ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Παράγοντεσ υμμετοχισ Ενθλίκων ςτθν Εκπαίδευςθ: Ζθτιματα Κινθτοποίθςθσ και Πρόςβαςθσ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ Ενότθτα 2: Πρόςβαςθ Γιϊργοσ Κ. Ηαρίφθσ
Άδειεσ Χριςθσ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 2
Χρθματοδότθςθ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Α. Πρόςβαςθ, κινθτρότθτα, ςυμμετοχι και μθ ςυμμετοχι Εννοιολογικι οριοκζτθςθ ςτο πλαίςιο τθσ εκπαίδευςθσ ενθλίκων
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΕΜΙΝΑΡΙΟ 2 ο ΠΡΟΒΑΗ Ζθτιματα πρόςβαςθσ ενθλίκων ςτθν εκπαίδευςθ, ειδικζσ ομάδεσ, προςεγγίςεισ διεκνών οργανιςμών
ΠΡΟΒΑΗ (1/12) Οριςμόσ τθσ ζννοιασ ανάγκθ Πολλζσ φορζσ θ ανάγκθ ςυγχζεται με άλλεσ παρεμφερείσ ζννοιεσ όπωσ : αναγκαιότθτα επικυμία ηιτθςθ Θ ζννοια τθσ ανάγκθσ ορίηεται πάντοτε ςτο πλαίςιο μιασ κεωρθτικισ προςζγγιςθσ και ςυνεπϊσ επιδζχεται διαφορετικοφσ οριςμοφσ. Ασ δοφμε μερικοφσ! 6
ΠΡΟΒΑΗ (2/12) α) Ψυχολογικι προςζγγιςθ αναγκών Σφμφωνα με το Maslow οι ανάγκεσ μποροφν να ταξινομθκοφν και να ιεραρχθκοφν. 7
ΠΡΟΒΑΗ (3/12) β) Ψυχο-κοινωνιολογικι προςζγγιςθ Στθν ψυχο- κοινωνιολογικι προςζγγιςθ οι ανάγκεσ εκφράηονται όταν ςυνειδθτοποιείται μια ζλλειψθ ςε ςχζςθ με ζνα γενικό κανόνα ι πρότυπο Άρα οι ανάγκεσ είναι κοινωνικο ιςτορικά δθμιουργιματα και εμφανίηονται όταν οι άνκρωποι αρχίηουν να ςκζφτονται και να αιςκάνονται ότι τουσ λείπει κάτι, π.χ αγακά, γνϊςεισ, δραςτθριότθτεσ, κοινωνικι καταξίωςθ κ.λ.π. 8
ΠΡΟΒΑΗ (4/12) γ) Πολιτιςτικι προςζγγιςθ Στθν προςζγγιςθ αυτι δίνεται ζμφαςθ ςτουσ πολιτιςτικοφσ παράγοντεσ που ςυμβάλλουν ςτθ διαμόρφωςθ των αναγκϊν Ζμφαςθ δίνεται ςτισ πεποικιςεισ και αξίεσ Και άρα οι εκπαιδευτικζσ ανάγκεσ προκφπτουν από τισ αξίεσ και πεποικιςεισ που χαρακτθρίηουν μια ςυγκεκριμζνθ ομάδα Θ πολιτιςτικι προςζγγιςθ ςυμβάλλει ςτον προςδιοριςμό των εκπαιδευτικϊν ειδικϊν 9
ΠΡΟΒΑΗ (5/12) 10
ΠΡΟΒΑΗ (6/12) ΠΡΟΒΑΗ Πώσ προςδιορίηεται (με βάςθ ποιεσ παραμζτρουσ); Ποιουσ αφορά; Πώσ ελζγχεται; Πώσ αποτιμάται; 11
ΧΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΤΜΜΕΣΕΧΟΝΣΩΝ Ε ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ HOULE ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΙΜΟ Ε ΧΕΗ ΜΕ ΣΟ ΣΕΛΙΚΟ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑ ΣΗ ΜΑΘΗΗ ΣΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΔΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΠΡΟΒΑΗ (7/12) ΟΙ ΠΡΟΘΕΕΙ ΕΙΝΑΙ Επίτευξθ/Αντιμετϊπιςθ ενόσ προβλιματοσ Ενδιαφζρον για το αντικείμενο Κοινωνικζσ ανάγκεσ ι ανάγκθ για προςωπικι ανάπτυξθ (ςυνικωσ απροςδιόριςτεσ) Η ΜΑΘΗΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΧΕΣΙΖΕΣΑΙ ΜΕ Τθν απόκτθςθ όςο το δυνατό περιςςότερθσ γνϊςθσ ςε ςυγκεκριμζνεσ περιοχζσ Τθ μάκθςθ που καλφπτει όλα τα μζρθ του αντικειμζνου Τθν ικανοποίθςθ των αναγκϊν που βρίςκεται ςτθν ίδια τθ δραςτθριότθτα ΜΕΣΑ ΣΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΗ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ Ο ςτόχοσ ςυνικωσ επιτυγχάνεται Θ μάκθςθ ςυνεχίηεται ςτο ίδιο ι παρόμοιο γνωςτικό αντικείμενο Επιδιϊκεται νζα κατάςταςθ ι δραςτθριότθτα 12
ΠΡΟΒΑΗ (8/12) Ο Houle χρθςιμοποιϊντασ τα δεδομζνα είκοςι δφο (22) ςυνεντεφξεων με άνδρεσ και γυναίκεσ, καταλιγει ςτθ δθμιουργία μίασ γενικισ τυπολογίασ με τρεισ διαφορετικοφσ τφπουσ ενθλίκων ςυμμετεχόντων ςε ςχζςθ όμωσ με τον τρόπο που αυτοί προςανατολίηονται ςτθ μάκθςθ και όχι ςε ςχζςθ με τουσ παράγοντεσ ι τα κίνθτρα ςυμμετοχισ τουσ ςε αυτι. 13
