ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Το μέλι: η ζςμβολή ηος ζηην ςγεία καθώρ και ζηην ανάπηςξη ηηρ ηοπικήρ κοινυνίαρ ΓΤΜΝΑΙΟ ΒΤΣΙΝΑ ΧΟΛΙΚΟ ΕΣΟ 2012-2013 Υπεφθυνοι εκπαιδευτικοί: Φίλιππος Καρατζάς Κων/νος Σφρίντζερης
ΟΜΑΔΑ Α : ΜΑΡΙΑ ΜΟΤΡΟΤΣΟΤ ΜΑΙΡΗ ΔΕΠΟΣΟΠΟΤΛΟΤ ΠΑΝΑΓΙΩΣΗ ΚΑΓΙΟΤΛΗ Θζμα: «Οι κάτοικοι τησ κυψζλησ»
Σο ϊμα τθσ Μζλιςςασ Σο ςϊμα τθσ μζλιςςασ αποτελείται από: Σο κεφάλι Σον κϊρακα Σθν κοιλιά
ΒΑΙΛΙΑ Η βαζίλιζζα είναι η μοναδική γόνιμη θηλςκή μέλιζζα ζηην κςτέλη. Ζει ζηη μέζη ηηρ κςτέληρ και είναι ο απσηγόρ ηηρ. Είναι εύκολο να ηην αναγνυπίζει κανείρ από ηο απκεηά μεγαλύηεπο ζώμα ηηρ, ζε ζσέζη με ηιρ άλλερ μέλιζζερ, και ηα πολύ κονηύηεπα θηεπά ηηρ.
Περιποίθςθ τθσ βαςίλιςςασ Η βαςίλιςςα του μελιςςιοφ ςυνοδεφεται πάντοτε από ζνα αρικμό εργατριϊν, τισ ςυνοδοφσ, οι οποίεσ ζχουν ωσ αποςτολι τουσ να τθν ταΐηουν, να τθν κακαρίηουν και να μεταδίδουν ςε όλο το μελίςςι τισ χθμικζσ ουςίεσ που εκκρίνει θ βαςίλιςςα.
Η ΕΡΓΑΣΡΙΑ Η εργάτρια μζλιςςα αποτελεί τθν πιο πολυπλθκι τάξθ μζςα ςτθν κοινωνία των μελιςςϊν. Οι εργάτριεσ μζλιςςεσ αν και κθλυκά άτομα δεν μποροφν να ωοτοκιςουν Διακζτουν ωοκικεσ, αλλά υποανάπτυκτεσ, ςε περιπτϊςεισ αδυναμίασ του μελιςςιοφ να αποκτιςει βαςίλιςςα, μποροφν τρεφόμενεσ ζντονα με γφρθ να ωοτοκιςουν
Η υλλογι τθσ Σροφισ τθν θλικία των τριϊν περίπου εβδομάδων θ εργάτρια γίνεται ςυλλζκτρια και ςυλλζγει νζκταρ, γφρθ, νερό και πρόπολθ. Οι επιςκζψεισ ςτα διάφορα είδθ φυτϊν γίνονται ςυγκεκριμζνθ ϊρα τθσ θμζρασ, τθν ϊρα που το κάκε φυτό εκκρίνει νζκταρ θ δίνει γφρθ.
Η Εκτροφι του γόνου Η εκτροφι του γόνου γίνεται από τισ παραμάνεσ, κατά βάςθ νεαρζσ μζλιςςεσ 5-13 θμερϊν. Οι παραμάνεσ ταΐηουν τον γόνο με μζλι,γφρθ και βαςιλικό πολτό και μεριμνοφν ϊςτε θ περιοχι του γόνου να ζχει ςτακερι κερμοκραςία 34 ο -35 ο C. Για τθν περιποίθςθ μιασ μόνο προνφμφθσ ςυμμετζχουν διαδοχικά πάνω από 2800 παραμάνεσ για περίπου 10 ϊρεσ.
