ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Δ. ΕΜΙΡΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ: 318 ΤΗΛ.: 210-4142318 E-mail: emiris@unipi.gr 1
Τα συστήματα παραγωγής: Εισαγωγικά σχόλια είναι αντικείμενα επιστημονικής έρευνας που συνεχώς εμπλουτίζεται με νέα ευρήματα δέχονται άμεσα τις συνέπειες των μεγάλων μεταβολών (κυρίως τεχνολογικών, αλλά και κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών) που συμβαίνουν στον κόσμο για να επιβιώσουν, και μάλιστα σε συνθήκες εντεινόμενου ανταγωνισμού, πρέπει να προσαρμόζονται σε αυτές τις μεταβολές αντίστοιχα πρέπει να εξελίσσονται οι μέθοδοι διοίκησής τους, ώστε να ανταποκρίνονται στις νέες δομές και στις νέες λειτουργίες των συστημάτων, με τα οποία παράγονται και τροφοδοτούνται οι κάθε είδους αγορές με προϊόντα και υπηρεσίες.
Εισαγωγικά σχόλια Οι δραματικές αλλαγές που συνέβησαν τα τελευταία χρόνια στον κόσμο επέφεραν αντίστοιχες μεταβολές στα συστήματα παραγωγής και τις μεθόδους διοίκησής τους, αφού δημιούργησαν νέες συνθήκες και νέες ανάγκες οργάνωσης και λειτουργίας τους. Το περιβάλλον της σύγχρονης επιχείρησης χαρακτηρίζουν προϊόντα που διαρκώς ανανεώνονται νέες αγορές νέοι τρόποι πληροφόρησης και επικοινωνίας νέα δίκτυα τροφοδοσίας νέα εργαλεία και συστήματα που υποστηρίζουν τη διοίκηση των παραγωγικών συστημάτων. 3
Τα «6 σίγμα» Έξι τυπικές αποκλίσεις (το γράμμα σίγμα αποτελεί διεθνώς σύμβολο της τυπικής απόκλισης μιας στατιστικής κατανομής), αποτελούν ένα στατιστικό μέτρο και ταυτόχρονα το στόχο ενός ομώνυμου προγράμματος ποιότητας στην παραγωγή Στην περίπτωση της κανονικής κατανομής μεταφράζεται σε 3,4 ελαττωματικά κομμάτια (και, γενικά, αστοχίες) στο εκατομμύριο, δηλαδή σε σχεδόν τέλεια ποιότητα παραγόμενου προϊόντος ή υπηρεσίας (και, γενικά, διαδικασίας) Είναι το πρότυπο που θέσπισε για τις παραγωγικές της διαδικασίες η εταιρία Motorolaτο 1987. Στη συνέχεια υιοθέτησαν πολλές επιχειρήσεις, που αποφάσισαν να θέσουν ως πρώτη προτεραιότητα την ποιότητα Αφορά τη μείωση σε βαθμό σχεδόν εξάλειψης όχι άμεσα των ελαττωματικών στην παραγωγή, αλλά σχεδόν κάθε πιθανότητας διακύμανσης και απόκλισης στις ίδιες τις παραγωγικές διαδικασίες. Έτσι το αποτέλεσμά τους θα είναι σχεδόν απολύτως το ίδιο για κάθε προϊόν, με τελική συνέπεια την εξάλειψη κάθε περιθωρίου για παράπονα από τον πελάτη και, άρα, την επίτευξη της πλήρους ικανοποίησής του 4
Η διευρυμένη επιχείρηση Αναφέρεται στο νέο ρόλο και τις νέες σχέσεις της επιχείρησης στα πλαίσια της εφοδιαστικής αλυσίδας Χαρακτηρίζεται από την αντικατάσταση του παραδοσιακού χαρακτήρα της ως ανεξάρτητης μορφής οργάνωσης με μια νέα πραγματικότητα: την απώλεια σε σημαντικό βαθμό της αυτονομίας της επιχείρησης και την ένταξή της σε δίκτυα επιχειρήσεων κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας, που συνεργάζονται στενά και βασίζουν την οργάνωσή τους σε αυτή τη συνεργασία, με σχέσεις ισχυρής αλληλεξάρτησης Η επιχείρηση μοιράζεται όλο και περισσότερο λειτουργίες, πληροφορίες και γνώσεις με τους εταίρους που συγκροτούν την εφοδιαστική αλυσίδα, αναθέτοντας σε αυτούς μέρος των μη αποδοτικών λειτουργιών της για να πετύχει χαμηλότερο κόστος, καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε τελικά να καταστεί η ίδια στο σύνολό της πιο αποδοτική Τελικός στόχος, όπως και στην περίπτωση των «6 σίγμα», η βελτίωση των περιθωρίων κέρδους. 5
Οι νέες προσεγγίσεις Τα δυο παραδείγματα νέων προσεγγίσεων που αναφέρθηκαν παραπάνω σηματοδοτούν σημαντικές εξελίξεις στο χώρο της διοίκησης της παραγωγής και της οργάνωσης της επιχείρησης και εντάσσονται σε ένα σύνολο από πρότυπα, μεθόδους και πρακτικές που χαρακτηρίζουν τη νέα πραγματικότητα της επιχείρησης. Η νέα πραγματικότητα παρακολουθεί και συντονίζεται με τις αλλαγές που συμβαίνουν στον κόσμο που περιβάλλει την επιχείρηση. Πολλές από τις εξελίξεις αυτές δεν θα ήσαν δυνατές χωρίς τη συμβολή των επιτευγμάτων της Τεχνολογίας, ιδιαίτερα της Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνιών (Information and Communication Technology). 6
Αντικείμενο μαθήματος Ο Προγραμματισμός και έλεγχος παραγωγής αφορά θέματα οργάνωσης και ελέγχου της λειτουργίας παραγωγικών συστημάτων που είναι ήδη εγκατεστημένα. Ειδικότερα αφορά την ανάλυση και επίλυση προβλημάτων λήψης αποφάσεων σχετικά με την παραγωγή και, γενικότερα, με την εφοδιαστική αλυσίδα (δηλαδή την αλυσίδα παραγωγής-διανομής) με μεσο- και βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις, που δεν απαιτούν μεγάλους πόρους, δηλαδή προβλημάτων τακτικού και λειτουργικού χαρακτήρα. 7
