ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟΛΟΥ ΟΧΗΜΑΤΩΝ

Τ.Ε.Ι ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ Α ΥΤΟΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟΛΟΥ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥ ΔΑΣΤΗΣ: ΓΙΑΜΟΥΡΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΑΛΑΦΟΔΗΜΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Με την παρούσα πτυχιακή ε ργασία ένα ο μμάτι τη ς ζωή ς μου φτάν ι στο τέλ ι; του. Ms την ευ καιρία αυτή θα ήθ ελα να ευχαριστήσω τους εξή ς ανθρώπους: Την οικογένειά μου που με στήριξαν οικονομικά & ψυχολογικά τόσα χρόνια και το πτυχίο μου Θα απο τs λ έ σ ε ι την αντα μοιβή των κόπων του ς. Τον επιβλέπων καθηγητή Νικολάου Γρηγόριο όχι μόνο για την εμπιστοσύνη & την υπομονή που έδ ειξε για την ε κπόνηση τη ς πτυχιακή ς μου ε ργασίας αλλά και για τον ζήλο & το πάθο ς που έδε ιξε και δείχν ε ι στη δ ιδασκαλία των μαθημάτων του Τον κύριο Αθαν άσιο Βραχινόπουλο Εμπορικό Διευθυντή τη ς εταιρίας Infotrip την μου που με στήρ ι. ε κα ι εκεtνη μc την σ ι ~ ~η ς απ i

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η πα ρ ούσα πτυχιακή εργασ ία ε στιάζε ι στη ν τεχνολογία τη ς τη λε ματική ς κα ι των ευφυ ών συστημάτων μεταφοράς κα ι πραγματεύ εται σύστημα τηλε ματικής και ελέγχου των αστικών λεωφορ ε ίων που χρησιμοποιείται σε διάφορες πόλεις τη ς Ελλάδα ς και του εξωτε ρικού. Θα αν αλυ θούν τα επιμ έρου ς υπό- συ στήματα, ο απαρ αίτη τος εξο πλισμό ς κα ι ο ι προδιαγ ραφ ές του προαναφ ε ρθέντος συστήματος πληροφόρηση ς των αστικών λεωφορείων, το κi.-vτρο ελέγχου όπου λαμβάνονται οι αποφάσ ε ι ς με σκοπό την αξ ιόπιστη και εύρυθμη λs ιτουργία του οργανισ μού που χρη σι μοποιε ί το συγκε κρ ι μένο σύστημα κα ι τα ο φ έλη που ΠΡΟ ' Π't '\)ν, Τέλος θα εξεταστεί και ο τομέα ς της διαχείριση ς στόλου (fleet management) όπου χρησιμοπο ιείτα ι από δ ιά φ ο ρ ες ετα ιρίες ανά τον κόσμο όπου αντικε ίμενο του ς είναι οι μεταφ ο ρ ές με δ ιάφ ο ρ α μέσ α κα ι ως στό χο έχε ι ν α ελαχιστοποιήσει το ρίσ κο την επένδυση ς των χημάτ ν και ν α μ ε ίωση τα γεν ι κότ ε ρα κόστη λε ιτου ργ ίας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ 1 1.ΙΠΆΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΣΤΗΜΆ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΘΕΣΗΣ - GLOBΆL POSITIONING SYSTEM (GPS)...................................... 4 2.ΕΥΦΥΗ ΣΥΣΤΉΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ INTELLIGENT TRANSPORT SYSTEMS (ITS) 8 2.1 Ε ΙΣΑΓΩΓΗ.............................................. 8 2.2 ΚΑ ΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ITS... 1 Ο 2.2.1!:Υ~ΤΙΙΜΑΊΆ ΙΤ JΛ J:::(() l~m ΓΗ Σ ΤΙ Σ Π Λ Ι....... 1 2.2.2 ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑ ITS ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΣΕ Α ΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΥΣ... 22 2.2.3 ΣΥΣΤΗΜΑΤ Α ITS ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ............... 24 2.3 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ & ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΆΙΣΙΟ ΆΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΥΦΥΩΝ ΣΥΣΤΗΜΆΤΩΝ ΜΕΤ ΑΦΟΡΩΝ....................................... 26 2.3. 1 ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΆΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ITS................ 26 2.3.2 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ IA ΤΑ ITS...... 28 2.4 ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΥΦΥΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ... 30 2.5 ΧΡΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ITS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ................ 31 3.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟΛΟΥ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 34 3.1 Ε ΙΣΑΓΩΓΗ................................ 34 3.2 Η ΕΦΑΡΜΟΓΉ FLASH................. 34 3.3 ΕΞΟΠΛ ΙΣΜΟΣ ΟΧΗΜΆΤΩΝ...... 36 3.3.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗΣ ΟΧΗΜΑΤΟΣ (Ο η Board Unit - OBU)........... 36 3.3.2 ΣΥΣΤΗΜΆ ΕΝΤΟΠ ΙΣΜΟΥ ΘΕΣΗΣ ΟΧΗΜΆΤΩΝ GPS..... 4 1 3.4 Δ ΙΆΧΕΙΡ ΙΣΗ ΚΑΙ ΠΆΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΧΗΜΆΤΩΝ ΔΗΜΟΣ ΙΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΏΝ ΣΕ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒ ΑΛΛΟΝ ΜΕ Δ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ Π Λ ΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ42 3.4.1 Ε Ι ΚΟΝΑ ΔΙΚΤΥΟΥ................. 44 3.4.2 Ε Ι ΚΟΝΆ ΓΡΆΜΜΗΣ.......................... 45 3.4.3 Ε ΤΚΟΝΑ ΟΧΗΜΑΤΟΣ.................... 47

