3η Εργαστηριακή Άσκηση Σκοπός: Η 3η εργαστηριακή άσκηση, χρησιμοποιώντας τα δεδομένα της μετοχής, στοχεύει στην εκμάθηση: (α)_πραγματοποίησης υπολογισμών και χρήσης συναρτήσεων, (β)_κατασκευής πινάκων και γραφημάτων, στο περιβάλλον του λογισμικού Excel. Θα υπολογιστούν τα μηνιαία στατιστικά της μετοχής. Το αποτέλεσμα που προκύπτει με την ολοκλήρωση της άσκησης, παρουσιάζεται στο τέλος του παρόντος εγγράφου. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 1 από 11
1. Προετοιμασία Είναι πρακτικά χρήσιμο να μπορούμε ανά πάσα στιγμή να βλέπουμε την γραμμή που αναφέρεται στις ονομασίες των στηλών μας (κελιά 1 ης γραμμής). Προκειμένου να αποκτήσουμε την συγκεκριμένη δυνατότητα, αρκεί να επιλέξουμε το κελί που αναφέρεται στην πρώτη ημερομηνία συναλλαγής των δεδομένων μας (κελί C2) και στην συνέχεια επιλέγουμε από το μενού: Προβολή Σταθεροποίηση τμημάτων παραθύρου Σημαντικό στοιχείο στην σταθεροποίηση τμημάτων είναι το ποιο κελί είναι επιλεγμένο! Ουσιαστικά, το Excel διατηρεί σταθερά: α) την γραμμή που βρίσκεται ακριβώς επάνω και β) την στήλη που βρίσκεται ακριβώς αριστερά, από το επιλεγμένο κελί. Με τον τρόπο αυτό θα βλέπουμε πάντα στο φύλλο τους τίτλους γραμμών και στηλών όταν μετακινούμαστε προς τα κάτω ή δεξιά στο φύλλο εργασίας. 2. Υπολογισμός Στατιστικών Τιμής Κλεισίματος ανά Μήνα Στην συνέχεια καλούμαστε να υπολογίσουμε για την μεταβλητή «Close» (τιμή κλεισίματος), τους συγκεκριμένους στατιστικούς δείκτες ανά μήνα! Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 2 από 11
Αρχικά, κινούμαστε στην κορυφή του φύλλου εργασίας και σε κάποια στήλη δεξιά από τα δεδομένα μας (κελί Ν1) προετοιμάζουμε τον χώρο υποδοχής των στατιστικών δεικτών που θα υπολογίσουμε. Στο κελί Ν1 πληκτρολογούμε τον τίτλο του πίνακα που θα δημιουργήσουμε, Μηνιαία Στατιστικά Τιμής Κλεισίματος μετοχής ΑΒΑΞ (2018) Στη 2 η γραμμή πληκτρολογούμε του τίτλους των στηλών του πίνακα, στο κελί N2:Μήνας, στο O2:Min, P2:Max, Q2:Εύρος, R2:Μέσος, S2: Τυπ. Απόκλιση. Οι γραμμές του πίνακα θα είναι οι 12 μήνες του 2018, για να χρησιμοποιήσουμε την αυτόματη συμπλήρωση, στο κελί Ν3 γράφουμε 1/18 και το excel καταλαβαίνει ότι είναι ημερομηνία και «γράφει» στο κελί Ιαν-18, στο κελί N4 γράφουμε 2/18 οπότε εμφανίζεται Φεβ-18. Με τους 2 πρώτους μήνες του 2018 μπορούμε να επιλέξουμε τα αντίστοιχα κελιά και να αντιγράψουμε («σύρουμε») προς τα κάτω για να γραφούν όλοι οι μήνες του 2018. Για να «φανούν» τα κελιά (γραμμές-στήλες) του πίνακα μπορούμε να εμφανίσουμε τα περιγράμματα στα αντίστοιχα κελιά της περιοχής του excel. Ο πίνακας περιλαμβάνει τα κελιά της περιοχής N2 έως S15, οπότε επιλέγουμε την περιοχή αυτή και από το μενού κεντρική Όλα τα περιγράμματα επιλέγουμε την εμφάνιση τους (βλέπε επόμενη εικόνα): Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 3 από 11
