Περιεχομενα Πρόλογος...10 Εισαγωγή...14 Μάθημα 1 Τι είναι ο Διαλογισμός; Εισαγωγή στην πρακτική εφαρμογή του διαλογισμού...21 Μάθημα 2 Ποιος είμαι; Ανακάλυψη εκ νέου της αληθινής ταυτότητας και φύσης του εαυτού...43 Μάθημα 3 Ενίσχυση της Συνειδητότητας της Ψυχής Η πρακτική εφαρμογή του διαλογισμού...65 Μάθημα 4 Όψεις της Συνειδητότητας Η διαμόρφωση της προσωπικότητας και η κατανόηση της σχέσης νου, διάνοιας και σαμσκάρα...93 Μάθημα 5 Η Επιστροφή στο Σπίτι Κατανόηση και εξερεύνηση των διαφόρων επιπέδων συνειδητότητας...117
Μάθημα 6 Η Επανένωση με την Πηγή Αποκατάσταση και καλλιέργεια της σιωπηλής σχέσης αγάπης με τον Θεό...149 Μάθημα 7 Οι Νόμοι και η Φιλοσοφία του Κάρμα Κατανόηση των φυσικών νόμων που διέπουν το νοητικό και φυσικό σύμπαν της δράσης...173 Μάθημα 8 Η Παγκόσμια Θεατρική Παράσταση Κατανόηση της ιστορίας και της γεωγραφίας του χρόνου...205 Μάθημα 9 Το Δέντρο της Ζωής Πνευματική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο εξελίχθηκε ο χορός της ζωής επάνω στη Γη...231 Μάθημα 10 Και το επόμενο βήμα; Ένας Πνευματικός Τρόπος Ζωής Πηγή του Προγράμματος Διαλογισμού Ράτζα Γιόγκα και τρόποι για να υποστηρίξετε το διαλογισμό και την πνευματική σας ανάπτυξη με τον σωστό τρόπο ζωής...253 Σημειώσεις...274
10 Πρόλογος Εισαγωγικό Πρόγραμμα Διαλογισμού Καλώς ήρθατε στο Εισαγωγικό Πρόγραμμα Διαλογισμού Ράτζα Γιόγκα. Στόχος αυτού του βιβλίου είναι να σας μυήσει στην τέχνη και την πρακτική του διαλογισμού, θέτοντας παράλληλα τις βάσεις για μια περαιτέρω πνευματική εξέλιξη. Η συγκεκριμένη μέθοδος διαλογισμού και πνευματικής ανάπτυξης αποτελεί πυρήνα της διδασκαλίας του Παγκόσμιου Πνευματικού Πανεπιστημίου Βράχμα Κουμάρις εδώ και περισσότερο από εξήντα χρόνια, και σήμερα εφαρμόζεται καθημερινά από 450 χιλιάδες ανθρώπους σε ογδόντα έξι χώρες. Ο διαλογισμός δεν είναι τόσο δραστηριότητα όσο εμπειρία Δεν είναι τόσο επίτευγμα όσο διαδικασία Δεν είναι τόσο η άφιξη σε έναν προορισμό όσο ένα διαρκές εσωτερικό ταξίδι Αφιερώστε στον εαυτό σας όσο χρόνο χρειάζεται, αντιμετωπίστε τις δυσκολίες με υπομονή και μην ξεχνάτε ότι θα πρέπει να είστε πάντα προετοιμασμένοι να επιστρέψετε στα πρώτα μαθήματα που αναφέρονται στην πραγματική ταυτότητα του Εαυτού, η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο των πάντων.
11 Το Παγκόσμιο Πνευματικό Πανεπιστήμιο Βράχμα Κουμάρις Το Παγκόσμιο Πνευματικό Πανεπιστήμιο Βράχμα Κουμάρις είναι διεθνής εκπαιδευτικός οργανισμός, ο οποίος διαθέτει πάνω από 5.000 κέντρα σε περισσότερες από ογδόντα χώρες. Το πανεπιστήμιο προσφέρει ευρύ φάσμα μαθημάτων και σεμιναρίων, που έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αναπτύξουν πλήρως το πνευματικό και νοητικό δυναμικό τους. Εδώ και περισσότερο από εξήντα χρόνια, το συγκεκριμένο πρόγραμμα Διαλογισμού Ράτζα Γιόγκα αποτελεί κύριο μάθημα και πυρήνα της διδασκαλίας του πανεπιστημίου. Οι πνευματικές επιγνώσεις και ιδέες αυτού του προγράμματος διατυπώθηκαν από τον ιδρυτή του πανεπιστημίου, τον Βράχμα Μπάμπα, μεταξύ 1937 και 1969. Ο Βράχμα Μπά μπα αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην υπηρεσία των άλλων. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου, καθώς ο ίδιος δεν ήθελε να αυτοαποκαλείται γκουρού, θεωρείτο όργανο που εξέφραζε με λόγια και πράξεις τις θεμελιώδεις παγκόσμιες αλήθειες, οι οποίες υπερβαίνουν και, ταυτόχρονα, ενοποιούν όλες τις θρησκευτικές και ηθικές φιλοσοφίες. Το σημαντικότερο, ίσως, κληροδότημά του ήταν η διδαχή του τρόπου με τον οποίο μπορούμε να εφαρμόσουμε και να ενσωματώσουμε αυτές τις αλήθειες στις σύγχρονες συνθήκες ζωής, βελτιώνοντας έτσι αισθητά τις ανθρώπινες σχέσεις. Το πανεπιστήμιο έχει ως στόχο την υπηρεσία της παγκόσμιας κοινότητας και δεν χρεώνει αντίτιμο για τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει ή για τις εκδηλώσεις που διοργανώνει. Χρηματοδοτείται από εθελοντικές εισφορές.