Ο ΚΗΦΗΝΑ Οι κηθήνερ είναι ο απζενικόρ πληθςζμόρ ηηρ κςτέληρ και έσοςν αποκλειζηικό πποοπιζμό ηην αναπαπαγυγή ηος είδοςρ. Με έναν από ηοςρ κηθήνερ ζςνεςπίζκεηαι ζηον αέπα η βαζίλιζζα όηαν πεηά για ηη γαμήλια πηήζη ηηρ. Επειδή, η γονιμοποίηζη ηυν παπθένυν βαζιλιζζών γίνεηαι ζε οπιζμένη εποσή, δεν ςπάπσοςν κηθήνερ μέζα ζηη κςτέλη παπά μόνο ηην οπιζμένη εποσή δηλαδή ηην άνοιξη και ηο καλοκαίπι.
ΟΜΑΔΑ Β : ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ ΚΑΔΑ ΡΕΒΕΚΚΑ ΓΙΑΒΗ ΘΕΟΔΩΡΑ ΜΑΡΑΓΚΟΤ ΩΚΡΑΣΗ ΡΟΤΜΕΛΙΩΣΗ ΕΤΘΤΜΙΟ ΣΟΤΡΛΗ Θζμα: «Προϊόντα τησ κυψζλησ»
Σο μζλι είναι ζνα αρωματικό, ιξϊδεσ, γλυκό υλικό που προζρχεται από το νζκταρ των φυτϊν, το οποίο μαηεφουν οι μζλιςςεσ και το μεταβάλλουν για τθν τροφι τουσ ςε ζνα πυκνότερο υγρό και τελικά το αποκθκεφουν ςτισ κθρφκρεσ τουσ. ΜΕΛΙ
ΕΙΔΗ ΜΕΛΙΟΤ Σο κάκε μζλι ζχει ιδιαίτερα χαρακτθριςτικά, ανάλογα από το φυτό από το οποίο προζρχεται. Ζτςι από τα ανθόμελα ξεχωρίηουμε το μζλι κυμαριοφ, πορτοκαλιάσ, καςτανιάσ, ερείκθσ. Από τα μζλια μελιττωμάτων τα πιο γνωςτά είναι του πεφκου και τθσ ελάτθσ
ΒΑΙΛΙΚΟ ΠΟΛΣΟ Ο βασιλικός πολτός είναι κρεμϊδθσ ουςία που παράγεται από τισ μζλιςςεσ ωσ τροφι για τθν μελλοντικι βαςίλιςςα. Λόγω τθσ χθμικισ του ςφςταςθσ ο βαςιλικόσ πολτόσ ζχει γίνει αντικείμενο ζρευνασ όςον αφορά ςτθ χριςθ του ωσ ςυμπλιρωμα διατροφισ, όςο και για τθν παραςκευι καλλυντικϊν. Από ζρευνεσ κυρίωσ ςτθ Γαλλία και τθν Ιταλία, βρζκθκε ότι ο βαςιλικόσ πολτόσ ωφελεί τον οργανιςμό κυρίωσ για τθν τόνωςθ θλικιωμζνων ανκρϊπων και γενικά κουραςμζνων και αδφνατων οργανιςμϊν
ΓΤΡΗ Είναι προϊόν που ςυγκεντρϊνουν οι εργάτριεσ από τα άνκθ των λουλουδιϊν. Ζχει μεγάλθ περιεκτικότθτα ςε πρωτεΐνεσ και είναι απαραίτθτθ ςτισ μζλιςςεσ για τθν ενδυνάμωςι τουσ, τθν εκτροφι του γόνου και το κτίςιμο των κθρυκρϊν. Η φρζςκια γφρθ δρα βοθκθτικά και πολλζσ φορζσ κεραπευτικά ςε πακιςεισ όπωσ ο προςτάτθσ, ςτομαχικζσ διαταραχζσ, πεςμζνο ανοςοποιθτικό, αλλεργίεσ, προβλιματα εντζρου, κακι λειτουργία παγκρζατοσ και ςυκωτιοφ, χολθςτερίνθ, υψθλι πίεςθ, άγχοσ, αδυναμία του οργανιςμοφ ν αποκθκεφςει βιταμίνθ C, παχυςαρκία και ανορεξία κακϊσ επιφζρει ιςορροπία ςτο ςωματικό βάροσ.
