Αναζωογόνηση νεογνού 2

Αναζωογόνηση νεογνού 2 2. ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΝΕΟΓΝΟΥ Ο τρόπος που αντιµετωπίζεται ένα νεογνό στα πρώτα λεπτά µετά τη γέννησή του, επηρεάζει σηµαντικά τη διάρκεια και την ποιότητα της υπόλοιπης ζωής του. Εκτιµάται ότι µε την έγκαιρη και σωστή αναζωογόνηση του νεογέννητου, θα µπορούσε να προληφθεί η θνησιµότητα και νοσηρότητα από την περιγεννητική ασφυξία περίπου σε 800.000 νεογνά σ όλο τον κόσµο. Για το λόγο αυτό, τουλάχιστον ένα άτοµο εκπαιδευµένο στην αναζωογόνηση του νεογνού πρέπει να παρευρίσκεται σε κάθε τοκετό. Συχνότητα: Τα περισσότερα νεογέννητα προσαρµόζονται οµαλά. Ήπιες παρεµβάσεις για την έναρξη της αναπνοής χρειάζεται περίπου το 10% των νεογεννήτων ενώ περίπου το 1% χρειάζεται εξειδικευµένη ανάνηψη. Το 70% περίπου των νεογνών που θα χρειασθούν αναζωογόνηση προέρχονται από κυήσεις υψηλού κινδύνου, µε συχνότερα αίτια την περιγεννητική ασφυξία και τη µεγάλη ανωριµότητα. Προγεννητικοί παράγοντες που συνήθως συνδέονται µε καταστολή του νεογνού και ασφυξία κατά τον τοκετό. Η ασφυξία κατά τη γέννηση µερικές φορές συµβαίνει απρόσµενα. Ωστόσο, τα περισσότερα επεισόδια νεογνικής ασφυξίας µπορούν να προβλεφθούν από το ιστορικό πριν και κατά τον τοκετό (Πίν. 2.1). Σκοπός της αναζωογόνησης: Είναι να προληφθεί η υποξαιµική-ισχαιµική βλάβη στο κεντρικό νευρικό σύστηµα (ΚΝΣ) και τα άλλα ζωτικά όργανα. Αναζωογόνηση µπορεί να χρειασθεί σε οποιαδήποτε στιγµή κατά τη νεογνική ηλικία (πχ. στο θάλαµο φροντίδας νεογνών, στη µονάδα εντατικής νοσηλείας νεογνών, στο ιατρείο, στο σπίτι ή στο ασθενοφόρο κτλ). 15

2 Πίνακας 2.1. Παράγοντες που συνδέονται µε καταστολή του νεογνού και περιγεννητική ασφυξία Παράγοντες κατά την κύηση Παράγοντες κατά τον τοκετό Σακχαρώδης διαβήτης Προγραµµατισµένη ή επείγουσα ΚΤ Υπέρταση κατά την κύηση - Χρόνια Ανώµαλη προβολή υπέρταση Ιστορικό Rhesus ευαισθητοποίησης - Πρόωρος τοκετός Ρήξη εµβρυϊκών υµένων > 24 ώρες πριν Ιστορικό θνησιγενούς εµβρύου Αιµορραγία δευτέρου ή τρίτου τριµήνου Λοιµώξεις µητέρας Υδράµνιο-Ολιγάµνιο τον τοκετό - ύσοσµο αµνιακό υγρό Οξύς τοκετός - Παρατεταµένος τοκετός (> από 24 ώρες) ιαταραχές καρδιακού ρυθµού Παράταση της κύησης - Πολύδυµη κύηση Τετανική σύσπαση της µήτρας ιαταραχές στην ενδοµήτρια ανάπτυξη και Χορήγηση ναρκωτικών στη µητέρα 4 θρέψη Θεραπεία µε φάρµακα, π.