12 Πώς να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο Κάθε μάθημα περιλαμβάνει συγκεκριμένες διδασκαλίες του Συστήματος Διαλογισμού Ράτζα Γιόγκα, με συμπληρωματικές πρακτικές ασκήσεις διαλογισμού, οι οποίες θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε καλύτερα τη μέθοδο και τις θεμελιώδεις αρχές της. Σας συμβουλεύουμε να μελετάτε αργά και προσεκτικά κάθε μάθημα, ώστε να αφομοιώνετε τις πληροφορίες, να αφιερώνετε τον απαραίτητο χρόνο στις ασκήσεις και να αρχίσετε να βιώνετε τη θετική επίδρασή τους στη ζωή σας. Στο τέλος κάθε μαθήματος υπάρχει ένα ημερολόγι ο με ασκήσεις που βοηθούν στη βαθύτερη κατανόηση των διδασκαλιών μέσα από μια διαδικασία προσωπικού στοχασμού και καταγραφής της προόδου σας. Οι παρακάτω υποδείξεις θα σας βοηθήσουν στη μελέτη σας: Σας συμβουλεύουμε να διαβάσετε αυτό το βιβλίο με διαφορετικό τρόπο, και όχι με τον τρόπο που διαβάζετε άλλα βιβλία. Σας συνιστούμε να μη βιάζεστε και να προσπαθείτε να μελετάτε τις πληροφορίες που διαβάζετε. Αρχικά, μπορεί να θέλετε να διατρέξετε κάποιο μάθημα για να κατανοήσετε την κεντρική ιδέα της διδασκαλίας του. Στη συνέχεια, ωστόσο, θα πρέπει να το μελετήσετε από την αρχή, βήμα προς βήμα, εκτελώντας προσεκτικά τις ασκήσεις. Έπειτα, όταν θα νιώσετε έτοιμοι, φροντίστε να θέσετε σε εφαρμογή όλα όσα μάθατε. Κάθε κεφάλαιο απαιτεί σχολαστική μελέτη και εξάσκηση στις ασκήσεις διαλογισμού, προκειμένου να εμπεδωθεί και να αφομοιωθεί. Σας συμβουλεύουμε να διαβάζετε ένα μάθημα κάθε εβδομάδα. Στη διάρκεια της εβδομάδας αυτής, το μάθημα θα πρέπει να μελετάται καθημερινά. Όταν βρίσκετε λίγο ελεύθερο χρόνο μέσα στην ημέρα, εστιάστε και στοχαστείτε πάνω σε ένα-δύο σημεία του μαθήματος που μελετάτε την εκάστοτε εβδομάδα. Αφιερώστε χρόνο στην εφαρμογή των τεχνικών διαλογισμού, τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα (αν είναι δυνατόν νωρίς το πρωί και προτού κοιμηθείτε το βράδυ).
13 Στο τέλος κάθε μαθήματος, θα βρίσκετε: Μια υποενότητα με Συχνές Ερωτήσεις και απαντήσεις που μπορεί να καλύπτουν κάποιες από τις απορίες σας. Ένα ημερολόγιο με ασκήσεις που θα σας βοηθήσουν να κατανοήσετε καλύτερα και βαθύτερα το εκάστοτε μάθημα. Μια προσωπική εμπειρία κάποιου ανθρώπου που ωφελήθηκε από το Διαλογισμό Ράτζα Γιόγκα. Έχετε απορίες; Αν αυτή είναι η πρώτη σας επαφή με το Διαλογισμό Ράτζα Γιόγκα και νιώθετε ότι χρειάζεστε βοήθεια, ένας έμπειρος διαλογιστής θα χαρεί να σας στείλει μια προσωπική απάντηση στις ερωτήσεις σας. Έτσι, θα έχετε την ευκαιρία να κατανοήσετε κάθε πτυχή, τόσο της θεωρίας όσο και των πρακτικών μεθόδων που συνιστούν αυτό το πρόγραμμα. Παρακαλείστε να στείλετε το ηλεκτρονικό σας μήνυμα στη διεύθυνση meditation@bkpublications.com, αναφέροντας την ερώτησή σας, τη χώρα σας και τη μητρική σας γλώσσα.
