Η διαµόρφωση νέων µουσικών εκτελεστών: Επιπτώσεις ψυχολογικών ερευνών για µουσικούς παιδαγωγούς John A Sloboda Κέντρο για τη Μελέτη της Μουσικής εξιότητας και Ανάπτυξης Πανεπιστήµιο του Keele, Αγγλία www.keele.ac.uk
ύο µελέτες: Σχετικές µε ένα πλήθος κοινών ζητηµάτων: 1. Σχέση της συνεχιζόµενης πρακτικής µε αποτελέσµατα αξιολόγησης της εκτέλεσης. 2. Συνδυασµός «ψυχρών» (π.χ. γνώση, µάθηση) µε «θερµές» µεθόδους (π.χ. κίνητρα, συναίσθηµα). 3. Έρευνα µε σχεδιασµό εφαρµογής στο επίπεδο της πράξης και της φιλοσοφίας.
ΜΕΛΕΤΗ 1 είκτες πρόβλεψης διακοπής και συνέχισης της εκµάθησης µουσικού οργάνου σε παιδιά προ-εφηβικής ηλικίας. Τµήµα του «Συµµετοχή Νεαρών Ατόµων στη Μουσική» ( Young people s participation on music ), ενός επιδοτούµενου προγράµµατος υπό τη διεύθυνση των Susan O Neill, John Sloboda, Michael Boulton, & Katherine Ryan, µε χρηµατοδότηση του Συµβουλίου Οικονοµικών και Κοινωνικών Ερευνών της Μεγάλης Βρετανίας. ΜΕΛΕΤΗ 2 Αρωγή σε προχωρηµένους µουσικούς (από το χώρο της επαγγελµατικής εκπαίδευσης) προκειµένου να αυξήσουν την εκφραστικότητά τους µια παρεµβατική µελέτη. Christopher Gayford. Caroline Minnassian, και John Sloboda, µε την οικονοµική υποστήριξη από το Trinity College of Music και ιδιωτικούς χορηγούς.
ιλήµµατα στη µουσική εκπαίδευση σε γενικά σχολεία (για την Αγγλία) 1. Η µουσική είναι υποχρεωτική στα σχολεία για τις ηλικίες 5-14. 2. Η µουσική είναι µη δηµοφιλής και ανεπιτυχής ως προς τα αποτελέσµατά της. Πολλά παιδιά δεν είναι ικανά να συµµετέχουν ενεργά, αισθάνονται άµουσα, δεν έχουν κανένα προσόν, και παραµένουν παθητικοί καταναλωτές. 3. Υπάρχει µεγάλη πτώση στην απόλαυση και την ικανότητα στις ηλικίες 12-14, µετά τη µετάβαση από το ηµοτικό στο Γυµνάσιο. 4. Η συµµετοχή και τα κίνητρα για τη µουσική εκτός σχολείου παραµένουν υψηλά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
ESRC Πρόγραµµα Συµµετοχής Νεαρών Ατόµων Παρακολουθήθηκαν 1200 παιδιά ηλικίας 11-12 κατά την περίοδο ενός χρόνου ιάστηµα 1 ιάστηµα 2 ιάστηµα 3 τελευταίες εβδοµάδες του 6 ου χρόνου (τελευταίος χρόνος του ηµοτικού) δύο µήνες κατά τον 7 ο χρόνο (πρώτος χρόνος του Γυµνασίου) οκτώ µήνες κατά τον 7 ο χρόνο όθηκαν ερωτηµατολόγια σε όλους σε κάθε ένα από αυτά τα διαστήµατα. Πραγµατοποιήθηκαν 80 συνεντεύξεις κατά το διάστηµα 1 και το διάστηµα 3.
