Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Установа адукацыі Рэспубліканскі інстытут кантролю ведаў РТ 05/06 гг. Этап I Тэматычнае кансультаванне па фізіцы Варыянт Раздзел праграмы/ Элемент зместу Змест задання Каментарый і рашэнне задання Падручнік, вучэбны дапаможнік Механіка. Скорасць. Адзінкі скорасці А. Абітурыент правѐў пошук інфармацыі ў сетцы Інтэрнэт аб самых хуткіх жывѐлінах на сушы. Вынікі пошуку прадстаўлены ў табліцы: Назва жывѐліны Максімальная скорасць Леў 8,0 0 км г Гепард м с Кулан,9 0 м с 4 Амерыканская віларогая антылопа 86 км г 5 Скакавы конь,0 м мін Для выканання задання неабходна ведаць, што параўноўваць можна толькі аднародныя фізічныя велічыні, выражаныя ў аднолькавых адзінках. Каб параўнаць скорасці, выразім іх у асноўных адзінках СІ. Адзінкай скорасці ў СІ з'яўляецца метр у секунду м. Тады с км км 000 м ) 8,00 8,00 8,00 г г 600 с, 0 м м, ; с с м ) ; с м м ),9 0 9 ; с с Фізіка : падруч. для 7-га кл. агульнаадукац. устаноў / Л. А. Ісачанкава, Ю. Дз. Ляшчынскі ; пад рэд. Л. А. Ісачанкавай. Мінск : Нар. асвета, 009. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Механіка. Раўнамерны прамалінейны рух. Прамалінейны рух з пастаянным паскарэннем Максімальную скорасць мае жывѐліна, назва якой прыведзена ў радку з нумарам: ) ; ) ; ) ; 4) 4; 5) 5. А. У момант часу t 0 0 c хлопчык, які знаходзіўся на мосце над цяснінай глыбінѐй H = 00 м, адпусціў камень без пачатковай скорасці. Калі модуль скорасці гуку ў паветры υ = 40 с м, то гук ад падзення каменя на дно цясніны хлопчык пачуе ў момант часу t, роўны: ),9 с; ) 4, с; ) 4,5 с; 4) 4,8 с; 5) 5, с км км 000 м м 4) 86 86 86,9 ; г г 600 с с м м м 5), 0, 0. мін 60 с с Такім чынам, максімальную скорасць мае гепард. Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць характар руху каменя і гуку. Шукаемы час t ѐсць сума прамежкаў часу t і t : t t t, дзе t прамежак часу, на працягу якога камень падаў на дно цясніны пры вертыкальным свабодным падзенні, t прамежак часу, на працягу якога гук праходзіў адлегласць па паветры ад моманту ўдару каменя аб дно цясніны да хлопчыка. Разгледзім вертыкальнае свабоднае падзенне каменя. З gt формулы H знаходзім H t g. Паколькі ў аднародным асяроддзі гук распаўсюджваецца прамалінейна і раўнамерна, то прамежак часу t H вызначым з ураўнення t Тады шукаемы час H t g H. 00 м 00 м t м м 0 40 с с Адказ: 4 4,8 с. Фізіка : вучэб. дапам. для -га кл. агульнаадукац. устаноў / В. У. Жылко, Л. Р. Марковіч. Мінск : Нар. асвета, 04. 6. Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Народная асвета, 05. 7, 4 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Механіка. Закон складання скарасцей. Крывалінейны рух А. Калі кола, радыус В якога R, коціцца без праслізгвання па гарызантальнай паверхні з пастаяннай скорасцю А (гл. рыс.), то адносіны модуляў скарасцей А руху пунктаў А В і В кола адносна гарызантальнай паверхні роўныя: ) ; ) ; ) ; 4) ; 5) Для выканання задання неабходна ведаць закон складання скарасцей. Скорасць любога пункта кола В В вяр радыусам R адносна гарызантальнай паверхні роўная А вектарнай суме скорасці паступальнага руху кола і скорасці А вяр А С вяр С вяр вярчальнага руху (гл. рыс.). Для пункта В па законе складання скарасцей В В вяр. У пункце В скорасць вярчальнага руху В вяр накіравана ў той жа бок, што і скорасць кола. Паколькі праслізгвання няма, то ў любы момант часу пункт дотыку С кола з гарызантальнай паверхняй нерухомы адносна гэтай паверхні, а значыць С 0. Такім чынам, вяр вяр. Тады модуль скорасці пункта В Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Народная асвета, 05. 0, 4 адносна гарызантальнай паверхні В В вяр. Для пункта А па законе складання скарасцей. А А вяр Тады модуль скорасці пункта А адносна гарызантальнай паверхні А А вяр. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Такім чынам, Механіка. Прамалінейны рух з пастаянным паскарэннем Механіка. Тэарэма аб змяненні кінетычнай энергіі А4. На рысунку паказана залежнасць праекцыі скорасці υ х цела, якое рухаецца ўздоўж восі Ох, на гэту вось ад часу t. Праекцыя паскарэння а х цела дадатная ў пункце, які абазначаны лічбай: ) ; ) ; ) ; 4) 4; 5) 5 А5. На рысунку прыведзены графік залежнасці кінетычнай энергіі цела W к, якое рухаецца ўздоўж восі Ох, ад каардынаты х. Раўнадзейная сіл, прыкладзеных да цела, была найбольшай па модулі на ўчастку: ) ; ) ; ) 4; 4) 4 5; 5) 5 6 W к, Дж 60 40 0 0 υ x 0 5 4 t 4 5 6 4 6 х, м А. В Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць азначэнне паскарэння. Згодна з азначэннем паскарэння, а. Тады t х 0х праекцыя паскарэння а х цела ах у пунктах, t, і 5 будзе адмоўная, а ў пункце 4 дадатная. Адказ: 4 Для выканання задання неабходна ведаць тэарэму аб змяненні кінетычнай энергіі. Паводле тэарэмы, змяненне кінетычнай энергіі цела роўна рабоце раўнадзейных усіх сіл, прыкладзеных да яго: W W A F x. к к р р З аналізу ўмовы задачы і рысунка відаць, што на ўчастках, 4 і 5 6 кінетычная энергія не змянялася. Такім чынам, раўнадзейная сіл, прыкладзеных да цела, была роўная нулю ( F 0 ). Аналіз участкаў і 4 5 р графіка паказвае, што раўнадзейная сіл, прыкладзеных да цела, была найбольшай па модулі на ўчастку 4 5, паколькі Wк 45 0 Дж 60 Дж F р 45 0 Н, х 6 м 5 м а на ўчастку : Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Народная асвета, 05. Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Народная асвета, 05. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 4
Механіка. Сазлучаныя сасуды А6. У два вертыкальныя сазлучаныя сасуды, плошчы папярочных сячэнняў якіх адрозніваюцца ў n разы, а г вышыні аднолькавыя, наліта ртуць,6 так, што см да верхніх краѐў сасудаў застаецца адлегласць l 0 cм. г Калі шырокі сасуд даверху запоўніць вадой,0, см то рознасць Δh узроўняў ртуці ў сасудах будзе роўная: ),6 мм; ) 4,8 мм; ) 6,6 мм; 4) 8,7 мм; 5) 0,4 мм Wк 60Дж 0 Дж Fр 5 Н. х 4 м м Адказ: 4 Для выканання задання неабходна ведаць умовы раўнавагі вадкасцей у сазлучаных сасудах. Рыс. l h а Зробім рысунак да ўмовы задачы. Паводле ўмовы задачы, становішча ўзроўняў вадкасцей у сазлучаных пасудзінах у канчатковым стане паказана на рысунку. З рысунка відаць, што шукаемая велічыня h h h (). Паколькі вадкасць у сазлучаных пасудзінах знаходзіцца ў стане раўнавагі, то гідрастатычны ціск у шырокай і вузкай пасудзінах на адным гарызантальным узроўні (аb) аднолькавы, г. зн. р р (). У шырокай пасудзіне на ўзроўні (аb) ціск утварае слуп вады вышынѐй l h, дзе h рознасць узроўняў ртуці ў шырокай пасудзіне да і пасля таго, як у пасудзіну налілі ваду, з-за чаго ўзровень ртуці ў ѐй апусціўся на h, а ўзровень ртуці ў вузкай пасудзіне падняўся на h. У вузкай пасудзіне на ўзроўні (аb) l Рыс. h b h Фізіка : падруч. для 7-га кл. агульнаадукац. устаноў / Л. А. Ісачанкава, Ю. Дз. Ляшчынскі ; пад рэд. Л. А. Ісачанкавай. Мінск : Нар. асвета, 009. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 5
Асновы МКТ і тэрмадынамікі. Асноўнае ўраўненне малекулярнакінетычнай тэорыі ідэальнага газу А7. Калі Е сярэдняя кінетычная энергія атама ідэальнага Е газу, то па формуле х вылічаецца: k ) аб'ѐм газу; ) ціск газу; ) сярэдняя скорасць малекул газу; 4) унутраная энергія ідэальнага газу; 5) абсалютная тэмпература ідэальнага газу. ціск вызначаецца слупам ртуці вышынѐй h h. З улікам роўнасці (), () атрымаем: gl gh g h (). h Улічым, што аб'ѐм ртуці V, выцесненай вадой з шырокай пасудзіны, роўны аб'ѐму ртуці V, якая перацякла ў вузкую пасудзіну, г. зн. V V. У прымяненні да пасудзін, указаных ва ўмове задачы: S h Sh. Адсюль h h (4). Падставіўшы (4) у (), вызначым з атрыманага выразу. У выніку маем: h l h (5). Рашаючы сумесна (), (4) і (5), вызначым шукаемую велічыню: l h h h h. кг,00 0,0 м h м 0,06 м,6 мм. кг кг,60,00 м м Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць асноўныя формулы па тэме Асновы МКТ і тэрмадынамікі. Па формуле Е х k вылічаецца абсалютная тэмпература Т ідэальнага газу, паколькі Е kt. Адказ: 5 Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 4 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 6