Αντικείμενο μαθήματος Η Διοίκηση Παραγωγής μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τη διοίκηση της λειτουργίας της παραγωγήςμιας επιχείρησης ώστε να είναι αποτελεσματική στην επιδίωξη των γενικών στόχων της επιχείρησης(ικανοποίηση πελατών, κερδοφορία, αύξηση μεριδίου αγοράς κ.λπ.) και των ειδικών στόχων του παραγωγικού συστήματος σχετικά με το κόστος παραγωγής, την ποιότητα των προϊόντων και την τήρηση των προθεσμιών παράδοσης. 8
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής 1. Συστήματα συνεχούς ροής(flow-shop): Η παραγωγή εξειδικεύεται σε περιορισμένο αριθμό τυποποιημένων προϊόντων, ευρείας κατανάλωσης. Το κάθε ένα παράγεται σε μία ξεχωριστή γραμμή παραγωγής με ροή προϊόντος ίδια για κάθε κομμάτι. Ο παραγωγικός εξοπλισμός είναι ειδικού σκοπού. Η χωροταξική διάταξη του παραγωγικού εξοπλισμού είναι γραμμική και έχει μεγάλο βαθμό αυτοματοποίησης. 9
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) Συστήματα συνεχούς ροής (flow-shop) 10
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) 2. Συστήματα παραγωγής κατά παραγγελία (jobshop): Η παραγωγή αφορά μεγάλη ποικιλία προϊόντων σε μικρές ποσότητες (παραγγελίες) με προδιαγραφές που τίθενται από τον πελάτη. Η ροή του προϊόντος είναι διαφορετική για κάθε παραγγελία. Ο παραγωγικός εξοπλισμός είναι γενικού σκοπού. Η χωροταξική διάταξη του παραγωγικού εξοπλισμού είναι λειτουργική (διάταξη σε ομάδες παραγωγικών μονάδων που εκτελούν την ίδια λειτουργία) και έχει γενικά περιορισμένο βαθμό αυτοματοποίησης. 11
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) Σύστημα παραγωγής κατά παραγγελία(job-shop): 12
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) 3. Συστήματα με κύτταρα παραγωγής (production cells): Συνδυασμός των συστημάτων 1 και 2. Στα «κύτταρα» τα προϊόντα παράγονται ανάλογα με τις ανάγκες τους σε πρώτες και βοηθητικές ύλες, μηχανές, ιδιοσυσκευές, εξειδικευμένο προσωπικό, διαδικασίες προετοιμασίας και ρύθμισης μηχανών και τη σειρά των απαιτούμενων εργασιών. 13
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) Σύστημα με κύτταρα παραγωγής (production cells): 14
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) 4. Συστήματα παραγωγής σε παρτίδες (batchshops): Σύστημα ενδιάμεσο των 1 και 2. Αφορούν παραγωγή αποθηκεύσιμων προϊόντων που χρησιμοποιούν κοινό παραγωγικό εξοπλισμό. Η παραγόμενη ποσότητα διαιρείται σε παρτίδες για να μειωθεί το κόστος αποθεματοποίησης. Οι παρτίδες παράγονται διαδοχικά η μία μετά την άλλη σε έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο κατά τη διάρκεια του παραγωγικού ορίζοντα. 15
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) 5. Συστήματα κατασκευής έργων(projects): Η παραγωγή αφορά συνήθως ένα προϊόν μεγάλης αξίας και μεγέθους για έναν πελάτη. Ο παραγωγικός εξοπλισμός διατάσσεται γύρω από το προϊόν και έχει γενικά περιορισμένο βαθμό αυτοματοποίησης. 16
Εισαγωγή Συστήματα Παραγωγής (συνέχεια) Σύστημα κατασκευής έργου(project): 17
ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ (LOGISTICS) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 18
Εφοδιαστική αλυσίδα Μοντέλο ανοικτού συστήματος Η εφοδιαστική αλυσίδα (logistics) περιλαμβάνει τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τη ροή και το μετασχηματισμό αγαθών, από το στάδιο των πρώτων υλών μέχρι τον τελικό χρήστη, καθώς και τη ροή πληροφοριών που αναφέρονται σ αυτές τις δραστηριότητες. Εισροές Εκροές Μεταποίηση Προστιθέμενη αξία ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 19
Εφοδιαστική αλυσίδα (συνέχεια) Διοίκηση εφοδιαστικής αλυσίδας (Εφοδιαστική, logistics management ή και, απλά, logistics): Σχεδιασμός, προγραμματισμός, εκτέλεση και έλεγχος των δραστηριοτήτων της εφοδιαστικής αλυσίδας σε θέματα λειτουργικού, τακτικού και στρατηγικού χαρακτήρα. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 20
Ορισμοί για τη διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας «Μεταφορά του σωστού προϊόντος στο σωστό τόπο, το σωστό χρόνο, με το ελάχιστο κόστος» ( getting the right product to the right plαce at the right time for the least cost ). «Η διαδικασία της στρατηγικής διαχείρισης της απόκτησης, μεταφοράς και αποθήκευσης υλικών, εξαρτημάτων και τελικών προϊόντων (και της σχετικής ροής πληροφοριών) μέσα σε ένα οργανισμό και στα κανάλια προώθησης στην αγορά ώστε να εκτελεστούν οι παραγγελίες με το χαμηλότερο δυνατό κόστος» ( The process of strategically managing the acquisition, movement and storage of materials, parts and finished inventory(and related information flows) through an organisation and its marketing channels to fulfil orders most cost-effectively (John Gattorna, 1997). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 21
