ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: 18897 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Νεοελληνική Γλώσσα Β Λυκείου ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: Πολέντα Έλενα ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Θεματικό κέντρο κειμένου : Το κείμενο αναφέρεται στο αίτημα της εκπαίδευσης στα ΜΜΕ των σύγχρονων νέων. 1 η παράγραφος : - Οι νέοι διαθέτουν περισσότερο χρόνο στην τηλεόραση κατά τις θερινές τους διακοπές, ειδικά στα αστικά κέντρα ελλείψει πιο θελκτικών ενασχολήσεων. 2 η παράγραφος : - Οι νέοι που παραθερίζουν εκτός αστικού περιβάλλοντος παρακολουθούν λιγότερο τηλεοπτικά προγράμματα που ως προς την αρνητική τους επίδραση κρίνονται ακατάλληλα. 3 η παράγραφος : - Η λειτουργία των ΜΜΕ ως φορέα αγωγής των νέων, καθώς και η επιρροή τους στην ανάπτυξη των δεκτών είναι αδιαμφισβήτητη. - Διερευνώνται λοιπόν τρόποι για να αυξηθούν οι θετικές επιδράσεις των ΜΜΕ, περιορίζοντας παράλληλα τις αρνητικές. 4 η παράγραφος : - Παρά την αναμφίβολη επιρροή των ΜΜΕ ιδιαίτερα στους νέους, το σχολείο αδιαφορεί, χωρίς την προετοιμασία των μαθητών για την ασφαλή επαφή τους με τον «κόσμο» των μέσων ενημέρωσης. 5 η παράγραφος : - Είναι λοιπόν επιτακτική η αντιμετώπιση του «τηλεοπτικού αναλφαβητισμού» από το σχολείο, προωθώντας κατά συνέπεια και αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των ίδιων των ΜΜΕ. Β1. Τα παιδιά που παραθερίζουν σε κάποιο θέρετρο, εκτός αστικού περιβάλλοντος, είναι τυχερά, σύμφωνα με τη συγγραφέα, ειδικά σε σχέση με αυτά που περνούν τις θερινές διακοπές τους στις πόλεις. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά αυτά έχουν τη δυνατότητα να διαθέτουν περισσότερο χρόνο σε θελκτικές και ευχάριστες ενασχολήσεις, με αποτέλεσμα να αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στην παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων. Από την μία πλευρά, αξιοποιούν πιο ουσιαστικά τον ελεύθερο τους χρόνο, ενώ παράλληλα εκτίθενται λιγότερο σε τηλεοπτικά θεάματα ευτελούς ποιότητας, τα οποία κρίνονται ακατάλληλα για ανηλίκους ως προς τις αρνητικές τους επιδράσεις, αν και προβάλλονται σε ώρες υψηλής τηλεθέασης. Έτσι, ευνοούνται σε σχέση με τα παιδιά που παραμένουν στις πόλεις κατά τη διάρκεια των διακοπών του, καθώς προστατεύονται περισσότερο με αυτόν τον τρόπο από την αρνητική επιρροή της τηλεόρασης. Β2. Η συνοχή μεταξύ τρίτης και τέταρτης παραγράφου του κειμένου επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους : - Με τη χρήση της διαρθρωτικής λέξης «όμως»
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014 - Με την επανάληψη της λέξης «σύγχρονων» Η νοηματική σχέση που σηματοδοτείται είναι αντιθετική, καθώς στην τρίτη παράγραφο υπογραμμίζεται η αδιαμφισβήτητη λειτουργία των ΜΜΕ ως φορέα αγωγής των νέων και της έντονης επίδρασης που ασκούν στους δέκτες, ενώ στην τέταρτη παράγραφο επισημαίνεται η αδιάφορη στάση του σύγχρονου σχολείου που δεν εφοδιάζει τους μαθητές με τα κατάλληλα εφόδια, για να έρθουν σε ασφαλή επαφή με τον «κόσμο» των μέσων ενημέρωσης. Η χρήση της