Χριστιανική Γραμματεία Ενότητα 1-B A2: Αρειανοί Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Κειμηλίων
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Περιεχόμενα ενότητας 1-B A2 Άρειος (265-336). Ομοιουσιανοί. Ανόμιοι. Όμοιοι 4
Άρειος (265-336) 1/4 Λιβύη => Αλεξάνδρεια => Αντιόχεια. Πρεσβύτερος στην Αλεξάνδρεια. 318: ρήξη με Αλέξανδρο Αλεξανδρείας. Καταδίκη, υποστήριξη από Ευσέβιο Καισαρείας και Νικομηδείας (Συμμαθητή του στη Σχολή του Λουκιανού Σαμοσατέα). Θαλία: στο ύφος του Αλεξανδρινού ποιητή Σωτάδου.
Άρειος (265-336) 2/4 325: Α Οικουμενική Σύνοδος, εξορία σε Ιλλυρία. 327: ανάκληση, ομολογία πίστης σε Μ. Κων/νο, γεγενημένος και γεγενημένος (κτιστός). Κων/πολη 336: αποδοχή Ορθοδοξίας. Υποταγή Υιού (Ωριγένης). Υιοθεσία Ιησού από θεία δύναμη- Λόγο Παύλος Σαμοσατέας). Φιλοσοφική μονοθεΐα: ο Θεός ένας και υπερβατικός.
Άρειος (265-336) 3/4 Διάκριση Πατέρα-Υιού = άρση της υπερβατικότητας. Άρση υπερβατικότητας = δημιουργία κακού κόσμου. Ένας Θεός με απρόσωπες δυνάμεις (Λόγος, Πνεύμα). Κατασκευή Υιού ή Σοφίας χάριν της δημιουργίας, πριν ο Θεός ήταν μόνος και δεν ήταν ο Πατήρ. Δυο Σοφίες, μια απρόσωπη και μια προσωπική.
Άρειος (265-336) 4/4 Ο Υιός έγινε εκ του μηδενός και υπήρχε χρόνος κατά τον δεν υπήρξε => ο Υιός γέννημα, αδύνατο να θεωρηθεί ωε τέλειος Θεός. Ο Υιός έχει περιορισμένη γνώση, δεν γνωρίζει πλήρως τον Θεό. Διάλυση της Τριάδας. Με το έργο του Χριστού αποκλείεται κάθε ριζική μεταβολή στον άνθρωπο. Ο Λόγος μπορεί να οδηγήσει σε κάποια πνευματική ανύψωση.
Ομοιουσιανοί Μετριοπαθής ομάδα ωριγενιστών με ηγέτη τον Ευσέβιο Καισαρείας. Απορρίπτουν όρους της Νικαίας (ὁμοούσιος, ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός, οὐκ ἐξ ἑτέρας ὑποστάσεως) επειδή δεν υπάρχουν στην Γραφή. Ὅμοιος κατὰ πάντα τῷ Πατρί. 366 Βασίλειος Αγκύρας Περί παρθενίας. Πνευματομάχοι: Μακεδόνιος Κων/πόλεως (362), Ευστάθιος Σεβαστείας (380).
Ανόμιοι 1/2 Προέρχονται από τους Λουκιανιστές (Λόγος δύναμη, Χριστός υιοθετημένος από τον Πατέρα). Αρχικοί ηγέτες: Ευσέβιος Νικομηδείας, Αστέριος Σοφιστής, Αέτιος. Ευνόμιος Κυζίκου (320-390). Ο Θεός ταυτίζεται με την αγεννησία η θεία ουσία δεν μπορεί να μεριστεί η ουσία του Πατέρα αγέννητη, ενώ του Υιού γεννητή.
Ανόμιοι 2/2 Απολογία και Απολογία υπέρ Απολογίας. Ο άνθρωπος μπορεί να γνωρίσει όχι μόνο όσα υποπίπτουν στις αισθήσεις του (Αριστοτέλης). Έμφυτη γνώση, δυνατότητα άμεσης θέας Θεού, ειδική αποκάλυψη στους καθαρούς.
Όμοιοι Συγκροτήθηκαν με πρωτοβουλία του Μ. Κωνσταντίνου εξαιτίας της αντίθεσης των άλλων ομάδων. Χωρίς ιδιαίτερη θεολογία. Χρησιμοποιούσαν τον όρο όμοιος. Ομοιότητα ουσίας ή βούλησης. Ακάκιος Καισαρείας Παλαιστίνης, Ουάλης Μουρσών.
Ερωτήσεις 1/2 1. Ποιο ποιητικό έργο έγραψε ο Άρειος; 2. Ποια η Θεολογία του Άρειου; 3. Ποια η διδασκαλία του Άρειου για τον Υιό; 4. Ποιες ομάδες Αρειανών υπήρχαν; 5. Τι ήταν οι Ομοιουσιανοί; 6. Τι ήταν οι Πνευματομάχοι; 13
Ερωτήσεις 2/2 7. Ποια ήταν η τριαδολογία των Ανόμοιων; 8. Ποιοι ήταν οι κυριότεροι εκφραστές των Ανόμοιων; 9. Ποιοι ήταν οι κυριότεροι εκφραστές των Όμοιων; 10.Ποια ήταν η τριαδολογία των Όμοιων; 14
Απαντήσεις 1/3 1. Τη «Θαλία» στο ύφος του Αλεξανδρινού ποιητή Σωτάδου. 2. Ήταν Μοναρχινός καθώς ο Θεός Πατέρας είναι ένας με απρόσωπες δυνάμεις (Λόγος, Πνεύμα). 3. Η κατασκευή του Υιού ή Σοφίας έγινε χάριν της δημιουργίας, πριν ο Θεός ήταν μόνος και δεν ήταν ο Πατήρ. 15
Απαντήσεις 2/3 4. Οι Ομοιουσιανοί, οι Ανόμιοι καιοι Όμοιοι. 5. Μετριοπαθής ομάδα ωριγενιστών με ηγέτη τον Ευσέβιο Καισαρείας 6. Ομάδα που προήλθε από τους Ομοιουσιανούς και δεν πίστευε στη θεότητα του Αγ. Πνεύματος. 7. Οι Ανόμιοι δίδασκαν ότι η ουσία του Πατέρα ταυτίζεται με την αγεννησία, γι αυτό ο Υιός διαφέρει από τον Πατέρα και είναι κτίσμα. 16
Απαντήσεις 3/3 8. Αρχικοί ηγέτεςτων Ανόμοιων ήταν ο Ευσέβιος Νικομηδείας, ο Αστέριος Σοφιστής και ο Αέτιος. Στη συνέχεια ο Ευνόμιος Κυζίκου. 9. Ο Οάλης Μουρσών και ο Ακάκιος Καισαρείας Παλαιστίνης. 10.Δεν είχαν ιδιαίτερη θεολογία και χρησιμοποιούσαν τον όρο όμοιος. 17
Ηλεκτρονικές πηγές Μαράς, Αναστάσιος Γ. «Μαρτυρίες του Μ. Αθανασίου για τη Σύνοδο της Σαρδικής». 18
Ενδεικτική Βιβλιογραφία Χρήστου, Παναγιώτης Κ. (2005). Εκκλησιαστική Γραμματολογία: Πατέρες και θεολόγοι του Χριστιανισμού. Τόμος Α - 2 η έκδοση, Θεσσαλονίκη: Κυρομάνος, σελ. 41-56. Τσάμης, Δημήτριος Γ. (1992). Εκκλησιαστική Γραμματολογία. Θεσσαλονίκη: Παν. Πουρναράς, σελ. 28-50. 19