ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2013-2014 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/0214 ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 2:30 ΩΡΑ: 7:45 10:15 Όνομα Μαθητή/τριας:.... Τμήμα: Αρ.:. Βαθμός: Ολογράφως:. Υπογραφή: Οδηγίες: α) Να γράφετε με μελάνι μπλε. β) Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού ή διορθωτικής ταινίας. γ) Να συμμορφώνεστε πρόθυμα με τις οδηγίες των επιτηρητών. δ) Η ΔΟΛΙΕΥΣΗ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τρία (3) μέρη. Να απαντήσετε σε ΟΛΑ τα ερωτήματα στο γραπτό που σας έχει δοθεί. ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 17 ΣΕΛΙΔΕΣ. 1
ΜΕΡΟΣ Α : ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ (25 μον.) Αποτελείται από ΤΕΣΣΕΡΑ θέματα (Α1, Α2, Α3, Α4). Να λύσετε και τα ΤΕΣΣΕΡΑ θέματα. Α1. ΥΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΡΥΘΜΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΕΝΑ (1) (5 μον.) Οδηγίες: 1. Γράψετε το ρυθμικό κείμενο που θα ακούσετε σε μια οποιαδήποτε γραμμή του πενταγράμμου. 2. Ακολουθείστε τις οδηγίες που εκφωνούνται για να γράψετε το ρυθμικό κείμενο. ΠΡΟΧΕΙΡΟ ΔΕΝ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΝΑ ΔΙΑΓΡΑΦΕΙ, ΑΦΟΥ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙ ΠΙΟ ΚΑΤΩ 2
Α2. ΥΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΡΥΘΜΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΔΥΟ (2) (4 μον.) Οδηγίες: 1. Γράψετε το ρυθμικό κείμενο που θα ακούσετε σε μια οποιαδήποτε γραμμή του πενταγράμμου. 2. Ακολουθήστε τις οδηγίες που εκφωνούνται για να γράψετε το ρυθμικό κείμενο. ΠΡΟΧΕΙΡΟ - ΔΕΝ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΝΑ ΔΙΑΓΡΑΦΕΙ, ΑΦΟΥ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙ ΠΙΟ ΚΑΤΩ 3
Α3. ΥΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΜΕΛΩΔΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (12 μον.) Οδηγίες: 1. Γράψετε στο πεντάγραμμο το μελωδικό κείμενο που θα ακούσετε. 2. Ακολουθήστε τις οδηγίες που εκφωνούνται για να γράψετε το μελωδικό κείμενο. ΠΡΟΧΕΙΡΟ ΔΕΝ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΝΑ ΔΙΑΓΡΑΦΕΙ, ΑΦΟΥ ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΙ ΠΙΟ ΚΑΤΩ 4
Α4. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΗ (4 μον.) Οδηγίες: 1. Να αναγνωρίσετε (α) το έργο και (β) τον Συνθέτη του κάθε αποσπάσματος που θα ακούσετε. 2. Το κάθε απόσπασμα θα ακουστεί ΜΙΑ φορά. ΕΡΓΟ ΣΥΝΘΕΤΗΣ 1. 2. 3. 4. 5
