ι KJJaalKri κλασικά ΣΥΛΛΟΓΗ Η ΜΟΥΣΚΗ 67: ΧΑ1ΝΤΝ αριστουργήματα Συμφωνία αρ. 100 σε Σολ μείζονα "Στρατιωτική" Κουαρτέτο εγχόρδων αρ. 48 Έργο 64 αρ. 1 Ντιβερτιμέντο αρ. 1 σε Σι ύφεση μείζονα "Χορικό του Αγίου Αντωνίου".Φαντασία σε Ντο μείζονα για Πιάνο ΤΟ ΠΕΡΟΔΚΟ Ο συνθέτης Χάιντν ώριμη άνθηση 67/1 Μουσικό σημείωμα Οδηγός για τη μουσική 67/4 Μουσική εκτέλεση Μια απλή παρτιτούρα από τη Στρατιωτική Συμφωνία 67/5 Ακούγοντας τη μουσική Ανάλυση των κλασικών έργων μιας αυθεντίας 67/9 Αλλες συνθέσεις Συμφωνίες αρ. 82 σε Ντο μείζονα και αρ. 83σεΣολελάσσονα 67/12 Η ορχήστρα Η μπάσο κιθάρα όργανο ενός μουσικού συνόλου Εγγύηση Μουσικής Ποιότητας Οπισθόφυλλο Η MOS. λόγω των αυστηρά επιλεγμένων και μεγάλων σε όγκο αγορών που πραγματοποιεί σας εyγvάται κορυφαία ποιότητα κλασικής μουοικής σε απίστευτα χαμηλή τιμή. Καμία απολύτως παραχώρηση δεν έχει γίνει ως προς την ποιότητα. Οι δίσκοι CD έχουν τις υψηλότερες δυνατόν προδιαγραφές (DDD σημαίνει ότι έχει γίνει ψηφιακή εύγραφ1] και επεξεργασία ώστε να έχουμε τέλεια αναπαραγωγή του ήχου). Για την έκδοση της σειράς συνεργάστηκαν: Μετάφραση: Επιμέλεια: Γλωσσική επιμέλεια: Διεύθυνση Έκδοσης: Δήμητρα Βενέτη Γιώργος Β. Μονεμβασ ίτης Ράνια Αν. Νίκα Βασίλης Θυμιανός Εκτύπωση: ΑΦΟ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ ΕΠΕ Τίτλος πρωτοτύπου: ΗΑ YDN classicajmasterpieces 1995 Orbis Publishing Limited London 1995 για την Ελληνική γλιοσσα: Α. ΑΛΕΞΑ & ΣΑ σε. Εθν. Αντιστάσεως 10. 14123 Λυκόορυση Τηλ.: 282 2040 284 1898 ISSN 11Ο6207Χ ISBN 9607354915 XArNTN Η εξέλιξη της τέχνης των ήχων θα ήταν ασφ:ιλώ; διαq:;oρετική ανη αιχπριακή γη δεν είχε υποδεχτεί το 180 αιώνα τον Φραντς Γιόζεφ Xάιvτv. Τούτος ο σεμνό; ο αυνό; ο καλοκάγαθος και ακάματος εργάτης της μουσικής υπήρξε ταυτοχρόνωςκαι καινοτόμος μα κω. ο νομοθέτης ενός σπσυδαίου κεφαλαίου της τέχνης την οποία ετάχθη να υπηρετιμι. Κανείς ά)λος ίσως εγγεγραμμένος στην ιστορία της μουσκ11; δεν ευεργέτησε την ορχηστρκ11 μουσική όσο ο Χάιvtν. Μολονότι δεν. ήταν αυτό; ο εμπνευστ11ς της φόρμας της συμqxuνίας όπως αργ..ετοίαρέσχoνταιναπρεαιi'oυν ήταν αυτό; ο οποίος αναγνώρισε την οριστική της μορφή συνέταξε τους κανόνες που διέπουν την ανάπτυξή της και την τελειοποίησε μόρq'..oλoγικά γ.αι ουσιαστικά στον υπέρτατο βαθμό που του επέτρεπαν τα μέσα που είχε στη δiάθeml του. Τις καταθέσεις του παρέλα 0Ον όλοι οι επόμενα μοι.'οουργοί με πρώτους τους Μότσαρτ γ.αι ΜπετΟΟεν τις χρησιμοποίησαν σαν κεφάλαιο και ωιί1λαυσαν τα γ.iρι)η τους με επιτόκιο τη δική τους φαντασία Αν η συμφωνία τού χρωστά τις πολύτιμες επεμβάσεις του το κουαρτέτο εγχόρδων η υπέρτατη μορφή καθαρής μ01..'οικής του χρωστά τη γένεσ11 του. Αυτό; του έδωσε ΠV011 ζωής αυτό; το διαμόρqxooε αmό;του χπρώτoςτo δικαίωμα της αιωνιότητας. Ανεξάντλητος επινο1lτικό; πολυγραφότατος υπερεκατό α συμφωνίες που συνέθεσε υπερογδόντα τα κουαρτέτα εγχόρ(χ»ν ΤΟ1! ο Χάιντν 1Ίταν υποταγμένος σε μια μοίρα που η ώρα της αλλα'f11ς της μόλις κριφογελούσε στο τέλος του οίου του. Προσέφερε τις θυσίες του στη μουσική μέσω εκείνων των αφεντάδωvπoυ είχαν τη δυνατότητα να y..o)jj.ερyoύv Τ11ν τέχνη διά των υποτακτικών τους. Παρ' όλα αυτά η μουσική του είναι ολόφωτη αυτόφωτη γεμάτη φρεσκάδα καλοσύνη και ισορροπία. Π ιθανόν να μην ενθουσιάζει πάντοτε πάντοτε όμως συγκινεί. Γιώργος Β. ΜΟllεμ6ασί'της
ΧΑΝΤΝ ΩΡΜΗ ΑΝΘΗΣΗ Η πάροδος του χρόνου δεν είχε αρνητικές επιπτώσεις στα εξαίρετα μουσικά χαρίσματα του Χάιντν που αύαπήθηκε και δοξάστηκε μέχρι το τέλος της Τ ζωής του. ο 1795 ο Χάιντν επέστρεψε στη Βιένη μετά τη δεύτερη θριαμοευτική επίσκεψή του στην Αγγλία. Ο μουσικός που χαρακτηρίστηκε πατέρας της συμφωνίας είχε μόλις ολοκληρώσει όπως αποδείχτηκε την τελευταία και πιο έξοχη ομάδα συμφωνιών του. Ήταν πλέον 63 χρόνων προχωρημένη ηλικία για εκείνη την εποχή και θα μπορούσε κάλλιστα να έχει αποσυρθεί και να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του με άνεση και γαλήνη. Στην πραγματικότητα όμως μερικά από τα πιο σημαντικά χρόνια της ζωής του τόσο ως ανθρώπου όσο και ως συνθέτη δεν είχαν φτάσει ακόμη. Τον ανουάριο του 1797 συνέθεσε το πλέον φημισμένο έργο του. Οι Ναπολεόντειοι πόλεμοι απειλούσαν να εμπλέξουν μεγάλο