χ. ρεζερπίνη, ώρες πριν τον τοκετό Κεχρωσµένο αµνιακό υγρό λίθιο, µαγνήσιο, αδρενεργικά φάρµακα Πρόπτωση οµφαλίδος - Αποκόλληση που µπλοκάρουν τους αδρενεργικούς πλακούντα - Προδροµικός πλακούντας υποδοχείς Χρήση ναρκωτικών Τα βήµατα της αναζωογόνησης καθορίζονται από διεθνείς επιτροπές. Το 1992 ιδρύθηκε η International Liaison Committee on Resuscitation (ILCOR) µε τη συνεργασία επιστηµονικών επιτροπών και Εταιρειών από Ευρώπη, Βόρεια και Νότια Αµερική, Αφρική, Ασία, Αυστραλία και Ζηλανδία). Τα βήµατα της αναζωογόνησης του νεογνού που αναλύονται παρακάτω είναι οι τελευταίες συστάσεις και οδηγίες που δηµοσιεύθηκαν από την ILCOR το 2000. Τα βήµατα της αναζωογόνησης είναι ενιαία σε όλες τις ηλικίες. Αποσκοπούν: Α (Airway): διατήρηση ανοικτών αεροφόρων οδών Β (Breathing): αποκατάσταση της αναπνοής C (Circulation): αποκατάσταση της κυκλοφορίας 16

Αναζωογόνηση νεογνού 2 Προϋποθέσεις για αποτελεσµατική αναζωογόνηση: 1. καλή θεωρητική γνώση, εµπειρία και εξοικείωση µε τους χειρισµούς. 2. καλή οργάνωση και προετοιµασία. 3. καλή συνεργασία των ατόµων που είναι υπεύθυνα για το νεογνό. Η αίθουσα τοκετών πρέπει να είναι πλήρως εξοπλισµένη µε το απαραίτητο υλικό για ανάνηψη (τράπεζα ανάνηψης µε θερµαντική πηγή, προθερµασµένες κουβέρτες, συσκευή και καθετήρες αναρρόφησης, νεογνικός ασκός, µάσκες για πρόωρα και τελειόµηνα νεογνά, αεραγωγοί για τελειόµηνα και πρόωρα, στηθοσκόπιο, ροόµετρο οξυγόνου και λάστιχο, λαρυγγοσκόπιο µε ευθείες λάµες Ν ο 0 και 1, ενδοτραχειακοί καθετήρες Ν ο 2.5, 3.0, 3.5, 4.0 mm, καθετήρες σίτισης Ν ο 6, 8, 10, φάρµακα όπως αδρεναλίνη- ναλοξόνη- διττανθρακικά - γλυκόζη 10%). Οι αίθουσες τοκετών, τα νεογνικά τµήµατα και τα εξωτερικά ιατρεία επειγόντων περιστατικών θα πρέπει να έχουν άµεση πρόσβαση στον εξοπλισµό που χρειάζεται για την αναζωογόνηση. Προφυλακτικά µέτρα για το προσωπικό. Τα άτοµα που είναι υπεύθυνα για την ανάνηψη πρέπει να παίρνουν προφυλάξεις, γιατί όλα τα σωµατικά υγρά (αίµα, ούρα, κόπρανα, σάλια, γαστρικά υγρά κτλ) θεωρούνται δυνητικά λοιµογόνα. Εκτίµηση νεογνού. Η εκτίµηση του νεογνού και οι αποφάσεις για παρέµβαση στηρίζονται στις τρεις παραµέτρους: Αναπνοές, σφύξεις, χρώµα. Πίνακας 2.2. Εκτίµηση νεογνού κατά Apgar (Apgar score) Κλινικά σηµεία 0 1 2 1. Αναπνοές λείπουν Αραιές, άρρυθµες Καλές, κλάµα 2. Σφύξεις λείπουν <100/λεπτό >100/λεπτό 3. Χρώµα Κυανό, ωχρό ακροκυάνωση ροδαλό 4. Μυϊκός τόνος χαλαρός Κάποια κάµψη άκρων Ζωηρές κινήσεις 5. Αντίδραση στα ερεθίσµατακαµιά µορφασµός Βήχας/πτέρνισµα Apgar score. To Apgar score (Πίν. 2.2) εκτιµάται στο 1 και 5 λεπτό µετά τη γέννηση και χρησιµεύει κυρίως σαν δείκτης αποτελεσµατικότητας της αναζωογόνησης. Το Apgar score στο 10 ο, 15 ο, 20 ο λεπτό έχει προγνωστική αξία για την νευροαναπτυξιακή εξέλιξη. 17

