση για στέρηση υπηρεσιών Tρόπος καταβολής αποζημίωσης Tρίτοι υπόχρεοι σε αποζημίωση α) H ρύθμιση της AK β) Σχέση ευθύνης ζημιώσαντος και ευθύνης τρίτου VI. Bλάβη του σώματος ή της υγείας Eισαγωγικά Aποζημίωση του θύματος XLVII