ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ. Φ. Δημητριάδης M.D., Ph.D., F.E.B.U. Α Ουρολογική Κλινική Α.Π.Θ.

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ Φ. Δημητριάδης M.D., Ph.D., F.E.B.U. Α Ουρολογική Κλινική Α.Π.Θ.

Δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων Καμία Φ. Δημητριάδης M.D., Ph.D., F.E.B.U. Α Ουρολογική Κλινική Α.Π.Θ.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Πυρετικό επεισόδιο Επαγγελματική έκθεση σε γοναδοτοξικούς παράγοντες (Θερμότητα, ιονίζουσες ακτινοβολίες, χημικές ουσίες) Ναρκωτικές ουσίες, κτλ.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ Λήψη με αυνανισμό σε αποστειρωμένο δοχείο από γυαλί ή πλαστικό μη τοξικό Το δείγμα πρέπει να συλλέγεται μετά από τουλάχιστον 2 ημέρες και μέγιστο 7 ημέρες σεξουαλικής αποχής. Το δείγμα σπέρματος πρέπει να είναι πλήρες.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ Ιδανικά σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στο εργαστήριο Ούρηση Πλύσιμο χέρια-πέος με σαπούνι και καλό ξέπλυμα. Στέγνωμα χεριών-πέους με καθαρή γάζα. Διατήρηση δοχείου σε θερμοκρασία 20 C-37 C.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Συλλογή σπέρματος στο σπίτι Σε περιπτώσεις, όπως αποδεδειγμένη αδυναμία παραγωγής δείγματος με αυνανισμό στο εργαστήριο ή έλλειψης κατάλληλου χώρου στο εργαστήριο. Καταγραφή του χρόνου εκσπερμάτισης και παράδοση δείγματος εντός 0,5-1 ώρας. Κατά τη μεταφορά στο εργαστήριο, το δείγμα πρέπει να διατηρείται μεταξύ 20 C και 37 C.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Συλλογή σπέρματος με προφυλακτικό Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως αποδεδειγμένη ανικανότητα δείγμα με αυνανισμό. Σε ειδικά μη τοξικά προφυλακτικά. Τα συνηθισμένα προφυλακτικά λατέξ δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται.

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Παρατηρήσεις Το Coitus interruptus δεν είναι αξιόπιστο μέσο συλλογής σπέρματος, επειδή: Μπορεί να χαθεί το πρώτο τμήμα της εκσπερμάτισης Μπορεί να υπάρχει κυτταρική και βακτηριολογική μόλυνση του δείγματος Το χαμηλό ph του κολπικού υγρού επηρεάζει αρνητικά την κινητικότητα του σπέρματος

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Παρατηρήσεις Η εξέταση της τραχηλικής βλέννης μετά την εκσπερμάτιση μπορεί να παρέχει ορισμένες πληροφορίες σχετικά με τα σπερματοζωάρια του. Η ανάλυση του σπέρματος πρέπει να ξεκινά, κατά προτίμηση σε 30 λεπτά, αλλά όχι περισσότερο από 1 ώρα μετά την εκσπερμάτιση, (αφυδάτωση, αλλαγή του ph, μεταβολές της θερμοκρασίας)

ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΑΠΟΥΣΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟ ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΟ ΚΟΛΠΙΚΗ ΛΗΨΗ ΜΕΤΑ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ COITUS INTERRUPTUS Σωστές οδηγίες Σωστές οδηγίες Σωστές οδηγίες Παρέχει ορισμένες πληροφορίες Δεν είναι αξιόπιστο 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Η μέθοδος επιλογής για την ανάκτηση σπερματοζωαρίων βασίζεται: - στον τύπο της αζωοσπερμίας (ΟΑ ή NOA) - στις προτιμήσεις/εμπειρία του χειρουργού και στις δυνατότητες της Κλινικής

ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ - Η μικροχειρουργική αποκατάσταση της βατότητας του πόρου γενικά θεωρείται ότι είναι μια οικονομικά συμφέρουσα θεραπεία. - Τα σπερματοζωάρια μπορούν να ανακτηθούν σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, ανεξαρτήτου τεχνικής αιτίας απόφραξης. Kolettis, P.N. et al., J Urol, 1997. 158(2): p. 467-70.