Ορισμοί για τη διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας «Το μέρος εκείνο της διοίκησης της εφοδιαστικής αλυσίδας που σχεδιάζει, εκτελεί και ελέγχει την επαρκή και αποτελεσματική ροή και αποθήκευση αγαθών, υπηρεσιών και σχετικών πληροφοριών από την αρχή της αλυσίδας μέχρι το σημείο της κατανάλωσης, με σκοπό την κάλυψη των απαιτήσεων των πελατών». (Συμβούλιο Στελεχών Διοίκησης της Εφοδιαστικής Αλυσίδας -Council of Supply Chain Management Professionals(CSCMP)) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 22
ΑΛΥΣΙΔΑ ΑΞΙΑΣ ΗΑΞΙΑείναιτελικάτοποσόπουοαγοραστήςείναιδιατεθειµένοςναδώσειγιανα αποκτήσει αυτό που του προσφέρεται. Η αλυσίδα αξίας δεν αποτελεί ένα άθροισµα επιµέρους δραστηριοτήτων, αλλά ένα οργανικά συνδεδεµένο σύνολο. Η ΕΦΟ ΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙ Α ΠΡΟΣΘΕΤΕΙ ΣΤΗΝ ΑΞΙΑ! Ενδεικτική Αλυσίδα Αξίας ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΥΠΟ ΟΜΗ (πχ. Στρατηγική ηγεσία, Λογιστήριο) ΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ (πχ. Στελέχωση, Εκπαίδευση) ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ (πχ. Τεχνολογία, Βελτίωση Προϊόντων και Τεχνολογίας) ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ (πχ. Πρώτων Υλών, Μηχανών) Υποδοχή, Αποθήκευση, Εσωτερική ιακίνηση Πρώτων Υλών Παραγωγή ιαδικασίες Συλλογής, Αποθήκευσης και Φυσικής ιανοµής του Προϊόντος Μάρκετινγκ και Πωλήσεις Υπηρεσίες µετά την Πώληση ΚΥΡΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ 23
Κύριες δραστηριότητες αλυσίδας αξίας Εφοδιαστικές δραστηριότητες εντός επιχείρησης: Σχετίζονται µε την παραλαβή, αποθήκευση, και εσωτερική διανοµή των εισροών του προϊόντος. Π.χ. παραλαβή και έλεγχος προµηθειών, διαχείριση αποθηκών, έλεγχος αποθεµάτων, προγραµµατισµός µέσων εσωτερικών µεταφορών, διαχείριση επιστροφών στους προµηθευτές κ.λπ. Παραγωγικές λειτουργίες: Εξασφαλίζουν το µετασχηµατισµό των εισροών σε τελικό προϊόν ή υπηρεσία. Π.χ. µηχανική κατεργασία, θερµική ή χηµική επεξεργασία, συσκευασία, συναρµολόγηση, συντήρηση εξοπλισµού, ποιοτικός έλεγχος, λειτουργία δικτύων τροφοδοσίας κ.λπ. Εφοδιαστικές δραστηριότητες εκτός επιχείρησης: Σχετίζονται µε τη συλλογή, αποθήκευση και φυσική διανοµή του προϊόντος/υπηρεσίας στους πελάτες. Π.χ. διανοµή τελικών προϊόντων στους τελικούς πελάτες µέσω του δικτύου διανοµής, αποθήκευση σε περιφερειακές ή τοπικές αποθήκες, διαχείριση υλικών, διαχείριση και προγραµµατισµός µεταφορικών µέσων, επεξεργασία παραγγελιών, υποδοχή, παραλαβή και µεταφορά του πελάτη ενός τουριστικού γραφείου στο ξενοδοχείο όπου θα διαµείνει, κλπ. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 24
Κύριες δραστηριότητες αλυσίδας αξίας Μάρκετινγκ και πωλήσεις: Ασχολούνται µε την προώθηση του προϊόντος ή της υπηρεσίας στους πελάτες. Π.χ. διαφήµιση, διαχείριση πωλήσεων, διοίκηση δικτύου πωλητών, εκπόνηση προσφορών, επιλογή δικτύου πωλήσεων, τιµολόγηση,κ.λ.π. Εξυπηρέτηση πελατών και προϊόντων: ραστηριότητες που αυξάνουν ή συντηρούν την αξία ενός προϊόντος ή υπηρεσίας. Π.χ. Τοποθέτηση, επισκευή, εκπαίδευση, προµήθεια ανταλλακτικών, ρύθµιση ή αναβάθµιση του προϊόντος κ.λ.π. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 25
Υποστηρικτικές δραστηριότητες αλυσίδας αξίας Υποδοµές: Ανάπτυξη, συντήρηση και αναβάθµιση των διαφόρων συστηµάτων που εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία της παραγωγής και, γενικά, της επιχείρησης (κτιριακές και µηχανολογικές εγκαταστάσεις, ενεργειακό και τηλεπικοινωνιακό δίκτυο κ.λπ.). Οργάνωση, Ανθρώπινο δυναµικό και Μέθοδοι: Οργάνωση των πόρων της επιχείρησης και στις σχετικές µεθόδους, περιλαµβανοµένης και της διοίκησης ανθρώπινων πόρων (προσλήψεις, διοίκηση, εκπαίδευση, ανάπτυξη, κίνητρα). Συστήµατα και Τεχνολογία: Συστήµατα έρευνας και ανάπτυξης, προγραµµατισµού, ποιότητας, διαχείρισης πληροφοριών κ.λ.π. της επιχείρησης και η σχετική τεχνολογική γνώση (know-how). Προµήθειες: Σχετίζονται µε τις δραστηριότητες εξασφάλισης των εισερχόµενων πόρων (πρώτων υλών, εξαρτηµάτων, εφοδίων κ.λπ). Π.χ. επιλογή προµηθευτών και επικοινωνία µαζί τους, διακανονισµοί και συναλλαγές που σχετίζονται µε την πραγµατοποίηση των προµηθειών (άδειες, εκτελωνισµοί). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 26
