11 0 ΓΕΛ Πάτρας Σχ. Έτος 2015-2016 Τμήμα Α 3 Αθλητισμός και υγεία στους εφήβους 1. Κριτήρια επιλογής του θέματος Παρουσιάζει διαχρονικότητα Για να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε τους συνανθρώπους μας για ένα ζωτικής φύσεως θέμα που σχετίζεται με την υγεία Γιατί ο αθλητισμός απασχολεί την πλειονότητα του ανθρώπινου πληθυσμού. Σχετίζεται με την ευεξία και την αναζωογόνηση και συμβάλλει στην πνευματική ολοκλήρωση του ατόμου (νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ) Επειδή ενισχύει το πνεύμα ομαδικότητας αλλά και ανταγωνιστικότητας και παράλληλα βοηθάει την κοινωνικοποίηση του ατόμου 2. Τίτλος της έρευνας Η συμβολή του αθλητισμού στην ανθρώπινη υγεία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα 3. Παρουσίαση του θέματος Είναι ευρέως γνωστό ότι αθλητισμός και υγεία είναι έννοιες αλληλένδετες, που επηρεάζουν σχεδόν όλες τις ηλικιακές ομάδες, σε πολλούς τομείς. i) Αθλητισμός και παιδιά: Η άσκηση στις νηπιακές ηλικίες συμβάλλει στη δημιουργία δυνατών οστών και αρθρώσεων και στην ενδυνάμωση του μυϊκού ιστού. Επιπρόσθετα, σε μια εποχή όπου κυριαρχεί η καθιστική ζωή, η παιδική παχυσαρκία μπορεί να αποφευχθεί μέσω της ενασχόλησης με τον αθλητισμό σε συνδυασμό με την υγιεινή διατροφή. Τέλος, η ένταξη των ατόμων σε αθλητικά σωματεία σε νεαρή ηλικία διευκολύνει την ομαλή κοινωνικοποίηση τους και συντελεί στην ψυχολογική τους ανάπτυξη. ii) Αθλητισμός και έφηβοι : Η ενασχόληση με τον αθλητισμό στην κρίσιμη ηλικία της εφηβείας (12-17 στα κορίτσια, 13-20 στα αγόρια) είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς στην περίοδο αυτή το σώμα αποκτά την οριστική μορφή του αφού τότε γνωρίζει το άτομο την τελική ανάπτυξη του. Επιπλέον, συμβάλλει καταλυτικά στην διαμόρφωση ενός κλινικά ορθού ψυχολογικού προφίλ.
iii) Αθλητισμός στις γυναίκες: Οι γυναίκες ήδη από τα αρχαία χρόνια ασχολούνταν με τον αθλητισμό καθώς είχαν ανακαλύψει τα οφέλη του στην υγεία και την λειτουργία του οργανισμού. Στις μέρες μας οι γυναίκες ασχολούνται με την άθληση όλο και περισσότερο είτε λόγω προβλημάτων υγείας είτε για την βελτίωση της καθημερινής τους ζωής. Ειδικά στις ηλικίες άνω των 50 η άθληση προσφέρει μια πληθώρα πλεονεκτημάτων στην ψυχολογική υγεία. iv) Αθλητισμός στους άντρες: Οι άντρες ήδη από τα αρχαία χρόνια ασχολούνταν με τον αθλητισμό καθώς είχαν ανακαλύψει τα οφέλη του στην υγεία και την λειτουργία του οργανισμού. Σύμφωνα με έρευνες, ο αθλητισμός προσφέρει πολυάριθμα πλεονεκτήματα στη καθημερινή ζωή των ανδρών. Πιο συγκεκριμένα σε έρευνα που πραγματοποίησε η ασφαλιστική εταιρία Medicare των ΗΠΑ, στην οποία άντρες ηλικίας 50 ετών χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το κατά πόσο ασκούνταν στη καθημερινή τους ζωή, αποδείχτηκε το ότι η άθληση καθυστερεί την εμφάνιση καρκίνου στον ανθρώπινο οργανισμό. 