ΜΗ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Συνιστάται ανάκτηση σπερματοζωαρίων απευθείας από τον όρχη. Σπερματοζωάρια μπορούν να βρεθούν σε περίπου 30-60% Esteves, S.C., et al. Int Braz J Urol, 2011. 37(5): p. 570-83.

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Τρεις οι βασικοί στόχοι: (i) απόκτηση επαρκούς αριθμού σπερματοζωαρίων (για άμεση χρήση και κρυοσυντήρηση) (ii) ανάκτηση όσο το δυνατόν ποιοτικότερων σπερματοζωαρίων (iii) ελαχιστοποίηση της βλάβης

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Τεχνικές ανάκτησης σπερματοζωαρίων 2 γενικές μέθοδοι ανάκτησης σπερματοζωαρίων: 1) Χειρουργική επέμβαση 2) Διαδερμική ανάκτηση

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Τεχνικές ανάκτησης σπερματοζωαρίων Χειρουργική επέμβαση Από όρχι, επιδιδυμίδα ή σπερματικό πόρο με ή χωρίς χειρουργικό μικροσκόπιο. Στην ΟΑ μπορεί να γίνει εκτομή των εκσπερματιστικών πόρων διουρηθρικά. Διαδερμικές μέθοδοι ανακτήσης Περιλαμβάνουν τεχνικές που απαιτούν χρήση βελόνας.

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Τεχνικές ανάκτησης σπερματοζωαρίων Στην αποφρακτική αζωοσπερμία, όταν η απόφραξη δεν διορθώνεται, το σπέρμα μπορεί να ληφθεί από τους όρχεις (TESE/m-TESE, SSTB, TESA, Testicular Core Needle Biopsy, UGUP) την επιδιδυμίδα (PESA, MESA, MIESA, OEFNA) σπερματικό πόρο (PVSA, MVSA).

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Τεχνικές ανάκτησης σπερματοζωαρίων Στην μη αποφρακτική αζωοσπερμία, το σπέρμα πρέπει να λαμβάνεται: απευθείας από τους όρχεις (TESE/m-TESE).

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Παρατηρήσεις Στην ΟΑ δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να προτείνουμε μία χειρουργική τεχνική έναντι μιας άλλης Δεν υπάρχει προγνωστικός δείκτης επιτυχούς ανάκτησης. Ο μόνος καλός προγνωστικός δείκτης είναι το θετικό για σπερματοζωάρια ιστολογικό παρασκεύασμα όρχη από προηγούμενη βιοψία αρνητική για ανάκτηση σπερματοζωαρίων Van Peperstraten et al., Cochrane Database Syst Rev, 2008(2)

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Παρατηρήσεις Τα ποσοστά επιτυχούς ανάκτησης σπερματοζωαρίων από τον όρχη σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις που αιτιολογούν ή συνυπάρχουν με την αζωοσπερμία όπως κρυψορχία, κιρσοκήλη, ορχίτιδα, γενετικές ανωμαλίες, ραδιο/χημειοθεραπεία και ιδιοπαθής αζωοσπερμία, είναι συγκρίσιμα. Chan, P.T., et al., Cancer, 2001. 92(6). - Raman, J.D. et al., J Urol, 2003. 170(4 Pt 1) Schiff, J.D., et al., J Clin End Metab, 2005. 90(11). - Schlegel, P.N., et al., Hum Reprod, 1999. 14(1)

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Παρατηρήσεις Σχετικά με τις γενετικές ανωμαλίες, η ολική έλλειψη της περιοχής AZFa και AZFb, αποτελούν αντένδειξη για βιοψία.

