Δίκτυο προώθησης της ηλεκτρονικής μάθησης. για την ανάπτυξη των περιοχών υπαίθρου. e ruralnet

Δίκτυο προώθησης της ηλεκτρονικής μάθησης για την ανάπτυξη των περιοχών υπαίθρου e ruralnet Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης Transversal Programme Key Activity 3 ICT Δίκτυα WP2 Έρευνες προσφοράς και ζήτησης ηλεκτρονικής μάθησης Έρευνες Προσφοράς και Ζήτησης Ηλεκτρονικής Μάθησης σε 11 χώρες Συνθετική Έκθεση Απρίλιος 2011

Αθήνα, Απρίλιος 2011 Συντάκτες: Δρ. Lutz Laschewski, Πανεπιστήμιο Rostock, Γερμανία, Κεφάλαιο Συμπερασμάτων από Δρ. Φούλη Παπαγεωργίου, PRISMA Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το E ruraηnet επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.eruralnet.eu Το έργο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση δεσμεύει μόνο τον συντάκτη της και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση που μπορεί να γίνει των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτήν. 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 7 ΜΕΡΟΣ Ι ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 8 1. Εισαγωγή 8 2. Σχεδιασμός Έρευνας και δειγματοληψία 8 3. Θεσμικό προφίλ παρόχων: τύπος, μέγεθος, δραστηριότητα κατάρτισης 9 3.1 Τύπος της οργάνωσης 9 3.2 Αριθμός καθηγητών ηλεκτρονικής μάθησης 10 3.3 Εκπαιδευόμενοι 11 3.4 Αριθμός πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης 13 3.5 Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης στη συνολική δραστηριότητα του παρόχου 14 3.6 Ανάπτυξη περιεχομένου ηλεκτρονικής μάθησης 16 3.7 Εξειδίκευση της παρουσίας στην αγορά των παρόχων 16 4. Πάροχοι: προσανατολισμός προς τις περιοχές υπαίθρου, προτεραιότητες, πηγές χρηματοδότησης 17 4.1 Προσανατολισμός παρόχων προς τις περιοχές υπαίθρου, πηγές χρηματοδότησης 17 4.2 Προτεραιότητες παρόχων 18 4.3 Χρηματοδότηση 19 4.4 Κίνητρα 20 4.5 Θέματα που διδάσκονται 21 4.6 Προσόντα /πιστοποιητικά 21 5. Μέθοδοι εκπαίδευσης, εργαλεία, παιδαγωγικές μέθοδοι 22 5.1 Μέθοδοι εκπαίδευσης 22 5.2 Εργαλεία 25 5.3 Παιδαγωγικές μέθοδοι 27 6. Προβλήματα και προϋποθέσεις επιτυχίας 28 6.1 Προβλήματα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική μάθηση σε περιοχές υπαίθρου 28 6. 2 Προσδοκίες από τους μαθητές 29 7. Απόψεις των παρόχων για καινοτομικά προγράμματα 31 8. Συμπεράσματα 33 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΖΗΤΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΕΡΕΥΝΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 34 1. Μεθοδολογικές παρατηρήσεις 34 2. Κοινωνικο οικονομικά χαρακτηριστικά 34 2.1 Φύλο 34 2.2 Ηλικία 35 2.3 Εκπαίδευση 36 2.4 Τόπος κατοικίας και εργασίας 37 2.5 Καθεστώς εργασίας 38 2.6 Τομέας απασχόλησης 39 3. Εκπαιδευτική εμπειρία των ομάδων ηλεκτρονικής μάθησης και ελέγχου 41 3.1 Συμμετοχή 41 3.2 Χρηματοδότηση προγραμμάτων 44 3.3 Αξία της εκπαίδευσης 45 4. Ερωτηθέντες της ομάδας ελέγχου χωρίς καμία επαγγελματική εμπειρία 48 5. Εμπόδια και κίνητρα για τη συμμετοχή στην ηλεκτρονική μάθηση για την ομάδα ηλεκτρονικής μάθησης και την ομάδα ελέγχου 49 6. Εμπειρία της ομάδας ηλεκτρονικής μάθησης 53 3

6.1 Ατομικές ανάγκες 53 6.2 Χαρακτηριστικά προγράμματος 54 6.3 Αξιολόγηση της εμπειρίας ηλεκτρονικής μάθησης 56 7. Γνώμες σχετικά με την ηλεκτρονική μάθηση 57 8. Συμπεράσματα 60 ΜΕΡΟΣ ΙΙΙ ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 62 Βιβλιογραφία 64 ΜΕΡΟΣ Ι ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1: Τα μεγέθη των δειγμάτων 8 Σχήμα 2: Είδος οργανισμού 9 Σχήμα 3: Είδος της οργάνωσης κατά χώρα 10 Σχήμα 4: Αριθμός απασχολούμενων καθηγητών 10 Σχήμα 5: Αριθμός καθηγητών: μέσες τιμές κατά χώρα 11 Σχήμα 6: Καθηγητές ηλεκτρονικής μάθησης 11 Σχήμα 7: Αριθμός μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης ανά πάροχο τους τελευταίους 6 μήνες 12 Σχήμα 8: Οι γυναίκες ως % των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης ανά πάροχο τους τελευταίους 12 μήνες 12 Σχήμα 9: Μερίδιο των γυναικών μεταξύ των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης φοιτητριών: μέσοι όροι ανά χώρα 13 Σχήμα 10: Αριθμός πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης που προσφέρονται σήμερα 13 Σχήμα 11: Αριθμός πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης που προσφέρονται σήμερα: μέσοι όροι ανά χώρα 14 Σχήμα 12: Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης στο συνολικό εκπαιδευτικό προϊόν 14 Σχήμα 13: Αριθμός καθηγητών (μέση τιμή) 15 Σχήμα 14: Αριθμός εκπαιδευομένων με ηλεκτρονική μάθηση (μέση τιμή) 15 Σχήμα 15: Ανάπτυξη του περιεχομένου της ηλεκτρονικής μάθησης 16 Σχήμα 16: Χρόνια παροχής ηλεκτρονικής μάθησης 17 Σχήμα 17: Ειδικά πακέτα για τις αγροτικές περιοχές 17 Σχήμα 18: Πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης για τις περιοχές υπαίθρου ανά χώρα (%) 18 Σχήμα 19: Προτεραιότητες παρόχων: άτομα 18 Σχήμα 20: Προτεραιότητες παρόχων: οργανισμοί 19 Σχήμα 21: Χρηματοδότηση της ηλεκτρονικής μάθησης 19 Σχήμα 22: Χρηματοδότηση της ηλεκτρονικής μάθησης ανά χώρα 20 Σχήμα 23: Κίνητρα των παρόχων για να ξεκινήσουν την παροχή ηλεκτρονικής μάθησης 21 Σχήμα 24: Τα θέματα που διδάσκονται 21 Σχήμα 25: Προσφερόμενα προσόντα 22 Σχήμα 26: Προσόντα που προσφέρονται ανά χώρα 22 Σχήμα 27: Μέθοδοι παροχής ηλεκτρονικής μάθησης 23 Σχήμα 28: Μέσος αριθμός μεθόδων εκπαίδευσης ανά χώρα 24 Σχήμα 29: Εργαλεία 26 Σχήμα 30: Παιδαγωγικές μέθοδοι 27 Σχήμα 31: Προβλήματα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική μάθηση σε περιοχές υπαίθρου 29 Σχήμα 32: Πάροχος προσδοκίες από τους μαθητές 29 Σχήμα 33: Καινοτομίες στην ηλεκτρονική μάθηση 32 4