ύο πίνακες 2 εκτελεστές «µε υψηλό βαθµό συµµετοχής» κατά το διάστηµα 1 που είχαν σταµατήσει να παίζουν µέχρι το διάστηµα 3, για τους οποίους διατίθενται πλήρη δεδοµένα (ερωτηµατολόγιο και συνεντεύξεις) καθ όλη τη διάρκεια της δοκιµαστικής περιόδου. Η συµµετοχή µετρήθηκε σύµφωνα µε το σύνολο των ωρών µελέτης ανά εβδοµάδα (κατά δήλωση των ιδίων). Μόνο 53 παιδιά (4.5%) ανέφεραν µελέτη µεγαλύτερη από 11 ώρες ανά εβδοµάδα. Κωδικός 89 107 Γένος Κορίτσι Κορίτσι Όργανο Βιολί Πιάνο Είδος µαθήµατος Τάξη σε σχολείο Ατοµικά στο σπίτι του δασκάλου ιάρκεια µαθήµατος 30 λεπτά την εβδοµάδα 30 λεπτά την εβδοµάδα Έτη σπουδών 2 3 Εξετάσεις για Καµία Επίπεδο 3 βαθµολόγηση Ώρες µελέτης Περισσότερες 11-15 ανά εβδοµάδα από 21
Βασικά σηµεία από τις συνεντεύξεις Όταν αυτο-χαρακτηρίζονται ως εκτελεστές η «διασκέδαση» είναι βασική έννοια σε ό,τι αφορά τα κίνητρα, και στην ατοµική εξάσκηση και στη συµµετοχή σε µαθήµατα κατά την εκτέλεση αξιολογείται η απόδοση (π.χ. βαθµολογική επιτυχία, δυνατότητα εκτέλεσης δύσκολων κοµµατιών, εκτέλεση µπροστά σε κόσµο) οι γονείς και οι καθηγητές των οργάνων παίζουν βασικό ρόλο σε ό,τι αφορά την υποστήριξη Όταν δεν αυτο-χαρακτηρίζονται ως εκτελεστές η εκτέλεση ενός οργάνου θεωρείται «βαρετή» επιτεύγµατα που προηγουµένως θεωρούνταν πολύτιµα χάνουν την αξία τους άλλες δραστηριότητες αξιολογούνται ως πολυτιµότερες από τη µουσική (π.χ. µαθήµατα του σχολείου, µελέτη, επαφή µε φίλους) η διακοπή από τη µουσική αποτυπώνεται σε ένα λόγο περί αυτονοµίας και αυτο-καθορισµού µελλοντική ενασχόληση µε τη µουσική δεν αποκλείεται αλλά θεωρητικοποιείται µε όρους µουσικών οργάνων και κοινωνικών κυκλωµάτων που είναι περιθωριακά (και πιθανά αντικρουόµενα) ως προς την προηγούµενη ανάµιξη (λόγου χάριν πιανίστας σε µπαρ, φίλος σαξοφωνίστα σε ορχήστρα τζαζ)
Πώς µπορεί µια καλά εδραιωµένη καθηµερινή δραστηριότητα να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος µέσα σε µια περίοδο 12 µηνών? Εικασίες: Η εκτέλεση ενός οργάνου είναι ένα «χόµπυ». Είναι στη φύση των χόµπυ να εγκαταλείπονται. Η εκτέλεση ενός οργάνου «προέρχεται» από την κουλτούρα του δηµοτικού σχολείου, όπου η µουσική δραστηριότητα είναι απλώς «διακοσµητική». Τα θεµέλιά της υποσκάπτονται κατά τη διάρκεια της µετάβασης στο Γυµνάσιο επειδή: - Τα µουσικά όργανα είναι «λιγότερο σηµαντικά» από τα µαθήµατα του σχολείου - οι οµάδες των συνοµηλίκων µέσα στις οποίες ενδυναµώνονται οι µουσικές δραστηριότητες έχουν διαταραχθεί - οι καθηγητές µουσικής στα Γυµνάσια βρίσκονται (για οργανικούς και πολιτιστικούς λόγους) σε λιγότερο πλεονεκτική θέση από τους συναδέλφους τους στα ηµοτικά σχολεία να διατηρήσουν ένα κοινό σύνολο αξιών και προσδοκιών, µέσα από τις οποίες µπορεί να προκύψει η ενεργητική ενασχόληση. Η εκτέλεση ενός οργάνου σχετίζεται µε τον γονικό έλεγχο και µε την επικέντρωση της καθηµερινότητας στη ζωή στο σπίτι. Το επιθυµητό επίκεντρο της προεφηβικής ζωής µετατίθεται στην κατεύθυνση των αυξανόµενων διεκδικήσεων αυτονοµίας, της ταύτισης µε οµάδες συνοµηλίκων, και της ζωής εκτός σπιτιού. Η εκτέλεση ενός οργάνου δεν έχει εγγενείς «στόχους» που να συνδέονται µε τις δραστηριότητες και τις επιδιώξεις των νεαρών ατόµων, ακόµα κι εκείνες που θα µπορούσαν να σχετίζονται µε τη µουσική κατά άλλο τρόπο.
ΤΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΟΥΣ ΝΕΑΡΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗ ΙΑΚΟΠΗ; Ε ΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ESRC 426 παιδιά που έπαιζαν όργανα κατά τον προηγούµενο χρόνο στο ηµοτικό (διάστηµα 1) χωρισµένα σε 2 οµάδες µε βάση την κατάστασή τους στο διάστηµα 3 (τέλος της Α Γυµνασίου) ΟΜΑ Α 1 ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ (αρ. = 240) ΟΜΑ Α 2 ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΣΤΑΜΑΤΗΣΑΝ (αρ. = 186) Οι οµάδες συγκρίθηκαν σύµφωνα µε τις απαντήσεις τους στο διάστηµα 1
ΙΑΦΟΡΕΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΚΑΙ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΣΤΑΜΑΤΟΥΝ ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΟΡΓΑΝΟ Ε ΟΜΕΝΑ Μουσικά όργανα που παίζει (πόσα;) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Η µητέρα παίζει κάποιο όργανο ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Ο πατέρας παίζει κάποιο όργανο ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Αδέρφια (αγόρια) που παίζουν ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ Φίλοι που παίζουν ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ [καµία διαφορά στο πόσα αδέρφια (κορίτσια) παίζουν] Πόσα χρόνια παίζεις; Σε ποια ηλικία άρχισες να παίζεις; Πόσες ώρες την εβδοµάδα παίζεις; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ Συµµετοχή σε συγκρότηµα εκτός σχολείου ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ Κατατακτήριες εξετάσεις ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ (καµία διαφορά στην απόκτηση υψηλότερης βαθµολογίας, ή βραβείου, στη συχνότητα ή τη διάρκεια του µαθήµατος του οργάνου, στον τύπο µαθήµατος - οµαδικό ή ατοµικό, στο σχολείο ή αλλού) (Αυτοί που συνεχίζουν έχουν περισσότερους οικείους που παίζουν, έχουν παίξει περισσότερα όργανα και για περισσότερο καιρό, έχουν συµµετάσχει σε συγκροτήµατα και έχουν λάβει µέρος σε εξετάσεις).
ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΟΡΓΑΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΓΟΝΕΙΣ Ευχαριστηµένοι που παίζω ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Με βοηθάνε να παίξω ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Θέλουν να περάσω τις εξετάσεις ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Νοµίζουν ότι θα µπορούσα να εξασκήσω ένα επάγγελµα ως µουσικός ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Θέλουν να ασχολούµαι περισσότερο από άλλες δραστηριότητες ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Νοµίζουν ότι είµαι καλός στο όργανο ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Θέλουν να βάλεις τα δυνατά σου ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Νοµίζουν ότι η εξάσκηση είναι σηµαντική ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Νοµίζουν ότι η εξάσκηση είναι χρήσιµη ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Θέλουν να συνεχίσω να παίζω ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Με ακούνε να παίζω ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Με επαινούν όταν παίζω ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Α ΕΡΦΙΑ (καµία διαφορά ανάµεσα στις οµάδες) ΦΙΛΟΙ Οι φίλοι µου νοµίζουν ότι το να είσαι καλός σε ένα όργανο είναι σηµαντικό ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Οι φίλοι µου νοµίζουν ότι η µουσική είναι κυρίως για κορίτσια ΛΙΓΟΤΕΡΟ (καµία διαφορά στις γνώµες των φίλων για το παίξιµό µου, ή στην υποστήριξή τους)