ΠΡΟΒΑΗ (9/12) Αυτό που ενδιζφερε μάλλον τον Houle δεν ιταν το μζγεκοσ ι θ επίδραςθ των κινιτρων ςε κάκε περίπτωςθ αλλά το να εξθγιςει για πιο λόγο οι ςυγκεκριμζνοι ςυμμετζχοντεσ ιταν τόςο δραςτιριοι, μιασ και όπωσ ο ίδιοσ ςθμειϊνει χαρακτθριςτικά «ιταν τόςο καταφανϊσ εμπλεκόμενοι ςε διάφορα εκπαιδευτικά προγράμματα, ϊςτε ιταν άμεςοσ και προφανισ ο τρόποσ ζνταξισ του ςε κατθγορίεσ». 14
ΠΡΟΒΑΗ (10/12) Οι ομάδεσ (clusters) ι τφποι ςυμμετεχόντων ςτισ οποίεσ κατάλθξε ο Houle ςε ςχζςθ με τον προςανατολιςμό τουσ ςτθ μάκθςθ είναι οι εξισ: Προςανατολιςμζνοι ςτο ςτόχο ι ςτο τελικό αποτζλεςμα (goaloriented). Θ ςυγκεκριμζνθ κατθγορία ςυμμετεχόντων ενδιαφζρεται κυρίωσ να ικανοποιιςει ςυγκεκριμζνουσ ςτόχουσ όπωσ π.χ. να μποροφν να μιλοφν μπροςτά ςε κοινό ι να είναι ςε κζςθ να επιλφουν οικογενειακά προβλιματα, κλπ. Ο Houle ειδικά για αυτι τθν κατθγορία λζει χαρακτθριςτικά πωσ αντιμετωπίηουν τθ μακθςιακι διαδικαςία ωσ μία ςειρά επειςοδίων, κακζνα από τα οποία ξεκινά με τθν διαπίςτωςθ μιασ ανάγκθσ ι ενόσ ενδιαφζροντοσ. Θ ςυγκεκριμζνθ κατθγορία ςυμμετεχόντων δεν περιορίηεται ςε ζνα μόνο πρόγραμμα ι ςτθ χριςθ μιασ διδακτικισ μεκόδου αλλά επιλζγουν ό,τι κεωροφν πωσ κα τουσ βοθκιςει να επιτφχουν το ςτόχο τουσ. 15
ΠΡΟΒΑΗ (11/12) Προςανατολιςμζνοι ςτθ μακθςιακι διαδικαςία (learning-oriented). Πρόκειται για εκείνθ τθν κατθγορία που ο Houle ονομάηει «άπλθςτουσ μακθτζσ». Συνικωσ ςτθν κατθγορία αυτι εντάςςονται όςοι ςυμμετζχοντεσ δεν ζχουν κάποιο ςυγκεκριμζνο ςτόχο αλλά ςυμμετζχουν απλά και μόνο γιατί τουσ αρζςει να μακαίνουν για χάρθ τθσ μάκθςθσ και μόνο. Κατά τον Houle θ ςυγκεκριμζνθ κατθγορία ςυμμετεχόντων χαρακτθρίηεται από μια ζντονθ επικυμία να μακαίνει και να αναπτφςςεται και θ ςυμμετοχι τουσ ςε εκπαιδευτικζσ δραςτθριότθτεσ είναι ςυςτθματικι και ςυνεχισ. 16
ΠΡΟΒΑΗ (12/12) Προςανατολιςμζνοι ςτθν εκπαιδευτικι δραςτθριότθτα (activity-oriented). Θ κατθγορία αυτι αφορά όςουσ ςυμμετζχουν ςε κάποια εκπαιδευτικι δραςτθριότθτα όχι για να λφςουν απαραίτθτα ζνα πρόβλθμα ι για να αναπτφξουν κάποια δεξιότθτα, αλλά για χάρθ τθσ δραςτθριότθτασ και μόνο. Αυτό που κατά τον Houle χαρακτθρίηει ιδιαίτερα τθ ςυγκεκριμζνθ κατθγορία ςυμμετεχόντων είναι το ότι δεν εμπλζκονται ςχεδόν κακόλου ςτθ μελζτθ, δθλαδι δεν διαβάηουν, απλά ςυμμετζχουν για να ξεφφγουν από το οικογενειακό τουσ περιβάλλον ι τθν εργαςία ι ενδεχομζνωσ όπωσ ο ίδιοσ ςθμειϊνει, για να κοινωνικοποιθκοφν ι ακόμθ και για να βρουν ςφντροφο. 17
θμείωμα Αναφοράσ Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Γιϊργοσ Κ. Ηαρίφθσ. «Παράγοντεσ Συμμετοχισ Ενθλίκων ςτθν Εκπαίδευςθ: Ηθτιματα Κινθτοποίθςθσ και Πρόςβαςθσ ςε Οργανωμζνεσ Εκπαιδευτικζσ. Ενότθτα 2: Πρόςβαςθ». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ 2015. Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: http://opencourses.auth.gr/eclass_courses.
θμείωμα Αδειοδότθςθσ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Σζλοσ ενότθτασ Επεξεργαςία: Χριςτίνα Πάςχου Θεςςαλονίκθ, Εαρινό Εξάμθνο 2014-2015
ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ θμειώματα
Διατιρθςθ θμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.