ραστηριότητες Εφοδιαστικής Προµήθειες Παραγωγή ιανοµή Αποθήκευση Μεταφορές Εξυπηρέτηση πελατών/προϊόντων ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 27
Προµήθειες Έλεγχος κόστους ιασφάλιση ποιότητας υλικών Έγκαιρη παράδοσή τους Ενέργειες: Ορθή επιλογή προµηθευτών Εφαρµογή συστήµατος just-in-time (JIT) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 28
Παραγωγή Τι είναι; ραστηριότητες µε τις οποίες κάποιοι πόροι (ανθρώπινη εργασία, µηχανοώρες, πρώτες ύλες, ενέργεια, πληροφορία) µετατρέπονται σε προϊόντα ή υπηρεσίες (ή συµβάλλουν στην παραγωγή τους). Σκοπός: Η εξασφάλιση της απαιτούµενης ποσότητας και ποιότητας προϊόντων ή υπηρεσιών, σε συγκεκριµένες προθεσµίες και µε το µικρότερο κόστος, υπό περιβαλλοντικούς περιορισµούς και απαγορεύσεις. Εµπλεκόµενα µέρη: Εργαζόµενοι, µηχανές, υλικά, εγκαταστάσεις, οικονοµικοί πόροι, πελάτες, προµηθευτές κ.λπ. Μπορεί να πραγµατοποιείται σε διαφορετικές τοποθεσίες. Συνέπεια: Αυξηµένη πολυπλοκότητα προβληµάτων σχεδιασµού, προγραµµατισµού και ελέγχου παραγωγής. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 29
ιανοµή Σύνολο δραστηριοτήτων που εξασφαλίζουν την ικανοποίηση των παραγγελιών και τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά µε τη χρήση κατάλληλων λειτουργιών, µέσων και εγκαταστάσεων. Αφορά τη διακίνηση των προϊόντων µεταξύ θέσεων (σύστηµα παραγωγής, αποθήκες, τελικά σηµεία διάθεσης) και την υλική διαχείριση και αποθήκευσή τους στις διάφορες θέσεις. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 30
Αποθήκευση Υποδοχή, εκφόρτωση, εναπόθεση σε κατάλληλους χώρους, επαναφόρτωση και αποστολή των προϊόντων/υποπροϊόντων στον επόµενο προορισµό τους (συνήθως σε κάποιο άλλο σηµείο αποθήκευσης), αποσυσκευασία, ανασυσκευασία, παλετοποίηση, έλεγχος παραγγελιών, κλπ. Προϋποθέτει την ύπαρξη κατάλληλης υποδοµής - σταθµών διανοµής, που µπορεί να είναι κεντρικός, περιφερειακός ή τοπικός. Για την υποστήριξη της σύγχρονης οργάνωσης και λειτουργίας των κέντρων διανοµής σε καθηµερινή βάση χρησιµοποιούνται σύνθετα αυτοµατοποιηµένα συστήµατα διαχείρισης αποθηκών που επιτρέπουν την ελεγχόµενη αποθήκευση των υλικών, την παρακολούθηση των αποθεµάτων και την εκτέλεση εντολών αποστολής µε την ανίχνευση της θέσης αποθήκευσης των υλικών και την ανάκτηση (picking), συσκευασία και αποστολή στον αποδέκτη τους (τεχνολογίες bar coding, radio frequency tags, chips, αλληλεπιδραστική επικοινωνία από απόσταση, εφαρµογές ηλεκτρονικού εµπορίου, κ.λ.π.) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 31
Αποθήκευση (συνέχεια) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 32
Μεταφορές Λειτουργία που αναφέρεται στη διακίνηση υλικών (πρώτων υλών, εξαρτηµάτων, τελικών προϊόντων) κατά µήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας. Σηµασία: Κόστος - έγκαιρη άφιξη εισροών παραγωγής, έγκαιρη παράδοση προϊόντων. Είδος: Χερσαίες (οδικές ή σιδηροδροµικές) - θαλάσσιες (εσωτερικές, παράκτιες και ωκεάνιες) - εναέριες - συνδυασµός. Στις παραπάνω κατηγορίες µέσων µεταφοράς θα πρέπει να προστεθεί η µεταφορά µέσω δικτύων αγωγών, που ενδείκνυνται για γρήγορη µεταφορά µεγάλων φορτίων σε υγρή (π.χ. πετρέλαιο) ή αέρια (π.χ. υγραέριο) µορφή. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 33
Εξυπηρέτηση πελατών/προϊόντων ραστηριότητες που αυξάνουν ή συντηρούν την αξία ενός προϊόντος ή µιας υπηρεσίας. Παραδείγµατα: Τοποθέτηση προϊόντος στη θέση όπου θα την χρησιµοποιεί ο αγοραστής, επισκευή, εκπαίδευση χρήστη στον τρόπο χρήσης του προϊόντος, έγκαιρη διάθεση ανταλλακτικών, ρύθµιση ή αναβάθµιση του προϊόντος, συντηρησιµότητα (ευκολία ή/και το κόστος που χαρακτηρίζουν τη συντήρηση ή επισκευή του προϊόντος), οδηγίες για την αντιµετώπιση προβληµάτων κατά τη χρήση του προϊόντος, σπονδυλωτή δοµή κατασκευής προϊόντος που επιτρέπει την εύκολη επισκευή ή αντικατάσταση ενός εξαρτήµατος που έχει υποστεί βλάβη. Για τα παραπάνω, που όλα έχουν ως στόχο την ικανοποίηση του πελάτη, απαιτούνται ειδικοί πόροι (συνεργεία επισκευών, εκπαιδευτές, αποθήκες ανταλλακτικών κ.λπ.) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 34