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης στο συνολικό εκπαιδευτικό προϊόν ανά τύπο παρόχου 23 Πίνακας 2: Ανάλυση παλινδρόμησης: CD / DVD / Βίντεο ως μέθοδος εκπαίδευσης 24 Πίνακας 3: Ανάλυση παλινδρόμησης: Τηλεοπτικά/Ραδιοφωνικά προγράμματα ως μέθοδοι εκπαίδευσης 25 Πίνακας 4: Ανάλυση παλινδρόμησης κλίμακας "Τεχνικό πρότυπο" 26 Πίνακας 5: Αποτελέσματα από παραγοντική ανάλυση των παιδαγωγικών μεθόδων 27 Πίνακας 6: Γραμμική Παλινδρόμηση στην κλίμακα "Εξελιγμένες παιδαγωγικές μέθοδοι" 28 Πίνακας 7: Γραμμική παλινδρόμηση για την ιδιότητα «αυτοπειθαρχία» 30 Πίνακας 8: Γραμμική παλινδρόμηση για την ιδιότητα «προθυμία να μάθουν» 31 Πίνακας 9: Γραμμική παλινδρόμηση για την ιδιότητα "επιμονή" 31 Πίνακας 10: Χρήση του εκπαιδευτικού παιχνιδιού ανάλογα με το μερίδιο της ηλεκτρονικής μάθησης 32 Πίνακας 11: Επικοινωνία μεταξύ των μαθητών ανάλογα με το μερίδιο της ηλεκτρονικής μάθησης 33 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΖΗΤΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΕΡΕΥΝΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1: Φύλο 35 Σχήμα 2: Ηλικιακή διάρθρωση 36 Σχήμα 3: Επίπεδο εκπαίδευσης 36 Σχήμα 4: Τόπος κατοικίας 37 Σχήμα 5: Η επίδραση του τόπου κατοικίας στην πιθανότητα να ανήκει κανείς στην ομάδα ηλεκτρονικής μάθησης 38 Σχήμα 6: Καθεστώς εργασίας 39 Σχήμα 7: Απασχόληση στον ιδιωτικό /δημόσιο τομέα 40 Σχήμα 8: Τομέας απασχόλησης 40 Σχήμα 9: Θέμα εκπαίδευσης 41 Σχήμα 10: Κίνητρα για τη συμμετοχή στην εκπαίδευση 43 Σχήμα 11: Διάρκεια προγράμματος 43 Σχήμα 12: Πηγές πληροφόρησης 44 Σχήμα 13: Πηγές χρηματοδότησης 45 Σχήμα 14: Αξιολόγηση του κόστους 45 Σχήμα 15: Χρήση του περιεχομένου μάθησης 46 Σχήμα 16: Οφέλη της εκπαίδευσης 46 Σχήμα 17: Λόγοι για τη μη συμμετοχή 48 Σχήμα 18: Πηγές πληροφόρησης 48 Σχήμα 19: Δεξιότητες αναζήτησης 49 Σχήμα 20: Εμπόδια για την ομάδα ηλεκτρονικής μάθησης 50 Σχήμα 21: Εμπόδια για την ομάδα ελέγχου 50 Σχήμα 22: Υψηλό κόστος αγοράς ηλεκτρονικών υπολογιστών 51 Σχήμα 23: Πεποίθηση στην περιοχή μου ότι δεν υπάρχει ανάγκη για δεξιότητες ΤΠΕ 51 Σχήμα 24: Δεν υπάρχει κατάλληλη υποδομή για το γρήγορο Internet στην περιοχή μου 51 Σχήμα 25: Ο ψηφιακός αναλφαβητισμός είναι αρκετά διαδεδομένος 52 Σχήμα 26: Δεξιότητες ΤΠΕ 53 Σχήμα 27: Ευρυζωνική πρόσβαση 53 Σχήμα 28: Μορφή της ηλεκτρονικής μάθησης 54 Σχήμα 29: Μέθοδοι παροχής της ηλεκτρονικής μάθησης 54 5

Σχήμα 30: Εργαλεία ηλεκτρονικής μάθησης 55 Σχήμα 31: Παιδαγωγικές μέθοδοι 55 Σχήμα 32: Ευκολία εφαρμογής εργαλείων και μεθόδων 56 Σχήμα 33: Καινοτομικότητα εργαλείων και μεθόδων 56 Σχήμα 34: Ικανοποίηση των μαθησιακών αναγκών 57 Σχήμα 35: Προτάσεις βελτίωσης 57 Σχήμα 36: Γνώμες σχετικά με την ηλεκτρονική μάθηση 58 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Τόπος κατοικίας και τόπος εργασίας 38 Πίνακας 2: Διαφορές δεξιοτήτων και κατάταξη κατά οικονομικό τομέα 42 Πίνακας 3: Δεξιότητες που αποσκοπούν στη απασχόληση στην ανά οικονομικό τομέα 42 Πίνακας 4: Η αντίληψη των οφελών εκπαίδευσης ανάλογα με τα κοινωνικο οικονομικά χαρακτηριστικά, τη χώρα και την ομάδα 47 Πίνακας 5: Η αντίληψη για τα εμπόδια ανάλογα με τα κοινωνικο οικονομικά χαρακτηριστικά και τη χώρα 52 Πίνακας 6: Επιπτώσεις, των ομάδων, των κοινωνικο οικονομικών χαρακτηριστικών και της χώρας στις γνώμες για την ηλεκτρονική μάθηση 59 6

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει τη σύνθεση της έρευνας ζήτησης και προσφοράς ηλεκτρονικής μάθησης που διενεργήθηκε σε 11 ευρωπαϊκές χώρες, ως μέρος του έργου e ruralnet, συγχρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του Προγράμματος Διά Βίου Μάθησης. Το αντικείμενο του έργου είναι η ηλεκτρονική μάθηση, ως μέσο για την ενίσχυση της δια βίου μάθησης στις περιοχές υπαίθρου, με έμφαση στις ΜΜΕ, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, τους αυτό απασχολούμενους και τα άτομα που αναζητούν εργασία. Το επίκεντρο του έργου ήταν η άτυπη και μη τυπική εκπαίδευση ενηλίκων. Τρεις έρευνες διεξήχθησαν σε κάθε χώρα: Έρευνα προσφορά ηλεκτρονικής μάθησης: έρευνα των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτρονικής μάθησης. Η σύνθεση των αποτελεσμάτων των ερευνών αυτών παρουσιάζεται στο Μέρος Ι της έκθεσης. Έρευνες ζήτησης ηλεκτρονικής μάθησης: έρευνα ατόμων με εμπειρία ηλεκτρονικής μάθησης και μια έρευνα ατόμων χωρίς εμπειρία ηλεκτρονικής μάθησης. Η σύνθεση των αποτελεσμάτων αυτών των ερευνών παρουσιάζεται στο Μέρος ΙΙ της έκθεσης. Τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν για τις έρευνες είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα www.e ruralnet.eu. Τα στοιχεία των ερευνών συλλέχθηκαν από τους εταίρους του e ruralnet σε καθεμία από τις 11 χώρες χώρα, με διαδικτυακά ερωτηματολόγια : Ελλάδα: PRISMA Κέντρο Αναπτυξιακών Μελετών Γερμανία: University of Rostock Πολωνία: Nikolaus Copernicus University Ουγγαρία: Hungarian Academy of Sciences, Centre for Regional Studies Φιλανδία: Ruralia Institute, University of Helsinki Ιταλία: Institute of Biometeorology, National Research Council Ισπανία: Mediterranean Institute for Sustainable Development Πορτογαλία: i Zone Knowledge Systems Βρετανία: Norton Radstock College Σουηδία: EMMERCE Ltd Εσθονία: Estonian University of Life Sciences 7

ΜΕΡΟΣ Ι ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΕΡΕΥΝΑ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ 1 Εισαγωγή Αυτό το τμήμα παρουσιάζει τα πορίσματα της έρευνας των παρόχων ηλεκτρονικής μάθησης για όλους τους εταίρους. Η ανάλυση περιλαμβάνει τόσο τη σύγκριση των αποτελεσμάτων των εθνικών ερευνών, καθώς και μία διερευνητική ανάλυση αιτιώδους συνδέσμου. Διάφορες στατιστικές τεχνικές που εφαρμόζονται για την ανάλυση των δεδομένων, ιδίως ανάλυση συσχέτισης και ανάλυση παλινδρόμησης. 2 Σχεδιασμός Έρευνας και δειγματοληψία Η έρευνα βασίστηκε σε ένα κοινό για όλες τις χώρες διαδικτυακό ερωτηματολόγιο, το οποίο έχει μεταφραστεί σε 11 γλώσσες των εθνικών και έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του έργου. Το ερωτηματολόγιο περιέχει 27 ερωτήσεις που καλύπτουν τις διαρθρωτικές παραμέτρους της παροχής, το προφίλ των παρόχων καθώς επίσης και τη στάση τους απέναντι ορισμένες πτυχές της ηλεκτρονικής μάθησης σε περιοχές υπαίθρου. Κάθε εταίρος έχει προσεγγίσει τους εκπαιδευτικούς φορείς ατομικά. Η έρευνα διεξήχθη μεταξύ Ιανουαρίου και Δεκεμβρίου 2010.Όλες οι απαντήσεις έχουν συγκεντρωθεί σε μια κοινή βάση δεδομένων. Κάθε εταίρος έχει εκπονήσει εθνική έκθεση, στην οποία περιγράφονται τα αποτελέσματα της εθνικής έρευνας και των βασικών στατιστικών αναλύσεων σύμφωνα με μια κοινή κατευθυντήρια γραμμή. Η ανάλυση στην παρούσα έκθεση βασίζεται στο σύνολο των δεδομένων των ερευνών, και αναφέρεται επίσης στις εθνικές εκθέσεις, ιδιαίτερα για να ερμηνεύσει τις εθνικές διαφορές. Σχήμα 1: Τα μεγέθη των δειγμάτων Τα μεγέθη των δειγμάτων διαφέρουν πολύ μεταξύ των χωρών. Το μέσο μέγεθος του δείγματος είναι 51, αλλά είναι προφανώς είναι πολύ έντονα επηρεασμένη από το μεγάλο γερμανικό δείγμα. Η μεσαία τιμή είναι 40. Αν λάβουμε υπόψη τα διαφορετικά μεγέθη του πληθυσμού των συμμετεχουσών χωρών, η εικόνα είναι διαφορετική. Το Εσθονικό δείγμα καλύπτει περίπου 20 παρόχους ανά 1 εκ. κατοίκους. Οι κάτοικοι, ενώ το Γερμανικό δείγμα καλύπτει μόνο 2,36, που είναι η μεσαία τιμή όλων των χωρών. Όσον αφορά το μέγεθος του πληθυσμού τα δείγματα στην Ισπανία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι πολύ μικρά (λιγότερο από 1 πάροχος ανά 1 εκατ. κατοίκους.), ενώ η Φινλανδία και η Ουγγαρία ακολουθούν πίσω από την Εσθονία. Το Ελληνικό και το Σουηδικό δείγμα είναι σε μια μέση περιοχή, παρά το γεγονός ότι το συνολικό μέγεθος του δείγματος είναι μικρό. 8