ΜΕΡΟΣ Β : ΘΕΟΡΕΙΑ (40 μον.) Αποτελείται από επτά (7) θέματα (Β1, Β2, Β3, Β4, Β5, Β6, Β7). Να λύσετε όλα τα θέματα. Β1. Γράψετε τις πιο κάτω κλίμακες ανιούσες και κατιούσες, χρησιμοποιώντας ολόκληρες νότες. Γράψετε τον οπλισμό της κάθε κλίμακας μετά το κλειδί του Σολ. ( 8 μον.) Ρε Μείζονα Λα Ελάσσονα Φυσική Μι Ελάσσονα Αρμονική Σολ Ελάσσονα Μελωδική 6
Β2. Γράψετε τα πιο κάτω. (4 μον.) Η σχετική ελάσσονα της Σιb μείζονας είναι η. Η σχετική ελάσσονα της Ρε μείζονας είναι η. Η σχετική μείζονα της Ρε ελάσσονας είναι η. Η σχετική μείζονα της Μι ελάσσονας είναι η. Β3. Να αναγνωρίσετε την κλίμακα της πιο κάτω μελωδίας του Handel και να τη μεταφέρετε στη Φα μείζονα. (4 Μον.) Κλίμακα 7
Β4. Γράψετε τα πιο κάτω ζητούμενα. (8 μον.) Αναγνωρίστε τα πιο κάτω αρμονικά διαστήματα. Μετατρέψετε τα πιο πάνω αρμονικά διαστήματα σε μελωδικά. Αναστρέψτε τα διαστήματα της πιο πάνω άσκησης και χαρακτηρίστε τα ξανά, όπως εμφανίζονται στη νέα τους μορφή. 8
Β5. Γράψετε τις συγχορδίες, όπως σας ζητούνται πιο κάτω: (6 μον.) Ρε ελάσσονα αρμονική ευθεία κατάσταση α αναστροφή β αναστροφή Σολ μείζονα ευθεία κατάσταση α αναστροφή β αναστροφή Σι ελάσσονα ευθεία κατάσταση α αναστροφή β αναστροφή 9
Β6. Μετασχηματίστε τις πιο κάτω συγχορδίες: (6 Μον.) Μετασχηματίστε τη Φα μείζονα συγχορδία σε : μείζονα ελάσσονα ελαττωμένη αυξημένη Μετασχηματίστε τη Ρε ελάσσονα συγχορδία σε : μείζονα ελάσσονα ελαττωμένη αυξημένη Β7. Γράψετε σε ποιες κλίμακες μπορούμε να συναντήσουμε τη συγχορδία Ντο μείζονα. (4 μον.) Ντο μειζ. 10
ΜΕΡΟΣ Γ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ (35 μον.) Αποτελείται από τρία (3) θέματα (Γ1, Γ2, Γ3) Να απαντήσετε όλα τα θέματα. Γ1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΩΝ (10 μον.) Οδηγίες: 1. Να απαντήσετε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις. 2. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με ΜΙΑ μονάδα. «Επιτάφιος του Σείκιλου» 1. Πώς θα χαρακτηρίζαμε τη μελωδία του επιτάφιου του Σείκιλου με βάση την παρτιτούρα που έχει διασωθεί σε μας; διατονική ή χρωματική; 2. Πόση είναι η έκταση της μελωδίας του Επιτάφιου του Σείκιλου; 3. Σύμφωνα με τα λόγια του Επιτάφιου του Σείκιλου το τραγούδι μας καλεί να 4. Ο Επιτάφιος του Σείκιλου βρέθηκε σε μία επιτύμβια στήλη στις Τράλλεις της Μικράς Ασίας. Από πού καταλαβαίνουμε την πορεία της μελωδίας και το πόσο διαρκούν οι νότες σύμφωνα με το εύρημα αυτό; 11
5. Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει σχετική ένδειξη, πώς πιθανότατα ένας τραγουδιστής θα συνόδευε ο ίδιος τον εαυτό του, όταν τραγουδούσε τον Επιτάφιο του Σείκιλου; «Άνοιξη» από τις Τέσσερις Εποχές του Αντόνιο Βιβάλντι (1678 1741) 6. Γράψτε πώς χρησιμοποιεί τα πιο κάτω στοιχεία ο Βιβάλντι, για να εκφράσει και να μεταδώσει τις εικόνες της Άνοιξης. Ένταση: Μελωδία: Ρυθμός: Δεξιοτεχνία: «Το χέρι σου Μπελίντα» από την Όπερα «Διδώ και Αινείας» του Χένρυ Πέρσελ (1659 1695) 7. «Το χέρι σου Μπελίντα» είναι ένα ρετσιτατίβο που τραγουδά η και μαζί με την άρια που ακολουθεί αποτελεί ένα για την υπόθεση της όπερας. «Hallelujah» (Αλληλούια) από το Ορατόριο «Μεσσίας» του Γκέοργκ Φρήντριχ Χέντελ (1685 1759) 8. Το «Αλλελούια» από το Ορατόριο «Μεσσίας» του Χέντελ έχει χαρακτήρα. 12
9. Το «Αλλελούια» περιλαμβάνεται στο μέρος του ορατορίου που αναφέρεται στη γιορτή του. 10. Το «Αλλελούια» εκτελείται από την και την. Γ2. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ (16 μον.) Οδηγίες: 1. Να απαντήσετε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις. 2. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με ΜΙΑ μονάδα εκτός από την ερώτηση 15 που βαθμολογείται με ΔΥΟ μονάδες. Στις ερωτήσεις 1-10 κυκλώστε την ορθή απάντηση. 1. Στη μουσική της Αρχαίας Ελλάδας : Α. Υπάρχει η έννοια της αρμονίας και της αντίστιξης Β. Δεν υπάρχει η έννοια της αρμονίας και της αντίστιξης Γ. Υπάρχει έντονα η μορφή της φούγκας Δ. Υπάρχει έντονα η μορφή του κανόνα 2. Η μουσική της Αρχαίας Ελλάδας είναι: Α. Μονοφωνική Β. Διφωνική Γ. Τριφωνική Δ. Πολυφωνική 13
3. Στη μουσική της Αρχαίας Ελλάδας οι Μαινάδες ήταν: Α. Κρουστά Μουσικά Όργανα Β. Τραγούδια προς τιμή της Θεάς Αθηνάς Γ. Κοπέλες που χόρευαν προς τιμή του Θεού Διόνυσου με τη συνοδεία από τις ίδιες κρουστών μουσικών οργάνων Δ. Οι συνοδείες που έπαιζαν οι οργανοπαίχτες για τα τραγούδια προς τιμή της Θεάς Αθηνάς 4. Μουσικά Όργανα στην Αρχαία Ελλάδα ήταν: Α. Μαντολίνα, μπουζούκια, ντέφια, κουδουνάκια Β. Σάλπιγγες, τύμπανα, τρομπόνια, βιολιά Γ. Κιθάρες, λαούτα, λύρες, τσέμπαλα Δ. Φόρμιγγες, κιθάρες, αυλοί, λύρες 5. Η μουσική στην «Άνοιξη» από τις Τέσσερις Εποχές του Βιβάλντι περιγράφει: Α. Ένα ταξίδι που έκανε ο συνθέτης στην Γαλλία την Άνοιξη του 1698 Β. Ένα πίνακα που ζωγράφισε ο ίδιος ο συνθέτης με θέμα την Άνοιξη Γ. Τον κήπο του σπιτιού του όταν άνθιζε κατά την εποχή της Άνοιξης Δ. Τις λέξεις ενός σονέτου με θέμα την Άνοιξη ενδεχομένως γραμμένο από τον ίδιο τον συνθέτη 6. Η μουσική στην «Άνοιξη» από τις τέσσερις εποχές του Βιβάλντι είναι: Α. Οργανική μουσική Β. Φωνητική μουσική Γ. Οργανική και Φωνητική μουσική Δ. Κανένα από τα πιο πάνω 7. Η μουσική στην «Άνοιξη» από τις τέσσερις εποχές του Βιβάλντι έχει: Α. Πολεμικό χαρακτήρα Β. Θρησκευτικό χαρακτήρα Γ. Περιγραφικό χαρακτήρα Δ. Εκπαιδευτικό χαρακτήρα 14
