Λιπώδης ιστός και Φλεγμονή Αγαθοκλής Τσατσούλης Ενδοκρινολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Θέματα Επιβίωση του ανθρώπου σε περιόδους ασιτίας - ανάγκη για αποθήκευση λίπους - ο ρόλος της ινσουλίνης Επιβίωση σε καταστάσεις λοίμωξης - stress - ανάγκη για κινητοποίηση της ενέργειας -ο ρόλος της αντίστασης στην ινσουλίνη Η αποθηκευτική ικανότητα του λιπώδους ιστού - περιορισμένη ικανότητα υπερπλασίας - χρόνια υποκλινική (μεταβολική ) φλεγμονή Μεταβολική φλεγμονή - αντίσταση στην ινσουλίνη - μεταβολικές συνέπειες Συμπεράσματα
Aνάγκη για αποθήκευση λίπους στο ζωικό βασίλειο Ζώα της θάλασσας: Ζώα σε χειμερία νάρκη: Πρωτόγονος άνθρωπος: Σύγχρονος άνθρωπος: εύκολη ανεύρεση τροφής - μη αποθήκευση λίπους εποχική ανεύρεση τροφής - αποθήκευση λίπους περιστασιακή ανεύρεση τροφής - ανάγκη για αποθήκευση λίπους άφθονη τροφή - ακινησία - υπερφόρτωση λιποαποθηκών - μεταβολικές συνέπειες
Αποθήκευση της ενέργειας των τροφών Ο ρόλος της ινσουλίνης Λήψη τροφής β- κύτταρο ινσουλίνης Ήπαρ- Μύες - γλυκόζη Λιπώδης ιστός - λιπαρά οξέα γλυκογόνο τριγλυκερίδια
Κινητοποίηση ενέργειας σε καταβολικές καταστάσεις Διακοπή ινσουλινικής δράσης κατάσταση νηστείας - έκκρισης ινσουλίνης - έκκρισης γλυκαγόνης καταστάσεις stress-λοίμωξης - παραγόντων stress/φλεγμονής - διακοπή ινσουλινικής δράσης Ήπαρ - γλυκoγόνο Λιπώδης ιστός - τριγλυκερίδια - γλυκόζη γλυκερόλη FFAs ΚΝΣ Περιφ. ιστοί
Φλεγμονώδης αντίδραση Μικρόβια LPS TLRs μακροφάγα TNF-α, IFN-γ αντίσταση στην ινσουλίνη κινητοποίηση ενέργειας ενίσχυση της άμυνας
Φλεγμονή και αντίσταση στην ινσουλίνη
Αποθήκευση ενέργειας στο λιπώδη ιστό Φυσιολογική λιπορύθμιση Φυσιολογικό λιποκύτταρο αποθήκευση τριγλυκεριδίων απελευθέρωση λιπαρών οξέων λιπορύθμιση - λεπτίνη ΚΝΣ - αδιπονεκτίνη περιφερικοί ιστοί β-οξείδωση * φυσιολογικές λιποαποθήκες: υποδόριος περιφ. λιπώδης ιστός
Η αποθηκευτική ικανότητα του λιπώδους ιστού Υπόθεση της επεκτασιμότητας του λιπώδους ιστού Ο λιπώδης ιστός έχει περιορισμένη μέγιστη ικανότητα υπερπλασίας (αποθηκευτική ικανότητα), η οποία καθορίζεται από γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Όταν εξαντληθεί το όριο της υπερπλασίας των λιποκυττάρων, τότε ο λιπώδης ιστός υπερτρέφεται και δυσλειτουργεί, με αποτέλεσμα την έκτοπη εναπόθεση λίπους και την μεταβολική φλεγμονή Virtue and Vital Puig, 2009
Αποθηκευτική ικανότητα του λιπώδους ιστού υπερπλασία vs υπερτροφία Περίσσεια ενέργειας Λιποκύτταρο υπερπλασία υπερτροφία αποθήκευση λίπους αδυναμία λιπορύθμισης χωρίς μεταβολικές συνέπειες μεταβολικές συνέπειες
Αδυναμία λπορύθμισης Συνέπειες Περίσσεια ενέργειας δυσλειτουργικό λιποκύτταρο έκτοπη εναπόθεση λίπους υποκλινική φλεγμονή αντίσταση στην ινσουλίνη δυσλιπιδαιμία υπέρταση δυσλειτουργία β-κυττάρου δυσλειτουργία ενδοθηλίου
Cysophospotidic d
Tsatsoulis et al, Metabolism 2012
Αντίσταση στην ινσουλίνη - Συνέπειες Αντίσταση στην ινσουλίνη υπερινσουλιναιμία IGFΒP-1 IGF-1 SHBG ανδρογόνων μιτογόνων δράσεων ανδρογόνου δράσης - υπερπλασία -? νεοπλασία PCOS
Αντίσταση στην ινσουλίνη - Συνέπειες Αντίσταση στην ινσουλίνη υπερινσουλιναιμία IGFΒP-1 IGF-1 SHBG ανδρογόνων μιτογόνων δράσεων ανδρογόνου δράσης - υπερπλασία -? νεοπλασία PCOS
Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτης τύπου 2 Τρόπος ζωής Γονίδια Γονίδια (TCF7L2) υπερτροφική παχυσαρκία αντίσταση στην ινσουλίνη λιποτοξικότητα φλεγμονή δυσλειτουργία β-κυττάρου ΣΔ-2
Συμπεράσματα Η αποθήκευση λίπους, με την δράση της ινσουλίνης, βοήθησε στην επιβίωση του ανθρώπου σε περιόδους ασιτίας. Η φλεγμονώδης αντίδραση με την ενεργοποίηση του μηχανισμού αντίστασης στην ινσουλίνη, βοήθησε στην άμυνα έναντι των λοιμώξεων. Στο σύγχρονο περιβάλλον, η αδυναμία αποθήκευσης της περίσσειας ενέργειας στον υπερτροφικό λιπώδη ιστό, έχει ως αποτέλεσμα την έκτοπη εναπόθεση λίπους και την χρόνια μεταβολική φλεγμονή. Η έκτοπη εναπόθεση λίπους και οι παράγοντες φλεγμονής προκαλούν αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης και δυσλειτουργία των β-κυττάρων, με αποτέλεσμα εκδήλωση διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών διαταραχών.