3.4.4 ΕΛ Ε ΓΧΟ Σ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ.................. 48 3.4.5 Α ΛΛΟΙ ΧΕ ΙΡΙΣΜΟΙ...................... 49 3.4.6 ΚΑ ΡΤΑ ΑΝΑΓΝ ΩΡΙ Σ Η Σ ΟΔΗΓΟΥ - ΕΠΟΠΤ ΕΙΑ ΚΑ Ι ΕΛΕΓΧΟ Σ ΩΡΑΡΙΟΥ 51 3.4.7 ΔΙΑΧ ΕΙΡΙΣΗ ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΑΣΕΩΝ.................... 52 3.5 ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΛΙ-ΙΡΟΦ ΟΡΙΕΣ.................. 54 3. 5. Ι ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΠΛΗ ΡΟΦΟΡ ΙΩΝ...... 55 3.5.2 ΣΤΑΤΙ ΣΤΙΚΆ ΣΤΟΙΧ Ε ΙΆ............. 55 3.5.3 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ Δ ΙΑΧΕ ΙΡΙ ΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ........ 57 3.6 ΑΚΥΡΩΤΙΚΟ ΜΗΧΆΝΗΜΑ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΕΞΥΠΝΗΣ ΚΑΡΤΑΣ... 58 3.7 ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Κ ΕΝΤΡΟ ΕΛ ΕΓΧΟΥ ΔΙΑΧ Ε ΙΡΙΣΗΣ ΑΚΥΡΩΤΙΚΩΝ ΜΙ-αΑΝΗΜΑ ΤΩΝ & Ι Σ ΙΤΗΡΙΩΝ................. 59 3.8 ΕΞΟΠΛΙ ΣΜΟΣ ΕΛΕΓΚΤΩΝ Ε ΙΣΙΤΗΡΙΟΥ (Φορητές Συσκευ έ ς)... 62 3.9 ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΕΙΣΙΤΉΡΙΩΝ............ 63 3.10 ΗΛ ΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΠΥΛΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗ ΣΗ Σ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΓΙ Α ΊΌΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΑΦΙΞΗΣ ΟΧΗΜΆΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ... 64 3. 11 MOBILE SITE ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛ ΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΕΠΙΒΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ Α ΦΙΞΗ Σ ΟΧΗΜΑ ΤΩΝ ΜΜΜ (Πληροφ ό ρηση μέσω Κινητού Τη λεφών ου)...... 69 3.12 SMS ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΒΑΤΩΝ... 69 3. 1 3ΕΣΩΤ Ε ΡΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔ ΕΣ ΟΧΗΜΆΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΣΤΑΣΗΣ............................ 71 3.14 Δ Ι Α Λ ΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤ Α Μ Ε ΑΛΛΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤ Α.............. 72 4. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΟΛΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ - FLEET MANAGEMENT 73 Ε Ι ΣΑΓΩΓΗ............................... 73 4.1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑ ΔΙΑΧΕ ΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟΛΟΥ... 74 4.2 ΠΛ ΕΟΝ ΕΚΤΗΜ Α ΊΆ ΕΦΑ ΡΜΟΓΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧ Ε ΙΡΙΣΗ Σ ΣΤΟΛΟΥ. 75 4.3 0ΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙ ΣΗΣ ΣΤΟΛΟΥ ΟΧΗΜΑ ΤΩΝ 'ΈΡΜΗ Σ " 78 4.3.1 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΚΑΙ Δ ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ...... 79 4.3.2 ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΟ Σ ΕΞΟΓΙΛΙΣΜΟ Σ ΟΧΗΜΑΤΩΝ...... 81 4.3.3 Π ΕΡΙΒΆΛΛΟΝ ΧΡΗΣΤΗ - ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΚΑΙ ΓΙΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΧΗΜΑ ΤΩΝ.................... 83 4.3.3.1 ΓΙΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΟΧΗΜΑΤΟ Σ ΜΕ ΙΧΝΟ Σ (Live snail-trail)... 88

4.3.3.2 ΑΝΑΠΑΡΓΩΓΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ ΟΧΗΜΑΤΟΣ (Route Playback) - ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΤΙΓΜΑ ΤΩΝ............... 88 4.3.3.3 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΟΧΗΜΆΤΩΝ (Ε μφ άν ιση / Απόκρυψ η έκαστου οχήματος).. 89 4.3.3.4 GEOFENCING............................ 90 4.3.3.5 ΑΝΑΦΟ Ρ ΕΣ - ΕΚΤΥΠΩΣΕ ΙΣ-ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ................ 91 5. ΣΥΜΠΕΡ ΑΣΜΑ ΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ................... 100 Β. ΕΛΛΗΝ ΙΚΉ.................... 101 98 100

1. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ :yy ;1 ~ ι:1.~r,g μμ Ή η Πi ι τήμη και μπορεί να βελτιώσε ι αισθητά τον κλάδ ο των χε ρσαίων μεταφορών ε ίτε πρό~ε ιται για μετακινήσεις επιβατών ε ίτε για τη μεταφορ ά φορτίων στα αστικά και υπε ραστικά κέντρα μιας χώρα ς. Τη λε ματ ική ίν α ι ο πο ια ήποτε ο λο κληρ ω μένη χρ ή ση των τη λ επικοινωνιών και τη ς πληροφορική ς και συνεπώς η εφαρμογή τη ς σχε τίζεται με οποιοδήποτε από τα α ό λουθα : Με την τεχνολογία για την αποστολή, τη λήψη και την αποθήκευση πληροφοριών μέσω τηλεπικοινωνιακών συσκευών, σε συνδυασμό με τον έλεγχο απομακρυσμένων αντικε ιμένων. Με την ενσω μάτωση των τηλεπικο ινωνιών και της πληροφορικής σε οχήματα και ανάπτυξη συστημάτων ιcυρίως για τον έλεγχο των εν κίνηση οχημάτων. Με την ενσωμάτωση του παγκόσμιου συστήματος εντοπισμού θέσης (Global positioning System-GPS), το οποίο πε ριλαμβάνεται αλλά δεν περιορίζεται η τηλε ματική, με του ς υπολογιστές και της τεχνολογίας των κινητών επικοινωνιών. Πιο λεπτομερώς, ο όρος έχει εξελιχθεί για να αναφέρεται στη χρήση τέτοιων συστημάτων στα οχήματα, όπου σε αυτή την περίπτωση ο όρος τηλεματική οχημάτων μπορ ε ί να χρησιμοποιηθεί. ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 1