Προκειμένου να επιτευχθούν υψηλά επίπεδα ποιότητας τα σύνολα δεδομένων έχουν δοκιμαστεί με πολύ κριτικό πνεύμα για τυχόν ανωμαλίες. Έτσι, ορισμένοι πίνακες διαφέρουν ελαφρώς από τις εθνικές εκθέσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι λάθος στις εθνικές εκθέσεις να περιλαμβάνονται όλα τα σύνολα των δεδομένων στην ανάλυση, δεδομένου ότι έχει γίνει μόνο βασική στατιστική ανάλυση. Ωστόσο, η σε περισσότερο βάθος στατιστική συμπερασματολογία στην παρούσα έκθεση, απαιτεί μια πιο κριτική προσέγγιση. Για παράδειγμα, οι ακραίες περιπτώσεις έχουν εξαιρεθεί από την ανάλυση. Η εξαίρεση από την ανάλυση δεδομένων δεν είναι "λάθος", είτε, αλλά μπορεί να είναι μοναδικά και να καταστήσουν αβέβαιες τις στατιστικές δοκιμές. Τελικά, ένας συνολικός αριθμός 533 περιπτώσεων έχουν συμπεριληφθεί στην ανάλυση. Το σύνολο των δεδομένων είναι αρκετά μεγάλο για να αποκαλύψει τις εθνικές διαφορές μεταξύ όλων των χωρών. Ωστόσο, ο αριθμός των περιπτώσεων ανά χώρα είναι συχνά πολύ μικρός για να εντοπίσει συγκεκριμένες διαφορές για τις μεμονωμένες χώρες. 3. Θεσμικό προφίλ παρόχων: τύπος, μέγεθος, δραστηριότητα κατάρτισης Στην ενότητα αυτή περιλαμβάνονται 533 περιπτώσεις. 3.1 Τύπος της οργάνωσης Σε ορισμένες χώρες η ερώτηση σχετικά με τη νομική μορφή της οργάνωσης του φορέα παροχής υπηρεσιών έχει προκαλέσει κάποιες δυσκολίες. Αυτό ήταν ιδιαίτερα η περίπτωση για τα ιδρύματα που βρίσκονται στην ιδιοκτησία του δημοσίου, αλλά είναι ιδιωτικά, σύμφωνα με τη νομική μορφή. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα ποσοστό ασαφών απαντήσεων, όταν ερωτηθέντες σημείωσαν πολλαπλές επιλογές. Εδώ, αυτές οι περιπτώσεις περιλαμβάνονται στην επιλογή «άλλος». Η πλειοψηφία των παρόχων είναι ιδιωτικές επιχειρήσεις (289), ενώ οι φορείς του δημόσιου τομέα και των ΜΚΟ λαμβάνουν σχεδόν ίσο μερίδιο. Σχήμα 2: Είδος οργανισμού Τα μερίδια του τύπου των παρόχων διαφέρουν μεταξύ των χωρών. Το στατιστικό τεστ χ2 δεν μπορεί να εφαρμοστεί εδώ, εξαιτίας του ανεπαρκούς αριθμού των περιπτώσεων σε ορισμένες χώρες. Ωστόσο, είναι προφανές ότι η ομάδα "άλλος" είναι ιδιαίτερα ισχυρή στη Φινλανδία και τη Σουηδία, οι οποίες αναφέρουν επίσης υψηλά μερίδια των παρόχων του δημοσίου τομέα. 9

Σχήμα 3: Είδος της οργάνωσης κατά χώρα 3.2 Αριθμός καθηγητών ηλεκτρονικής μάθησης Για την ανάλυση έχουν αποκλειστεί οι περιπτώσεις στις οποίες δεν είχε ξεκινήσει ακόμη ηλεκτρονική μάθηση. Σε αυτή τη βάση οι 428 περιπτώσεις περιλαμβάνονται στην ανάλυση. Η μέση τιμή των εκπαιδευτικών είναι 100,2. Η διακύμανση είναι από 0 έως 1800, και η τυπική απόκλιση είναι 211,5. Οι μισοί από όλους τους παρόχους απασχολούν 20 ή λιγότερους καθηγητές (μεσαία τιμή = 20). Σχήμα 4: Αριθμός απασχολούμενων καθηγητών Το μεγάλο εύρος διακύμανσης προέρχεται από το γεγονός ότι οι πάροχοι πολύ συχνά απασχολούν καθηγητές μερικής απασχόλησης. Οι μέσοι όροι διαφέρουν σημαντικά μεταξύ όλων των χωρών. Η επίδραση του μεγέθους έχει ένα μέτριο αποτέλεσμα. Δεδομένου ότι η δειγματοληψία μπορεί να είναι μεροληπτική, οι διαφορές πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή. Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς, αν η μέση διαφορά αντανακλά πραγματικές διαφορές μεταξύ των χωρών ή προκαλούνται από μεροληπτική δειγματοληψία. 10

Σχήμα 5: Αριθμός καθηγητών: μέσες τιμές κατά χώρα Για την ανάλυση αυτή του αριθμού των καθηγητών ηλεκτρονικής μάθησης έχουν αποκλειστεί οι περιπτώσεις των παρόχων που δεν είχαν ακόμη αρχίσει ηλεκτρονική μάθηση. Ο αριθμός των των καθηγητών ηλεκτρονικής μάθησης κυμαίνεται από 0 έως 750 (Ν = 428). Ο μέσος όρος είναι 29,2 και η μεσαία τιμή είναι 5. Η τυπική απόκλιση είναι 88. Σχεδόν τα τρία τέταρτα του συνόλου των παρόχων απασχολούν 10 ή λιγότερους καθηγητές ηλεκτρονικής μάθησης, και το 81% απασχολούν 20 ή λιγότερους καθηγητές ηλεκτρονικής μάθησης. Σχήμα 6: καθηγητές ηλεκτρονικής μάθησης Είναι εύκολα κατανοητό ότι ο αριθμός των καθηγητών ηλεκτρονικής μάθησης συνδέεται στενά με το συνολικό αριθμό των καθηγητών (r = 0.638 **). Έτσι, οι μέσες τιμές διαφέρουν ανάλογα από χώρα σε χώρα (F(10,417)=2,234*, f= 0,231). 3.3 Εκπαιδευόμενοι Για την ανάλυση αυτή έχουν αποκλειστεί οι περιπτώσεις στις οποίες δεν είχε ξεκινήσει ακόμη ηλεκτρονική μάθηση (Ν = 414). Ο αριθμός των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης κυμαίνεται από 0 έως 25000. Ο μέσος όρος είναι 1228,6, αλλά η μεσαία τιμή είναι 120. Έτσι, το 50% του συνόλου των παρόχων έχουν 120 ή λιγότερους μαθητές. Ένας μικρός αριθμός μεγάλων παρόχων επηρεάζει την μέση τιμή. Η τυπική απόκλιση είναι 3169,99. Οι διαφορές μεταξύ των χωρών είναι στατιστικά μη σημαντικές. 11

Σχήμα 7: Αριθμός μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης ανά πάροχο τους τελευταίους 6 μήνες Το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης δεν υπολογίζεται για τους παρόχους υπηρεσιών που αναφέρουν μηδέν σπουδαστές κατά τους τελευταίους 12 μήνες (Ν = 347). Δεν υπάρχουν ορατές διαφορές μεταξύ των φύλων. Τα ποσοστά των γυναικών είναι σχεδόν τέλεια κανονικά κατανεμημένα έναν μέσο όρο 50,3% και ένα τυπικό σφάλμα του 24,0. Έτσι, 68 από όλες τις περιπτώσεις αναφέρουν ένα μερίδιο των γυναικών εντός του εύρους από 25 %έως 75%. Σχήμα 8: Οι γυναίκες ως % των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης ανά πάροχο τους τελευταίους 12 μήνες Το ποσοστό των γυναικών μεταξύ των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. 12

Σχήμα 9: Μερίδιο των γυναικών μεταξύ των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης φοιτητριών: μέσοι όροι ανά χώρα 3.4 Αριθμός πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης Για την ανάλυση αυτή έχουν αποκλειστεί οι περιπτώσεις στις οποίες δεν είχε ξεκινήσει ακόμη ηλεκτρονική μάθηση (Ν = 414). Ο αριθμός πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης ανά πάροχο κυμαίνεται από 0 έως 1500 με μέσο όρο 40,5 και μεσαία τιμή 6. Η τυπική απόκλιση είναι 129,1. Και πάλι ένας μικρός αριθμός πολύ μεγάλων παρόχων έχουν ισχυρό αντίκτυπο στον μέσο όρο. Σχήμα 10: Αριθμός πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης που προσφέρονται σήμερα Ο αναφερόμενος αριθμός των προσφερόμενων πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Οι αιτίες για τις μεγάλες αυτές διαφορές αυτές είναι ασαφείς. 13

Σχήμα 11: Αριθμός πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης που προσφέρονται σήμερα: μέσοι όροι ανά χώρα 3.5 Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης στη συνολική δραστηριότητα του παρόχου Για την ανάλυση αυτή έχουν αποκλειστεί οι περιπτώσεις στις οποίες δεν είχε ξεκινήσει ακόμη ηλεκτρονική μάθηση (Ν = 415). Περίπου το ένα τέταρτο (22,7%) του συνόλου των παρόχων που προσφέρουν μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης τους τελευταίους 12 μήνες μπορεί να θεωρηθούν ως εξειδικευμένοι στην ηλεκτρονική μάθηση, ενώ για περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των παρόχων η ηλεκτρονική μάθηση είναι μάλλον ένα πρόσθετο μικρό αντικείμενο ε. Το υπόλοιπο 25% έχει μια μικτό προφίλ. Σχήμα 12: Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης στο συνολικό εκπαιδευτικό προϊόν Οι εξειδικευμένοι πάροχοι ηλεκτρονικής μάθησης χαρακτηριστικά: Είναι πιο συχνά ιδιωτικές επιχειρήσεις ή ΜΚΟ παρουσιάζουν συγκεκριμένα, διακριτά Είναι σημαντικά μικρότεροι από άλλους παρόχους (όσον αφορά τον αριθμό των καθηγητών που απασχολούν. Ωστόσο, έχουν παρόμοια μεγέθη αριθμού μαθητών. Η αναλογία μαθητών ανά καθηγητή είναι η υψηλότερη (περίπου 75). 14