2 2.1. ΑΡΧΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΌΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ 1. Σε όλα τα νεογνά µετά τη γέννηση εφαρµόζουµε τα παρακάτω βήµατα: (Εικ. 2.1) τοποθέτηση κάτω από θερµαντική πηγή (εάν δεν υπάρχει φροντίζουµε ο χώρος να είναι ζεστός) αναρρόφηση πρώτα του στόµατος και µετά της µύτης γρήγορο στέγνωµα από το αµνιακό υγρό µε προθερµασµένες πετσέτες αποµάκρυνση της υγρής πετσέτας και αντικατάσταση µε στεγνή σωστή τοποθέτηση νεογνού σε ύπτια θέση, µε το κεφάλι σε ήπια έκταση εκτίµηση του νεογνού (αναπνοές-σφύξεις-χρώµα) Αναρρόφηση στόµατος-µύτης Σκούπισµα Αποµάκρυνση υγρής πάνας Παρακολούθηση Εικόνα 2.1. Αρχικά βήµατα για την αναζωογόνηση του νεογέννητου. 2. Εάν το νεογνό δεν έχει ικανοποιητικές αναπνοές, θα πρέπει να του δοθούν περισσότερα απτικά ερεθίσµατα. Κατάλληλα απτικά ερεθίσµατα για τα νεογνά (εκτός από το σκούπισµα και την αναρρόφηση του στοµατορινοφάρρυγγα) είναι τα ελαφρά κτυπήµατα ή τα ερεθίσµατα στα πέλµατα και το τρίψιµο της πλάτης (Εικ. 2.2). Εικόνα 2.2. Κατάλληλα ερεθίσµατα στο νεογνό 3. Έλεγχος καρδιακού ρυθµού 18

Αναζωογόνηση νεογνού 2 Ο καρδιακός ρυθµός στα νεογέννητα ελέγχεται µε την ακρόαση της καρδιάς µε στηθοσκόπιο ή µε την ψηλάφηση της οµφαλικής αρτηρίας, για 6 sec. Ο πολλαπλασιασµός των σφύξεων που καταµετρήθηκαν επί 10, προσφέρει µια γρήγορη εκτίµηση του καρδιακού ρυθµού, µε βάση τον οποίο θα ληφθούν άµεσες αποφάσεις για τις επόµενες κινήσεις µας (Εικ. 2.3Α). 4. Εάν το νεογνό έχει καλές αναπνοές και σφύξεις (> 100 ), αλλά το χρώµα του είναι κυανωτικό, χρειάζεται χορήγηση οξυγόνου. Το οξυγόνο χορηγείται µε: ασκό αναισθησίας και µάσκα (η µάσκα δεν εφαρµόζει πλήρως στο πρόσωπο) (Εικ. 2.3Β). µάσκα οξυγόνου γύρω από το στόµα και τη µύτη (Εικ. 2.3Γ). σωλήνα µε οξυγόνο πάνω από τη µύτη (Εικ. 2.3 ). Α Β Γ Εικόνα 2.3. Έλεγχος καρδιακού ρυθµού (Α) και χορήγηση ελεύθερης ροής Ο2 (Β, Γ, ) Ο ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΡΧΙΚΑ ΒΗΜΑΤΑ ΑΝΑΝΗΨΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΠΟΥ 30 ΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ Η ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΝΕΟΓΝΩΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΤΗ ΒΑΣΙΚΗ ΑΝΑΝΗΨΗ 2.2. ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΝΕΟΓΝΟΥ ΜΕ ΜΑΣΚΑ ΚΑΙ ΑΣΚΟ Κύριες ενδείξεις αερισµού µε µάσκα και ασκό στα νεογνά είναι: άπνοια ή σπασµωδική αναπνοή (gasping) καρδιακές σφύξεις < 100 ανά λεπτό κεντρική κυάνωση παρά τη χορήγηση 100% Ο 2. 19