μέρος της Ευρώπης και ζητήθηκε από τον Χάιντν να συνθέσει έναν πατριωτικό ύμνο για την Αυστριακή αυτοκρατορία. Ενόσω ήταν στην Αγγλία τον είχε εντυπωσιάσει η ευλάοεια που ενέπνεε ο ορετανικός ύμνος Ο Θεός Σώζει το Βασιλιά. Ο δικός του 'Άυτοκρατορικός Ύμνος" που άρχιζε με τη φράση Ο Θεός Σώζει τον Αυτοκράτορα Φραντς στόχευε να προκαίδιος λέσει ανάλογα οαθιά συναισθήματα στον ο Χάιντν το χρησιμοποίησε ακόμα Ένας σύγχρονος του Χάιντν συνόψισε την αυστριακό 'λαό. μια φορά σε μια ομάδα παραλλαγών του περιγραφή του μεγάλου αυτού άντρα αναφέροντας πως ήταν ένας σπουδαος ευγεσε ένα από τα τελευταία και ωραιότερα Η πρεμιέρα του συγκινητικού και νής και μια μεγάλη ιδιοφυτα. μεγαλοπρεπούς έργου δόθηκε στις 12 κουαρτέτα εγχόρδων του. Φεορουαρίου του 1797 στα γενέθλια του επισκέψεις του στην Αγγλία. Το οασικό Επιστροφή στα υασιλικά αυτοκράτορα που ευχαρίστησε αυτο του καθήκον πλέον ήταν η σύνθεση μιας καθήκοντα προσώπως με κάθε επισημότητα τον Χάιν θείας λειτουργίας κάθε χρόνο για την τν. Το έργο έγινε ο επίσημος εθνικός ύμνος Ο συνθέτης στο μεταξύ είχε συμφωνήσει ημέρα της ονομαστικής εορτής της πριγκί της παλαιάς Αυστριακής αυτοκρατορίας να επιστρέψει στην πα'λαιότερη θέση του πισσας Μαρίας συζύγου του νέου πρίγκι και είναι σrιμερα ο εθνικός ύμνος της διευθυντή μουσικής στην οικογένεια των πα Νίκολαους π. Γερμανικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας Εστερχάζι μια θέση που είχε διατηρήσει Ο Χάιντν θα μπορούσε κάλλιστα να αν και οι στίχοι του έχουν μεταποιηθεί. Ο για πολλά χρόνια πριν από τις δυο εκπληρώσει το καθήκον του με μια σειρά
+ Ο GVY ; Ο Χάιντν τρευτεί. χαιρόταν τη συντροφιά των άλλων και διατηρούσε στενές σχέσεις με το φιλικό περιβάλλον των Εστερχάζι. Είχε βαφτίσει πολλά παιδιά και πάντοτε βοηθούοε οικονομικά τους φίλους του και τις οικογένειές τους. Η ζωή στο περιβάλλον των Εστερχάζι ήταν γεμάτη χρώμα και ζωντάνια μάλλον ό πως αυτός ο πίνακας του 180υ αιώνα του Άγγλου καλλιτέχνη Ουίλιαμ Χόγκαρτ (1697. 1764). ικανοποιητικών συνηθισμένων έργων. Α ντί αυτού όμως προσέδωσε μια νέα θαυμάσια πνοή και ζωντάνια σε αυτή την ευλαοική μορφή εκκλησιαστικής μουσικής. Η καθεμιά από τις έξι λειτουργίες που συνέθεσε για την πριγκίπισσα διαθέτει κάποιο σημαντικό χαρακτηριστικό. Πιθανώς η πιο διάσημη να είνα η αποκαλούμενη λειτουργία των Τυμπάνων ή Misa in tempore bej1i (λειτουργία 'εν Καιρώ Πολέμου') ένα ενθύμιο της στρατιωτικής απειλής που αποτέλεσε ο Ναπολέοντας για τη Βιένη. Χορωδιακό αριστούργημα ο Χάιντν δεν έμεινε ικανοποιημένος από αυτά τα εξαίρετα επιτεύγματα κι εργάστηκε σκληρότερα παρά ποτέ σε ένα ακόμα μεγαλύτερο χορωδιακό αριστούργημα το ορατόριο του Η Λημιουργία που οασίστηκε στο Βιολίο της Γένεσης. Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε με μεγάλη επιτυχία το 1798 και ανταγωνίστηκε σύντομα σε παγκόσμιο επίπεδο το Μεσσία του Χέντελ. Ο συνθέτης ωστόσο δεν έπαψε να εργάζεται. Το 180169 χρόνων εξέπληξε το ακροατήριο για μια ακόμη φορά με ένα δεύτερο έξοχο ορατόριο τις Εποχές. Τα τελευταία χρόνια της ζωής τού Χάιντν δεν ήταν τόσο ευτυχισμένα. Το 1800 η γυναίκα του πέθανε. Ο 4Οχρονος γάμος του με τη Μαρία 'Αννα Κέλερ κόρη ενός κατασκευαστή περουκών αποδείχτηκε το σημαντικότερο σφάλμα της ζωής του. Η αγάπη και οι απόγονοι απουσίαζαν και οι δυο σύζυγοι έζησαν χωριστά το μεγαλύτερο μέρος του έγγαμου οίου τους. Ο Χάιντν διέθετε μια πλειάδα θαυμαστριών και σε νεαρότερη ηλικία έορισκε παρηγοριά γlλj. τον αποτυχημένο γάμο τον σε διάφορες ερωτικές περιπέτειες. Δυστυχώς όμως στα 68 του χρόνια ένιωθε πολύ μεγάλος για να επιχειρήσει να ξαναπαν Λημόσιες τιμές Παραμερίζοντας το μελανό αυτό σημείο της προσωπικής του ζωής τα τελευταία χρόνια τού Χάιντν στέφθηκαν με δημόσιες τιμές και αναγνώριση. Ο κόμης Καρλ Χάραχ στην υπηρεσία του οποίου η μητέρα του Χάιντν εργάστηκε κάποτε ως Όοηθός μαγείρισσας έφτιαξε ένα όμορφο μνημείο προς τιμήν του διάσημου γιου της Ένα σκίτσο του Χάιντν (πάνω) από τον Άγγλο πορτρετίστα Ναθάνιελ Ντανς του 1794 το οποίο σύμφωνα με τη γνώμη του ίδιου του Χάιντν είναι ιδιαίτερα επιτυχημένο. Σε αυτό τα έντονα και ευγενικά του χαρακτηριστικά καθώς και η ήρεμη αξιοπρέπειά του είναι ευδιάκριτα.