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Παρατηρήσεις micro-tese Ποσοστά ανάκτησης από 35-77%. Έχει καλύτερα ποσοστά επιτυχούς ανάκτησης από την TESE ή TESA, διότι τα σπερματικά σωληνάρια που περιέχουν προχωρημένες εστίες σπερματογένεσης μπορούν να αναγνωριστούν καλύτερα. Ελαχιστοποιεί τη βλάβη στον ιστό των όρχεων. Πιο αποτελεσματική από την TESE για την ανάκτηση σπερματοζωαρίων από άνδρες με όγκο όρχεων <10 ml Okada, H., et al., J Urol, 2002. 168(3): p. 1063-7. - Silber, S.J., Hum Reprod, 2000. 15(11): p. 2278-84. Tsujimura, A. Int J Urol, 2007. 14(10): p. 883-9. - Turunc, T., et al., Fertil Steril, 2010. 94(6): p. 2157-60. Ramasamy, R., Urology, 2005. 65(6): p. 1190-4. - Mulhall, J.P., et al., J Androl, 2005. 26(2): p. 178-81

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Παρατηρήσεις Η επανάληψη της βιοψία του όρχι με την ίδια ή με άλλη τεχνική βασίζεται σε μικρές σειρές περιστατικών με ποσοστά επιτυχίας από 30% για την TESE μέχρι 82% για την micro-tese Haimov-Kochman, R., et al., Fertil Steril, 2009. 91(4 Suppl): p. 1401-3 Ramasamy, R., et al., J Urol, 2011. 185(3): p. 1027-31 Vernaeve, V., et al., Hum Reprod, 2006. 21(6): p. 1551-4

ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΜΗ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ TESE m-tese Προτιμάται. Μέγιστο X 2 Επί αποτυχίας άλλων τεχνικών ΜΙΚΡΟΧΕΙ/ΚΗ ΑΠΟΚ.- TURED ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΝΔΕΙΞΗ Εξετάζεται ως πρώτη λύση TESA/TEFNA λοιπές τεχνικές Δεν προτιμάται 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ Η καλύτερη στρατηγική είναι προσπάθεια διαφύλαξης της γονιμότητας πριν από την έναρξη της αντινεοπλασματικής θεραπείας Η επιλογή ενός ασθενούς για συντήρηση της γονιμότητας του δεν πρέπει να βασίζεται στην ηλικία (το 20% των ερωτηθέντων που προετοιμάζονται για χειρουργική επέμβαση προστατεκτομής εκφράζουν την επιθυμία για διατήρηση της γονιμότητας) Siegel, R., et al., Cancer J Clin, 2012. 62(1): p. 10-29. Coward, R.M., et al., Sex Med Rev, 2013. 1(3): p. 123-134. Salonia, A., et al., Fertil Steril, 2013. 100(2): p. 367-72 e1.

ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ Κρυοσυντήρηση σπέρματος Λήψη φρέσκου σπέρματος με αυνανισμό για κρυοσυντήρηση είναι μια ασφαλής, μη επεμβατική και προτιμώμενη μέθοδος Menon, S., et al., Hum Reprod, 2009. 24(1): p. 37-44 Feldschuh, J., et al., Fertil Steril, 2005. 84(4): p. 1017.

ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ART / Αποτελέσματα χειρουργικής ανάκτησης σπερματοζωαρίων σε ασθενείς με καρκίνο Για τους ασθενείς με καρκίνο και ΝΟΑ πριν από τη θεραπεία, η χρήση του TESE έχει δείξει ποσοστά ανάκτησης σπερματοζωαρίων που κυμαίνονται από 33-45% Berookhim, B.M. et al., Fertil Steril, 2014. 101(3): p. 805-11. Schrader, M., et al., Urology, 2003. 61(2): p. 421-5.

ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ART / Αποτελέσματα χειρουργικής ανάκτησης σπερματοζωαρίων σε ασθενείς με καρκίνο Η λήψη βιοψίας από τον ετερόπλευρο υγιή όρχι στον ίδιο χειρουργικό χρόνο με την ορχεκτομή (onco-tese) είναι μία ακόμη καλύτερη εναλλακτική και πρέπει να προτιμάται. Η onco-m-tese από τον πάσχοντα όρχι επιτρέπει την ταυτοποίηση περιοχών φυσιολογικής σπερματογένεσης γύρω από την περιοχή της κακοήθειας Schrader, M., et al., Urology, 2003. 61(2): p. 421-5. Descombe, L., et al., Fertil Steril, 2008. 90(2): p. 443 e1-4.

ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ART / Αποτελέσματα χειρουργικής ανάκτησης σπερματοζωαρίων σε ασθενείς με καρκίνο Για όσους θα προτιμήσουν φρέσκα σπερματοζωάρια, πρέπει να περιμένουν 2 έτη μετά τη θεραπεία του καρκίνου, δεδομένου του ελαφρώς αυξημένου κινδύνου συγγενών ανωμαλιών των απογόνων Stahl, O., et al., J Natl Cancer Inst, 2011. 103(5): p. 398-406.

ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ Πειραματικές τεχνικές διατήρησης Σε περιεφηβικούς ασθενείς στους οποίους δεν μπορούν να ανακτηθούν σπερματοζωάρια ή προ-εφηβικούς ασθενείς που δεν έχει ξεκινήσει η σπερματογένεση, η μόνη επιλογή είναι η πειραματική χρήση του ανώριμου ορχικού ιστού που λαμβάνεται μέσω του TESE Del Vento, F., et al., Int J Mol Sci, 2018. 19(1). Wyns, C., et al., Hum Reprod, 2011. 26(4): p. 737-47.

ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΔΙΑΦΥΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ Onco-TESE TESE ΠΡΟ/ΠΕΡΙ-ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Δεν προτείνεται Onco-TESE (Πειραματική μέθοδος) Προτιμάται η onco-tese (Πειραματική μέθοδος) ΕΦΗΒΟΙ - ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΠΟΛΛΑΠΛΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ (ιδανικά Χ3, 1/48ωρο) Onco-TESE σε ετερόπλευρο όρχι και με m-tese στον πάσχοντα όρχι Προτιμάται η onco-tese 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Οι σεξουαλικές διαταραχές που μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική σύλληψη περιλαμβάνουν: Τη στυτική δυσλειτουργία Τις συγγενείς και επίκτητες ανωμαλίες του πέους (κάμψη, φίμωση, υποσπαδίας κ.α.) Τις διαταραχές εκσπερμάτισης

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Πρόωρη εκσπερμάτιση Προσπάθεια θεραπείας συμβουλευτική θεραπεία / τροποποίηση σεξουαλικής συμπεριφοράς. φαρμακευτικές επιλογές Waldinger, M.D., et al., J Urol, 2002. 168(6): p. 2359-67. Althof, S.E., et al., J Urol, 2006. 175(3 Pt 1): p. 842-8.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗΣ ΠΡΟΩΡΗ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΜΕ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟ ΓΙΑ ART 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ασπερμία Προϋποθέτει την παντελή έλλειψη σπέρματος και μπορεί να ταξινομηθεί ως: Παλίνδρομη εκσπερμάτιση Αδυναμία εκσπερμάτισης

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Παλίνδρομη εκσπερμάτιση Η χρήση συμπαθομιμητικών φαρμάκων (ψευδοεφεδρίνη, ιμιπραμίνη, χλωμιπραμίνη, φυσοστιγμίνη κ.α.) μπορεί να βελτιώσει τη συστολή του αυχένα της ουροδόχου κύστης και να οδηγήσει σε κανονική εκσπερμάτιση. Επί αποτυχίας η συλλογή των σπερματοζωαρίων μπορεί να γίνει από αλκαλοποιημένα ούρα (διττανθρακικό νάτριο ή κιτρικό κάλιο για 2-3 ημέρες) μετά από εκσπερμάτιση.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Παλίνδρομη εκσπερμάτιση Εάν η αλκαλοποίηση δεν πετύχει μπορεί να τοποθετηθεί μέσο έκπλυσης σπερματοζωαρίων στην κύστη πριν την εκσπερμάτιση και συλλογή του υγρού μετά από την εκσπερμάτιση. Σαν μέσο έκπλυσης χρησιμοποιείται διάλυμα σταθερού ph. Προτιμούνται διαλύματα που αλλάζει το χρώμα τους όταν μεταβάλλεται το ph. (HEPESbuffered με ταυρίνη και EDTA, HTF με sodium bicarbonate και δεξτρόζη, κ.α.) Kort, J.D., et al., CA Cancer J Clin, 2014. 64(2): p. 118-34. Coward, R.M., et al., Sex Med Rev, 2013. 1(3): p. 123-134.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