Πίνακας 1: Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης στο συνολικό εκπαιδευτικό προϊόν ανά τύπο παρόχου Τύπος παρόχου Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης Σύνολο Έως 20% 21% 80% Πάνω από 80% Δημόσιος 46 10 8 64 Ιδιωτικός 102 57 61 220 ΜΚΟ 29 17 12 58 Άλλος 33 11 8 52 Σύνολο 210 95 89 394 χ2 = 17,043; df=6; sig. = 0,009 C=0,204, w=0,208 Σχήμα 13: Αριθμός καθηγητών (μέση τιμή) Σχήμα 14: Αριθμός εκπαιδευομένων με ηλεκτρονική μάθηση (μέση τιμή) 15

3.6 Ανάπτυξη περιεχομένου ηλεκτρονικής μάθησης Όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι πάροχοι αναπτύσσουν περιεχόμενο ηλεκτρονικής μάθησης, μόνο 9,9% των παρόχων αναθέσει πλήρως την ανάπτυξη του περιεχομένου της, ενώ 52,4% αναπτύσσει το περιεχόμενο ηλεκτρονικής μάθησης με ίδια μέσα στο εσωτερικό του οργανισμού και το υπόλοιπο σε συνδυασμό εξωτερικής ανάθεση και ίδιων μέσων (Ν = 424). Σχήμα 15: Ανάπτυξη του περιεχομένου της ηλεκτρονικής μάθησης Δεν υπάρχουν σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ του τύπου ή του μεγέθους του οργανισμού σε ότι αφορά τον τρόπο ανάπτυξης του περιεχομένου της ηλεκτρονικής μάθησης. Προκειμένου να αναλυθούν οι αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των μεταβλητών, υποβλήθηκαν σε ανάλυση συσχέτισης οι διαρθρωτικές παράμετροι των παρόχων. Ο πλήρης πίνακας των συσχετισμών που προέκυψαν περιλαμβάνεται στο Παράρτημα (Πίνακας 2). Η ανάλυση δείχνει τα εξής: Οι πάροχοι του δημόσιου τομέα τείνουν να απασχολούν περισσότερους καθηγητές και να έχουν μεγαλύτερο μερίδιο καθηγητών ηλεκτρονικής μάθησης. Οι ιδιωτικοί πάροχοι τείνουν να χρησιμοποιούν μικρότερο αριθμό καθηγητών και είναι λιγότερο πιθανό να παρέχουν ηλεκτρονική μάθηση για πέντε ή περισσότερα χρόνια. Ωστόσο, είναι πιθανό να έχουν περισσότερους μαθητές ηλεκτρονικής μάθησης, ενώ το μερίδιο των γυναικών μεταξύ των μαθητών συσχετίζεται αρνητικά με αυτή την ομάδα των παρόχων. Οι ΜΚΟ τείνουν να έχουν λιγότερους μαθητές ηλεκτρονικής μάθησης, αλλά ένα μεγαλύτερο μερίδιο γυναικών. Η λειτουργία του παρόχου για πέντε ή περισσότερα χρόνια συσχετίζεται θετικά με τον αριθμό των καθηγητών που απασχολούνται, τον αριθμό των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης και τον αριθμό των προσφερόμενων πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης. 3.7 Εξειδίκευση της παρουσίας στην αγορά των παρόχων Πάροχος παρουσία στην αγορά της ηλεκτρονικής μάθησης (Ε8) μετρήθηκε από τον αριθμό των ετών ο πάροχος που προσφέρει μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης (n = 530). Περίπου 61% των παρόχων έχουν προσφέρει μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης για όχι περισσότερο από πέντε έτη ή σχεδιάζει να προσφέρει στην περίπτωση ενός παρόχου. Μόνο το 38,9% των παρόχων έχουν δραστηριοποιηθεί στην ηλεκτρονική μάθηση για περισσότερα από πέντε χρόνια. 16

Σχήμα 16: Χρόνια παροχής ηλεκτρονικής μάθησης 4. Πάροχοι: προσανατολισμός προς τις περιοχές υπαίθρου, προτεραιότητες, πηγές χρηματοδότησης 4.1 Προσανατολισμός παρόχων προς τις περιοχές υπαίθρου, πηγές χρηματοδότησης Ο προσανατολισμός των παρόχων προς τις περιοχές υπαίθρου αξιολογήθηκε με την ερώτηση για το αν προσφέρουν ειδικά πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης (Ε7). Λιγότερο από το ένα τρίτο (30,2%), των παρόχων δήλωσαν ότι προσφέρουν τέτοιου είδους πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης. Οι υπόλοιποι δραστηριοποιούνται σε περιοχές υπαίθρου αλά προσφέρουν τυποποιημένα πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης. Σχήμα 17: Ειδικά πακέτα για τις αγροτικές περιοχές Ο προσανατολισμός των παρόχων προς τις περιοχές υπαίθρου διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Ωστόσο, οι δύο μεγαλύτερες τιμές πρέπει να αντιμετωπίζονται με προσοχή, δεδομένου ότι τα αντίστοιχα δείγματα στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Εσθονία ήταν πολύ μικρά και μπορεί να προέρχονται από προκατειλημμένη (αυτο ) επιλογή. Ωστόσο, οι διαφορές μεταξύ των χωρών με σχετικά μεγάλα δείγματα (Γερμανία, Ουγγαρία, Φινλανδία) δείχνουν ότι οι διαφοροποιήσεις είναι συνολικά έγκυρες. 17

Σχήμα 18: Πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης για τις περιοχές υπαίθρου ανά χώρα (%) Δεν υπάρχει καμία σαφής ένδειξη για οποιαδήποτε συσχέτιση του προσανατολισμού προς τις περιοχές υπαίθρου με οποιαδήποτε από τις διαρθρωτικές παραμέτρους που περιγράφονται παραπάνω. 4.2 Προτεραιότητες παρόχων Η πλειοψηφία των παρόχων έχει ως προτεραιότητα τους εργαζόμενους των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων, και λιγότερο για τις και άλλες ομάδες χρηστών. Ο προσανατολισμός των παρόχων προς τις περιοχές υπαίθρου αντικατοπτρίζεται στις προτεραιότητες των παρόχων. Για τους παρόχους που προσφέρουν πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης ειδικά για τις περιοχές υπαίθρου έχουν σημαντικά μεγαλύτερη προτεραιότητα οι αυτοαπασχολούμενοι (r = 0.164 **), οι άνεργοι (r = 0.148 **), φοιτητές (r = 0.134 **), καθώς και άλλες ομάδες (r = 0.160). Έτσι, το φάσμα πελατείας αυτών των παρόχων φαίνεται να είναι ευρύτερο. Ωστόσο, οι συνολικές επιπτώσεις είναι μικρές. Σχήμα 19: Προτεραιότητες παρόχων: άτομα Ο προσανατολισμός των παρόχων όσον αφορά τους τύπους των οργανισμών είναι πιο ομοιόμορφα κατανεμημένος, αν και υπάρχει μια σαφής ένδειξη ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις (μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, οργανισμοί του δημόσιου τομέα), γενικά, λαμβάνουν υψηλότερη 18

προτεραιότητα από τις μικρές και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Και εδώ ο προσανατολισμός των παρόχων προς τις περιοχές υπαίθρου αντανακλάται στην ιεράρχηση. Οι πάροχοι που προσφέρουν πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης ειδικά για τις περιοχές υπαίθρου δίνουν πιο συχνά προτεραιότητα στις μικρές (r = 0.201 **) και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις (r = 0.267 **). Σχήμα 20: Προτεραιότητες παρόχων: οργανισμοί 4.3 Χρηματοδότηση Οι πάροχοι κλήθηκαν να δηλώσουν τις πηγές χρηματοδότησης για τα μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης μεταξύ πολλαπλών επιλογών. Κατά μέσο όρο, οι πάροχοι επέλεξαν δύο επιλογές (μέσος όρος = 1.988). Όταν μόνο μία πηγή χρηματοδότησης δηλώνεται, όλες τις πηγές που αναφέρονται ομοιόμορφα. Όταν ένας συνδυασμός των δύο πηγών δηλώνεται, οι ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης (εργοδότης ή / και εκπαιδευόμενος) είναι πιο συχνές (r = 0.337 **). Ο προσανατολισμός προς τις περιοχές υπαίθρου συσχετίζεται θετικά με την επιλογή της χρηματοδότησης. Πλήρως επιδοτούμενα μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης αναφέρθηκαν πιο συχνά για τους παρόχους που προσφέρουν ειδικά πακέτα για τις περιοχές υπαίθρου(r = 0.135 **). Σχήμα 21: Χρηματοδότηση της ηλεκτρονικής μάθησης 19