4. Σκοπός της έρευνας Ο σκοπός της έρευνας είναι να αναπτυχθούν αισθήματα συνεργασίας μεταξύ των μελών των ομάδων, καθώς και η απόκτηση γνώσεων. Επίσης, να ενημερώσουμε τον περίγυρό μας σχετικά με το αντίκτυπο του αθλητισμού στην υγεία και να μελετήσουμε σε βάθος προβλήματα που μας απασχολούν. α) Ιστορική αναδρομή 5. Εισαγωγή στο θέμα Ο αθλητισμός συσχετίζονταν με την υγεία ήδη από την αρχαιότητα, στους λαούς που αναπτύχθηκαν γύρω από την Μεσόγειο. Η λέξη αθλητισμός ως έννοια διαμορφώθηκε στους μετά-ομηρικούς χρόνους, καθώς η λέξη αυτή δεν συναντάται ούτε στην Οδύσσεια, ούτε στην Ιλιάδα. Πιθανότατα, η έννοια διαμορφώθηκε με την καθιέρωση των ιερών αγώνων (Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα Ολύμπια εν Δίω, Πύθι, Νέμεα, Ίσθμια κατά τον 8ο αιώνα π.χ. Ο αθλητισμός υπό αυτήν την μορφή είναι καθαρά αγωνιστικός κάτι βέβαια που αλλάζει με την πάροδο του χρόνου και την κατάργηση των Ολυμπιακών Αγώνων το 392/93 μ.χ. από τον Θεοδόσιο Α'. Ο αθλητισμός θα επανεμφανιστεί αργότερα στις αρχές του 19ου αιώνα στη Μεγάλη Βρετανία ως σπορ. Εντούτοις, η λέξη σπορ είναι γαλλική και χρονολογείται από την εποχή του Μεσαίωνα. Ήταν ταυτόσημη με το παιχνίδι και τη διασκέδαση. Η φράση `νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ πιστεύεται ότι ειπώθηκε κάποια στιγμή από κάποιον από τους πολλούς Αρχαίους Έλληνες Φιλοσόφους και διασώθηκε μέχρι τις μέρες μέσα από τα συγγράμματά τους. Αυτό υποδηλώνει και την συνειδητοποίηση της σχέσης αθλητισμού και υγείας από τα αρχαία χρόνια. Συνεπώς οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η υγεία είναι αποτέλεσμα συνδυασμού αθλητισμού και παιδείας. β) Ανάπτυξη του θέματος Ο αθλητισμός συμβάλλει δραστικά στην υγεία. Έτσι:
Αυξάνει την δύναμη και την αντοχή των μυών Αυξάνει την ευλυγισία, προσδίδει πλαστικότητα στην κίνηση Διατηρεί το βάρος σε σωστά επίπεδα Βελτιώνει την αναπνευστική και καρδιακή λειτουργία Η μεθοδική άσκηση είναι ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς, για να βελτιώσει την υγεία του, την ποιότητα ζωής του και να προσθέσει χρόνια στην ζωή του. Όταν κάποιος ασκείται, μειώνει τις πιθανότητες για πολλά άσχημα πράγματα, όπως καρδιακές ασθένειες, οστεοπόρωση, πίεση, παχυσαρκία κλπ..30 λεπτά, 3 έως 5 φορές την εβδομάδα, λογικής έντασης φυσική δραστηριότητα, αρκετής για να ανεβούν οι σφυγμοί της καρδιάς, κτίζει κανείς σιγά-σιγά μια καλύτερη αερόβια ικανότητα. Εάν συνδυαστεί κιόλας με ασκήσεις μυϊκής τόνωσης, συναρμογής και ευλυγισίας, τότε είναι το ιδανικό για κάποιον ο οποίος θέλει να καλυτερεύσει την γενική φυσική κατάσταση και δύναμη και να δει πλέον με άλλο μάτι την καθημερινή του ζωή. Χωρίς να χρειάζεται κάποιος να τρέχει καθημερινά έναν Μαραθώνιο και να σηκώνει τα εκατοντάδες κιλά σε βάρη, αλλά κάνοντας μια απλή, ολιγόλεπτη αλλά μεθοδική άσκηση, μπορεί να βελτιώσει την Φυσική του κατάσταση και την δύναμή του με αποτέλεσμα να έχει καλύτερη υγεία με λιγότερα προβλήματα και καλύτερη ποιότητα ζωής. Ένα άτομο μπορεί να αποκτήσει καλή φυσική κατάσταση ακολουθώντας τις παρακάτω μορφές γυμναστικής: Αερόβια άσκηση Αερόβια άσκηση, με