2 Βασικές και καθοριστικές προϋποθέσεις ικανοποιητικού αερισµού µε µάσκα και ασκό (Εικ. 2.4) Κατάλληλη και σωστή προετοιµασία νεογνού Επιλογή και σύνδεση οργάνων έλεγχος καλής λειτουργίας του ασκού Σωστή θέση κεφαλής και σώµατος νεογνού Θέση ατόµου που αερίζει µε µάσκα και ασκό: Πρέπει να είναι στο πλάι ή πίσω από το κεφάλι του νεογνού. Τοποθέτηση της κατάλληλης µάσκας στο πρόσωπο Εφαρµογή ικανοποιητικών πιέσεων: Η ορατή ανύψωση του στήθους είναι η καλύτερη ένδειξη ότι η µάσκα εφαρµόζει σωστά στο πρόσωπο και οι πνεύµονες έχουν διαταθεί. Ρυθµός αερισµού: Ο αερισµός του νεογνού πρέπει να γίνεται µε ρυθµό 40-60 αναπνοές το λεπτό. Καρδιακός ρυθµός: Ελέγχεται µετά προσπάθεια αερισµού 30 sec. Έλεγχος καλής λειτουργίας ασκού Σωστή θέση κεφαλής Σωστή τοποθέτηση µάσκας Εφαρµογή ικανοποιητικών πιέσων Εικόνα 2.4. Χορήγηση θετικών πιέσεων µε µάσκα και ασκό Ενέργειες µετά τον προσδιορισµό του καρδιακού ρυθµού 1. Εάν οι σφύξεις είναι > 100/min και το νεογνό αναπνέει µόνο του, πρέπει να σταµατήσει ο αερισµός µε µάσκα-ασκό και να χορηγηθεί οξυγόνο. Εάν χρειάζεται, µπορούν να δοθούν ήπια ερεθίσµατα στο νεογνό. 2. Εάν οι σφύξεις είναι >100/ min, αλλά το νεογνό δεν έχει ικανοποιητικές αναπνευστικές προσπάθειες, συνεχίζεται ο αερισµός µε µάσκα και ασκό. 3. Εάν οι σφύξεις είναι 60-100/min, συνεχίζεται ο αερισµός µε µάσκα και ασκό. 20

Αναζωογόνηση νεογνού 2 4. Εάν οι σφύξεις είναι<60/ min, πρέπει να αρχίσει η εφαρµογή θωρακικών συµπιέσεων. 2.3. ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΣΥΜΠΙΕΣΕΙΣ Οι θωρακικές συµπιέσεις παρέχουν έναν τεχνητό όγκο παλµού και εφαρµόζονται για να διατηρηθεί η κυκλοφορία τουλάχιστον σε ένα οριακό επίπεδο. Κατά τις θωρακικές συµπιέσεις συµπιέζεται η καρδιά στη σπονδυλική στήλη, αυξάνεται η ενδοθωρακική πίεση και κυκλοφορεί το αίµα σε ζωτικά όργανα. ΠΑΝΤΑ πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα αερισµός του νεογνού µε θετικές πιέσεις και χορήγηση οξυγόνο. Χρειάζεται συνεργασία δύο ατόµων. Ενδείξεις θωρακικών συµπιέσεων. Οι θωρακικές συµπιέσεις ενδείκνυνται όταν, µετά τον αερισµό µε θετικές πιέσεις για 30 sec και χορήγηση 100% οξυγόνου, οι σφύξεις είναι <60/sec. Τεχνικές θωρακικών συµπιέσεων. Υπάρχουν δύο τεχνικές (Εικ. 2.5): 1. Τεχνική του αντίχειρα: τα χέρια κυκλώνουν το θώρακα, οι δύο αντίχειρες χρησιµοποιούνται για την πίεση του στέρνου ενώ τα δάκτυλα υποστηρίζουν την πλάτη. 2. Τεχνική των δύο δακτύλων: Χρησιµοποιούνται τα άκρα του µέσου δακτύλου και δείκτη του ενός χεριού για τις θωρακικές συµπιέσεις. Τα δάκτυλα τοποθετούνται κάθετα στο στέρνο. Με το άλλο χέρι υποστηρίζουµε την πλάτη του νεογνού. Τεχνική αντίχειρα Τεχνική δύο δακτύλων Σηµείο θωρακικής συµπίεσης Εικόνα 2.5. Τεχνικές θωρακικών συµπιέσεων Εκτίµηση µήκους στοµατογαστρικού καθετήρα 21