Θέµατα στρατηγικού χαρακτήρα (Σχεδιασµός) Η επιλογή των προϊόντων που θα παράγει το σύστηµα Η επιλογή του πλήθους, της δυναµικότητας και της θέσης εγκατάστασης των παραγωγικών µονάδων και των κέντρων διανοµής του συστήµατος Η επιλογή της τεχνολογίας παραγωγής Η επιλογή των αγορών και η κατανοµή τους στα κέντρα διανοµής Η επιλογή των βασικών προµηθευτών Η επιλογή του φορέα και του τρόπου µεταφοράς και διανοµής των προϊόντων (χρήση ιδίων µέσων έναντι ανάθεσης σε τρίτους). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 35
Θέµατα τακτικού χαρακτήρα (Προγραµµατισµός και έλεγχος) Η διενέργεια προβλέψεων Η διαχείριση αποθεµάτων Ο συγκεντρωτικός προγραµµατισµός παραγωγής Ο χρονικός προγραµµατισµός παραγωγής Ο προγραµµατισµός µεταφορών Η διοίκηση έργων ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 36
Θέµατα λειτουργικού χαρακτήρα Εκπόνηση εβδοµαδιαίων ή ηµερησίων προγραµµάτων παραγωγής, συντήρησης, κ.λ.π. ροµολόγια µεταφορών κ.λ.π. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 37
Σύγχρονες τάσεις και προσεγγίσεις Χαρακτηριστικά: Ελάττωση στο ελάχιστο δυνατό του χρόνου ανταπόκρισης στις πραγµατικές συνθήκες της ζήτησης και γενικότερα η ελαχιστοποίηση του χρόνου στη ροή των υλικών και των πληροφοριών Πίεση για µείωση των αποθεµάτων στα ελάχιστα δυνατά επίπεδα Εξασφάλιση στην παραγωγή της δυνατότητας να ανταποκρίνεται σε εξατοµικευµένες προτιµήσεις της κατανάλωσης Αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 38
Συνέπειες νέων τάσεων Μετάβαση από τις µεγάλες αποθήκες σε µικρότερα, αυτοµατοποιηµένα και µε ταχύτερους ρυθµούς διακίνησης συστήµατα πιο Αυξανόµενο µέγεθος οχηµάτων µεταφοράς εµπορευµάτων στους αυτοκινητοδρόµους και σιδηροδρόµους Αυξανόµενη χρήση της αεροπορικής µεταφοράς εµπορευµάτων Αύξηση της ταχύτητας φόρτωσης, εκφόρτωσης και επαναφόρτωσης, που είναι χαρακτηριστικό των συστηµάτων µεταφοράς τύπου εµπορευµατοκιβωτίου). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 39
Σύγχρονες εφοδιαστικές στρατηγικές Μετάθεση της παραγωγής Βιοµηχανική παραγωγή δυαδικής απόκρισης Παραγωγή βάσει παραγγελιών, απευθείας προώθηση στον πελάτη Πραγµατικά δικαιώµατα ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 40
Μετάθεση της παραγωγής Στρατηγική παραγωγής διανοµής προϊόντων που καθιστά δυνατή τη µεταφορά προς το τέλος της εφοδιαστικής αλυσίδας (και ενδεχοµένως σε περιφερειακές θέσεις παραγωγής διανοµής) την εκτέλεση ορισµένων διαδικασιών στις τελικές φάσεις παραγωγής διανοµής που σχετίζονται µε τη διαφοροποίηση του τελικού προϊόντος, ώστε να ικανοποιούνται διαφορετικές προτιµήσεις των πελατών (π.χ. ως προς τη χρωµατική ποικιλία, τη συσκευασία, τον τρόπο χρήσης κ.λ.π.), ενώ τα βασικά στοιχεία του «κορµού» του προϊόντος, που είναι κοινά σε όλα τα τελικά προϊόντα, παράγονται κεντρικά σε µεγάλες ποσότητες. Πλεονεκτήµατα: Καλύτερη προσαρµογή στις πραγµατικές απαιτήσεις των πελατών και στις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς ιατήρηση σχετικά µικρών αποθεµάτων τελικών προϊόντων Ταχείαδιάθεση. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 41
Βιοµηχανική παραγωγή δυαδικής απόκρισης Το σύστηµα διαθέτει παραγωγικό δυναµικό δύο διαφορετικών τύπων και, αντίστοιχα, διαφορετικού κόστους και χρόνου παράδοσης: Α τύπος: Υψηλό κόστος- µικροί χρόνοι παράδοσης Β τύπος: Μεγάλοι χρόνοι παράδοσης - µικρότερο κόστος. Ορισµένες παραγωγικές λειτουργίες µπορεί να εκτελούνται µε παραγωγικό δυναµικό του ενός τύπου (π.χ. για διαδικασίες µαζικής παραγωγής υψηλής αυτοµατοποίησης) και άλλες µε δυναµικό του δεύτερου τύπου (π.χ. για διαδικασίες χαµηλής αυτοµατοποίησης, µικρού όγκου παραγωγής). Μπορεί επίσης ορισµένες να εκτελούνται σε περιοχές µε χαµηλό κόστος παραγωγής (π.χ. σε εργατικά ή σε ενεργειακό κόστος) αλλά µακριά από τη ζήτηση και άλλες σε περιοχές µε υψηλό κόστος παραγωγής αλλά κοντά στη ζήτηση. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 42
Παραγωγή βάσει παραγγελιών, απευθείας προώθηση στον πελάτη Το σύστηµα ικανοποιεί τη ζήτηση από την επικοινωνία µε τους πιθανούς πελάτες του µέσω τηλεφώνου ή του Internet. Παρουσιάζονται στον πελάτη προϊόντα που η επιχείρηση µπορεί να κατασκευάσει και η τιµή διάθεσής τους. Ο πελάτης προσδιορίζει τις προτιµήσεις του σχετικά µε τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που επιθυµεί να προµηθευτεί Η επιχείρηση κατασκευάζει και αποστέλλει το προϊόν στον πελάτη, τον οποίο και χρεώνει. Επιχειρήσεις που χρησιµοποιούν αυτή την εφοδιαστική στρατηγική συνήθως αναπτύσσουν συνεργασίες τύπου «just-in-time» ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθούν χωρίς καθυστέρηση στις παραγγελίες. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 43