διαρθρωτικής λέξης «όμως» επιβεβαιώνει μορφικά την αντιθετική νοηματική σύνδεση των δυο παραγράφων. Γ1. Τα παιδιά σήμερα αφιερώνουν στην πλειοψηφία τους σημαντικό μέρος του ελεύθερου τους χρόνου καθημερινά για την παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων. Η τηλεόραση όμως επηρεάζει καθοριστικά την ηθικοπνευματική τους ανάπτυξη, με συνέπεια να επιδρά τόσο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους, όσο και στην κοινωνικοποίησή τους. Ακόμη, η προτίμηση τους αυτή τους στερεί πολύτιμο ελεύθερο χρόνο, από τον ήδη περιορισμένο που διαθέτουν, για ενασχόληση με πιο δημιουργικές δραστηριότητες. Γ2. Όροι ειδικού λεξιλογίου που εντοπίζονται στο κείμενο : «Μέσα μαζικής ενημέρωσης», «φορέας κοινωνικοποίησης», «τηλεοπτικός αναλφαβητισμός», «αναλφαβητισμός στα μέσα», «πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση» Ο αρθρογράφος εκθέτει τις απόψεις του για το αίτημα της εισαγωγής στα σχολικά αναλυτικά προγράμματα της εκπαίδευσης στα ΜΜΕ τεκμηριώνοντάς τες. Η χρήση λοιπόν του ειδικού λεξιλογίου δικαιολογείται, γιατί εξασφαλίζεται η ακριβολογία, το ύφος του άρθρου καθίσταται πιο αυστηρό, επίσημο και αντικειμενικό, ενώ διευκολύνεται παράλληλα ο σκοπός του γράφοντος, να ενημερώσει, δηλαδή τον αναγνώστη για το θέμα που πραγματεύεται στο άρθρο του.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: 18898 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Νεοελληνική Γλώσσα Β Λυκείου ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: Πολέντα Έλενα ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Θεματικό κέντρο κειμένου : Το κείμενο αναφέρεται στο αίτημα της εκπαίδευσης στα ΜΜΕ των σύγχρονων νέων. 1 η παράγραφος : - Οι νέοι διαθέτουν περισσότερο χρόνο στην τηλεόραση κατά τις θερινές τους διακοπές, ειδικά στα αστικά κέντρα ελλείψει πιο θελκτικών ενασχολήσεων. 2 η παράγραφος : - Οι νέοι που παραθερίζουν εκτός αστικού περιβάλλοντος παρακολουθούν λιγότερο τηλεοπτικά προγράμματα που ως προς την αρνητική τους επίδραση κρίνονται ακατάλληλα. 3 η παράγραφος : - Η λειτουργία των ΜΜΕ ως φορέα αγωγής των νέων, καθώς και η επιρροή τους στην ανάπτυξη των δεκτών είναι αδιαμφισβήτητη. - Διερευνώνται λοιπόν τρόποι για να αυξηθούν οι θετικές επιδράσεις των ΜΜΕ, περιορίζοντας παράλληλα τις αρνητικές. 4 η παράγραφος : - Παρά την αναμφίβολη επιρροή των ΜΜΕ ιδιαίτερα στους νέους, το σχολείο αδιαφορεί, χωρίς την προετοιμασία των μαθητών για την ασφαλή επαφή τους με τον «κόσμο» των μέσων ενημέρωσης. 5 η παράγραφος : - Είναι λοιπόν επιτακτική η αντιμετώπιση του «τηλεοπτικού αναλφαβητισμού» από το σχολείο, προωθώντας κατά συνέπεια και αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των ίδιων των ΜΜΕ. Β1. Κατά τον αρθρογράφο, η τηλεόραση θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί σήμερα και ως «άλλο σχολείο». Πιο συγκεκριμένα, η τηλεόραση, λειτουργεί ως φορέας αγωγής των πολιτών, όπως και το σχολείο, ασκώντας καθοριστική επίδραση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας τους, αλλά και στην κοινωνικοποίησή τους. Επιπλέον, διοχετεύει