Γηονότα Τα τελευταία χρόνια του Χάιντν... εν συντομία 1795: Επιστρέφει στη Βιένη μετά από μια δεύτερη επίσκεψη στην Αγγλία. 1796: Συνθέτει τη Λειτουργία των Τυμπάνων. 1797: Συνθέτει τον Ύμνο του Αυτοκράτορα. 1798: Πρεμιέρα της Δημιουργίας. 1800: Πεθαίνει η γυναίκα του. Συναντά το λόρδο Νέλσονα. 1801: Πρεμιέρα των Εποχών. 1808: Τελευταία δημόσια εμφάνιση σε μια ερμηνεία της Δημιουργίας. 1 809: Ο Ναπολέων καταλαμβάνει τη Βιένη. Ο Χάιντν πεθαίνει στις 31 ΜαΤου 77 ετών. Με την ευκαιρία της επίσκεψης του λόρδου Νέλσονα στη Βιένη το Σεπτέμβριο του 1800 η θρυλική λαίδη Έμα Χάμιλτον τραγούδησε μια από τις πρώτες καντάτες του συνθέτη την Αριάδνη στη Νάξο καθώς και μια πρόσφατη μελοποίηση ενός ποιήματος που εξυμνούσε τη νίκη του λόρδου Νέλσονα στη Μάχη του Νείλου. Ο Χάιντν συνόδεψε τη λαίδη Χάμιλτον στο πιάνο. Κλασικές qιιάmς Έχω συναναστραφεί ηύεμόνες 6ασιλιάδες και πολλούς σπουδαίους ευγενείς και έχω ακούσει πολλά κoλακεtπικά σχόλια από αtπoύς. Λεν επιθυμώ όμως μια στενή σχέση μαζί τους και προτιμώ τους ανθρώπους της τάξης μου. 1> Γιόζεφ Χάιντν. Ο καθένας μπορεί να διακρίνει στο 6λέμμα μου πως είμαι ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος. 1> Γιόζεφ Χάιντν. Ο Οράτιος Νέλσον Βρετανός ναύαρχος σε πορτρέτο (δεξιά) του 1800 τη χρονιά που παρακολούθησε μια παράσταση του Χάιντν στη Βιένη. Ζήτησε από τον Χάιντν την πένα που μεταχειρίστηκε όταν συνέθετε τη Λειτουργία του Νέλαονα. κοντά στη γενέτειρά του το Ρόραου δίπλα στα ουγγρικά σύνορα. Η Βιέννη εξέφρασε το σεσασμό της ονομάζοντάς τον πολίτη της και η μουσική κοινωνία της πόλης τον δέχτηκε ως ισόσιο μέλος της. Διασημότητες από κάθε τομέα της κοινωνικής ζωής έσπευδαν να συναντήσουν τον Χάιντν όπως ο Βρετανός ναύαρχος λόρδος Νέλσον όταν επέστρεψε στην Αγγλία μέσω Βιένης. Ο Νέλσον παρακολούθησε μια παράσταση μιας νέας εξαίρετης λειτουργίας του Χάιντν που έμεινε έκτοτε γνωστή ως λειτουργία τovνέλσavα Tελεtπαία εμφάνιση Το Μάρτιο του 1808 ο Ί6χρονος συνθέτης έκανε την τελευταία δημόσια εμφάνισή του. Επρόκειτο για μια παράσταση της Δ ημιουργίας που διηύθυνε ο διάσημος αυλικός συνθέτης Αντόνιο Σαλιέρι και παρακολούθησαν οι Λούντσιχ σαν Μπετόσεν ο Γιόχαν Χούμελ καθώς και άλλοι σύγχρονοί τους Βιενέζοι μουσικοί. Την επόμενη χρονιά τα στρατεύματα του Ναπολέοντα σομσάρδισαν και κατέλασαν τη Βιένη. Οι Γάλλοι όμως τίμησαν τον Χάιντν ορίζοντας φρουρά έξω από το σπίτι του ηλικιωμένου συνθέτη. Ένας νεαρός αξιωματικός μάλιστα παρουσιάστηκε στον Χάιντν και του ζήτησε ταπεινά την άδεια να τραγουδήσει μια άρια από τη Δημιουργία Ένας αυτόπτης μάρτυρας παρατήρησε πως ο Χάιντν συγκινήθηκε μέχρι δακρύων από αυτή την προσωπική εκδήλωση σεσασμού. Μερικές μέρες αργότερα στις 31 Μαρτίου του 1809 ο κύκλος της ζωής του ολοκληρώθηκε. Τα στρατεύματα του Ναπολέοντα διασχίζουν το Δούναβη προχωρώντας προς τη Βιένη (κάτω). Εκείνη την εποχή ο Χάιντν κείτονταν ετοιμοθάνατος περιτριγυρισμένος από το προσωπικό του που είχε πανικοβληθεί από τους βομβαρδισμούς.