14 Εισαγωγή Γιατί να Επιλέξετε το Διαλογισμό Ράτζα Γιόγκα; Πώς Μπορείτε να Ωφεληθείτε από Αυτό το Πρόγραμμα Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο διαλογισμός αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο σχεδόν όλων των σημαντικών πνευματικών παραδόσεων και ατραπών γνώσης και σοφίας. Ο διαλογισμός υπήρξε ανέκαθεν ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να εξερευνήσουμε και να κατανοήσουμε το μυστήριο και την ομορφιά του πνεύματός μας, για να καλλιεργήσουμε τον πραγματικό εαυτό μας και να αντιληφθούμε το νόημα και το σκοπό της ζωής μας. Υπήρξε, επίσης, η πρώτη και σημαντικότερη γέφυρα για την αποκατάσταση της σχέσης μας με το Θείο. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να διαλογίζονται για διαφόρους λόγους. Πολλοί διαλογίζονται για να μπορέσουν να αποκτήσουν εσωτερική γαλήνη, άλλοι αντιλαμβάνονται το διαλογισμό ως μέρος της αναζήτησης της αλήθειας και της γνώσης, ενώ κάποιοι ελπίζουν ότι ο διαλογισμός θα τους βοηθήσει να ανακαλύψουν το Γκράαλ της ευτυχίας. Ο διαλογισμός μπορεί να ικανοποιήσει όλες αυτές τις επιθυμίες. Ωστόσο, είναι διαδεδομένη η εσφαλμένη αντίληψη ότι μπορούμε να μάθουμε να διαλογιζόμαστε παρακολουθώντας απλώς μια διάλεξη ή διαβάζοντας ένα βιβλίο. Παρόλο που είναι δυνατόν να κατανοήσουμε σε νοητικό επίπεδο τη διαδικασία και τα αποτελέσματα του διαλογισμού, δεν μπορούμε να βιώσουμε τα οφέλη του αν δεν αποκτήσουμε άμεση εμπειρία εφαρμόζοντας τις πρακτικές διαλογισμού σε καθημερινή βάση. Αυτό το πρόγραμμα διαλογισμού είναι δομημένο με τέτοιον τρόπο ώστε να διευκολύνει αυτή την εμπειρία. Γι αυτό σας συστήνουμε να αφιερώνετε τουλάχιστον μία εβδομάδα σε κάθε μάθημα, προτού προχωρήσετε στο επόμενο.
15
16 Τα Πνευματικά και Σωματικά Οφέλη του Διαλογισμού Ο διαλογισμός μάς βοηθά να έρθουμε σε επαφή με την άπειρη φύση του νου μας, πράγμα που καθίσταται δυνατόν μόνο όταν απελευθερωνόμαστε από τους ανεξέλεγκτους νοερούς διαλόγους μας. Κατά τη διαδικασία απελευθέρωσης του μυαλού μας από τον εσωτερικό θόρυβο, αρχίζουμε να κατανοούμε βαθύτερα τη σχέση ανάμεσα στον συνειδητό και τον ασυνείδητο νου μας. Ελέγχουμε ευκολότερα τα συναισθήματά μας, ενώ, παράλληλα, ενισχύεται η διαισθητική μας ικανότητα. Τα σημαντικότερα οφέλη είναι η επίτευξη ενός αυξανόμενου αισθήματος πληρότητας και ικανοποίησης, καθώς και ενός ανώτερου επιπέδου συγκέντρωσης, δημιουργικότητας και επικοινωνίας. Αυτά τα στοιχεία, με τη σειρά τους, αποτελούν θεμέλια, τόσο της προσωπικής ευημερίας μας όσο και των αρμονικών μας σχέσεων με τους άλλους. Ένα θέμα που επανεμφανίζεται συχνά στη διάρκεια αυτού του προγράμματος είναι ο σημαντικός ρόλος που παίζει η αναγνώριση της πραγματικής πνευματικής μας ταυτότητας, καθώς και η κατανόηση ότι διαθέτουμε μια έμφυτη γαλήνη και αισιοδοξία, ανεξάρτητα από τα συναισθήματα που μπορεί να βιώνουμε σήμερα. Ο θυμός, ο φόβος και η θλίψη είναι αφύσικα συναισθήματα, τα οποία μαθαίνουμε να βιώνουμε στη διάρκεια της ζωής μας. Ο διαλογισμός μάς βοηθά να εντοπίσουμε τις ρίζες όλων των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων, να «σβήσουμε» τις γνώσεις που σχετίζονται με τις αιτίες τους, να θεραπεύσουμε αυτές τις αιτίες και να ανακαλύψουμε ξανά την εσωτερική μας γαλήνη, ώστε να μπορούμε να βιώνουμε τα αισθήματα της πληρότητας και της ικανοποίησης σε όλες τις καταστάσεις. Καθώς περιβαλλόμαστε από έναν εξαιρετικά φορτισμένο και διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, δυσκολευόμαστε να αφιερώσουμε την προ σοχή μας σε οτιδήποτε για αρκετή ώρα. Το στρες και η κόπωση ταλανί ζουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Ο διαλογισμός αποτελεί μια ήπια επανεκπαίδευση του νου μας στην τέχνη της συγκέντρωσης και μας δίνει την ευκαιρία να κοιτάξουμε βαθύτερα στα ήρεμα νερά της συνειδητότητάς μας, παραμένοντας παράλληλα συγκεντρωμένοι στην εκάστοτε εξωτερική