απλά λόγια, κάνει κάποιος όταν χρησιμοποιεί το οξυγόνο και μόνο, για να παραχθεί η ενέργεια που χρειάζεται. Μυϊκή Τόνωση Αν κάποιος θέλει να είναι σε καλή κατάσταση, θα πρέπει να αναπτύσσει την μυϊκή του δύναμη και αντοχή, και να δουλεύει πάνω σε αυτά κατά την διάρκεια της ημέρας. Ακόμα θα πρέπει να ξέρουμε ότι θα πρέπει να έχουμε 1 ημέρα ξεκούραση τουλάχιστον για κάθε 2 ημέρες γυμναστικής για να μπορεί το σώμα μας να αναλαμβάνει και να ξεκουράζονται οι μύες. Ελαστικότητα Πολύ βασική παράμετρος για έναν ο οποίος κάνει ένα κάποιο πρόγραμμα γυμναστικής. Όντας κάποιος ελαστικός μπορεί και κάνει πιο εύκολα όλες τις κινήσεις και πιο ελεγχόμενα. Έχει καλύτερη αίσθηση του σώματός του και έτσι γίνεται πιο αποδοτική η κάθε του κίνηση. Η ελαστικότητα και η ευλυγισία είναι η καλύτερη πρόληψη κατά των τραυματισμών διότι οι μύες δεν καταπονούνται τόσο, όσο εάν δεν ήταν ελαστικοί. Όσο και αν φαίνεται περίεργο η ευλυγισία και η ελαστικότητα βοηθά κάποιον να κάνει πιο εύκολα την κάθε δουλειά με επακόλουθο να κάνει περισσότερη χωρίς να κουράζεται εύκολα, και έτσι να είναι πιο αποδοτικός. Ασκήσεις ελαστικότητας των σημαντικότερων μυϊκών ομάδων καλό θα είναι να γίνονται πριν και μετά το πρόγραμμα γυμναστικής, αλλά και γενικά 2 με 3 φορές την εβδομάδα. γ) Ερευνητικά ερωτήματα Ένα ερώτημα το οποίο προέκυψε κατά την διάρκεια μελέτης των παραπάνω σταδίων είναι το αν ο αθλητισμός έχει μόνο θετικές συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία. Επιπρόσθετα, ένα ακόμη ερώτημα που διατυπώνεται κατά τη μελέτη αυτού του θέματος είναι το κατά πόσο η γυμναστική χωρίς κάποιο άλλο παράγοντα (διατροφή, τρόπος ζωής κ.α.), μπορεί να δημιουργήσει ένα καλλίγραμμο σώμα. Επιπλέον, είναι κάθε είδος άσκησης κατάλληλο για όλους; Δηλαδή, μπορούν όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από ηλικία, φύλο και πιθανές ιατρικές παθήσεις να ακολουθήσουν το ίδιο πρόγραμμα εκγύμνασης; Ακόμα, το κλίμα κάθε περιοχής μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο άθλησης ανάλογα με το γεωγραφικό τόπο και αν ναι με ποιον τρόπο; Τέλος, είναι σωστό για τα παιδιά να ασχολούνται με τον πρωταθλητισμό;
6. Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνα μας Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης της εργασίας μας παρουσιάστηκαν παράγοντες που βοήθησαν την ολοκλήρωσή της (θετικοί) και άλλοι που τη δυσχέραναν (αρνητικοί). Παρακάτω αναφέρουμε μερικούς από αυτούς: Θετικοί Παράγοντες Σωστή συνεργασία μεταξύ των ατόμων της ομάδας Σωστή καθοδήγηση από τον βοηθό-καθηγητή μας Βοήθεια διαδικτύου με το πλήθος των πληροφοριών που μας παρείχε Προσωπική εμπειρία Συνδυασμός γνώσεων από άλλα σχολικά μαθήματα (πχ. Φυσική Αγωγή, Πολιτική Παιδεία, Ιστορία). Αρνητικοί Παράγοντες Έλλειψη χρόνου για μεγαλύτερη και πιο διεξοδική ενασχόληση με το θέμα. Χρήση υπολογιστών μη εξελιγμένης τεχνολογίας Δυσκολία στην διάκριση αξιόπιστων πηγών 7. Αξιοπιστία της έρευνας Η έρευνα μας είναι αξιόπιστη καθώς τα αποτελέσματα παρουσιάζουν επαναληψιμότητα Επίσης οι πηγές που χρησιμοποιήθηκαν είναι πιστοποιημένες από έγκυρους φορείς και οι πληροφορίες αντιπροσωπεύουν την πραγματικότητα. Τέλος οι στατιστικές που λάβαμε υπόψη μας είναι αρκετά πρόσφατες. 8. Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν Παρακολούθηση βίντεο, ντοκιμαντέρ Επίσκεψη ιστοσελίδων Εύρεση ερευνητικών εργασιών σχετικών με το θέμα Ανάγνωση σχετικών άρθρων