Πραγµατικά δικαιώµατα Μια επιχείρηση µπορεί να επιλέγει από µεγαλύτερο κατάλογο προµηθευτών, κατανέµοντας την (αυξανόµενη) αβεβαιότητα / κίνδυνο / ρίσκο και µειώνοντας τους κινδύνους σχετικά µε τις προµήθειες (έγκαιρη παράδοση, στις αναγκαίες ποσότητες, στην απαιτούµενη ποιότητα). Η νέα αυτή εφοδιαστική στρατηγική στηρίζεται στις αυξηµένες δυνατότητες πληροφόρησης και επικοινωνίας που οφείλονται στις νέες αντίστοιχες τεχνολογίες. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 44
Ανάθεση λειτουργιών εφοδιαστικής αλυσίδας σε τρίτους (Third Party Logistics, 3PL) Με τον όρο «εφοδιαστική τρίτων» ορίζεται η ανάληψη από τρίτους (εξειδικευµένες εταιρείες, οι αποκαλούµενες «εταιρίες 3PL»), εκτός επιχείρησης, εφοδιαστικών υπηρεσιών που παραδοσιακά εκτελούνταν εντός της επιχείρησης. Bασική αιτία ανάπτυξης της «εφοδιαστικής τρίτων» είναι η µετακίνηση των κέντρων παραγωγής σε χώρες χαµηλού εργατικού κόστους και η ανάγκη για άµεση πρόσβαση στους προµηθευτές και καταναλωτές. Η ίδρυση υποκαταστηµάτων και κέντρων παραγωγής, αποθήκευσης και διανοµής εγχώρια ή στην αλλοδαπή µπορεί να είναι πολύ δαπανηρή ή και απαγορευτική λύση. Η ανάπτυξη συµφωνιών συνεργασίας µεταξύ µια επιχείρησης και µιας εταιρίας 3PL είναι συχνά η οικονοµικότερη ή και η µόνη δυνατή λύση για την κάλυψη αυτών των υπηρεσιών. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 45
Υπηρεσίες εταιρειών 3PL Παραλαβή προµηθειών υλικών και εξαρτηµάτων και µεταφορά τους στο σύστηµα παραγωγής Συσκευασία, εκφόρτωση, αποσυσκευασία, ανασυσκευασία και επαναφόρτωση Αποθήκευση και φυσική διανοµή των προϊόντων Επικόλληση µηχανογραφηµένης ετικέτας ιαχείριση αποθεµάτων ιατήρηση προϊόντων υπό ψύξη (συντήρηση, κατάψυξη) ιενέργεια απογραφών Παραγγελιοληψία και διεκπεραίωση παραγγελίας Έκδοση εγγράφων (δελτία αποστολής, τιµολόγια κ.α.) ιαχείριση επιστροφών Εκτελωνισµοί Ασφαλιστική κάλυψη Παροχή υπηρεσιών πληροφορικής (συστήµατα ηλεκτρονικής ανταλλαγής πληροφοριών, EDI). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 46
Εταιρείες 4PL Εταιρείες που αναλαµβάνουν την παροχή ολοκληρωµένων υπηρεσιών διοίκησης και υλοποίησης όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας, διαθέτοντας την τεχνογνωσία και την υποδοµή για να υλοποιήσουν την εφοδιαστική αλυσίδα συµπιέζοντας το κόστος και βελτιώνοντας το επίπεδο εξυπηρέτησης πελατών. Χρησιµοποιούν είτε δικές τους υποδοµές εφοδιασµού και πληροφορικής, είτε τις υποδοµές τρίτων (π.χ. εταιριών 3PL, λογισµικού, µεταφορών). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 47
Η πληροφορική στη διοίκηση εφοδιαστικής αλυσίδας Ηλεκτρονικό εµπόριο (απλοποίηση - ελάττωση κόστους αύξηση αποτελεσµατικότητας: Επιχειρησιακές συναλλαγές, όπου οι συντελεστές τους επικοινωνούν/αλληλεπιδρούν µε ηλεκτρονικά µέσα, µε χρήση πληροφοριακών συστηµάτων ή δικτύων Η/Υ, χωρίς τη φυσική παρουσία και µεσολάβηση ανθρώπων ή υλικών µέσων. Κατηγορίες εφαρµογών: Οι ηλεκτρονικές αγορές, όπου παρέχεται η δυνατότητα αναζήτησης και προµήθειας προϊόντων ή υπηρεσιών (π.χ. ιστοσελίδες για την κράτηση θέσεων σε αεροπορικές εταιρίες) Τα συστήµατα ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδοµένων (EDI), που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να εκτελούν συναλλαγές (π.χ. τράπεζες) Το εµπόριο µέσω internet, που επιτρέπει στην επιχείρηση να διαφηµίζει και να προωθεί τα προϊόντα της. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 48
Η πληροφορική στη διοίκηση εφοδιαστικής αλυσίδας (συνέχεια) Επιρροή: Σε όλες τις δραστηριότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας και γενικά τις επιχειρηµατικές δραστηριότητες Στις δραστηριότητες της δηµόσιας διοίκησης (και υποστηρικτικός ρόλος στις συναλλαγές των επιχειρήσεων µε αυτές). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 49
Η πληροφορική στη διοίκηση εφοδιαστικής αλυσίδας (συνέχεια) Εφαρµογές: Συστήµατα προγραµµατισµού απαιτήσεων διανοµής-αποθήκευσης (π.χ. DRPII) Ηλεκτρονική µεταφορά δεδοµένων (e-mail) Μεθοδολογίες Επιχειρησιακής Έρευνας (π.χ. Έµπειρα Συστήµατα) Τεχνητή Νοηµοσύνη, Συστήµατα παραγγελιοδοσίας µέσω Η/Υ µε στόχο την ικανοποιητική ανταπόκριση στην ζήτηση Συστήµατα διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων (ενοποίηση - αυτοµατοποίηση διαδικασιών - χρήση κοινών βάσεων δεδοµένων) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 50