Асновы МКТ і тэрмадынамікі. Ураўненне стану ідэальнага газу. Ізабарны працэс у ідэальным газе Асновы МКТ і тэрмадынамікі. Унутраная энергія тэрмадынамічнай сістэмы ) ; ) ; ) ; 4) 4; 5) 5 А8. Пры ізабарным награванні ідэальнага газу яго аб'ѐм павялічыўся ў два разы. Калі тэмпература газу павялічылася на t 00 C, то яго пачатковая тэмпература t была роўная: ) 7 ºС; ) 60 ºС; ) 0 ºС; 4) 70 ºС; 5) 00 ºС А9. Змяненне ўнутранай энергіі U ідэальнага аднаатамнага газу, колькасць рэчыва якога ν = 0 моль, пры награванні газу на t 7C роўнае: ) 6,7 кдж; ) 5 кдж; ) 58 кдж; 4) 64 кдж; 5) 75 кдж Для выканання задання неабходна ведаць закон Гей- Люсака і неабходна памятаць, што змяненне тэмпературы па шкале Цэльсія роўнае змяненню тэмпературы па шкале Кельвіна ( t T ). Згодна з умовай задачы, маса газу пастаянная, а працэс з'яўляецца ізабарным. Для вызначэння пачатковай тэмпературы газу можна прымяніць закон Гей-Люсака, згодна з якім V V. T T V V Тады. T T T Адкуль пачатковая тэмпература газу T T t 00 К. Тады па шкале Цэльсія t 00 7 7 C. Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць, што змена ўнутранай энергіі дадзенай масы ідэальнага аднаатамнага газу адбываецца толькі пры змяненні яго тэмпературы U RT. Для падліку змянення ўнутранай энергіі U ідэальнага аднаатамнага газу выкарастаем формулу: Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 5 Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 9 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 7
Электрадынаміка А0. Устанавіце адпаведнасць паміж фізічнымі велічынямі і прозвішчамі навукоўцаў-фізікаў, у гонар якіх названы адзінкі гэтых велічынь: А. Работа току Б. Сіла току В. Індуктыўнасць ) А Б В4; ) А Б4 В; ) А Б В; 4) А Б В4; 5) А Б В ) Джоўль ) Кулон ) Ампер 4) Генры U RT. Прымаючы пад увагу тое, што t T, лікавае значэнне змянення ўнутранай энергіі: Дж U 0 моль 8, 7 К 6,7 кдж. моль К Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць адзінкі вымярэння фізічных велічынь у СІ, якія былі названы ў гонар знакамітых навукоўцаў-фізікаў. Адказ: Фізіка : падруч. для 8-га кл. агульнаадукац. устаноў / Л. А. Ісачанкава, Ю. Дз. Ляшчынскі ; пад рэд. Л. А. Ісачанкавай. Мінск : Нар. асвета, 05., 8. Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 5 Электрадынаміка. Электрастатычнае поле. Напружанасць электрастатычнага поля А. На рысунку A паказаны q q сілавыя лініі электрастатычн ага поля, Рыс. створанага пунктавымі зарадамі q і q. Напрамак вектара напружанасці E выніковага электрастатычнага поля, створанага зарадамі q і q у пункце А, абазначаны на рысунку лічбай: 5 4 Рыс. Для выканання задання неабходна ведаць, што ў зададзеным пункце А вектар напружанасці E выніковага электрастатычнага поля накіраваны па датычнай да сілавой лініі. Адказ 5. Адказ: 5 Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 5 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 8
Электрадынаміка. Сіла і напрамак электрычнага току Электрадынаміка. Магнітнае поле. Дзеянне магнітнага поля на праваднік з токам ) ; ) ; ) ; 4) 4; 5) 5 А. Ідэальны міліамперметр і электрычная лямпачка злучаны паслядоўна і падключаны да крыніцы пастаяннага току. Становішча стрэлкі міліамперметра паказана на рысунку. За прамежак часу Δt =,5 г праз папярочнае сячэнне спіралі лямпачкі пройдзе зарад q, роўны: ) 0 Кл; ) Кл; ) 46 Кл; 4) 58 Кл; 5) 7 Кл А. На восі саленоіда з пастаянным токам I знаходзілася магнітная стрэлка (гл. рыс. ). Затым гэту стрэлку перамясцілі ў пункт А. Арыентацыя стрэлкі, якая знаходзіцца ў пункце А, на рысунку абазначана лічбай: N S N I A Рыс. ) N S ) S N 5) у пункце А магнітнае поле не ствараецца, N ) 4) арыентацыя стрэлкі S будзе адвольная. Рыс. SN Для выканання задання неабходна ведаць азначэнне сілы току і ўмець счытваць паказанні са шкалы вымяральнага прыбора. Згодна з азначэннем, за сілу электрычнага току прымаюць фізічную велічыню, лікава роўную зараду, які прайшоў праз папярочнае сячэнне правадніка за адзінку часу. Ведаючы сілу току, можна вызначыць зарад q, які прайшоў за прамежак часу t, па формуле: q It. Сіла току ў лямпачцы па шкале міліамперметра, паказанага на рысунку, роўная: I 8 ма. q 80 A,5600 с 7 Кл. Адказ: 5 Для выканання задання неабходна ведаць віды графічнага адлюстравання магнітных палѐў і ўласцівасці ліній індукцыі магнітнага поля. N S N N А S N S S Фізіка : падруч. для 8-га кл. агульнаадукац. устаноў / Л. А. Ісачанкава, Ю. Дз. Ляшчынс кі ; пад рэд. Л. А. Ісачанкавай. Мінск : Нар. асвета, 05. Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 0 ) ; ) ; ) ; Саленоід з токам стварае магнітнае поле, падобнае да паласавога магніта, на канцах якога знаходзяцца Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 9