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η µουσική είναι µια σηµαντική δραστηριότητα στο σχολείο µου ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Ο καθηγητής µου πιστεύει ότι είµαι καλός στο όργανο ΠΕΡΙΣΣ. Ο καθηγητής µου διδάσκει µουσική που µου αρέσει ΠΕΡΙΣΣ. Ο καθηγητής µου προτιµάει τα παιδιά που είναι καλά στη µουσική ΛΙΓΟΤΕΡΟ (καµία διαφορά στο «κάνει ενδιαφέρον µάθηµα» ή «θέλει να περάσω τις εξετάσεις» ή «µε επαινεί όταν είµαι καλός»). ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ Ο καθηγητής µου πιστεύει ότι θα µπορούσα να εξασκήσω ένα επάγγελµα ως µουσικός ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Ο καθηγητής µου διδάσκει µουσική που µου αρέσει ΠΕΡΙΣΣ. (καµία διαφορά στο «είναι ευχαριστηµένος από εµένα», «θέλει να περάσω τις εξετάσεις», «µου δείχνει πως να µελετάω», «κάνει τα µαθήµατα ενδιαφέροντα») (Η σηµαντικότερη πηγή διαφοροποίησης στην υποστήριξη προέρχεται από τους γονείς. Η άµεση υποστήριξη από τα αδέρφια και τους φίλους δεν κάνει διαφορά, αλλά βοηθάει αν οι φίλοι πιστεύουν ότι η µουσική είναι µια δραστηριότητα για όλους. Οι καθηγητές επηρεάζουν λιγότερο από τους γονείς, και οι αποφασιστικοί παράγοντες είναι η έκφραση πίστης στις δυνατότητες του παιδιού, και η επιλογή µουσικής που αρέσει στο παιδί).
ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΟΡΓΑΝΟ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ Πόσο καλός είσαι στο όργανο που παίζεις; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο καλός θα ήσουν αν έπαιζες επαγγελµατικά ως µουσικός; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο σου αρέσει να µελετάς το όργανό σου; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο ενδιαφέρουσα είναι η µελέτη; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο διασκεδάζεις όταν παίζεις µουσική; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο σηµαντικό είναι να παίζεις ένα όργανο; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο σηµαντικό είναι να κοπιάζεις γι αυτό; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο σηµαντικό είναι να σου δίνεται η ευκαιρία να παίξεις; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Πόσο χρήσιµο είναι να µπορείς να παίξεις; ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Μου αρέσει να µαθαίνω καινούργια πράγµατα ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Μου αρέσει να µαθαίνω ακόµα κι αν κάνω πολλά λάθη ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Αν έπρεπε να µελετήσω πολύ θα αισθανόµουν ότι δεν είµαι πολύ καλός στο όργανό µου ΛΙΓΟΤΕΡΟ Αν δεν είσαι καλός στο όργανό σου, η σκληρή µελέτη δεν θα σε κάνει καλύτερο. ΛΙΓΟΤΕΡΟ Αν δεν τα καταφέρνεις καλά σε ένα όργανο, είναι καλύτερο να δοκιµάσεις κάτι ευκολότερο. ΛΙΓΟΤΕΡΟ (Αυτοί που συνεχίζουν έχουν µεγαλύτερη εµπιστοσύνη στις δυνατότητές τους, και βρίσκουν περισσότερα κίνητρα και διασκέδαση στη µελέτη. εν τους ενοχλεί η δυσκολία και πιστεύουν ότι η σκληρή µελέτη θα αποφέρει βελτίωση.)
