ΣΥΓΓΡΑΦΗ: Παρουσίαση Αποτελεσμάτωνσυζήτηση των αποτελεσμάτων της έρευναςσυμπεράσματα-επαναληψιμότητα έρευνας Καμπάς Αντώνης Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης σε συνεργασία με το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος Ινστιτούτο Πληροφορικής και Επικοινωνιών με τίτλο: «Εξειδίκευση στις Τ.Π.Ε. και Ειδική Αγωγή Ψυχοπαιδαγωγική της ένταξης»
Τα αποτελέσματα μιας μελέτης αφορούν τις μετρήσεις που αναφέρθηκαν στη μέθοδο Δείγμα και διαδικασία Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 72 παιδιά (39 αγόρια και 33 κορίτσια) ηλικίας 4-6 ετών (Μ.Ο.=58,31 7,01) μαθητές-τριες Δημόσιων Νηπιαγωγείων. Από το αρχικό δείγμα των 86 ατόμων εξαιρέθηκαν εκείνα τα άτομα τα οποία στην έρευνα-πιλότο και στα τεστ αξιολόγησης γραφοκινητικών ικανοτήτων-δεξιοτήτων δεν ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν τη λαβή του «δυναμικού τρίποδα» (Rosenbloom & Horton, 1971; Ziviani, 1983) προκειμένου να πιάσουν το αντικείμενο γραφής.
Τεστ μέτρησης Α. Κινητικές ικανότητες 1. Αδρή ικανότητα στόχευσης με τα δυο άνω άκρα 2. Ικανότητα στόχευσης με το αριστερό- δεξί άνω άκρο 3. Ικανότητα συναρμογής σώματος 4. Δυναμική ισορροπία 5. Στατική ισορροπία στο αριστερό-δεξί κάτω άκρο 6. Ταχύτητα κίνησης σώματος-προσανατολισμός στο χώρο Β. Γραφοκινητικές ικανότητες 1. Λεπτή ικανότητα «ακρίβεια στη στόχευση» 2. Λεπτή ικανότητα «επιδεξιότητα καρπού-δακτύλων» 3. Λεπτή ικανότητα «συχνότητα κίνησης καρπού» 4. Λεπτή ικανότητα «σταθερότητα κίνησης» Γ. Πλευρικότητα Κυριαρχία προτίμησης άνω και κάτω άκρου 1. Ισορροπία στο ένα κάτω άκρο 2. Σουτ 3. Τεστ στόχευσης για παιδία (PTK) 4. «Τεστ-Ταχυδρόμος» 5. Τεστ μέτρησης συχνότητας κίνησης καρπού 6. Ρολλάρισμα μπάλας σε στόχο 7. Άκρο με το οποίο εκτελέστηκαν οι γραφοκινητικές δεξιότητες Κυριαρχία προτίμησης ματιού 1. «Ματιά μέσα από μια τρύπα στο χαρτί» 2. «Ματιά μέσα από τηλεσκόπιο» Δ. Γραφο-κινητικές δεξιότητες Οι 9 δεξιότητες του τεστ «αντιγραφή σχημάτωνσχεδίων» που αποτελεί μέρος της «δέσμης σχολικής ωριμότητας» των Lauster & Lauster (1987)
Αποτελέσματα Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις των χαρακτηριστικών του δείγματος ΦΥΛΟ ΗΛΙΚΙΑ (μήνες) Ν Πειραματική αγόρια 56,50 7,13 24 κορίτσια 55,77 6,30 13 Σύνολο 56,14 6,72 37 Ελέγχου αγόρια 62,07 7,22 15 κορίτσια 58,90 7,35 20 Σύνολο 60,49 7,29 35
Αποτελέσματα Μέσοι όροι και τυπικές αποκλίσεις στις μετρήσεις στόχευσης ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ/ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Μ.Ο. Τ.Α. Μ.Ο. Τ.Α. ΑΔΡΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ 1 η 5,4286 2,4045 4,3514 1,5495 ΑΔΡΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ 2 η 5,1714 1,9776 6,9459 1,5446 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ ΜΕ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ 1 η 2,8857 1,4302 2,7568 4,0784 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ ΜΕ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ 2 η 3,4286 1,2435 3,3243 1,2031 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ ΜΕ ΑΡΙΣΤ. ΧΕΡΙ 1 η 1,6000 1,5568 1,6757 1,1317 ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟΧΕΥΣΗΣ ΜΕ ΑΡΙΣΤ. ΧΕΡΙ 2 η 1,9143 1,2689 3,1081 1,1001