πρότυπα που επηρεάζουν ποικίλες εκφάνσεις της συμπεριφορά τους. Ακόμη, μεταδίδει πληροφορίες, επιδρώντας στην ηθικοπνευματική ανάπτυξη των δεκτών. Έτσι, λοιπόν, η επιρροή της τηλεόρασης, τόσο θετική όσο και αρνητική, είναι αδιαμφισβήτητη, ιδιαίτερα όσον αφορά τους νέους. Β2. Η συλλογιστική πορεία που εντοπίζεται στην τρίτη παράγραφο του κειμένου είναι παραγωγική, καθώς ο αρθρογράφος μεταβαίνει από μια γενική διαπίστωση ( η λειτουργία των ΜΜΕ ως φορέα αγωγής των σύγχρονων πολιτών ) και εξειδικεύει αναφερόμενος στις επιδράσεις που ασκούν στο δέκτη, καθώς επίσης καταλήγει στο ειδικότερο συμπέρασμα ότι κρίνεται επιτακτικό να διερευνηθούν επιμέρους τρόποι περιορισμού της αρνητικής τους επιρροής.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014 Γ1. - Οι κατηγορίες εναντίον μου στηρίζονταν σε αβάσιμες υποψίες. - Η εγωπαθής συμπεριφορά του τον καθιστά απωθητικό. - Ο επίδοξος ληστής εγκατέλειψε αιμόφυρτη την άτυχη γυναίκα. - Η νίκη της ποδοσφαιρικής μας ομάδας ήταν αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας. - Αμείβεται ανεπαρκώς αντιμετωπίζοντας βιοποριστικά προβλήματα. Γ2. Ουσιαστικές τομές στο εκπαιδευτικό σύστημα θα αποτελέσουν την αφετηρία της αναβάθμισής του.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: 18903 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Νεοελληνική Γλώσσα Β Λυκείου ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: Πολέντα Έλενα ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Θεματικό κέντρο κειμένου : Το κείμενο αναφέρεται στο αίτημα της εκπαίδευσης στα ΜΜΕ των σύγχρονων νέων. 1 η παράγραφος : - Οι νέοι διαθέτουν περισσότερο χρόνο στην τηλεόραση κατά τις θερινές τους διακοπές, ειδικά στα αστικά κέντρα ελλείψει πιο θελκτικών ενασχολήσεων. 2 η παράγραφος : - Οι νέοι που παραθερίζουν εκτός αστικού περιβάλλοντος παρακολουθούν λιγότερο τηλεοπτικά προγράμματα που ως προς την αρνητική τους επίδραση κρίνονται ακατάλληλα. 3 η παράγραφος : - Η λειτουργία των ΜΜΕ ως φορέα αγωγής των νέων, καθώς και η επιρροή τους στην ανάπτυξη των δεκτών είναι αδιαμφισβήτητη. - Διερευνώνται λοιπόν τρόποι για να αυξηθούν οι θετικές επιδράσεις των ΜΜΕ, περιορίζοντας παράλληλα τις αρνητικές. 4 η παράγραφος : - Παρά την αναμφίβολη επιρροή των ΜΜΕ ιδιαίτερα στους νέους, το σχολείο αδιαφορεί, χωρίς την προετοιμασία των μαθητών για την ασφαλή επαφή τους με τον «κόσμο» των μέσων ενημέρωσης. 5 η παράγραφος : - Είναι λοιπόν επιτακτική η αντιμετώπιση του «τηλεοπτικού αναλφαβητισμού» από το σχολείο, προωθώντας κατά συνέπεια και αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των ίδιων των ΜΜΕ. Β1. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, τα περισσότερα εκπαιδευτικά συστήματα των σύγχρονων χωρών χαρακτηρίζονται από ένα «παράδοξο». Ειδικότερα, ενώ είναι αδιαμφισβήτητη η επίδραση που ασκούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στους δέκτες, το σχολείο τηρεί αδιάφορη στάση απέναντι σ αυτήν την πραγματικότητα. Οι μαθητές δεν εφοδιάζονται με τα κατάλληλα εφόδια, ώστε να έρχονται σε επαφή με τον «κόσμο» των μέσων ενημέρωσης αμυνόμενοι στις αρνητικές επιδράσεις που ασκούν, όπως επιβεβαιώνεται και από το περιεχόμενο του αναλυτικού προγράμματος, τα σχολικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση, αλλά και την ανεπαρκή κατάρτιση των διδασκόντων. Έτσι, κρίνεται επιτακτική μια διαφορετική τοποθέτηση της εκπαίδευσης, σε σχέση με τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ώστε να προετοιμάζονται οι μαθητές για την ασφαλέστερη έκθεσή τους σ αυτά.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014 Β2. Θεματική περίοδος : «Εδώ, όμως χωρών.» Λεπτομέρειες σχόλια : «Ενώ όλα τα διαθέσιμα σύγχρονων μέσων» Κατακλείδα : «Για το λόγο αυτόν από την εκπαίδευση» Γ1. - Ο διαθέσιμος χρόνος για την εκπόνηση της ερευνητικής εργασίας κρίνεται ανεπαρκής. - Δε συνυπολογίζει στα μηνιαία έξοδά του και τα επαγγελματικά ταξίδια. - Θεωρούσε πολύ τιμητικό γι αυτόν τον χαρακτηρισμό του ως «πρωτεργάτη του κινήματος». - Δεν αντεπεξέρχεται στα καθήκοντά του λόγω έλλειψης πείρας. - Απαιτούνται ριζικές αλλαγές για την αναβάθμιση της σύγχρονης παιδείας. Γ2. Α. Η δευτερεύουσα αναφορική πρόταση είναι η εξής : «που δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνουν των ίδιων των μέσων» Β. Η δευτερεύουσα ονοματική αναφορική πρόταση είναι παραθετική, γιατί : - Ως προς τη στίξη : η αναφορική παραθετική πρόταση χωρίζεται με κόμμα από τον ονοματικό όρο που προσδιορίζει ( αλλαγές ). - Ως προς τον επιτονισμό : η αναφορική παραθετική πρόταση διαβάζεται χωριστά από τον όρο στον οποίο αναφέρεται. - Ως προς το νόημα : οι πληροφορίες που περιέχει η παραθετική αναφορική πρόταση παρουσιάζονται ως ξεχωριστές και δευτερεύουσες ως προς το περιεχόμενο του προσδιοριζόμενου όρου. Είναι δυνατό μάλιστα ακόμα και να παραληφθεί χωρίς να επηρεαστεί το νόημα της κύριας πρότασης.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΚΩΔΙΚΟΣ ΘΕΜΑΤΟΣ: 18904 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: Νεοελληνική Γλώσσα Β Λυκείου ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: Πολέντα Έλενα ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Θεματικό κέντρο κειμένου : Το κείμενο αναφέρεται στο αίτημα της εκπαίδευσης στα ΜΜΕ των σύγχρονων νέων. 1 η παράγραφος : - Οι νέοι διαθέτουν περισσότερο χρόνο στην τηλεόραση κατά τις θερινές τους διακοπές, ειδικά στα αστικά κέντρα ελλείψει πιο θελκτικών ενασχολήσεων. 2 η παράγραφος : - Οι νέοι που παραθερίζουν εκτός αστικού περιβάλλοντος παρακολουθούν λιγότερο τηλεοπτικά προγράμματα που ως προς την αρνητική τους επίδραση κρίνονται ακατάλληλα. 3 η παράγραφος : - Η λειτουργία των ΜΜΕ ως φορέα αγωγής των νέων, καθώς και η επιρροή τους στην ανάπτυξη των δεκτών είναι αδιαμφισβήτητη. - Διερευνώνται λοιπόν τρόποι για να αυξηθούν οι θετικές επιδράσεις των ΜΜΕ, περιορίζοντας παράλληλα τις αρνητικές. 4 η παράγραφος : - Παρά την αναμφίβολη επιρροή των ΜΜΕ ιδιαίτερα στους νέους, το σχολείο αδιαφορεί, χωρίς την προετοιμασία των μαθητών για την ασφαλή επαφή τους με τον «κόσμο» των μέσων ενημέρωσης. 