. 1 tj{vg!:!pjlείwjla Ε"' XArNTN ======================================""i1 Και οι δυο επισκέ ψεις του Χάιντν στο Λονδνο είχαν μεγάλη επιτυχία. Η δεύτερη ενέπνευσε τη Στρατιωτική Συμφωνία. Εδώ ο lταλός καλλιτέχνης Αντόνιο Καναλέτο (1697 1768) εμπνεύστηκε από ένα παρόμοιο θέμα τον πίνακά του Παρέλαση των Φυλάκων των Αλόγων που ζωγράφισε το 1746 όταν εγκαταστάθηκε στην Αγγλία. 67/4 Συμφωνία αρ. 100 σε Σολ μείζονα "Στρατιωτική" Adagio Allegro [1] AIIegretto [2] Menuet Trio [3] Finale: Presto [4] Ο Χάιντν επισκέφτηκε δυο φορές την Α γυλία και για κάθε επίσκεψή του συνέθεσε έξι νέες συμφωνίες. Η παρούσα ανήκει στην ομάδα των συμφωνιών που συνέθεσε για τη δεύτερη επίσκεψή του από το Φε6ρουάρισ του 1794 έως τον Α ύγουστο του 1795. Ο Χάιντν άρχισε να εργάζεται πάνω στο έργο στη Βιένη προτού επιστρέψει στο Λονδίνο. Δε γνωρίζουμε την ακρι6ή ημερομηνία της πρεμιέρας του είναι όμως πιθανό να δόθηκε στις 2 Μαίου του 1794 σε ένα φιλανθρωπικό κοντσέρτο που διοργάνωσε ο ίδιος ο. Χάιντν. Φαντασία για Πιάνο σε Ντο μείζονα [5] Ο Χάιντν πιθανώς να συνέθεσε αυτό το έργο το Μάρτιο του 1789 ενώ διατελούσε ακόμη διευθυvτής μουσικής του πρίγκιπα Νίκολαους Εστερχάζι. Ήταν μια παραγωγική χρονιά για τον Χάιντν ο οποίος εξέδωσε δυο σημαντικές ομάδες κουαρτέτων ευχόρδων και συνέθεσε τη Συμφωνία cψ. 92 (που έμεινε γνωστή ως Συμφωνία της Οξφόρδης). Η χρονιά αυτή ήταν καθοριστική για τις παγκόσμιες υποθέσεις μια που η κατάληψη της Βαστίλης στις 14 ουλίου σηματοδότησε την αρχή της Γαλλικής Επανάστασης. Κουαρτέτο εγχόρδων σε Ντο μείζονα Έργο 64 αρ. 1 Allegro moderato [6] Menuet Trio [7] AIIegretto scherzando [8] Finale: Presto [9] Αυτό είναι το πρώτο από μια ομάδα έξι κουαρτέτων ευχόρδων που συνέθεσε ο Χάιντν το 1790 για τον Γιόχαν Τοστ ένα Βιενέζο φιλόμουσο επιχειρηματία Τα έργα έμειναν γνωστά ως Κουαρτέτα του Τοστ. Μερικά χρόνια πριν υπήρχε ένας 6ιολΟllίστας με το ίδιο όνομα στην ΟΡΧ} στρα της αυλής των Εστερχάζι την οποία διεύθυνε ο Χάιντν. Είναι πιθανόν αυτός ο ταπεινός μουσικός που πραγματοποίησε στη συνέχεια έναν πλούσιο γάμο να εμφανίστηκε μετά από καιρό ως πλούσιος έμπορος που πλήρωσε τον Χάιντν για αυτή την εξαίρετη ομάδα κουαρτέτων ευχόρδων. Ντιβερτιμέντο σε Σι ύφεση μείζονα για Ορχήστρα Ξύλινων Πνευστών "Χορικό του Αγίου Αντωνίου" Allegro con spirito [10] Χορικό του Αγίου Αντωνίου [11] Menuet ΤΓίο [12] Rondo: Allegretto [13] Τα χειρόγραφα πολλών συνθέσεων του 170υ και 180υ αιώνα χάθηκαν ή διασκευάστηκαν από άλλους μουσικούς με αποτέλεσμα να είναι σιχνά δύσκολο να ανακαλύψουμε τον πραγματικό συνθέτη τους. Μερικοί μελετητές διατηρούν αμφι 60λίες ως προς την προέλευση αυτού του έργου. Εάν ο συνθέτης του είναι ο Χάιντν τότε πιθανώς να έγραψε το έργο το 1784 με την ευκαιρία κάποιας γιορτής στην αυλή των Εστερχάζι. Το έργο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί ενέπνευσε αργότερα τον Μπραμς (6λέπε στο Ακούγοντας τη μουσική).
Κιθάρ α NC Λ μ. 1 υ r ri" 't '" j IJ. n r I ι'... "Σ '" από τη "Στρατιωτική" Συμφωνία m G r ι G Ρ # G D D D 5 4 5 2 2 3 mj' 2 2 G G. '" 8J. '" υ ' 8 8 t ι t IJιL t t m D7 G D7 Λ μ. 3... 1# 1# 8 _ ι '" "'ι...... 1 ι 8 8 r ri" ι 8 8 ν 8.... 10. F# G G# Α Α# Β C C Β C Α Α F# Ε D 2 1 3 1 3 1 2 2 1 2 5 5 4 3 2 5 2 5 3 3 D G D D D... 08..... 1...... ι ι... ' Γ"""'""Ii ι Εω Ii Λ μ. 6.. IJ..... Joo!_ 8 ι 8 "ι j r rn. 8 ι 8 ιv ι i 8..... (; C Β Α G Α Β C D Ε F # G G Ρ # G 1 1 3 2 1 2 3 1 2 3 4 5 5 4 5 2 2 1 3 1 5 Ω # Ω # Ε C D G ι... L. o!f.. 8 '.....ι ι 8 "ι "'....... ι ι ι
i f1 ιij. 9.. Ί. ι '".ι... L_ V U. D D D C# D Β Β Β Α G Ρ# G G# Α Α# Β 2 2 3 2 3 1 1 3 2 1 2 1 3 1 3 1 ι' / ι....... ιι.. 3 1 3 1 3 1 3 1 3 1 3 1 5 2 G Β G Β G Β G Β G Β G Β D G... a / I 1 i NC ι ι fι ιij. 12.. 1 '"" El>dim ι......... " ι t.>... / C C Β C Α Α Ρ# Ε D C C Β Α G 2 2 1 2 5 5 4 3 2 1 1 3 2 1 5 5 1 3 1 3 1 5 3 5 3 4 1 D D Α Ρ# Α Ρ# Α D# Ρ# D# Ρ# Ε G... ι... "'"... """..ι ι t Αιη D7 G Am7 D ii m 1m 1m > w.... 101_ "'" 1. 111 "" "'" ι Λ 15....:. Ί u ι Α Β C D Ε Ρ # G G G Ρ # Ρ # 2 3 1 2 3 4 5 5 5 4 4 5 1 5 1 5 4 3 2 1 2 C D G G Α Β C D Ε Ρ# ι t....... ιι_... / r... "11....... 1:1
Ern 7 j f 18 _ fιι >/ """ >... r..j "' ι " Ρ# Ε Ε Ε D D D C# D C# D 4 3 3 3 2 3 3 2 3 2 3 1 5 4 3 2 1 3 2 1 2 G G F# G Α Β C# D Ε D... ο...ι '"... L ι... D 1m. L L. L. f't" ".J jιιιιιιιιιιi jιιιιιιιιιιi 21 D 1m Ε Ε D C# D C# C# D C# D Ε Ε D C# D 4 4 3 2 3 2 2 3 2 3 4 4 3 2 3 3 2 1 2 3 2 t C# D Ε D C# D...... 4'!' U L ιυ r ι ιυ r 1 ι ρ. 1 i NC Μ.. 8 f1 24..!iiiiiiI 8 f' 8.4'!' "'... '.. f. ι.j C# C# C# Β Α Α G Ρ# Β Α G F# Ε Ρ# G Ε 2 2 3 2 1 5 4 2 5 4 3 2 1 2 3 1 f 1 5 4 3 2 1 2 1 5 4 Ε Ε F# G Α Β C# D G Α... n '"..........