8. Το θέμα της Όπερας «Διδώ και Αινείας» του Χένρυ Πέρσελ είναι παρμένο από: Α. Την ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας Β. Την ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας Γ. Την ιστορία της Αρχαίας Αιγύπτου Δ. Την ιστορία της Αρχαίας Ρώμης 9. Το ορατόριο είναι μεγάλης κλίμακας μουσική σύνθεση για: Α. Ορχήστρα, σόλο φωνές και δίφωνη χορωδία Β. Ορχήστρα, σόλο φωνές και τετράφωνη χορωδία Γ. Ορχήστρα, σόλο φωνές και παιδική χορωδία Δ. Ορχήστρα, σόλο φωνές και αντρίκεια χορωδία 10. Το ορατόριο είναι μουσική: Α. Πένθιμου περιεχομένου Β. Ψυχαγωγικού περιεχομένου Γ. Θρυλικού περιεχομένου Δ. Θρησκευτικού περιεχομένου 11. Αντιστοιχήστε τα πιο κάτω που σας δίνονται για τη μουσική της Αρχαίας Ελλάδας:. 1. Μουσική Α. Φρύγιος..2. Πυθαγόρας Β. Ποίηση - Χορός..3. Τρόποι Γ. Μονόχορδο Δ. Πεντατονική κλίμακα 12. Αντιστοιχήστε τα πιο κάτω που σας δίνονται για την «Άνοιξη» από τις τέσσερις εποχές του Αντόνιο Βιβάλντι:..1. Σόλο βιολί Α. Κάτι που επανέρχεται..2. Ριτορνέλο Β. Πουλιά..3. Τρίλιες Γ. Μαντολίνο Δ. Ορχήστρα 13. Αντιστοιχήστε τα πιο κάτω για το Ορατόριο «Μεσσίας» του Γ.Φ.Χέντελ: 1. Πρώτο μέρος Α. Πάσχα 2. Δεύτερο μέρος Β. Χριστούγεννα 3. Ορχηστρική Εισαγωγή Γ. Φωνητική Εισαγωγή Δ. Ουβερτούρα 15
14. Σημειώστε σε ποιον αιώνα έζησε ο κάθε συνθέτης: Α: Αντόνιο Βιβάλντι.. Β: Χένρυ Πέρσελ Γ: Γκέορκ Φρήντριχ Χέντελ 15. Σημειώστε Σωστό ή Λάθος δίπλα από τις πιο κάτω δηλώσεις:.α. Β....Γ..Δ. Η Αρχαία Ελλάδα μας έχει αφήσει ένα μεγάλο όγκο δεδομένων από τα οποία μπορούμε να μάθουμε πολλές πληροφορίες για τη μουσική στον αρχαίο ελληνικό μουσικό πολιτισμό. Ο Επιτάφιος του Σείκιλου είναι το αρχαιότερο μουσικό κομμάτι που έχουμε σε γραπτή μορφή ανά το παγκόσμιο. Ο Επιτάφιος του Σείκιλου είναι ένα στροφικό τραγούδι που αποτελείται από δεκαπέντε στροφές. Ο Επιτάφιος του Σείκιλου είναι ένας πένθιμος ύμνος προς τιμή του Θεού Σείκιλου. Γ3. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ( 9 μον.) Οδηγίες: Να απαντήσετε και στις τρεις πιο κάτω ερωτήσεις. 1. Αναφέρετε από που έχουμε βρει τις πληροφορίες που ξέρουμε για την Αρχαία Ελληνική Μουσική. 16
2. Αναφερθείτε για το τι πίστευαν οι αρχαίοι έλληνες για τη μουσική και την επίδρασή της στο χαρακτήρα του ανθρώπου. Μπορούσε η μουσική να βοηθήσει στο πλάσιμο του χαρακτήρα του ανθρώπου; 3. Αναφερθείτε στην επίδραση της αρχαίας ελληνικής μουσικής ως προς τη δυτική μουσική μέσα στους αιώνες που ακολούθησαν ως και σήμερα. ΤΕΛΟΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ Οι Εισηγήτριες Αργυρώ Ρούσου Ο Συντονιστής Β.Δ. Γιώργος Μύαρης Ειρήνη Χατζηκυριάκου Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ανδρέας Φιλίππου 17