9. Δημιουργία ερωτηματολογίου, απαντήσεις, σχόλια, συμπεράσματα, στατιστική ανάλυση, γραφήματα Κατά την εκπόνηση της εργασίας, δημιουργήθηκε ένα ερωτηματολόγιο από την ομάδα μας που συμπληρώθηκε από τους μαθητές των τμημάτων της Α Λυκείου με σκοπό να μελετήσουμε το πώς οι συμμαθητές μας σχολιάζουν και αντιμετωπίζουν το θέμα που επιλέξαμε. Παρακάτω παρουσιάζονται οι ερωτήσεις και τα σχόλια στις απαντήσεις που εδόθησαν. 1η. Πόσο πιστεύετε ότι γυμνάζονται οι έφηβοι σήμερα στην Ελλάδα; πολύ 5 αρκετά 28 μέτρια 45 λίγο 11 καθόλου 0 Σχόλια: Το μεγαλύτερο ποσοστό των απαντήσεων (50%) είναι συγκεντρωμένο στο ''μέτρια''. Στη συνέχεια, δεύτερο στην κατάταξη είναι η επιλογή αρκετά με ποσοστό (31%). Συγκριτικά χαμηλότερα ποσοστά συγκεντρώνονται στις υπόλοιπες επιλογές. Η καθημερινότητα των εφήβων στη σημερινή Ελλάδα είναι ιδιαίτερα απαιτητική, με αποτέλεσμα να μην τους αφήνει τον απαραίτητο χρόνο ώστε να ασχοληθούν συστηματικά με κάποιο άθλημα ή απλά να γυμναστούν. Γι' αυτό η πλειοψηφία των απαντήσεων είναι συγκεντρωμένη στο αρκετά και στο μέτρια και όχι στο πολύ. Από την άλλη πλευρά, ο δυτικός τρόπος ζωής δεν έχει εισχωρήσει απόλυτα στην ελληνική κουλτούρα, έτσι υπάρχει ελάχιστη συγκέντρωση απαντήσεων στο λίγο και μηδενική στο καθόλου. Συμπέρασμα: Όπως προκύπτει οι περισσότεροι έφηβοι ασχολούνται σε μέτριο επίπεδο με τον αθλητισμό.
2η. Πόσο πιστεύετε ότι η γυμναστική σας θα πρέπει να ενισχύεται από φαρμακευτική αγωγή; πολύ 7 αρκετά 16 μέτρια 16 λίγο 20 καθόλου 30 Σχόλια: Το μεγαλύτερο ποσοστό των απαντήσεων είναι συγκεντρωμένο στο καθόλου και στο λίγο. Στη συνέχεια, ισάριθμα ποσοστά είναι συγκεντρωμένα στις επιλογές αρκετά και μέτρια και τέλος, μόλις 7 απαντήσεις συγκεντρώνονται στην επιλογή πολύ. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ελλήνων μαθητών θεωρεί άσκοπη την χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων, γνωρίζοντας τις συνέπειες των όπως εμφάνιση καρκίνου, έντονη και ανεπιθύμητη τριχοφυΐα, αλλοίωση της δομής του DNA.κ.λπ. με σκοπό την διάκριση σε σημαντικούς αγώνες, ή την προσωπική τους αισθητική με πιθανή αύξηση της μυικής τους μάζας. Οι ερωτηθέντες που επέλεξαν το πολύ, κατανοούν και έχουν επίγνωση των αρνητικών επιδράσεων που μπορεί να έχουν τα διάφορα συμπληρώματα στην υγεία των αθλητών. Εντούτοις δε διστάζουν να ενισχύσουν την αθλητική τους δραστηριότητα με κάποια ελαφριά φαρμακευτική υποστήριξη. Συμπεράσμα: Μελετώντας τα προαναφερθέντα γίνεται σαφές ότι οι περισσότερες απαντήσεις συγκεντρώνονται στην επιλογή καθόλου.
