ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 13.5.2011 E (2011) 3256 τελικό Θέμα: Κρατικές ενισχύσεις - Ελλάδα Ενίσχυση αριθ. SA. 32733 (2011/NN) Μέτρα υπέρ των κτηνοτρόφων της Ανατολικής Αττικής των οποίων οι κτηνοτροφικές εκτάσεις καταστράφηκαν από πυρκαγιές τον Αύγουστο 2009 Κύριε, Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή («η Επιτροπή») επιθυμεί να ενημερώσει την Ελλάδα ότι, αφού εξέτασε τις πληροφορίες που διαβίβασαν οι αρχές της χώρας σας σχετικά με το προαναφερόμενο μέτρο κρατικής ενίσχυσης, αποφάσισε να μην προβάλει αντιρρήσεις για το σχετικό μέτρο καθώς είναι σύμφωνο με τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ») 1. Για να λάβει την απόφαση αυτή, η Επιτροπή βασίστηκε στο ακόλουθο σκεπτικό: 1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (1) Με επιστολή της 15ης Μαρτίου 2011, η οποία πρωτοκολλήθηκε από την Επιτροπή αυθημερόν, η Ελλάδα κοινοποίησε, σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, το προαναφερόμενο μέτρο ενίσχυσης. (2) Δεδομένου ότι κατέστη προφανές από την κοινοποίηση ότι το μέτρο είχε ήδη εφαρμοστεί, ο φάκελος μεταφέρθηκε στο μητρώο των μη κοινοποιηθεισών ενισχύσεων. 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ 1 Από 1ης Δεκεμβρίου 2009, τα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ έχουν καταστεί, αντιστοίχως, τα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ. Οι δύο διατάξεις είναι, κατ' ουσία, ταυτόσημες. Για τους σκοπούς της παρούσας απόφασης, οι αναφορές στα άρθρα 107 και 108 της ΣΛΕΕ νοούνται ως αναφορές στα άρθρα 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ, κατά περίπτωση. κ. Δημήτριο Δρούτσα Υπουργό Εξωτερικών Βασιλίσσης Σοφίας 5 10671 Αθήνα Ελλάδα Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique Europese Commissie, B-1049 Brussel België Τηλέφωνο: 00-32-(0)2-299.11.11.
2.1 Τίτλος (3) Μέτρα υπέρ των κτηνοτρόφων της Ανατολικής Αττικής των οποίων οι κτηνοτροφικές εκτάσεις καταστράφηκαν από πυρκαγιές τον Αύγουστο 2009. 2.2 Διάρκεια και προϋπολογισμός (4) Η ενίσχυση χορηγήθηκε στους δικαιούχους την περίοδο μεταξύ 9.10.2009-2.11.2009. Ο προϋπολογισμός του καθεστώτος ανερχόταν σε 60.000 ευρώ. 2.3 Δικαιούχοι (5) Οι δικαιούχοι ήταν οι 48 κτηνοτρόφοι που υπέστησαν ζημιές από τις πυρκαγιές οι οποίες έπληξαν την περιφέρεια της Ανατολικής Αττικής τον Αύγουστο 2009. 2.4 Νομική βάση (6) Οι νομικές βάσεις για τη χορήγηση της ενίσχυσης είναι οι εξής: Νόμος 3698/2008 σχετικά με τον ΕΛΟΓΑΚ, Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας 198/A/2.10.2008 Απόφαση ΕΛΟΓΑΚ της 4.9.2009. 2.5 Περιγραφή του καθεστώτος (7) Στόχος της ενίσχυσης είναι η αποζημίωση των κτηνοτρόφων για την απώλεια εισοδήματος λόγω της καταστροφής των κτηνοτροφικών εκτάσεων, μετά τις πυρκαγιές οι οποίες έπληξαν την περιφέρεια της Ανατολικής Αττικής τον Αύγουστο 2009. Οι πυρκαγιές αυτές ήταν οι πιο σημαντικές πυρκαγιές που έχει ποτέ γνωρίσει ο νομός Αττικής, καταστρέφοντας περίπου 210.000 στρέμματα. Η καταστροφή των κτηνοτροφικών εκτάσεων είχε ως απόρροια την άμεση απειλή για τη ζωή των ζώων, λόγω της έλλειψης ζωοτροφών στην περιοχή. Το ποσό που χορηγήθηκε σε κάθε κτηνοτρόφο ανερχόταν σε 4,38 ευρώ ανά ζώο. (8) Η ενίσχυση χορηγήθηκε από τον ΕΛΟΓΑΚ. Ο ΕΛΟΓΑΚ (Ελληνικός Οργανισμός Γάλακτος και Κρέατος) είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου που ελέγχεται από το Ελληνικό Δημόσιο (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων). Σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 4 του Νόμου 3698/2008, ο ΕΛΟΓΑΚ έχει το δικαίωμα σε περιόδους ανάγκης ή κρίσης να χορηγεί ενίσχυση σε κτηνοτρόφους για την αγορά ζωοτροφών. (9) Οι ελληνικές αρχές υποστηρίζουν ότι η αποζημίωση των 4,35 ευρώ ανά ζώο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να οδηγήσει σε υπεραποζημίωση των δικαιούχων. Ο λόγος είναι ότι το ετήσιο κόστος για ζωοτροφές ανά ζώο ανέρχεται περίπου σε 120-130 ευρώ. Επιπλέον, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, οι καμένες κτηνοτροφικές εκτάσεις δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν για περίοδο 5 ετών. Οι ελληνικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία οι κτηνοτροφικές εκτάσεις δεν είναι ασφαλισμένες. Συνεπώς, δεν υπήρχε αποζημίωση από ασφάλεια που θα μπορούσε θεωρητικά να χορηγηθεί στους δικαιούχους της ενίσχυσης. 2
3. ΕΚΤΙΜΗΣΗ 3.1 Γενικά (10) Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, οι ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη μέλη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχείρισης ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές. (11) Είναι σαφές ότι το σχετικό μέτρο παρέχει πλεονέκτημα στους δικαιούχους του. Το πλεονέκτημα αυτό χορηγείται μέσω κρατικών πόρων και ευνοεί ορισμένους κτηνοτρόφους που είναι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα. (12) Εξάλλου, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το γεγονός και μόνο ότι ενισχύεται η ανταγωνιστική θέση μιας επιχείρησης σε σύγκριση με άλλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις παρέχοντάς της οικονομικό πλεονέκτημα το οποίο δεν θα μπορούσε να λάβει υπό κανονικές συνθήκες επιχειρηματικής δραστηριότητας ενδέχεται να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό 2. (13) Η χορήγηση ενίσχυσης σε μία επιχείρηση φαίνεται να επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών σε περιπτώσεις που η εν λόγω επιχείρηση δραστηριοποιείται σε μία αγορά ανοικτή στο ενδοενωσιακό εμπόριο 3. Στον τομέα των κτηνοτροφικών προϊόντων, οι ενδοενωσιακές συναλλαγές είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες. Συνεπώς, το παρόν μέτρο μπορεί να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών. (14) Βάσει των ανωτέρω, πληρούνται οι όροι του άρθρου 170 παράγραφος 1. Μπορεί, επομένως, να συναχθεί το συμπέρασμα ότι το προτεινόμενο μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του εν λόγω άρθρου. (15) Συνεπώς, θα πρέπει να εξεταστεί εάν μπορεί να προβλεφθεί παρέκκλιση από τη γενική αρχή για τις κρατικές ενισχύσεις σύμφωνα με το άρθρο 170 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Στην προκειμένη περίπτωση, η παρέκκλιση η οποία δύναται να εφαρμοστεί είναι αυτή που ορίζεται στο άρθρο 107 παράγραφος 2 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με την οποία συμβιβάζονται με την κοινή αγορά ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή άλλα έκτακτα γεγονότα. (16) Οι όροι εφαρμογής της παρέκκλισης αυτής καθορίζονται στα τμήματα V.B.1 και V.B.2 των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας και δασοκομίας 2007 2013 («οι κατευθυντήριες γραμμές») 4 (παράγραφοι 119-123). Σύμφωνα με την παράγραφο 122 των κατευθυντήριων γραμμών, πυρκαγιές, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα εκτεταμένες απώλειες, όπως οι πυρκαγιές στην υπό εξέταση υπόθεση, μπορούν να θεωρηθούν από την Επιτροπή 2 3 4 Απόφαση του Δικαστηρίου της 17ης Σεπτεμβρίου 1980 στην υπόθεση 730/79 Philip Morris Holland BV κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Συλλογή 1980, σ. 2671. Βλ. ειδικότερα την απόφαση του Δικαστηρίου της 13ης Ιουλίου 1988 στην υπόθεση 102/87 Γαλλική Δημοκρατία κατά Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Συλλογή 1988, σ. 4067. ΕΕ C 319 της 27.12.2006, σ.1. 3