Αντιθέτως τηλεμετρία είναι η τεχνολογία η οποία επιτρέπει την μετάδοση μετρήσεων από απόσταση από την τοποθ εσία προ έ λευση ς στην τοποθ ε σία όπου γίνεται η επεξε ργασία της πληροφορίας χωρίς να πραγματοποιείται έλεγχος στα απομακρυσμένα αντικείμενα. Η τηλεμετρία εφαρμόζεται συνήθως στις δοκιμές ιπτάμενων αντικειμένων αλλά έχει και πολλαπλές άλλες χρήσ ε ις. Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των συσκευών που συνδυάζουν τις τηλεπικοινωνίες και την πληροφορική δεν είναι οχήματα, αλλά συσκευές όπως κινητά τηλέφωνα και άλλες παρόμοιες συσκευές, η χρήση τους δεν περιλαμβάνετε στην τηλεματική. Η τηλε ματική σε οχήματα μπορ ε ί να συμβάλει στη βελτίωση τη ς απόδοσης ενό ς οργανισμού. Μερικές πρακτικές εφαρμογές της τηλεματικής σε οχήματα περιλαμβάνει: Παρακολούθηση οχήματος ο Ο εντοπισμό ς του οχήματο ς είναι ένας τρόπος για την παρακολούθηση τη ς θέσης, της κίνησης, την κατάσταση, και την συμπε ριφορά ενός οχήματος ή του στόλου των οχημάτων. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω ενός συνδυασμού του δέκτη Παγκόσμιου Συστήματος Εντοπισμού Θέσης και μία ηλε κτρονική συσκευή (συνήθως πε ριλαμβάν ε ι ένα μόντεμ GSM - GPRS ) που έχουν εγκατασταθεί σε κάθε όχημα, επικοινωνεί με τον χρήστη, με υπολογιστή, με φορητή συσκευή ή με κάποια διαδικτυακή εφαρμογή. Τα δεδομένα μετατρέπονται σε πληροφορίες από τα εργαλεία δ ιαχ ί pι η ς ανα φ ρ ν σe υ νδυασ μό μe μια οπτ ική απ ικόνιση η εκτρονικ6 λογισ μικό χ_αp τσγ ρ αφη ση. ο 'Εχ υ με τον εντοπισ μο tηζ ρυ μ ύλ ού μεvη ζ μονά ας εν ~ αρ ρωτού οχήματο ς ή ενό ς container μ έσω μιας συσκευή ς εντοπισμού η οποία έχε ι 2

τοποθ ετηθε ί πάνω στην προ ς εντοπισμό μ ον άδ α. Στη συνέχε ια μέσω εν ός δικτύου επικοινωνίας ή δορυφορικού δικτύου μεταδίδονται τα δεδομένα τη ς θ έση ς σε ένα κ εντρικό σημείο συ λλογή ς. Η παρακο λούθηση ρυμου λκούμενων μονάδων και container χρησιμοποιείται για την αύ ξηση τη ς παραγωγικότητα ς με τη β ελτιστοποίηση τη ς χρήση ς των στό λων, για την αύ ξηση τη ς ασφάλ ειας και την δυνατότητα επαναπρογραμματισμού των κινήσ ε ων μεταφοράς με βάση των πληροφοριών της θέσης. Επίση ς ε ίναι σημαντικό να αναφερθεί πως η ενσωμάτωση της τηλεματικής είναι πολύ σημαντική σε container που μεταφέρουν φρέσκα ή κατεψυγμένα τρόφιμα και γενικότερα εμπορεύματα τα οποία απαιτούν συγκε κριμένες περιβαλλοντολογικές συνθήκες οι οποίες επιτυγχάνονται με τεχνητά μέσα στο εσωτερικό, για τη συλλογή δεδομένων όπως θερμοκρασία, υγρασία ή οποιαδήποτε άλλη πε ριβαλλοντική παράμετρο σε συνάρτηση με τον χρόνο τόσο για την ενε ργοποίηση συναγ ε ρμών όσο και για την καταγραφή δ ε δομέν ων για επαγγελματικούς σκοπούς. Διαχείριση στό λου οχημάτων (fleet management) ο Η διαχε ίριση στόλου οχημάτων είναι η διαχείριση των οχημάτων μιας εταιρία ς ε ίτε αυτά ε ίναι αυτοκίνητα είτε φορτηγά είτε πλοία και μπορούν να πε ριλαμβάνουν μια σειρά από λειτουργίες διαχείρισης του στόλου. Δορυφορική πλοήγηση ο Ε ίναι η τε χνο λογία που στο πλαίσιο της τηλεματικής χρησιμοποιε ί μια συσ κευή GPS και ένα ε ργαλε ίο η λε κτρονική ς χαρτογράφησης ώστε ένας ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦ Ο ΡΑΣ 3

οδηγός οχήματος να εντοπίσει τη θ έση του, να σχε διάσει μια διαδρομή και να καθοδηγηθεί σε ένα ταξίδι. Ασύρματη επικοινων ία και προειδοποίηση οχημάτων για την οδική ασφάλε ια ο Πρόκε ιται για ένα ηλεκτρονικό υπο-σύστημα σε ένα αυτοκίνητο ή οποιαδήποτε άλλο όχημα με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών όπως για κινδύνου ς στο οδικό δίκτυο, τις θέσεις και τις ταχύτητες άλλων οχημάτων μέσω μικρή ς εμβ έλε ιας ραδιο ζεύ ξεων. Ασύρματε ς μονάδ ες εγκαθίστανται σ ε οχήματα και σε σταθε ρ ές θέσε ις όπω ς κοντά σ ε φωτε ινούς σηματοδότες και τα κυτία κλήσης έκτατης ανάγκης κατά μήκους του δρόμου. Αισθητήρες στα αυτοκίνητα και στις σταθ ε ρές θέσεις θα παρέχουν πληροφορίες που με κάποιο τρόπο θα ε μφανίζονται στους οδηγού ς. Επίσης με την εφαρμογή της τη λε ματική ς ένα όχημα μπορεί να στέλνει ή να λαμβάνει σήματα προ ε ιδοποίησης κινδύνου αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο ατυχήματα συμβάλλοντας στην ενεργητική ασφάλεια των οχημάτων. 1.1 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΘΕΣΗΣ - GLOBAL POSITIONING SYSTEM (GPS) Το βασικότερο ε ργαλείο της τηλεματικής στο τομέα των μεταφορών είναι το παγκόσμιο σύστημα εντοπισμού θέσης η πιο απλά το GPS και είναι εκείνο το οποίο έδωσε τη δ υνατότητα στου ς ανθρώπους να γνωρίζουν κάνοντας χρήση μια συσκευής GPS τη θέση στην οποία βρίσκονται την δε δομ ένη στιγμή στον πλανήτη. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 4