Αποτελέσματα 5,17 ΜΕΤΑ 6,95 5,42 ΟΜΑΔΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΠΡΙΝ 4,35 0 2 4 6 8 Διάγραμμα. 1. Επίδραση της εκπαίδευσης στη μεταβολή της επίδοσης στη στόχευση με τα δυο χέρια
Αποτελέσματα
Αποτελέσματα
Αποτελέσματα
Αποτελέσματα Αλληλεπίδραση του παράγοντα εκπαίδευση με τον παράγοντα ομάδα και κύρια επίδραση της εκπαίδευσης στη μεταβολή της επίδοσης στόχευσης με τα δυο χέρια ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΩΝ ΒΑΘΜΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΜΕΣΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑ ΤΙΜΗ F ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΗΜΑΝΤ. Εντός κελιών Εκπαίδευση Ομάδα/Εκπαίδευση 76,80 49,14 73,14 70 1 1 1,10 49,14 73,14 44,78 66,66 0,000 0,000
Αποτελέσματα Τεστ Scheffe για την επίδραση της εκπαίδευσης στη μεταβολή της επίδοσης των δυο ομάδων, στη στόχευση με δυο χέρια. **p<0.01 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΟΜΑΔΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΒΑΘΜΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΡΙΝ-ΜΕΤΑ 110,81** 1,024 k=2, df=70
ΣΥΖΗΤΗΣΗ Κινητικές ικανότητες Αδρή ικανότητα στόχευσης με τα δυο άνω άκρα Η αδρή ικανότητα στόχευσης με τα δυο άνω άκρα παρουσίασε σημαντική βελτίωση στην πειραματική ομάδα, σε αντίθεση με την ομάδα ελέγχου (πίνακας 16). Κατά συνέπεια το παιχνίδι έπαιξε καθοριστικό ρόλο για τη βελτίωση της αδρής ικανότητας στόχευσης με τα δυο άνω άκρα. Το εύρημα αυτό συμφωνεί με τα αποτελέσματα της μελέτης των Thomas, Chissom, Stewart και Shelley (1975), οι οποίοι βρήκαν ότι η στόχευση ήταν μια από τις ικανότητες που βελτιώθηκε μετά από παιγνιώδη εξάσκηση διάρκειας 5 μηνών με καθημερινή συχνότητα διεξαγωγής και διάρκεια 30 λεπτά σε κάθε προπονητική μονάδα. Στην παρούσα μελέτη η βελτίωση της αδρής ικανότητας στόχευσης ήταν αποτέλεσμα παιγνιώδους εξάσκησης μικρότερης διάρκειας, καθώς το πρόγραμμα εξάσκησης της πειραματικής ομάδας είχε διάρκεια 11 εβδομάδες, συχνότητα 2 φορές την εβδομάδα και διάρκεια σε κάθε προπονητική μονάδα 45 λεπτά. Η σημαντική βελτίωση που βρέθηκε παρά την μικρότερη διάρκεια του προγράμματος εξάσκησης οφείλεται στο ότι τα άτομα της πειραματικής ομάδας δεν είχαν προηγούμενη εμπειρία και για το λόγο αυτό τα περιθώρια βελτίωσής τους ήταν μεγαλύτερα (Henry, 1968).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παιγνιώδης εξάσκηση που εφαρμόστηκε στα παιδιά της πειραματικής ομάδας είχε σαν αποτέλεσμα τη βελτίωση των περισσοτέρων παραγόντων που αξιολογήθηκαν. Συγκεκριμένα η παιγνιώδης εξάσκηση είχε σαν αποτέλεσμα τη βελτίωση: 1. Των κινητικών ικανοτήτων της στόχευσης με δυο και με ένα άκρο, της συναρμοστικής ικανότητας, της δυναμικής και στατικής ισορροπίας, της ταχύτητας κίνησης σώματος και του προσανατολισμού στο χώρο. 2. Των γραφοκινητικών ικανοτήτων, της στόχευσης, της συχνότητας κίνησης και της σταθερότητας κίνησης. 