Αξιολόγηση διοίκησης εφοδιαστικής αλυσίδας είκτες που αφορούν πόρους απάνες διανοµής, αποθήκευσης, εξυπηρέτησης πελατών Κόστος αποθεµάτων και παγίων είκτες που αφορούν εκροές Πωλήσεις, κέρδη, απόδοση επενδύσεων Χρόνος ικανοποίησης παραγγελιών, χρόνος παράδοσης, έγκαιρες παραδόσεις Αξιοπιστία, λάθη αποστολών, παράπονα πελατών είκτες που αφορούν ευελιξία Ικανότητα προσαρµογής στις µεταβολές της ζήτησης Ικανότητα γρήγορης ικανοποίησης επειγουσών παραγγελιών Ικανότητα προσαρµογής στις µεταβολές του µίγµατος ζήτησης Ικανότητα προσαρµογής σε ζήτηση νέων προϊόντων. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 51
Αντίστροφη Εφοδιαστική Αντικείμενο της Αντίστροφης Εφοδιαστικής (Reverse Logistics): ο σχεδιασμός, προγραμματισμός και έλεγχος του συνόλου των δραστηριοτήτων ανάκτησης (συλλογή, έλεγχος, ταξινόμηση, αποσυναρμολόγηση, μεταφορά, αποθήκευση, επανεπεξεργασία) χρήσιμων υλικών και εξαρτημάτων από προϊόντα που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί. Κριτήρια: Οικονομικά(κέρδος ανάκτησης και αξιοποίησης υλικών) Περιβαλλοντικά (εξοικονόμηση πρώτων υλών και ενέργειας, μείωση όγκου αποβλήτων) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 52
Ορισμοί 1. Αντίστροφη εφοδιαστική αλυσίδα είναι η αλυσίδα διαδικασιών που δημιουργείται με σκοπό την επιστροφή και την αξιοποίηση προϊόντων και συσκευασιών μετά τη χρήση τους. 2. Αντίστροφη εφοδιαστική είναι η διαδικασία ανάκτησης προϊόντων και υλικών συσκευασίας ώστε, πέρα από το οικονομικό όφελος της αξιοποίησης χρήσιμων υλικών και εξαρτημάτων, να αποφευχθεί η διάθεσή τους σε χωματερές ή η ανάλωση ενέργειας κατά τη διαδικασία της καύσης τους. 3. Είναι το επιστημονικό πεδίο που αφορά τον σχεδιασμό, προγραμματισμό και έλεγχο της αλυσίδας που ακολουθεί ένα προϊόν από τον καταναλωτή (μετά τη χρήση του) προς τον κατασκευαστή ή κάποια μονάδα ανάκτησης χρήσιμων υλικών και εξαρτημάτων με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον. Συνεπώς είναι φυσική επέκταση της Εφοδιαστικής. Η τελευταία στοχεύει στην χρήση των προϊόντων (θεώρηση «προς τα εμπρός»), ενώ η Αντίστροφη Εφοδιαστική στην επαναχρησιμοποίηση(θεώρηση«προς τα πίσω»). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 53
Ιδιομορφίες αντίστροφης εφοδιαστικής αλυσίδας Αβεβαιότητα για το χρόνο και την ποσότητα των επιστρεφόμενων προϊόντων Ανάγκη εξισορρόπησης των επιστροφών με τη ζήτηση Ανάγκη αποσυναρμολόγησης, επιθεώρησης και διαλογής των επιστρεφόμενων προϊόντων Αβεβαιότητα όσον αφορά την ποιότητα των υλικών που ανακτώνται Απαίτηση για οργάνωση ενός αντίστροφου εφοδιαστικού δικτύου (όχι κατ' ανάγκη ανεξάρτητου από το κανονικό δίκτυο διανομής των προϊόντων) Ποικίλες και διαφορετικές απαιτούμενες επεξεργασίες και αντίστοιχες δρομολογήσεις στην παραγωγή. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 54
Παράγοντες ανάπτυξης Αντίστροφης Εφοδιαστικής Κέρδος παραγωγών από την ανάκτηση χρήσιμων υλικών Επιχειρηματικές πρωτοβουλίες άλλων φορέων (όχι των παραγωγών) Αυξημένη περιβαλλοντική ευαισθησία καταναλωτών Κυβερνητικές πολιτικές περιβαλλοντικών κανονισμών / φόρων/ δασμών. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 55
Χαρακτηριστικά Αντίστροφης Εφοδιαστικής Κίνητρο της επαναχρησιμοποίησης Τύπος ανακτώμενου υλικού Μορφές επαναχρησιμοποίησης Εμπλεκόμενοι παράγοντες ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 56
Κίνητρο επαναχρησιμοποίησης Οικονομικό Οικολογικό Συνδυασμός των δύο Πιθανές επιπτώσεις στον χρήστη: Η υποχρέωση ανάκτησης (οικολογικό κίνητρο) μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικές ποσότητες επιστρεφόμενων προϊόντων Οι παραγωγοί που ασχολούνται με την ανακατασκευή (οικονομικό κίνητρο) έχουν συχνά δυσκολίες στο να εξασφαλίσουν επαρκείς ποσότητες χρησιμοποιημένων προϊόντων κατάλληλης ποιότητας. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 57
Τύπος ανακτώμενου υλικού Συσκευασίες Εξαρτήματα και μέρη συσκευών και μηχανών Καταναλωτικά προϊόντα Αναλώσιμα Τα υλικά αυτά διαφέρουν ως προς τον λόγο και τον χρόνο επιστροφής τους. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 58