r Η τεχνολογία των συστημάτων του GPS βασίζεται σε έ να δίκτυο από 24 δορυφόρους σε τροχιά γύρω από την Γη σε υψόμετρο πάνω από 20.000 χλμ. και εκπέμπουν συνεχώς ραδιοκύματα σε επίγειους σταθμούς και δέκτες GPS στη Γη. Αυτό που εκπέμπουν οι δορυφόροι είναι η θέση τους και ο ακριβής χρόνος μετάδοσης. Ο δέκτης χρησιμοποιεί τα μηνύματα που λαμβάνει για να προσδιορίσει το χρόνο διέλευσης κάθε μηνύματος και υπολογίζει την απόσταση από κάθε δορυφόρο χρησιμοποιώντας την ταχύτητα του φωτός. Κάθε μία από αυτές τις αποστάσεις και τις θέσεις των δορυφόρων ορίζουν μια σφαίρα. Ο δέκτης βρίσκεται στην επιφάνεια καθεμιάς από αυτές τις σφαίρες όταν οι αποστάσεις και οι θέσεις των δορυφόρων είναι σωστές. Αυτές οι αποστάσεις χρησιμοποιούνται για να υπολογιστεί η θέση του δέκτη χρησιμοποιώντας τις εξισώσεις πλοήγησης. Με βάση αυτή την πληροφορία ο δέκτης είναι σε θέση να υπολογίσει το γεωγραφικό πλάτος και μήκος του. Σε ένα τυπικό σύστημα GPS για να ληφθεί ένα ακριβές αποτέλεσμα πρέπεί να λαμβάνει πληροφορίες από τουλάχιστον τέσσερις δορυφόρους αλλά εάν είναι γνωστή μια από τις παραμέτρους (π.χ το υψόμετρο) μπορεί να βρεθεί η θέση και από τρεις δορυφόρους. Όσο μεγαλύτε ρος είναι ο αριθμός των δορυφόρων που είναι ορατοί στον δέκτη τόσο μεγαλύτερη ε ίναι και η ακρίβεια των δεδομένων της θέσης. Χρησιμοποιώντας τα δεδομένα ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 5

από τις αλλαγές τη ς θέση ς πολλέ ς μονάδε ς GPS μπορούν να υπολογίσουν την ταχύτητα και την κατ εύθυνση του αντικειμ ένου.,.:..& - W'7. -... / / Ί1ιe Global Posido ι ιin~ Synσ11 Mf'ιΙunmf'JΙt.ι t1 C' t ιlt>yιh11 1 ti ι.rr+.41 tίιιιe-ι f'ωl'fl 1( 1e-ιι1rt wr..j1rlιj11!1 Vt r,. t'ιriιmte' δ;ιuι q1twititir-1 : pmidιιιιiιι.wιo ι- ι\in!ιuiιt~j α. Υ, Ζ)vι (;J'~ci.mι-ffi. F. N Το σύστημα σχεδιάστηκε αρχικά από των στρατό των ΗΠΑ για την παγκόσμια πλοήγηση και την ακριβή ς καθο δήγηση των οπλικών συστημάτων και πήρ ε την κωδική ονομασία ΝΑ VST AR και το 1982 προσαρμόστηκε και διατέθηκε για εμπορική χρήση. Αναφορικά άλλα συστήματα εκτός του ΝΑ VST AR των ΗΠΑ είναι το GLONASS της Ρωσίας το οποίο είναι επίσης απόλυτα λε ιτουργικό παγκοσμίως, Galileo το οποίο εξελίχθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ά λλες χώρ ες και είναι προγραμματισμένο να λε ιτουργήσε ι μέχρι το 2014, Beidou και Compass της Λαϊκή ς Δημοκρατίας της Κίνας, IRNNSS της Ινδίας και το QZSS της Ιαπωνίας. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 6

Στις παρακάτω εικόνε ς απεικονίζονται μονάδες GPS με σκοπό την ενσωμάτωση τους ως υποσυστήματα. Σ τι ς παρακάτω εικόνες απεικονίζονται συσκευές GPS ενσωματωμένες σε οχήματα καθώς και σ ε φορητή συσκευή smartphone. ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤ ΑΦΟΡΑΣ 7

2. ΕΥΦΥΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ - INTELLIGENT TRANSPORT SYSTEMS (ITS) 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα ευφυή συστήματα μεταφορών (Intellίgent Transport Systems - ITS) πε ριλαμβάνουν την χρήση τηλε ματική ς και όλα τα ε ίδη των επικοινωνιών σ ε οχήματα, όπω ς μεταξύ οχημάτων ή μ εταξύ οχημάτων και σταθερών θέσεων των οδικών υποδομών. Ωστόσο τα ευφυή συστήματα μεταφορών δεν περιορίζονται στις οδικές μεταφορέ ς. Είναι ο συν δυασμό ς τεχνολογιών πληροφορική ς και επικοινωνιών εφαρμοσμένων στον τομ έ α των μεταφορών με σκοπό να κάνουν να κάνουν την κυκλοφορία των ατόμων ή των ε μπορ ευμάτων αποδοτικότε ρη, ασφαλέστερη και οικονομικότε ρη. Αφορούν εφαρμογέ ς και χρήση σ ε οχήματα, υποδομή ή συνεργατικά συστήματα στο δρόμο, στον σιδηρόδρομο, στην ενα έ ρια και θαλάσσια μεταφορά ή σ ε συνδυασμό μέσων. Τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά κυρίως σε ευρωπαϊκό και τοπικό το οποίο μα ς απασχολε ί άμ εσα οι έντονοι ρυθμοί ανάπτυ ξη ς είχαν ω ς αποτέλεσμα την εξάπλωση των οδικών δικτύων, την αύξηση της κινητικότητας και των οικονομικών δ ραστηριοτήτων. Η κινητικότητα αποτελε ί προϋπόθ εση για την κοινωνική και οικονομική ευημε ρία και βασική κοινωνική ανάγκη η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των μεταφορών ε ιδικά σήμε ρα που η κοινωνία έχει να αντιμετωπίσε ι ένα ασταθ ές οικονομικά π ε ριβάλλον. Καθώ ς οι ανάγκε ς κινητικότητας αυξάνουν δυναμικά είναι πλέον απαραίτητο η διαχε ίριση του συνεχώ ς αυ ξανόμενου όγκου των μεταφορών να γίνεται μ ε τρόπο βιώσιμο, πε ριβαλλοντικά και κοινωνικά δίκαιο. Οι κυριότ ε ρ ες προκλήσ ε ις των μεταφορών στις οποίες η εφαρμογή ευφυών συστημάτων μεταφορά ς καλε ίται να δώσει λύση επιγραμματικά είναι: ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 8