Η χρήση των διάφορων πηγών χρηματοδότησης διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Η μεγαλύτερη διαφορά μπορεί να παρατηρηθεί για το στοιχείο "ιδιωτικές πληρωμές από τον εκπαιδευόμενο» (χ2 = 70,074 (df = 10), Γ = 0.341, w = 0362). Όλες οι άλλες πηγές χρηματοδότησης παρουσιάζουν παρόμοια αποτελέσματα με το μέσο μέγεθος της επίδρασης να κυμαίνεται από w = 0267 (εν μέρει επιδότηση) σε w = 0315 (που καταβάλλεται από τον εργοδότη). Ωστόσο, ο συνδυασμός των πηγών χρηματοδότησης παρουσιάζει τρείς βασικές κατηγορίες. Στη Γερμανία, την Πορτογαλία, την Εσθονία, την Πολωνία, την Φινλανδία και την Ισπανία οι ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης είναι κυρίαρχες, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελλάδα η πλήρης ή η μερική επιδότηση φαίνεται να κυριαρχεί. Στις υπόλοιπες χώρες οι πηγές χρηματοδότησης χρησιμοποιούνται πιο ομοιόμορφα. Σχήμα 22: Χρηματοδότηση της ηλεκτρονικής μάθησης ανά χώρα 4.4 Κίνητρα Οι πάροχοι ρωτήθηκαν για τα κίνητρά τους προκειμένου να ξεκινήσουν την παροχή ηλεκτρονικής μάθησης. Το πιο σημαντικό κίνητρο ήταν η "ζήτηση από ιδιώτες». Στην κατηγορία άλλο αναφέρονται η ανταγωνιστικότητα, στρατηγικές επιλογές, ευκαιρίες στην αγορά και το ενδιαφέρον για νέες τεχνολογίες και άλλα σημαντικά κίνητρα. Ο προσανατολισμός προς τις περιοχές υπαίθρου αι πάλι σχετίζεται με τα κίνητρα. Οι πάροχοι που προσφέρουν ειδικά πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης για τις περιοχές υπαίθρου αναφέρουν σημαντικά πιο συχνά "την ζήτηση από ιδιώτες», όπως η ως το κύριο κίνητρο. Και πάλι η επίπτωση δεν είναι ισχυρή (r = 0.134 **). 20

Σχήμα 23: Κίνητρα των παρόχων για να ξεκινήσουν την παροχή ηλεκτρονικής μάθησης 4.5 Θέματα που διδάσκονται Υπάρχει σαφής επικράτηση των γενικών θεμάτων όπως επιχειρηματικότητα και διοίκηση επιχειρήσεων καθώς και ΤΠΕ και παρόμοια θέματα στον τομέα της ηλεκτρονικής μάθησης. Τα τεχνικά θέματα του πρωτογενή τομέα και του τουρισμού που αφορούν ιδιαίτερα τις περιοχές υπαίθρου προσφέρονται μόνο κατά 9,4% και 15,6% αντίστοιχα για το σύνολο των παρόχων. Ωστόσο, το γεγονός αυτό αντανακλά τη συνολική σημασία αυτών των οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι πάροχοι που προσφέρουν ειδικά πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης για τις περιοχές υπαίθρου δεν διαφέρουν σε σχέση με θέματα που προσφέρονται, εκτός των δύο αυτών δραστηριοτήτων. Αυτοί οι πάροχοι αντιπροσωπεύουν 28 από 50 παρόχους που προσφέρουν τεχνικά θέματα για τον πρωτογενή τομέα και σχεδόν το 50% των παρόχων που προσφέρουν μαθήματα για τον τουρισμό, παρά το γεγονός ότι αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το ένα τρίτο (30,2%) του δείγματος. Σχήμα 24: Τα θέματα που διδάσκονται 4.6 Προσόντα /πιστοποιητικά Σχεδόν όλοι οι πάροχοι ηλεκτρονικής μάθησης προσφέρουν τουλάχιστον ένα είδος πιστοποίησης. Ωστόσο, μόνο το 20,6% δήλωσαν ότι προσφέρουν τυπικά προσόντα. Οι πάροχοι που παρέχουν τυπικά προσόντα, ή ένα εθνικό ή διεθνώς αναγνωρισμένο πιστοποιητικό, συνήθως προσφέρουν και δική τους πιστοποίηση. Η συντριπτική πλειοψηφία των παρόχων (61,1%) προσφέρουν μόνο ένα είδος επαγγελματικών προσόντων ενώ ποσοστό 14% προσφέρουν μη επίσημα αναγνωρισμένα προσόντα. Οι πάροχοι που προσφέρουν ειδικά πακέτα ηλεκτρονικής μάθησης για τις περιοχές υπαίθρου είναι πολύ πιο πιθανό να χορηγούν τίτλους ή επισήμως αναγνωρισμένα πιστοποιητικά. Ωστόσο, οι 21

επιπτώσεις δεν είναι ισχυρές (r = 0,109 * 0,105 * αντίστοιχα και 0.093 *). Δεν υπάρχουν συσχετίσεις μεταξύ του τύπου και του μεγέθους του παρόχου και του είδους των προσόντων που προσφέρονται. Σχήμα 25: Προσφερόμενα προσόντα Τα προσόντα και οι πιστοποιήσεις που προσφέρονται από τους παρόχους διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών. Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει μια ισχυρή τάση από τη μία πλευρά, ενός αυξανόμενου μεριδίου των παρόχων που προσφέρουν τη δική τους πιστοποίηση, και, από την άλλη πλευρά, μια μείωση του μεριδίου των παρόχων που προσφέρουν τυπικά προσόντα (r = 0.352 *). Σχήμα 26: Προσόντα που προσφέρονται ανά χώρα 5. Μέθοδοι εκπαίδευσης, εργαλεία, παιδαγωγικές μέθοδοι 5.1 Μέθοδοι εκπαίδευσης Στην ενότητα αυτή αναλύονται 509 περιπτώσεις για τις οποίες η απάντηση στην ερώτηση για τον χρόνο παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικής μάθησης δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις «σχεδιάζει να ξεκινήσει στο μέλλον». Υπάρχουν 8 μη έγκυρες περιπτώσεις. Στις υπόλοιπες 501 περιπτώσεις έχουν επιλεγεί περίπου τις δύο μέθοδοι (Ø = 1,86). 22

Σχήμα 27: Μέθοδοι παροχής ηλεκτρονικής μάθησης Άλλες μέθοδοι παροχής ηλεκτρονικής μάθησης που αναφέρονται περιλαμβάνουν βιντεοδιάσκεψη / Skype / εικονικές τάξεις και webinars. Επίσης, MP3 αρχεία, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και WebTV. Σχεδόν οι μισοί από τους παρόχους (44,9%) χρησιμοποιούν μόνο μία μέθοδο, συνήθως μια ιστοσελίδα ή μια πλατφόρμα ηλεκτρονικής μάθησης. Ένας μικρός αριθμός παρόχων χρησιμοποιούν βίντεο / DVD ή CD ως τη μόνη μέθοδο. Όταν χρησιμοποιούνται περισσότερες μέθοδοι, άλλες μεθόδους παράδοσης προστίθενται διαδοχικά. Η σειρά εμφάνισης είναι τα κινητά τηλέφωνα, τα τηλεοπτικά προγράμματα, και τα ραδιοφωνικά προγράμματα. Πίνακας 1: Μερίδιο ηλεκτρονικής μάθησης στο συνολικό εκπαιδευτικό προϊόν ανά τύπο παρόχου Πλατφόρμα Ιστότοποι Video Τηλεοπτικά Ραδιοφωνικά Κινητά Άλλα Σύνολο ηλεκ/κής για κατέβασμα DVDs/CDs προγράμματα προγράμματα τηλέφωνα μάθησης υλικού Αριθμός 193 21 4 0 0 0 24 242 % 79,8% 8,7% 1,7%,0%,0%,0% 9,9% Αριθμός 109 76 50 0 0 6 15 128 % 85,2% 59,4% 39,1%,0%,0% 4,7% 11,7% Αριθμός 87 79 72 3 0 11 27 93 % 93,5% 84,9% 77,4% 3,2%,0% 11,8% 29,0% Αριθμός 23 20 22 5 1 12 9 23 % 100,0% 87,0% 95,7% 21,7% 4,3% 52,2% 39,1% Αριθμός 9 9 9 5 3 5 5 9 % 100,0% 100,0% 100,0% 55,6% 33,3% 55,6% 55,6% Αριθμός 6 6 6 6 6 6 0 6 % 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%,0% Σύνολο 427 211 163 19 10 40 80 501 * Ποσοστά και αριθμοί βασίζονται στον αριθμό των περιπτώσεων. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών όσον αφορά τον αριθμό των μεθόδων που εφαρμόζονται. Παρά το γεγονός ότι οι διακυμάνσεις στις χώρες είναι μεγάλες και ότι ο αριθμός των περιπτώσεων για ορισμένες χώρες, είναι μικρός, η ανάλυση της διακύμανσης (ANOVA) παράγει σημαντικά αποτελέσματα (F = 4.111, df = 10). Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία χρησιμοποιούνται λιγότερες μέθοδοι από τις άλλες χώρες. 23