t j / I 1 D Ε 1m 11 ii. +t.. l.l 1 '" ι r r.ι II 11. r_ 11.; tι Jj. 28. fj.../ '" 32 D D C# D Ε Ε F# Ε F# G G G# F# G# Α F# Ε F# G 3 3 2 3 4 4 3 2 3 4 4 3 2 3 4 2 1 2 5 1 5 5 1 5 5 1 5 5 1 5 1 D D D D D D D D D D D D ι r ι ι J J J J"f ι J ; J ι D 1m D 1m.. lίiiiiii; 'ι.. '" ι ι...ι ι ι ι.ι ι r '" ' ' U Ε C# Α D D C# Β Α D D CIt Β Α D 4 2 1 4 4 3 2 1 4 4 3 2 1 4 "..... '" 5 1 5 1 5 1 5 1 5 1 5 1 5 1 5 D D D D D D D D D D D D D D D...ι...ι...ι...ι...ι...ι./ r... J ιι ιι ιι ιι.. σ ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Ένα απλό ατην ερμηνεία θέμα από το CD: Θέαr. [3].Αν συμοουλευτείτε τις οδηγίες στη σελίδα ιν του Αξία φθόγγου : =Il )1 = 1/4»= 1/2 j = 1 J= 2 0= 4 8 10υ τεύχους της σειράς θα μπορέσετε να παίξετε τις Παύση: = 1/8 :ι = 1/4 1 = 1/2 = 1 = 2 = παύση ολοκλήρου μελωδίες της παρτιτούρας ακόμα κι αν δεν έχετε Παρεστιγμένη νότα (1.): επιπλέον το ήμισυ της καν ονικής χρονικής αξ ίας μουσικές γνώσεις. Κάθε νότα σημειών εται με το όνομα της (αν ρρ = πολύ σιγά mf = μετρίως δυνατά..." (1) συν ενώνει νότ ε ς σε μια φράση παίζετε πιάνο κοιτάξτε παρακάτω για τις θέσεις τους Ρ = σιγά f = δυνατά (σύζευξη προσωδίας) ή (2) ενώνει νότες συνώστα πλήκτρα). Οι αριθμοί δείχνουν τις θ έ σεις των mp = μετρίως σιγά ff = πολύ δυνατά νυμες (σύζευξη διαρκε ίας) και σε αυτή τtlv > = περισσότερο τονισμένιι νότα περίπτωση χτυπάμε μόνο τη ν πρώτη νότα και δαχτύλων αρχίζοντας από το 1 (αντίχε ιρας). Γ. = κορ όνα αφήνουμε τις άλλες απ λώς να διαρκέσουν. Δ & V (τόξα) δείχνουν τα σημεία στα οποία έχ ε ι ====== (cresc.) = αύξηση της έντασης ==== (Dim.) = ελάττωση της έντασης συντομευτ ε ί η μουσική. Το χρονικό σήμα στην αρχή του πενταγράμμο' δείχν ε ι τον αριθμό των χρόνων ανά μέτρο. Αυτό το iftyo είναι γo στο κλειδί του Σολ: 'ImIUlmlu ΠΑΝΟ Μέτρ ι. ο Παίξτε όλες τις Φα ως Φα δίεση εκτός αν ΕΓΧΟΡΔΑ Μι' τριο προηγείται αναιeεση. ΞνΛΝΑΠΝΕΥΣΤΑ Μέ τ.ριο Το εισαγωγικό μέτρο είναι ένα μέτρο έμφασης και δεν υπολογίζεται στην αρίθμηση των μέτρων. ΚΘΑΡΑ Εύκ ολο
ΚΛΑΣΚΑ ΑΡΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ Αυτή η ευρεία επιλογή ώριμων έρύων του Χάιντν που το καθένα τους διαθέτει περικλείει όλο τον πλούτο και την ποικιλία της κλασικής ΟΡΎανικής μουσικιίς. διαφορετική μορφή Τα πολεμικά στοιχεία που παρουσιάζει ο Χάιντν στη Στρατιωτική Συμφωνία εκφράζονται στον πίνακα του Γάλλου ε παναστάτη καλλιτέχνη Ζακ Λουί Νταβίντ (1748 1825) που περιγράφει μια αρχαία μάχη με τίτλο Οι Γυναίκες των Σα8ίνων. 1 ΣΥΜΦΩΝΑ ΑΡ. 100 "ΣΤΡΑΤΩΤΚΗ" Στις τελευταίες συμφωνίες του ο Χάιντν λαφρου κι ανέμελου εισαγωγικού θέματος gretto) είναι κάτι μεταξύ ενός γρήγορου κι είχε στόχο να αιφνιδιάσει και να συναρπά οδηγούν σε ένα δεύτερο εξίσου χαρούμενο ενός αργού εμβατηρίου. σει το καλλιεργημένο λονδρέζικο ακροα μουσικό θέμα που διαθέτει μια ρυθμική Ο Χάιντν αποδίδει στη μουσική ελάσσοτήριό του. Το πετυχαίνει στο έργο του αυτό συνοδεία εγχόρδων. να τονικότητα και προσθέτει εκτός από τα με τη χρήση των τυμπάνων η οποία έδωσε Σε αυτή την ερμηνεία το τμήμα έκθε τύμπανα τα ειδικά εφέ κυμβάλων και ενός στη συμφωνία το δημοφιλή της τίτλο. σης επαναλαμβάνεται Στη συνέχεια ο τριγώνου. Η θυελλώδης διάθεση πρόσκαι Χάιντν προσθέτει μια αιφνιδιαστική παύση ρα υποχωρεί και η μελωδία του εμβατηρίου Ξέγνοιαστο θέμα δυο μέτρων προτού απογειωθεί στο κεν επιστρέφει Ο Χάιντν δεν έχει αποκαλύψει Η συμφωνία αρχίζει με μια αργή κι επιβλη τρικό τμήμα ανάπτυξης που βασίζεται σε ακόμα ένα επιπλέον τρικ του το οποίο θα τική Adagio εισαγωγή [1]. Η δυνατή και μεγάλο βαθμό στο δεύτερο μουσικό θέμα. πρέπει να αιφνιδίασε το ακροατήριο της παρατεταμένη συγχορδία στο τέλος αυτής Ένα σόλο φλάουτο υιοθετεί με έξυπνο πρεμιέρας του έργου του: το κάλεσμα μιας της εισαγωγής λειτουργεί ως αντίθεση τρόπο τη μουσική και οδηγεί στην ανακεφα σόλο τρομπέτας ακολουθείται από ένα στο ξέγνοιαστο θέμα που ερμηνεύουν λαίωση το καταληκτικό τμήμα του μέρους. ηλεκτρισμένο ρολάρισμα στο τύμπανο και.