Κινητικότητα: Καλύτερη προσβασιμότητα για όλου ς ακόμη και στις π ε ριφ ε ρ ε ιακές κα ι απομακρυσμ ένες ζώνες. Ασφάλεια: Μ ε ίωση των τροχαίων ατυχημάτων, άμεση απόκριση σε περίπτωση συμβάντος. Περιβάλλον: Σημαντική μείωση των εκπομπών αέριων ρύπων, παρακολούθηση των εκπομπών και των χωρικών επιπτώσε ων. Εν έ ργε ια ; Μ είω 11 ~;η ς κατανάλωση ς καυ σ ίμου χρή ση 'ναλλακτ ι ά.1ν πηγών ενέργεια ς. Κοινωνία: Ίσες ευκαιρίες πρόσβασης, διευκόλυνση ηλικιωμένων και ατόμων μειωμένης κινητικότητας. Ποιότητα Ζωή ς : Εύκολες, γρήγορ ες, αξ ιόπιστες μεταφορ ές. Υγεία: Λιγότερα τροχαία, σημαντική μείωση των τραυματισμών και θανάτων. Εργασία: Ευκαιρίες για απασχόληση και επιχειρηματικότητα στους τομείς της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών. Επιστήμη: Ανάπτυξη τεχνολογίας αιχμής Προστασία Πε ριουσίας: Ασφαλής στάθμευση φορτηγών, καθοριστικής σημασίας για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας ιδιαίτερα στον τομέα των εμπορευματικών μεταφορών. Βιώσιμη ανάπτυ ξη : Μεγάλα αναπτυ ξιακά και εξελικτικά πλεον ε κτήματα μ ε πολλαπλασιαστικά οφέλη για όλους. Αύ ξηση της παραγωγικότητας και οφέλη για το πε ριβάλλον. Εξοικονόμηση κόστους : Άμεση και έμμεση μείωση του κόστους του δημόσιου τομέα, πολλαπλά οφέλη για τους μεταφορικούς φορείς μέσω των συστημάτων βελτιστοποίηση ς της διαχε ίρισης στόλων και υποδομών. ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤ ΑΦΟΡΑΣ 9

Κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις: Π λήρης ανταποδοτικότητα των επενδύσεων, υψηλή απόδοση, πολλαπλά οφέλη. Βέβαια υπάρχουν κάποια σοβαρά εμπόδια στην εξάπλωση των εφαρμογών ITS όπως το απαιτούμενο κόστος της επένδυσης, οι περιορισμοί στη χρηματοδότηση, τα θέματα καταμερισμού αρμοδιοτήτων σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα ως προς τον χρόνο απόσβεσης των επενδύσεων, η έλλειψη θεσμικού πλαισίου και τελευταίο και πολύ σημαντικό η αστάθεια του οικονομικού και πολιτικού πε ριβάλλοντο ς. 2.2 ΚΑ ΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ITS Τα ευ φυή συστήματα μεταφορών ανάλογα με το ρόλο και τις υπηρεσίες που μπορούν να προσφέρουν διακρίνονται στις εξής βασικές κατηγορίες: ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ιο

1. Προηγμένα Συστήματα Διαχείρισης της Κυκλοφορίας (Adνanced Traffic Management Systems - Α TMS) Τα εξελιγμένα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας αποτελούν θεμελιώδες κομμάτι των ευφυών συστημάτων μεταφοράς και χρησιμοποιούνται με σκοπό την βελτίωση της ποιότητας και τη μείωση των καθυστερήσεων της κυκλοφορίας στα οδικά δίκτυα. Τα ATMS λειτουργούν χρησιμοποιώντας για εργαλεία κάμερες κυκλοφορίας, ανιχνευτές οχημάτων κλειστού βρόγχου, πινακίδες μετα βλητών μηνυμάτων, σήματα δικτύου και προγραμμάτων συγχρονισμού για τη ρύθμιση της ροής οχημάτων καθώς και τον έλεγχο ε ισόδου αυτών με τη χρήση μετρητών και φωτεινών σηματοδοτών (Ramp Meters) στη λωρίδα εισόδου των αυτοκινητοδρόμων συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών ελέγχου συμβάντων από μια κεντρική τοποθεσία για να αποκρίνεται στις συνθήκες κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο. Τα τρία βασικά στοιχεία των εξελιγμένων συστημάτων διαχείρισης της κυκλοφορίας είναι: Ομάδα στοιχείων συλλογής δεδομένων - Παρακολούθηση των συνθηκών κυκλοφορίας. Συστήματα υποστήριξης - κάμερες, αισθητήρες, φωτεινοί σηματοδότ ες, ηλεκτρονικές πινακίδ ες. Βοηθούν τους ελεγκτές κυκλοφορίας στην διαχείριση και στον έλεγχο της κυκλοφορίας. Συστήματα ελέγχου της κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο - Αυτά τα Συστήματα κάνουν χρήση των πληροφοριών από τα προηγούμενα δύο στοιχεία και μπορούν να αλλάξουν τους φωτεινούς σηματοδότες, να στείλουν μηνύματα στις ηλεκτρον ικές πινακίδ ες και να ελέγξουν την πρόσβαση στους αυ τοκινητοδρόμους. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΉ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 11