Επιπτώσεις στην Εφαρµογή και στη Φιλοσοφία http://www.keele.ac.uk/depts/ps/esrc/practitio nerimp.doc Φεβρουάριος 2002 1. Παροχή δοµηµένων ευκαιριών στα νεαρά άτοµα οι οποίες θα τους δώσουν περισσότερες επιλογές, έλεγχο και υπευθυνότητα στην οργάνωση και την ανάπτυξη της προσωπικής τους ενασχόλησης µε τη µουσική. 2. Παροχή στα νεαρά άτοµα οργάνων που συσχετίζουν µε ρόλους- πρότυπα που εκτιµούν. 3. Εκκίνηση εκµάθησης κάποιου οργάνου σε µικρότερη ηλικία, και τουλάχιστον ένα χρόνο πριν τη µετάβαση στο Γυµνάσιο. 4. Παροχή ευκαιριών και ενθάρρυνση των νεαρών ατόµων να συµµετέχουν σε µουσικά συγκροτήµατα εκτός των σχολικών ωρών. 5. Βοήθεια στην εδραίωση στα νεαρά άτοµα θετικών πεποιθήσεων και αξιών σχετικά µε την ενασχόληση µε τη µουσική. 6. Παροχή στα νεαρά άτοµα δοµηµένων και κατάλληλων στόχων. 7. Τα νεαρά άτοµα βοηθούνται εάν πιστεύουν ότι οι γονείς τους υποστηρίζουν την ενασχόλησή τους µε µουσικές δραστηριότητες.
Η πρακτική εξάσκηση από µόνη της δεν εξασφαλίζει µακροπρόθεσµα την επιτυχία, εκτός κι αν τα επακόλουθα της εξάσκησης αυτής συνδέονται µε προσωπικά θετικές επιδιώξεις και δραστηριότητες. Ωστόσο, ακόµα κι όταν τα κίνητρα και η αφοσίωση είναι αυξηµένα, η εξάσκηση δεν οδηγεί πάντα σε θετικά αποτελέσµατα. Τα πρότυπα συµπεριφοράς και σκέψης που έχουν οδηγήσει τους νέους µουσικούς σε επίπεδο επαγγελµατικών σπουδών µπορεί να είναι ανεπαρκή για συνεχή και ώριµη ανάπτυξη καλλιτεχνικού έργου.
ΑΡΩΓΗ ΣΕ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ (ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ) ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΣΟΥΝ ΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΜΙΑ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ John Sloboda, Πανεπιστήµιο του Keele Caroline Minassian, και Christopher Gayford, Trinity College of Music
Έκφραση και βέλτιστη εκτέλεση - Οι καλά προβαρισµένες εκτελέσεις συχνά αποτυγχάνουν να είναι οι καλύτερες εκφραστικά - Περισσότερες από το 60% των εκτελέσεων αυτο-αποτιµώνται ως απογοητευτικές - Η βέλτιστη εκτέλεση σχετίζεται µε (α) (β) (γ) έναν καθαρά επικοινωνιακό στόχο µια συναισθηµατική σχέση µε την εκτέλεση µια αίσθηση της αποδοχής της επικοινωνίας από το ακροατήριο (Minassian, Gayford & Sloboda, 2003)
Η µέθοδος Feeling sound - Αναπτύχθηκε από τον Christopher Gayford κατά τη διάρκεια αρκετών χρόνων και µε διαφορετικές οµάδες - Η θεωρία εισηγείται φραγµούς της προσοχής που παρεµποδίζουν την εκφραστική εκτέλεση - Το πρόγραµµα σπουδών εµπεριέχει µια σειρά νοητικών και πρακτικών εργαλείων προκειµένου να διευρυνθεί το εύρος της προσοχής - Βασικές έννοιες: (α) η αποτελεσµατική µουσική εκτέλεση είναι µία συνειδητή επικοινωνία ανάµεσα στον εκτελεστή και ένα άλλο πρόσωπο (β) οι µουσικές εµπειρίες έχουν ένα σωµατικό στοιχείο το οποίο µοιράζονται ο εκτελεστής και ο ακροατής. (Gayford, Minassian και Sloboda, 2002)
Η παρούσα µελέτη Αξιολόγηση των αποτελεσµάτων του προγράµµατος Feeling Sound σε µια οµάδα εθελοντών σπουδαστών πιάνου (επαγγελµατικού επιπέδου) 1. Περιγραφή του προγράµµατος σπουδών 2. Επιλογή των συµµετεχόντων στις πειραµατικές οµάδες και στις οµάδες ελέγχου 3. Όργανα αξιολόγησης που χρησιµοποιήθηκαν 4. Βασικά αποτελέσµατα από την παρέµβαση 5. Κριτική αποτίµηση της παρέµβασης και της µελέτης