Электрадынаміка. Закон электрамагнітнай індукцыі Механіка. Ураўненне гарманічных ваганняў 4) 4; 5) 5 А4. Плоскі праводны контур знаходзіцца ў аднародным магнітным полі, лініі індукцыі якога перпендыкулярныя яго плоскасці. На працягу прамежку часу t 0,06 с модуль індукцыі магнітнага поля раўнамерна памяншаецца ад В да В мтл. Калі ЭРС індукцыі, якая 800 мтл 640 ўзнікае ў контуры, =,6 мв, то плошча S контуру роўная: ) см ; ) 4 см ; ) 6 см ; 4) 8 см ; 5) 0 см А5. Калі матэрыяльны пункт выконвае гарманічныя рад ваганні па законе x(t) = А sin Вt, дзе А = 0,5 м, В =, с то частата ν ваганняў матэрыяльнага пункта роўная: ) 0, с - ; ) 0,5 с - ; ) 0,50 с - ; паўночны N і паўднѐвы S полюсы (гл. рыс.). Лініі індукцыі магнітнага поля, створанага гэтым магнітам, накіраваны ад яго паўночнага полюса N да паўднѐвага полюса S. Калі ў пункце А змясціць магнітную стрэлку, то яна павернецца і размесціцца па датычнай да лініі магнітнай індукцыі. Прычым паўночны канец стрэлкі будзе супадаць з напрамкам лініі магнітнай індукцыі. Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць закон электрамагнітнай індукцыі. Згодна з законам электрамагнітнай індукцыі, ЭРС індукцыі ў контуры роўная скорасці змянення магнітнага патоку праз паверхню, абмежаваную контурам, узятай з процілеглым знакам Ф ВS cos інд. t t Па ўмове задачы 0. Такім чынам, В S інд, адкуль плошча контуру t S t інд. В,6 0 В0, 06 с S 0,0006 м 6 см. 640 0 Тл 800 0 Тл Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць кінематычны закон гарманічных ваганняў. Кінематычны закон гарманічных ваганняў, пры якіх каардыната х матэрыяльнага пункта ад часу t змяняецца па законе сінуса, мае выгляд: x(t) = А sin t. Згодна з умовай задачы, матэрыяльны пункт выконвае Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 4 Фізіка : вучэб. дапам. для -га кл. агульнаадукац. устаноў / В. У. Жылко, Л. Р. Марковіч. Мінск : Нар. асвета, 04. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 0
Оптыка. Дыфракцыйная рашотка Основы квантавай фізікі 4) 0,6 с - ; гарманічныя ваганні па законе x(t) = А sin Вt, дзе 5),0 с - рад А = 0,5 м, В =. Супастаўленне з папярэдняй с рад формулай дае:. Улічыўшы, што цыклічная с частата звязана з перыядам па формуле, тады Т перыяд ваганняў матэрыяльнага пункта: Т 4 с. Паколькі частата ваганняў матэрыяльнага пункта, то яе лікавае значэнне будзе: Т А6. На дыфракцыйную рашотку нармальна падае монахраматычнае выпраменьванне з даўжынѐй хвалі λ = 5 нм. Калі дыфракцыйны максімум восьмага парадку назіраецца пад вуглом = 0 о да нармалі, то перыяд d рашоткі роўны: ) 4,0 мкм; ),5 мкм; ),0 мкм; 4),5 мкм; 5),0 мкм А7. Атам вадароду пры пераходзе з чацвѐртага энергетычнага ўзроўню (Е 4 =,6 0 9 Дж) на другі (Е = 5,4 0 9 Дж) выпраменьваў фатон, частата ν якога роўная: 0,5 с. 4 с Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць формулу дыфракцыйнай рашоткі. Умова ўтварэння галоўных дыфракцыйных максімумаў, назіраемых пад вугламі, мае выгляд: d sin m. Адкуль перыяд d рашоткі: m d. sin 9 85 0 м d,0 мкм. 0,5 Адказ: 5 Для выканання задання неабходна ведаць пастулаты Бора. Паводле ІІ пастулата Бора, частата фатона, які выпраменьваецца, пры пераходзе атама вадароду з чацвѐртага энергетычнага ўзроўню на другі Фізіка : вучэб. дапам. для -га кл. агульнаадукац. устаноў / В. У. Жылко, Л. Р. Марковіч. Мінск : Нар. асвета, 04. 4 Фізіка : вучэб. дапам. для -га кл. агульнаадукац. устаноў / В. У. Жылко, Л. Р. Марковіч. Мінск : Нар. асвета, 04. 