Σχήμα 28: Μέσος αριθμός μεθόδων εκπαίδευσης ανά χώρα Τρείς χώρες (Σουηδία, Βρετανία, φιλανδία) ομαδοποιούνται στην Ομάδα Χωρών 1, τρεις χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία) ομαδοποιούνται στην Ομάδα Χωρών 3. Οι υπόλοιπες χώρες συγκεντρώνονται στην Ομάδα Χωρών 2. Τεκμηριώνεται ότι η χρήση των μεθόδων εξαρτάται από την εμπειρία του παρόχου, το μέγεθος του (ο αριθμός μαθητών ή / και καθηγητών), και, το πιο σημαντικό, από τη χώρα του παρόχου. Αναλύσεις σταδιακής παλινδρόμησης (με βάση τα κριτήρια δοκιμών Wald) έχουν εφαρμοστεί για την ανάλυση των επιπτώσεων επιλεγμένων μεταβλητών για τη χρήση των λιγότερο κοινών μεθόδων. Στη συνέχεια παρουσιάζεται μια λογιστική παλινδρόμηση για τη χρήση του DVD / CD / βίντεο ως μεθόδου παροχής. Η σταδιακή διαδικασία έχει αποκλείσει τις περισσότερες μεταβλητές, αλλά τρεις μεταβλητές παραμένουν στην τελική λύση. Το μοντέλο είναι στατιστικά σημαντικό, αλλά οι ψευδοπαράμετροι R2 δείχνουν μια μέτρια επίδραση (π.χ. R2 Nagelkerkes = 0.076). Πίνακας 2: Ανάλυση παλινδρόμησης: CD / DVD / Βίντεο ως μέθοδος εκπαίδευσης Μεταβλητή Συντελεστής παλινδρόμησης B Τυπικό σφάλμα Wald df Sig. Exp(B) 5 έτη,391,234 2,795 1,095 1,478 Αριθμός μαθητών ηλεκτρονικής,000042,000 3,598 1,058 1,00004 μάθησης Ομάδα χωρών 3,981,315 9,717 1,002,375 Σταθερά,851,153 30,934 1,000,427 Η λογιστική παλινδρόμηση χρησιμοποιείται για την πρόβλεψη της πιθανότητας εμφάνισης ενός γεγονότος. Σε περίπτωση αυτή η πιθανότητα ότι το DVD / CD / Βίντεο χρησιμοποιούνται ως μέθοδος εκπαίδευσης. Η τελευταία στήλη του πίνακα (exp (Β)) αντιπροσωπεύει τις πιθανότητες μιας μεταβλητής. Έτσι, Exp (Β) = 1 σημαίνει 50% πιθανότητες.τα αποτελέσματα δείχνουν τα εξής: 1. Ο σταθερός όρος υποδηλώνει την πιθανότητα της χρήσης του DVD / CD / βίντεο ως μεθόδου εκπαίδευσης ως προς μια κατάσταση αναφοράς. Η αναφορά είναι (πλασματικοί) πάροχοι που δεν είναι στην Ομάδα Χωρών 3 (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία), που προσφέρουν ηλεκτρονική μάθηση για λιγότερο από πέντε χρόνια και έχουν μηδέν αριθμό μαθητών. Στην περίπτωση αυτή, η εκτιμώμενη πιθανότητα είναι περίπου 30% ότι το DVD / CD / βίντεο χρησιμοποιούνται ως μέθοδοι παράδοσης. (αναλογία πιθανοτήτων 0,427/1). 24

2. Οι εκπαιδευτικοί φορείς, που προσφέρουν μαθήματα ηλεκτρονικής μάθησης για πέντε ή περισσότερα χρόνια είχαν 60% μεγαλύτερη πιθανότητα να χρησιμοποιούν το DVD / CD / βίντεο ως μεθόδους εκπαίδευσης. 3. Ανά 1000 μαθητές ηλεκτρονικής μάθησης ο λόγος των πιθανοτήτων αυξάνεται μόνο ελαφρώς προς 1,043. Αυτό είναι μια αύξηση στην πιθανότητα του 1%. 4. Εάν μια επιχείρηση βρίσκεται σε χώρα της Ομάδας Χωρών 3, η πιθανότητα ότι το DVD / CD / βίντεο χρησιμοποιούνται ως μέθοδοι παράδοσης μειώνεται στο 13,8%. Πίνακας 3: Ανάλυση παλινδρόμησης: Τηλεοπτικά/Ραδιοφωνικά προγράμματα ως μέθοδοι εκπαίδευσης Ραδιοφωνικά προγράμματα Συντελεστής Τυπικό Wald df Sig. Exp(B) παλινδρόμησης B σφάλμα Ομάδα χωρών 1 2,811,829 11,508 1,001 16,627 Σταθερά 5,097,709 51,639 1,000,006 Τηλεοπτικά προγράμματα Regression Std. error Wald df Sig. Exp(B) coefficient B Ποσοστό καθηγητών,000,000 7,762 1,005 1,000 ηλεκτρονικής μάθησης Ομάδα χωρών 1 2,582,622 17,248 1,000 13,220 Σταθερά 4,439,511 75,570 1,000,012 Η ίδια διαδικασία έχει εφαρμοστεί για την ανάλυση της χρήσης των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων ως μεθόδων εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι και οι δύο μέθοδοι ς χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά σε χώρες της Ομάδας Χωρών 1 ((Σουηδία, Βρετανία, Φιλανδία). Αξίζει να σημειωθεί ότι η εθνική έκθεση για την Φιλανδία περιγράφει την τηλεόραση και το ραδιόφωνο ως «παραδοσιακές» προσεγγίσεις της παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Αυτό επιτρέπει σε δύο πιθανά συμπεράσματα. Το εύρος των μεθόδων παράδοσης αντανακλά αφενός τις εθνικές παραδόσεις της μάθησης εξ αποστάσεως ή / και, από την άλλη πλευρά, την συνέχεια των φορέων στον τομέα αυτό. 5.2 Εργαλεία Στην ανάλυση της ενότητας αυτής δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις των παρόχων που «σχεδιάζουν να ξεκινήσουν ηλεκτρονική μάθηση στο μέλλον». Στις υπόλοιπες 451 περιπτώσεις έχουν επιλεγεί, κατά μέσο όρο μεταξύ 3 και 4 (3,6) τεχνικών εργαλείων (SD = 1.958). Τα πιο κοινά εργαλεία που χρησιμοποιούνται είναι τα μηνύματα, οι ομάδες συζήτησης και τα chat rooms. 25

Σχήμα 29: Εργαλεία Ο συνολικός αριθμός των επιλεγμένων εργαλείων μπορεί να θεωρηθεί μια κλίμακα για τις τα τεχνικά πρότυπα του παρόχου. Η αξιοπιστία αυτής της κλίμακας (Cronbach s alpha) είναι α = 0.669, το οποίο δεν είναι ικανοποιητικό. Η κλίμακα βελτιώνεται, όταν αφαιρεθούν δύο κατηγορίες α (Email, άλλα. Μετά από αυτό, η αξιοπιστία είναι αποδεκτή (α = 0.717). Αυτή η κλίμακα χρησιμοποιείται στη συνέχεια. Μπορεί να αποδειχθεί ότι η χρήση τεχνικών εργαλείων εξαρτάται από την εμπειρία του παρόχου, τον αριθμό των προσφερόμενων πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης και τη χώρα του παρόχου. Το μέγεθος ή το είδος του παρόχου δεν έχει σημασία για την επιλογή των τεχνολογιών. Για τον προσδιορισμό των αιτιακών σχέσεων που εξηγούν το τεχνικό πρότυπο έχει εφαρμοστεί η ανάλυση της σταδιακής γραμμικής παλινδρόμησης. Η διαδικασία επιλογής είναι η αλλαγή του R2. Το παρακάτω μοντέλο έχει χαρακτηριστεί ως το πλέον κατάλληλο: Πίνακας 4: Ανάλυση παλινδρόμησης κλίμακας "Τεχνικό πρότυπο" Συντελεστές Συντελεστές Τυπικό σφάλμα Beta T Sig. παλινδρόμησης B Σταθερός όρος 1,628,283 5,777,000 5 έτη και περισσότερο 1,024,321,263 3,185,002 Έως 5 έτη,546,316,141 1,730,084 Προσφερόμενα πακέτα 2,272,726,152 3,130,002 ηλεκτρονικής μάθησης (1000) Ομάδα χωρών 3,555,230,115 2,410,016 ANOVA RSS df MSS F Sig. Παλινδρόμηση 125,454 4 31,613 9,162,000 Μη τυπικά υπόλοιπα 1414,718 410 3,451 Σύνολο 1541,171 414 Τρεις μεταβλητές που περιλαμβάνονται στο μοντέλο (αριθμός ετών παροχής ηλεκτρονικής μάθησης, ο αριθμός των προσφερόμενων πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης και το ποσοστό στο σύνολο της εκπαίδευσης). Η συνολική επίδραση αυτών των μεταβλητών για στην κλίμακα του τεχνικού πρότυπου είναι μεταξύ μικρής και μεσαίας (R 2 = 0,082; f 2 = 0,089), και το μοντέλο είναι πολύ σημαντικό. Οι συντελεστές παλινδρομήσεις δείχνουν τα εξής: 1. Ο σταθερός όρος υποδηλώνει ότι περίπου 1,63 στοιχεία επιλέγονται γενικά. 2. Εάν ο πάροχος προσφέρει ηλεκτρονική μάθηση για πέντε ή περισσότερα χρόνια αυξάνει η επιλογή κατά μέσο όρο κατά 1,024 (σε σύγκριση με τους παρόχους που ξεκίνησαν ηλεκτρονική 26