1. Περιληπτικό πλάνο του προγράµµατος σπουδών Feeling Sound Trinity College of Music Ακαδηµαϊκός χρόνος 2002-3 Εβδο- Βασικό Θέµα µάδα Σωµατικά βιωµένη µουσική εµπειρία 1 Αντίληψη τοπικού τονικού ύψους (Topical Tonic Pitch, TPP) αίσθηση του τονικού ύψους στο σώµα 2 Ένταση / Χαλάρωση (Tension/release, TR) στις συγχορδίες Ερµηνεία 3 (α) Σχέση µεταξύ TPP, TR και συναισθήµατος (β) Πειστικές εκτελέσεις και η σχέση τους µε τη συναισθηµατική συµµετοχή 4-5 Ένταση / Χαλάρωση (Tension/release, TR) στις φράσεις 6-8 Ερµηνεία βασισµένη σε Σενάριο, Κατανοµή ρόλων, Κίνητρο και ράση Σχόλιο Εισαγωγή στο Feeling Sound. Τεχνικές ακρόασης για την ανάδειξη της επίγνωσης του τονικού ύψους. Τεχνικές ακρόασης για την ανάδειξη της επίγνωσης του τονικού ύψους. Συµπεριλαµβάνονται και άλλοι τύποι TR π.χ. ο ρυθµικός
Αντίληψη της µουσικής στο χρόνο 9. ιαφορετικοί τρόποι αντίληψης της µουσικής στο χρόνο. Οπτικά και φυσικά χρονικά µοντέλα. 10-11 Αλλαγές στην Ένταση / Χαλάρωση µέσα σε µεγαλύτερες χρονικές περιόδους και εκδίπλωσης 12 ιαφορετικά δοµικά επίπεδα και η χρήση αριθµητικών πινάκων 13 23 Συνεδρίες Ανακεφαλαίωσης /Εµπέδωσης ιερεύνηση της αντίληψής µας για τη δόµηση της µουσικής στο χρόνο Εξερεύνηση του τρόπου µε τον οποίο αισθανόµαστε ταυτόχρονα διαφορετικά δοµικά επίπεδα.
2. Συµµετέχοντες στη µελέτη Πειραµατική Οµάδα κωδικός φύλο έτος Συνεδρίες παρακο- λουθήσε- ων (από σύνολο Οµάδα Ελέγχου κωδικός Φύλο έτος 23) 1 Θ 1 23 2 M 2 3 Θ 4 19 4 Α 4 5 Α 4 14 6 M 4 7 Θ 4 18 8 Α 3 9 Θ 4 15 10 M 1 11 Α 1 15 12 Α 3 13 Α 1 13 14 Α 1 15 Θ 4 12 16 M 1 17 Θ 3 21 20 Α 4 18 Α 2 17 23 M 4 19 Θ 3 12 25 M 2 21 Θ 4 8 29 M 3 22 Θ 1 12 31 Α 1 24 Α 1 20 26 Α 1 18 27 Θ 1 13 28 Α 4 20 30 Α 1 14 10Θ 8 Α Μέσος Όρος = 2.4 Μέσος Όρος =15.8 6Θ 7 Α Μέσο ς Όρος = 2.5
3. Κριτήρια αξιολόγησης (α) Ηχογραφήσεις του ίδιου έργου για πιάνο (Σοπέν, Πρελούδιο αρ. 6) πριν και µετά την παρέµβαση Μυστική αξιολόγηση της εκτέλεσης από ειδικούς Αξιολόγηση 1 Αξιολόγηση 2 Αξιολόγηση 3 Αξιολόγηση 4 Συνολική αξιολόγηση Συναισθηµατική συµµετοχή οµική κατανόηση Εκφραστικότητα (β) Αυτο-αξιολόγηση των συµµετεχόντων - Συνεντεύξεις µετά την παρέµβαση µε: - Συνοπτικές βαθµολογικές κατατάξεις της όλης διαδικασίας - συνολικός χρόνος που χρησιµοποιήθηκε το FS στο παίξιµο - επιρροή του FS στον τρόπο παιξίµατος - 5 βαθµολογήσεις καθενός από τα 11 στοιχεία της µεθόδου - πόσο εύκολο ήταν στην κατανόηση - πόσο εύκολο ήταν στη χρήση - προκάλεσε διαφορά στο παίξιµο - προκάλεσε διαφορά στην ακρόαση - θα το χρησιµοποιήσω στο µέλλον
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ (α) Εσωτερική συνέπεια των κριτών Σε 4 επαναλαµβανόµενες εκτελέσεις, ο µέσος όρος της διαφοράς στη συνολική βαθµολόγηση (στα 100) κυµάνθηκε ανάµεσα στο 1.5% για τον πιο αµετάβλητο κριτή και στο 28% για τον λιγότερο αµετάβλητο. (β) Αξιοπιστία µεταξύ των κριτών Μελετήθηκαν οι συσχετίσεις µε δύο µεταβλητές στη συνολική βαθµολόγηση για τους 4 πιο αµετάβλητους κριτές. Μόνον δύο (πριν και µετά την παρέµβαση) σχετίζονταν κατά σηµαντικά θετικό τρόπο (r = 0.855 p < 0.007). Οι δύο αυτές βαθµολογίες χρησιµοποιήθηκαν για συγκρίσεις των πειραµατικών οµάδων και των οµάδων ελέγχου.