δραστηριότητά μας. Η δημιουργική μας ικανότητα ξεκινά από τον καμβά του ίδιου μας του νου. Σε αυτό τον καμβά ζωγραφίζουμε το υπέροχο πανόραμα της ζωής μας. Ο διαλογισμός μάς βοηθά να απομακρυνθούμε από τον καμβά και να επιλέξουμε συνειδητά τι θέλουμε να γίνουμε, να κάνουμε και να επιτύχουμε. Οποιοιδήποτε περιορισμοί της δημιουργικής μας ικανότητας έχουν επιβληθεί στον εαυτό μας από εμάς τους ίδιους. Ο διαλογισμός μπορεί να γκρεμίσει αυτά τα φράγματα και τα εμπόδια που έχουμε χτίσει μέσα μας, ώστε να επιτρέψει στο δυναμικό μας να αναπτυχθεί. Τα οφέλη και τα αποτελέσματα της πρακτικής εφαρμογής του διαλογισμού καθίστανται τελικά εμφανή στις διαπροσωπικές σχέσεις μας. Καθώς η εσωτερική γαλήνη και η θετική στάση μας αποκαθίστανται με την τακτική εξάσκηση, ο διαλογισμός μάς βοηθά να διαμορφώνουμε την ενέργεια που μοιραζόμαστε με τους άλλους. Σταδιακά, γίνεται ολοένα και ευκολότερο να επιλύουμε τις συγκρούσεις, να παραμένουμε ανοιχτοί, να επικοινωνούμε ειλικρινά με τους άλλους και, τελικά, να βοηθάμε τους άλλους χάρη στην ποιότητα της συντροφιάς που μπορούμε να τους προσφέρουμε. Η συστηματική εφαρμογή των τεχνικών διαλογισμού επιφέρει, επίσης, πολλά σωματικά οφέλη. Τυγχάνει πλέον αποδεδειγμένο και ευρέως αποδεκτό ότι ο διαλογισμός ηρεμεί και χαλαρώνει βαθιά το νευρικό σύστημα, εξισορροπώντας τις σωματικές ενέργειες, επιτρέποντας στο σώμα να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά και, παράλληλα, βελτιώνοντας την ικανότητα αυτοΐασης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της αρτηριακής πίεσης, αύξηση της ζωτικότητας, βελτίωση των συνθηκών ύπνου και της ικανότητας ελέγχου του πόνου. 17
18 Μ Α Θ Η Μ Α Ε Ν Α Τ ι ε ί ν α ι ο Δ ι α λ ο γ ι σ μ ό ς ;
19 Τα Πνευματικά Οφέλη Ο διαλογισμός βελτιώνει την επίγνωση, τόσο του νου όσο και του σώματός μας. Έτσι, μαθαίνουμε να ακούμε τα μηνύματά τους, ενώ γίνεται ολοένα και ευκολότερο να αναγνωρίζουμε και να ικανοποιούμε τις ανάγκες τους. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία αυτού του προγράμματος είναι η κατανόηση της πραγματικής φύσης του πνεύματος και, ταυτόχρονα, η άμεση πνευματική εμπειρία που προσφέρει. Σε αυτό το πλαίσιο, η πνευματικότητα δεν θα πρέπει να συγχέεται με τις θρησκευτικές πεποιθήσεις. Θεμελιώδης σκοπός της πνευματικής γνώσης, στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, είναι να σας βοηθήσει να δείτε και να κατανοήσετε τον εαυτό σας όπως ακριβώς είναι, ένα πνευματικό ον, και να ανακαλύψετε ξανά τις έμφυτες πνευματικές αρετές σας τη γαλήνη, την αγάπη, την ευτυχία και τη δύναμη όχι ως ιδέες, σε νοητικό επίπεδο, αλλά ως πραγματικές εμπειρίες, σε πρακτικό επίπεδο. Η ονομασία Ράτζα Γιόγκα έχει δύο σημασίες: α) «Βασιλική Γιόγκα, η γιόγκα μέσω της οποίας γίνομαι βασιλιάς, κυρίαρχος του εαυτού μου β) «Υπέρτατη Ένωση» ή «Ένωση με το Υπέρτατο». Αυτή η δεύτερη όψη της Ράτζα Γιόγκα αφορά την εκ νέου ανακάλυψη και ανάπτυξη μιας προσωπικής σχέσης με το Υπέρτατο, την Πηγή της τελειότητας, τον Θεό. Αξίζει να τονίσουμε ότι η Ράτζα Γιόγκα δεν αποτελεί θρησκευτικό κανάλι, αλλά, περισσότερο, παγκόσμια προσέγγιση της πνευματικής αφύπνισης και ανάπτυξης. Δεν αποκλείει ούτε απορρίπτει οποιαδήποτε θρησκευτική πεποίθηση ή πρακτική. Για την ακρίβεια, χιλιάδες μαθητές που παρακολουθούν τα προγράμματα των Κέντρων Διαλογισμού Βράχμα Κουμάρις σε ολόκληρο τον κόσμο, διαπίστωσαν ότι, τόσο η κατανόηση όσο και η πρακτική εφαρμογή του Διαλογισμού Ράτζα Γιόγκα, ενίσχυσε με θετικό τρόπο την κατανόηση των θρησκευτικών πεποιθήσεων και πρακτικών τους. Είτε θέλετε να μάθετε πώς να χαλαρώνετε ή να ενισχύετε τη συγκέντρωση και τη δημιουργική σας ικανότητα, είτε επιθυμείτε να ξεκινήσετε μια βαθύτερη αναζήτηση με σκοπό την πνευματική φώτιση, αυτό το πρόγραμμα μπορεί να ικανοποιήσει κάθε σας ανάγκη.