0 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Оптыка. Закон адбіцця святла Механіка. Прамалінейны рух з пастаянным паскарэннем. Графічны паказ роўнапаскорана -га руху ),58 0 4 Гц; ) 4,54 0 4 Гц; ) 6, 0 4 Гц; 4),9 0 5 Гц; 5),07 0 5 Гц А8. На рысунку паказаны два люстэркі, вугал паміж плоскасцямі якіх β = 0. На першае люстэрка прамень святла АО падае пад вуглом α. Калі вугал адбіцця гэтага праменя ад другога люстэрка γ = 50, то вугал α роўны: Заўвага. Прамень, які падае, ляжыць у плоскасці рысунка. ) 5 ; ) 50 ; ) 60 ; 4) 90 ; 5) 05 В. Графік залежнасці праекцыі скорасці матэрыяльнага які рухаецца ўздоўж ад часу t мае выгляд, прыведзены на рысунку. Модуль перамяшчэння r х м х, c 4 0 А t, с α О β пункта, восі Ох, пункта Е4 Е. h 9 9 5, 4 0 Дж 6, 0 Гц.,6 0 Дж 4 4 6,6 0 Дж с Адказ: Для выканання задання неабходна ведаць закон адбіцця святла. Зробім рысунак да ўмовы задачы. Ход падаючага праменя святла АО паказаны на рысунку. Па ўмове задачы вядома, што вугал адбіцця гэтага праменя ад другога люстэрка γ = 50. Такім А О чынам, вугал 40. Паколькі ў трохвугольніку ОВО сума ўсіх вуглоў 80, то 80 0 40 0. Адкуль шукаемы вугал 90 0 60. Адказ: Каб выканаць заданне, трэба ведаць, што для знаходжання перамяшчэння па графіку залежнасці праекцыі скорасці ад часу неабходна падсумаваць плошчы фігур, абмежаваных графікам скорасці і воссю часу. С О В Фізіка : падруч. для 8-га кл. агульнаадукац. устаноў / Л. А. Ісачанкава, Ю. Дз. Ляшчынскі ; пад рэд. Л. А. Ісачанкавай. Мінск : Нар. асвета, 05. 7 Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Народная асвета, 05. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Механіка. Другі закон Ньютана. Механічная работа за прамежак часу роўны м t с ад моманту пачатку адліку часу В. Цела масай m,0кг рухаецца па гарызантальнай паверхні ўздоўж восі Ох. Кінематычны закон руху цела мае выгляд: х t А Вt Ct, м дзе А 7,0м, В 5,0, с м С,0. Калі каэфіцыент трэння слізгання паміж целам і с паверхняй 0,0, то работа А, якая была выканана гарызантальна накіраванай сілай цягі за прамежак часу t,0 с ад моманту пачатку адліку часу, роўная Дж Модуль перамяшчэння r, выкананага матэрыяльным пунктам за прамежак часу t с ад моманту пачатку адліку часу, лікава роўны суме плошчаў заштрыхаванага трохвугольніка і дзвюх трапецый (гл. рыс.). м м r с с с Адказ: 5 Для выканання задання неабходна умець: м м м 4 с с с с с 5 м. знаходзіць паскарэнне цела з кінематычнага закона руху; прымяняць другі закон Ньютана пры роўнапаскораным руху цела; разлічваць работу пастаяннай сілы. Шукаемая работа м х, c 4 0 А Frcos, дзе F модуль сілы цягі, -вугал паміж сілай цягі і перамяшчэннем. Паколькі 0, тады А Fr. t, с Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Нарондая асвета, 05. 0, 0 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Зробім рысунак да ўмовы задачы, паказаўшы на ім сістэму каардынат і сілы, якія дзейнічаюць на цела. На цела дзейнічаюць: сіла трэння слізгання F тр, сіла цяжару mg, сіла рэакцыі паверхні N і сіла цягі F. Па другім законе Ньютана: F mg N F ma. тр У праекцыі на восі Ох і Оу атрымаем: Ох: F F ma. тр Оу: N mg 0. Рашаючы сумесна, атрымаем: F mg ma. і ўлічваючы, што F N тр, Праекцыю паскарэння вызначым з супастаўлення прыведзенага ўраўнення ва ўмове задачы м х t А Вt Ct, дзе А 7,0 м, В 5,0, с м С,0, з ураўненнем руху цела ўздоўж восі Ох: с ахt хt х0 0хt. Калі параўнаць гэтыя ўраўненні і ўлічыць, што t t, то праекцыя паскарэння цела F тр у N mg О 0 F а х Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 4
Механіка. Другі закон Ньютана В. Невялікі металічны шарык, падвешаны на нерасцяжной і бязважкай нітцы, рухаецца раўнамерна па акружнасці ў гарызантальнай плоскасці. Калі падчас руху шарыка нітка ўтварае з вертыкаллю вугал 0, а перыяд абарачэння шарыка Т =, с, то даўжыня l ніткі роўная дм м а х,0. Модуль паскарэння а а х. с Пры роўнапаскораным прамалінейным руху модуль перамяшчэння цела aхt r s 0хt. Тады шукаемая работа a t А m g a t. 0 м м А,0 кг 0,00,0 с с м,0,0 с м 5,0,0 с с 96 Дж. с Адказ: 96 Для выканання задання неабходна ведаць: калі цела раўнамерна рухаецца па акружнасці ў інерцыяльнай сістэме адліку, то модуль яго цэнтраімклівага паскарэння пастаянны і паскарэнне накіравана да цэнтра акружнасці. Выніковая ўсіх сіл, прыкладзеных да цела, згодна з другім законам Ньютана, будзе пастаянная па модулі і накіравана таксама, як і паскарэнне. Зробім рысунак да ўмовы задачы, паказаўшы на ім сістэму каардынат, сілы, х О а l r F н у mg О Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Народная асвета, 05. 5, 0 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 5