60 Συνολική βαθµολόγηση πριν και µετά την παρέµβαση 59 58 57 Μέσος 56 Πειραµατικέςl Ελέγχου l Ό-55 ρος 54 53 52 51 Πριν Μετά
Βαθµολόγηση συµµετοχής: πριν και µετά την παρέµβαση 7 6 Πειραµατικές Ελέγχου 5 Mέσος 4 Ό-3 ρος 2 1 0 Πριν Μετά
5.8 Βαθµολόγηση δοµικής οργάνωσης: πριν και µετά την παρέµβαση 5.7 5.6 Πειραµατικές l Ελέγχου 5.5 Μέσος 5.4 5.3 Ό-5.2 ρος 5.1 5 4.9 4.8 Πριν Μετά
6 Βαθµολόγηση εκφραστικότητας: πριν και µετά την παρέµβαση 5.8 5.6 Πειραµατικές Ελέγχου Μέ5.4 σος 5.2 Ό- ρος 5 4.8 4.6 4.4 Πριν Μετά
Εκµεταλλεύσιµα δεδοµένα Οι συσχετισµοί ανάµεσα στο χρόνο µελέτης και στην αξιολόγηση της εκτέλεσης δεν ήταν σηµαντικοί. Οι συσχετισµοί ανάµεσα στον αριθµό των περιόδων που παρακολουθήθηκαν (για την πειραµατική οµάδα) και στην αξιολόγηση της εκτέλεσης δεν ήταν σηµαντικοί.
Σχέση των αξιολογήσεων των συµµετεχόντων µε τη βαθµολόγηση των εκτελέσεων Η µέτρηση της αλλαγής στην εκτέλεση πριν και µετά ήταν: βαθµολόγηση της εκτέλεσης πριν την παρέµβαση µείον τη βαθµολόγηση της εκτέλεσης µετά την παρέµβαση (αλλαγή). Η αλλαγή δεν σχετιζόταν στατιστικά µε καµία αξιολόγηση των συµµετεχόντων, είτε συνοπτική, είτε σχετικά µε κάποια συγκεκριµένη τεχνική.
Στοιχεία από τη συνέντευξη Οι συνεντεύξεις τεκµηριώνουν τρεις γενικές παρατηρήσεις: 1. Οι έννοιες που διδάχτηκαν στα µαθήµατα θεωρούνται σηµαντικές για την εκτέλεση ήταν πραγµατικά, ξέρετε, σχεδόν µια πρωτόγνωρη ιδέα για µένα, η σκέψη ότι όταν παίζεις αυτή τη νότα, αυτό θα επηρεάσει το ακροατήριο, κι αυτό ήταν, αισθάνθηκα ενδυναµωµένος, αισθάνθηκα ότι είχα τον έλεγχο όλης της εµπειρίας. εν το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι, κι έτσι ήταν µια πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα. όπως µπορεί να ξέρετε κάνουµε περίπου µία ώρα µαθήµατος πιάνου, και συνήθως συγκεντρωνόµαστε στην τεχνική, πραγµατικά υπάρχει πολύ λίγος χρόνος για να να συζητήσουµε πώς προσεγγίζει κανείς το κοινό όταν έχει παράσταση ή πώς συνδέεσαι µε το κοινό, πως τους κάνεις να αισθανθούν ό,τι αισθάνεσαι σου δινει πολύ µεγαλύτερη επίγνωση και προκαλεί αυτές τις µικρές διαφορές που µετράνε τόσο πολύ στην εκτέλεση.