πρώτα τα φλάουτα και τα όμποε και στη Το δεύτερο μέρος [2] είναι αυτό που μια δραματική fortissimo συγχορδία που συνέχεια τα έγχορδα οδηγώντας στο κυ έδωσε στη συμφωνία το προσωνύμιό της. ερμηνεύει ολόκληρη η ορχήστρα. ρίως Allegro τμήμα του πρώτου μέρους. Αρχίζει με μια διμερή μελωδία που μοιρά Το Μενουέτο [3] οδηγεί τη μουσική Ένα εκτεταμένο τμήμα για πλήρη ορχή ζονται τα έγχορδα και τα ξύλινα πνευστά πέρα από τα όρια του παλαιού αυλικού στρα και μια σύντομη επιστροφή του ανά και που όσον αφορά το ρυθμό της (Αθ χορού όπου βασίζεται Το κεντρικό ΤΓίο
τμήμα είναι ένα ανάλαφρο ρυθμικό μοτίβο για έυχορδα και ξύλινα πνευστά που υιοθετεί πρόσκαιρα η υπόλοιπη ορχήστρα. Το Presto fίnale [4] βασίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο ζωηρό εισαγωγικό θέμα. Είναι γεμάτο με στοιχεία που χαρακτηρίζουν το ύφος του συνθέτη: γρήγορες δυναμικές αντιθέσεις μεταξύ απαλού και δυνατού απρόσμενες παύσεις κι ένα ακόμη εκπληκτικό ξέσπασμα στα τύμπανα. Προς το τέλος του έργου ο Χάιντν επαναφέρει τα εξώτικά κρουστά του ολοκληρώνοντας αυτή την έξοχη συμφωνία κατά τρόπο εορταστικό. Το πιανοφόρτε (δεξιά) του Χάιντν που βρίσκεται τώρα σε μουσείο της Βιένης είναι ένα ελαφρύ όργανο που παράγει καθαρότερους και ασθενέστερους ήχους από ότι το ομόλογό του του 190υ αιώνα το μεγάλο πιάνο συναυλιών. 2 ΦΑΝΤΑΣΑ ΓΑ ΠΑΝΟ ΣΕ ΝΤΟ ΜΕΖΟΝΑ [5] Αυτό το γνωστό έργο ερμηνεύεται εδώ σε ένα παλαιό πιανοφόρτε της εποχής περί που του Χάιντν. Το όργανο εξακολουθεί να διαθέτει μια χροιά που θυμίζει τσέμπαλο η μουσική όμως το υπερβαίνει μελωδία σε μια σειρά έξοχων περασμάτων και αρπισμάτων που τονίζονται με ισχυρές συγχορδίες καθώς και γρήγορες αλλαγές τονικότητας. Το ύφος αυτό μας θυμίζει το κατοπινό δυναμικό και δραματικό πιανιστι Ο Χάιντν υποτάσσει την εναρκτήρια κό ύφος του Μπετόβεν. Κάτω: Ως απόδειξη του μουσικού του χρέους στον Χάιντν ο Μότσαρτ εξέδωσε το 1785 έξι κουαρτέτα τα οποία αφιέρωσε στον ηλικιωμένο άντρα αναγράφοντας στο 3 ΚΟΥΑΡΤΕΤΟΕΓΧΟΡΔΩΝ ΣΕ ΝΤΟ ΜΕΖΟΝΑ 0 /.'1; '70L./N1 T'IOLAE ' 7IJL(ιΝιι.Lο.l ({'l'''t r 2!I{b;YIIi" f"l ( 'I{flllJJ" Αυτό το κουαρτέτο ευχόρδων είναι ένα αριστούργημα ώριμης συνθετικής γραφής. Η μουσική που τη μοιράζονται όμορφα τα τέσσερα όργανα είναι γεμάτη εκπλήξεις. Τ ο θέμα που ερμηνεύεται στην αρχή είναι η βάση ολόκληρης της εισαγωγικής. έκθεσης του πρώτου μέρους Allegro moderato [6]. ΤΟ κεντρικό τμήμα ανάπτυξης υιοθετεί μια γοητευτική φράση που ερμηνεύτηκε πριν από το τέλος της έκθεσης. Σε αυτό το μέρος η ανακεφαλαίωση ξεπερνά μια απλή επιστροφή στη μελωδία της έκθεσης. Η ιδιοφυής επεξεργασία της την κάνει να ηχεί σαν μια νέα ανάπτυξη. Στη συνέχεια ο Χάιντν μας εκπλήσσει τοποθετώντας το Μενουέτο και ΤΓίο [7] δεύτερο στη σειρά (συνήθως τρίτο στις κλασικές τετραμερείς συμφωνίες και κουαρτέτα). Ακολουθεί ένα λαμπρό και ζωηρό Allegretto scherzando [8] που αποτελείται από ένα θέμα και μια σύντομη ομάδα παραλλαγών αντί του αναμενόμενου αργού μέρους. Το Presto fίnale [9] διατηρεί τα ισχυρά στοιχεία της έκπληξης. Μετά από μια μικρή διστακτική φράση εξακοντίζεται στα ύψη κατά τρόπο που θα πρέπει να ανάγκασε τον κύριο Τοστ και τους συναδέλφους του ερμηνευτές να μισοκάθονται στις άκρες των καθισμάτων τους. Η ανάmυξη ανυψώνει τη διστακτική φράση σε μια νέα απρόσμενη τονικότητα προτού επιστρέψει στο εξώφυλλο: "Από το φίλο σας Β. Α. Μότσαρτ". οικείο κλειδί της Ντο μείζονος. Μετά από όλα αυτά τα πυροτεχνήματα ο συνθέτης πραγματοποιεί ένα τελευταίο πνευματώδες σχόλιο ολοκληρώνοντας το μέρος ήρεμα και σχεδόν απότομα.