Στην παρακάτω εικόνα διακρίνεται σύστημα ramp-meter. ί 1 J 1 ώι-~<:w>-"""'υ.~ Hι r;os."l'e~f<l!v<ι> ' 2. Προηγμένα Συστήματα Πληροφόρησης Ταξ ιδιωτών (Adνanced Traνelers Information Systems - Α TIS) Οι πληροφορίες που συλλέγονται από τα εξελιγμένα συστήματα διαχείρισης της κυκλοφορίας τροφοδοτούν επίσης και τα εξελιγμένα συστήματα πληροφόρησης ταξιδιωτών. Ο στόχος τους είναι η παροχή πληροφοριών προς τους ταξιδιώτες σε πραγματικό χρόνο. Οι πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες κυκλοφορίας του συστήματος μεταφοράς επηρεάζουν τους οδηγούς έτσ ι ώστε να κάνουν καλύτερη χρήση του συστήματος επιτρέποντα ς την μείωση της συμφόρησης βελτιστοποιώντας την κυκλοφοριακή ροή και μειώνοντας την ρύπανση. Με αυτό το σύστημα οι ταξιδιώτες από όπου κι αν βρίσκονται μπορούν να αποφασίσουν ποια είναι η πιο συμφέρουσα διαδρομή για να ακολουθήσουν με σκοπό να ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 12

φτάσουν στον προορισμό τους, με το πιο ευνοϊκότερο μέσο μεταφοράς και το πιο κατάλληλο πρόγραμμα για να υιοθ ετήσουν. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν προσπελαστούν μέσω ηλεκτρονικών συσκευών είτε πρόκειται για φορητές συσκευές με πρόσβαση στο διαδίκτυο, προσφέροντας μια ποικιλομορφία πληροφοριών όπως δημόσιες μεταφορές, εναλλακτικοί αυτοκινητόδρομοι, πρατήρια καυσίμων, χώροι στάθμευση ς ξενοδοχε ία, είτε πρόκειται για συστήματα εντό ς οχημάτων που επιδεικνύει το χάρτη με τις πληροφορίες της θέσης του οχήματος, την κατάσταση της κυκλοφορίας στην γύρω περιοχή, των καθυστερήσεων ή των ατυχημάτων. Η παροχή υπηρεσιών περιεχομένου & πληροφόρησης για τις μεταφορές -Infomobility περιλαμβάνει την ανάπτυξη εξειδικευμένων εφαρμογών πληροφόρησης για την κυκλοφορία και τις μεταφορές μέσα από το διαδίκτυο, κινητές συσκευές, τηλεφωνικά κέντρα, καθώς και συσκευές επί του οχήματος, όπως: Δυναμική Δρομολόγηση και Πλοήγηση Ενημέρωση Κυκλοφοριακών Συμβάντων Σχεδιασμό τα ξ ιδιού με διάφορα μέσα μεταφοράς Εύρεση Σημείων Ενδιαφέροντος Εύρεση Διεύθυνσης / Απεικόνιση σε ψηφιακά χαρτογραφικά υπόβαθρα Εφαρμογές αυτού του είδους έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα από την εταιρεία fnfotrip η οποία ως αντικείμενο έχει την παροχή καινοτόμων υπηρεσιών περιεχομένου και λύσεων ευφυών μεταφορών και τηλεματικής. Αναφορικά η διαδικτυακή εφαρμογή myroute.gr η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή είτε μέσω smartphone κινητού τηλεφώνου, παρέχει πληροφορίες σχετικά με την κυκλοφορία και τις μετακινήσεις στην Ελλάδα. Η εφαρμογή αποτελείτε από τις εξής βασικές υπηρεσίες: ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 13

Κυκλοφορία Στην κυκλοφορία ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει πληροφόρηση σχετικά με πάσης φύσεως συμβάντα, όπως τροχαία ατυχήματα, πορείες, αθλητικές εκδη λώσε ις, εργασίες οδού, μποτιλιάρισμα, κ.α. σε δρόμους ενδιαφέροντος του. Τέλος μπορεί να λάβει δυναμική πληροφόρηση για την κυκλοφοριακή κατάσταση για επ ιλεγμένες διαδρομές, καθώς και πληροφορίες σχετικά με το χρόνο διαδρομής και την μέση ταχύτητα κίνησης. Τα κυκλοφοριακά δεδομένα του myroute.gr αφορούν προς το παρόν το Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών και ανανεώνονται αυτόματα ανά 5 λεπτά. Εύρεση διαδρομών Η λειτουργία της εύρεσης διαδρομών επιτρέπει στον επισκέπτη την αναζήτηση οποιασδήποτε διαδρομής στην Ελλάδα για επιλεγμένα σημεία αφετηρίας και προορισμού (σε επίπεδο διεύθυνσης / δρόμου), με δυνατότητα χρήσης συνδυασμένων μεταφορών (αυτοκίνητο, τρένο, αεροπλάνο, πλοίο, μέσα μαζικής μεταφοράς ή και πεζός), ανάλογα με την επιθυμία του επισκέπτη με βάση τα βέλτιστα γι αυτόν κριτήρια, όπως τα επιθυμητά μέσα ταξιδιού, τη διάρκεια ταξιδιού, την αποφυγή του δακτυλίου, κ.α (Σχεδιασμός Ταξιδιού). Ειδικά για την Αθήνα, το myroute.gr χρησιμοποιεί ιστορικά στοιχεία κυκλοφορίας για να εξάγει αξιόπιστους χρόνους ταξιδιού. Πρόσθετες δυνατότητες που παρέχονται από τη συγκεκριμένη υπηρεσία είναι η αναζήτηση διεύθυνσης και η αναζήτηση σημείων ενδιαφέροντος. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 14