ΠΡΟΠΟΛΗ Είναι ουςία ρθτινϊδουσ ςφςταςθσ τθν οποία ςυλλζγουν εξειδικευμζνεσ εργάτριεσ, κατά το τελευταίο ςτάδιο τθσ ηωισ τουσ, από φυτικά μζρθ (κυρίωσ οφκαλμοφσ). Μετά από ζρευνεσ που ζγιναν, χρθςιμοποιείται για τθν παραςκευι καλλυντικϊν κακϊσ και ωσ αντιμικροβιακό, αντιφλεγμονϊδεσ, επουλωτικό πλθγϊν, επουλωτικό ζλκουσ ςτομάχου, για κεραπεία εγκαυμάτων κ.α.
ΚΕΡΙ Είναι προϊόν που παράγουν εργάτριεσ από τουσ κθρογόνουσ αδζνεσ και με αυτό φτιάχνουν τθν κθρφκρα. Οι μζλιςςεσ για παραγωγι ενόσ κιλοφ κεριοφ πρζπει να καταναλϊςει 10 κιλά μζλι και 8 κιλά γφρθ. Χρθςιμοποιείται ευρζωσ ςτθ βιομθχανία καλλυντικϊν (κρζμεσ, λοςιόν, αποτριχωτικά, ςαμπουάν), ςτθν παραςκευι λαμπάδων, κεριϊν και διακοςμθτικϊν, ςτθ φαρμακοβιομθχανία, ςτθ ηωγραφικι, ςτθν επιπλοποιΐα, ςτθ φανοποιΐα, ςτθ βυρςοδεψία κ.α.
ΟΜΑΔΑ Γ : Πετροποφλου Θεοδϊρα Καγιοφλησ Ευςτάθιοσ Πολυγζνη Γεωργία Φαρφαράσ Χρήςοσ Θζμα: «Η Μελιςςοκομία»
Σι είναι θ μελιςςοκομία; Η μελιςςοκομία αποτελεί κλάδο τθσ εντομολογίασ, ο οποίοσ αςχολείται με τθ βιολογία και οικολογία τθσ μζλιςςασ (Apis mellifera L.). Η Μελισσοκομία αςχολείται με τθν εκμετάλλευςθ του εντόμου αυτοφ από τον άνκρωπο είναι δθλαδι, θ τζχνθ τθσ εκτροφισ των μελιςςϊν. υγκεκριμζνα, οι μζλιςςεσ ζχουν τθν τάςθ να δθμιουργοφν φωλιζσ και να παραμζνουν μζςα ςε τρφπεσ, ςε κουφάλεσ δζντρων κλπ. Αυτό οδιγθςε τον άνκρωπο ςτθ ςκζψθ ότι είναι δυνατό να τισ ςυλλάβει και να τισ βάλει να ηιςουν μζςα ςε κάποιο κουτί, που να μοιάηει με κουφάλα δζντρου ι με τρφπα ςε βράχο, προκειμζνου να παράγουν μζλι γι' αυτόν.
Η Μελιςςοκομία ςτθν Ελλάδα Η Ελλάδα αποτελεί χϊρα με ιδιαίτερα ανεπτυγμζνθ τθ μελιςςοκομία καταλαμβάνοντασ μάλιςτα τθν πρϊτθ κζςθ ςε πυκνότθτα μελιςςοςμθνϊν ςτον Ευρωπαϊκό χϊρο. Ειδικότερα, υπάρχουν περίπου 20 χιλιάδεσ μελιςςοκόμοι με 1,5 εκατ. Κυψζλεσ (77 κυψζλεσ ανά μελιςςοκόμο). Η ετιςια παραγωγι μελιοφ τα τελευταία χρόνια ζχει υπερβεί τουσ 17000 τόνουσ, δίνοντασ μζςθ παραγωγι πάνω από 13 Kg/κυψζλθ.