Μορφές επαναχρησιμοποίησης (1) Ανακύκλωση: ανάκτηση υλικού χωρίς διατήρηση της ταυτότητας (αρχικής δομής και χαρακτηριστικών λειτουργίας) του προϊόντος. Σκοπός της είναι η επαναχρησιμοποίηση υλικών που ανακτώνται από χρησιμοποιημένα προϊόντα για να παραχθούν νέα, όμοια ή διαφορετικά με τα αρχικά. Διάλυση ή κανιβαλισμός: αποσυναρμολόγηση του χρησιμοποιημένου προϊόντος, έλεγχος των εξαρτημάτων/μερών του και διαλογή εκείνων που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν. Σκοπός της είναι η ανάκτηση κάποιων από τα μέρη/εξαρτήματα ενός χρησιμοποιημένου προϊόντος και η επαναχρησιμοποίηση τους σε περιπτώσεις επισκευής, αναβάθμισης ή ανακατασκευής. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 59
Μορφές επαναχρησιμοποίησης (2) Επισκευή: Σκοπός είναι η επαναφορά ενός προϊόντος που έχει υποστεί βλάβη σε κατάσταση λειτουργίας. Η ποιότητα τους είναι γενικά χαμηλότερη από την ποιότητα των καινούριων, ενώ η επισκευή μπορεί να περιλαμβάνει αποκατάσταση/αντικατάσταση σπασμένων εξαρτημάτων. Αναβάθμιση: Σκοπός είναι η επέκταση της διάρκειας ζωής ενός χρησιμοποιημένου προϊόντος (η οποία όμως είναι γενικά μικρότερη από τη διάρκεια ζωής ενός καινούριου) και η επίτευξη καλύτερης ποιότητας από την υφιστάμενη(χαμηλότερη όμως από εκείνη ενός καινούριου). Ανακατασκευή: Σκοπός είναι η επαναφορά ενός προϊόντος στην αρχική του κατάσταση, διατηρώντας την ταυτότητα του, μέσω κατάλληλων επεμβάσεων (αποσυναρμολόγηση, έλεγχος, αντικατάσταση). Άμεση επαναχρησιμοποίηση: Σκοπός είναι η επαναχρησιμοποίηση του προϊόντος χωρίς επισκευή, μετά από κάποιου είδους επεξεργασία (πλύσιμο, αποστείρωση, κτλ). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 60
Μορφές επαναχρησιμοποίησης (3) Διαφορές μορφές επαναχρησιμοποίησης ως προς: Τον προγραμματισμό των παραγωγικών διαδικασιών Τον συντονισμό των σχετικών διαδικασιών Την ειδικότητα/εμπειρία του εμπλεκόμενου προσωπικού ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 61
Παράδειγμα: ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 62
Εμπλεκόμενοι παράγοντες Διάκριση μεταξύ: Αρχικού παραγωγού, που ανακτά ο ίδιος (ή άλλος φορέας για λογαριασμό του) το χρησιμοποιημένο προϊόν. Η αντίστροφη εφοδιαστική αλυσίδα συνδυάζεται με την κανονική εφοδιαστική αλυσίδα. Οι δραστηριότητες αφορούν την άμεση επαναχρησιμοποίηση ή την επανακατασκευή. Ενός ή περισσοτέρων ανεξάρτητων φορέων που παίρνουν μέρος σε κάποια φάση της διαδικασίας ανάκτησης του προϊόντος. Συνήθως αφορά ανακύκλωση υλικών. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 63
Λειτουργίες Αντίστροφης Εφοδιαστικής Η εφαρμογή της αντίστροφης εφοδιαστικής αναφέρεται στις παρακάτω λειτουργίες: Συλλογή Έλεγχος Διαλογή Αποθήκευση Μεταφορά Μείωση όγκου, τεμαχισμός, συμπύκνωση Επικοινωνία με τους αγοραστές ή τους προμηθευτές Επεξεργασία Ανακατασκευή ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 64
Δίκτυα/ομάδες λειτουργιών Αντίστροφης Εφοδιαστικής ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΔΙΑΝΟΜΗ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 65
Αντίστροφη διανομή (1) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 66
Αντίστροφη διανομή (2) Το δίκτυο αντίστροφης διανομής μπορεί: Να ενταχθεί στο κανονικό δίκτυο διανομής Να αποτελέσει ξεχωριστό δίκτυο Να συνδυαστεί με το κανονικό δίκτυο Βασικό πρόβλημα: Η αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις ροές. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 67
Αντίστροφη διανομή (3) Απαιτούνται αποφάσεις για: τους παράγοντες που εμπλέκονται στο δίκτυο (είτε ανήκουν στο κανονικό δίκτυο είτε είναι εξειδικευμένες επιχειρήσεις, με τη διάκριση αυτή να περιορίζει την ολοκλήρωση των δύο δικτύων) τις λειτουργίες του αντίστροφου δικτύου και το χώρο που θα γίνεται ο έλεγχος και η ταξινόμηση τη σχέση μεταξύ κανονικού και αντίστροφου δικτύου διανομής ανάλογα με τη μορφή επαναχρησιμοποίησης(στις περιπτώσεις της ανακύκλωσης και της διάλυσης το δίκτυο είναι συνήθως ανοικτό, στις άλλες περιπτώσεις είναι συνήθως κλειστό). ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 68
Έλεγχος αποθεμάτων (1) ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 69
Έλεγχος αποθεμάτων (2) Μορφές ελέγχου αποθεμάτων: Ανακύκλωση: Έλεγχος εισροών Επιστροφή(στον παραγωγό): Εναλλακτική εισροή Πρόβλημα: Εξασφάλιση αποδεκτού επιπέδου εξυπηρέτησης/ελαχιστοποίηση κόστους αποθεμάτων με μεταβλητές το επίπεδο παραγωγής νέων προϊόντων και τις ποσότητες των επιστροφών (με στοχαστική ποσότητα, ποιότητα και χρόνο επιστροφής). Η αβεβαιότητα αντισταθμίζει ως ένα βαθμό το πλεονέκτημα από την εκμετάλλευση των επναχρησιμοποιούμενων προϊόντων. ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 70
Προγραμματισμός Παραγωγής Κυριότερο πρόβλημα: ανακατασκευή ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ 71