Στην παρακάτω ε ικόνα φαίνονται το πε ριβάλλον που έχει στην διάθεση του ο χρήστης για την ενημέρωση της κυκλοφορίας και οδικών συμβάντων. route.gr Κ υ κ λοφορία Ι:ς.uιιλοφορφw.ά Δt δ ou i;yg uι SHS! Δ u 1 1ό βgqn 9JDY Ειiρςq η Α ψ Η wu... λg woρ'u ο-ιο ιι ιv 11Υό ο ι ιc - nιo!jllto. nnιrgut. qr ο χά ρτη ς μου aνaν iaw n των ι nιλοyών uou Βοήθι.10 nερ ιοχη: - όλις οι ηιpιοχiς -- οδ 1 κu οuμβάν10 μιtοηλ tό pκrμο προκ οβο ρ ΙΟ'μ ί: ν ιις δtο δρο μ έ:ς κ ίν ηο η στο υ ς δ ρό μου ς διιξι μοu c:πη ) 1rr1ci1 ~ - _όλ_ _ _ --~ J Σ ι:κτχύοιιό : '~d'l~5d.j,-. fl~f':#ιci( J!JlJl 2JOOPM. ~ Οδ όr;; KEΙtrPO,.\QHtl.l.I Δήμοζ : Αε,r~ν~, Π όλη: ΑΘΗΙΙΑ. ΠΟΡΕΙΑ: ΠΡ'JΣΩΡ Ι /Ι,.. ΥJΙΕΙΣΤΕΣ CιΙ Οό.0 1 : Λ βα! ΣΟΦΤΑΣ.. na ϊ:εf.ε ΡΗ iξωσ ΒΟΥΛΗ Λ. e...;.σ Α'ι1.C.~Ί~Ι.. Σε. ηίι οπό:.vr.jn,;r;;:!~,-, P.~rc/t 06. :!J!J!Ο 17. 00 Af'f οδ Dς: Λ. l':hφ IZ Cι'r Μf.Α~ΙΙΩ!ι Δήμος ~ IJitι Χολκ ηδό, ο Πόλ1 1 1 A.;:IHtiA ΕΡΓΛΣlΕΣ ΣΥhΤΗΡt t Σ~ Ι Σ ι f\, ΚΗΦ!ΣΟΥ ΠΡCι! ΛΑΜ J Α, v ι- οι Α)(,Α.Ρl ι ~Ιι, Af"JI!.TS.PH t~? I t." ~.Ι'.ΕΙΣΤΗ : lι:.1οχύ οnό: rhursd~f l~ nv~ry.>.t. J.(JJJ.!. rjo OιJ FN ~ Οδός ΟΕ l t.oy ΤΡ.ο\J'.ΛΕΏΝ Δήιιος. Γαλ άται, 11όλη : ΑΘ ΗtΙ Α ΕΡ ΓΑ ΥΠΟΔΟΜΗ r: ΣΤΗ BElKOY Ι.ΤΟ ΥΨ ΟΤ. ΤΗΣ ΤΡ.ΔΜΕΏΓί. Ι"Ε!ΣΤΗ Η ι:.ριστερ Η >\Ώ Ρ! t.α Υ..λl ΣΤ~ 3. Συστήματα Διαχε ίρισης Ε μπορικών Οχημάτων (Commercial Vehicle Operation - CVO) Τα συστήματα διαχείρισης εμπορικών οχημάτων χρησιμοποιούν διάφορες τεχνολογίες για να αυ ξήσουν και την αποδοτικότητα των εμπορικών οχημάτων και των στόλων. Τα συστήματα αυτά έγιναν χρήσιμα για τις μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις που έχουν στόλους οχημάτων επειδή επιτρέπουν την διαχείριση του, ενώ πραγματοποιείται έλεγχος της ταχύτητας και των στάσεων, εκτός του να εκπληρώνεται μόνο η αποστολή και άφιξη των οχημάτων στον προορισμό. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 15

Επιπλέον οι τεχνολογίες των ευφυών συστημάτων μεταφοράς αυξάνουν την ταχύτητα παράδοση ς των αγαθών, τη ς μεταφοράς ασθ ενών και μειώνουν τα κόστη λε ιτουργίας. Επίσης τα αυτόματα συστήματα ζύγιση ς μπορούν να ενσωματωθούν παρέχοντας υψη λά επίπεδα ασφ αλε ία ς κα ι απο δοτ ι κότητας. Τ έλο ς τα συστήματα αυτά περιλαμβάνουν τις τεχνο λογίες για την πληροφόρηση των ταξ ιδιωτών, την διαχε ίριση τη ς κυκλοφορίας, τον έλεγχο των οχημάτων, δ ιαχε ίριση, όπω ς: Αυτόματη αναγνώριση οχήματος Αυτόματη ταξινό μηση οχήματο ς Αυτόματος εντοπισμός θ έ σης οχήματος Ανίχν ευση μετακίνηση ς πεζών Υπολογιστές οχημάτων Μ ετάδο ση κυκλοφορίας σε πραγματικό χρ όνο 4. Προηγμένα Συστήματα Δημόσιων Μεταφορών (Adνanced Public Transportations Systems - APTS) Τα προηγμένα συστήματα δημόσιων μεταφορών χρησιμοποιούν τις τ εχνολογίες των επικοινωνιών και τη ς πληροφορική ς για να βελτιώσουν την λειτουργία και την απο δ οτικότητα των μεταφορών με υψηλή απασχό ληση όπως τα λεωφορεία και τα τρένα. Κάνουν χρήση των τε χνολογιών από τα προηγμένα συστήματα δ ιαχείριση ς τη ς κυκλοφορίας και των προηγμένων συστημάτων πληροφόρησης των ταξιδιωτών για να βελτιώσουν τις υπηρ εσίες των μα ζικών μεταφορών, επιτρέποντας την πληροφόρηση των δ ιαδ ρ ο μώ ν, τα χρον οδ ιαγράμματα και τα κόστη, πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τις α λλαγές σ τα συστήματα μεταφοράς. Μέσω μιας αποδοτική ς διαχείριση ς της ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤ ΑΦΟΡΑΣ 16

