Συνεργατικοί Σχηματισμοί και Επιχειρηματικότητα Καλές Πρακτικές για τους γουνοποιούς/ εκτροφείς Δρ. Ελπίδα Σαμαρά Ερευνήτρια Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Η καινοτομία προτάσσεται ως κορυφαία προτεραιότητα και θεωρείται πλέον «μονόδρομος για την ανάπτυξη».
Τι είναι οι Συνεργατικοί Σχηματισμοί «Cluster» Οι Συνεργατικοί Σχηματισμοί «cluster» είναι ουσιαστικά Ομάδες οι οποίες αποτελούνται από συσχετιζόμενες μεταξύ τους επιχειρήσεις. Ο επιστημονικός ορισμός ενός CLUSTER (Michael Porter, 1990) είναι: «...γεωγραφικά κοντινές, ομάδες αλληλοσυνδεόμενων επιχειρήσεων, εξειδικευμένων προμηθευτών, παροχέων υπηρεσιών, συναφών βιομηχανιών και συσχετιζόμενων ιδρυμάτων (για παράδειγμα πανεπιστήμια, φορείς διαπίστευσης, εμπορικών συλλόγων κ.λ.π.) οι οποίοι συνδέονται μέσω κοινών τεχνολογιών και ικανοτήτων, σε συγκεκριμένα πεδία στα οποία ανταγωνίζονται αλλά και συνεργάζονται»
Κύρια Χαρακτηριστικά Ομάδων Δικτύωσης «Cluster» 1. Να εξειδικεύονται σε ένα συγκεκριμένο τομέα κλάδο επιχειρηματικής δραστηριότητας και να συνδέονται μεταξύ τους με κοινές τεχνολογίες και ικανότητες 2. Nα αποτελούνται από συσχετιζόμενες επιχειρήσεις οι οποίες βρίσκονται κοντά η μία στην άλλη χωρικά 3. Η λειτουργία τους πρέπει να βρίσκεται στην ίδια γεωγραφική περιοχή (διευκολύνοντας την επικοινωνία, τις διαμεταφορές κα) 4. Nα συνεργάζονται και να ανταγωνίζονται 5. Να έχουν είτε τυπική μορφή (δηλαδή να αποκτήσουν και θεσμικό χαρακτήρα) ή άτυπη μορφή 6. Τα clusters συνήθως δημιουργούνται σε περιφέρειες και ορισμένες φορές σε μία μόνο πόλη»
Η Ανάπτυξη των «Cluster» διακρίνεται σε τέσσερις 4 φάσεις: 1) Σύσταση Ανάπτυξη κοινής αντίληψης & στόχων 2) Ανάπτυξη στρατηγικών δεσμών - εταιρικότητα 3) Ανάπτυξη Στρατηγικής & Οράματος / Προγραμματισμός 4) Υλοποίηση του Cluster Ωρίμανση της Συστάδας
Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (1) 1. Ανάπτυξη κοινής αντίληψης και στόχων (ΦΑΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ) Ανεύρεση επιχειρήσεων που θα συμμετάσχουν Ενημερωτικές ημερίδες Παρουσίαση αμοιβαίων ωφελειών Παρουσίαση πιθανών αδυναμιών Εδραίωση εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της συστάδας
Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (2) 2. Ανάπτυξη στρατηγικών δεσμών (ΦΑΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΟΤΗΤΑΣ) Προσδιορισμός ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος της περιοχής Προσδιορισμός δεξιοτήτων μελών συνεργατικού σχηματισμού Εντοπισμός αδυναμιών Ανάπτυξη στρατηγικών / τυπικών δεσμών συνεργασίας Προσδιορισμός δομής Cluster
Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (3) 3. Ανάπτυξη στρατηγικής και οράματος δεσμών (ΦΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ) Διαμόρφωση κοινού οράματος, στόχου και στρατηγικής Αποτύπωση παρούσας κατάστασης Προσδιορισμός αναγκών της αγοράς για το μέλλον Πραγματοποίηση συνεντεύξεων με έμπειρα άτομα Συζητήσεις μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών και των ειδικών της αγοράς Ανταλλαγή ιδεών Προσδιορισμός οράματος (Το όραμα στα πρώτα βήματα ανάπτυξης του cluster μπορεί να είναι πολύ ευρύ, όπως «Σε πέντε χρόνια να έχει διπλασιαστεί ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων του cluster»)
Βήματα ανάπτυξης Συστάδων Επιχειρήσεων «Cluster» (4) 4. Υλοποίηση του Cluster (ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΔΑΣ) Ανάπτυξη Σχεδίου Δράσης και Πρωτοβουλιών (Ποιες Δράσεις θα υλοποιηθούν) Προσδιορισμός αναμενόμενων αποτελεσμάτων Αναγνώριση απαιτούμενων πόρων Προσδιορισμός ποιοι από τα μέλη του cluster έχουν την τεχνογνωσία και τις δεξιότητες Σύσταση διοίκησης Σύσταση ομάδων δράσης (task force) με τη συμμετοχή ενός τουλάχιστον μέλους της ομάδας διοίκησης (leadership group).