якія дзейнічаюць на шарык, і паскарэнне. Пры вярчэнні шарыка ў гарызантальнай плоскасці на шарык дзейнічаюць: сіла цяжару mg, сіла нацяжэння ніткі F н. Пад дзеяннем гэтых сіл шарык рухаецца з цэнтраімклівым паскарэннем а. Па другім законе Ньютана: mg F н ma. У праекцыі на восі Ох і Оу атрымаем: Ох : Fн sin ma; Оу : Fн сos mg. Улічым, што модуль цэнтраімклівага паскарэння а звязаны з вуглавой скорасцю суадносінамі: а r r, Т дзе r радыус акружнасці, па якой верціцца шарык. З рысунка бачна, што r l sin. Тады Fн sin m l sin ; Т Fнсos mg. Рашыўшы атрыманую сістэму ўраўненняў адносна шукаемай даўжыні l, атрымаем: T g l. 4 cos м,с 0 l с 4,4 Адказ:,9 м дм. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 6
Механіка. Закон захавання імпульсу. Кінетычная энергія В4. Лѐгкі шарык падае на гладкую гарызантальную пліту, што рухаецца вертыкальна ўніз, і пасля пругкага ўдару адскоквае ад яе. Кінетычная энергія шарыка адразу пасля ўдару Е к = Дж. Калі непасрэдна перад ударам вугал паміж напрамкам скорасці шарыка і вертыкаллю = 0, а адразу пасля ўдару = 45, то кінетычная энергія Е к шарыка непасрэдна перад ударам была роўная Дж Для выканання задання неабходна ведаць закон захавання імпульсу і формулу для разліку кінетычнай энергіі цела. у Зробім рысунак да ўмовы задачы. Паколькі ў гарызантальным напрамку на шарык не дзейнічаюць m сілы, то праекцыя m імпульсу шарыка на вось Ох падчас удару не змяняецца: m m. х х m х О m х З рысунка відаць, Перад ударам Пасля ўдару што праекцыя імпульсу шарыка перад ударам з плітой m х msin, пасля ўдару m х sin. У выніку атрымаем m m sin m sin. Адкуль х sіn. Тады sіn Фізіка : падруч. для 9-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Л. А. Ісачанкава, Г. У. Пальчык, А. А. Сакольскі ; пад рэд. А. А. Сакольскага. Мінск : Народная асвета, 05. 8, шукаемая кінетычная энергія Е к шарыка непасрэдна перад ударам: m m sіn sіn Eк Е к. sіn sіn Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 7
Асновы МКТ і тэрмадынамікі. Асноўнае ўраўненне малекулярнакінетычнай тэорыі ідэальнага газу В5. Закрытая пасудзіна аб'ѐмам V 69 см мае невялікую 8 трэшчыну, праз якую за суткі ў яе паступае N 5,00 малекул ідэальнага газу. Тэмпература газу ў пасудзіне падтрымліваецца пастаяннай T 00 K. Калі пачатковы ціск газу ў пасудзіне роўны нулю, а скорасць паступлення малекул у яе пастаянная, то пасудзіна запоўніцца газам да ціску p 6,00 Па за прамежак часу t, роўны сут Е к = Дж 6 Дж. Адказ: 6 Для выканання задання неабходна ведаць асноўнае ўраўненне малекулярна-кінетычнай тэорыі ідэальнага газу, запісанае ў выглядзе: p nkt. Ціск ідэальнага газу вызначаецца канцэнтрацыяй малекул і тэмпературай газу (асноўнае ўраўненне МКТ): p nkt, дзе n канцэнтрацыя малекул газу (лік N малекул у адзінцы аб'ѐму), n. V Ціск газу, які паступіў у пасудзіну на працягу адных сутак: N p nkt kt. V 8 5,0 0 Дж p,80 00 К 00 Па. 6 69 0 м К Тады прамежак часу t, на працягу якога пасудзіна запаўнялася газам да ціску p 6,00 Па, вызначым з прапорцыі: 00 Па сут Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. 4 6,0 0 Па t. Адкуль шукаемая велічыня: сут 6,00 t 00 Па Адказ: 0 Па 0 сут. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 8