Μπορεί να οφείλεται σε: ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης αμφοτερόπλευρη απόφραξη των εκσπερματιστικών πόρων στο προστατικό λοφίδιο καθυστερημένη εκσπερμάτιση σε ανοργασμία με αδυναμία εκσπερμάτισης σε νευρολογικές και συστημικές παθήσεις (Parkinson, σακχαρώδης διαβήτης ) κακώσεις της σπονδυλικής στήλης

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης Αμφοτερόπλευρη απόφραξη των εκσπερματιστικών πόρων Μπορεί να θεραπευτεί χειρουργικά με TURED. Η μέθοδος αν και εύκολη έχει μικρά ποσοστά επιτυχίας. Dunetz, G.N. and R.J. Krane, Urology, 1986. 27(6): p. 529-30. Porch, P.P., Jr., et al., J Urol, 1978. 119(1): p. 141-2. Wang, H., et al., J Androl, 2012. 33(4): p. 637-43.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης Καθυστερημένη εκσπερμάτιση Εκτιμώμενος επιπολασμός στο γενικό ανδρικό πληθυσμό είναι 1-4% Chen, J., et al., Transl Androl Urol, 2016. 5(4): p. 549-62

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης Καθυστερημένη εκσπερμάτιση Θεραπεία - Διακοπή των φαρμάκων που παρεμβαίνουν στην εκσπερμάτιση. - Τροποποίηση της θεραπευτικής αγωγής (π.χ. αντί για SSRI, βουπροπιόνη) - Βελτιστοποίηση της στυτικής λειτουργίας (PDE5-I, συσκευές κενού ή ενέσεις) - Παραπομπή σε εξειδικευμένο σεξολόγο θεραπευτή (ιδιαίτερα χρήσιμη στον πρωτοπαθή ανασταλτικό οργασμό) Seyam, R., et al., Ther Adv Urol, 2013. 5(5): p. 254-97. Dording, C.M., et al., Ann Clin Psychiatry, 2002. 14(3): p. 143-7. McMahon, C.G., et al., J Sex Med, 2013. 10(1): p. 204-29. Althof, S.E., et al., Annu Rev Sex Res, 2006. 17: p. 116-31.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης Ανοργασμία χωρίς εκσπερμάτιση Μπορεί να είναι: - ψυχογενής - ιδιοπαθής - αποτέλεσμα κάποιας χει/κής επέμβασης στην πύελο ή το οπισθοπεριτόναιο.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ψυχογενής Ανοργασμία χωρίς εκσπερμάτιση Συλλογή δείγματος από νυκτερινή εκσπερμάτιση σε ειδικό προφυλακτικό, για χρήση σε ART Μέσω έντονου προστάτου μασάζ ή καθετηριασμού της προστατικής ουρήθρας (δυσυνέργεια εκσπερμάτισης) Χορήγηση άλφα αγωνιστών (η αδυναμία εκσπερμάτισης μπορεί να μετατραπεί σε παλίνδρομη εκσπερμάτιση) Meng, X., et al., Fertil Steril, 2013. 100(5): p. 1248-52. Fahmy, I., et al., Hum Reprod, 1999. 14(8): p. 2050-3. Jefferys, A., D. et al., Fertil Steril, 2012. 97(2): p. 306-12.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ιδιοπαθής Ανοργασμία χωρίς εκσπερμάτιση Μπορούν να εφαρμοστούν νευροδιεγερτικές μέθοδοι (PVS, EEJ) Xειρουργική λήψη όταν οι προηγούμενες τεχνικές δεν είναι διαθέσιμες ή δεν έχουν αποτέλεσμα Soeterik, T.F., et al., Fertil Steril, 2014. 101(6): p. 1604-8. Schatte, E.C., et al., J Urol, 2000. 163(6): p. 1717-20.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης λόγω βλάβης του νωτιαίου μυελού Εξαρτάται από το επίπεδο και τον βαθμό της βλάβης. Η ικανότητα εκσπερμάτισης αυξάνεται όσο πιο χαμηλό είναι το επίπεδο του τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης. Τα νεύρα που ελέγχουν την ψυχογενή στύση βρίσκονται στο Θ11-Ο2, ενώ εκείνα που ρυθμίζουν την ανακλαστική ή αυθόρμητη στύση ελέγχονται από το Ι2-Ι4. McMahon, C.G., et al., Intern Med J, 2014. 44(2): p. 124-31. Sadowski, D.J., et al., Sex Med Rev, 2016. 4(2): p. 167-76.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης λόγω βλάβης του νωτιαίου μυελού Σε βλάβη >Θ11, το μήνυμα από τον εγκέφαλο δεν μπορεί να περάσει από το κατεστραμμένο τμήμα του νωτιαίου μυελού και να δημιουργήσει στύση με συνέπεια την απώλεια των ψυχογενών στύσεων, αν και μπορεί επιτύχει αντανακλαστική ή αυθόρμητη στύση Σε βλάβη <Θ11, τα ποσοστά εκσπερμάτισης είναι υψηλότερα Tsuji, I., et al., Urol Int, 1961. 12: p. 270-80