Οι συγκεντρώσεις τεϊοποσίας του 180υ αιώνα όπως αυτή (πάνω) που αναπαρίσταται από τον Χ6γκαρτ ζωντάνευαν συχνά με την παρουσία κουαρτέτων εγχόρδων. Ένα σύνηθες πρόγραμμα θα έπρεπε σίγουρα να περιλαμβάνει μουσική του Χάιντν. Ολόκληρο το ακροατήριο έμεινε απόλυτα ικανοποιημένο το ίδιο κι εγώ. Μέσα σε αυτό το 6ράδυ ειobrραξα τέσσψιςχιλιάδες γκίλ ντες. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνειμόνοοτηναγυλια. 1> Ο Χάιντν γράφοντας στο ημερολόγιό του για ένα φιλανθρωπικό κοντσέρτο που έδωσε στο Λονδίνο το Μάιο του 1795. 4 ΝΤΒΕΡΤΜΕΝΤΟ ΣΕ Σ ΥΦΕΣΗ ΜΕΖΟΝΑ Αυτό το έργο διαθέτει τη δομή των τεσσάρων μερών σαν μια μινιατούρα συμφωνίας. Ο γερμανικός όρος που αποδίδεται σε παρόμοια έργα είναι Fe/dpartita και υποδηλώνει τη μουσική για τους αγρούς ή την ύπαιθρο που ερμηνεύεται με την ευκαιρία στρατιωτικών τελετών. Το πρώτο μέρος A//egro con spirito [10] αρχίζει με μια ζωηρή φανφάρα και είναι άξιο προσοχής για τις παύσεις και τους συγκοmόμενους ρυθμούς του. Η ΜΑΓΕΑ Τ'ΗΣ Εξωτικά κρουστά Ακολουθεί το Χορικό του Αγίου Α ντωνίου [11] ένας εξαίσιος παλαιός σκοπός πιθανό δάνειο από κάπου αλλού (ίσως ένα παλαιό τραγούδι Αυστριακών προσκυνητών). Αργότερα ο Μπραμς το χρησιμοποίησε στις διάσημες Παραλλαγές του Αγίου Α ντωνίου. Το Μενουέτο και ΤΓίο [12] που ακολουθεί πειθαρχεί σε ένα γρήγορο ρυθμό ενώ ένα λαμπρό και ζωηρό Rondo: A//egretto [13] ολοκληρώνει το έργο. ΜΟΥΣΚΗΣ ΜΟΥΣΚΕΣ ΕΝΝΟΕΣ Divertimento Η διασκέδαση στα ιταλικά. Ο όρος αναφέρεται σε ένα ανάλαφρο μουσικό έργο που ερμη νεύεται από μικρό αριθμό ερμηνευτών σε υπαίθριους χώρους συνήθως. Τα ειδικά κρουστά που χρησιμοποιεί ο Χάιντν στη Στρατιωτική Συμφωνία του θυμίζουν τις παλαιές ορχήστρες των γενίτσαρων της Οθωμανικής Α υτοκρατορίας. Επί αιώνες αυτή η αυτοκρατορία λυμαινόταν τη νοτιοανατολική Ευρώπη φτάνοντας προ των πυλών της Βιένης Το γεγονός αυτό αποτέλεσε απειλή ασκούσε όμως και κάποια γοητεία στους Βιενέζους. Οι Βιενέζοι συνθέτες εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα από τα κύμόαλα και τα κουδουνάκια που περιλάμοαναν οι ορχήστρες των γενίτσαρων. Ο Μότσαρτ επίσης εμπνεύστηκε από την τουρκική μουσική. ΗΣτρατιωτική Συμφωνία του Χάιντν η όπερα Αρπαγή από το Σεράι του Μότσαρτ και το εμοατηριακό κεντρικό τμήμα του φινάλε της ΧορωδιαΚ11ς Συμφωνίας του ΜπετόΌεν κάνουν χρήση παρόμοιων εξωτικών κρουστών.
ΣΥΜΦΩΝΕΣ ΑΡο 82 ΣΕ ΝΤΟ MEIZONA vvh ΑΡΚΟΥ ΔΑ?? ΚΑ ΑΡο 83 ΣΕ ΣΟΛ EΛAΣΣONA?VH ΚΟΤA?f Σε αυτά τα δυο σημαντικά έρύα ο Χάιντν πραύματοποιεί ένα καθοριστικό σήμα προς την τελειοποίηση της φόρμας της συμφωνίας. Αριστερά: Σήμερα η εικόνα μιας αρκούδας που χορεύει είναι ίσως απωθητική στους ανθρώπους την εποχή του Χάιντν όμως εθεωρείτο διασκεδαστικό θέαμα. Η λιθογραφία βασίζεται σε έναν πίνακα του Γάλλου καλλιτέχνη ΛουίΛεοπόλντ Μπουαγί (1761 1845). ΠΡΟΤΕΝΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ Ο μουσικής Χάιντν διορίστηκε διευθυντής του Αυστροουγγαρέζου πρίγκιπα Νίκολαους Εστερχάζι το 1776. Κατά τη δεκαετία του 1780 ήταν περίπου πενήντα χρονών και η εξαπλωνόμενη φήμη του ως συνθέτη τού πρόσφερε συχνές παραγγελίες τόσο από ιδιώτες εργοδότες όσο και από επαγγελματίες εκδότες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο πρίγκιπας Νίκολαους όχι μόνο δεν αντιδρούσε σε παρόμοιες προτάσεις αλλfj. χαιρόταν που ο διευθυντής μουσικής του ήταν τόσο διάσημος. Για τον ίδιο τον Χάιντν που κουραζόταν συχνά από τα καθημερινά καθήκοντά του αυτές οι παραγγελίες επιδρούσαν σαν ένα εξαίρετο τονωτικό. Μια παραγγελία για έξι νέες συμφωνίες προήλθε από μια μουσική οργάνωση στο Παρίσι την Concert de 1a Loge Olympique. Ο Χάιντν συνέθεσε τις συμφωνίες αρ. 82 έως 87 στο μεσοδιάστημα 1785 1786. Στα έργα αυτά έχει συντελεστεί μια εντυπωσιακή πρόοδος όσον αφορά το μέγεθος αλλά και τη λειτουργικότητα. Η συμφωνία αρ. 82 είναι γνωστή ως Η Αρκούδα εξαιτίας μιας φράσης που κυριαρχεί στο τελευταίο μέρος και αναπαριστά τον ήχο των άσκαυλων ή της λατέρνας που συνόδευαν το χορό της αρκούδας. Ο Χάιντν χρησιμοποιεί με εγ..