Асновы МКТ і тэрмадынамікі. Работа і колькасць цеплаты як меры змянення ўнутранай энергіі Асновы МКТ і тэрмадынамікі. Першы закон тэрмадынамікі В6. На рысунку паказаны графік залежнасці тэмпературы t цела Дж с 000 ад кг С колькасці цеплыні Q, якая адводзілася ад цела. Маса m цела роўная г t, C 0 5 0 В7. Ідэальны аднаатамны газ, колькасць рэчыва якога пастаянная, знаходзіцца пад ціскам р = 0,0 МПа. Газ награваюць спачатку ізабарна да аб'ѐму V = 50 л, а затым працягваюць награваць ізахорна да ціску р = 0,40 МПа. Калі пры пераходзе з пачатковага стану ў канчатковы стан газ атрымаў колькасць цеплаты Q = 5 кдж, то яго аб'ѐм V у пачатковым стане роўны л 50 00 50 Q, Дж Для выканання задання трэба ўмець атрымліваць неабходную інфармацыю з графіка і ведаць формулу для разліку колькасці цеплаты, адведзенай ад цела. З рысунка відаць, што, калі ад цела адвялі колькасць цеплаты Q 50 Дж, тэмпература цела панізілася на t 7,5 С. Улічваючы, што Q cm t, шукаемая маса цела будзе: Q m. c t 50 Дж m 0,00 кг 0 г. Дж 000 7,5 С кг С Адказ: 0 Для выканання задання неабходна ведаць першы закон тэрмадынамікі і ўмець прымяняць яго да ізапрацэсаў у ідэальным газе. Згодна з умовай задачы, колькасць цеплаты Q, атрыманая газам ад награвальніка пры пераходзе газа з пачатковага стану ў канчатковы стан: Q Q Q, дзе Q колькасць цеплаты, атрыманая газам пры ізабарным працэсе, Q колькасць цеплаты, атрыманая газам пры ізахорным працэсе. Прыменім першы закон тэрмадынамікі да ўказаных працэсаў. Пры ізабарным працэсе перададзеная ідэальнаму газу колькасць цеплаты часткова расходуецца на павелічэнне ўнутранай энергіі газу і часткова ідзе на выкананне работы газам пры яго расшырэнні: Фізіка : падруч. для 8-га кл. агульнаадукац. устаноў / Л. А. Ісачанкава, Ю. Дз. Ляшчынскі ; пад рэд. Л. А. Ісачанкавай. Мінск : Нар. асвета, 05. 7 Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 9
Атамнае ядро і элементарныя часціцы. Закон радыеактыўнага распаду В8. Крыніца радыеактыўнага выпраменьвання ўтрымлівае 0 Po m 0 = 4 г ізатопа палонію, перыяд паўраспаду якога Т / = 8 сут. Праз прамежак часу t = 76 сут маса m ізатопа палонію, які распаўся, будзе роўная г 5 Q U A pv pv pv V. Пры ізахорным працэсе аб'ѐм газу застаецца пастаянным, паколькі газ не выконвае работы, а цеплата, якая перадавалася газу, пайшла на павелічэнне яго ўнутранай энергіі, г. зн. Q U p p V. 5 Такім чынам, Q pv V p p V. У выніку для аб'ѐму V атрымаем: V p p Q V. 5 p 500 м0,006па 0,40 06Па 50Дж V 5 0,006Па 00 м 0 л. Адказ: 0 Для выканання задання неабходна ведаць закон радыеактыўнага распаду. Выкарастаўшы закон радыеактыўнага распаду t N N0 T /, можна разлічыць лік ядраў N, якія не распаліся, і іх масу m. Паколькі N m N M A, а m t 0 N0 N A, то m m T 0 /. M Такім чынам, маса ядраў, якія распаліся: Фізіка : вучэб. дапам. для -га кл. агульнаадукац. устаноў / В. У. Жылко, Л. Р. Марковіч. Мінск : Нар. асвета, 04. 8 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 0
Электрадынаміка. Закон Ома для поўнага электрычнага ланцуга. Работа і магутнасць электрычнага току В9. Пры падключэнні да крыніцы пастаяннага току рэзістара супраціўленнем R 7,0 Ом сіла току ў ланцугу І,5 А. Калі сіла току пры кароткім замыканні крыніцы току I к.з =,0 А, то максімальная магутнасць Р max току, якую гэта крыніца можа аддаць спажыўцу, роўная Вт m m 0 t T m m / 0 m 0 t T / m 4 г 8 г. 76 сут 8 сут Адказ: 8 Для выканання задання неабходна ведаць матэматычны выраз закона Ома для поўнага электрычнага ланцуга і формулу для разліку поўнай магутнасці, якую развівае крыніцатоку. Поўную магутнасць, якую развівае крыніца току, вызначым па формуле: Рпоўн I. Частка яе выдзяляецца на знешнім участку ланцуга гэта карысная магутнасць Р карысн. Астатняя магутнасць (губляемая) Р губл = І r выдзяляецца ўнутры крыніцы. Такім чынам, Р карысн = Р поўн Р губл або Р I І r. карысн Ператворым выраз (). Для гэтага да правай яго часткі прыбавім і аднімем велічыню Тады. 4r Ркарысн I І r r І. 4r 4r 4r r Заўважым, што пры І r карысная магутнасць, якая выдзяляецца на знешнім участку ланцуга, будзе мець. Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Электрадынаміка. Дзеянне магнітнага поля на праваднік з В0. У аднародным магнітным полі, модуль магнітнай індукцыі якога В = 0,0 Тл, на дзвюх бязважкіх нерасцяжных нітках роўнай даўжыні падвешаны ў гарызантальным становішчы прамы аднародны праваднік. 