Η ςυνειςφορά του κλάδου ςτθν Εκνικι Οικονομία τθ χϊρα μασ, θ μελιςςοκομία είναι ζνασ δυναμικόσ κλάδοσ τθσ γεωργίασ, καλφπτοντασ ςχεδόν το 1% τθσ ακακάριςτθσ αξίασ τθσ γεωργικισ παραγωγισ. Η ςυνειςφορά, όμωσ, τθσ μζλιςςασ ςτθν αφξθςθ τθσ φυτικισ παραγωγισ μζςω τθσ επικονίαςθσ είναι ανυπολόγιςτθ. Αν ςκεφτεί κανείσ το γενικότερο όφελοσ τθσ φφςθσ από τθν επικονίαςθ, καταλαβαίνει το πόςο ςθμαντικόσ είναι ο κλάδοσ τθσ μελιςςοκομίασ για τθν οικονομικι ανάπτυξθ τθσ χϊρασ μασ
Προοπτικζσ του κλάδου Σα τελευταία χρόνια και λόγω τθσ κρίςθσ, υπάρχει μια αφξθςθ του ενδιαφζροντοσ για εναςχόλθςθ με τθ μελιςςοκομία, με τθ Θεςςαλία να καταγράφει τα μεγαλφτερα ποςοςτά αφξθςθσ νζων μελιςςοκόμων. Τπάρχει όμωσ πρόβλθμα ςτθν οργάνωςθ τθσ αγοράσ και τθν εκμετάλλευςθ ςυγκριτικϊν πλεονεκτθμάτων, όςον αφορά ξεχωριςτά είδθ μελιϊν, ενϊ οι εξαγωγζσ μασ είναι ελάχιςτεσ. Επιπλζον, από τα μελιςςοκομικά προϊόντα, το μζλι ςυμμετζχει κατά 86% ςτο ακακάριςτο ειςόδθμα του μελιςςοκόμου, πράγμα που ςθμαίνει ότι υπάρχουν τεράςτια περικϊρια εκμετάλλευςθσ κυρίωσ τθσ γφρθσ και του βαςιλικοφ πολτοφ και δευτερευόντωσ των άλλων προϊόντων τθσ κυψζλθσ
Mζλι Βανίλια Ελάτου Σο χαρακτθριςτικό αυτοφ του μελιοφ είναι το πολφ χαμθλό ποςοςτό ςακχάρων που περιζχει (τα μιςά ςάκχαρα από τα άλλα μζλια). Σα μζταλλα, ιχνοςτοιχεία, ζνηυμα, βιταμίνεσ που περιζχει αυτό το μζλι είναι μζχρι και χίλιεσ φορζσ περιςςότερα από τα άλλα μζλια.
Είναι το μοναδικό ελλθνικό μζλι με προςτατευόμενθ ονομαςία προζλευςθσ (Π.Ο.Π.) από το 1992 και παράγεται ςε οριοκετθμζνθ περιοχι του Μαινάλου Αρκαδίασ. Σο ςφμπλεγμα του όρουσ Μαίναλο κυριαρχείται από το δάςοσ τθσ Κεφαλλθνιακισ ελάτθσ. Σο μζλι ελάτθσ "βανίλια" ανικει ςτθν κατθγορία των μελιϊν από μελιτϊματα, προζρχεται δθλαδι από το χυμό που προςλαμβάνουν οι μζλιςςεσ με τθν μεςολάβθςθ κάποιων εντόμων που παραςιτοφν ςτα φυτά. Σο μζλι αυτό ξεχωρίηει για το κεχριμπαρζνιο χρϊμα του και για το γεγονόσ ότι δεν κρυςταλλϊνει ποτζ.