πληκτικό τρόπο αυτή την απλή φράση επαναλαμοάνοντάς τη δυνατά σε απρόσμενες τονικότητες. Το υπόλοιπο μέρος της συμφωνίας είναι γεμάτο μαγευτική μουσική το φινάλε όμως είναι το πιο έξοχο μέρος της. Φωvές κότας Στην επόμενη συμφωνία της ομάδας την αρ. 83 έχει δοθεί το προσωνύμιο Η Κότα. Το έργο αρχίζει με σφοδρότητα και εντυπωσιακές παραφωνίες σε ελάσσονα τονικότητα. Μια φράση στο όμποε που θυμίζει κακάρισμα κότας συνοδεύει το πιο ζωηρό δεύτερο μουσικό θέμα του πρώτου μέρους. Μετά από ένα εκφραστικό αργό l μέρος η συμφωνία ολοκληρώνεται με μια πιο εύθυμη νότα. Τρίο για Πιάνο αρ. 25 σε Σολ μείζονα Το τρίο για πιάνο που διαθέτει πιάνο βιολί και τσέλο είναι ένας τύπος ενόργανου μουσικού συνόλου που ανάγεται στην κλασική περίοδο του 180υ αιώνα Έμελλε να επισκιαστεί από τη συμφωνία το κοντσέρτο και το κουαρτέτο εγχόρδων ένα μεγάλο μέρος όμως έξοχης μουσικής έχει γραφτεί για αυτόν το συνδυασμό οργάνων. Το 1795 κατά τη διάρκεια της δεύτερης επίσκεψής του στο Λονδίνο ο Χάιντν συνέθεσε μια σειρά τρίο για πιάνο εκ των οποίων το συγκεκριμένο σε Σολ μείζονα είναι το πιο διάσημο. Το έργο αρχίζει αντισυμβατικά με μια σειρά παραλλαγών. Ακολουθεί ένα λυρικό αργό μέρος. Το φινάλε ωστόσο είναι αυτό που κατέστησε το έργο διαχρονικά δημοφιλές. Είναι ένα Rondo σε τσιγγάνικο ύφος (Rondo a/l' ongarese) το οποίο ο Χάιντν εμπνεύστηκε από την ουγγρική τσιγγάνικη μουσική που γνώριζε τόσο καλά από τα παιδικά του χρόνια. Η μουσική δονείται γεμάτη ενέργεια και σφρίγος καθώς το ένα επεισόδιο ακολουθεί το άλλο και επιστρέφει συνεχώς στο εισαγωγικό θέμα Επιλογή των έργων αυτών θα συμπεριληφθεί σε προσεχές τεύχος.
Η ΜΠΑΣΟ ΚΘΑΡΑ ISBN 9607354915 Ημπάσο κιθάρα δεν είναι όργανο μόνο του 200ύ αιώνα. Κιθάρες με μπάσο χορδές υπάρχουν και ερμηνεύονται από τα τέλη του 17ου αιώνα. Στα πρώτα όργανα ωστόσο οι χαμηλότονες χορδές αποτελούσαν προσθήκη στις συνήθεις υψηλότονες. Οι χορδές δεν τοποθετούνταν σε τάστα και γι' αυτό παρήγαγαν μόνο μια νότα. Οι ερμηνευτές χρησιμοποιούσαν τις χορδές σαν χαμηλότονες νότες για συγχορδίες που ερμηνεύονταν υ ψηλότερα από τις δυνατότητες του οργάνου. Η σύγχρονη τετράχορδη ηλεκτρική μπάσο κιθάρα χρονολογείται από το 1951 όταν πρωτοεμφανίστηκε η Μπάσο Φέντερ ΑκριΟείας. Η κιθάρα διαθέτει ένα συμπαγές επίπεδο σώμα από ξύλο σφενδαμιού και φλαμουριάς και τη δυνατότητα ρύθμισης της έντασης και του τόνου. Το κούρντισμα γίνεται όπως και στο κοντραμπάσο: Μι ΛαΡεΣολ. Όπως και η ηλεκτρική κιθάρα η ηλεκτρική μπάσο κιθάρα συνδυάζεται επιτύχώς με τα άλλα όργανα σχεδόν σε οποιοδήποτε μουσικό σύνολο. Αν και συνήθως λειτουργεί συνοδευτικά το όργανο χει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλές και σε σόλο ερμηνείες. Η περαιτέρω εξέλιξη της μπάσο κιθάρας κατά τη δεκαετία του 1960 είχε ως αποτέλεσμα τη οελτίωση της ποιότητας των χορδών με την εφαρμογή των τυλιγμένων χορδών (όπου κάθε χορδή περιελίσσεται με σύρμα). Την επόμενη δεκαετία η μπάσο κιθάρα χωρίς τάστα επηρέασε σημαντικά τους κιθαρίστες ενώ τα τελευταία χρόνια η Γεroνότα Το 1982 ο Στάινμπεργκερ Κύκλοφόρησε μια μπάσο κιθάρα από φάιμπεργκλας και πλαστικό. Το όργανο αυτό κουρντιζόταν κάτω από τη γέφυρα και δε διέθετε κεφάλι (peg box). 11 Η ΕΠΣΤΗΜΗ ΤΟΥ ΉΧΟΥ 1 ΠΩΣ ΛΕΤΟΥΡΓΕ Η ΜΠΑΣΟ ΚΘΑΡΑ Οι ηλεκτρικές κιθάρες διαθέτουν συνήθως ένα ή δύο ενισχυτικά τοποθετημένα σε διαφορετικές αποστάσεις από τη γέφυρα. Στο κάθε ενισχυτικό ενσωματώνεται μια σειρά πόλων (κυλινδρικοί μαγνήτες) που εφαρμόζονται σε ένα πλαστικό πλαίσιο. Τα ενισχυτικά δημιουργούν ηλεκτρομαγνητικά πεδία οπ' όπου περνούν οι χορδές. Καθώς οι χορδές δονούνται επηρεάζουν τα μαγνητικά πεδία και μεταβάλλουν κατ' αυτό τον τρόπο τα ηλεκτρικά κύματα που περνούν στους ελέγχους του τόνου και της έντασης. Τα ηλεκτρικά σήματα προωθούνται μέσω του ενισχυτή στα μεγάφωνα όπου αναπαράγονται οι πρωτότυποι ήχοι εμφάνιση 5χορδων και 6χορδων μοντέλων οελτιωμένων με νέα ηλεκτρονικά συστήματα της νέας υψηλής τεχνολογίας επέκτειναν περισσότερο τις εντυπωσιακές μουσικές δυνατότητες του οργάνου.