4r максімальнае значэнне: Ркарысн max. Гэта магчыма толькі пры ўмове, калі І, г. зн., R r r калі знешняе супраціўленне ўчастка ланцуга (спажыўца) роўнае ўнутранаму супраціўленню крыніцы (R = r). Для разліку максімальнай карыснай магутнасці неабходна вызначыць ЭРС крыніцы току і ўнутранае супраціўленне r крыніцы. З гэтай мэтай запішам сістэму ўраўненняў: I ; I ; R r R r Або I. к.з r. r I к.з Рашыўшы атрыманую сістэму ўраўненняў адносна ЭРС, атрымаем: І Ік.з R. Ік.з І,5А,0 А 7,0 Ом 4 В.,0 А,5 А 4 В Тады r Ом., 0 А Зробім вылічэнне для P карысн max : 4B P Вт. карысн max 4Ом Адказ: Для выканання задання неабходна вызначыць сілы, якія дзейнічаюць на праваднік з токам, што змешчаны ў аднароднае магнітнае поле, і прымяніць другі закон Ньютана. Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
токам. Сіла Ампера Электрадынаміка. Пераменны электрычны ток Лініі магнітнай індукцыі накіраваны вертыкальна. Пасля таго як па правадніку пайшоў ток I =,0 А, праваднік зрушыўся так, што ніткі ўтварылі з вертыкаллю вугал 45. Калі даўжыня правадніка l = 50 см, то яго маса m роўная г В. Залежнасць сілы току ад часу ў ланцугу пераменнага 4 току мае выгляд І І0сos t. Калі амплітуднае 5 5 значэнне сілы току ў ланцугу I 0 80 ма, то ў момант часу Зробім рысунак да ўмовы задачы, паказаўшы на ім сістэму каардынат і сілы, якія дзейнічаюць на праваднік з токам. На праваднік у дзейнічаюць сіла цяжару mg В, сіла Ампера F і сілы нацяжэння A нітак F н. Пры раўнавазе правадніка вектарная сума сіл роўная нулю: m g F A F н 0. У праекцыі на восі Ох і Оу: Ох : F F sin 0; A н F н mg Оу : mg Fн сos 0. Прымаючы пад увагу, што модуль сілы Ампера FA BIl, і рашаючы сумесна атрыманыя ўраўненні адносна шукаемай велічыні, будзем мець: BIl m. g tg 0,0 Тл,0 А 0,50 м m 0,0 кг 0 г. м 0 с Адказ: 0 Для выканання задання ўсе неабходныя дадзеныя прыведзены ў яго ўмове. Каб знайсці імгненнае значэнне сілы току І, неабходна ў дадзенае па ўмове задачы ўраўненне падставіць О І F А х : Адукацыя і выхаванне, 0. Фізіка : вучэб. дапам. для -га кл. агульнаадукац. устаноў / В. У. Жылко, Л. Р. Марковіч. Мінск : Нар. асвета, 04. 8 Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы
Электрадынаміка. Закон захавання энергіі ў электрычных ланцугах t 0,50 с імгненнае значэнне сілы току І роўнае ма амплітуднае значэнне сілы току I 0 80 ма і час В. Электрычны ланцуг складаецца з дзвюх крыніц пастаяннага току з R r ЭРС 5,0 В, r C 6,0 В з аднолькавымі К ўнутранымі супраціўленнямі r,0 Ом, рэзістара супраціўленнем R 0 Ом і кандэнсатара ѐмістасцю С 0, 0мФ (гл. рыс.). У пачатковы момант часу ключ К знаходзіўся ў становішчы і ток у ланцугу адсутнічаў. Пасля таго як ключ перавялі ў становішча, на рэзістары R выдзелілася колькасць цеплаты Q, роўная мдж t 0,50 с. У выніку атрымаем: 4 I 80 0 A cos 0,50 40 0 А 40 ма. 5 5 Адказ: 40 Для выканання задання неабходна прымяніць закон захавання энергіі ў электрычных ланцугах. Пры становішчы ключа зарад кандэнсатара і назапашаная ў ім энергія роўныя C q C і W адпаведна. Пасля пераключэння ключа ў становішча зарад кандэнсатара і назапашаная ў ім энергія электрастатычнага поля будуць роўныя C q C і W адпаведна. Пры перазарадцы кандэнсатара знак зарада пласцін кандэнсатара памяняецца на процілеглы, а па ланцугу q q q C C C. пройдзе зарад Крыніца току выканае пры гэтым работу A q. Па законе захавання энергіі: W A W Q R Q, дзе Q r r I r, QR I R Тады Q Q r R r. R. Адкуль QR r Qr. Аб'яднаўшы R запісаныя роўнасці, пасля нескладаных пераўтварэнняў, атрымаем шукаемую колькасць цеплаты Q : R Фізіка : вучэб. дапам. для 0-га кл. устаноў агул. сярэд. адукацыі / Е. В. Грамыка, У. І. Зяньковіч, А. А. Луцэвіч, І. Э. Слесар. Мінск : Адукацыя і выхаванне, 0., Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 4
CR Q R R r Q R 0 0 Дж 0 мдж. Адказ: 0 0,0 0 Ф 0 Ом 5,0 В 6,0 В 0 Ом,0 Ом -. Прапаноўваецца адно з магчымых рашэнняў задання. Адказы да заданняў даны з улікам правіл запаўнення бланка адказаў На нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by) у раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі вучэбных РТ 05/06 гг. Этап І. Варыянт Тэматычнае кансультаванне па фізіцы 5