μάθηση κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους). Αν ο πάροχος προσφέρει για ένα έως πέντε χρόνια επιλογή θα αυξηθεί μόνον κατά 0,546. 3. Εάν ο αριθμός των πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης είναι 1000 αυξάνει η επιλογή κατά 2,272. 4. Εάν η χώρα βρίσκεται στη Ομάδα Χωρών 3 (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία), αυξάνει η επιλογή κατά 0,555. 5.3 Παιδαγωγικές μέθοδοι Στην ανάλυση της ενότητας αυτής περιλαμβάνονται 451 περιπτώσεις για τις οποίες η απάντηση στην ερώτηση χρόνος παροχής ηλεκτρονικής μάθησης δεν είναι «σχεδιάζει να ξεκινήσει στο μέλλον». Ο συνολικός αριθμός των απαντήσεων σε όλα τις μεθόδους είναι 2387. Έτσι, κατά μέσο όρο κάθε πάροχος έχει επιλέξει 4,8 από 11 μεθόδους. Σχήμα 30: Παιδαγωγικές μέθοδοι Μια διερευνητική παραγοντική ανάλυση (ανάλυση κυρίων αξόνων, oblimin περιστροφής) έχει εφαρμοστεί για τη δοκιμή, εάν τα στοιχεία περιγράφουν μία λανθάνουσα μεταβλητή. Η παραγοντική ανάλυση, δείχνει ότι τα στοιχεία φορτώνουν σε περισσότερους από έναν παράγοντα. Πίνακας 5: Αποτελέσματα από παραγοντική ανάλυση των παιδαγωγικών μεθόδων Παραγοντικό μητρώο Παράγων* Μέθοδος 1 2 Ανάγνωση κειμένων,450 Παρουσιάσεις Powerpoint,546 Μάθηση με εκπαιδευτικά παιχνίδια,587 Διαδραστικό περιεχόμενο/κινούμενα σχέδια,478 Προσομοιώσεις,606 Βίντεο,488 Audio Books,382 Συνδέσεις με ιστοτόπους,556 Συνημμένα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου,467 Μάθηση με ρόλους,531 Άλλα * Μόνο παράγοντες με φορτίσεις παράγοντα> 0,3 παρουσιάζονται στον πίνακα. Οι παράμετροι του πίνακα οι λεγόμενες φορτίσεις παράγοντα δείχνουν ότι η "ανάγνωση του κειμένου", οι "παρουσιάσεις PowerPoint", οι "συνδέσεις με δικτυακούς τόπους» και τα «συνημμένα e mail" συσχετίζονται θετικά. Έτσι, μπορούν να συνδυαστούν σε ένα κοινό «παράγοντα». Το ίδιο ισχύει και για τον δεύτερο παράγοντα. Οι δύο παράγοντες που μπορεί να ερμηνευθούν ως «χρήση προηγμένων μεθόδων» (παράγων 1) και «χρήση απλών μεθόδων» (παράγων 22). 27

Βάσει αυτής της ανάλυσης ένα σκορ για τον παράγοντα 1 έχει δημιουργηθεί με την εφαρμογή την ανάλυσης κύριων συνιστωσών. Το σκορ είναι τυποποιημένο με μέση τιμή 0. Τέλος, μια σταδιακή γραμμική παλινδρόμηση για τις τιμές των παραγόντων έχει εφαρμοστεί. Το παρακάτω μοντέλο παρέχει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα: Πίνακας 6: Γραμμική Παλινδρόμηση στην κλίμακα "Εξελιγμένες παιδαγωγικές μέθοδοι" Συντελεστές Συντελεστές παλινδρόμησης B Τυπικό σφάλμα Beta T Sig. (Σταθερά),394,083 4,738,000 5 έτη και περισσότερο,270,099,135 2,717,007 Ιδιωτικός,243,096,123 2,545,011 Αριθμός μαθητών ηλεκτρονικής 0,055,016,179 3,499,001 μάθησης (1000) Αριθμός προσφερόμενων πακέτων ηλεκτρονικής μάθησης (1000) 1,521,407,188 3,740,000 α. Εξαρτημένη μεταβλητή «παράγων REGR με σκόρ 1 για ανάλυση 1» Το μοντέλο είναι σημαντικό (F = 16.374, df = 4), και οι μεταβλητές έχουν ένα μέσο κοινό αποτέλεσμα (R2 = 0.145, f2 = 0169). Η αρνητική σταθερά υποδηλώνει μια κατάσταση αναφοράς, στην οποία γίνεται μικρή χρήση προηγμένων παιδαγωγικών μεθόδων. Έτσι, όλες οι άλλες μεταβλητές αυξάνουν τον συντελεστή. Οι συντελεστές υποδεικνύουν τα εξής: Πάροχοι που προσφέρουν ηλεκτρονική μάθηση για πέντε ή περισσότερα χρόνια χρησιμοποιούν πολύ πιο προχωρημένες μεθόδους από άλλους παρόχους. Ιδιωτικοί πάροχοι χρησιμοποιούν προχωρημένες μεθόδους πιο συχνά από δημόσιους ή μη κυβερνητικούς παρόχους. Το μέγεθος της δραστηριότητας ηλεκτρονικής μάθησης και ο αριθμός των μαθητών έχει θετική επίδραση για τις χρησιμοποιούμενες μεθόδους. 6. Προβλήματα και προϋποθέσεις επιτυχίας Οι πάροχοι ερωτήθηκαν σχετικά με τα κύρια προβλήματα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική μάθηση, ιδίως στις περιοχές υπαίθρου, τις προσδοκίες τους από τους μαθητές, καθώς και τους παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την επιτυχή υλοποίηση της ηλεκτρονικής μάθησης. 6.1 Προβλήματα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική μάθηση σε περιοχές υπαίθρου Σύμφωνα με το ακόλουθο διάγραμμα οι υποδομές παραμένουν το κύριο πρόβλημα για την ηλεκτρονική μάθηση σε περιοχές υπαίθρου. Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες εθνικές διαφορές όσον αφορά την απάντηση στο ερώτημα αυτό. Το ποσοστό που απάντησαν "Ναι" απάντηση σε αυτό το σημείο κυμαίνεται μεταξύ 29,4% (Σουηδία) και 87,8% (Ιταλία). 28

Σχήμα 31: Προβλήματα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική μάθηση σε περιοχές υπαίθρου Κατά μέσο όρο, όλοι οι πάροχοι έχουν σημειώσει περίπου 2 στοιχεία. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία θετική συσχέτιση μεταξύ των στοιχείων. Μια ασθενής θετική συσχέτιση (r = 0,165) μεταξύ των στοιχείων " Όχι κατάλληλες υποδομές" και "Ψηφιακός αναλφαβητισμός". Είναι ενδιαφέρον το στοιχείο "Λοιπά" συσχετίζεται αρνητικά με πέντε από τα άλλα έξι στοιχεία. Η ισχυρότερη αρνητική συσχέτιση είναι με το στοιχείο "Όχι κατάλληλη υποδομή". Αυτό δείχνει ότι η απάντηση «Λοιπά» περιέχει πρόσθετες εναλλακτικές πτυχές, οι οποίες δεν καλύπτονται από τις προτεινόμενες επιλογές. Η ανάλυση κειμένου των απαντήσεων για το στοιχείο "Λοιπά" αποκαλύπτει θέματα, όπως "έλλειψη αποδοχής", "έλλειψη γνώσης σχετικά με την τεχνολογία", αλλά και αμφιβολίες σχετικά με το διακριτό πλεονέκτημα της ηλεκτρονικής μάθησης σε σχέση με την συμβατική μάθηση. Συνολικά, ενώ τα προτεινόμενα στοιχεία αφορούν κυρίως τις διαρθρωτικές παράμετρους, το στοιχείο "Λοιπά" συχνά αναφέρεται σε υποκειμενικές παραμέτρους / στάσεις. 6. 2 Προσδοκίες από τους μαθητές Οι προσδοκίες των παρόχων από τους μαθητές έχουν καταγραφεί ζητώντας από τους παρόχους να αξιολογήσουν τη σημασία 5 ιδιοτήτων που οι μαθητές πρέπει να κατέχουν, προκειμένου να ολοκληρώσουν επιτυχώς ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής μάθησης. Οι μέσες τιμές αναφέρονται στο παρακάτω διάγραμμα. Σύμφωνα με αυτό όλες οι ιδιότητες θεωρούνται αρκετά ως πολύ σημαντικές. Σχήμα 32: Πάροχος προσδοκίες από τους μαθητές 29

