Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο) Φροντιστήριο 03/03/2010 (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 1 / 32
Περιεχόµενα 1 Νότες και ιαστήµατα Τόνος Νότες Αποστάσεις µεταξύ νοτών ίεση, Υφεση και Αναίρεση Οι 12 τόνοι της σύγχρονης δυτικής µουσικής Εναρµόνιοι ϕθόγγοι, Χρωµατικά και ιατονικά ηµιτόνια Πεντάγραµµο και Κλειδιά ιαστήµατα 2 Ρυθµός Αξίες και Παύσεις Παρεστιγµένες και Συνδεδεµένες νότες, Τρίηχα Μέτρο (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 2 / 32
Τί είναι η µουσική; Μερικοί ποιητικοί ορισµοί: 1 "Food of love." - William Shakespeare 2 "Brandy of the damned." - George Bernard Shaw 3 "Sounding mathematics." - Gottfried Leibniz Μερικοί πιο πρακτικοί ορισµοί: 1 Μουσική είναι η τέχνη και η επιστήµη της χρονικής οργάνωσης ήχου και σιγής. 2 Μουσική είναι µια ακολουθία ήχων µε συγκεκριµένο ϱυθµό. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 3 / 32
Νότες και ιαστήµατα (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 4 / 32
Τόνος Ορισµός Τόνος (tone) λέγεται ένας ήχος ο οποίος έχει συγκεκριµένη συχνότητα. Η σύγχρονη δυτική µουσική αποτελείται από 7 ϐασικούς και 5 ενδιάµεσους τόνους (νότες). Βασική συχνότητα: 440Hz. Οι υπόλοιποι τόνοι ϐρίσκονται µεταξύ 440Hz και 880Hz σε 12 ισαπέχοντα διαστήµατα που λέγονται ηµιτόνια (semitones). Ηχοι µε λόγο συχνοτήτων ο οποίος είναι δύναµη του 2, έχουν ίδια τονικότητα αλλά ανήκουν σε διαφορετική οκτάβα (octave). (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 5 / 32
Νότες Χρησιµοποιούνται διάφοροι συµβολισµοί, οι πιο διαδεδοµένοι είναι: 1 Do, Re, Mi, Fa, So(l), La, Ti (Si). 2 A, B, C, D, E, F, G A La B Ti (Si) C Do D Re E Mi F Fa G So(l) (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 6 / 32
Αποστάσεις µεταξύ νοτών A B: 2 ηµιτόνια B C: 1 ηµιτόνιο C D: 2 ηµιτόνια D E: 2 ηµιτόνια E F: 1 ηµιτόνιο F G: 2 ηµιτόνια G A: 2 ηµιτόνια (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 7 / 32
ίεση, Υφεση και Αναίρεση Ορισµός Η δίεση (sharp) συµβολίζεται µε και κάνει τη νότα που ακολουθεί ένα ηµιτόνιο πιο ψηλή. Ορισµός Η διπλή δίεση (double sharp) συµβολίζεται µε x και κάνει τη νότα που ακολουθεί δύο ηµιτόνια (έναν τόνο) πιο ψηλή. Η B είναι ένα ηµιτόνιο πιο ψηλή από την B (ουσιαστικά, είναι η νότα C). Η Bx είναι δύο ηµιτόνια πιο ψηλή από την B (ουσιαστικά, είναι η νότα C ή, ισοδύναµα, η νότα D ). (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 8 / 32
ίεση, Υφεση και Αναίρεση Ορισµός Η ύφεση (flat) συµβολίζεται µε και κάνει τη νότα που ακολουθεί ένα ηµιτόνιο πιο χαµηλή. Ορισµός Η διπλή ύφεση (double flat) συµβολίζεται µε και κάνει τη νότα που ακολουθεί δύο ηµιτόνια (έναν τόνο) πιο χαµηλή. Η C είναι ένα ηµιτόνιο πιο χαµηλή από την C (ουσιαστικά, είναι η νότα B). Η C είναι δύο ηµιτόνια πιο χαµηλή από την C (ουσιαστικά, είναι η νότα B, ή, ισοδύναµα, η νότα A ). (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 9 / 32
ίεση, Υφεση και Αναίρεση Ορισµός Η αναίρεση (natural) συµβολίζεται µε και επαναφέρει τη νότα που ακολουθεί στην αρχική της τονικότητα. Η αναίρεση χρησιµοποιείται µόνο εάν προηγείται χρονικά η ίδια νότα µε δίεση ή ύφεση (αλλοιωµένη). (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 10 / 32