3. Των γραφοκινητικών δεξιοτήτων αντιγραφής σχημάτων και σχεδίων εντός πλαισίου. Οι ικανότητες, στόχευση με το δεξί χέρι, επιδεξιότητα καρπού-δακτύλων, καθώς και οι κυριαρχίες προτίμησης, ματιού, χεριού, ποδιού αντίθετα δεν επηρεάστηκαν από την παιγνιώδη εξάσκηση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Κατά τη διάρκεια των πρώτων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου, το κυριώτερο εκπαιδευτικό πρόβλημα εντοπίζεται στη δυσκολία αρκετών παιδιών να ενεργοποιήσουν τις προαπαιτούμενες ικανότητες και δεξιότητες για την εκμάθηση της γραφής, της ανάγνωσης και των μαθηματικών, οι οποίες θα πρέπει να έχουν αποκτηθεί κατά την προσχολική ηλικία. Κοινό παρονομαστή αυτών των ικανοτήτων και δεξιοτήτων αποτελεί η αντιληπτικο-κινητική ανάπτυξη των παιδιών, εφόσον οι δεξιότητες και οι βασικές γνωστικές δομές, αποκτούνται σε πρώτη φάση, μόνο μέσω της κίνησης και της δράσης με το σώμα. Οι τομείς της αντιληπτικοκινητικής ανάπτυξης (αντίληψη του σώματος, του χώρου, της κατεύθυνσης, του χρόνου) αποτελούν κύριο παράγοντα για την εκμάθηση και εκτέλεση των προαπαιτούμενων δεξιοτήτων. Συνεπώς, ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων, προϋποθέτει την καλλιέργεια των αντιληπτικο-κινητικών παραγόντων που αναφέρθηκαν. Η βελτίωση της γραφοκινητικής ικανότητας και η εκμάθηση γραφοκινητικών δεξιοτήτων, είναι αναμφισβήτητα στόχοι που τίθενται στο Νηπιαγωγείο και αποτελούν σημαντικό μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η εναλλακτική μέθοδος προσέγγισης που προτάθηκε στα πλαίσια της παρούσας έρευνας και περιλαμβάνει παιγνιώδη εξάσκηση που βασίζεται στα προπονητικά περιεχόμενα των αθλημάτων ρακέτας για την προσχολική ηλικία, αποδείχθηκε ιδιαίτερα αποτελεσματική και έχει το πλεονέκτημα ότι τα παιδιά μαθαίνουν χωρίς να εξασκούνται σε καθιστική θέση, αλλά παίζοντας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ & ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Αναμφισβήτητα, υπάρχει ανάγκη εμπλουτισμού των εκπαιδευτικών περιεχομένων του παρόντος προγράμματος των Νηπιαγωγείων, με στοιχεία παιγνιώδους εξάσκησης και από άλλα αθλήματα, κάτι που πιθανόν να οδηγήσει σε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης. Επιπλέον η μελέτη της εφαρμογής και αποτελεσματικότητας εναλλακτικών προγραμμάτων εκπαίδευσης στην προσχολική αγωγή, πρέπει να επεκταθεί και στους άλλους παράγοντες που αφορούν τις προαπαιτούμενες ικανότητες και δεξιότητες για την εκμάθηση αναγνωστικών και μαθηματικών δεξιοτήτων στην πρώιμη σχολική ηλικία. Ακόμα, στόχο μελλοντικών ερευνητικών προσπαθειών, θα πρέπει να αποτελέσει η δημιουργία ενιαίων προγραμμάτων αντιληπτικο-κινητικής ανάπτυξης στην προσχολική ηλικία, με σκοπό την ανάπτυξη των προαπαιτούμενων ικανοτήτων και την απόκτηση των προαπαιτούμενων δεξιοτήτων για τη μάθηση και την αποφυγή της σχολικής αποτυχίας στο Δημοτικό Σχολείο. Ένας άλλος τομέας που πρέπει να διερευνηθεί είναι η αντιμετώπιση των μαθησιακών προβλημάτων που οφείλονται, είτε σε ελλιπή αντιληπτικο-κινητική ανάπτυξη, είτε σε διαταραχές αυτής. Στην κατεύθυνση αυτή θα συμβάλλουν μελέτες για την επανεκπαίδευση παιδιών σχολικής ηλικίας με κινητική αδεξιότητα, δυσκαλκουλία, δυσλεξία, δυσγραφία, υπερκινητικότητα και άλλες μορφές διαταραχών. Η πλέον σύγχρονη μέθοδος ανίχνευσης προβλημάτων στην παιδική ηλικία, τα οποία οφείλονται σε κινητικές διαταραχές, είναι η ανάλυση του βαδίσματος. Η διερεύνηση της κατηγοριοποίησης των διαταραχών που ανιχνεύονται μέσω της ανάλυσης του βαδίσματος, η σύνδεσή τους με διαταραχές μαθησιακού χαρακτήρα και η δημιουργία μεθόδων αντιμετώπισης αυτών, αποτελεί έναν τελευταίο τομέα μελέτης.