5 η παράγραφος : - Είναι λοιπόν επιτακτική η αντιμετώπιση του «τηλεοπτικού αναλφαβητισμού» από το σχολείο, προωθώντας κατά συνέπεια και αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των ίδιων των ΜΜΕ. Β1. Η εκπαίδευση στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της παιδείας του σύγχρονου, μορφωμένου πολίτη. Ειδικότερα, τα ψηφιακά μέσα πληροφόρησης ασκούν έντονη επίδραση σήμερα, ενώ ενέχουν κινδύνους αλλοτρίωσης, χειραγώγησης και πνευματικής σύγχυσης των δεκτών, εξαιτίας τόσο της έντεχνης παραπληροφόρησης και του καταιγισμού πληροφοριών όσο και της ευτέλειας των ψυχαγωγικών προγραμμάτων. Η αντιμετώπιση του «αναλφαβητισμού στα μέσα» από το σύγχρονο σχολείο καθίσταται επιτακτική, ώστε να εξοπλιστεί ο νέος με τα κατάλληλα εφόδια, για να είναι σε θέση να διαχειριστεί τη νέα αυτή πραγματικότητα. Έτσι, με την εισαγωγή στο επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα του σχολείου, της εκπαίδευσης στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ο σύγχρονος νέος θα καταστεί ικανός να έρθει σε ασφαλή επαφή με τα μέσα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες πληροφόρησης και ψυχαγωγίας που του προσφέρουν, ενώ παράλληλα μπορεί να προστατευτεί από τους κινδύνους που αυτά εγκυμονούν.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ 2014 Β2. Η συλλογιστική πορεία της τέταρτης παραγράφου είναι παραγωγική. Ειδικότερα, ο αρθρογράφος μεταβαίνει από μια γενική διαπίστωση ( υπογραμμίζει την αδιάφορη στάση των περισσότερων εκπαιδευτικών συστημάτων απέναντι στις προκλήσεις και στη νέα πραγματικότητα που δημιουργούν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σήμερα ) και στη συνέχεια εξειδικεύει αναφερόμενος στις επιμέρους αδυναμίες του σχολείου που επιβεβαιώνουν αυτή τη στάση ( ειδικό ), για να καταλήξει σε ένα ειδικό συμπέρασμα, στο επιτακτικό αίτημα, δηλαδή, για διαφορετική αντιμετώπιση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης από το σύγχρονο σχολείο. Γ1. - Για την εκπόνηση της ερευνητικής εργασίας απαιτήθηκε η μελέτη πλούσιας βιβλιογραφίας. - Ο ασθενής εκτίθεται σε ακτινοβολία Χ κατά τη διαγνωστική μέθοδο της αξονικής τομογραφίας. - Τα αιτήματα των απεργών ικανοποιήθηκαν ύστερα από παρέμβαση του αρμόδιου υπουργού. - Ο δημοσιογράφος αυτός έπραξε αντίθετα από τη δεοντολογία του λειτουργήματός του, προωθώντας συμφέροντα ισχυρής πολιτικής παράταξης. - Η συμβολή του στην επιτυχία της θεατρικής παράστασης ήταν καθοριστική. Γ2. α Η δευτερεύουσα ονοματική αναφορική πρόταση είναι η εξής : «που χαίρονται τις διακοπές τους σε κάποιο θέρετρο» β Η δευτερεύουσα αυτή πρόταση είναι προσδιοριστική γιατί : - Ως προς τη στίξη : η αναφορική πρόταση ακολουθεί χωρίς κόμμα τον ονοματικό όρο που προσδιορίζει ( τα παιδιά ) - Ως προς τον επιτονισμό : η αναφορική πρόταση διαβάζεται μαζί με τον όρο στον οποίο αναφέρεται - Ως προς το νόημα : η αναφορική πρόταση αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα του όρου που προσδιορίζει ( τα παιδιά ), καθώς αποτελούν μαζί ένα νόημα αδιαίρετο. Μάλιστα, αν παραληφθεί η αναφορική πρόταση, αλλοιώνεται το νόημα της κύριας πρότασης.