Οι 12 τόνοι της σύγχρονης δυτικής µουσικής Χρησιµοποιώντας τα σύµβολα που εισάγαµε παραπάνω και τις αποστάσεις µεταξύ των ϐασικών τόνων, µπορούµε να γράψουµε τους 12 τόνους της σύγχρονης δυτικής µουσικής, µε σειρά αυξανόµενης τονικότητας, ως εξής: A A B C C D D E F F G G Αντίστοιχα, µε χρήση υφέσεων: A B B C D D E E F G G A (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 11 / 32
Οι 12 τόνοι της σύγχρονης δυτικής µουσικής (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 12 / 32
Εναρµόνιοι ϕθόγγοι Ορισµός υο νότες που έχουν διαφορετικό τρόπο γραφής αλλά ίδιο άκουσµα, λέγονται εναρµόνιες (enharmonic). Παράδειγµα: Οι νότες D και E έχουν διαφορετικό συµβολισµό, αλλά αναπαριστούν ήχο ίδιας τονικότητας. Εποµένως, οι D και E είναι εναρµόνιες. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 13 / 32
Χρωµατικά και διατονικά ηµιτόνια Ορισµός Απόσταση ενός ηµιτονίου η οποία µας µεταφέρει σε νότα µε ίδιο όνοµα, λέγεται χρωµατικό (chromatic) ηµιτόνιο. Ορισµός Απόσταση ενός ηµιτονίου η οποία µας µεταφέρει σε νότα µε διαφορετικό όνοµα, λέγεται διατονικό (diatonic) ηµιτόνιο. Παράδειγµα: Η απόσταση µεταξύ D και D λέγεται χρωµατικό ηµιτόνιο. Η απόσταση µεταξύ D και E λέγεται διατονικό ηµιτόνιο, αν και πρόκειται για το ίδιο ακριβώς διάστηµα! (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 14 / 32
Πεντάγραµµο Χρησιµοποιείται για την αναπαράσταση νοτών. Οι νότες αναγράφονται στις γραµµές και στα διαστήµατα. Από µόνο του δε µας δίνει κάποια πληροφορία, πρέπει να χρησιµοποιήσουµε κάποιο κλειδί. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 15 / 32
Κλειδιά Το κλειδί µας δείχνει σε ποιά νότα αντιστοιχεί η κάθε γραµµή του πενταγράµµου. Παραδείγµατα κλειδιών: (a) Το του G. κλειδί (b) Το του F. κλειδί (c) Το του C. κλειδί (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 16 / 32
Κλειδιά Παραδείγµατα χρήσης κλειδιών: (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 17 / 32
Κλειδιά Τα κλειδιά που έχουν χρησιµοποιηθεί κατά καιρούς: Τα πιο συνηθισµένα κλειδιά: (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 18 / 32
Οπλισµός Ορισµός Ο οπλισµός είναι µια σειρά υφέσεων ή διέσεων που τοποθετείται στην αρχή ενός κοµµατιού και υποδεικνύει αλλοιώσεις οι οποίες ισχύουν σε όλο το µήκος του κοµµατιού. Η ίδια ακολουθία νοτών χωρίς και µε χρήση οπλισµού αντίστοιχα: Χρησιµοποιούνται για να υποδείξουν την κλίµακα ενός κοµµατιού. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 19 / 32
ιαστήµατα Ορισµός ιάστηµα δευτέρας (second) λέγεται η απόσταση µεταξύ δυο διαδοχικών ϕθόγγων. Για παράδειγµα, η απόσταση µεταξύ F και G είναι διάστηµα δευτέρας. Παρατηρούµε ότι και το διάστηµα F G είναι διάστηµα δευτέρας. ιαφέρει όµως εµφανώς από το διάστηµα F G, αφού στη µια περίπτωση έχουµε απόσταση ενός τόνου ενώ στην άλλη ενός ηµιτονίου. Εποµένως, προκύπτει η ανάγκη κατηγοριοποίησης των διαστηµάτων. Οµοίως ορίζονται και τα διαστήµατα τρίτης, τετάρτης, κτλ. Για παράδειγµα, διάστηµα τετάρτης είναι το A D. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 20 / 32