έκτακτο γεγονός 5. Η παράγραφος 123 των κατευθυντήριων γραμμών προβλέπει ότι (i) η ενίσχυση για ζημιές που προκαλούνται από έκτακτο γεγονός μπορεί να καλύψει μέχρι 100 % των υλικών ζημιών και η αποζημίωση πρέπει κανονικά να υπολογίζεται σε επίπεδο ατομικού δικαιούχου και ότι (ii) σε κάθε περίπτωση πρέπει να αποφεύγεται η υπεραποζημίωση. Στην ίδια παράγραφο αναφέρεται ότι επιτρέπεται η αποζημίωση απωλειών εισοδήματος που απορρέουν από την καταστροφή των μέσων γεωργικής παραγωγής, όπως στην προκειμένη περίπτωση, η καταστροφή κτηνοτροφικών εκτάσεων. (17) Στην παρούσα περίπτωση, η Επιτροπή πιστεύει ότι η ενίσχυση κατά τον τρόπο που χορηγήθηκε είναι σύμφωνη με τους όρους των κατευθυντήριων γραμμών της Επιτροπής. (18) Οι ελληνικές αρχές έχουν αποδείξει ότι οι ζημιές προκλήθηκαν από τις πυρκαγιές που έπληξαν την περιφέρεια της Ανατολικής Αττικής το 2009. Όπως εκτίθεται στην παράγραφο 9, το ποσό της αποζημίωσης θα είναι λιγότερο από το επιτρεπόμενο ποσοστό του 100% σύμφωνα με το σημείο 123 των κατευθυντήριων γραμμών. Επιπλέον, οι ελληνικές αρχές διαβίβασαν τις κατάλληλες πληροφορίες οι οποίες επιβεβαιώνουν ότι δεν υπήρξε υπεραποζημίωση και ότι η αποζημίωση υπολογίστηκε σε επίπεδο ατομικού δικαιούχου. (19) Τέλος, σύμφωνα με την παράγραφο 119 των κατευθυντήριων γραμμών, η παρούσα κοινοποίηση δεν υποβλήθηκε από την Ελλάδα σε χρόνο που υπερβαίνει τα τρία έτη από την επέλευση του ζημιογόνου γεγονότος, ενώ έχει επίσης γίνει σαφές ότι καμία ενίσχυση δεν θα εκταμιευθεί μετά την παρέλευση τεσσάρων ετών από το συμβάν. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ (20) Η Επιτροπή εκφράζει την λύπη της διότι το μέτρο ενίσχυσης τέθηκε σε ισχύ κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. (21) Ωστόσο, βάσει των ανωτέρω, η Επιτροπή συμπεραίνει ότι το κοινοποιηθέν μέτρο είναι συμβιβάσιμο με το άρθρο 107 παράγραφος 2 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ. (22) Εάν η παρούσα επιστολή περιλαμβάνει εμπιστευτικές πληροφορίες, οι οποίες δεν πρέπει να δημοσιευθούν, παρακαλείσθε να ενημερώσετε σχετικά την Επιτροπή εντός δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από την παραλαβή της παρούσας επιστολής. Εάν η Επιτροπή δεν λάβει δεόντως αιτιολογημένο αίτημα εντός της εν λόγω προθεσμίας, θα κρίνει ότι συμφωνείτε να δημοσιευθεί ολόκληρο το κείμενο της παρούσας επιστολής στη γλώσσα του κειμένου που θεωρείται αυθεντικό και συγκεκριμένα στην ακόλουθη ιστοσελίδα. http://ec.europa.eu/eu_law/state_aids/state_aids_texts_el.htm Τυχόν αίτημα που προσδιορίζει τις σχετικές εμπιστευτικές πληροφορίες θα πρέπει να αποσταλεί με συστημένη επιστολή ή φαξ στη διεύθυνση: 5 Στο παρελθόν η Επιτροπή δέχτηκε πως πυρκαγιές μπορούν να θεωρηθούν έκτακτα γεγονότα, βλ. για παράδειγμα τις αποφάσεις της Επιτροπής στις υποθέσεις υπ' αριθ. Ν 640/2007 και Ν 89/2009. 4
European Commission Directorate-General for Agriculture and Rural Development Directorate M Γραφείο: Loi 130 5/88 B-1049 Brussels Αριθμός φαξ: 0032 2 2967672 Με εκτίμηση, Για την Επιτροπή Dacian CIOLOŞ Μέλος της Επιτροπής 5