ΤΥΠΙΚΗ ΔΟΜΗ ΜΙΑΣ ΣΥΣΤΑΔΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (CLUSTER) Επιχειρήσεις «κορμού» Υποστηρικτικοί Φορείς Ανάπτυξη Κοινών Υπηρεσιών γνώσης Ανάπτυξη Κοινών Υποδομών
Οφέλη για τις επιχειρήσεις που θα συμμετάσχουν στο CLUSTER (1) Άμεση και έγκαιρη πληροφόρηση Ευκολότερη πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες και αγορές Αύξηση δεξιοτήτων Πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό Ανάπτυξη καινοτομίας Βελτίωση διαπραγματευτικής ικανότητας Επίτευξη οργανωτικών βελτιώσεων
Οφέλη για τις επιχειρήσεις που θα συμμετάσχουν στο CLUSTER (2) Εξειδικευμένη παραγωγή Ενοποίηση προμηθειών Μεγαλύτερες εκπτώσεις Αύξηση παραγωγικότητας Προώθηση νέων προϊόντων και υπηρεσιών Ευκολότερη εξασφάλιση χρηματοδοτικών πόρων ΔιεθνοποίησηΒελτιωμένη ροή πληροφοριών Δυνατότητα για τη δημιουργία υποδομών Ανάπτυξη τοπικής οικονομίας Μείωση ανεργίας
Ανασταλτικοί Παράγοντες Δημιουργίας Cluster Παραδοσιακή δομή Μικρό μέγεθος επιχειρήσεων. Ο οικογενειακός χαρακτήρας των επιχειρήσεων δημιουργεί μία αντίληψη ότι η επιχείρηση είναι «προσωπική ή οικογενειακή υπόθεση», με αποτέλεσμα να απομονώνει τις επιχειρήσεις. Μειωμένη δυνατότητα ανάληψης ρίσκου Εσωστρέφεια Έλλειψη συνεργατικής κουλτούρας Έλλειψη ενημέρωσης Χαμηλός βαθμός καινοτομίας
Cluster Γούνας Καστοριάς Συστάδες Γνώσης στη Δ. Μακεδονία Τι πήγε στραβά?
Παράγοντες επιτυχίας ενός cluster (1) Ευελιξία επιχειρήσεων Ύπαρξη χρηματοδοτικών πόρων Σαφή και κοινή αντίληψη των αλλαγών και προκλήσεων εξωτερικού περιβάλλοντος των επιχειρήσεων που θέλουν να συνεργασθούν Ετοιμότητα μελών / εταίρων συστάδας Τοπικός παράγοντας. Η Ελλάδα, λόγω της διαφορετικότητας που παρουσιάζει σε κάθε τοπική κοινωνία και την αποκέντρωση των πανεπιστημιακών και τεχνολογικών ιδρυμάτων, έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει επιχειρηματικές συνεργατικές μορφές.
