Κεφάλαιο 1: Βασικές αρχές 1 1790, Galvani χαλκός ψευδάργυρος Στα 1790 το κοινό των υπνωτιστών δοκίμασε μεγάλη δυσπιστία όταν ο Louitzi Galvani, με αέρα καλλιτέχνη, έκανε τα πόδια ενός βατράχου να χορεύουν μέσω ηλεκτρικής διέγερσης. Ο Galvani γνώριζε ότι η συμπλήρωση ενός κυκλώματος με τη σύνδεση ανόμοιων μετάλλων στα πόδια ενός πρόσφατα νεκρού βατράχου θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ηλεκτρικό ρεύμα διέγερσης. Το προκύπτον ηλεκτρικό ρεύμα θα μπορούσε να διεγείρει τα πόδια ενός βατράχου ούτως ώστε να αναπηδήσουν και με επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα θα μπορούσε να τα κάνει να «χορέψουν». Σημείωση: Αλλά εκείνο τον καιρό, το να φέρεις έναν νεκρό βάτραχο «πίσω στη ζωή» ήταν ένα σοκαριστικό και φρικιαστικά υπερφυσικό «κατόρθωμα» (και ο Galvani το λάτρευε!).
6 Κεφάλαιο 1: Βασικές αρχές Το ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, δίνοντας μία καταγραφή καρδιακής ηλεκτρικής δραστηριότητας, καθώς επίσης και πολύτιμες πληροφορίες για τη λειτουργία και την ανατομία της καρδιάς. Το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι γνωστό με τα τρία γράμματα ΗΚΓ. Μας δίνει μία καταγραφή της καρδιακής ηλεκτρικής δραστηριότητας και πολύτιμες πληροφορίες για την καρδιακή δομή και λειτουργία. Σημείωση: Από την εποχή του Einthoven, η συντόμευση για το «ηλεκτροκαρδιογράφημα» στην αγγλική γλώσσα είναι EKG (από το elektrokardiogram ). Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η συντομογραφία ECG είναι πιο σωστή και μπορεί να τη συναντήσετε σε κείμενα ιατρικής. Όμως, η ιατρική τιμά την παράδοση, και η συντομογραφία EKG έχει χρησιμοποιηθεί για χρόνια. Επίσης, το ECG μοιάζει ηχητικά με το EEG (αρχικά για το «ηλεκτροεγκεφαλογράφημα»), κάτι που μπορεί να προκαλεί παρανοήσεις και σύγχυση. Το ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφεται σε ταινία ρολό η οποία μας δίνει μία συνεχή καταγραφή της καρδιακής δραστηριότητας και της κατάστασης υγείας της καρδιάς. Τα καρδιακά μόνιτορ και η καρδιακή τηλεμετρία μας δίδουν την ίδια πληροφορία σε πραγματικό χρόνο.
Κεφάλαιο 1: Βασικές αρχές 7 Αριστερός κόλπος Δεξιός κόλπος Δεξιά κοιλία Αριστερά κοιλία Το ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της συστολής του καρδιακού μυός («μυοκάρδιο»). Η πληροφορία η οποία καταγράφεται στο ηλεκτροκαρδιογράφημα αναπαριστά την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Οι περισσότερες από τις πληροφορίες στο ηλεκτροκαρδιογράφημα αναπαριστούν την ηλεκτρική δραστηριότητα σύσπασης του μυοκαρδίου. Σημείωση: Το ηλεκτροκαρδιογράφημα δίδει επίσης πολύτιμες πληροφορίες για την καρδιακή συχνότητα και τον καρδιακό ρυθμό. Όταν το μυοκάρδιο διεγείρεται ηλεκτρικά, συσπάται. Σημείωση: Η εικόνα αυτή αποσκοπεί στο να σας εξοικειώσει με την απλοποιημένη διατομή της καρδιάς. Δίνονται οι καρδιακές κοιλότητες τις οποίες οφείλετε να γνωρίζετε διότι αυτό το διάγραμμα θα χρησιμοποιείται συχνά.
212 Κεφάλαιο 7: Άξονας Περιοχή εμφράγματος (έμφακτο) Το άνυσμα δείχνει... μακριά από το έμφραγμα Στο έμφραγμα μυοκαρδίου υπάρχει μία νεκρωμένη (νεκρή) περιοχή της καρδιάς η οποία έχει χάσει την αιματική παροχή της και δεν εκπολώνεται. Τα μη επιτιθέμενα ανύσματα από την άλλη πλευρά, απομακρύνουν το μέσο QRS άνυσμα από το έμφραγμα. Σημείωση: Το έμφραγμα μυοκαρδίου συμβαίνει όταν ένας κλάδος μίας από τις στεφανιαίες αρτηρίες (η καρδιά έχει τη δική της παροχή αίματος) αποφράσσεται. Η περιοχή του μυοκαρδίου η οποία αρδεύεται από την αποκλεισθείσα στεφανιαία αρτηρία δεν έχει αποθέματα αίματος και καταλήγει ηλεκτρικά μικρή (δεν μπορεί να εκπολωθεί). Στο έμφραγμα μυοκαρδίου (απόφραξη στεφανιαίας) υπάρχει μία περιοχή στις κοιλίες η οποία δεν έχει απόθεμα αίματος. Αυτή η εμφραχθείσα περιοχή δεν μπορεί να εκπολωθεί και επομένως δεν έχει ανύσματα. Εφόσον δεν υπάρχει εκπόλωση (και ανύσματα) στην εμφραγματική περιοχή, τα ανύσματα της άλλης πλευράς είναι ανεμπόδιστα και έτσι το μέσο QRS άνυσμα τείνει να δείχνει μακριά από το έμφρακτο.
Κεφάλαιο 7: Άξονας 213 όριο Φυσιολογικό Τώρα καταλαβαίνετε γιατί το μέσο QRS άνυσμα είναι τόσο πολύτιμο για τη διάγνωση. Ο άξονας είναι το μέσο QRS άνυσμα όταν αυτό δίδεται σε μοίρες και ο φυσιολογικός άξονας είναι από 0 έως +90 στο μετωπιαίο επίπεδο. Το μέσο QRS άνυσμα πρέπει να δείχνει προς τα κάτω και αριστερά του ασθενούς, δηλαδή να βρίσκεται μεταξύ 0 και +90. Αυτό είναι το φάσμα του φυσιολογικού άξονα. Το μέσο QRS άνυσμα μας δίδει πολύτιμες πληροφορίες για τη θέση της καρδιάς...... την υπερτροφία των κοιλιών και επίσης μας δίδει πληροφορίες σχετικά με το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σημείωση: Το μέσο QRS άνυσμα τείνει να δείχνει προς την πλευρά της κοιλιακής υπερτροφίας και μακριά από το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Αυτές οι βασικές αρχές του άξονα είναι τόσο λογικές και εύκολο να τις κατανοήσετε ώστε πρέπει να χρησιμοποιείτε αυτό το διαγνωστικό* εργαλείο όποτε υπάρχει διαθέσιμο καρδιογράφημα 12 απαγωγών. * Η διάγνωση των ημιαποκλεισμών (σελ. 295-305) βασίζεται στις αλλαγές του QRS άξονα.