Οι μέσες τιμές όλων των ιδιοτήτων διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών. Για παράδειγμα, η βαθμολογία της ιδιότητας «αυτοπειθαρχία» κυμαίνεται από 3,69 (Ουγγαρία) σε 4,89 (Εσθονία). Επίσης, οι μέσες βαθμολογίες για την ιδιότητα "διαθεσιμότητα του χρόνου" κυμαίνονται από 2,93 (Πολωνία) έως 4,29 (Φινλανδία). Οι μέσες βαθμολογίες για την ιδιότητα «προθυμία να μάθουν" διαφέρουν σημαντικά, όταν τα δεδομένα ομαδοποιούνται σύμφωνα με το «προσανατολισμό προς τις περιοχές υπαίθρου» και τον «χρόνος παροχής ηλεκτρονικής μάθησης». Οι πάροχοι που προσφέρουν ειδικά πακέτα για τις περιοχές υπαίθρου βαθμολογούν αυτή την ιδιότητα ελαφρώς υψηλότερο. Υπάρχει επίσης μια σημαντική γραμμική τάση για το θέμα αυτό όσον αφορά στη διάρκεια παροχής ηλεκτρονικής μάθησης. Όσο μεγαλύτερη είναι η εμπειρία, τόσο υψηλότερα βαθμολογούν οι πάροχοι αυτή την ιδιότητα. Οι παράμετροι του μεγέθους των παρόχων δεν φαίνεται να έχει αισθητές επιπτώσεις. Υπάρχει μια μικρή αρνητική συσχέτιση μεταξύ του αριθμού των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης κα των ιδιοτήτων της "αυτοπειθαρχίας" (r = 0,12 *) και της "επιμονής" (r = 0,165 **). Ενώ η επίπτωση του αριθμού των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης διατηρείται σταθερή στην πολλαπλή παλινδρόμηση, η επίδραση του προσανατολισμού προς τις περιοχές υπαίθρου εξαφανίζεται. Πίνακας 7: Γραμμική παλινδρόμηση για την ιδιότητα «αυτοπειθαρχία» 1 Πρότυπο Μη τυπικός συντελεστής. Τυπικός T Sig. συντελεστής b Τυπικό σφάλμα β (σταθερά) 4,226,122 34,556,000 Q10_1000 a,030,011,123 2,834,005 Ελλάδα,356,188,102 1,894,059 Γερμανία,304,133,191 2,287,023 Ουγγαρία,554,153,236 3,612,000 Πολωνία,268,164,098 1,631,104 Βρετανία,298,180,093 1,660,098 Πορτογαλία,507,175,166 2,895,004 Εσθονία,768,183,230 4,188,000 Φιλανδία,207,168,073 1,234,218 Σουηδία,065,229,014,283,777 Ισπανία,454,165,164 2,755,006 R2 = 0.199, F (11.443) = 10.001 ***? F2 = 0.248. Η Ιταλία είναι η αναφορά. a. Αριθμός μαθητών/1000 Η υποθετική κατάσταση αναφοράς για την γραμμική παλινδρόμηση στον Πίνακα 8 είναι πάροχος της Ιταλίας με μηδέν μαθητές. Η εκτίμηση για ένα τέτοιο φορέα είναι η βαθμολογία των 4,226 (σταθερά) για την ιδιότητα "αυτο πειθαρχία". Για κάθε 1.000 μαθητές η βαθμολογία μειώνεται κατά 0,3. Αν ο πάροχος βρίσκεται σε άλλη χώρα οι βαθμολογίες θα αυξηθούν (μειώνονται στην περίπτωση της Ουγγαρίας), σύμφωνα με τους συντελεστές στη στήλη 2. Μόνο για τη Σουηδία και τη Φινλανδία μπορεί να υπάρχουν διαφορές, δεδομένου ότι οι εκτιμώμενοι συντελεστές δεν αποκλίνουν σημαντικά από το μηδέν. Η πολυμεταβλητή παλινδρόμηση ως προς την ιδιότητα «Προθυμία να μάθουν" επιβεβαιώνει την μονοπαραγοντική ανάλυση εξαίρεση για τον προσανατολισμό προς τις περιοχές υπαίθρου. Το μοντέλο με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα βασίζεται σε μια ομάδα χωρών αναφοράς με λιγότερο από 5 χρόνια εμπειρίας παροχής ηλεκτρονικής μάθησης και υποθετικά μηδέν καθηγητές. Ανά 100 καθηγητές η βαθμολογία μειώνεται κατά 0,023, ενώ αυξάνεται για τις επιχειρήσεις με πέντε ή περισσότερα χρόνια εμπειρίας κατά 0,156. Εθνικές αποκλίσεις υπάρχουν επίσης για τις χώρες που αναφέρονται στον πίνακα. 30

Πίνακας 8: Γραμμική παλινδρόμηση για την ιδιότητα «προθυμία να μάθουν" Πρότυπο Μη τυπικός συντελεστής. Τυπικός T Sig. συντελεστής b Τυπικό σφάλμα 1 (const) 4,579,040 114,099,000 years5andmore,156,056,124 2,787,006 Q05_100 a,023,013,076 1,708,088 Ελλάδα,324,121,118 2,674,008 Πολωνία,205,102,089 2,017,044 Πορτογαλία,238,115,091 2,071,039 Εσθονία,268,120,099 2,239,026 Φιλανδία,205,101,090 2,038,042 Ισπανία,466,104,200 4,493,000 R 2 = 0,100, F(8,480)=6,658***; f 2 = 0,111 a. Αριθμός καθηγητώνν/100 Το μοντέλο πολλαπλής παλινδρόμησης για το στοιχείο "επιμονή" είναι πιο απλό, δεδομένου ότι μόνο δύο χώρες αποκλίνουν σημαντικά από το μέσο όρο. Και πάλι, επιβεβαιώνεται η επίπτωση του αριθμού των μαθητών ηλεκτρονικής μάθησης, ενώ αυτή προσανατολισμό προς τις περιοχές υπαίθρου όχι. Πίνακας 9: Γραμμική παλινδρόμηση για την ιδιότητα "επιμονή" 1 Πρότυπο Μη τυπικός συντελεστής. Τυπικός T Sig. συντελεστής b Τυπικό σφάλμα (Const.) 4,312,043 99,262,000 Hungary,288,115,111 2,495,013 Italy 1,006,147,307 6,860,000 Q10_1000,038,138 3,104,002 R 2 = 0,126, F(3,447)=21,460***; f 2 = 0,144 7. Απόψεις των παρόχων για καινοτομικά προγράμματα Οι πάροχοι ρωτήθηκαν αν προσφέρουν νέα προγράμματα ηλεκτρονικής μάθησης τα οποία θεωρούν καινοτομικά. Ακριβώς πάνω από το ήμισυ (55,7%) απάντησαν θετικά και αυτοί κλήθηκαν να προσδιορίσουν τι ακριβώς θεωρούν καινοτομικό: νέα εργαλεία και τεχνολογίες, νέες την παιδαγωγικές μεθόδους, πρόσβαση στα προγράμματα για τις ευάλωτες ομάδες, νέες οργανωτικές και θεσμικές λύσεις, νέους τρόποι υποστήριξης των χρηστών. Οι απαντήσεις παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Θα πρέπει να σημειωθεί ωστόσο ότι οι απαντήσεις αντανακλούν την υποκειμενική άποψή τους ως προς το τι είναι καινοτομικό και ως εκ τούτου μπορεί να μη συμπίπτουν με τις απαντήσεις τους ως προς τα εργαλεία ηλεκτρονικής μάθησης και παιδαγωγικές μεθόδους που έχουν πράγματι χρησιμοποιήσει, τα οποία προαναφέρθηκαν. Έτσι, για παράδειγμα, οι πάροχοι μπορεί να χρησιμοποιούν τα κινητά τηλέφωνα στα προσφερόμενα προγράμματα αλλά να μη θεωρούν τα κινητά τηλέφωνα ως καινοτομικά. 31

Σχήμα 33: Καινοτομίες στην ηλεκτρονική μάθηση Το διάγραμμα δείχνει ότι οι νέες παιδαγωγικές μεθόδους (π.χ. αξιολογήσεις, εξατομικευμένη απάντηση) χρησιμοποιούνται αρκετά συχνά, ενώ κάποια νεότερα εργαλεία μάθησης (εκπαιδευτικά παιχνίδια, κινητά τηλέφωνα, wikis), σπανίως εφαρμόζονται. Η χρήση των κινητών τηλεφώνων και του εκπαιδευτικού παιχνιδιού συσχετίζονται θετικά (r = 0.365 **). Και τα δύο στοιχεία αντανακλούν μια έμφαση στην τεχνολογική καινοτομία που συνδέεται με την εξειδίκευση της ηλεκτρονικής μάθησης. Αλλά η συσχέτιση δεν είναι συγκριτικά ισχυρή (w = 0124). Πίνακας 10: Χρήση του εκπαιδευτικού παιχνιδιού ανάλογα με το μερίδιο της ηλεκτρονικής μάθησης έως 20% 20% to 80% > 80% Σύνολο GBL Όχι GBL 230 95 83 408 GBL 17 11 16 44 Σύνολο 247 106 99 452 Όπως θα περίμενε κανείς, η χρήση του εκπαιδευτικού παιχνιδιού συνδέεται επίσης με την εμπειρία του παρόχου μετρούμενη με τον αριθμός των ετών εμπειρίας ηλεκτρονικής μάθησης. Ωστόσο, και πάλι το αποτέλεσμα δεν είναι ισχυρό (w = 0129). Ο προσανατολισμός προς τις περιοχές υπαίθρου δεν έχει καμία επίδραση στη χρήση του εκπαιδευτικού παιχνιδιού. Υπάρχουν μια σειρά από καινοτομίες που συσχετίζονται, όπως "wikis", "εργαλεία Web 2.0 κοινωνική», «εκπαιδευόμενοι επικοινωνούν με άλλους μαθητές» και «εκπαιδευόμενοι συνδυάζουν την ατομική εργασία, με συζήτηση και ανταλλαγή γνώσεων». Τα στοιχεία αυτά αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό αυτό που θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει παιδαγωγική καινοτομία προς μια προσέγγιση της μάθησης ως κοινωνικής διεργασίας. Για τις καινοτομίες αυτές τα αποτελέσματα είναι παρόμοια με την προηγούμενη ομάδα. Η εξειδίκευση και η εμπειρία ενός παρόχου έχουν θετικό αποτέλεσμα αν και όχι ισχυρό (w = w 0.147respectively = 0,125), ενώ αυτό δεν συμβαίνει με τον προσανατολισμό προς τις περιοχές υπαίθρου. 32