21 Μάθημα Τι είναι ο Διαλογισμός; Εισαγωγή στην πρακτική εφαρμογή του διαλογισμού π ο λ λ ο ί ά ν θ ρ ω π ο ι θεωρούν ότι ο διαλογισμός απευθύνεται αποκλειστικά στους μοναχούς που ζουν στα βουνά της Ανατολής. Για άλλους, ο διαλογισμός πυροδοτεί μια αναδρομή στην ξέφρενη δεκαετία του 60, την εποχή της χίπικης «αγάπης και ειρήνης» που συνοδευόταν από μια ριψοκίνδυνη κουλτούρα με μότο «Τα πάντα επιτρέπονται». Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι η λέξη διαλογισμός (meditation) προέρχεται από τo λατινικό mederi, που σημαίνει «θεραπεύω». Ο διαλογισμός θα μπορούσε αναμφισβήτητα να θεωρηθεί θεραπευτική διαδικασία σε πνευματικό, νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο με αποδεδειγμένα οφέλη στη σωματική υγεία. Αν είμαστε αρκετά έξυπνοι ώστε να αναγνωρίσουμε τις αρνητικές σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματά μας (τα οποία, για πολλούς από εμάς, αποτελούν κυρίαρχες πλευρές της προσωπικότητάς μας) και αν παραδεχτούμε ότι το στρες δεν αποτελεί φυσιολογικό μέρος μιας ευτυχισμένης ζωής, τότε μπορούμε να δρέψουμε τους καρπούς που έχει να μας προσφέρει η συστηματική εφαρμογή του διαλογισμού και η ήπια θεραπευτική διαδικασία που αυτός ενεργοποιεί.
22 Μ Α Θ Η Μ Α Ε Ν Α Τ ι ε ί ν α ι ο Δ ι α λ ο γ ι σ μ ό ς ; Σύμφωνα με έναν από τους πιο απλούς ορισμούς του, ο διαλο γι σμός είναι «η σωστή χρήση του νου». Αρχικός στόχος του διαλογισμού δεν είναι να απαρνηθούμε τις σκέψεις μας, αλλά να αποκτήσουμε επίγνωση του νου μας, να κερδίσουμε τον έλεγχο της νοη τικής μας δραστηριότητας και να αρχίσουμε να παράγουμε ανώ τερες σκέψεις. Με τον καιρό και με την τακτική εξάσκηση, θα κα ταφέρουμε να επιβραδύνουμε το ρυθμό των σκέψεών μας και να επισκεπτόμαστε έναν εσωτερικό τόπο μέσα στην ίδια μας τη συνειδητότητα έναν τόπο όπου δεν υπάρχει συνειδητή σκέψη, πα ρά μόνο σιωπή. Ωστόσο, αρχικά, δεν χρειάζεται να είναι αυτός ο στόχος μας. Έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε με ταχείς ρυθμούς και, συχνά, να παράγουμε παράλογες σκέψεις. Αν προσπαθούσαμε να σταματήσουμε τις σκέψεις μας, θα ήταν σαν να πατούσαμε απότομα το φρένο ενός αυτοκινήτου που τρέχει με 130 χιλιόμετρα την ώρα. Πρέπει να είμαστε υπομονετικοί με τον εαυτό μας και να του δώσουμε όσο χώρο και χρόνο χρειάζεται για να μειώσει την ταχύτητά του και να βρει τον φυσικό εσωτερικό ρυθμό του. Σήμερα, υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις του διαλογισμού και πολ λές διαλογιστικές τεχνικές. Όλες οι φιλοσοφίες ή σχολές αναγνωρίζουν τη δύναμη και την επίδραση του νου, και πολλές μέθοδοι αποσκοπούν στον νοητικό έλεγχο. Οι περισσότερες από αυτές χρησιμοποιούν ασκήσεις συγκέντρωσης και προσήλωσης σε συγκεκριμένες ιδέες, αντικείμενα όπως λουλούδια και κεριά ή ακόμη και ήχους που ξεκινούν από μια σταθερή χροιά και καταλήγουν στη σιωπή. Άλλες τεχνικές στηρίζονται στην επανάληψη ενός μάντρα, το οποίο χρησιμεύει ως σημείο εστίασης του νου. Παρόλο που οι περισσότερες προσεγγίσεις συνιστούν την ακινησία του σώματος, ορισμένες τεχνικές στηρίζονται στον εν κινήσει διαλογισμό και στο συνειδητό περπάτημα. Στο διαλογισμό Ράτζα Γιόγκα δεν χρησιμοποιούνται εξωτερικά αντικείμενα, συγκεκριμένες σωματικές στάσεις ή μάντρα. Οι δύο βασικοί στόχοι του είναι να αποκαταστήσει