Στη συνέχεια πρέπει να υπολογίσουμε για κάθε μήνα τα αντίστοιχα στατιστικά χρησιμοποιώντας τις αντίστοιχες συναρτήσεις του excel. Για το ελάχιστο (Min) του Ιανουαρίου 2018 στο κελί O3 επιλέγουμε εισαγωγή συνάρτησης είτε απευθείας με το αντίστοιχο κουμπί fx είτε από το μενού Τύποι Εισαγωγή συνάρτησης. Θα εμφανιστεί το παράθυρο Εισαγωγή συνάρτησης όπου οι διαθέσιμες συναρτήσεις, επειδή είναι μερικές εκατοντάδες, είναι ομαδοποιημένες σε κατηγορίες, επιλέγουμε την κατηγορία Στατιστικές, στον κατάλογο εμφανίζονται με αλφαβητική σειρά οι διαθέσιμες στατιστικές συναρτήσεις του excel. Επιλέγουμε την συνάρτηση MIN (ελάχιστο), οπότε εμφανίζεται το παράθυρο Ορίσματα συνάρτησης δηλ. ο ορισμός των κελιών στο φύλλο του excel που περιέχουν τις τιμές για τις οποίες θέλουμε να υπολογίσουμε το ελάχιστο, είναι οι τιμές κλεισίματος του Ιανουαρίου 2018 δηλ. τα κελιά της περιοχής από F2 έως F23, που μπορούμε να τα επιλέξουμε στα ορίσματα συνάρτησης με το ποντίκι. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 4 από 11
Με την ίδια διαδικασία υπολογίζουμε τις τιμές στις επόμενες στήλες του πίνακα για τον Ιανουάριο 2018, το μέγιστο (Max) με την συνάρτηση MAX. Το στατιστικό Εύρος είναι η διαφορά Max-Min, οπότε επειδή τα έχουμε υπολογίσει στις προηγούμενες στήλες γράφουμε στο κελί Q3=P3-O3. O Μέσος (Average) υπολογίζεται με την συνάρτηση AVERAGE με ορίσματα τις τιμές (κελιά) του Ιανουαρίου 2018. Τέλος στην τελευταία στήλη Τυπ. Απόκλιση η αντίστοιχη συνάρτηση είναι STDEV από τα αρχικά των 2 λέξεων στα αγγλικά: Τυπική Απόκλιση (Standard Deviation). Όταν υπολογίσουμε όλες τα στατιστικά του Ιανουαρίου παρατηρούμε στο φύλλο του excel ότι στα περισσότερα από τα κελιά που κάναμε τους υπολογισμούς εμφανίζεται πάνω και δεξιά στο κελί ένα μικρό πράσινο τρίγωνο. Αυτό είναι προειδοποίηση για πιθανό λάθος, επειδή το excel βλέπει ότι χρησιμοποιήσαμε τιμές από κάποια κελιά στη συνάρτηση και παρακάτω υπάρχουν κελιά με παρόμοιες τιμές (που είναι όμως του επόμενου μήνα). Μπορούμε να κάνουμε κλικ στο κίτρινο σήμα προειδοποίησης και να επιλέξουμε Παράβλεψη σφάλματος οπότε η προειδοποίηση εξαφανίζεται (βλέπε επόμενη εικόνα). Επειδή τα δεδομένα του πίνακα αφορούν τιμές μετοχής που είναι κανόνας ότι πρέπει να εμφανίζονται με 3 δεκαδικά ψηφία, επιλέγουμε τα αντίστοιχα κελιά του πίνακα και ορίζουμε από το μενού Κεντρική Αριθμός και στη συνέχεια προσθέτουμε 3 ο δεκαδικό ψηφίο με τα αντίστοιχα «κουμπιά» αύξησης ή μείωση δεκαδικών ψηφίων. Για να υπολογίσουμε τα αντίστοιχα στατιστικά στους επόμενους μήνες (γραμμές του πίνακα) μπορούμε να αντιγράψουμε τους υπολογισμούς από τα κελιά O3 έως S3 στην γραμμή παρακάτω για τον Φεβρουάριο. Μετά την αντιγραφή αν κάνουμε κλικ στο κελί O4 μπορούμε να δούμε ότι το excel έκανε «σχετική» αντιγραφή μετακίνησε τα Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 5 από 11
ορίσματα (περιοχή των κελιών) της συνάρτησης στο F3:F24 (μια γραμμή παρακάτω γιατί αντιγράψαμε μια γραμμή παρακάτω από την 3 η στην 4 η του πίνακα). Δεξιά φαίνεται με μπλε περίγραμμα η περιοχή των ορισμάτων της συνάρτησης, είναι εύκολο να «πιάσουμε» με το ποντίκι το μπλε πλαίσιο και να το μεταφέρουμε στην περιοχή που περιέχει τα κελιά για το μήνα Φεβρουάριο, που είναι F24:F42. Εναλλακτικά μπορούμε να γράψουμε στο κελί την νέα περιοχή F24:F42. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να υπολογίσουμε όλα τα κελιά του πίνακα, στην τελευταία γραμμή θα υπολογίσουμε τα στατιστικά για όλο το έτος 2018. Συνολικά οι συναρτήσεις για τον πίνακα είναι οι παρακάτω: 3. Παρατηρήσεις και Σχόλια για το Πίνακα Μετά τον υπολογισμό όλων των τιμών του πίνακα θα προσθέσουμε σχόλια, τυποποιημένα για κάθε στήλη του πίνακα. Αφήνουμε μια κενή γραμμή κάτω από τον πίνακα και στην επόμενη γράφουμε «Παρατηρήσεις» που είναι για κάθε στήλη ο μήνας του έτους που έχουμε την μικρότερη και μεγαλύτερη τιμή. Για να είναι ορατές οι συγκεκριμένες τιμές «χρωματίζουμε» (Χρώμα γεμίσματος) τα αντίστοιχα κελιά με Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 6 από 11