ιαστήµατα ιάστηµα Είδος ιαστήµατος Περιεχόµενο Ελαττωµένο (Diminished) 0 ηµιτόνια ευτέρας (Second) Μικρό (Minor) 1 ηµιτόνιο Μεγάλο (Major) 2 ηµιτόνια Αυξηµένο (Augmented) 3 ηµιτόνια Ελαττωµένο 2 ηµιτόνια Τρίτης (Third) Μικρό 3 ηµιτόνια Μεγάλο 4 ηµιτόνια Αυξηµένο 5 ηµιτόνια Ελαττωµένο 4 ηµιτόνια Τετάρτης (Fourth) Καθαρό (Perfect) 5 ηµιτόνια Αυξηµένο 6 ηµιτόνια (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 21 / 32
ιαστήµατα ιάστηµα Είδος ιαστήµατος Περιεχόµενο Ελαττωµένο 6 ηµιτόνια Πέµπτης (Fifth) Καθαρό 7 ηµιτόνια Αυξηµένο 8 ηµιτόνια Ελαττωµένο 7 ηµιτόνια Εκτης (Sixth) Μικρό 8 ηµιτόνια Μεγάλο 9 ηµιτόνια Αυξηµένο 10 ηµιτόνια Ελαττωµένο 9 ηµιτόνια Εβδόµης (Seventh) Μικρό 10 ηµιτόνια Μεγάλο 11 ηµιτόνια Αυξηµένο 12 ηµιτόνια (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 22 / 32
ιαστήµατα Μερικά παραδείγµατα: A B A C A C C G ευτέρας µικρό Τρίτης µεγάλο Τρίτης αυξηµένο Πέµπτης καθαρό Τα διαστήµατα µπορούν να συνεχίσουν και πέραν της µιας οκτάβας (π.χ. διάστηµα ενάτης, δεκάτης κτλ). Για παράδειγµα: A 2 B 3 Ενάτης µικρό (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 23 / 32
Ρυθµός (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 24 / 32
Αξίες Figure: Από πάνω προς τα κάτω: ολόκληρο, µισό, τέταρτο, όγδοο, δέκατο έκτο, τριακοστό δεύτερο. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 25 / 32
Αξίες = + = + = + Εφαρµόζοντας αναδροµικά τους κανόνες, προκύπτει, για παράδειγµα, το εξής: = + + + + + + + (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 26 / 32
Παύσεις Μια παύση υποδηλώνει απουσία εκτέλεσης για χρονικό διάστηµα ίσο µε αυτό που ορίζει η συγκεκριµένη παύση. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 27 / 32
Παρεστιγµένες Νότες Ορισµός Η παρεστιγµένη (dotted) νότα συµβολίζεται µε µια τελεία στο κάτω δεξί µέρος του συµβόλου της νότας και αυξάνει την αξία της κατά το ήµισυ. = + = + Ορισµός Η διπλά παρεστιγµένη (double dotted) νότα συµβολίζεται µε δύο τελείες στο κάτω δεξί µέρος του συµβόλου της νότας και αυξάνει την αξία της κατά 3/4. = + + = + + (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 28 / 32
Συνδεδεµένες Νότες Οι παρεστιγµένες νότες µας περιορίζουν σε πολύ συγκεκριµένες αυξήσεις αξίας (+1/2 και +3/4). Για να έχουµε µεγαλύτερη ελευθερία, µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε συνδεδεµένες (tied ή linked) νότες. quad = quad = + (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 29 / 32
Τρίηχα Ενα τρίηχο (triplet) αποτελείται από 3 αξίες οι οποίες έχουν διάρκεια ίση µε µια νότα της αµέσως µεγαλύτερης αξίας. Συµβολίζεται ως εξής: Η έννοια αυτή µπορεί να επεκταθεί και σε σύνολα περισσότερων αξιών, π.χ. πεντάηχα και εξάηχα. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 30 / 32
Μέτρο Ενα µέτρο είναι ένα µέρος ενός κοµµατιού το οποίο περιέχει έναν καθορισµένο αριθµό χτύπων (beats) συγκεκριµένης συνολικής διάρκειας. (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 31 / 32
Μέτρο Το µέτρο ενός κοµµατιού γράφεται στην αρχή του πενταγράµµου. Ο αριθµητής υποδηλώνει από πόσα µέρη αποτελείται το κάθε µέτρο και ο παρονοµαστής υποδηλώνει την αξία του κάθε µέρους. Ετσι, σε ένα κοµµάτι µε µέτρο 3/4, κάθε µέτρο ϑα πρέπει να περιέχει νότες συνολικής αξίας + +, για παράδειγµα: (Εισαγωγή στη Θεωρία Μουσικής (Μέρος 1ο)) Επεξεργασία Ηχου και Μουσικής (ΤΗΛ313) 03/03/2010 32 / 32