2 Σηµείο θωρακικής συµπίεσης: Το κάτω τριτηµόριο του στέρνου. Πίεση: Με τα δάκτυλα και χέρια τοποθετηµένα σε σωστή θέση, η πίεση που ασκείται είναι τέτοια ώστε το στέρνο να πιέζεται κατά το 1/3 της προσθιοπίσθιας διαµέτρου του θώρακα. Ρυθµός: Η συχνότητα των συµπιέσεων είναι 90/ λεπτό ενώ ταυτόχρονα ο αερισµός διατηρείται σε συχνότητα 30/ λεπτό (αναλογία συµπιέσεων : αερισµού = 3:1 ) 2.4. ΑΕΡΙΣΜΟΣ ΜΕ ΕΝ ΟΤΡΑΧΕΙΑΚΟ (ΕΤ) ΚΑΘΕΤΗΡΑ ΚΑΙ ΑΣΚΟ Η ενδοτραχειακή διασωλήνωση είναι απαραίτητη στις παρακάτω περιπτώσεις: 1. Όταν χρειάζεται αερισµός µε θετικές πιέσεις για παρατεταµένο χρονικό διάστηµα. 2. Όταν ο αερισµός µε µάσκα και ασκό δεν είναι αποτελεσµατικός. 3. Όταν χρειάζεται να αναρροφηθεί η τραχεία λόγω υπόνοιας εισρόφησης µηκωνίου ή γάλατος. 4. Όταν υπάρχει προγεννητική διάγνωση ή υπόνοια διαφραγµατοκήλης. 5. Όταν πρέπει να χορηγηθούν φάρµακα. Επιπλοκές κατά τη διασωλήνωση. Η διασωλήνωση είναι προτιµότερο να γίνεται από έµπειρους γιατρούς, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα επιπλοκών. Επιπλοκές που µπορεί να παρατηρηθούν είναι: Υποξία, βραδυκαρδία, άπνοια, πνευµοθώρακας, µώλωπες ή ρήξη της γλώσσαςούλων φάρυγγα επιγλωττίδας - τραχείας - φωνητικών χορδών - οισοφάγου, λοιµώξεις. 2.5. ΦΑΡΜΑΚΑ ΚΑΙ ΟΓΚΟΑΥΞΗΤΙΚΑ ΙΑΛΥΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΝΗΨΗ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ Στην ανάνηψη του νεογνού σπάνια ενδείκνυνται η χορήγηση φαρµάκων και ογκοαυξητικών διαλυµάτων (Πίν.2.3), γιατί η βραδυκαρδία συνήθως είναι αποτέλεσµα της υποξαιµίας και του µη ικανοποιητικού αερισµού. Επινεφρίνη ή αδρεναλίνη : Ενδείκνυται στις περιπτώσεις που οι καρδιακές σφύξεις παραµένουν <60/min για 30 sec, παρά την εφαρµογή ικανοποιητικού 22

Αναζωογόνηση νεογνού 2 αερισµού και θωρακικών συµπιέσεων και σε καρδιακή ασυστολία, οπότε χορηγείται ταυτόχρονα µε τον αερισµό και τις θωρακικές συµπιέσεις. Ογκοαυξητικά διαλύµατα: Χορηγούνται στα νεογέννητα που δεν απαντούν ικανοποιητικά στην αναζωογόνηση, παρά τη σωστή εφαρµογή αερισµού, θωρακικών συµπιέσεων και αδρεναλίνης, και έχουν ενδείξεις οξείας απώλειας αίµατος (ωχρότητα, κακή κυκλοφορία και ασθενείς περιφερικές σφύξεις). Τα διαλύµατα εκλογής είναι τα ισότονα κρυσταλλοειδή, όπως ο φυσιολογικός ορός και το διάλυµα Ringer s µε γαλακτικό νάτριο. ιττανθρακικό Νάτριο: Βοηθά στη διόρθωση της µεταβολικής οξέωσης, µε την προϋπόθεση ότι υπάρχει ικανοποιητικός αερισµός. Είναι υπερωσµωτικό και καυστικό διάλυµα. Η ενδοφλέβια