κυκλοφορίας είναι ακόμη εφικτό να ελέγχονται οι φωτεινοί σηματοδότες με στόχο την παραχώρηση προτεραιότητας στα μέσα μαζική μεταφοράς. Με την χρήση αυτών των συστημάτων κάποιος έχει την δυνατότητα να ελέγξει, να προγραμματίσει και να βελτιώσει τις υπηρεσίες ενός στόλου, και να προβλέψει μια πιο ευέλικτη υπηρεσία, αποδοτική και ασφαλής ώστε να μπορεί να εγγυηθεί η ικανοποίηση των πελατών και τον έλεγχο του κόστους των διαδρομών. Στα συστήματα αυτά περιλαμβάνονται επίσης τα αυτόματα συστήματα πληρωμής μέσω της χρήσης πολλαπλών χρήσεων έξυπνων καρτών οι οποίες παρέχουν λειτουργίες όπως πίστωση ή σύλληψη πληροφοριών των επιβατών και του ταξιδιωτικού τους προφίλ. Για την αύξηση της ασφάλειας ή χρήση συστημάτων με κάμερες εσωτερικά και εξωτερικά των μαζικών μέσων μεταφοράς επιτρέπουν στον οδηγό και στο κέντρο ελέγχου να ανιχνεύουν και να αντιδρούν σε οποιαδήποτε ύποπτη δραστηριότητα. 5. Προηγμένα Συστήματα Ελέγχου Οχήματος (Adνanced Vehic\e Control Systems - AVCS) Τα προηγμένα συστήματα ελέγχου οχήματος συνδυάζουν αισθητήρες, υπολογιστές, συστήματα ελέγχου για να βοηθήσουν και να προειδοποιήσουν τους οδηγούς ή για να συμμετέχουν στην οδήγηση των οχημάτων. Ο κύριος σκοπός αυτών των συστημάτων είναι να αυξήσουν την ασφάλεια, να μειώσουν τις κυκλοφορικές συμφορήσεις στους δρόμου και τις εθνικές οδούς και να βελτιώσουν την παραγωγικότητα των οδικών δικτύων. Με τους αισθητήρες που βρίσκονται εντός των οχημάτων οι οδηγοί μπορούν να λάβουν οπτικές και ακουστικές πληροφορίες σχετικά με την κυκλοφορία, τους κινδύνους και οποιαδήποτε κατάσταση αντιμετωπίζουν τα οχήματα. Τα συστήματα αυτόματου έλεγχου τα οποία συμμετέχουν στην οδήγηση επιτρέπουν την αντίδραση σε κινδύνους πιο γρήγορα και ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤ ΑΦΟΡΑΣ 17

πιο αποτελεσματικά, όπως την ενεργοποίηση του συστήματος πέδησης ή επιτάχυνσης, τα οποία μπορ εί να πολύ χρήσιμα σε οδηγούς προχωρημένη ς ηλικίας ή οδηγούς μ ε λιγότερη ε μπ ε ιρία. 6. Προηγμένο Μεταφορικό Σύστημα Επαρχιακών Οδών (Adνanced Rural Transportation Systems - ARTS) Τα προηγμένο μεταφορικό σύστημα επαρχιακών οδών έχει ως σκοπό την λύση των προβλημάτων που προκύπτουν στις αγροτικές ζώνες. Οι επαρχιακοί δρόμοι έχουν ένα μοναδικό σύνολο ιδιοτήτων όπως οι απότομες πλαγιές, τυφλές στροφές / καμπύλες, λίγες πινακίδες σήμανσης, χρήστες διαφορετικού οδηγικού προφίλ και μικρό ς αριθμός εναλλακτικών διαδρομών. Κάποια από τα προαναφερθέντα συστήματα τα οποία εφαρμό ζονται κυρίως σε αστικές περιοχές έχουν ήδη αρχίσει να ενσωματώνονται στις επαρχιακέ ς οδούς όπω ς τα συστήματα πληροφόρηση ς ταξιδιωτών, διαχείρισης της κυκλοφορίας και τα προηγ μένα συστήματα μαζικών μεταφορών. Τέλος ανάλογα με το πεδίο στο οποίο εφαρμόζονται τα ευφυή συστήματα μεταφορών μπορούν να διακριθούν σε 3 κατηγορίε ς, οι οποίες κάνουν χρήση προηγμένων συστημάτων δ ιαχε ίριση ς της κυκλοφορίας, πληροφόρησης των ταξιδιωτών, ελέγχου του οχήματο ς και των υπόλοιπων προαναφερθέντων κατηγοριών, και αναλύονται στη συνέχεια. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 18

2.2.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ITS ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Ως στόχο έχουν την υλοποίηση ολοκληρωμένων, σύνθετων, και ενοποιημένων εφαρμογών ITS σε μητροπο λ ιτικές κυρίως περιοχές με σκοπό την β έλτιστη συνδυαστική διαχείριση των οδικών δικτύων και δικτύων ΜΜΜ σε αστικό και π ε ριαστικό επίπεδο. Η έ μφαση δίνεται σε ενοποίηση συστημάτων για πολλαπλά μέσα μεταφοράς και αντιστοίχως η δημιουργία σύνθετων εφαρμογών που απαιτούν την συνεργασία διαφόρων φορέων. Παραδείγματα τέτοιων εφα ρμογών: Συστήματα ελέγχου φωτεινής σηματοδότησης σε συνάρτηση με την κυκλοφορία σε πραγματικό χρόνο. Ανάλογα με την συμφόρηση που υφίσταται σε κάθε οδό κάνοντας χρήση αισθητήρων ανίχνευση ς οχημάτων θα μπορεί αυτόματα το σύστημα να δίνει προτεραιότητα μέσω των φωτεινών σηματοδοτών στο δρόμο με την μεγαλύτερη κυκλοφορία με αποτέλεσμα την αποσυμφόρηση. Ενοποιημένα συστήματα διαχείρισης κυκλοφορίας και ελέγχου φωτεινής σηματοδότησης με εφαρμογές προτεραιότητας ΜΜΜ σε φωτεινούς σηματοδότες. ΤΗΛΕΜΑΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ 19

Το σύστημα δίν ε ι προτ ε ραιότητα σε λεωφορεία και ΤΡΑΜ με στόχο την μ είωση του χρόνου των διαδρομών και την καλύτερη εξυπηρέτηση των επιβατών. Το σύστημα αυτό ε ίναι γνωστό μ ε την κωδική ονομασία «Πράσινο Κύμα». Συστήματα εντοπισμού και διαχείριση ς συμβάντων. Κάνοντα ς χρήση καμε ρών από το κέντρο διαχε ίρισης του εκάστοτε οδικού δικτύου θα ενεργοποι ε ίται ο μηχανισμός αντιμετώπισης ατυχημάτων και οποιασδήποτ ε κατάστασης η οποία δημιουργ ε ί προβλήματα στην ροή. Συστήματα πληροφόρηση ς με Πινακίδες Μεταβλητών Μηνυμάτων (Variable Message Signs - VMS). Η πληροφόρηση μπορεί να περιλαμβάνει χρόνο διαδρομής, πρόταση για επιλογή διαδρομής, ειδοποίηση συμβάντος / καθυστερήσεων, ειδοποίηση για ακραία καιρικά φαινόμ ενα ή άλλα έκτακτα γ εγονότα (πχ. πορείες -αποκλεισμοί κεντρικών δρόμων) κλπ. ΤΗΛΕΜΑ ΤΙΚΗ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤ ΑΦΟΡΑΣ 20