Ανατομία του προστάτη σε ζώνες κατά McNeal

Transcript

1 15/1/2018 Νέα απεικονιστική προσέγγιση του καρκίνου του προστάτη. Θέσεις και περιορισμοί του σύγχρονου ακτινολόγου. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΣΟΦΙΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α Ακτινολογικό Εργαστήριο Νοσ.Παπαγεωργίου ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΙΩΑΝΝΗΣ ΤΣΙΤΟΥΡΙΔΗΣ Ανατομία του προστάτη σε ζώνες κατά McNeal 1.Περιφερική ζώνη 2.Κεντρική ζώνη 3.Μεταβατική ζώνη 4.Πρόσθια ινομυώδης ζώνη Πρόσθια ινομυώδης ζώνη Ουροδόχος κύστη Κεντρική ζώνη Περιφερική ζώνη Κεντρική ζώνη Περιφερική ζώνη Σπερματοδόχες κύστεις Αγγειονευρώδες 1

2 15/1/2018 Απεικόνιση του προστάτη στην MRI Η περιφερική ζώνη δεικνύει υψηλό MR σήμα εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας γλυκοπρωτεΐνης του αδενικού ιστού Η προστατική κάψα αφορίζει τον αδένα και απεικονίζεται ως γραμμή χαμηλού MR σήματος που περιβάλλει την περιφερική ζώνη Ο προστάτης περιβάλλεται από ατελή κάψα μέσω της οποίας περνούν τα αγγειονευρώδη δεμάτια. Αυτά αποτελούν πιθανή οδό διαφυγής σε νοσογόνους καταστάσεις. 2

3 To νεόπλασμα του προστάτη εμφανίζει αυξημένη συχνότητα στην περιφερική ζώνη Περιφερική ζώνη 70% Μεταβατική ζώνη 2,5% Κεντρική ζώνη 27,5% CZ Ο ρόλος της μαγνητικής τομογραφίας I. Στην καθοδήγηση στοχευμένων βιοψιών επί κλινικής υποψίας νεοπλάσματος του αδένα II. Στην ανάδειξη τοπικής επέκτασης και στη σταδιοποίηση του νεοπλάσματος III. Στο σχεδιασμό του θεραπευτικού πλάνου μετά από ριζική προστατεκτομή IV. Στην ανάδειξη ιστού υποτροπής μετά τη θεραπεία 3

4 ΜRI τεχνική Εγκάρσιες και στεφανιαίες τομές υψηλής ανάλυσης με επιβάρυνση της Τ2 παραμέτρου και με μικρό FOV Εγκάρσιες τομές T1WI και T1WI+C Ολοκλήρωση της εξέτασης με μεγάλο FOV για διερεύνηση λεμφαδενοπάθειας στην πύελο Ακολουθίες διάχυσης (DWI) Ακολουθία με δυναμική έγχυση σκιαγραφικού Φασματοσκοπία A Clinically Relevant Approach to Imaging Prostate Cancer: Review. AJR.2011 Βασικές προϋποθέσεις για διενέργεια MRI προστάτη Διενέργεια MRI προστάτη: σε μαγνητικούς τομογράφους τουλάχιστον 1,5 Tesla υποχρεωτική χρήση ενδοορθικού πηνίου σε μαγνήτες 1,5 Tesla, αλλά όχι σε μαγνήτες 3 Tesla τουλάχιστον 6-8 εβδομάδες μετά την βιοψία 4

5 15/1/2018 Φυσιολογική απεικόνιση του προστάτη Μικρό νεόπλασμα της περιφερικής ζώνης Τ2WI Το νεόπλασμα αναδεικνύεται στις T2WI ακολουθίες σαν εστία χαμηλού MR σήματος μέσα στην φυσιολογικά υψηλού MR σήματος περιφερική ζώνη του αδένα 5

6 Διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα Αιμορραγία Καλοήθης υπερπλασία Χρόνια προστατίτιδα Μετακτινικές αλλοιώσεις Ουλές και επασβεστώσεις Τ1WI T2WI Στις Τ1 εικόνες η αιμορραγία εμφανίζει υψηλό MR σήμα ενώ το νεόπλασμα διατηρεί χαμηλό MR σήμα 6

7 Η καλοήθης υπερπλασία εντοπίζεται κυρίως στην κεντρική ζώνη και προκαλεί λέπτυνση της περιφερικής ζώνης του αδένα. Χρόνια προστατίτιδα Διάχυτη παρουσία χαμηλού MR σήματος στην περιφερική ζώνη του αδένα 7

8 15/1/2018 Συμβολή MRI προστάτη: A. Εντοπισμός όγκου B. Χαρακτηρισμός όγκου Τοπογραφία Μέγεθος Βιολογική συμπεριφορά C. Σταδιοποίηση D.Εκτίμηση πιθανής υποτροπής T2 Απουσία εξωπροστατικής επέκτασης 8

9 Υπάρχει διήθηση της προστατικής κάψας (Τ2-Τ3) ; MRI : Εκτίμηση της ακεραιότητας και της συνέχειας του χαμηλού σήματος της κάψας καθώς και του ομαλού περιγράμματος αυτής Η ευρεία επαφή του όγκου με την κάψα ή το ομαλό bulging αυτής αποτελούν ενδείξεις, αλλά όχι βεβαιότητα διήθησης T3a Εξωπροστατική επέκταση Διήθηση αγγειονευρώδους δεματίου Ανώμαλο bulging ή διάσπαση της κάψας Συνοδευόμενη ή μη από επέκταση του όγκου στο περιπροστατικό λίπος Εξάλειψη της ορθοπροστατικής γωνίας Ασυμμετρία αγγειονευρωδών δεματίων 9