την άμεση εμπειρία και επίγνωση του εαυτού ως πνεύματος, καθώς και να αναδημιουργήσει τον αδιόρατο δεσμό μας με την πνευματική Πηγή. Μέσα από μια ήπια διαδικασία συνειδητοποίησης του εαυτού και επανασύνδεσης με το Απόλυτο, επέρχεται τελικά η φώτιση και η μεταμόρφωση του εαυτού. 1 Αν μπαίναμε στη διαδικασία να εξερευνήσουμε τα πραγματικά, βαθύτερα αίτια κάθε μορφής στρες, θα διαπιστώναμε ότι πίσω από τα διάφορα δυσάρεστα συναισθήματα κρύβονται οκνηρές και διαστρεβλωμένες σκέψεις. Στους περισσότερους αναπτυγμένους πολιτισμούς, κανείς δεν μας εξηγεί ότι ο καθένας μας είναι υπεύθυνος για τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Δεν διδασκόμαστε το μάθημα της εσωτερικής ευθύνης του εαυτού, το οποίο θα μας υπενθύμιζε ότι εμείς οι ίδιοι προκαλούμε το άγχος και το στρες στη ζωή μας, εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε και αντιδράμε στα ερεθίσματα του κόσμου και των άλλων. Απεναντίας, διδασκόμαστε ότι ευθύνονται οι άλλοι για τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Έτσι, προβάλλουμε το άγχος μας στους άλλους, με την ψευδαίσθηση ότι «εκείνοι» είναι υπεύθυνοι για τον πόνο μας. Κανείς δεν μας διδάσκει «πώς» να σκεφτόμαστε. Μας λένε μόνο «τι» να σκεφτόμαστε σε σχέση με τις προσλαμβάνουσες πληροφορίες, όχι όμως πώς να διαμορφώνουμε προσωπικές σκέψεις και προσωπικά συναισθήματα, ούτε πώς να αξιοποιούμε την εσωτερική σοφία και τις θεμελιώδεις αξίες που υπάρχουν στη συνείδηση κάθε ανθρώπινου πλάσματος. 2 Στον πυρήνα αυτού του προγράμματος, θα ανακαλύψετε την ευκαιρία να διδαχτείτε έναν ισχυρό και θετικό τρόπο σκέψης. Οι νέες σκέψεις σας θα συνδέονται με την αλήθεια, θα σας εξασφαλίζουν ευημερία και θα επηρεάζουν με τη θετική τους ενέργεια τους ανθρώπους που σας περιβάλλουν. Οι νέες σκέψεις σας θα σχετίζονται με το εκάστοτε πλαίσιο στο οποίο κινείστε, θα χρησιμοποιούν όλες τις ενέργειές σας με οικονομικό τρόπο και θα εξασφαλίζουν 23
24 Μ Α Θ Η Μ Α Ε Ν Α Τ ι ε ί ν α ι ο Δ ι α λ ο γ ι σ μ ό ς ; ότι τα αποτελέσματα κάθε αντίδρασής σας δεν θα προκαλούν αρνητικά συναισθήματα. Όταν κανείς δεν μας διδάσκει στα επίσημα εκπαιδευτικά μας συστήματα ότι οποιαδήποτε πνευματική ή ψυχική δυσφορία πηγάζει από το εσωτερικό της ίδιας μας της συνείδησης, είναι επόμενο να αδυνατούμε να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε αρνητική κατάσταση ύπαρξης είναι αφύσικη και μαρτυρά ότι η συνείδησή μας βρίσκεται σε «κακή φόρμα». Ο διαλογισμός μάς επιτρέπει να επαναφέρουμε τη συνείδησή μας στην πραγματική, φυσική και πρωταρχική της κατάσταση. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τη σταδιακή ενίσχυση της επίγνωσης του εαυτού, μέσα από την αφύπνιση και τη συνειδητοποίηση του πραγματικού εαυτού μας, μέσα από την εκ νέου ανακάλυψη των φυσικών εσωτερικών πηγών γαλήνης, δύναμης και αγάπης. Οι περισσότεροι από εμάς περνάμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας έχοντας στραμμένη την επίγνωσή μας στους πάντες και τα πάντα γύρω μας. Αυτό το γεγονός έχει ως αποτέλεσμα την απομύζηση της ενέργειάς μας, χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε. Ο διαλογισμός είναι η τέχνη ανάπτυξης της επίγνωσης του εαυτού. Μέσα από την καλλιέργεια της αυτεπίγνωσης, μπορούμε να χρησιμοποιούμε με