3η. Πόσο πιστεύετε ότι συνέβαλε η τεχνολογική ανάπτυξη των επιστημών υγείας στην εξέλιξη του αθλητισμού; πολύ 30 αρκετά 38 μέτρια 16 λίγο 5 καθόλου 0 Σχόλια: Το μεγαλύτερο ποσοστό των απαντήσεων είναι συγκεντρωμένο στις επιλογές αρκετά και πολύ διότι κατά τον 21ο αιώνα οι τομείς της τεχνολογίας έχουν σημειώσει αλματώδη πρόοδο και έχουν εισχωρήσει σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας, με αποτέλεσμα να συμβάλλει και στην εξέλιξη του αθλητισμού, είτε με διάφορα καθ όλα νόμιμα σκευάσματα, είτε με μηχανήματα γρήγορης αποκατάστασης τραυματισμών. Κατόπιν, ελάχιστο ποσοστό των απαντήσεων συγκεντρώνεται στις επιλογές μέτρια και λίγο καθώς θεωρείτε ότι ο αθλητισμός σχετίζεται αποκλειστικά με την φυσική δραστηριότητα. Συμπεράσμα: Είναι ευρύτατα εδραιωμένη η άποψη ότι τα τεχνολογικά επιτεύγματα έχουν σημαντική επίδραση στη σωματική άσκηση και τον αθλητισμό.
10. Επίλογος Συμπέρασμα Η συσχέτιση του αθλητισμού με την υγεία χρονολογείται ήδη από τα αρχαία χρόνια. Η ευεξία και η σωματική ανάπτυξη ήταν πάντα συνυφασμένη με την φυσική άσκηση γεγονός που προκύπτει και από την αρχαία ρήση νοῦς ὑγιής ἐν σώματι ὑγιεῖ. Δυστυχώς σήμερα λόγω της αστυφιλίας και της έλλειψης ελεύθερου χρόνου οι έφηβοι δεν έχουν αρκετό χρόνο ούτε υπάρχουν επαρκείς αθλητικές εγκαταστάσεις ώστε να γυμναστούν, με αποτέλεσμα η άθληση να αποκτά σημαντικότερο ρόλο στη σωματική διάπλαση. Επίσης όπως διαπιστώνεται από τις απαντήσεις του ερωτηματολογίου ο αθλητισμός σε μέτριο επίπεδο αποτελεί μέρος της καθημερινότητας των νέων. Παρόλα αυτά δεν είναι διατεθειμένοι να εκθέσουν τον οργανισμό τους σε φαρμακευτικά σκευάσματα προκειμένου να ενισχύσουν την αθλητική τους δραστηριότητα, αλλά περιορίζονται στη χρήση τεχνολογικών μέσων εκγύμνασης. Συμπεραίνοντας ο αθλητισμός σχετίζεται άμεσα με την υγεία και την ευεξία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. 11. Προτάσεις για συμπληρωματική εργασία Ολοκληρώνοντας την εργασία μας, δημιουργούνται ανάγκες για περαιτέρω ανάπτυξη συναφών θεμάτων. Μερικά από αυτά τα θέματα είναι: Μελέτη του τρόπου εκγύμνασης σε διάφορες ηλικίες Μελέτη επιπτώσεων του ντόπινγκ στην υγεία Μελέτη επιπτώσεων της υπερβολικής άθλησης στην υγεία Συσχετισμός αθλητισμού και ψυχολογίας Μελέτη σύγχρονων τρόπων εκγύμνασης 12. α. Πηγές πληροφόρησης Διαδίκτυο Περιοδικά Εγκυκλοπαίδειες Βιβλία Σχετικές παρουσιάσεις άλλων μαθητών β. βιβλιογραφία Διαδίκτυο https://www.medlook.net www.care.gr www.slideshare.net
www.iatronet.gr Βιβλία Mayo Clinic: Οικογενειακός οδηγός υγείας Διατροφή, υγεία, ευρωστία και αθλητική απόδοση Παράρτημα Φωτογραφία αρ.: Τα οφέλη του αθλητισμού στην ανθρώπινη υγεία είχαν ανακαλυφθεί ήδη από την αρχαιότητα. Φωτογραφία δεξ.: Αν επιλεγεί η χρήση σκευασμάτων με σκοπό την ενίσχυση της επίδοσης του αθλητή, αυτά θα πρέπει να έχουν βιολογική ή φαρμακευτική προέλευση. Φωτογραφία αρ.: Ο αθλητισμός μπορεί να προσφέρει πολλαπλά οφέλη σε όλες στις πτυχές της ζωής του ατόμου. Φωτογραφία δεξ.: Εξώφυλλο ενός από τα βιβλία από τα οποία πήραμε πληροφορίες.
Την εργασία εκπόνησαν οι μαθήτριες Παπαιωάνου Ευφημία Σωτηροπούλου Δήμητρα Τσιμπούκη Δωροθέα