Παράγοντες επιτυχίας ενός cluster (2) Ισότιμη συμμετοχή μελών στη συστάδα Τεχνολογική ωριμότητα Κλίμα συνεργασίας και εμπιστοσύνης Αποδοχή «εξωτερικών φορέων προώθησης» της συστάδας Διαθεσιμότητα γενικών υποδομών (μεταφορικό δίκτυο, τηλεπικοινωνίες, τραπεζικό σύστημα κλπ.)
Παράγοντες επιτυχίας ενός cluster (3) Ύπαρξη ισχυρής και σαφούς ηγεσίας στο δίκτυο Ύπαρξη κοινών εγκαταστάσεων παραγωγής Χαμηλό επίπεδο εσωτερικού ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρήσεων του δικτύου Ανάγκη προΰπαρξης δοκιμασμένης συνεργασίας ή διαβούλευσης των εν δυνάμει εταίρων της συστάδας, μέσω δικτύωσης των επιχειρήσεων.
I=f(πολιτικές για clusters) Χωρίς Εθνικές πολιτικές για Clusters Εθνικές Πολιτικές υπέρ των Περιφερειακών Clusters
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ CLUSTERING (3C s) Κοινός τομέας αναφοράς (Commonality) Συγκέντρωση (Concentration) Συνδεσιμότητα (Connectivity)
Τα Clusters ανθούν όταν η πληροφορία ρέει ελεύθερα μεταξύ των επιχειρήσεων! COO(M)PETITION = COOPERATION + COMPETITION
Μερικά παραδείγματα
Best Practices H Kopenhagen Fur δημιουργεί Cluster με τους Δανούς της μόδας και της κλωστοϋφαντουργίας και κάνουν γέφυρα για Κίνα KICK είναι το όνομα ενός νέου δημιουργικού CLUSTER της βιομηχανίας της μόδας. Έχει συσταθεί από την Kopenhagen Fur και τους ανθρώπους της Δανέζικης υφαντουργίας και μόδας, και στόχος είναι να ενεργεί ως γέφυρα μεταξύ των εταιρειών μόδας στην Ευρώπη και την Κίνα. Ο στόχος είναι η αμοιβαία οφέλη και στις δύο αγορές. Με την ίδρυση του «Διεθνούς Κέντρου Kopenhagen για τη δημιουργικότητα» (kick),η Kopenhagen Fur και οι υφαντουργοίμόδιστροι της Δανίας συναντώνται στην καρδιά της Κοπεγχάγης, μετά από ένα έτος-μακράς συνεργασίας- συμμαχίας μεταξύ των δύο οργανισμών.
Best Practices MASTROTTO GROUP Ιταλία. Από υποδήματα μέχρι δερμάτινα είδη και από έπιπλα μέχρι ταπετσαρίες αυτοκινήτων. Διάσημο εμπορικό σήμα. Αγορά επιλεγμένων α υλών μέχρι την εξειδικευμένη παραγωγή προϊόντων. www.rinomastrottogroup.com
Best Practices GRUPPO CONCIARIO C.M.C. INTERNATIONAL SPA Ιταλία. Ηγετική θέση στην παραγωγή πάτων από δέρμα που παράγεται σύμφωνα με την αργή μέθοδο φυτικής βυρσοδεψίας σε κάδο. www.gruppoconciariocmc.com
Best Practices TILY GROUP Σερβία. Κατασκευή προϊόντων στην Ιταλία. Εμπειρία δεκαετιών στην παραγωγή γνήσιου δέρματος. www.tilygroup.com
Σημεία κλειδιά: Όσο το δυνατόν πιο πολλές επιχειρήσεις! Όσο το δυνατόν πιο πολλά ερευνητικά! Προώθηση της μάθησης μέσα από μάθηση!! Προώθηση συνεργασίας ΚΑΙ ανταγωνισμού!
Σας ευχαριστώ Ελπίδα Σαμαρά Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ Δρ. σε Συστήματα Καινοτομίας ΠΔΜ Τηλ. +30 24610 56663 Κιν +306979778384 esamara@uowm.gr