μεγαλύτερη επιδεξιότητα την ενέργειά μας πνευματική, ψυχική και σωματική έτσι ώστε να αυξάνουμε, αντί να εξαντλούμε, τους εσωτερικούς πόρους μας. Από πολλές απόψεις, ο διαλογισμός είναι απλώς η τέχνη της επίγνωσης του εαυτού. Ο διαλογισμός θα μπορούσε να θεωρηθεί, επίσης, ως μια εξερεύνηση της αλήθειας, που θα σας βοηθήσει να ανακαλύψετε ποιος και τι είστε πραγματικά. Κάτω από αυτό το πρίσμα, σκεφτείτε πως είστε επιστήμονας σε εργαστήριο. Το εργαστήριο είναι η ίδια σας η συνείδηση μόνο εσείς έχετε πρόσβαση σε αυτό το εργαστήριο και όλα σας τα πειράματα μπορούν να παραμείνουν άκρως απόρρητα, αν το επιθυμείτε! Αυτό το πρόγραμμα σας προσκαλεί να επισκεφθείτε το εργαστήριο της συνείδησής σας και να πειραματιστείτε για να ανακαλύψετε τι είναι αληθινό και τι δεν είναι αληθινό για εσάς. Θα πρέπει απλώς να είστε προσεκτικοί στο ακόλουθο σημείο: Αν η πρακτική εφαρμογή κάποιας διδασκαλίας ή τεχνικής μοιάζει να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, μην οδηγηθείτε σε βιαστικές κρίσεις, ώστε να μην κάψετε τα χλωρά μαζί με τα ξερά! Η εξάσκηση, η επιμονή και η υπομονή ήταν απαραίτητες ιδιότητες όταν μαθαίναμε να κάνουμε ποδήλατο. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της εσωτερικής άσκησης, που τελείται μέσω του διαλογισμού. Η εξάσκηση και η υπομονή οδηγούν στην κορυφή. Καθώς θα βελτιώνεστε στην εφαρμογή των τεχνι κών διαλογισμού, καθώς θα αποκτάτε μεγαλύτερη επίγνωση του εαυτού και θα ανα καλύπτετε την εσωτερική γαλήνη, θα αρχίσετε επίσης να παρακολουθείτε την εκτύλιξη μιας πραγματικής ιστορίας. Δεν πρόκειται για μυθοπλαστικό αφήγημα, αλλά, απεναντίας, για αληθινή ιστορί α, που διαφοροποιεί σημαντικά τη Ράτζα Γιόγκα από όλες τις άλλες προσεγγίσεις του διαλογισμού και της πνευματικής αφύπνισης. Αυτή ακριβώς η διήγηση εξυψώνει τη Ράτζα Γιόγκα πάνω από το πλήθος των συνηθισμένων μεθόδων πνευματικής χαλάρωσης και την καθιστά οδηγό κατάλληλο για την εξερεύνηση των βαθύτερων 25
26 Μ Α Θ Η Μ Α Ε Ν Α Τ ι ε ί ν α ι ο Δ ι α λ ο γ ι σ μ ό ς ; πνευματικών περιοχών. Ο συνδυασμός της ιστορίας που αποκαλύπτεται στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος και της εφαρμογής των τεχνικών διαλογισμού, ρίχνει φως στα διαχρονικά ερωτήματα σχετικά με το σκοπό, το νόημα και τη σημασία, τόσο της ατομικής όσο και της συλλογικής ζωής μας. Αυτή η ιστορία θα ξεκινήσει αργότερα. Πρώτα, είναι απαραίτητο να κατανοήσετε και να αφομοιώσετε τις θεμελιώδεις επιγνώσεις σχετικά με τον εαυτό και έπειτα να αρχίσετε να εξασκείστε στο διαλογισμό, ώστε να αποκτήσετε άμεση γνώση και κατανόηση του εαυτού. Καθώς θα αναζητάτε απαντήσεις στα θεμελιώδη ερωτήματα «Ποιος είμαι, πού είμαι, γιατί βρίσκομαι εδώ, από πού έρχομαι και πού πάω;», είναι πολύ πιθανό να αποκτήσετε πολλές νέες