2. Κάποιοι συµµετέχοντες ανέφεραν αλλαγές στο παίξιµό τους που παρατηρήθηκαν από τους καθηγητές τους βασικά βελτίωσε υπερβολικά τον ήχο µου γιατί γιατί δε νοµίζω ότι ήµουν ποτέ τόσο πολύ ευαίσθητος στην επικοινωνία µε άλλους ανθρώπους, εννοώ ότι είσαι, εννοώ ότι βρίσκεσαι εκεί για να παίξεις για άλλους ανθρώπους, αλλά µε κάποιο τρόπο υπογραµµίζει το γεγονός ότι κάθε νότα είναι ένας ήχος και µε κάποιον τρόπο µε έκανε να καταλάβω πως ο ήχος πραγµατικά επικοινωνεί τόσο πολύ όσο και το ίδιο το κοµµάτι, και γι αυτό ο ήχος βελτιώθηκε ριζικά, ο δάσκαλός µου είπε «τι κάνεις;!» κι εγώ Τζων Σλόµποντα: δηλαδή ο δάσκαλός σου ευχαριστήθηκε; Μαθητής: ναι, ήταν εξαιρετικά ικανοποιηµένος
3. Οι περισσότεροι συµµετέχοντες ένιωσαν ότι χρειαζόταν χρόνος για να αφοµοιωθούν οι έννοιες πριν εκδηλωθούν στην εκτέλεση. Μερικές από τις ιδέες µε βοήθησαν πολύ αλλά χρειάζοµαι χρόνο για να τις εφαρµόσω, δεν είναι τόσο εύκολο να πεις ότι, εντάξει, αυτές τις ιδέες τις έχω τώρα µέσα µου και είναι πραγµατικά αποτελεσµατικές, χρειάζεται χρόνο. Νοµίζω επίσης ότι ίσως το πραγµατικό µέρος της εξάσκησης θα έρθει αργότερα, ήταν λίγο δύσκολο να εντυπωθούν όλα αµέσως, αλλά εκτιµώ το γεγονός ότι πραγµατικά στο µέλλον θα εµφανιστούν περισσότερο στην εξάσκησή µου, όσο θα γίνοµαι πιο σίγουρος τεχνικά
ΣΥΖΥΤΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1. Η παρέµβαση FS προκάλεσε διαφορές ανάµεσα στις πειραµατικές οµάδες και τις οµάδες ελέγχου ακριβώς σε εκείνες τις διαστάσεις της εκτέλεσης, στις οποίες απευθύνεται η θεωρία του FS. 2. Η εµπειρία των µαθητών ήταν θετική, και το FS αξιολογήθηκε ως σηµαντικό για αυτούς. 3. Σηµειώθηκε πολύ χαµηλό ποσοστό διακοπής, πράγµα που δείχνει υψηλό βαθµό συµµετοχής. 4. Πιστεύεται ότι χρειάζεται χρόνος προκειµένου να αφοµοιωθεί το FS και να εκδηλωθεί πλήρως στην εκτέλεση. 5. Οι συνθήκες ηχογράφησης δεν ήταν ιδεώδεις οι ηχογραφήσεις ήταν κυµαινόµενης ποιότητας οι κλίµακες αξιολόγησης µπορεί να µην είναι αξιόπιστες. 6. Τα συνολικά αποτελέσµατα υποδεικνύουν ότι η θεωρία είναι στέρεη και ικανή να εµφυσήσει θετικά διδάγµατα στους εκτελεστές.
7. Το FS µπορεί να βελτιώσει τα εκπαιδευτικά αποτελέσµατα στο επαγγελµατικό (και όχι µόνο) επίπεδο.