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Αδυναμία εκσπερμάτισης λόγω βλάβης του νωτιαίου μυελού Και σε αυτές τις περιπτώσεις μπορούν να εφαρμοστούν νευροδιεγερτικές μέθοδοι (PVS, EEJ). Η χειρουργική λήψη σπερματοζωαρίων είναι απαραίτητη όταν οι προηγούμενες τεχνικές δεν είναι διαθέσιμες ή δεν έχουν αποτέλεσμα. Το δείγμα που ανακτάται μέσω των μεθόδων νευροδιεγέρσεως τυπικά καταδεικνύει χαμηλό όγκο, υψηλή συγκέντρωση σπέρματος, χαμηλή κινητικότητα και χαμηλή μορφολογία. Παρ' όλα αυτά, είναι συχνά κατάλληλο για κρυοσυντήρηση ή για άμεση χρήση σε IUI IVF / ICSI Soeterik, T.F., et al., Fertil Steril, 2014. 101(6): p. 1604-8. Schatte, E.C., et al., J Urol, 2000. 163(6): p. 1717-20

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΜΕ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟ ΓΙΑ ART ΣΥΛΛΟΓΗ ΟΥΡΩΝ ΜΕΤΑ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΝΥΧΤΕΡΙΝΗΣ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΜΑΣΣΑΖ PVS EEJ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΑΚΤΗΣΗ TURED ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΠΡΟΩΡΗ ΕΚΣΠΕΡΜ. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗΣ ΑΣΠΕΡΜΙΑ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡ. ΑΝΟΡΓΑΣΜΙΑ / ΚΑΘΥΣΤΕΡHMENH ΕΚΣΠΕΡΜ. ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΙΣΗ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ Συμπαθομιμητικά Ρύθμιση Φαρμ. Ρύθμιση Φαρ. Αγωγής Αγωγής Αλκαλοποίηση Ψυχογενή Ανοργασμία Ψυχ. Ανοργασμ. ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ SCI Μονό ή διπλό ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΓΓ/ΕΠΙΚΤ. ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΠΕΟΥΣ στη Στυτική Δυσλειτουργία στη Στυτική Δυσλειτουργία 1 η επιλογή 2 η επιλογή Δεν προτείνεται

ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΛΗΨΗΣ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΚΑΜΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ (Ιστορικό - οδηγίες σωστής λήψης) ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ Επιβεβαιωμένη με τουλάχιστον δύο σπερμοδιαγράμματα μετά φυγοκέντρηση ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΙΤΙΟΥ Συγγενείς ή επίκτητες ουρογενετικές ανωμαλίες, κακοήθειες, λοιμώξεις, αύξηση θερμοκρασίας οσχέου, ενδοκρινείς παθήσεις, γενετικές ανωμαλίες, ανοσολογικοί παράγοντες, όγκος όρχη, όγκος σπέρματος, δείκτες απόφραξης, ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΑΙΤΙΟΥ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ ΜΙΚΡΟΧ/ΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ-TURED ΑΠΟΤΥΧΙΑ - ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΧΕΙΡ/ΚΗ ΛΗΨΗ ΔΙΑΔΕΡΜΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ PESA TESA TEFNA TEST. CORE NEEDLE BIOPSY PVSA UGUP of the rete testis ΑΝΟΙΧΤΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΜΙΚΡΟΧ/ΚΕΣ TESE OEFNA SSTB MVSA ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΑΙΤΙΟΥ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΥΡΕΣΗΣ ΑΙΤΙΟΥ ΜΗ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑ MESA/ MIESA TESE Ιστολογική για in situ MICRO-TESE ΑΠΟΤΥΧΙΑ Μέγιστο Χ2 ΔΙΑΦΥΛΛΑΞΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ (ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΕΙΣ) ΑΥΝΑΝΙΣΜΟ + ΚΡΥΟΣΥΝΤΗΡΗΣΗ (ιδανικά το ελάχιστο 3 δείγματα - 1/48ωρο) ΠΡΟΕΦΗΒΙΚΗ ΠΕΡΙΕΦΗΒΙΚΗ Onco-TESE (να επισημαίνεται ότι είναι πειραματική) ΙΑΤΡΟΓΕΝΕΣ ΑΙΤΙΟ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΟ ΑΙΤΙΟ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΗΣΗΣ Βλέπε μπλε αλγόριθμο Onco-TESE ετερόπλευρα Onco-mTESE σύστοιχα ΑΠΟΤΥΧΙΑ - ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΗΛΙΚΙΑ ΕΦΗΒΙΚΗ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΑΙΤΙΟ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΗΣΗ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΗΣΗΣ Βλέπε μπλε αλγόριθμο Συντμήσεις PESA: Percutaneous Epididymal Sperm Extraction TESA: Testicular Sperm Aspiration TEFNA: Testicular Fine Needle Aspiration PVSA: Percutaneous Vasal Sperm Aspiration UGUP: Ultrasonographically Guided Puncture TESE: Testicular Sperm Extraction OEFNA: Open Epididymal Fine Needle Aspiration SSTB: Single Spermatic Tubule Biopsy MVSA: Microscopic Vasal Sperm Aspiration MESA: Microscopic Epididymal Sperm Aspiration MIESA: Minimally Invasive Epididymal Sperm Aspiration ART: Assisted Reproductive Technology PVS: Penile Vibratory Stimulation EEJ: Electro Ejaculation SCI: Spinal Cord Injury ΠΡΟΩΡΗ ΕΚΣ. (ante portas) ΦΑΡΜΑΚΕΥΤIKH ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΜΕ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟ (για ART) ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΛΗΨΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΚΣΠΕΡΜΑΤΗΣΗΣ ΠΑΛΙΝ. ΕΚΣΠ. ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΑΙΤΙΟΥ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΟΥΡΩΝ ΜΕΤΑ ΕΚΣΠΕΡΜ. (για ART) ΠΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΜΑΣΑΖ ΑΠΟΤΥΧΙΑ PVS ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΑΣΠΕΡΜΙΑ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΚΣΠ. ΑΝΟΡΓΑΣΜΙΑ ΚΑΘΥΣ. ΕΚΣΠ. ΦΑΡΜΑΚ. ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ - ΣΥΜΒΟΥΛ. ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΝΥΚΤΕΡΙΝΗΣ ΕΚΣΠΕΡΜ. ΑΠΟΤΥΧΙΑ EEJ ΥΠΟ ΝΑΡΚΩΣΗ ΑΠΟΦ/ΚΗ TURED ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΧΕΙΡ/ΚΗ ΛΗΨΗ ΙΑΤΡΟΓΕΝΗΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓ. (SCI) PVS ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΑΝΥΠΟΦΟΡΟΣ ΠΟΝΟΣ ΥΠΟΦΕΡΤΟΣ ΠΟΝΟΣ ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΓΓ/ΕΠΙΚΤ. ΑΝΩΜΑΛ. ΠΕΟΥΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΑΙΤΙΟΥ (φαρμακευτική ή χειρ/κή) Θ11 EEJ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΑΥΝΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΑΛΓΟΡ. ΑΠΟΦ. ΑΖΩΟΣΠΕΡΜΙΑΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΒΛΑΒΗΣ Θ10 ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΩΜΑΤΙΚΩΝ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΩΝ ΟΧΙ ΝΑΙ ΔΙΠΛΟ PVS ΑΠΟΤΥΧΙΑ