επιγνώσεις σχετικά με το προσωπικό σας πνευματικό ταξίδι. Ωστόσο, η εφαρμογή των τεχνικών διαλογισμού μάλλον θα γεννήσει περαι τέρω πνευματικά ερωτήματα. Αυτό είναι καλό σημάδι, γιατί, στην πραγματικότητα, σε όλα τα αληθινά πνευματικά θέματα, οι ερωτήσεις είναι συχνά πιο σημαντικές από τις απαντήσεις. Αν και όποτε προκύψουν ερωτήματα, αφιερώστε λίγο χρόνο στην αποσαφήνιση κάθε ερωτήματος και έπειτα αφήστε τη σκέψη να φύγει. Απελευθερώστε τη σκέψη. Ποτέ μην αγωνίζεστε να βρείτε απαντήσεις. Για την ακρίβεια, ποτέ μην αγωνίζεστε. Θα εκπλαγείτε όταν διαπιστώσετε πόσο γρήγορα το υποσυνείδητό σας θα σας προσφέρει την ενόραση και την καθοδήγηση που χρειάζεστε σε κάθε στάδιο. Όσα χρειάζεται να γνωρίζετε, τα γνωρίζετε ήδη, μόνο που δεν τα συνειδητοποιείτε. Ορισμένες φορές, όταν προσπαθείτε να λύσετε ένα σταυρόλεξο, μπορεί να βασανίζετε το μυαλό σας για αρκετή ώρα αναζητώντας τη σωστή απάντηση, ώσπου τελικά αποφασίζετε να προχωρήσετε στην επόμενη ερώτηση. Αργότερα μέσα στην ημέρα, ενώ ασχολείστε με κάποια άλλη δραστηριότητα, η λέξη που ψάχνατε ξεπηδά ξαφνικά στο νου σας. Δεν αναζητούσατε συνειδητά την απάντηση, αλλά ο νους σας συνέχιζε να διεξάγει την
έρευνά του σε ένα άλλο επίπεδο. Ο διαλογισμός ανοίγει το θησαυροφυλάκιο του υποσυνειδήτου σας και σας προσφέρει πρόσβαση στην ίδια σας την καρδιά, τον πυρήνα της συνείδησής σας όπου κρύβεται όλη η σοφία σας. Θα σας μιλήσει απευθείας, ίσως όχι στις καταλληλότερες στιγμές, πιθανώς όταν θα είστε περισσότερο συγκεντρωμένοι και ήρεμοι, ώστε να μπορέσετε να αναγνωρίσετε το κάλεσμά του. Μία από τις φωνές του λέγεται διαίσθηση. Η διαίσθησή μας λατρεύει το διαλογισμό. Όλοι γνωρίζουμε πλέον τον όρο «ψυχοσωματική επίδραση». Έχει αναγνωριστεί, άμεσα ή έμμεσα, ότι πολλές σωματικές παθήσεις έχουν τις ρίζες τους στη νοητική ασθένεια (αρνητική σκέψη). Στο στοιχειώδες επίπεδο εφαρμογής του, ο διαλογισμός είναι μέσο που εξασφαλίζει ότι ο νους μας θα δημιουργεί μόνο χαλαρές, ήρεμες, γαλήνιες και θετικές σκέψεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποφεύγουμε τις προκλήσεις της σύγχρονης ζωής, που δεν εμπνέουν πάντα ήρεμες και θετικές σκέψεις. Σημαίνει ότι μπορούμε να μάθουμε να εξαλείφουμε τις αρνητικές σκέψεις που μας προκαλούν αναστάτωση και να αποκαθιστούμε ένα θετικό εσωτερικό νοητικό περιβάλλον, ανεξάρτητα από εξωτερικά γεγονότα και συνθήκες. Με τη σειρά τους, αυτές οι συνθήκες δημιουργούν τη βάση για την ανάπτυξη του αυτοελέγχου, της αυτοεκτίμησης και του αυτοσεβασμού, που αποτελούν θεμέλια της αυτοπεποίθησης και του απαραίτητου δυναμισμού στις σχέσεις μας. Όπως είδαμε νωρίτερα, σκοπός του διαλογισμού δεν είναι να σταματήσουμε τις σκέψεις μας, πράγμα που θα ήταν αφύσικο σε αυτό το στάδιο, αλλά να αρχίσουμε να παράγουμε μια θετική ροή σωστών, θετικών σκέψεων, οι οποίες θα βασίζονται στην ορθή κατανόηση του εαυτού. Το πρώτο βήμα στην εκμάθηση του διαλογισμού είναι η χαλάρωση, τόσο του σώματος όσο και του νου, και η απελευθέρωσή τους από οποιουσδήποτε περισπασμούς. Όταν κάνουμε τη διάκριση μεταξύ νου και ύλης, σώματος και ψυχής, ανθρώπου και ύπαρξης, 27