κόκκινο για την μικρότερη τιμή και πράσινο για την μεγαλύτερη (βλέπε εικόνα παρακάτω): Οι Παρατηρήσεις είναι οι παρακάτω που τις γράφουμε κάτω από τον πίνακα: Παρατηρήσεις Για το Min η μικρότερη τιμή είναι το Νοέμβριο και η μεγαλύτερη το Φεβρουάριο Για το Max η μικρότερη τιμή είναι το Νοέμβριο και η μεγαλύτερη τον Ιανουάριο Για το Εύρος η μικρότερη τιμή είναι τον Ιούλιο και η μεγαλύτερη το Μάιο Για το Μέσο η μικρότερη τιμή είναι το Νοέμβριο και η μεγαλύτερη το Φεβρουάριο Για την Τυπική Απόκλιση η μικρότερη τιμή είναι το Δεκέμβριο και η μεγαλύτερη το Μάιο 4. Δημιουργία Γραφήματος Μηνιαίων Στατιστικών Εκτός από τον πίνακα θέλουμε να κατασκευάσουμε και ένα γράφημα για τα μηνιαία στατιστικά. Η διαδικασία κατασκευής γραφήματος, είναι ανάλογη με την διαδικασία που είδαμε στην 2η Εργαστηριακή Άσκηση, αλλά τώρα το γράφημα έχει μόνο 12 σημεία (μήνες) κατά «γραμμή». 1. Κρατώντας πατημένο το πλήκτρο «Ctrl», με την βοήθεια του ποντικιού επιλέγουμε τα κελιά που αφορούν τον «Μήνα», το «Min», το «Max» και το «Μέσο» για όλους τους μήνες και όχι τις ετήσιες τιμές (τελευταία γραμμή του πίνακα). (Σχόλιο: Επιλέγουμε τόσο τις τιμές, όσο και τις ονομασίες των στηλών!) 2. Στην συνέχεια, από το μενού «Εισαγωγή» επιλέγουμε το εικονίδιο «Γραμμή» (τύπος γραφήματος). Μεταφέρουμε το γράφημα κάτω από τον πίνακα και τις παρατηρήσεις. 3. Στο γράφημα προσθέτουμε τίτλο γραφήματος και τίτλους στους άξονες: Τίτλο Γραφήματος: «Μηνιαίες Τιμές Κλεισίματος Μετοχής ΑΒΑΞ (2018)». Άξονας τιμών Χ: «Μήνας». Άξονας τιμών Υ: «Τιμή (Ευρώ)». Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 7 από 11
5. Εκτύπωση Πίνακα και Γραφήματος Για να εκτυπώσουμε σε μια σελίδα τον πίνακα και το γράφημα που κατασκευάσαμε μπορούμε από το μενού Προβολή να δούμε πως θα εκτυπωθούν τα περιεχόμενα στο φύλλο εργασίας, που περιέχει και τον πίνακα των δεδομένων (από την 1 η άσκηση). Επειδή ο πίνακας οι παρατηρήσεις και το γράφημα που δημιουργήσαμε «χωράνε» σε μια σελίδα, ο γρήγορος τρόπος για να ορίσουμε να εκτυπωθούν μόνο αυτά είναι να επιλέξουμε την περιοχή που περιλαμβάνονται όλα αυτά, τα κελιά Ν1 έως Τ40 και από το μενού που θα εμφανιστεί με το δεξί πλήκτρο του ποντικιού να επιλέξουμε Ορισμός περιοχής εκτύπωσης (βλέπε στην επόμενη εικόνα παρακάτω). Μπορούμε στην συνέχεια με την Εκτύπωση-Προεπισκόπηση εκτύπωσης να δούμε πως θα εμφανιστεί η εκτύπωση στο χαρτί. Διορθώνουμε την επικεφαλίδα (τώρα είναι η Άσκηση 3) και εκτυπώνουμε σε αρχείο pdf όπως και στις προηγούμενες ασκήσεις. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 8 από 11
Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 9 από 11
Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Αγ. Νικόλαος), Τ.Ε.Ι. Κρήτης Σελίδα 10 από 11