Στασινοπούλου Μυρσίνη, Στεφανιώτη Ασπασία, Ανδριώτης Ευθύμιος, Δεληβελιώτης Κωνσταντίνος, Ταβερναράκη Αγγελική Τμήμα Αξονικού Τομογράφου, ΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας»
Σκοπός: Η εκτίμηση του πρωτοκόλλου της αξονικής (CT ουρογραφίας) στο σύστημα υπολογιστικού τομογράφου 64 σειρών ανιχνευτών
1. Διερεύνηση αιματουρίας (ειδικότητα 89~97,7%, ευαισθησία 92,4~100%) 2. Λιθίαση 3. Συγγενείς ανωμαλίες ουροποιητικού (διπλό ΠΚΣ, έκτοπος νεφρός, πεταλοειδής νεφρός, ουρητηροκήλη) 4. Αξιολόγηση νεφρικών μαζών 5. Καλυεκτασίες 6. Εκτασίες νεφρικής πυέλου 7. Όγκοι ΠΚΣ Ουρητήρων (σταδιοποίηση) 8. Εκκολπώματα ουροδόχου κύστεως 9. Μελέτη λειτουργικής ικανότητας ουροδόχου κύστεως Radiol Clin N Am, 46 (2008): 113-132
I. Πλεονεκτήματα 1. Μεγάλος όγκος και ταχύτητα πρόσληψης δεδομένων/δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων 2. Καθαρή ολική απεικόνιση των τμημάτων χωρίς επιπροβολές 3. Ιδανική εξέταση για αξιολόγηση νεφρικών όγκων, λιθίασης, συγγενών ανωμαλιών, τραύματος / φλεγμονής νεφρού 4. Δυνατότητα απεικόνισης όχι μόνο αυλού αλλά και τοιχώματος ουρητήρων 5. Δυνατότητα απεικόνισης όχι μόνο εκμαγείου αλλά και ανάδειξη και αξιολόγηση παθολογίας εκτός του ουροποιητικού Radiology, 2004; 232: 126-32 ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
II. Μειονεκτήματα 1. Σχετικά μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας (25~35mSV έναντι 10mSV κλασικής IVU) Συσχέτιση με ιστορικό ασθενούς Ιδιαίτερη προσοχή σε ευπαθείς ομάδες (παιδιά, έγκυες) 2. D ακτινοβολίας με: Μείωση του αριθμού φάσεων CT ουρογραφίας Ειδικές παράμετροι σάρωσης σε κάθε φάση Radiol Clin N Am, 46 (2008): 113-132
I. Bolus έγχυση: 1. Χρήση 100~150ml μη ιονικού σκιαγραφικού μέσου (300~370mgl/ml) με ρυθμό έγχυσης 2~3 ml/sec 2. 3 ή 4 σαρώσεις Σάρωση χωρίς ΕΦ σκιαγραφικό Αρτηριακή (φλοιομυελώδης) φάση: 25~35sec από έναρξη έγχυσης Νεφρογραφική φάση: 90~110sec από έναρξη έγχυσης Απεκκριτική φάση: 240~480sec από έναρξη έγχυσης AJR Am J Roentgenol, 2007; 188(4): 934-939
II. Split Bolus έγχυση I. 1 η έγχυση 30~50ml σε ρυθμό 2ml/sec που ακολουθείται από 2 η έγχυση 80~100ml μετά από 2~15 λεπτά σε ρυθμό 2~2,5ml/sec Συνδυάζει μαζί νεφρογραφική και απεκκριτική φάση Μείωση δόσης ακτινοβολίας AJR Am J Roentgenol, 2007; 188(4): 934-939
Radiology, 2002; 222: 353-360
Ο αριθμός των σαρώσεων ποικίλει από 2~4 Αρχικά: λήψη λεπτών εγκάρσιων τομών σε άνω και κάτω κοιλία Ακολουθούν λεπτές εγκάρσιες τομές μετά από ΕΦ χορήγηση σκιαγραφικού σε άνω κοιλία λαμβάνοντας αρτηριακή και νεφρογραφική φάση Κακοήθεια ή υποψία για κακοήθεια => σάρωση κάτω κοιλίας (απεικόνιση από νεφρούς έως και ουροδόχο κύστη, 8~12min μετά από έναρξη έγχυσης): διευκολύνει σταδιοποίηση όγκων και αξιολόγηση συνοδών ευρημάτων Radiographics, 2005; 25(6): 1609-1627
Σάρωση χωρίς σκιαγραφικό: κατάλληλη για διερεύνηση κυρίως νεφρικής παθολογίας (μικροί λίθοι, αιμορραγία, αγγειομυολιπώματα, αρχική μέτρηση πυκνότητας κύστεων) Υπεραγγειούμενες βλάβες σε αρτηριακή και υπόπυκνες σε νεφρογραφική (>100sec μετά έναρξη έγχυσης) φάση: υποψία RCC Τα περισσότερα TCC είναι υποαγγειούμενα και ανιχνεύονται καλύτερα στην απεκκριτική φάση (δδ από καλοήθεις όγκους, λέμφωμα, mets, RCC) Radiographics, 2005; 25(6): 1609-1627