χορήγηση θα πρέπει να γίνεται σε µεγάλες φλέβες και δεν πρέπει να χορηγείται ενδοτραχειακά. Η χορήγησή του ενδείκνυται µόνο µετά από επιβεβαιωµένη µεταβολική οξέωση. Υδροχλωρική ναλοξόνη: Η υδροχλωρική ναλοξόνη είναι ανταγωνιστής των ναρκωτικών και η χορήγησή της ενδείκνυται εάν υπάρχει ιστορικό χορήγησης ναρκωτικών φαρµάκων στη µητέρα τις τελευταίες 4 ώρες. εν πρέπει να χορηγείται σε νεογνά µητέρων εξαρτηµένων από οπιοειδή ή σε πρόγραµµα µεθαδόνης, γιατί µπορεί να έχει σαν αποτέλεσµα την εµφάνιση σπασµών από οξύ σύνδροµο στέρησης. Πίνακας 2.3: οσολογία και τρόποι χορήγησης φαρµάκων στην ανάνηψη του νεογνού Φάρµακα Συγκέντρωση όση Χορήγηση Επινεφρίνη ή αδρεναλίνη 1:10 000 0.1-0.3 ml /KgBΣ ΕΦ ή ΕΤ γρήγορα Ογκοαυξητικά διαλύµατα Φυσιολ. ορός, Ringer 10 ml/ KgBΣ ΕΦ σε 5-10 λεπτά NaHCO3 (4.2%) 0.5 meq/ml 2 meq ή 4ml/ Kg BΣ ΕΦ αργά (> 2ml/Kg/min) Ναλοξόνη Narcan 1 mg/ml 0.1 ml/ KgBΣ ΕΦ, ΕΤ, ΕΜ, Υ, γρήγορα ΕΦ: ενδοφλέβια, ΕΤ:ενδοτραχειακά, ΕΜ: ενδοµυϊκά, Υ : υποδόρια Παρακολούθηση του νεογνού. Όλα τα νεογνά που χρειάστηκαν ανάνηψη θα πρέπει να παρακολουθούνται, ώστε να διαγνωσθούν έγκαιρα και να αντιµετωπιστούν κατάλληλα οι επιπτώσεις της ασφυξίας. 23

2 Πίνακας 2.4. Αλγόριθµος αναζωογόνησης νεογνού ΧΡΟΝΟΣ ΤΟΚΕΤΟΣ 30sec Αµνιακό υγρό χωρίς µηκώνιο; Αναπνοές-κλάµα; Καλός µυϊκός τόνος; Καλό χρώµα; Τελειόµηνο; ΝΑΙ Ανάνηψη ρουτίνας Πρόληψη απώλειας θερµότητας Καθαρισµός αεροφόρων οδών Στέγνωµα ΟΧΙ Πρόληψη απώλειας θερµότητας Θέση, καθαρισµός αεροφόρων οδών Στέγνωµα, ερεθισµός, επανατοποθέτηση Χορήγηση Ο 2 (εάν χρειάζεται) Εκτίµηση αναπνοών-σφύξεων-χρώµατος Αναπνέει Σφύξεις>100, Ρόδινο χρώµα Υποστηρικτική θεραπεία 30sec Άπνοια ή σφύξεις <100 Αερισµός µε θετικές πιέσεις * Αερισµός Σφύξεις>100, Ρόδινο χρώµα Συνέχιση αερισµού, µέχρι να έχει δικές του αναπνοές 30sec Σφύξεις<60 σφύξεις>60 Αερισµός µε θετικές πιέσεις * Θωρακικές συµπιέσεις Σφύξεις<60 Χορήγηση αδρεναλίνης * * Σκέψου διασωλήνωση 24

Αναζωογόνηση νεογνού 2 2.6. ΕΙ ΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΝΗΨΗ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ Μεγάλη προωρότητα. Η ανάνηψη των νεογνών µε ΒΓ < 1000g είναι δύσκολη ακόµη και για εκπαιδευµένα άτοµα. Πολλοί νεογνολόγοι υποστηρίζουν ότι είναι προτιµότερο τα νεογνά αυτά να διασωληνώνονται αµέσως µετά τη γέννηση, γιατί η πλειονότητα τους θα χρειασθεί µηχανική υποστήριξη της αναπνοής. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για την αποφυγή της υποθερµίας, που αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικής αιµορραγίας και επιβαρύνει την ήδη υπάρχουσα αναπνευστική ανεπάρκεια. Εκτός από τα µέτρα που πρέπει να λαµβάνονται σε όλα τα νεογνά, ενδείκνυται το τύλιγµα του νεογνού µε διαφανή µεµβράνη (κορµός-άκρα) και ζεστές κουβέρτες καθώς και η τοποθέτηση σκούφου στο κεφάλι. Κεχρωσµένο αµνιακό υγρό (ΚΑΥ). Παρατηρείται στο 12% περίπου των τοκετών. Η παρουσία µηκωνίου στο αµνιακό υγρό γίνεται αντιληπτή µετά τη ρήξη των εµβρυϊκών υµένων. Για την πρόληψη του συνδρόµου εισρόφησης µηκωνίου, σε κάθε τοκετό µε ΚΑΥ πρέπει να λαµβάνονται τα παρακάτω µέτρα: Σε ΟΛΑ τα νεογνά µε ΚΑΥ πρέπει να γίνεται αναρρόφηση στοµατοφάρυγγα-µύτης πριν από την έξοδο των ώµων από τον κολπικό σωλήνα. Κατόπιν: Εάν το νεογνό είναι σε καταστολή (άπνοια ή υπόπνοια, σφύξεις <100/min ή υποτονία), πρέπει να γίνει άµεσα διασωλήνωση και αναρρόφηση της τραχεί-ας. Το σκούπισµα στέγνωµα και τα ερεθίσµατα γίνονται µετά. Εάν το νεογνό έχει καλές αναπνοές και σφύξεις γίνεται η συνηθισµένη αναζωογόνηση. Μετά τη σταθεροποίηση του νεογνού πρέπει να αδειάσει το στοµάχι (κίνδυνος εισρόφησης µηκωνίου). Συγγενής διαφραγµατοκήλη (Σ Κ). Τα νεογνά µε προγεννητική διάγνωση Σ Κ και αυτά µε ισχυρή υπόνοια για Σ Κ (σκαφοειδής κοιλιά, έντονη αναπνευστική δυσχέρεια) που χρειάζονται θετικές πιέσεις µετά τη γέννηση, θα πρέπει να αερίζονται µε ενδοτραχειακό σωλήνα και ασκό (όχι µε µάσκα και ασκό), για να µην διαταθεί το στοµάχι και το έντερο που είναι στη θωρακική κοιλότητα. Επίσης, πρέπει να τοποθετείται στοµατογαστρικός καθετήρας. 25

2 Πνευµοθώρακας (συλλογή αέρα στην υπεζωκοτική κοιλότητα): Στην ανάνηψη του νεογνού, κλινική υπόνοια πνευµοθώρακα υπό τάση τίθεται εάν παρατηρηθεί αιφνίδια επιδείνωση σε νεογνό που είχε τάση σταθεροποίησης. Κατά την ακρόαση, η είσοδος αέρα στο πάσχον ηµιθωράκιο είναι ελαττωµένη και µπορεί να παρατηρηθεί παρεκτόπιση των καρδιακών σφύξεων. Κατά την επισκόπηση, µπορεί να παρατηρηθεί διάταση του ηµιθωρακίου και διάταση της κοιλιάς. Ο πνευµοθώρακας υπό τάση είναι µια εξαιρετικά επείγουσα κατάσταση και εάν δεν αντιµετωπισθεί άµεσα µπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Βιβλιογραφία 1. International Guidelines for Neonatal Resuscitation: An Excerpt From the Guidelines 2000 for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care: International Consensus on Science. Pediatrics 2000;106(3).URL:http://www.pediatrics.org/cgi/content/full/106/3/e29; neonatal resuscitation. 2. Neonatal Resuscitation. Circulation 2000; 102 (suppl I): I-343- I-357 3. Textbook of Neonatal Resuscitation. American Academy of Pediatrics and American Heart Association. 4 th ed. 2000. 26