10 15/1/2018 Νεόπλασμα προστάτη με εξωκαψική επέκταση και διήθηση του περιπροστατικού λίπους δεξιά 10

11 T3b Διήθηση σπερματοδόχων κύστεων Ασυμμετρία και διόγκωση Περιοχές χαμηλού MR σήματος στις T2WI Εμπλουτισμός στις T1WI με GD Eξάλειψη αφοριστικού λίπους από την βάση του προστάτη Τ4 : Διήθηση ουροδόχου κύστης, περιορθικής περιτονίας, ορθού, πλαγίων τοιχωμάτων πυέλου - MRI : Επέκταση κατά συνέχεια ιστού Eξάλειψη διαχωριστικού λίπους Διακοπή συνέχειας του χαμηλού MR σήματος στις T2WI του μυϊκού τοιχώματος ουροδόχου κύστης ή ορθού Υψηλό σήμα στους ανελκτήρες του ορθού - CT: Ανωμαλία ή πάχυνση στο τοίχωμα της ουροδόχου κύστης ή του ορθού (όχι αξιόπιστο) Αρκετής έκτασης παθολογικός ιστός στα πλάγια της πυέλου ή και σε γειτονικά όργανα (προχωρημένη νόσος) 11

12 15/1/2018 Εκτεταμένο νεόπλασμα της περιφερικής ζώνης με διήθηση των σπερματοδόχων κύστεων και της ουροδοχου κύστης Νεόπλασμα με εξωκαψική επέκταση και διήθηση της περιορθικής περιτονίας 12

13 Σύγχρονες τεχνικές απεικόνισης με τη μαγνητική τομογραφία Diffusion-Weighted imaging (DWI) Dynamic MRI (DMRI) MR spectroscopy (MRS) Diffusion Weighted Imaging Βασίζεται στην ανάδειξη των μικροσκοπικών κινήσεων των μορίων του νερού(κίνηση Brown) Οι κινήσεις αυτές είναι περιορισμένες στην περιοχή του όγκου εξαιτίας της αυξημένης κυτταροβρίθειας και πυκνότητας του νεοπλασματικού ιστού 13

14 15/1/2018 Η υψηλή κυτταροβρίθεια των όγκων προκαλεί περιορισμό των μικροσκοπικών κινήσεων των μορίων του νερού Οι όγκοι εμφανίζουν: περιορισμό διάχυσης, υψηλό σήμα DWI, χαμηλό σήμα ADC και χαμηλές τιμές ADC 14

15 DWI στον Προστάτη Τιμές ADC: Φυσιολογικός προστατικός ιστός: >1,6 Χ 103 mm2/s Προστατίτιδα: 1,57±0,12 Χ 103 mm2/s Καρκίνος: 1,39± 0,22 Χ 103 mm2/s Ευκολότερος εντοπισμός όγκων στη μεταβατική και κεντρική ζώνη. Local staging of prostate cancer with MRI. Diagn Interv Radiol Εκτεταμένο νεόπλασμα της περιφερικής T2WI ζώνης αριστερά με εξωκαψική επέκταση T1WI+ C 15

16 DWI Τιμή ADC: 0,86 T2WI Μικρό νεόπλασμα της περιφερικής ζώνης οπίσθιο τμήμα 16

17 Μικρό νεόπλασμα της περιφερικής ζώνης αριστερά T2WI DWI Τιμή ADC: 1,29 17

18 Dynamic MRI Βασίζεται στην ταχεία και πρώιμη σκιαγράφηση της περιοχής του νεοπλάσματος Αυτό οφείλεται στη αγγειογένεση και αυξημένη μικροαγγείωση του όγκου σε σύγκριση με το φυσιολογικό αδενικό ιστό και την καλοήθη υπερπλασία Υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα στην ανίχνευση καρκίνου στην περιφερική ζώνη DCE : 96% και 97% T2 : 75% και 53% Χαμηλή ευαισθησία στην ανίχνευση καρκίνου στην μεταβατική ζώνη Update on Prostate Imaging. Urol Clin North Am

19 MR spectroscopy Παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη μεταβολική δραστηριότητα του όγκου σε συνδυασμό με τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του Βοηθά στην ανίχνευση καρκίνων στη μεταβατική ζώνη 19

20 Advancements in MR imaging of the prostate: from diagnosis to interventions. Radiographics Μείωση των επιπέδων των κιτρικών οξέων Αύξηση της χολίνης και της κρεατίνης Σε προχωρημένες βλάβες παρατηρείται και αύξηση των επιπέδων των λιπιδίων Μείωση των επιπέδων των πολυαμινών 20

21 Τοπική υποτροπή καρκίνου του προστάτη μετά από ριζική προστατεκτομή 21

22 Συμπεράσματα : Ρόλος της μαγνητικής τομογραφίας Διάγνωση σε ασθενείς με υψηλό PSA και αρνητικές βιοψίες Σταδιοποίηση σε ασθενείς υποψήφιους για χειρουργική επέμβαση (intermediate-high risk) Επιλογή κατάλληλων ασθενών για ενεργό παρακολούθηση (μεταξύ των low risk) Εκτίμηση πιθανής υποτροπής 22

23 23