Υλικό: 9 ασθενείς (7 άνδρες, 2 γυναίκες), ηλικίας 43~78 ετών 3: διερεύνηση κολικού του νεφρού 3: πρόσφατη αιματουρία 2: σταδιοποίηση γνωστής εξεργασίας ουροδόχου κύστεως 1: μετεγχειρητικός έλεγχος κατόπιν εκτομής εξεργασίας ουροδόχου κύστεως
I. Προετοιμασία Η εξέταση δε χρειάζεται ιδιαίτερη προετοιμασία (6 ώρες νηστικός, λήψη καθαρτικού το προηγούμενο βράδυ της εξέτασης) Ποσότητα ΕΦ σκιαγραφικού 100~150ml χαμηλής ωσμοτικότητας μη ιονικού σκιαγραφικού Αποφυγή εκ νέου χορήγησης ενδοφλέβιου σκιαγραφικού για 72 ώρες μετά Διακοπή 48 ώρες πριν νεφροτοξικών φαρμάκων Μείωση δόσης ασπιρίνης στα 150mg/d Καλή ενυδάτωση: 1lt νερό 20~60min πριν την εξέταση (συνέχιση ενυδάτωσης 12~24h μετά) Η κάλή ενυδάτωση βοηθάει στην καλύτερη απεικόνιση του νεφρικού αποχετευτικού συστήματος και προστατεύει από νεφροτοξική δράση σκιαγραφικού
Μέθοδος Διεξαγωγή CT ουρογραφίας στο σύστημα υπολογιστικού τομογράφου 64 σειρών ανιχνευτών (Toshiba Aquillion) Λήψη 4 φάσεων Αρχική χωρίς ΕΦ έγχυση σκιαγραφικού Αρτηριακή Παρεγχυματική Απεκκριτική Καθυστερημένη Πολυεπίπεδη ανασύνθεση (3D, MPR, CMPR εικόνες) στον σταθμό επεξεργασίας Vitrea
Ενδοφλέβια χορήγηση φουροσεμίδης (10mg Lasix) Καλύτερη διάταση, αραίωση και πιο ομοιογενής κατανομή του σκιαγραφικού με πυκνότητα ούρων 200~400HU Καλύτερη σκιαγράφηση και διάταση των μεσαίων και κατωτέρων τμημάτων των ουρητήρων => μη σκιαγραφηθέντων τμημάτων στο 10% Μικρότερος χρόνος καθυστέρησης για απεκκριτική φάση (420sec) Αντενδείξεις: οξεία σπειραματονεφρίτιδα, ΟΝΑ, δακτυλίτιδα, γνωστή αλλεργία σε σουλφοναμίδες Σε αφυδατωμένους ασθενείς: ενυδάτωση per os ή αργή ΕΦ έγχυση φυσιολογικού ορού το πολύ 500ml
Μεγάλες διαφορές εξεταζομένων όσον αφορά χρόνο απέκκρισης σκιαγραφικού Λήψη δοκιμαστικών τομών με μικρή δόση ακτινοβολίας στο επίπεδο νεφρικής πυέλου για την αξιολόγηση απέκκρισης σκιαγραφικού πριν ξεκινήσει η σάρωση Καθυστερημένες σαρώσεις από 15min και πάνω => αξιολόγηση ουρινωμάτων και οξείων φλεγμονών (κατακράτηση σκιαγραφικού σε νεφρικά σωληνάρια)
Αποτελέσματα: Ουρολιθίαση: 2 ασθενείς Εξεργασία στο τοίχωμα ουροδόχου κύστεως: 5 ασθενείς (4 χωρίς επέκταση στο λοιπό πυελοκαλυκικό σύστημα, 1 με διήθηση ουρητήρα) Ελικοειδής μορφολογία στο ανώτερο τμήμα του ουρητήρα (παρεμπόδιση ροής): 1 ασθενής Διόγκωση προστάτου χωρίς άλλη παθολογία (διερεύνηση αιματουρίας): 1 ασθενής
ΑΟΝΑ «Ο Άγιος Σάββας»
Δυνατή η ανάδειξη της παθολογίας άμεσα, τόσο του συστήματος νεφροί-ουρητήρες-ουροδόχος κύστη, όσο και του παρακείμενου χώρου και των λοιπών ενδοκοιλιακών οργάνων
Η MDCT συμβάλλει σημαντικά στην: Προεγχειρητική εκτίμηση Σταδιοποίηση Παρακολούθηση
I. American Urologic Association Σε όλους απαραίτητα τους ασθενείς με μακροσκοπική αιματουρία πρέπει να γίνεται απεικόνιση του ανώτερου ουροποιητικού με ενδοφλέβια πυελογραφία ή με CT ουρογραφία VS II. European Urology Association Η κλασική ενδοφλέβια ουρογραφία παραμένει η εξέταση εκλογής για διερεύνηση αιματουρίας σε ασθενείς με TCC BJU Int, 2006; 98(2): 345-8 Clin Radial, 2007; 62: 324-332